DoKolosan

25 listopada 2016

13:22

Page 6

List do Kolosan
Autor listu

Pawe z Tarsu (Aposto mg mie wwczas ok. 5355 lat).

Czas powstania Okoo 6162 r., a wic ok. 2425 lat po nawrceniu Pawa.
listu

Miejsce
powstania listu

Najprawdopodobniej areszt domowy w Rzymie.

Adresaci listu

Wsplnota ludzi wierzcych w Chrystusa w Kolosach (obecnie s to

tereny zachodniej Turcji).

Kontekst
napisania

Dobra Wiadomo o ratunku, ktry jest w Chrystusie, szybko dotara

do Frygii, ktra bya zamonym, wietnie prosperujcym regionem
w Azji Mniejszej (obecnie jest to Anatolia w Turcji). Poniewa tereny
te leay na skrzyowaniu gwnych szlakw handlowych, spotykali
si tam ludzie o najrniejszych wiatopogldach i wyznajcy rne
religie. Istniay tam rwnie silne tradycje pogaskie. Konglomerat
tych wpyww uksztatowa spoeczestwo hodujce synkretyzmowi
religijnemu (tzn. czeniu wielu rnych wierze religijnych w jeden
system, jedn now, wypadkow koncepcj). Tak wic ludzie, ktrzy
zaufali Chrystusowi, musieli na co dzie mierzy si z wyzwaniami
i pogldami wynikajcymi z prdw filozoficznych i religijnych. Ci,
ktrzy nie trzymali si mocno Sowa Boego, wpadali w duchowe
kopoty. Wiara takich ludzi saba i realne stawao si zagroenie,
e pocignici blichtrem innych religii lub prdw filozoficznych
odsun si od Chrystusa. List ten jest pismem rwnolegym do Listu
do Efezjan. Oba dokumenty Pawe nie tylko wysa rwnoczenie,
ale rwnie skonstruowa w podobny sposb. Dlatego kady z listw
jest znakomitym uzupenieniem i wyjanieniem mniej jasnych fragmentw drugiego. Jednak inne cele przywiecay kademu z tych
pism. O ile w Licie do Efezjan Pawe przedstawi Boy plan zbawienia w Chrystusie, o tyle w Licie do Kolosan skoncentrowa
si na ostrzeeniu wierzcych przed grocym im synkretyzmem
religijnym.

DoKolosan

25 listopada 2016

13:22

Page 7

Wprowadzenie

Cel napisania

Ostrzeenie przed synkretyzmem religijnym, czyli przed czeniem

rnych poj filozoficznych i religijnych w jeden konglomerat wiary
niezgodnej z Dobr Wiadomoci o ratunku, ktry jest dostpny
w Chrystusie (por. Kol 2,4-6). Aposto Pawe zacz otrzymywa
sygnay na temat duchowych zagroe, jakie pojawiy si w rejonie
Frygii. Dlatego postanowi napisa list przypominajcy wierzcym
o niezwykej roli Chrystusa w Boym planie zbawienia. Chcia ich nie
tylko uchroni przed zgubnymi wpywami faszywych nauczycieli,
ale przede wszystkim wzmocni w PANU, uwiadomi wierzcym,
e w Chrystusie znajd nie tylko odpowiedzi na wszelkie pytania,
ale take wyjanienie wszelkich Boych tajemnic.

Temat listu

Chrystus jest sednem Boego planu zbawienia. To od Niego wywodzi si wszystko i wszystko w Nim ma sens i cel. Wszelkie religie
i pogldy, ktre bez Chrystusa prbuj wyjania porzdek wiata,
jego logik czy przewidywa jego przyszy rozwj, nie maj waciwego rozeznania prawdy i si rzeczy zajmuj si tylko cieniami
prawdziwej rzeczywistoci, ktrej istot jest Chrystus.

Kluczowy
werset

W Nim te objawi swoj natur i dlatego tylko On jest jedynym

obrazem niewidzialnego Boga, praprzyczyn wszelkiego stworzenia.
W Nim bowiem zaistniao wszystko, co tylko zostao stworzone, zarwno w Niebiosach, jak i na Ziemi: byty widzialne i niewidzialne,
trony, panowania, zwierzchnoci i wadze. Wszystko dokonao si
przez Niego i dla Niego. Dlatego ON JEST przed wszystkim i wszystko jedynie w Nim ma swj cel, sens i miejsce.
Kol 1,1517 (NPD)

Plan listu

I.
II.

Adres, pozdrowienie i dzikczynienie . . . . . . . . . . . . . w. 1,18

Chrystus jedyn drog do pojednania
czowieka z Bogiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 1,920
III. Suba pojednania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .w. 1,2129
IV.
Ujawnienie tajemnicy zoonej
w Chrystusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 2,112
V.
Wolno w Chrystusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .w. 2,1323
VI. Nowe ycie w Chrystusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 3,14,1
VII. Zalecenia i kocowe pozdrowienia . . . . . . . . . . . . . . . . w. 4,218

DoKolosan

25 listopada 2016

13:22

Page 8

Kol 1,1 1,13

8
Adres, pozdrowienie i dzikczynienie

Pawe, z woli Boga Aposto1 Chrystusa Jezusa, wraz

z bratem w wierze, Tymoteuszem 2, kierujemy ten list 2 do
braci i sistr w Kolosach, to znaczy do tych, ktrzy poprzez
wierne trwanie w Chrystusie zaliczaj si do witego
Boego ludu 3. Niech zawsze otacza was aska i pokj od
Boga, ktry jest naszym Ojcem.
3 Wiedzcie o tym, e w modlitwach do Boga, Ojca i naszego PANA, Jezusa Chrystusa, nieustannie skadamy za was
dzikczynienia. 4 Syszymy bowiem o waszym zaufaniu do
Chrystusa Jezusa i o postawie Boej mioci, jak okazujecie
wszystkim braciom i siostrom w wierze 5 z powodu nadziei,
ktra zostaa odoona dla was w Niebiosach. O niej to
dowiedzielicie si z goszonego wam Sowa Prawdy, to jest
z Dobrej Wiadomoci 6 o Boej askawoci w Chrystusie. Jak
na caym wiecie, tak samo i pord was wzrasta ona i owocuje od pierwszego dnia, gdy tylko j usyszelicie i przyjlicie.
7 Dobrze si jej nauczylicie od umiowanego Epafrasa, ktry
jak i ja jest cakowicie i bez reszty oddany4 Chrystusowi.
8 To on wanie powiadomi nas o tym, e postawa Boej
mioci5 tak piknie zakorzenia si w waszym duchu.

1 ,1 : Rz 1,1
1 ,2 : Dz 9,13; Rz 1,7

1 ,3 : Ef 1,15-16
1 ,4 : Ef 1,15; 1 Kor 13,13
1 ,5 : Ef 1,13.18; 1 P 1,4; Ga 1,7

1 ,6 : 1 Tm 3,16; Ef 1,13;
Dz 20,24.32; 2 Kor 6,1

1 ,8 : 1 Kor 13,1

Chrystus jedyn drog do pojednania czowieka z Bogiem

1 ,9 : Ef 1,8-9.15-17; Flp 1,9;
Kol 4,12; Rz 12,2
1 ,1 0 : Ef 4,1; Flp 1,27;
1 Tes 2,12; Ef 1,17; Ef 2,10

1 ,1 1 : Ef 3,16; 1 Kor 1,5

1 ,1 2 : Dz 26,18; Ef 5,20;
Ef 1,11-13.17-18; 1 P 2,9
1 ,1 3 : Ef 2,1-2; Ga 1,4
1

9Z

tego powodu od dnia, w ktrym o was usyszelimy, nie przestajemy

prosi Boga w modlitwach, aby wasze poznawanie Jego woli dokonywao si w peni wszelkiej mdroci i duchowego zrozumienia. 1 0 Chodzi
bowiem o to, ebycie nauczyli si y w sposb godny PANA, to znaczy,
abycie starajc si Jemu przypodoba w kadej sprawie wydawali
dobry6 owoc, ktrym jest wzrost w wierze i w gbszym osobistym
poznaniu Boga. 1 1 Wpatrujc si w Jego potg i chwa, owocujcie
wytrwaoci i cierpliwoci oraz radosnym 1 2 dzikczynieniem skadanym Ojcu, ktry uzdolni was do otrzymania udziau w obiecanym
dziedzictwie w wiatoci. 1 3 Bdcie wiadomi, e to Bg wyrwa

Dos. wysannik.
Tymoteusz pochodzcy z Listry wsppracownik
Pawa. Zosta chrzecijaninem dziki Apostoowi, a pniej
towarzyszy mu w podrach misyjnych i w czasie uwizienia (zob. Dz 16-17, Dz 19-20 oraz 1 Kor 4,17; Flp 1,1;
2,19; Flm 1). Tymoteusz otrzyma zadanie przewodzenia
wsplnocie wierzcych w Efezie. Do niego adresowane s
dwa listy wchodzce w skad NT.
3
Dos. do witych tak we wczesnych wiekach
bracia w wierze okrelali si wzajemnie.
4
W oryginale jest tu uyte sowo d o u lo s niewolnik.
Tak okrelano wyzwoleca, ktry po otrzymaniu wolnoci
2

sam ponownie odda si w niewol swojemu panu.

5
Gr. a g a p e. Sowo to nie odnosi si do emocji czy uczu,
ale do yciowej postawy wiadczenia dobra take tym,
ktrzy na to dobro zupenie nie zasuguj. Wicej w Komentarzu NPD mio.
6
W Ef 2,10 Pawe wyjania to dokadniej, wskazujc, e
dobrymi czynami, ktre maj peni uczniowie Jezusa, nie
s te dziea, ktre ludzie uznaj za dobre, ale te, ktre
Bg przygotowa im do wypenienia. Poniewa dobry jest
jedynie Bg (por. Mt 19,17; Mk 10,18; k 18,19), wic
tylko dziea zgodne z Jego wol i planem zasuguj na
miano dobrych.

DoKolosan

25 listopada 2016

13:22

Page 9

Kol 1,14 1,18

nas z mocy ciemnoci i przenis pod panowanie1 umiowanego Syna, 1 4 w ktrym dokona naszego odkupienia2 i uwolnienia z mocy
grzechu3. 1 5 W Nim te objawi swoj natur i dlatego tylko On jest
jedynym obrazem 4 niewidzialnego Boga, praprzyczyn wszelkiego
stworzenia5. 1 6 W Nim bowiem zaistniao wszystko, co tylko zostao
stworzone, zarwno w Niebiosach, jak i na Ziemi: byty widzialne
i niewidzialne, trony, panowania, zwierzchnoci i wadze. Wszystko
dokonao si przez Niego i dla Niego. 1 7 Dlatego ON JEST 6 przed
wszystkim i wszystko jedynie w Nim ma swj cel, sens i miejsce. 1 8 I to
On jest Gow Kocioa, to znaczy ywej spoecznoci wierzcych,
ktra jest Jego Ciaem 7, gdy to On sam j zapocztkowa. On bowiem
przychodzc na wiat pomidzy duchowo martwymi ludmi sta si

1
Gr. b a s ile ia . Sowo to moe oznacza zarwno krlewsk wadz, jak i samo krlestwo. Jezus wyranie
powiedzia, e Boe Krlestwo nie jest wycznie obietnic
przyszoci. Ono jest w duchowy sposb dostpne ju teraz
por. k 17,21. Jest to stan panowania Boga w sercach
ludzi (por. Rz 14,17; 1 Kor 4,20).
2
Odkupienie (wykupienie) termin prawny, oznaczajcy w tamtych czasach wykupienie niewolnika z niewoli.
Tu uyty zosta w odniesieniu do ludzi, ktrych Jezus
wykupi z niewoli grzechu i mierci. Wicej w Komentarzu NPD odkupienie.
3
Uwolnienie z mocy grzechu i odkupienie, ktrego
dokona Bg, nie jest wartoci sam w sobie, ale cile si
wie z osob Chrystusa. Poza Nim nie jest ono dostpne.
Odkupienie wie si take cile z uwolnieniem spod
wadzy ciemnoci (tak jak wykupienie niewolnika). Jednak
na tym nie koczy si proces zbawienia. Po uwolnieniu
spod wadzy grzechu musi si dokona proces uwicenia,
bez ktrego nikt nie ujrzy PANA (por. Hbr 12,14). Celem
tego etapu procesu zbawienia jest uwolnienie czowieka
od podatnoci na wpywy grzechu, a wic dostosowanie go
do rzeczywistoci Boego Krlestwa.
4
Inaczej: wizerunkiem gr. e ik o n (ikona, obraz,
wizerunek) jest to pojcie, ktrego Bg uy w drugim
przykazaniu. Zabroni w nim czynienia jakichkolwiek
rzeb i wizerunkw czegokolwiek, co znajduje si na
niebie czy na ziemi, w wodach czy pod ziemi, i oddawania
temu boskiej czci (por. Wj 20,4-5 i Rz 1,24-25). Chrystus
jest jedynym odzwierciedleniem niewidzialnego Boga.
I nie chodzi tu o Jego fizyczne wyobraenie, ale o Jego
wizerunek duchowy (czy jakbymy to dzi powiedzieli
portret psychologiczny). Patrzc na charakter Chrystusa,
Jego sposb postpowania, Jego decyzje, Jego odnoszenie
si do innych, poznajemy prawdziwy charakter (obraz)
Boga (por. Hbr 1,3). O ile wic czowiek zosta stworzony na
Boe podobiestwo (por. Rdz 1,26), o tyle Chrystus, czcy
w sobie natur czowieka i Boga, jest najdoskonalszym
wizerunkiem Boga w ciele czowieka.

1 ,1 4 : Ef 1,6-7; Rz 3,24
1 ,1 5 : J 1,1.3.18; J 8,58; J 14,9;
2 Kor 4,4; Hbr 1,3; Rz 8,29
1 ,1 6 : 1 Kor 8,6; 1 J 1,3;
Hbr 1,2; J 1,3.10; Ef 1,10.21
1 ,1 7 : Prz 8,25-27; Ef 1,22
1 ,1 8 : Dz 26,23; Ef 1,22-23;
Ap 1,5; Ef 4,15; Ef 5,23;
1 Kor 15,20

5
Gr. P r o to to k o s . Niektrzy tumacz jako Pierworodny, co jest przekadem dosownym, ale nie jedynym
moliwym. Sowo to, jako zoenie, pochodzi od p ro to s (nadrzdny, pierwszy) oraz od tik to (wywoa, wydawa, rodzi).
Moe wic oznacza pierwszy owoc, pierwsze dziecko
(rdze wskazujcy na zwierzchno i nadrzdno znalaz
swoje odzwierciedlenie w prawie pierwordztwa, ktre
stanowio, e pierworodni synowie mieli nadrzdne prawa
i przywileje w stosunku do pozostaego rodzestwa), jak
rwnie nadrzdn przyczyn i rdo pochodzenia
(stworzenia). Kontekst wyranie pokazuje, e tu chodzi
wanie o to znaczenie. Taki jest te zreszt szerszy kontekst NT np. J 1,1-5 czy Ef 1,3-10. Niestety, wyznawcy
wielu kultw (np. wiadkowie Jehowy czy Mormoni),
trzymajc si przekadu dosownego, wycigaj z takiego
tumaczenia faszywe wnioski. Twierdz mianowicie, e
Chrystus w swej Boskiej, duchowej naturze nie istnia od
zawsze, ale zosta kiedy stworzony przez Ojca. Takie
znieksztacenie przesania NT jest tylko jednym z przykadw na to, e dosowne przekady potrafi zgubi
myl zasadnicz. Kluczem do rozstrzygnicia jest zawsze
kontekst. Tak wic w wersecie 18, wraz ze zmian perspektywy na ziemsk, zmienia si kontekst uycia sowa
P r o to to k o s . Tu mona je zacz odczytywa jako wyjanienie skutkw Tajemnicy Wcielenia (a wic fizycznego
narodzenia si Jezusa na Ziemi). Odwieczny i nieskoczony Chrystus praprzyczyna wszystkiego rodzc si
w ludzkim ciele (w ludzkiej naturze, jako Jezus), sta si
pierwszym czowiekiem, ktry po narodzeniu z Boego
Ducha (jest wic pierwszy z duchowo narodzonych, a wic
pierworodny) jako pierwszy wszed do Boego Krlestwa
(por. take Ps 89,28).
6

Wyrnienie ON JEST podkrela nieograniczon

i nieskoczon cigo istnienia Boga, ktry objawi si
w Chrystusie (por. J 1,1 a take Hbr 13,8).
7
Gr. s o m a .

DoKolosan

25 listopada 2016

13:22

Page 10

Kol 1,19 1,25

1 ,1 9 : Ef 1,23; Kol 2,9; J 1,16
1 ,2 0 : Ef 1,7.10; Ef 2,13.14.16;
1 J 2,2

10
pierwszym 1 z tych, ktrzy narodzili si z Boego Ducha2. 1 9 To wanie
w Nim Bg postanowi objawi si w caej peni 2 0 i zdecydowa, e
rwnie w Nim pojedna ze sob wszystko i to, co jest na Ziemi, i to,
co w Niebiosach piecztujc ten pokj krwi, ktr Chrystus przela
na krzyu.
Suba pojednania

1 ,2 1 : Rz 5,10; Ef 2,1.3.12;
Ef 4,18-19
1 ,2 2 : 1 Kor 1,8; Rz 7,4; Ef 1,4;
Ef 5,27; Ef 2,11.14-16
1 ,2 3 : Ef 3,17; Mk 16,15;
Hbr 3,14; Kol 1,5-6

1 ,2 4 : 2 Tm 1,8; 2 Kor 7,4;

Flp 2,17

1 ,2 5 : Ef 3,2.7-8; 2 Kor 3,6

Bg osobicie postanowi, e tylko w taki wanie sposb wszyscy

rwnie i wy, niegdy Mu obcy i wrodzy przez niegodziwo waszych
myli i czynw 2 2 mog zosta z Nim na nowo pojednani. I sam tego
dokona przez mier, ktrej Jezus dowiadczy w swoim ludzkim
ciele3, abycie w Nim mogli sta si wici, nieskalani i nienaganni4,
2 3 o ile tylko wytrwacie 5 w ufnoci do Tego, ktry jest niewzruszonym
fundamentem naszej wiary6, i nie pozwolicie ograbi si z nadziei, ktr
przyniosa wam Dobra Wiadomo o ratunku w Chrystusie! A usyszelicie j, poniewa jest ona szeroko goszona caemu stworzeniu! Temu
to zadaniu rwnie i ja, Pawe, su z wielkim oddaniem.
2 4 Wiedzcie, drodzy bracia i siostry, e chocia doznaj przeladowa
z powodu suby, ktr pord was prowadz, to jednak przepenia
mnie wielka rado, gdy mam wiadomo, e w ten sposb, pomimo
wielu brakw, postpuj w mej doczesnej naturze7 ladami Chrystusa.
Na Nim to wzoruj si8 w wytrwaym znoszeniu cierpie dla korzyci
wszystkich wierzcych to znaczy dla Jego Ciaa9. 2 5 Tej to spoecznoci
21

Gr. P r o to to k o s . Odwieczny Bg w postaci Chrystusa,

wcielajc si w czowieka i rodzc si z kobiety jako Jezus,
otworzy ludziom drog do nowego statusu: spokrewnienia
z Synem Boym przez Jego Ducha. Jednak, by czowiek
mg wej w takie pokrewiestwo, musi w trakcie swojego
ziemskiego ycia tak jak Jezus narodzi si nie tylko
fizycznie, ale i z Boego Ducha (por. J 3,3-7).
2
Por. J 3,3-7.
3
Gr. to s o m a ti te s s a r k o s bardzo ciekawe okrelenie,
zawierajce w jednej frazie dwa rne rzeczowniki: so m a
i sa rk s, z ktrych kade tumacze zwykle przekadaj jako
ciao. W NPD jednak Redakcja staraa si odda bardziej
precyzyjnie sens obydwu tych sw. I tak sa rk s jest zwykle
tumaczone jako grzeszna (ziemska, ludzka) natura,
a sowo s o m a jako ciao (w sensie fizycznej powoki,
tkanki, wrcz misa), gdy takie jest jego znaczenie. NT
mocno wyodrbnia te dwa pojcia. O ile pojcie s a r k s
kojarzone jest zasadniczo z grzeszn natur czowieka,
o tyle s o m a czsto okrela yw tkank Ciaa Chrystusa,
czyli Koci rozumiany jako spoeczno wierzcego ludu,
ktry odpowiedzia na Boe wezwanie (gr. e k k le s ia ).
4
Jeli ktokolwiek ma wtpliwoci co do tego, po co Jezus
za niego umar, ten werset najprecyzyjniej to wyjania.
Gwnym celem Jezusa jest doprowadzenie ludzi do Boej

witoci, a nie zaatwienie im biletu do Nieba. Wicej

w Komentarzu NPD uwicenie.
5
Zbawienie (ratunek, wyratowanie) czowieka jest
procesem, ktry zaczyna si nowym narodzeniem (narodzeniem z Ducha Boego), i jest kontynuowany przez
Boga w czasie uwicania danej osoby (Hbr 12,14) a do
finau jego ziemskiego ycia. Proces ten koczy si dopiero
z chwil uwielbienia danego czowieka w Chrystusie (po
odczytaniu jego imienia z Chrystusowej Ksigi ycia).
6
Pawe mwi tu nie tylko o sytuacji wynikajcej dla
kadego czowieka z nowego narodzenia (narodzenia
z Ducha Boego, o czym naucza Jezus w J 3,3-7 por.
take Ef 1,12), ale take o wytrwaniu w postawie zaufania
do Chrystusa. Dopiero wytrwanie pokazuje prawdziw
warto wiary.
7
Gr. s a r k s .
8
Dos. staram si rwna do. Uyte tu gr. a n ta n a p lero
oznacza wyrwnanie poziomu jednego z drugim, dorwnanie w czym, dopenianie (dochodzenie) do jakiego
poziomu.
9
() dla Jego Ciaa. Okrelenie odnoszce si do
wsplnoty ludu Boego (gr. e k k le s ia = koci). Brak
gotowoci do znoszenia cierpie dla dobra innych by i jest
przyczyn wikszoci problemw zwizanych z brakiem