ANALIZA ZAWARTOCI

Analiza zawartoci (analiza treci) jest specjalnym rodzajem analizy tekstw, tj.
przekazw lub caoci znaczcych (sensownych). Jest szczeglnym przypadkiem
umiejtnoci, ktr posiada kady czowiek tj. rozumienia i waciwej
interpretacji znakw. Wspczenie nazywana tekstologi.
Odnosi si do tekstw, ktre z jakiego wzgldu tworz pewne serie (sekwencje),
stosowana do przekazw masowych. Rozwijana przez badaczy komunikowania
masowego, ktrzy zajmuj si strumieniem przekazw. Dla tej analizy
charakterystyczne jest skoncentrowanie si na procesie komunikacyjnym. Moe
peni 2 funkcje (heurystyczn eksploracji zbiorw przekazw; dowodow
weryfikacja przyjtych hipotez).
Analiza zawartoci jest technik badawcz suc do obiektywnego i
systematycznego i ilociowego opisu jawnej zawartoci komunikatw
(wypowiedzi, przekazw, tekstw) ~ Berelson.
Tre ukryta zewntrzna struktura tekstu.
Analiza zawartoci ma sens tam, gdzie mnogo przekazw uniemoliwia
dokadne ich poznanie przez 1 badacza. W takiej sytuacji metody tradycyjne
okazuj si skrajnie subiektywne i znika szansa konfrontacji wynikw prac
rnych badaczy. Mnogo przekazw skania do uycia metod ilociowych dla ich
opisu, wi si te z zabiegiem porwnania 1 tekstw z innymi.
Analiza amatorska uprawia kady czowiek, ktry wiadomie odbiera przekazy
symboliczne.
Analiza tekstw wykonywana wedle tradycyjnych metod:
- oparta na uwanej lekturze indywidualnej
- Uzupeniona zbieraniem danych o okolicznociach powstania tekstu
- Jego autorze, recepcji.
;mona i warto stosowa do takich tekstw, ktre zdecydowanie wyrniaj si w
kulturze swego czasu.
Analiza zawartoci stosowana jest w badaniach, ktre, bazujc na danych
opisujcych cechy przekazw, zorientowane s na ujawnienie:
- cech dysponenta i twrcy przekazw
- cech kodu, jakimi si w przekazie posuono
- cech odbioru np. zachowa odbiorcw
- domniemanych przez nadawc cech odbiorcw
Celem jest ujawnienie wewntrznej struktury przekazw masowych. Kolejno:
1. Najpierw metody jakociowe
2. Weryfikacja przypuszcze poprzez metody ilociowe
3. Powtrne zastosowanie metod jakociowych dla weryfikacji i interpretacji
wynikw ilociowego badania.
Analiz zawartoci stosujemy do badania zawartoci ksiek, dziennikw,
periodykw, filmw, fotografii, rysunkw. Znaczna cz zmierza do wykrycia
zwizkw mdzy cechami przekazu a waciwociami, mdzy treci przekazw

a rzeczywistoci. Te analizuje si postawy i zachowania. Rzeczywiste cechy

odbiorcw (relacja). Obejmuje reakcj odbiorcw.
Universum populacja musi zosta okrelony zbir przekazw dokumentw. Z
uniwersum wybieramy korpus (prb) homogeniczne prby. Wybieramy kryteria
selekcji, tworzymy wskaniki.
Morfemy leksykalne najmniejsza czstka wyrazu majca znaczenie
leksykalne/gramatyczne.
ZASADY:
a) wyczerpania= brak selektywnoci.
b) reprezentatywnoci moe jedynie obj prbk, z niej moe by uzasadnione
przenoszenie wynikw na cao materiau (tj. z korpusu na uniwersum).
c) homogenicznoci dokumenty musza by jednorodne.
d) trafnoci dokumenty powinny by tak dobrane, by byy adekwatnym rdem
informacji.
3 FAZY:
1. PRE ANALIZA planowanie analizy. Sformuowanie celw o hipotez
badawczych, wybr przekazw (dokumentw) poddanych badaniu oraz
opracowanie wskanikw, na ktrych bdzie opiera si kocowa interpretacja.
Przygotowanie literatury, rnice tekstowe, cechy tekstw. operacjonalizacja
hipotez, pomiar jednostek sowo, temat, posta, wypowied).2.
WYKORZTSTANIE MATERIAU PODDAWANEGO BADANIU - ZASTOSOWANIE
NARZDZI. Podstawowym narzdziem badawczym w analizie zawartoci jest
schemat kategoryzacji klucz kategoryzacyjny. To operacja klasyfikowania
ustalonych jednostek analizy wedle przyjtych kryteriw. Podzia logiczny
rozczny i wyczerpujcy. Obiektywno i rzetelno.
3. OPRACOWANIE WYNIKW.
Analiza intensywnoci analiza poczona kierunku wypowiedzi, kategorie w
jakich rozpatrywany jest kierunek wypowiedzi. Np. brzydki/adny, duy/may.
Osgood mia swoja analiz oceniajc i odwoa si do skal dwubiegunowych
(pozytywna-negatywna). Odnosi si do badania znaczenia emotywnego rnych
sw.
Rnice mdzy analiz zawartoci, a analiz tekstu literackiego:
- liczymy elementy, klasyfikujemy
- analiza jest intersubiektywna (grupa ludzi musi dochodzi do podobnych
interpretacji)
- rzetelno wynikw (bo powtarza si).
Co mona ujawni?
- cechy kodw,
- nastroje spoeczne co chce osign nadawca
- cechy odbiorcw, reakcja na tekst, dokumenty
- twarde dowody.
Co moemy analizowa?

- sowa, caa wypowied (cay dokument, tekst) cecha opis ile razy wystpio
w tekcie
- wypowied w ramach tekstu
- posta
- symbole (np. obrazkowy, ukad tekstu jako cao)

SPIS POWSZECHNY LUDNOCI

Spis powszechny ludnoci by przeprowadzany ju od czasw staroytnych w
celach administracyjnych, deniem do ustalenia liczby ludnoci zobowizanej do
pacenia podatkw, do pracy lub suby wojskowej. Egipt, Babilon, Chiny,
Palestyna, Rzym. S te wzmianki w Biblii.
I spis urzdowy ludnoci przeprowadzono na podstawie Konstytucji Sejmu
Czteroletniego z roku 1789. Spis domw. Wczeniej spisy przeprowadzali biskupi.
Na terenach Polskich przeprowadzana spisy w XIX w gwnie cele fiskalne lub
wojskowe. Po wojnie zorganizowano 8 spisw ludnoci, I w 1946 roku (14 lutego)
spis sumaryczny jego celem byo ustalenie oglnej liczby ludnoci i jej
wybranych.
Powszechny spis ludnoci pene badanie statystyczne, ktrego celem jest
uzyskanie informacji o liczbie ludnoci zamieszkaej na danym terytorium, jej
strukturach wg okrelonych cech oraz warunkach ycia w danym momencie.
CECHY SPISW LUDNOCI:
a) powszechno w ramach danego terytorium spis obejmuje ca ludno
obecn/zamieszka na danym terytorium.
b) indywidualne i bezporednie pozyskiwania informacji dane uzyskiwane s
osobno od kadej jednostki i najczciej drog bezporedniego wywiadu z ni lub
z czonkiem rodziny.
c) imienno
d) jednoczesno w tym samym czasie
e) okresowo co najmniej co 10 lat powinny by przeprowadzane spisy.
Ludno DE JURE osoby liczone s w miejscu, w ktrym zwykle mieszkaj, bez
wzgldu czy przebywaj w nim w momencie spisu czy nie.
Ludno DE FACTO osoby liczone s tam, gdzie przebywaj w momencie spisu.
METODY PRZEPROWADZANIA SPISW LUDNOCI:
~ spisywanie drog osobistych wywiadw, przeprowadzane przez tzw.
Rachmistrza spisowego.
~ samospisywanie w ktrym wypenia kwestionariusz reprezentant
gospodarstwa domowego.
Stosuje si te do uzupenienia:
~ metod reprezentacyjn
~ rda administracyjne.

Badanie pene:
1) Pe
2) Wiek
3) Miejsce zamieszkania os. Zameldowane na stae i czasowo.
4) Mobilno
5) Prawny stan cywilny
6) Kraj urodzenia
7) Obywatelstwo
8) Narodowo
9) Jzyk uywany w domu

ANALIZA DOKUMENTW
Dane urzdowe to najczciej dane obiektywne rejestruj one zachowania,
two rozpoznawalne atrybuty, dyspozycje i inne stany subiektywne (np.
preferencje partyjne) .
Akty normatywne szczeglny rodzaj materiaw urzdowych: przepisy prawne.
Regulaminy, statuty. Rejestracja ciga, jednorazowe wydarzenia, wnioskowanie.
W analizie dokumentw wyrniamy 3 warstwy znaczce:
1. Treci wypowiedziane EXPLICITE. (o czym si mwi w dokumencie wprost)
2. Treci przemilczane (wnioskowanie z przemilczenia umylne ukrycie
okrelonych informacji, wnioskowanie EX SILENTIO jest zawodne milczenie
rde nie musi wiadczy o braku jaki zdarze byy, ale przestano zwraca na
nie uwag).
3. Forma wypowiedzi.
rdo szukamy innych rde oprcz danych statystycznych. Odkrywanie
innych hipotez. Dane urzdowe su do poredniej obserwacji zjawisk
spoecznych, moemy obserwowa zjawiska przez ich urzdowe zapisy:
1. Socjologa interesuj zjawiska historyczne,
2. Zjawiska interesujce socjologa mog mie char. abstrakcyjny, socjolog moe
przeksztaca objawy rejestrowane we wskaniki ukrytych zmiennych.
3. Moe zdecydowa skala zjawisk o to, o co oprze si socjolog.
Proces jako zmiana wartoci zmiennej w czasie. Dane urzdowe s znakomitym
materiaem do bada procesw, bada dugofalowych. Ujawnione przez analiz
aktw normatywnych zasady, mona traktowa jako fakty spoeczne, ktre
pojawienie si, trwanie czy zanik s wskanikami szerszych zjawisk.
OGRANICZENIA:
1. Braki, nieznajomo i niedostpno danych urzdowych.
2. Nie ma istotnych danych dla wielu pyta i hipotez.
3. Niewielka znajomo istniejcych rde.
4. Instytucje spoeczne nie udostepniaj i nie publikuj wielu danych
interesujcych socjologa.
URZDOWY CHARAKTER KATEGORYZACJI DANYCH DU:
- dane te nie s gromadzone dla socjologw,
- konserwatyzm statystyki nie nada za rzeczywistoci

SELEKTYWNY CHARAKTER DU:

- badacz sam wybiera jednostki badania,
- wspczesne dane nie zawsze opisuj ca zbiorowo
- regu jest selektywne gromadzenie zapisw i selektywne przechowywanie
- systematyczne badanie
- mona odnale dane w archiwach
PROBLEMY Z RZETELNOCI DU:
- wpyw, ch uzyskania pewnych dbr, relacji
- efekt ankietera wiatopogld urzdnika
- pogldy, stereotypy i uprzedzenia
- struktura instytucji
OGRANICZENIA PORWNYWALNOCI DU:
- DU czsto uywane s do porwna: przekrojowych mdzy zbiorowociami,
dynamicznymi mdzy okresami.
- potrzebna dokadna definicja
- porwnywane okresy/obszary rni si sprawnoci i rzetelnoci urzdowej
rejestracji badanych zjawisk.
DU jako fakty spoeczne odzwierciedla ukryte cechy spoeczna, dokumenty staj
si samodzielnym przedmiotem bada, FAKTY SPOECZNE PER SE. DU traktuje
si jako teksty.
Agregatowy charakter urzdowy dostpne s zazwyczaj na poziomie jednostek
terytorialnych: wojewdztw, diecezji, okrgw wyborczych. Charakteryzuj one
wwczas wasnoci tych jednostek. Badacz sprawdza wiarygodno rda.
PROCES PRODUKCJI DU:
1. Zbieranie danych pierwotnych
2. Kondensacja danych grupowanie, liczenie rednich, ect.
3. Trzeba wyrni 2 rodzaje danych urzdowych.
RODZAJE DU:
1) PIERWOTNE tworzone bezporednio w danej instytucji
2) WTRNE opracowanie tych pierwotnych lub relacja wiadkw
ODNOSZCE SI DO POZIOMU INDYWIDUALNEGO I GRUPOWEGO
OBIEKTYWNE - rejestracja zachowania, dane nie poddawane s dyskusji
SUBIEKTYWNE- nabywane
NORMATYWNE przepisy prawne, regulaminy.
ZASTOSOWANIE:
- dostp do b. dalekich danych
- dane s rdem hipotez
- obserwacja porednia