materia pochodzi ze strony matematyka.pisz.

pl  Ania przeczytaa ksik science-fiction w cigu 13 dni, przy czym kadego dnia czytaa
o tak sam liczb stron wicej, ni w dniu poprzednim. Ile stron miaa ta ksika, jeeli wia-
Zadania + Rozwizania domo, e w trzecim dniu Ania przeczytaa 28 stron a w ostatnim 68?

 Zbadaj, czy cig jest arytmetyczny: an = 3n + 2 an = n2  Oblicz sum wszystkich liczb naturalnych dwucyfrowych.

 Dla podanych cigw arytmetycznych wyznacz pierwszy wyraz a1 i rnic r. Oblicz warto  Oblicz sum wszystkich liczb dwucyfrowych, ktrych reszta z dzielenia przez 4 jest rwna 3.
a30 i a40 .
2, 5, 8, 11, 14, . . . 10, 7, 4, 1, 2, . . .  Midzy liczby 14 i 46 wpisz siedem liczb tak, aby wszystkie utworzyy cig arytmetyczny.

 Liczby 102, 105, 108, 111, . . . , s kolejnymi, pocztkowymi wyrazami pewnego cigu  W trjkcie prostoktnym o obwodzie 120 cm dugoci bokw tworz cig arytmetyczny.
arytmetycznego (an ). Zapisz wzr oglny na n-ty wyraz tego cigu. Oblicz wyraz a81 . Oblicz jego pole.

 Wyznacz x, jeeli liczby x 3, 5, x + 7 s pierwszym, drugim i trzecim wyrazem cigu  Wszystkie liczby naturalne dwucyfrowe, podzielne przez 6 s wyrazmi pewnego cigu ro-
arytmetycznego. sncego.
a) Zapisz wzr oglny na n - ty wyraz tego cigu arytmetycznego.
 Wyznacz cig arytmetyczny majc dane. b) Oblicz, ile wyrazw ma ten cig.
c) Oblicz sum pitnastu pocztkowych kolejnych wyrazw tego cigu
a2 = 5 a3 = 7 a5 = 18 a6 = 21
 Dany jest cig arytmetyczny (an ) dla n 1, w ktrym a7 = 1, a11 = 9.
Wyznacz cig arytmetyczny majc dane.
a) Oblicz pierwszy a1 i rnic r cigu (an ).
 a5 = 12 a8 = 18  a11 = 30 a15 = 42
b) Sprawd, czy cig (a7 , a8 , a11 ) jest geometryczny.
c) Wyznacz takie n, aby suma n pocztkowych wyrazw cigu (an ) miaa warto najmniejsz.
Wyznacz cig arytmetyczny majc dane:
 a1 + a7 = 8 a3 + a6 = 16  a4 + a6 = 22 a2 + a9 = 24
Zadania + Rozwizania
Dla poniszych cigw arytmetycznych oblicz sum pierwszych dwudziestu wyrazw.
 Zbadaj czy podane cigi s geometryczne.
 3, 5, 7, 9, 11, . . .  4, 1, 2, 5, 8, . . .
an = 3n an = 2n
Wyznacz cig arytmetyczny, tzn. a1 oraz rnic r , majc dane:
 Dla poniszych cigw geometrycznych podaj pierwszy wyraz a1 i iloraz q .
 a3 = 8 S6 = 57  S4 = 8 S5 = 5 Oblicz warto a9 i a12 .

 Rozwi rwnanie, ktrego lewa strona jest sum pewnej liczby kolejnych wyrazw cigu 3, 6, 12, . . . 8, 4, 2, . . .
arytmetycznego: 3 + 5 + 7 + . . . + x = 120
 Wyznacz x, jeeli liczby 3, 8, 5x 2 s pierwszym, drugim i trzecim wyrazem cigu
geometrycznego.
 Pewna firma specjalizujca si w kopaniu studni, oferuje klientom nastpujcy sposb obli-
czenia kosztu robt ziemnych:
wykopanie pierwszego metra gbokoci studni kosztuje 300 zotych, za wykopanie kadego
 Wyznacz x, jeeli liczby 4, 2x + 6, 100 s pierwszym, drugim i trzecim wyrazem cigu
geometrycznego.
nastpnego metra gbokoci kosztuje o 30 zotych wicej ni poprzedniego metra. Sprawd,
czy 7500 zotych wystarczy, aby zapaci tej firmie za wydrenie studni o gbokoci 15 me-
trw.
 Wyznacz cig geometryczny majc dane.
a2 = 10 a3 = 20 a4 = 16 a5 = 2

matematyka.pisz.pl 1 matematyka.pisz.pl
 b) miejsce zerowe funkcji f .
Wyznacz cig geometryczny majc dane.
 a3 = 9 a5 = 81  a4 = 1 a7 = 8  Punkty B = (0, 10) i O = (0, 0) s wierzchokami trjkta prostoktnego OAB , w
ktrym | OAB| = 90 . Przyprostoktna OA zawiera si w prostej o rwnaniu y = 12 x.
 Dla poniszych cigw geometrycznych oblicz sum pierwszych dziesiciu wyrazw. Oblicz wsprzdne punktu A i dugo przyprostoktnej OA.

2, 6, 18, . . . 16, 8, 4, . . .
Zadania + Rozwizania
 Dugoci bokw trjkta prostoktnego s trzema kolejnymi wyrazami cigu geometrycz-
nego. Oblicz iloraz tego ciagu. Wyznacz rwnanie prostej przechodzcej przez punkty o wsprzdnych
 A = (2, 4) B = (5, 13)  E = (2, 3) F = (4, 3)
 Pomidzy 4 i 108 wstaw dwie liczby tak, aby wszystkie cztery tworzyy cig geometryczny.
C = (3, 2) D = (4, 5) G = (5, 3) H = (5, 0)
 Pomidzy 2 i 32 wstaw trzy liczby tak, aby wszystkie pi tworzyy cig geometryczny.
Znajd, rozwizujc ukad rwna, wzr prostej przechodzcej przez punkty o wsprzdnych
 Na trzech pkach ustawiono 76 pyt kompaktowych. Okazao si, e liczby pyt na pkach  A = (2, 4) B = (5, 13)  E = (2, 3) F = (4, 3)
grnej, rodkowej i dolnej tworz rosncy cig geometryczny. Na rodkowej pce stoj 24 pyty.
Oblicz, ile pyt stoi na pce grnej, a ile pyt stoi na pce dolnej.  C = (3, 2) D = (4, 5)  G = (5, 3) H = (5, 0)

 Wyznacz rwnanie prostej zawierajcej rodkow CD trjkta ABC , ktrego wierzchokami

Zadania + Rozwizania s punkty A = (2, 3), B = (4, 1), C = (1, 3).

 Znajd rwnanie funkcji liniowej, ktrej wykres jest rwnolegy do y = 2x + 4 i przechodzi Sprawd, czy punkty
przez punkt A(3, 7).
 A = (2, 1), B = (4, 5), C = (3, 9)
 Napisz rwnanie prostej rwnolegej do prostej o rwnaniu 3x 2y + 2 = 0 i przechodzcej  A = (4, 16), B = (0, 4), C = (2, 1)
przez punkt P = (4, 1).
 A = (5, 3), B = (2, 3), C = (4, 3)
 Znajd rwnanie funkcji liniowej, ktrej wykres jest prostopady do y = 3x 2 i przechodzi
 A = (2, 0), B = (2, 4), C = (2, 8)
przez punkt A(6, 3).
s wspliniowe.
 Ktre z podanych par prostych s rwnolege?

y = 3x 2 i y = 2x + 5 y = 2x 1 i y = 2x + 8 Zadania + Rozwizania
Rozwi metod podstawiania
 Ktre z podanych par prostych s prostopade?
( ( (
x2 x+y
3x 2y = 4 4x + 2y = 8 + 2y =
y = 2x + 3 i y= 12 x +4 y = 3x + 2 i y = 2x + 3    3 2
x + 5y = 7 5x + 3y = 9 2(x y) = 5 3(x 2)
3

 Dana jest prosta l o rwnaniu y = 2 oraz punkt A = (3, 2). Wykres funkcji
2x
liniowej f jest prostopady do prostej l, punkt A naley do wykresu funkcji f .  Wyznacz rwnanie prostej przechodzcej przez punkty A = (2, 4) i B = (3, 11).
Wyznacz
a) wzr funkcji f ,

matematyka.pisz.pl 2 matematyka.pisz.pl
 Zadania + Rozwizania Rozwi, korzystajc z dzielnikw ostatniego wspczynnika.
Rozwi metod przeciwnych wspczynnikw.  x3 2x2 5x + 6 = 0  x3 4x2 3x + 18 = 0  x3 x2 3x 9 = 0
( ( (
2x 3y = 7 3x + 5y = 2 (x + 2)2 + y 2 = (y + 3)2 + x2
   1 1
x + 5y = 3 2x 4y = 6 4 x 3y = 2 (x + y) Zadania + Rozwizania
Przeksztacajc wielomian roz go na czynniki, a nastpnie odczytaj pierwiastki.
Zadania + Rozwizania
 W (x) = x2 9  W (x) = x3 x2 4x + 4
Podaj liczb rozwiza ukadu rwna i jego interpretacj graficzn W (x) = 3x2 6 W (x) = x3 + 2x2 + 9x + 18
( ( ( W (x) = 5x2 4x W (x) = 3x3 15x2 6x + 30
x y = 1 2x + y = 1 2x 2y = 2 W (x) = x2 + 3x + 2 W (x) = x4 x3 8x + 8
  1
 W (x) = 2x2 + 4x 6 W (x) = x4 + x3 + 27x + 27
x+y =3 x 2y =2 3x 3y = 3

Zadania + Rozwizania Przeksztacajc wielomian roz go na czynniki, a nastpnie odczytaj pierwiastki.

Rwnanie kwadratowe to rwnanie wielomianowe stopnia drugiego.  W (x) = x3 + 2x 3
W (x) = x3 7x 6
Rozwi rwnania: W (x) = x3 x 6
 x3 + 1 = 0  2x4 + 3 = 0  2x5 6 = 0  2x6 128 = 0 W (x) = x3 6x + 9
x3 8 = 0 3x4 12 = 0 3x5 + 14 = 0 5x6 + 8 = 0
5x4 13 = 0
Zadania + Rozwizania
Rozwi, rozkadajc na czynniki:
 x3 5x2 = 0  x3 + 3x2 + 2x = 0  Dany jest wielomian W (x) = x3 + kx2 4
x3 9x = 0 2x3 + 2x2 12x = 0 a) Wyznacz wspczynnik k tego wielomianu wiedzc, e wielomian ten jest podzielny
x3 + 4x = 0 przez dwumian x + 2.
b) Dla wyznaczonej wartoci k roz wielomian na czynniki i podaj wszystkie jego
Rozwi, rozkadajc na czynniki: pierwiastki.
 x3 + 1 = 0  x3 8 = 0  2x4 + 4x = 0

Rozwi, rozkadajc na czynniki:
 x3 + x2 9x 9 = 0
2x3 4x2 6x + 12 = 0
3x3 + 6x2 + 4x + 8 = 0
Rozwi, rozkadajc na czynniki:
 1 + x2 = x3 + x 
x3 = 2x2 2 + x
3x2 4x = x3 + 12
 x4 + x3 8x 8 = 0
x4 + 2x3 + x + 2 = 0
x6 + 2x5 + x4 + x2 + 2x + 1 = 0
9x 5x2 = x3 45 
3x = 4x2 x3 12
14 + x3 + 2x = 7x2
Znajd sum, rnic, iloczyn wielomianw W (x) = 2x3 2x2 + x 4 i P (x) = x2 3x.
Rozwizanie:
W (x) + P (x) = (2x3 2x2 + x 4) + (x2 3x) =
= 2x3 x2 2x 4
W (x) P (x) = (2x3 2x2 + x 4) (x2 3x) =
2x + 5 = 5x2 2x3
= 2x3 2x2 + x 4 x2 + 3x =
23 (x + 1)(x + 2) = x3
= 2x3 3x2 + 4x 4
x2 3 = 67 x + 72 x3
W (x) P (x) = (2x3 2x2 + x 4) (x2 3x) =

matematyka.pisz.pl 3 matematyka.pisz.pl
 = 2x5 6x4 2x4 + 6x3 + x3 3x2 4x2 + 12x =  log2 (x + 1) + log2 (x + 3) = 3
= 2x5 8x4 + 7x3 7x2 + 12x
Rozwi rwnania:
Znajd sum, rnic, iloczyn wielomianw S(x) = 4x5 6x2 + 3x i T (x) = 5x4 2x2 + 3.  log3 x + log9 x + log81 x = 7  2 log4 (x 2) + 3 log8 (x + 2) = 5
Rozwizanie:

S(x) + T (x) = (4x5 6x2 + 3x) + (5x4 2x2 + 3) =

Zadania + Rozwizania
= 4x5 + 5x4 8x2 + 3x + 3

S(x) T (x) = (4x5 6x2 + 3x) (5x4 2x2 + 3) = Rozwi nierwnoci:

5 2 4
= 4x 6x + 3x 5x + 2x 3 = 2  log3 (x 3) > 2  log3 (2x 7) 2 log3 (8 x)

= 4x5 5x4 4x2 + 3x 3  log0,5 (3x 2) 1  log 13 (4x + 1) > 2 log 13 (2x 3)
S(x) T (x) = (4x5 6x2 + 3x) (5x4 2x2 + 3) =
= 20x9 8x7 + 12x5 30x6 + 12x4 18x2 + 15x5 6x3 + 9x =
 Wyznacz dziedzin funkcji f (x) = log2 cos x (9 x2 ) i zapisz j w postaci sumy prze-
= 20x9 8x7 30x6 + 27x5 + 12x4 6x3 18x2 + 9x dziaw liczbowych.

Zadania + Rozwizania
Wykres funkcji logarytmicznej
Rozwi nierwnoci:
 x(x 3)(x + 2) > 0  x(x + 1)2 (x 2)3 0 Wykres funkcji logarytmicznej:
 x2 (x 1) < 0  2x(x + 1)(x + 5)4 (x 3) 0

Rozwi nierwnoci: y = loga x

 x3 + 2x2 3x > 0  x3 + 3x2 + 3x + 9 0
 2x3 + 18x2 48x + 32 > 0
zaley od podstawy a.

Zadania + Rozwizania Dla a > 1 funkcja logarytmiczna jest rosnca:

 Rozwi rwnania: y
log2 x = 3 log0,5 x = 4 log(x 3) = 1 log5 x2 = 0 ln x = 2 Przykady:
y = log2 x
 Rozwi rwnania: 1 x y = log5 x
log3 (log2 x) = 0 log (log 21 x) = 0 ln(ln x) = 0 y = log2 x
log2 (log4 x) = 1 log3 (log5 x + 7) = 2

Rozwi rwnania:
x5
 2 + log3 (2x + 1) = log3 (5x + 22)  log5 (x 1) log5 (4x + 1) = log5 5

matematyka.pisz.pl 4 matematyka.pisz.pl
Dla 0 < a < 1 funkcja logarytmiczna jest malejca:
Funkcja wykadnicza jest rnowartociowa
y
Przykady:
y = log0,3 x
y = log 12 x

1 x
Zadania + Rozwizania
Rozwi rwnania:

 4x+2 = 83x1  (0, 25)2x1 = ( 8)x+4  92x+3 = 3 27
Funkcja logarytmiczna jest rnowartociowa
 ( 27)4x1 = 9x+3

Funkcja wykadnicza Rozwi rwnania:

Funkcja wykadnicza o podstawie a > 0 i a 6= 1:  2x+3 + 2x = 72  22x+1 + 3 2x 14 = 0  22x4 5 2x1 + 16 = 0

 3x+2 3x2 = 26 23  8 3x2 + 9x1 = 17

y = ax
Rozwi rwnania:

Dla a > 1 funkcja wykadnicza jest rosnca:  32x = 5x2  62x+4 = 2x+8 33x  3 16x + 36x = 2 81x

y
Przykady:
Zadania + Rozwizania
y = 3x
1 y = 5x Rozwi nierwnoci:
y = (2 12 )x  33x1 < 32x+4  (0, 2)4x1 < (0, 2)x+2  (0, 125)x 4x3
x
4x2
2x3  1x
 32 > 49  4( 8)x3 2162

Rozwi nierwno:
2
 22x+1 3 2x+1 + 4 0  32x 3x1 3 >0
Dla 0 < a < 1 funkcja wykadnicza jest malejca:

y Zadania + Rozwizania
Przykady:
y = ( 12 )x   
1 y = ( 23 )x

y = (0, 4)x 4
45
x a
c
c 4
8
60 30
b b a

matematyka.pisz.pl 5 matematyka.pisz.pl
 =? =? =?
a =? b =? a =?  Oblicz a + b, gdy a = 1 cos2 , b = tg2 cos2 dla = 45 .
b =? c =? c =?
 Oblicz ab , gdy a = cos2 1, b = sin2 1 dla = 30 .

 Oblicz pole trjkta rwnoramiennego o kcie przy wierzchoku 120 i ramieniu 6 cm.  Oblicz a b, gdy a = sin4 cos4 , b = 1 2 sin2 cos2 dla = 60 .

 W trjkcie prostoktnym jedna z przyprostoktnych ma dugo 4 cm, a kt przy niej 30 .

Oblicz pole i obwd tego trjkta. Rwnania i nierwnoci trygonometryczne
Rwnania i nierwnoci trygonometryczne mona rozwizywa na wiele sposobw. We wszyst-
 Przektna prostokta ma dugo 6 cm i tworzy z duszym bokiem kt 30 . Oblicz ob- kich poniszych rozwizaniach opieram si na wykresach funkcji trygonometrycznych.
wd i pole prostokta.
Rozwi rwnanie dla x h0, 2i.
 Oblicz obwd i pole rombu, ktrego kty ostre maj miar 30 , a boki dugo 4 cm.
1 1
 sin x = 2  sin x = 0  cos x = 2  cos x = 0
 W trapezie prostoktnym wysoko ma dugo 3 cm, dusza podstawa 12 cm, a kt ostry
3

miar 30 . Oblicz obwd i pole tego trapezu. sin x = 2 sin x = 22 cos x = 2
2
cos x = 23
sin x = 1 sin x = 1 cos x = 1 cos x = 1
 W trapezie ramiona maj 2 3 cm i 6 cm, a kty ostre przylegajce do nich odpowied-
nio 60 i 30 . Krtsza podstawa ma dugo 5 cm. Oblicz obwd i pole trapezu. sin x = 3 sin x = 0,8 cos x = 0,4 cos x = 2

3 3
 W deltoidzie dwa kty przeciwlege maj 120 i 60 . Oblicz obwd i pole deltoidu, je-  tg x = 3  tg x = 0  ctg x = 3  ctg x = 0
eli krtsza przektna ma dugo 4 cm.
3
tg x = 1 tg x = 3 ctg x = 1 ctg x = 3
 Przed wejciem do przychodni lekarskiej znajduj si schody majce 8 stopni po 15 cm
tg x = 3 tg x = 2 ctg x = 3 ctg x = 1
wysokoci kady. Postanowiono zbudowa podjazd dla niepenosprawnych o nachyleniu 7 . Ob-
licz dugo podjazdu. Wynik podaj w zaokrgleniu do 10 cm.  sin x = 21

 Oblicz kosinus kta midzy przektn a podstaw w szecianie.

Rozwi rwnania.
 Oblicz tangens kta midzy przektn a cian boczn w szecianie. 1 1

 sin x = 2  cos x = 2  tg x = 3  ctg x = 3

 sin x = 23  cos x = 22  tg x = 3  ctg x = 3
Zadania + Rozwizania
 sin x = 0  cos x = 0  tg x = 0  ctg x = 0
Oblicz wartoci pozostaych funkcji trygonometrycznych dla kta ostrego , jeeli:
 sin x = 1  cos x = 1  tg x = 1  ctg x = 1
3 1 2
 sin = 5  cos = 2  tg = 5  ctg = 3
Rozwi rwnania.
 Miara jednego z ktw ostrych w trjkcie prostoktnym jest rwna .
 sin 3x = 0 cos 7x = 1 tg 2x = 3 ctg 41 x = 33
a) Uzasadnij, e speniona jest nierwno sin tg < 0.
1
tg( 12 x + 3) = 33 ctg x2


 sin(2x ) = cos( x) = 1 =0

2 2 2
2 3
1


b) Dla sin = 3 oblicz warto wyraenia cos3 + cos sin  2 sin x = 2 2 cos 3x = 1 4 tg( 2x) = 0 3 ctg 2 x = 3

matematyka.pisz.pl 6 matematyka.pisz.pl
Rozwi rwnania.
 2 sin2 x + sin x 1 = 0  sin x + cos2 x + 1 = 0  4 sin2 x + sin2 2x = 3
 2 cos2 x + 9 cos x + 4 = 0  cos x cos 2x = 1  tg x + ctg x = 4 sin 2x

Rozwi nierwnoci.

 sin x > 12  cos x 12  tg x > 3  ctg x 3

 sin x 23  cos x 22  tg x 3  ctg x 3
 sin x 0  cos x > 0  tg x < 0  ctg x > 0
 sin x < 1  cos x 1  tg x 1  ctg x 1

Rozwi nierwnoci.
 sin2 x < 1
2  2 sin2 x sin x 0  cos2 x < 1

Rozwi rwnania i nierwnoci.

1

3
 | sin x| = 2  | cos x| = 1  | tg x| < 3  | cos x| 2

 Rozwi rwnanie 2 sin 2x + ctg x = 4 cos x dla x h0, 2i. Ze zbioru rozwiza tego
losujemy bez zwracania dwie liczby. Oblicz prawdopodobiestwo zdarzenia, e co najmniej jedno
z wylosowanych rozwiza jest wielkrotnoci liczby 2 .

matematyka.pisz.pl 7 matematyka.pisz.pl