Kancelaria Sejmu

s. 1/25

Dz.U. 1995 Nr 16 poz. 78

Opracowano na
podstawie:
t.j.
Dz. U. z 2015 r.
poz. 909, 1338,
1695, z 2016 r.
poz. 904.

U S T AWA
z dnia 3 lutego 1995 r.
o ochronie gruntw rolnych i lenych
Rozdzia 1
Przepisy oglne
Art. 1. Ustawa reguluje zasady ochrony gruntw rolnych i lenych oraz
rekultywacji i poprawiania wartoci uytkowej gruntw.
Art. 2. 1. Gruntami rolnymi, w rozumieniu ustawy, s grunty:
1)

okrelone w ewidencji gruntw jako uytki rolne;

2)

pod stawami rybnymi i innymi zbiornikami wodnymi, sucymi wycznie dla

potrzeb rolnictwa;

3)

pod wchodzcymi w skad gospodarstw rolnych budynkami mieszkalnymi oraz

innymi budynkami i urzdzeniami sucymi wycznie produkcji rolniczej oraz
przetwrstwu rolno-spoywczemu;

4)

pod budynkami i urzdzeniami sucymi bezporednio do produkcji rolniczej

uznanej za dzia specjalny, stosownie do przepisw o podatku dochodowym od
osb fizycznych i podatku dochodowym od osb prawnych;

5)

parkw wiejskich oraz pod zadrzewieniami i zakrzewieniami rdpolnymi, w

tym rwnie pod pasami przeciwwietrznymi i urzdzeniami przeciwerozyjnymi;

6)

rodzinnych ogrodw dziakowych i ogrodw botanicznych;

7)

pod

urzdzeniami:

melioracji

wodnych,

przeciwpowodziowych

przeciwpoarowych, zaopatrzenia rolnictwa w wod, kanalizacji oraz utylizacji

ciekw i odpadw dla potrzeb rolnictwa i mieszkacw wsi;
8)

zrekultywowane dla potrzeb rolnictwa;

9)

torfowisk i oczek wodnych;

10) pod drogami dojazdowymi do gruntw rolnych.

2. Gruntami lenymi, w rozumieniu ustawy, s grunty:

2016-09-07

Kancelaria Sejmu

1)

okrelone jako lasy w przepisach o lasach;

2)

zrekultywowane dla potrzeb gospodarki lenej;

3)

pod drogami dojazdowymi do gruntw lenych.

s. 2/25

3. Nie uwaa si za grunty rolne gruntw znajdujcych si pod parkami i

ogrodami wpisanymi do rejestru zabytkw.
Art. 3. 1. Ochrona gruntw rolnych polega na:
1)

ograniczaniu przeznaczania ich na cele nierolnicze lub nielene;

2)

zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntw rolnych oraz szkodom

w produkcji rolniczej, powstajcym wskutek dziaalnoci nierolniczej i ruchw
masowych ziemi;

3)

rekultywacji i zagospodarowaniu gruntw na cele rolnicze;

4)

zachowaniu torfowisk i oczek wodnych jako naturalnych zbiornikw wodnych;

5)

ograniczaniu zmian naturalnego uksztatowania powierzchni ziemi.

2. Ochrona gruntw lenych polega na:

1)

ograniczaniu przeznaczania ich na cele nielene lub nierolnicze;

2)

zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntw lenych oraz szkodom

w drzewostanach i produkcji lenej, powstajcym wskutek dziaalnoci nielenej
i ruchw masowych ziemi;

3)

przywracaniu wartoci uytkowej gruntom, ktre utraciy charakter gruntw

lenych wskutek dziaalnoci nielenej;

4)

poprawianiu ich wartoci uytkowej oraz zapobieganiu obniania ich

produkcyjnoci;

5)

ograniczaniu zmian naturalnego uksztatowania powierzchni ziemi.

Art. 4. Ilekro w ustawie jest mowa o:

1)

gruntach bez bliszego okrelenia rozumie si przez to grunty rolne i lene;

2)

budynkach i urzdzeniach sucych wycznie produkcji rolniczej oraz

przetwrstwu rolno-spoywczemu rozumie si przez to budynki i urzdzenia
suce przechowywaniu rodkw produkcji, prowadzeniu produkcji rolniczej,
przetwarzaniu i magazynowaniu wyprodukowanych w gospodarstwie produktw
rolniczych;

3)

osobach rozumie si przez to osob fizyczn lub prawn albo jednostk

organizacyjn nieposiadajc osobowoci prawnej;

2016-09-07

Kancelaria Sejmu

4)

s. 3/25

wacicielu rozumie si przez to rwnie posiadacza samoistnego, zarzdc lub

uytkownika, uytkownika wieczystego i dzierawc;

5)

wjcie rozumie si przez to rwnie burmistrza lub prezydenta miasta;

6)

przeznaczeniu gruntw na cele nierolnicze lub nielene rozumie si przez to

ustalenie innego ni rolniczy lub leny sposobu uytkowania gruntw rolnych
oraz innego ni leny sposobu uytkowania gruntw lenych;

7)

warstwie prchnicznej rozumie si przez to wierzchni warstw gleby o

zawartoci powyej 1,5% prchnicy glebowej; miszo tej warstwy okrela si
w decyzji, o ktrej mowa w art. 11 ust. 1;

8)

glebach pochodzenia organicznego rozumie si przez to wytworzone przy

udziale materii organicznej, w warunkach nadmiernego uwilgotnienia, gleby
torfowe i murszowe;

9)

glebach pochodzenia mineralnego rozumie si przez to inne gleby ni

wymienione w pkt 8;

10) oczkach wodnych rozumie si przez to naturalne rdpolne i rdlene

zbiorniki wodne o powierzchni do 1 ha, niepodlegajce klasyfikacji
gleboznawczej;
11) wyczeniu gruntw z produkcji rozumie si przez to rozpoczcie innego ni
rolnicze lub lene uytkowanie gruntw; nie uwaa si za wyczenie z produkcji
gruntw, o ktrych mowa w art. 2 ust. 1 pkt 3, jeeli przerwa w rolniczym
uytkowaniu tych obiektw jest spowodowana zmian kierunkw produkcji
rolniczej i trwa nie duej ni 5 lat;
12) nalenoci rozumie si przez to jednorazow opat z tytuu trwaego
wyczenia gruntw z produkcji;
13) opacie rocznej rozumie si przez to opat roczn z tytuu uytkowania na cele
nierolnicze lub nielene gruntw wyczonych z produkcji, w wysokoci 10%
nalenoci, uiszczan: w razie trwaego wyczenia przez lat 10, a w przypadku
nietrwaego wyczenia przez okres tego wyczenia, nie duej jednak ni
przez 20 lat od chwili wyczenia tych gruntw z produkcji;
14) obszarach ograniczonego uytkowania rozumie si przez to obszary tworzone
na podstawie przepisw o ochronie rodowiska;
15) utracie albo ograniczeniu wartoci uytkowej gruntw rozumie si przez to
cakowity zanik albo zmniejszenie zdolnoci produkcyjnej gruntw;

2016-09-07

Kancelaria Sejmu

s. 4/25

16) gruntach zdegradowanych rozumie si przez to grunty, ktrych rolnicza lub

lena warto uytkowa zmalaa, w szczeglnoci w wyniku pogorszenia si
warunkw przyrodniczych albo wskutek zmian rodowiska oraz dziaalnoci
przemysowej, a take wadliwej dziaalnoci rolniczej;
17) gruntach zdewastowanych rozumie si przez to grunty, ktre utraciy
cakowicie warto uytkow w wyniku przyczyn, o ktrych mowa w pkt 16;
18) rekultywacji gruntw rozumie si przez to nadanie lub przywrcenie gruntom
zdegradowanym albo zdewastowanym wartoci uytkowych lub przyrodniczych
przez waciwe uksztatowanie rzeby terenu, poprawienie waciwoci
fizycznych i chemicznych, uregulowanie stosunkw wodnych, odtworzenie gleb,
umocnienie skarp oraz odbudowanie lub zbudowanie niezbdnych drg;
19) zagospodarowaniu gruntw rozumie si przez to rolnicze, lene lub inne
uytkowanie gruntw zrekultywowanych;
20) drogach dojazdowych do gruntw rolnych i lenych rozumie si przez to drogi
zakadowe prowadzce do gospodarstw rolnych i lenych oraz drogi wiejskie w
rozumieniu przepisw o drogach publicznych;
21) urzdzeniach turystycznych rozumie si przez to parkingi, pola biwakowe,
wiee widokowe, kadki, szlaki turystyczne (cieki dydaktyczne) i miejsca
widokowe;
22) planie urzdzenia lasu rozumie si przez to plan urzdzenia lasu, okrelony w
przepisach o lasach;
23) typie siedliskowym lasu rozumie si przez to jednostk klasyfikacji siedlisk
lenych, stosowan w planie urzdzenia lasu;
24) inwestycji rozumie si przez to budow, jak rwnie modernizacj budowli lub
urzdze, ktre wymagaj wyczenia gruntw z produkcji;
25) zakadzie przemysowym rozumie si przez to osob, ktrej dziaalno moe
powodowa utrat lub ograniczenie wartoci uytkowej gruntw;
26) dziaalnoci przemysowej rozumie si przez to dziaalno nierolnicz i
nielen, powodujc utrat albo ograniczenie wartoci uytkowej gruntw;
27) przepywie nienaruszalnym rozumie si przez to przepyw minimalnej iloci
wody, niezbdnej do utrzymania ycia biologicznego w cieku wodnym;

2016-09-07

Kancelaria Sejmu

s. 5/25

28) ruchach masowych ziemi rozumie si przez to ruchy masowe ziemi w

rozumieniu przepisw ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony
rodowiska (Dz. U. z 2013 r. poz. 1232, z pn. zm. 1));
29) zwartej zabudowie rozumie si przez to zgrupowanie nie mniej ni 5
budynkw, za wyjtkiem budynkw o funkcji wycznie gospodarczej,
pomidzy ktrymi najwiksza odlego ssiadujcych ze sob budynkw nie
przekracza 100 m;
30) obszarze zwartej zabudowy rozumie si przez to obszar wyznaczony przez
obwiedni prowadzon w odlegoci 50 m od zewntrznych krawdzi skrajnych
budynkw tworzcych zwart zabudow lub po zewntrznych granicach dziaek,
na ktrych pooone s te budynki, jeli ich odlego od tych granic jest mniejsza
ni 50 m.
Art. 5. 1. Jeeli przepisy niniejszej ustawy nie stanowi inaczej, waciwym w
sprawach ochrony gruntw rolnych jest starosta, a gruntw lenych dyrektor
regionalnej dyrekcji Lasw Pastwowych, z wyjtkiem obszarw parkw
narodowych, gdzie waciwym jest dyrektor parku.
2. Zadania starosty, o ktrych mowa w ustawie, s zadaniami z zakresu
administracji rzdowej.
3. Zadania marszaka wojewdztwa, o ktrych mowa w art. 7 ust. 2 i 4, w art.
22c oraz w art. 26 ust. 1, s zadaniami wasnymi samorzdu wojewdztwa.
Art. 5a. (uchylony)
Art. 5b. (uchylony)
Rozdzia 2
Ograniczanie przeznaczania gruntw na cele nierolnicze i nielene
Art. 6. 1. Na cele nierolnicze i nielene mona przeznacza przede wszystkim
grunty oznaczone w ewidencji gruntw jako nieuytki, a w razie ich braku inne
grunty o najniszej przydatnoci produkcyjnej.

1)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2013 r. poz. 1238, z
2014 r. poz. 40, 47, 457, 822, 1101, 1146, 1322 i 1662 oraz z 2015 r. poz. 122, 151, 277, 478, 774 i
881.

2016-09-07

Kancelaria Sejmu

s. 6/25

2. Przy budowie, rozbudowie lub modernizacji obiektw zwizanych z

dziaalnoci przemysow, a take innych obiektw budowlanych naley stosowa
takie rozwizania, ktre ograniczaj skutki ujemnego oddziaywania na grunty.
Art. 7. 1. Przeznaczenia gruntw rolnych i lenych na cele nierolnicze i nielene,
wymagajcego zgody, o ktrej mowa w ust. 2, dokonuje si w miejscowym planie
zagospodarowania przestrzennego, sporzdzonym w trybie okrelonym w przepisach
o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
1a. Przepisu, o ktrym mowa w ust. 1, nie stosuje si do terenw, dla ktrych
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie sporzdza si.
2. Przeznaczenie na cele nierolnicze i nielene:
1)

gruntw rolnych stanowicych uytki rolne klas IIII wymaga uzyskania zgody
ministra waciwego do spraw rozwoju wsi, z zastrzeeniem ust. 2a,

2)

gruntw lenych stanowicych wasno Skarbu Pastwa wymaga uzyskania

zgody Ministra Ochrony rodowiska, Zasobw Naturalnych i Lenictwa 2) lub
upowanionej przez niego osoby,

3)

(uchylony)

4)

(uchylony)

5)

pozostaych gruntw lenych

wymaga uzyskania zgody marszaka wojewdztwa wyraanej po uzyskaniu opinii

izby rolniczej.
2a. Nie wymaga uzyskania zgody ministra waciwego do spraw rozwoju wsi
przeznaczenie na cele nierolnicze i nielene gruntw rolnych stanowicych uytki
rolne klas IIII, jeeli grunty te speniaj cznie nastpujce warunki:
1)

co najmniej poowa powierzchni kadej zwartej czci gruntu zawiera si w

obszarze zwartej zabudowy;

2)

pooone s w odlegoci nie wikszej ni 50 m od granicy najbliszej dziaki

budowlanej w rozumieniu przepisw ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o
gospodarce nieruchomociami (Dz. U. z 2015 r. poz. 782, z pn. zm. 3));

2)

3)

Obecnie minister waciwy do spraw rodowiska, na podstawie art. 4 ust. 1, art. 5 pkt 23 i art. 28
ustawy z dnia 4 wrzenia 1997 r. o dziaach administracji rzdowej (Dz. U. z 2015 r. poz. 812), ktra
wesza w ycie z dniem 1 kwietnia 1999 r.
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2015 r. poz. 985, 1039,
1180, 1265 i 1322.

2016-09-07

Kancelaria Sejmu

3)

s. 7/25

pooone s w odlegoci nie wikszej ni 50 metrw od drogi publicznej w

rozumieniu przepisw ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych
(Dz. U. z 2015 r. poz. 460, 774 i 870);

4)

ich powierzchnia nie przekracza 0,5 ha, bez wzgldu na to, czy stanowi jedn
cao, czy stanowi kilka odrbnych czci.
3. Wyraenie zgody, o ktrej mowa w ust. 2 pkt 1, 2 i 5, nastpuje na wniosek

wjta (burmistrza, prezydenta miasta). Do wniosku dotyczcego gruntw lenych

stanowicych wasno Skarbu Pastwa wjt (burmistrz, prezydent miasta) docza
opini dyrektora regionalnej dyrekcji Lasw Pastwowych, a w odniesieniu do
gruntw parkw narodowych opini dyrektora parku.
3a. Stron w postpowaniu, o ktrym mowa w ust. 2, jest wjt (burmistrz,
prezydent miasta).
4. Do wniosku dotyczcego gruntw, o ktrych mowa w ust. 2 pkt 1 i 2,
marszaek wojewdztwa docza swoj opini i przekazuje wniosek odpowiedniemu
ministrowi w terminie do 30 dni od chwili zoenia wniosku przez wjta (burmistrza,
prezydenta miasta).
5. Organ wyraajcy zgod, o ktrym mowa w ust. 2, moe da zoenia
wniosku w kilku wariantach, przedstawiajcych rne kierunki projektowanego
przestrzennego rozwoju zabudowy.
6. (uchylony)
Art. 8. 1. Przepisw art. 7 nie stosuje si do okresowego, na czas nie duszy ni
10 lat, wyczenia gruntw z produkcji w zakresie niezbdnym do:
1)

podjcia natychmiastowych dziaa interwencyjnych niezbdnych do zwalczania

klsk ywioowych i ich nastpstw, jak rwnie usuwania nastpstw wypadkw
losowych;

2)

poszukiwania lub rozpoznawania wglowodorw, wgla kamiennego, wgla

brunatnego, rud metali, z wyjtkiem darniowych rud elaza, metali w stanie
rodzimym, rud pierwiastkw promieniotwrczych, siarki rodzimej, soli
kamiennej, soli potasowej, gipsu i anhydrytu, kamieni szlachetnych.
2. Wyczenie, o ktrym mowa w ust. 1, nie zwalnia z obowizkw okrelonych

w rozdziale 5, a wyczenie dokonane na cele okrelone w ust. 1 pkt 2 z obowizkw

okrelonych w rozdziale 3.

2016-09-07

Kancelaria Sejmu

s. 8/25

Art. 9. 1. Zasady zaliczania lasw do lasw ochronnych okrelaj przepisy o

lasach.
2. W lasach ochronnych mog by wznoszone budynki i budowle suce
gospodarce

lenej,

obronnoci

lub

bezpieczestwu

pastwa,

oznakowaniu

nawigacyjnemu, geodezyjnemu, ochronie zdrowia oraz urzdzenia suce turystyce.

3. W przypadkach uzasadnionych wanymi wzgldami spoecznymi i brakiem
innych gruntw lasy ochronne mog by przeznaczone na inne cele ni okrelone w
ust. 2, po uzyskaniu zgody waciwego organu wymienionego w art. 7 ust. 2.
Art. 10. 1. Wniosek, o ktrym mowa w art. 7 ust. 4, powinien zawiera:
1)

uzasadnienie potrzeby zmiany przeznaczenia gruntw, o ktrych mowa w art. 7

ust. 2;

2)

wykaz powierzchni gruntw, o ktrych mowa w pkt 1, z uwzgldnieniem klas

bonitacyjnych gruntw rolnych i typw siedliskowych gruntw lenych;

3)

ekonomiczne uzasadnienie projektowanego przeznaczenia, uwzgldniajce w

szczeglnoci:
a)

sum nalenoci i opat rocznych za grunty projektowane do przeznaczenia

na cele nierolnicze i nielene,

b)

przewidywany rozmiar strat, ktre poniesie rolnictwo i lenictwo w wyniku

ujemnego

oddziaywania

inwestycji

lokalizowanych

na

gruntach

projektowanych do przeznaczenia na cele nierolnicze i nielene.

2. Do wniosku powinna by doczona mapa gminy lub miasta, z oznaczeniem
gruntw zabudowanych, z wyjtkiem gruntw, o ktrych mowa w art. 2 ust. 1 pkt 3 i
4 oraz ust. 2 pkt 1, klas bonitacyjnych gruntw rolnych i typw siedliskowych gruntw
lenych oraz granic gruntw, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 1, wykonana w skali takiej
jak mapa planu zagospodarowania gminy lub miasta. W odniesieniu do gruntw
lenych mapa stanowica zacznik do wniosku zawiera tre mapy gospodarczej
lasw.
3. Wniosek, o ktrym mowa w ust. 1, dotyczcy gruntw o obszarze ponad 10
ha na cele inwestycji grniczych, powinien zawiera oprcz danych okrelonych w
ust. 1 i 2 take wariantowe rozwizania w zakresie rekultywacji i zagospodarowania
gruntw w trakcie i po zakoczeniu dziaalnoci przemysowej, okrelajce dla
kadego wariantu koszty rekultywacji i zagospodarowania oraz straty, ktre poniesie
rolnictwo i lenictwo.

2016-09-07

Kancelaria Sejmu

s. 9/25

4. Organ wyraajcy zgod, o ktrym mowa w art. 7 ust. 2, moe w szczeglnie

uzasadnionym przypadku odstpi od wymogu przedkadania uzasadnienia
ekonomicznego oraz rozwiza wariantowych, o ktrych mowa w ust. 3.
Art. 10a. Przepisw rozdziau 2 nie stosuje si do gruntw rolnych pooonych
w granicach administracyjnych miast.
Rozdzia 3
Wyczanie gruntw z produkcji rolniczej lub lenej
Art. 11. 1. Wyczenie z produkcji uytkw rolnych wytworzonych z gleb
pochodzenia mineralnego i organicznego, zaliczonych do klas I, II, III, IIIa, IIIb, oraz
uytkw rolnych klas IV, IVa, IVb, V i VI wytworzonych z gleb pochodzenia
organicznego, a take gruntw, o ktrych mowa w art. 2 ust. 1 pkt 210, oraz gruntw
lenych, przeznaczonych na cele nierolnicze i nielene moe nastpi po wydaniu
decyzji zezwalajcych na takie wyczenie.
1a. W decyzji dotyczcej wyczenia z produkcji uytkw rolnych
wytworzonych z gleb pochodzenia mineralnego i organicznego, zaliczonych do klas I,
II, III, IIIa, IIIb, a take gruntw, o ktrych mowa w art. 2 ust. 1 pkt 210, oraz gruntw
lenych, przeznaczonych na cele nierolnicze i nielene okrela si obowizki zwizane
z wyczeniem.
1b. Wniosek o wyczenie z produkcji uytkw rolnych klas IV, IVa, IVb, V i
VI wytworzonych z gleb pochodzenia organicznego jest wicy, a decyzja ma
charakter deklaratoryjny.
2. W odniesieniu do gruntw wchodzcych w skad parkw narodowych decyzje,
o ktrych mowa w ust. 1 i 1a, wydaj dyrektorzy tych parkw, z zastrzeeniem art. 7
ust. 5.
3. Decyzje, o ktrych mowa w ust. 12, dotyczce gruntw wymienionych w art.
8, mog by wydane po dniu faktycznego wyczenia gruntw z produkcji.
4. Wydanie decyzji, o ktrych mowa w ust. 12, nastpuje przed uzyskaniem
pozwolenia na budow.
5. Osoba ubiegajca si o wydanie decyzji, o ktrych mowa w ust. 12, celem
wydobywania torfw jest obowizana przedstawi waciwemu organowi nastpujce
dokumenty:

2016-09-07

Kancelaria Sejmu

1)

s. 10/25

dokumentacj okrelajc pooenie, powierzchni i miszo torfowiska oraz

rodzaj wystpujcego tam torfu;

2)

projekt eksploatacji, uwzgldniajcy podzia na etapy i termin jej zakoczenia;

3)

projekt rekultywacji torfowiska i termin jej zakoczenia;

4)

ocen wpywu eksploatacji torfowiska na rodowisko przyrodnicze, ze

szczeglnym uwzgldnieniem gospodarki wodnej.
6. Nie wymaga si decyzji, o ktrych mowa w ust. 12, jeeli grunty rolne maj

by uytkowane na cele lene.

Art. 12. 1. Osoba, ktra uzyskaa zezwolenie na wyczenie gruntw z produkcji,
jest obowizana uici naleno i opaty roczne, a w odniesieniu do gruntw lenych
take jednorazowe odszkodowanie w razie dokonania przedwczesnego wyrbu
drzewostanu. Obowizek taki powstaje od dnia faktycznego wyczenia gruntw z
produkcji.
2. Waciciel, ktry w okresie 2 lat zrezygnuje w caoci lub w czci z
uzyskanego prawa do wyczenia gruntw z produkcji rolniczej lub lenej, otrzymuje
zwrot nalenoci, jak uici, odpowiednio do powierzchni gruntw niewyczonych
z produkcji. Zwrot uiszczonej nalenoci nastpuje w terminie do trzech miesicy od
dnia zgoszenia rezygnacji.
3. W razie zbycia gruntw, co do ktrych wydano decyzje, o ktrych mowa w
art. 11 ust. 12, a niewyczonych jeszcze z produkcji, obowizek uiszczenia
nalenoci i opat rocznych ciy na nabywcy, ktry wyczy grunt z produkcji.
Zbywajcy jest obowizany uprzedzi nabywc o tym obowizku.
4. W razie zbycia gruntw wyczonych z produkcji, obowizek uiszczania opat
rocznych przechodzi na nabywc. Zbywajcy jest obowizany uprzedzi o tym
nabywc.
5. Wysoko jednorazowego odszkodowania za przedwczesny wyrb
drzewostanu stanowi rnic midzy spodziewan wartoci drzewostanu w wieku
rbnoci, okrelonym w planie urzdzania lasu, a wartoci w chwili jego wyrbu. W
drzewostanach modszych, w ktrych nie mona pozyska sortymentw drzewnych,
odszkodowanie to stanowi warto kosztw poniesionych na zaoenie i pielgnacj
drzewostanw.
5a. Minister waciwy do spraw rodowiska okrela, w drodze rozporzdzenia,
szczegowe zasady ustalania jednorazowego odszkodowania, o ktrym mowa w ust.

2016-09-07

Kancelaria Sejmu

s. 11/25

5, za przedwczesny wyrb drzewostanu, uwzgldniajc warto drzewostanw,

stopie zadrzewienia drzewostanu w wieku wyrbu faktycznego, powierzchni
drzewostanu oraz aktualn cen sprzeday 1 m3 drewna.
6. Naleno pomniejsza si o warto gruntu, ustalon wedug cen rynkowych
stosowanych w danej miejscowoci w obrocie gruntami, w dniu faktycznego
wyczenia tego gruntu z produkcji.
7. Naleno za wyczenie z produkcji 1 ha gruntw rolnych wymienionych w
art. 2 ust. 1 pkt 1, 3 i 5 wynosi:
Grunty orne i sady, pod budynkami i
urzdzeniami wchodzcymi w skad
gospodarstw rolnych oraz pod zadrzewieniami i
zakrzewieniami rdpolnymi, w tym pod
pasami przeciwwietrznymi i urzdzeniami
przeciwerozyjnymi

ki i pastwiska trwae, pod budynkami i

urzdzeniami wchodzcymi w skad
gospodarstw rolnych oraz pod zadrzewieniami i
zakrzewieniami rdpolnymi, w tym pod
pasami przeciwwietrznymi i urzdzeniami
przeciwerozyjnymi

naleno (w z)

klasa

klasa

naleno (w z)

wytworzone z gleb pochodzenia mineralnego i organicznego

I

437 175

i Ps I

437 175

II

378 885

i Ps II

361 398

IIIa

320 595

i Ps III

291 450

IIIb

262 305
wytworzone z gleb pochodzenia organicznego

IVa

204 015

i Ps IV

174 870

IVb

145 725

145 725

116 580

Ps V

116 580

VI

87 435

i Ps VI

87 435

8. (uchylony)
9. Naleno za wyczenie z produkcji parkw wiejskich oraz gruntw
wymienionych w art. 2 ust. 1 pkt 4 i 10 ustala si jak za grunty pod budynkami i
urzdzeniami wchodzcymi w skad gospodarstw rolnych oraz grunty pod
zadrzewieniami i zakrzewieniami rdpolnymi.
10. Naleno za wyczenie z produkcji 1 ha gruntw pod stawami rybnymi oraz
za grunty wymienione w art. 2 ust. 1 pkt 69 wynosi 233 160 z.
11. Naleno za wyczenie z produkcji 1 ha gruntu lenego bez drzewostanu
wynosi:
Lp.

Typy siedliskowe lasw

Rwnowarto ceny 1 m3
drewna w wysokoci

2016-09-07

Kancelaria Sejmu

s. 12/25

ogaszanej przez Gwny

Urzd Statystyczny
1

Lasy: wiey, wilgotny, gowy i grski oraz

ols jesionowy i ols grski

2000

Lasy mieszane: wiey, wilgotny i bagienny,

wyynny, grski i ols

1500

Bory mieszane: wiey, wilgotny, bagienny,

wyynny i grski

1150

Bory: wiey, wilgotny, grski

600

Bory: suchy i bagienny

250

12. Naleno i opaty roczne za wyczenie z produkcji gruntw lenych w

lasach ochronnych s wysze o 50% od nalenoci i opat, o ktrych mowa w ust. 11.
13. Naleno uiszcza si w terminie do 60 dni od dnia, w ktrym decyzja staa
si ostateczna.
14. Opat roczn za dany rok uiszcza si w terminie do dnia 30 czerwca tego
roku, przyjmujc:
1)

w odniesieniu do gruntw rolnych kwoty okrelone na podstawie ust. 7;

2)

w odniesieniu do gruntw lenych za podstaw ustalenia cen 1 m3 drewna,

stosowan przy wymiarze podatku lenego w danym roku.
15. (uchylony)
16. Na wniosek organu wykonawczego jednostki samorzdu terytorialnego

marszaek wojewdztwa w odniesieniu do gruntw rolnych, dyrektor regionalnej

dyrekcji Lasw Pastwowych w odniesieniu do gruntw lenych, a w odniesieniu
do obszarw wchodzcych w skad parkw narodowych dyrektor parku mog
umorzy cao lub cz nalenoci i opat rocznych, a w odniesieniu do gruntw
lenych rwnie jednorazowe odszkodowanie w razie dokonania przedwczesnego
wyrbu drzewostanu w przypadku inwestycji o charakterze uytecznoci publicznej z
zakresu owiaty i wychowania, kultury, kultu religijnego oraz ochrony zdrowia i
opieki spoecznej, jeeli inwestycja ta suy zaspokojeniu potrzeb lokalnej
spoecznoci, oraz dotyczcej powikszenia lub zaoenia cmentarza, jeeli obszar
gruntu podlegajcy wyczeniu nie przekracza 1 ha i nie ma moliwoci zrealizowania
inwestycji na gruncie nieobjtym ochron.
17. Na wniosek organu wykonawczego jednostki samorzdu terytorialnego
marszaek wojewdztwa moe umorzy cao lub cz nalenoci i opat rocznych
w odniesieniu do gruntw rolnych w przypadku inwestycji zmierzajcej do osignicia

2016-09-07

Kancelaria Sejmu

s. 13/25

celw, o ktrych mowa w art. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce

nieruchomociami (Dz. U. z 2015 r. poz. 782), przeznaczonej na cele inne ni
okrelone w ust. 16, jeeli obszar gruntu podlegajcy wyczeniu nie przekracza 1 ha
i nie ma moliwoci zrealizowania inwestycji na gruncie nieobjtym ochron.
Art. 12a. Obowizek uiszczenia nalenoci i opat rocznych, a w odniesieniu do
gruntw lenych rwnie jednorazowego odszkodowania, o ktrym mowa w art. 12
ust. 1, nie dotyczy wyczenia gruntw z produkcji rolniczej lub lenej na cele
budownictwa mieszkaniowego:
1)

do 0,05 ha w przypadku budynku jednorodzinnego;

2)

do 0,02 ha, na kady lokal mieszkalny, w przypadku budynku wielorodzinnego.

Art. 13. 1. Przy wyczaniu gruntw z produkcji w celu budowy zbiornikw

wodnych naleno i opaty roczne okrela si proporcjonalnie do udziau osb w

eksploatacji tych zbiornikw.
2. Jeeli w eksploatacji zbiornikw wodnych, o ktrych mowa w ust. 1,
przewiduje si udzia osb wykorzystujcych wod na cele produkcji rolniczej, lenej,
wytwarzania energii elektrycznej w elektrowniach wodnych o mocy zainstalowanej
nie wikszej ni 10 MW lub ochrony przeciwpowodziowej, zawiesza si na lat 10
uiszczenie proporcjonalnej czci sumy nalenoci i opat rocznych. Proporcjonaln
cz sumy nalenoci i opat rocznych ustala si stosownie do udziau tych osb,
okrelonego w dokumentacji technicznej eksploatacji zbiornika, z tym e ustalony w
tej dokumentacji przepyw nienaruszalny zalicza si do eksploatacji zbiornika dla
potrzeb rolnictwa. Zawieszon cz sumy nalenoci i opat rocznych umarza si po
upywie 10 lat.
3. W razie zmniejszenia udziau osb, o ktrych mowa w ust. 2, w eksploatacji
zbiornika w okresie 10 lat od rozpoczcia jego eksploatacji, osoby przejmujce cz
lub cao tego udziau uiszczaj nalenoci i opaty roczne proporcjonalnie do
wielkoci przejtego udziau w eksploatacji zbiornika w oparciu o protok zdawczo-odbiorczy.
Art. 14. 1. W razie wyczania gruntw z produkcji, w decyzji o wyczeniu, o
ktrej mowa w art. 11 ust. 1 i 2, mona, po zasigniciu opinii wjta, naoy
obowizek zdjcia oraz wykorzystania na cele poprawy wartoci uytkowej gruntw

2016-09-07

Kancelaria Sejmu

s. 14/25

prchnicznej warstwy gleby z gruntw rolnych klas I, II, IIIa, IIIb, III, IVa i IV oraz z
torfowisk.
2. W razie niewykonania obowizku okrelonego w ust. 1, osoba wyczajca
grunty z produkcji uiszcza za kady 1 m3 wykorzystanej niewaciwie prchnicznej
warstwy gleby opat w wysokoci obowizujcej w dniu wydania decyzji o ustaleniu
wysokoci opaty, ktra wynosi:
1)

z gleb klasy I i II oraz gleb pochodzenia organicznego 291,45 z;

2)

z gleb pochodzenia mineralnego, zaliczonych do klas III, IIIa i IIIb 233,16 z;

3)

z gleb pochodzenia mineralnego, zaliczonych do klas IVa i IV 174,87 z.

Rozdzia 4
Zapobieganie degradacji gruntw
Art. 15. 1. Waciciel gruntw stanowicych uytki rolne oraz gruntw

zrekultywowanych na cele rolne jest obowizany do przeciwdziaania degradacji gleb,

w tym szczeglnie erozji i ruchom masowym ziemi.
2. Waciwy organ wymieniony w art. 5, ze wzgldu na ochron gleb przed erozj
i ruchami masowymi ziemi, moe, w drodze decyzji, nakaza wacicielowi gruntw,
o ktrych mowa w ust. 1, zalesienie, zadrzewienie lub zakrzewienie gruntw, lub
zaoenie na nich trwaych uytkw zielonych. Wacicielowi gruntw przysuguje
zwrot kosztw zakupu niezbdnych nasion i sadzonek ze rodkw budetu
wojewdztwa, o ktrych mowa w art. 22b ust. 1.
3. Jeeli wykonanie nakazu, o ktrym mowa w ust. 2, spowoduje szkody
wynikajce ze zmniejszenia produkcji rolinnej, wacicielowi gruntw przysuguje
odszkodowanie ze rodkw budetu wojewdztwa, o ktrych mowa w art. 22b ust. 1,
wypacane przez okres 10 lat.
4. Obowizek utrzymywania w stanie sprawnoci technicznej urzdze
przeciwerozyjnych oraz urzdze melioracji szczegowych ciy na wacicielu
gruntw, na ktrych znajduj si te urzdzenia.
5. W razie wystpienia z winy waciciela innych form degradacji gruntw, o
ktrych mowa w ust. 1, w tym rwnie spowodowanej nieprzestrzeganiem przepisw
o ochronie rolin uprawnych przed chorobami, szkodnikami i chwastami, wjt, w
drodze decyzji, nakazuje wacicielowi gruntw wykonanie w okrelonym terminie
odpowiednich zabiegw. W razie niewykonania decyzji wjt zleca wykonanie

2016-09-07

Kancelaria Sejmu

s. 15/25

zastpcze tych zabiegw na koszt waciciela gruntw, wykorzystujc do czasu zwrotu

kosztw wykonania zastpczego rodki budetu wojewdztwa, o ktrych mowa w art.
22b ust. 1.
Art. 16. 1. Dla gruntw pooonych na obszarach ograniczonego uytkowania,
istniejcych

wok

zakadw

przemysowych,

opracowuje

si,

na

koszt

odpowiedzialnych zakadw, plany gospodarowania na tych gruntach.

2. Projekt planu gospodarowania na gruntach, o ktrych mowa w ust. 1, powinien
okrela:
1)

rodzaje wystpujcych zanieczyszcze i ich stenie;

2)

wpyw zanieczyszcze lub innego szkodliwego oddziaywania na istniejcy

sposb zagospodarowania, z ewentualnym podziaem strefy ochronnej na czci;

3)

aktualne kierunki produkcji rolinnej oraz wielko tej produkcji;

4)

roliny, ktre mog by uprawiane, zalecenia dotyczce ich uprawy oraz

proponowany sposb ich gospodarczego wykorzystania;

5)

sposb przeciwdziaania zmniejszeniu wartoci uytkowej gleb;

6)

spodziewany poziom globalnej produkcji rolniczej lub lenej;

7)

wykaz gospodarstw rolnych prowadzcych produkcj rolnicz;

8)

wysoko przewidywanych odszkodowa z tytuu obnienia poziomu produkcji

lub zmiany kierunku produkcji;

9)

ewentualne obowizki zwizane z prowadzeniem produkcji zwierzcej, w tym

rwnie rybackiej;

10) ewentualne nakady niezbdne do zmiany kierunkw produkcji;

11) przewidywany obszar i koszty nabycia gruntw przez zakad przemysowy.
3. Projekt planu powinien by wyoony w urzdzie gminy do wgldu wacicieli
gruntw na okres 30 dni w celu zgoszenia uwag i wnioskw. O wyoeniu projektu
planu do wgldu urzd gminy powiadamia wacicieli gruntw na pimie.
4. Rada gminy podejmuje jako zadanie wasne uchwa w przedmiocie
zatwierdzenia planu, po uzyskaniu opinii izby rolniczej, a take placwek naukowych
lub innych osb upowanionych przez ministra waciwego do spraw rozwoju wsi w
porozumieniu z ministrem waciwym do spraw rodowiska. Koszty sporzdzenia
opinii pokrywa zakad przemysowy.
5. W razie prowadzenia produkcji w sposb naruszajcy ustalenia planu, o
ktrych mowa w ust. 2 pkt 4 i 9, wjt, w porozumieniu z wojewdzkim inspektorem

2016-09-07

Kancelaria Sejmu

s. 16/25

sanitarnym 4), nakazuje wacicielowi gruntw w oznaczonym terminie zniszczenie

okrelonych

upraw,

przemieszczenie

zwierzt

poza

obszar

ograniczonego

uytkowania lub dokonanie ich uboju.

6. Wykonanie decyzji, o ktrej mowa w ust. 5, nastpuje bez odszkodowania.
Art. 17. 1. Jeeli waciciel gruntw, o ktrych mowa w art. 16 ust. 1, ponis
szkod przez obnienie poziomu produkcji rolniczej lub lenej, przysuguje mu z tego
tytuu odszkodowanie od zakadu przemysowego. W przypadku obnienia poziomu
produkcji w okresie trzech lat co najmniej o jedn trzeci dotychczasowej wartoci,
zakad jest obowizany, na wniosek waciciela, wykupi cao lub cz tych
gruntw wedug cen wolnorynkowych.
2. Jeeli w wyniku realizacji planu, o ktrym mowa w art. 16 ust. 1, zachodzi
potrzeba zmiany kierunku produkcji rolniczej lub lenej, zakad przemysowy jest
obowizany zwrci wacicielowi gruntw poniesione z tego tytuu nakady i koszty
oraz wypaci rwnowarto szkd wynikych ze zmiany kierunkw produkcji.
Art. 18. 1. Na gruntach, o ktrych mowa w art. 16 ust. 1, starosta zapewnia
prowadzenie co 3 lata okresowych bada poziomu skaenia gleb i rolin. Jeeli
okresowe badania wyka, e uzyskiwane pody nie nadaj si do spoycia lub
przetworzenia, kosztami bada naley obciy zakad przemysowy, a skaone
grunty wycza si z produkcji w trybie okrelonym w art. 11 ust. 1. Skutki tych
decyzji obciaj zakad przemysowy odpowiedzialny za skaenie.
2. Na danie waciciela gruntw wyczonych z produkcji, zakad
przemysowy, o ktrym mowa w ust. 1, jest obowizany naby te grunty wraz z
budynkami i urzdzeniami. Przepis art. 17 stosuje si odpowiednio.
3. Jeeli wyczenie gruntw z produkcji nastpuje w wyniku ujemnego
oddziaywania obiektw lub urzdze nalecych do kilku osb, odpowiedzialno
tych osb jest solidarna.
4. Pierwsze badania okresowe, o ktrych mowa w ust. 1, naley przeprowadzi
do koca 1996 r.

4)

Obecnie pastwowy wojewdzki inspektor sanitarny, na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia
14 marca 1985 r. o Pastwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1263, z 2012 r.
poz. 460 i 892, z 2013 r. poz. 2 oraz z 2015 r. poz. 277).

2016-09-07

Kancelaria Sejmu

s. 17/25

Art. 19. Przepisy art. 1618 stosuje si odpowiednio take do gruntw

zdewastowanych i zdegradowanych, pooonych poza obszarami ograniczonego
uytkowania.
Rozdzia 5
Rekultywacja i zagospodarowanie gruntw
Art. 20. 1. Osoba powodujca utrat albo ograniczenie wartoci uytkowej
gruntw jest obowizana do ich rekultywacji na wasny koszt.
2. Rekultywacji na cele rolnicze gruntw pooonych, w rozumieniu przepisw
o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, na obszarach rolniczej przestrzeni
produkcyjnej, zdewastowanych lub zdegradowanych przez nieustalone osoby, w
wyniku klsk ywioowych lub ruchw masowych ziemi, dokonuje waciwy organ
wymieniony w art. 5, przy wykorzystaniu rodkw budetu wojewdztwa, o ktrych
mowa w art. 22b ust. 1, a rekultywacji gruntw lenych i gruntw przeznaczonych do
zalesienia przy wykorzystaniu rodkw pochodzcych z budetu pastwa, na
zasadach okrelonych w przepisach o lasach.
2a. Rekultywacji na cele inne ni wymienione w ust. 2 pozostaych gruntw
zdewastowanych lub zdegradowanych przez nieustalone osoby, w wyniku klsk
ywioowych lub ruchw masowych ziemi, dokonuje waciwy organ wymieniony w
art. 5, przy wykorzystaniu rodkw pochodzcych z budetu pastwa lub rodkw
osb zainteresowanych prowadzeniem dziaalnoci na zrekultywowanych gruntach.
3. Rekultywacj i zagospodarowanie gruntw planuje si, projektuje i realizuje
na wszystkich etapach dziaalnoci przemysowej.
4. Rekultywacj gruntw prowadzi si w miar jak grunty te staj si zbdne
cakowicie, czciowo lub na okrelony czas do prowadzenia dziaalnoci
przemysowej oraz koczy si w terminie do 5 lat od zaprzestania tej dziaalnoci.
5. Jeeli dziaalno przemysowa powodujca obowizek rekultywacji gruntw
prowadzona jest przez kilka osb, obowizek ten ciy na kadej z nich, odpowiednio
do zakresu dziaalnoci powodujcej potrzeb rekultywacji.
6. W przypadku zmiany osoby zobowizanej do rekultywacji gruntw, w drodze
decyzji waciwego organu wymienionego w art. 5, nastpuje przekazanie praw i
obowizkw wynikajcych z wczeniej wydanych decyzji.

2016-09-07

Kancelaria Sejmu

s. 18/25

Art. 21. Na terenach przewidywanego osiadania gruntw na skutek dziaalnoci

grniczej zakad przemysowy, na wniosek waciciela, rozpoczyna rekultywacj
przed wystpieniem degradacji gruntw.
Art. 22. 1. Decyzje w sprawach rekultywacji i zagospodarowania okrelaj:
1)

stopie ograniczenia lub utraty wartoci uytkowej gruntw, ustalony na

podstawie opinii, o ktrych mowa w art. 28 ust. 5;

2)

osob obowizan do rekultywacji gruntw;

3)

kierunek i termin wykonania rekultywacji gruntw;

4)

uznanie rekultywacji gruntw za zakoczon.

2. W sprawach, o ktrych mowa w ust. 1, decyzje wydaje starosta, po

zasigniciu opinii:
1)

dyrektora waciwego terenowo okrgowego urzdu grniczego w odniesieniu

do dziaalnoci grniczej;

2)

dyrektora regionalnej dyrekcji Lasw Pastwowych lub dyrektora parku

narodowego w odniesieniu do gruntw o projektowanym lenym kierunku
rekultywacji;

3)

wjta (burmistrza, prezydenta miasta).

3. Osoby obowizane do rekultywacji gruntw zawiadamiaj organ, o ktrym

mowa w ust. 2, w terminie do dnia 28 lutego kadego roku o powstaych w ubiegym

roku zmianach w zakresie gruntw podlegajcych rekultywacji.
Art. 22a. 1. Przepisw art. 20 i art. 22 nie stosuje si do rekultywacji gruntw,
ktre zostay zanieczyszczone substancjami, preparatami, organizmami lub
mikroorganizmami.
2. Do rekultywacji gruntw, o ktrych mowa w ust. 1, stosuje si odpowiednio
do gruntw zanieczyszczonych:
1)

po dniu 30 kwietnia 2007 r. przepisy ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o

zapobieganiu szkodom w rodowisku i ich naprawie (Dz. U. z 2014 r. poz. 1789
oraz z 2015 r. poz. 277);

2)

przed dniem 30 kwietnia 2007 r. przepisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r.

Prawo ochrony rodowiska.

2016-09-07

Kancelaria Sejmu

s. 19/25

Rozdzia 5a
Dochody zwizane z wyczeniem z produkcji gruntw rolnych
Art. 22b. 1. Dochodami budetu wojewdztwa zwizanymi z wyczaniem z
produkcji gruntw rolnych s pobierane na podstawie ustawy:
1)

nalenoci;

2)

opaty roczne;

3)

opaty z tytuu niewykonania obowizku zdjcia i wykorzystania prchnicznej

warstwy gleby;

4)

opaty oraz nalenoci i opaty roczne podwyszone, okrelone w art. 28 ust. 1

4;

5)

odsetki z tytuu nalenoci i opat, o ktrych mowa w pkt 14.

2. Zarzd wojewdztwa gromadzi dochody, o ktrych mowa w ust. 1, na

wyodrbnionym rachunku bankowym.

3. Dochody, o ktrych mowa w ust. 1, s niepodatkowymi nalenociami
budetowymi o charakterze publiczno-prawnym w rozumieniu ustawy z dnia 27
sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885, z pn. zm. 5)).
4. Marszaek wojewdztwa jest wierzycielem i organem egzekucyjnym
uprawnionym do egzekucji nalenoci za zobowizania z tytuu dochodw, o ktrych
mowa w ust. 1.
Art. 22c. 1. Ze rodkw budetu wojewdztwa, w zakresie ustalonym w ustawie,
finansowane s ochrona, rekultywacja i poprawa jakoci gruntw rolnych oraz wypata
odszkodowa przewidzianych ustaw, w szczeglnoci:
1)

rekultywacja na cele rolnicze gruntw, ktre utraciy lub zmniejszyy warto

uytkow wskutek dziaalnoci nieustalonych osb;

2)

rolnicze zagospodarowanie gruntw zrekultywowanych;

3)

uynianie gleb o niskiej wartoci produkcyjnej, ulepszanie rzeby terenu i

struktury przestrzennej gleb, usuwanie kamieni i odkrzaczanie;

4)

przeciwdziaanie erozji gleb i ruchom masowym ziemi na gruntach rolnych, w

tym zwrot kosztw zakupu nasion i sadzonek, utrzymanie w stanie sprawnoci

5)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2013 r. poz. 938 i
1646, z 2014 r. poz. 379, 911, 1146, 1626 i 1877 oraz z 2015 r. poz. 238 i 532.

2016-09-07

Kancelaria Sejmu

s. 20/25

technicznej urzdze przeciwerozyjnych oraz odszkodowania, o ktrych mowa

w art. 15 ust. 3;
5)

budowa i renowacja zbiornikw wodnych sucych maej retencji;

6)

budowa i modernizacja drg dojazdowych do gruntw rolnych;

7)

wdraanie i upowszechnianie wynikw prac naukowo-badawczych zwizanych

z ochron gruntw rolnych;

8)

wykonywanie bada podw rolnych uzyskiwanych na obszarach ograniczonego

uytkowania, o ktrych mowa w art. 16, oraz niezbdnych dokumentacji i
ekspertyz z zakresu ochrony gruntw rolnych;

9)

wykonywanie zastpcze obowizkw okrelonych w ustawie;

10) rekultywacja nieuytkw i uynianie gleb na potrzeby nowo zakadanych

rodzinnych ogrodw dziakowych;
11) zakup sprztu pomiarowego i informatycznego oraz oprogramowania,
niezbdnego do zakadania i aktualizowania operatw ewidencji gruntw oraz
prowadzenia spraw ochrony gruntw rolnych, do wysokoci 5% rocznych
dochodw, o ktrych mowa w art. 22b ust. 1.
2. Dochody, o ktrych mowa w art. 22b, powinny by w pierwszej kolejnoci
przeznaczane na wykonywanie prac wymienionych w ust. 1 na obszarze tych gmin, w
ktrych powstaj te dochody oraz istniej warunki uzyskania wzrostu produkcji
rolniczej, rekompensujcej straty poniesione w wyniku zmniejszenia obszaru gruntw
rolnych.
3. Przy przydzielaniu rodkw uzyskanych z dochodw, o ktrych mowa w art.
22b ust. 1, wacicielom gruntw, na ich wniosek, naley uwzgldnia udzia wasny
tych wacicieli w kosztach robt oraz efektywno projektowanych przedsiwzi.
Rozdzia 6
(uchylony)

Rozdzia 7
Kontrola wykonania przepisw ustawy
Art. 26. 1. Kontrol stosowania przepisw ustawy sprawuj Minister Rolnictwa
i Gospodarki ywnociowej 6), Minister Ochrony rodowiska, Zasobw Naturalnych i

6)

Obecnie minister waciwy do spraw rozwoju wsi, na podstawie art. 4 ust. 1, art. 5 pkt 18 i art. 23
ustawy, o ktrej mowa w odnoniku 2.

2016-09-07

Kancelaria Sejmu

s. 21/25

Lenictwa2), marszakowie wojewdztw oraz podmioty wymienione w art. 5 oraz art.

15 ust. 5 i art. 16 ust. 5.
2. Osoby przeprowadzajce kontrol s uprawnione do:
1)

wstpu na grunt i teren zakadu przemysowego;

2)

wgldu do dokumentw oraz dania sporzdzenia ich odpisw;

3)

sprawdzania tosamoci osb w zwizku z prowadzon kontrol;

4)

dania wyjanie i zasigania informacji;

5)

pobierania prbek gleby lub rolin do analizy.

3. Kontrol stosowania przepisw ustawy w odniesieniu do gruntw

uytkowanych na cele obronnoci lub bezpieczestwa pastwa mona przeprowadza

po uprzednim uzgodnieniu jej zakresu z jednostk nadrzdn uytkownika tych
gruntw.
Art. 27. 1. Kontrola obejmuje wykonanie nastpujcych obowizkw:
1)

zdjcia i wykorzystania prchnicznej warstwy gleby;

2)

rekultywacji gruntw zdewastowanych i zdegradowanych;

3)

rolniczego

zagospodarowania

gruntw

zrekultywowanych,

jeeli

zagospodarowanie odbywa si przy wykorzystaniu rodkw, o ktrych mowa w

art. 22b ust. 1;
4)

przeciwdziaania erozji gleb i ruchom masowym ziemi oraz innym zjawiskom

powodujcym trwae pogarszanie wartoci uytkowej gruntw;

5)

okrelonych w art. 1619.

2. Jeeli objto prchnicznej warstwy gleby zdejmowanej z gruntw

wyczanych z produkcji przekracza 1000 m3, kontrol przeprowadza si z

wykorzystaniem pomiarw geodezyjnych.
3. Kontrola wykonania obowizku rekultywacji gruntw polega na sprawdzeniu
co najmniej raz w roku zgodnoci wykonywanych zabiegw z dokumentacj
rekultywacji tych gruntw, a zwaszcza wymaga technicznych oraz ich
terminowoci, ze szczeglnym uwzgldnieniem obowizku zakoczenia rekultywacji
w okresie 5 lat od zaprzestania dziaalnoci przemysowej.
4. O terminie kontroli wymienionych w ust. 13, na obszarach grniczych,
morskiego pasa nadbrzenego, kolejowych i lotnisk komunikacyjnych, powiadamia
si odpowiednio, nie pniej ni 3 dni przed zamierzon kontrol:
1)

okrgowy urzd grniczy;

2016-09-07

Kancelaria Sejmu

2)

urzd morski;

3)

organ kolejowy lub zarzd lotniska.

s. 22/25

Art. 28. 1. W razie stwierdzenia, e grunty zostay wyczone z produkcji

niezgodnie z przepisami niniejszej ustawy, sprawcy wyczenia ustala si opat w
wysokoci dwukrotnej nalenoci.
2. W razie stwierdzenia, e grunty przeznaczone w miejscowym planie
zagospodarowania przestrzennego na cele nierolnicze lub nielene zostay wyczone
z produkcji bez decyzji, o ktrej mowa w art. 11 ust. 1 i 2, decyzj tak wydaje si z
urzdu, podwyszajc jednoczenie wysoko nalenoci o 10%.
3. W razie niezakoczenia rekultywacji gruntw zdewastowanych w okresie, o
ktrym mowa w art. 20 ust. 4, stosuje si opat roczn podwyszon o 200% od dnia,
w ktrym rekultywacja gruntw powinna zosta zakoczona.
4. W razie niewykonania obowizku rekultywacji gruntw zdegradowanych
ustala si, w drodze decyzji, obowizek corocznego wpacania na wyodrbniony
rachunek bankowy zarzdu wojewdztwa, o ktrym mowa w art. 22b ust. 2, lub na
Fundusz Leny, przez osob powodujc ograniczenie wartoci uytkowej gruntw,
rwnowartoci opaty rocznej w takiej czci, w jakiej nastpio ograniczenie wartoci
uytkowej gruntw. Do ustalenia wysokoci opaty rocznej za zdegradowanie gruntw
stosuje si wartoci wymienione:
1)

w art. 12 ust. 7 w odniesieniu do gruntw rolnych klas IIV;

2)

w art. 12 ust. 11 w odniesieniu do gruntw lenych.

Opaty te uiszcza si do czasu wykonania obowizku rekultywacji.

5. Rozmiar ograniczenia wartoci uytkowej gruntw ustala si na podstawie
dwch odrbnych opinii rzeczoznawcw.
6. W razie ograniczenia wartoci uytkowej gruntw w wyniku zasadzenia drzew
przydronych, nie pobiera si opat, o ktrych mowa w ust. 4.
7. Przepisy ust. 15 stosuje si odpowiednio w odniesieniu do gruntw lenych,
z tym e decyzj wydaje dyrektor regionalnej dyrekcji Lasw Pastwowych, a w
parkach narodowych dyrektor parku.
8. Opaty, o ktrych mowa w ust. 14, stosuje si niezalenie od kar
przewidzianych w przepisach o ochronie rodowiska oraz innych obowizujcych
przepisach.

2016-09-07

Kancelaria Sejmu

s. 23/25

Art. 29. 1. Opaty, o ktrych mowa w art. 28, nie mog by wliczane do kosztw
dziaalnoci osb, na ktre naoono te opaty.
2. Jeeli opaty, o ktrych mowa w art. 28, dotycz jednostek organizacyjnych,
na kierownikw tych jednostek nakada si kar w wysokoci ich wynagrodzenia za
okres 3 ostatnich miesicy.
Art. 30. W przypadkach niewykonywania obowizkw okrelonych w ustawie
stosuje si przepisy o postpowaniu egzekucyjnym w administracji.
Art. 31. (uchylony)
Rozdzia 8
Przepisy przejciowe i kocowe
Art. 32. 1. Dziaajcy na podstawie ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o ochronie
gruntw rolnych i lenych (Dz. U. Nr 11, poz. 79) Fundusz Ochrony Gruntw Rolnych
staje si Funduszem Ochrony Gruntw Rolnych 7) w rozumieniu niniejszej ustawy.
2. Dochody, o ktrych mowa w art. 12 ust. 1 oraz w art. 28 ust. 14, dotyczce
gruntw lenych s dochodami Funduszu Lenego, o ktrym mowa w przepisach o
lasach. Przepisy art. 31 stosuje si odpowiednio.
Art. 32a. (pominity)
Art. 32b. (pominity)
Art. 33. Waciwy w sprawach ochrony gruntw organ, o ktrym mowa w art.
5, prowadzi sprawozdawczo z zakresu:
1)

obszaru gruntw wyczanych z produkcji,

2)

ustalonych nalenoci, opat rocznych i innych wymienionych w niniejszej

ustawie dochodw budetu wojewdztwa lub Funduszu Lenego,

3)

wielkoci obszarw i pooenia gruntw zdewastowanych i zdegradowanych,

podlegajcych rekultywacji i zagospodarowaniu,

4)

7)

wynikw rekultywacji i zagospodarowania gruntw,

Z dniem 31 grudnia 2010 r. Fundusz Ochrony Gruntw Rolnych zosta zlikwidowany na podstawie
art. 90 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzajce ustaw o finansach
publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1241 i Nr 219, poz. 1706, z 2010 r. Nr 96, poz. 620, Nr 108, poz.
685, Nr 152, poz. 1020, Nr 161, poz. 1078, Nr 226, poz. 1475 i Nr 238, poz. 1578, z 2011 r. Nr 171,
poz. 1016, Nr 178, poz. 1061 i Nr 197, poz. 1170, z 2012 r. poz. 986, 1456 i 1548 oraz z 2014 r.
poz. 1457).

2016-09-07

Kancelaria Sejmu

5)

s. 24/25

istniejcych zasobw i eksploatacji z torfw

wedug zasad okrelonych przez ministra waciwego do spraw rozwoju wsi w

porozumieniu z ministrem waciwym do spraw rodowiska i z Prezesem Gwnego
Urzdu Statystycznego.
Art. 34. W stosunku do gruntw, na ktrych znajduj si zabytki archeologiczne,
wojewdzki konserwator zabytkw moe okreli, w drodze decyzji, zakres i sposb
eksploatacji takich gruntw.
Art. 35. 1. Do spraw wszcztych przed dniem wejcia w ycie ustawy, a
niezakoczonych decyzj ostateczn, stosuje si przepisy niniejszej ustawy.
2. Do spraw, w ktrych wydano decyzj ostateczn o wyczeniu z produkcji
rolniczej gruntw rolnych klas IIII, a wyczenie takie faktycznie jeszcze nie
nastpio, stosuje si przepisy dotychczasowe.
3. Trac wano niewykonane do dnia wejcia w ycie ustawy decyzje
ostateczne, dotyczce:
1)

opat z tytuu odogowania gruntw rolnych;

2)

wyczenia z produkcji rolniczej gruntw klas IVVI, na mocy ktrych nie

nastpio jeszcze faktyczne wyczenie.
4. Stae opaty roczne, ustalone na podstawie dotychczasowych przepisw,

ulegaj z mocy prawa umorzeniu, o ile ich kwota jest rwna lub nisza od 10 z.
5. Do wznowienia postpowania w sprawach, w ktrych na podstawie
dotychczasowych przepisw wydano decyzje ostateczne, dotyczce:
1)

wyczenia gruntw z produkcji bez zezwolenia,

2)

rekultywacji i zagospodarowania gruntw, w tym niewykonania rekultywacji

gruntw w wyznaczonym terminie,

stosuje si przepisy niniejszej ustawy.

6. Niewykonane do dnia wejcia w ycie ustawy decyzje ostateczne w sprawach
przeciwdziaania erozji gleb pozostaj w mocy.
Art. 36. Traci moc ustawa z dnia 26 marca 1982 r. o ochronie gruntw rolnych i
lenych (Dz. U. Nr 11, poz. 79, z pn. zm. 8)).

8)

Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 1984 r. Nr 35, poz. 185, z 1988 r. Nr 24,
poz. 169, z 1990 r. Nr 34, poz. 198, z 1991 r. Nr 101, poz. 444, Nr 103, poz. 446 i Nr 114, poz. 494
oraz z 1994 r. Nr 27, poz. 96.

2016-09-07

Kancelaria Sejmu

s. 25/25

Art. 37. Ustawa wchodzi w ycie po upywie 30 dni od dnia jej ogoszenia 9).

9)

Ustawa zostaa ogoszona w dniu 22 lutego 1995 r.

2016-09-07