OGRZEWNICTWO

Optymalna szeroko szczeliny gazowej

okna zespolonego
Mgr in. ILONA RZENIK
Prof. dr hab. in. CZESAW OLEKOWICZ-POPIEL
Instytut Inynierii rodowiska
Politechnika Poznaska

Przeanalizowano redniomiesiczne i sezonowe straty

ciepa przez oszklon cz okna zespolonego w funkcji
szerokoci szczeliny gazowej midzy szybami. Stwierdzono, e optymalna szeroko szczeliny wyznaczana dla caego sezonu grzewczego jest wiksza w porwnaniu do
optymalnej szczeliny wyznaczonej dla normatywnych
warunkw obliczeniowych (np. dla 18C) o 40% dla powietrza, 36% dla argonu, 33% dla kryptonu i 50% dla
ksenonu.
JEDNYM z wanych elementw kosztw eksploatacyjnych budynkw s koszty ciepa traconego w wyniku przenikania i promieniowania przez przegrody zewntrzne w postaci cian zewntrznych, okien i drzwi. Szczeglnie straty
ciepa przez okna czsto stanowi znaczc pozycj w cakowitych stratach.
Celem niniejszego artykuu jest wyznaczenie optymalnej
gruboci szczeliny gazowej w oknie zespolonym, ktra
w sezonie grzewczym zapewni minimalne straty ciepa
przez cz oszklon okna wskutek przenikania.
Sposb obliczania wspczynnika przenikania ciepa we
wszystkich komponentach budowlanych jest opisany w polskiej normie PN-EN ISO 6946 (1999). Moc ciepln tracon
wskutek przenikania przez przegrody zewntrzne okrela
znany wzr:

Q = U A (ti te )

(1)

gdzie:
ti obliczeniowa temperatura powietrza wewntrznego
(wg PN-82/B-02402 ti, np. dla pomieszcze przeznaczonych do przebywania ludzi bez okry zewntrznych nie wykonujcych w sposb cigy pracy fizycznej wynosi 20C),
te obliczeniowa temperatura powietrza zewntrznego
uzaleniona od strefy klimatycznej (wg PN-82/B-02403 np. w Poznaniu, czyli w II strefie klimatycznej te wynosi -18C). W niniejszym artykule temperatura te bdzie oznaczaa redniomiesiczn temperatur w okresie sezonu grzewczego,
A powierzchnia wymiany ciepa przegrody zewntrznej,
m2,
U wspczynnik przenikania ciepa przegrody zewntrznej, W/(m2 K).

kania ciepa przez okna z szyb zespolon obliczamy ze

wzoru:

U=

Ag U g + A f U f + I g g

(2)

Ag + A f

gdzie:
Ag pole powierzchni oszklenia (mniejsze z widocznych
pl powierzchni widzianych z obydwu stron, wszelkie zakadki uszczelek pomija si), m2,
Af pole powierzchni ramy okiennej (wiksza z dwch
rzutowanych powierzchni na paszczyzn rwnoleg
do powierzchni szyby widzianych z obu stron), m2,
Ig obwd oszklenia (wikszy z dwch obwodw oszklenia widzianych z obydwu stron), m,
Ug wspczynnik przenikania ciepa szyby (pojedynczej
lub zespolonej), W/(m2 K),
Uf wspczynnik przenikania ciepa ramy okiennej,
W/(m2 K).
g liniowy wspczynnik przenikania ciepa wynikajcy z poczonych efektw cieplnych szyby, rozprki
i ramy, W/(m K).
Sposb obliczania wspczynnika przenikania ciepa Ug
przez centraln cz oszklenia opisuje norma PN-EN 673
(1999). Norma ta nie podaje, dla jakiej temperatury powinny by odczytane waciwoci gazu w szczelinie okiennej,
zazwyczaj przyjmujemy, e jest to rednia temperatura gazu
w szczelinie. W powyszej normie, we wzorze (4) pojawiy
si braki wynikajce najprawdopodobniej z drukarskiej pomyki. W normie tej wzr na zastpczy wspczynnik przejmowania ciepa wskutek promieniowania ma posta:
1

1 1

1 1
hr = 4 + 1 Tm3 a powinno by: hr = 4 + 1 Tm3
1
2

1 2

Obliczanie wspczynnika przenikania ciepa dla okien

omwione zostao szczegowo w normie PN-EN ISO
10077-1 (2002). Zgodnie z t norm wspczynnik przeni-

gdzie:
1, 2 wspczynniki emisji powierzchni 1 i 2,
staa Stefana-Boltzmanna.
W celu dowiadczalnego wyznaczenia wspczynnika
przenikania ciepa danego okna naley skorzysta z metod
przedstawionych w normach PN-EN 674 (1999) oraz PN-EN 675 (1999).
Analizujc wielkoci majce wpyw na wspczynnik
przenikania ciepa okna U zauwaamy, e iloczyn Ag Ug ma
najwikszy wpyw. Zatem naley zwrci szczegln uwag
na moliwo zmniejszenia wspczynnika przenikania ciepa przez szyb Ug. W tym wanie celu szyb wykonuje si
jako szyb zespolon, zoon najczciej z dwch szyb oddzielonych szczelin izolacyjn, wypenion powietrzem
lub innym gazem o maej przewodnoci cieplnej (np. argon,
krypton, ksenon itp.). Wspczynnik przenikania ciepa

24

CIEPOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA nr 6/2006

Wspczynnik przenikania ciepa przez okna wg

PN-EN ISO 10077-1 (2002)

przez szyb zespolon okrela nastpujcy wzr (PN-EN

ISO 10077-1, 2002):
Ug =

1
.
1
d1
1
d
1
+ +
+ 2+
hce + hre k1 hcs + hrs k 2 hci + hri

(3)

Pierwszy czon mianownika opisuje opr cieplny przejmowania w wyniku konwekcji hcei promieniowania hre po
stronie zewntrznej szyby zespolonej. Drugi i czwarty czon
opisuje opr cieplny przez pyty szklane o gruboci d1 i d2
o przewodnoci k1 i k2. Trzeci czon opisuje opr cieplny
szczeliny gazowej, gdzie: hcs wspczynnik konwekcji
w szczelinie gazowej, hrs zastpczy wspczynnik przejmowania ciepa wskutek promieniowania midzy dwiema
szybami. Ostatni czon reprezentuje opr cieplny przejmowania ciepa przez konwekcj hci i promieniowanie hri po
stronie wewntrznej szyby zespolonej.

Wspczynnik przenikania ciepa przez okna wg

oblicze wasnych (rys. 1)
Przy wyznaczaniu wspczynnika przejmowania ciepa
w wyniku konwekcji po stronie zewntrznej szyby okna zespolonego, posuono si znanymi rwnaniami kryterialnymi dla przepywu wymuszonego wzdu paskiej pyty (np.
Staniszewski [1]):
dla laminarnej warstwy przyciennej (dla ReL<5x105):
Nu L = 0,664 Re L Pr 0,33
0, 5

(4)

dla turbulentnej warstwy przyciennej (dla ReL>5x105)

Nu L = 0,0366 Re L Pr 0,33
0,8

(5)

gdzie:
NuL = hceL/ke rednia liczba Nusselta,
ReL = uL/ve liczba Reynoldsa dla opywu okna zespolonego od strony zewntrznej,
L szeroko szyby zespolonej, do oblicze
przyjto L = 1 m,
ve lepko kinematyczna, m2/s,
ke, wspczynnik przewodzenia, W/(m K),
Pr liczba Prandtla,
u prdko wiatru, m/s.
Waciwoci fizyczne powietrza ve, ke, Pre wyznaczano za
pomoc rwna aproksymujcych polecanych w [5] dla

redniej temperatury powietrza w warstwie przyciennej:

tzewn = 0,5 (te+tse), gdzie: te, tse temperatura powietrza zewntrznego oraz na powierzchni zewntrznej szyby zewntrznej okna zespolonego.
Moemy zauway, e w cigu sezonu grzewczego obliczeniowa temperatura zewntrzna (np. dla II strefy wynosi
te = -18C) wystpuje bardzo rzadko, dlatego w obliczeniach
optymalnej szerokoci szczeliny okna, wykorzystano redniomiesiczne temperatury i prdkoci powietrza zewntrznego w czasie caego sezonu grzewczego dla miasta Poznania (wyznaczone na podstawie 30-letnich danych, wg PN/B-02025 (1999)), ktre przedstawiono w tab. 1. Zblione
warunki klimatyczne wystpuj w miastach centralnej, poudniowej i zachodniej czci Polski. Pozostae wielkoci wykorzystane w obliczeniach przedstawiono w tab. 2.
Przy wyznaczeniu zastpczego wspczynnika przejmowania ciepa przez promieniowanie na zewntrznej powierzchni szyby zewntrznej korzystano z wzoru:
hre =

Rys. 1. Rozkad temperatury w oszklonej czci okna zespolonego

CIEPOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA nr 6/2006

se (Tse4 TN4 )
(Tse Te )

(6)

gdzie TN temperatura nieboskonu obliczana ze wzoru

Whilliera (Pluta [2]):
T N = Te 6 .
(7)
25

Przy wyznaczaniu wspczynnika przejmowania ciepa

w wyniku konwekcji po stronie wewntrznej okna zespolonego (tj. od strony pomieszczenia) posuono si rwnaniem
kryterialnym Churchilla i Chu [4] dla konwekcji naturalnej
na powierzchni paskiej pyty pionowej, wanym w zakresie
RaH < 109:
Nu H = 0,68 +

Przy wyznaczaniu wspczynnika przejmowania ciepa

w wyniku konwekcji swobodnej w pionowej szczelinie gazowej szyby zespolonej posuono si rwnaniem kryterialnym Shewena i wsp. [3] wanym w zakresie 40 H/s
110, dla gazw (Pr 0,7) oraz Ras < 106, gdzie H wysoko szczeliny gazowej. Do oblicze przyjto H = 1 m, co
oznacza, e dokadne wyniki oblicze uzyskiwano dla
szczelin od s = 9 do 25. Dokadno rwnania (8) opartego
na danych eksperymentalnych wynosi ok. 1,7%
0,0665 Ra1/ 3 2
s

Nus = 1 +
1, 4
1 + (9000 / Ra s )

0,5

(8)

0,67 Ra 0H, 25

[1 + (0,492 / Pr) ]

9 / 16 4 / 9

(10)

gdzie:
NuH = hciH/ki liczba Nusselta,
RaH = gH3/viai liczba Rayleigha oparta na wysokoci okna zespolonego H (do oblicze
przyjto: H = 1 m),
vi lepko kinematyczna, m2/s,
ki, wspczynnik przewodzenia ciepa,
W/(m K),
Pri liczba Prandtla.
Waciwoci fizyczne powietrza (vi, ki, Pri) wyznaczano za
pomoc rwna aproksymujcych polecanych w [5] dla
redniej temperatury powietrza w warstwie przyciennej na

gdzie:
Nus = hcss/ks rednia liczba Nusselta w szczelinie gazowej, przy czym Nus = kcs/ks, gdzie kcs
jest zastpczym wspczynnikiem
przewodnoci cieplnej gazu w szczelinie, tak, e 1/hcs = s/kcs,
ks wspczynnik przewodzenia ciepa gazu wypeniajcego szczelin, W/(m
K),
Ras = gTs3/vsas liczba Rayleigha oparta na szerokoci
szczeliny gazowej s.
Szczelina midzy szybami okna zespolonego zwykle jest
wypeniana gazem o niskiej przewodnoci cieplnej. W tabeli 3 przedstawiono waciwoci fizyczne powietrza, argonu,
kryptonu i ksenonu dla przykadowej temperatury 20C.
W obliczeniach wykorzystano waciwoci fizyczne argonu,
kryptonu i ksenonu zaczerpnite z podrcznika Vargaftika
i wsp. [7].
Przy wyznaczeniu zastpczego wspczynnika przejmowania ciepa przez promieniowanie w szczelinie gazowej szyby
zespolonej posuono si nastpujcym rwnaniem [6]:
hrs =

gdzie 1 2 =

1 2 Tsie Tsei
(Tsie Tsei )
4

(9)

1
zastpczy wspczynnik emisji
1 / sie + 1 / sei 1 dla pyt rwnolegych.

Rys. 3. Optymalne szerokoci szczeliny gazowej okna zespolonego wypenionej powietrzem, argonem, kryptonem oraz ksenonem w kolejnych miesicach sezonu grzewczego oraz dla warunkw obliczeniowych II strefy klimatycznej Polski (-18C)

powierzchni szyby okna zespolonego od strony pomieszczenia: twewn = 0,5 (tsi+ti), gdzie: tsi, ti temperatura powierzchni szyby okna zespolonego od strony pomieszczenia i powietrza w pomieszczeniu.
Przy wyznaczeniu zastpczego wspczynnika przejmowania ciepa przez promieniowanie na powierzchni szyby
okna zespolonego od strony pomieszczenia korzystano
z wzoru:
hri =

si (Ti 4 Tsi4 ) .
(Ti Tsi )

(11)

Wyniki oblicze

Rys. 2. Wspczynnik przenikania ciepa przez szyb zespolon Ug

w funkcji szerokoci szczeliny gazowej w styczniu

Wykorzystujc wartoci przedstawione w tabeli 1 i 2 obliczono zmian wartoci wspczynnika Ug w funkcji zmiany
szerokoci szczeliny gazowej.
Na rysunku 2 pokazano przykadow zmian wspczynnika przenikania ciepa Ug w funkcji szerokoci szczeliny s
dla miesica stycznia dla szczeliny gazowej wypenionej powietrzem, argonem, kryptonem i ksenonem.
Zauwaamy, e w styczniu najniszy wspczynnik przenikania (Ug = 2,24 W/m2 K) uzyskano dla ksenonu, gdy
szeroko szczeliny pomidzy szybami wynosia ok.

26

CIEPOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA nr 6/2006

sopt = 8 mm. Tylko nieco gorsze wyniki uzyskano dla kryptonu i argonu.
W wyniku analizy podobnych wykresw wyznaczono
optymalne szerokoci szczeliny gazowej w poszczeglnych
miesicach sezonu grzewczego. Dodatkowo wyznaczono
optymaln szeroko szczeliny dla temperatury obliczeniowej -18C. Zestawienie wartoci optymalnych szerokoci
szczeliny sopt przedstawiono na rys. 3 oraz w tabeli 4, w ktrej zamieszczono rwnie minimalne wartoci wspczynnika przenikania ciepa Ug-minimum przez szyb zespolon
w kolejnych miesicach oraz dla warunkw obliczeniowych
(-18C). Zauwaamy, e optymalne szerokoci szczeliny
w poszczeglnych miesicach s rne i jest oczywiste, e
najbardziej interesowa nas bdzie warto optymalna szerokoci szczeliny w caym sezonie grzewczym.
Na podstawie wartoci wspczynnikw przenikania ciepa w kolejnych miesicach sezonu grzewczego, dla rnych
szerokoci szczeliny gazowej, obliczono straty ciepa przez
szyb zespolon w caym sezonie grzewczym. Obliczenia
wykonano zgodnie z norm PN/B 02025 (1999) korzystajc z rwnania:
Q = Qg ( m)

Otrzymane wyniki wykazuj, e optymalna szeroko

szczeliny gazowej szyby zespolonej wypenionej powietrzem wyniosa 21 mm, argonem 19 mm, kryptonem 12 mm,
a ksenonem 9 mm. Przy zastosowaniu tych szerokoci warto strat ciepa przez szyb zespolon o wymiarach 1x1 m
w cigu sezonu grzewczego wyniesie odpowiednio 216,
208,7, 204,9 oraz 201,9 kWh.
Najpowszechniej stosowane na rynku okna maj szczelin
gazow o szerokoci 16 mm wypenion argonem. Naley
zwrci uwag na to, e dla wszystkich analizowanych gazw zmiany strat ciepa w funkcji szerokoci szczeliny w rejonie ich minimw s bardzo paskie i niewielkie zmniejszenie szerokoci szczeliny od wartoci optymalnych nie powoduje duego wzrostu strat ciepa.
Zauwamy, e optymalne szczeliny okna zespolonego wyznaczone dla caego sezonu grzewczego s wiksze od optymalnej szczeliny wyznaczonej dla tzw. warunkw obliczeniowych (-18C). Np. dla powietrza szczelina optymalna

(12)

gdzie:
Qg ( m) =

86400 U g (m) Ag [Ti Te, r(m)] Ld (m)

3,6 10

(13)

gdzie:
Q straty ciepa w cigu caego sezonu grzewczego,
kWh,
Qg(m) straty ciepa w m-tym miesicu sezonu grzewczego, kWh,
Ug(m) wspczynnik przenikania ciepa szyby zespolonej dla optymalnej szerokoci szczeliny w m-tym
miesicu, W/(m2 K),
Ag powierzchnia szyby zespolonej, przyjto Ag =
1 m2,
Ti obliczeniowa temperatura powietrza wewntrznego (np. zgodnie z PN-82/B-02402 przyjto:
Ti = 293 K),
Te,r(m) rednia temperatura powietrza zewntrznego
w m-tym miesicu sezonu grzewczego, zgodnie
z zacznikiem B normy PN/B-02025 (1999),
Ld(m) liczba dni w m-tym miesicu sezonu grzewczego.

(sopt-s.g.= 21 mm) jest o 6 mm wiksza ni optymalna szeroko szczeliny (sopt-18 = 15 mm) wyznaczona dla warunkw
obliczeniowych (-18C).

Straty ciepa w caym sezonie grzewczym, obliczone dla

rnych wartoci szerokoci szczeliny gazowej s przez szyb zespolon przedstawiono w tab. 5 i na rys. 4.

Rys. 4. Straty ciepa przez szyb zespolon w caym sezonie grzewczym

dla miasta Poznania w funkcji szerokoci szczeliny gazowej s dla rnych gazw wypeniajcych szczelin

CIEPOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA nr 6/2006

27

Porwnanie wielkoci optymalnej szerokoci szczeliny wypenionej powietrzem sopt w poszczeglnych miesicach
oraz w warunkach obliczeniowych (te = -18C) z uwzgldnieniem caego sezonu grzewczego przedstawiono na rys. 5.
Sezonowe zapotrzebowanie na ciepo do pokrycia strat
ciepa przez szyb zespolon ze szczelin wypenion powietrzem, otrzymane na podstawie wzorw z polskich norm
jest nisze do ok. 4% od wartoci otrzymanych na podstawie
rwna (3 do 13), co pokazano na rys. 6.

Podsumowanie

Rys. 5. Optymalna szeroko szczeliny powietrznej w oknie zespolonym

w kolejnych miesicach sezonu grzewczego oraz dla warunkw obliczeniowych (te = -18C) dla miasta Poznania

Rys. 6. Straty ciepa w sezonie grzewczym dla rnych szerokoci

szczeliny powietrznej okna zespolonego, zgodnie z rwnaniem od (3) do
(13) oraz na podstawie norm, rwnania od (12) do (14)

 Sezonowe straty ciepa przez oszklon cz okna zespolonego ze szczelin sopt-s.g.= 21 mm wypenion powietrzem obliczone (dla sezonu grzewczego) wg rwna zastosowanych przez autorw s tylko o ok. 4% wysze ni straty obliczone zgodnie z norm PN-EN 673.
 Przebieg strat ciepa w funkcji szerokoci szczeliny okna
zespolonego wykazuje do paskie minimum, dla ktrego
szeroko szczeliny jest traktowana jako optymalna. Optymalna szeroko szczeliny wyznaczona dla kolejnych miesicy sezonu grzewczego (na podstawie redniomiesicznej
temperatury i prdkoci wiatru) nie jest staa. Mniejsza jest
dla zimniejszych miesicy, a najmniejsza jest dla normatywnego warunku obliczeniowego (np. dla 18C).
 Na podstawie przebiegw sumy strat ciepa w caym sezonie grzewczym w funkcji szerokoci szczeliny, wyznaczone optymalne szerokoci dla okna zespolonego o wymiarach
1 x 1 m podano w tab. 6. Otrzymane wyniki dotyczce optymalnej szczeliny s bardzo bliskie danych podanych przez
Weira i Muneera [8]. Zauwaamy, e zastosowanie argonu
zamiast powietrza zmniejsza sezonowe straty ciepa o ok.
3,4%, a najbardziej interesujcym gazem jest ksenon, wymagajcy szczeliny o szerokoci 9 mm i zmniejszajcy straty ciepa o ok. 6,5%. Jednak stosowanie ksenonu jest bardzo
rzadkie z powodu jego wysokiej ceny [9].
Czsto w oknach zespolonych s szczeliny wypeniane argonem i maj szeroko s =16 mm, co jest bardzo bliskie
wartoci optymalnej. Istotne zmniejszenie wspczynnika
przenikania ciepa i strat ciepa przez okna mona uzyska
przez stosowanie niskoemisyjnych pokry szyb [10].

LITERATURA

Optymalna szczelina powietrzna wyznaczona

wg PN-EN 673
Otrzymane wyniki oblicze dla szczeliny gazowej wypenionej powietrzem porwnano z wynikami oblicze otrzymanymi przy uyciu rwna podanych przez polsk norm
PN-EN 673. Na ich podstawie wzr na wspczynnik przenikania ciepa dla szyby zespolonej przyjmuje posta:
Ug =

[1] Staniszewski B.: Wymiana ciepa. Podstawy teoretyczne. PWN, s. 255

i 269, Warszawa 1963
[2] Pluta Z., Podstawy teoretyczne fototermicznej konwersji energii sonecznej. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2000
[3] Shewen E., K. G. T. Hollands, G. D. Raithby: Heat transfer by natural
convection across a vertical air cavity of large aspect ratio. Transaction
ASME, Journal of Heat Transfer, Vol. 118, s. 993-995, 1996
[4] Churchill S. W., Chu H. H. S.: Correlating equations for laminar and
turbulent free convection from a vertical plate. International Journal of
Heat and Mass Transfer, Vol. 18, s. 1323-1329, 1975
[5] Popiel Cz. O., Wojtkowiak J.: Eksperymenty w wymianie ciepa. Wydawnictwo Politechniki Poznaskiej, Pozna 2004

1
1
d
1
d1
+ 2+
+ +
3
3
3
k1

Tsei + Tsie Nu k s k 2
1
T +T
Te + Tse

hci + si 4 i si
4 + 4 u + se 4
4
+

2
s
2

2
1 / sei + 1 / sie 1
1

(14)

gdzie:
Nus = 0,035 Ras0,38, Ras liczby Nusselta i Rayleigha
oparte na szerokoci szczeliny
gazowej,
pozostae oznaczenia zgodne
z tabel 2.
Wyniki oblicze wykonanych zgodnie z polsk norm day nieco nisze wartoci optymalnych szerokoci szczeliny
powietrznej w kolejnych miesicach sezonu grzewczego.

[6] Smolec W.: Fototermiczna konwersja energii sonecznej. PWN, Warszawa 2000
[7] Vargaftik N. B., Y. K. Vinogradov, V. S. Yargin: Handbook of Physical
Properties of Liquids and Gases. Pure Substances and Mixtures. Third
Augmented and Revised Edition, New York, Wallingford 1996
[8] Weir G., Muneer T.: Energy and environmental impact analysis of double-glazed windows. Energy Conversion and Management, Vol. 39,
No. , pp. 243-256, 1998
[9] Muneer T., Abodahab N.: Frequency of condensation occurrence on double-glazing in the United Kingdom. Energy Conversion and Management, Vol. 39, No. 8, pp. 717-726, 1998
(dokoczenie na str. 35)

28

CIEPOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA nr 6/2006

Takie rozwizanie regulacji systemu klimatyzacji hali basenowej moliwe jest do zrealizowania w przypadku obrbki powietrza z recyrkulacj lub osuszaniem, czyli procesami,
za pomoc ktrych w warunkach basenowych mona sterowa wilgotnoci wzgldn powietrza.
Peen opis i obliczenia takiego sterowania systemem klimatyzacji hali basenowej dla okresw skrajnych, tzn. dla lata i zimy zosta przedstawiony w [9].

Wymagania dla pomieszcze okoobasenowych

W obiektach orodkw basenowych, oprcz samej hali,
wystpuje wiele pomieszcze wymagajcych zapewnienia
waciwego przewietrzania za pomoc systemu mechanicznego wentylacji [1]. Cz z nich, szczeglnie charakterystycznych dla tego typu orodkw zostanie omwiona poniej.
Wymagania dla grupy pomieszcze wza sanitarnego
Przy ustalaniu parametrw powietrza dla tej grupy pomieszcze bardzo wane jest zastosowanie wyranej gradacji
temperatury pomidzy wejciem do obiektu a hal basenow
(szczeglnie dla okresu zimowego). Ukad pomieszcze oraz
wynikajcy z niego rozkad temperatury w obiekcie powinien zapewnia stopniowe przyzwyczajanie organizmu do
panujcych na pywalni warunkw. W ten sposb unika si
wywoywania szoku termicznego u osb wchodzcych i wychodzcych z obiektu basenowego.
Szatnie i przebieralnie
Szatnie i przebieralnie s pomieszczeniami, w ktrych
przebywaj osoby rozebrane, czsto rwnie ze zwilon
powierzchni ciaa po wyjciu spod natryskw. Wedug obowizujcych przepisw pomieszczenia te musz spenia
nastpujce wymagania:
minimalna temperatura powietrza [5]
tp = 24 C,
minimalna krotno wymian powietrza [6] n = 4 1/h,
zalecana krotno wymian powietrza [7] n = 410 1/h.

mie parametry powietrza zblione do panujcych na pywalni. Ilo powietrza wymienianego ustala si wedug kryterium higieniczno-sanitarnego. Przecitnie stanowi to krotno okoo 2 1/h.
Grupa pomieszcze technicznych
W przypadku pomieszcze technicznych, gwnym zadaniem wymiany powietrza jest zapewnienie bezpieczestwa
w obiekcie oraz waciwego przebiegu procesw technologicznych.
Magazyny rodkw dezynfekcyjnych (chloru)
Zadaniem wymiany powietrza w magazynach rodkw
dezynfekcyjnych jest usuwanie zanieczyszcze z powietrza
przez ich rozcieczanie, niedopuszczanie do ste zagraajcych zdrowiu i yciu czowieka. Wedug obowizujcych
przepisw naley speni nastpujce wymagania:
minimalna temperatura powietrza [5]
tp = 8 C,
zalecana krotno wymian powietrza [8] n = 1020 1/h.
Pomieszczenia uzdatniania wody basenowej
Obecnie wszystkie urzdzenia do uzdatniania wody basenowej s hermetycznie zamknite, przez co nie powoduj
zyskw wilgoci, ani nie emituj zanieczyszcze do powietrza w tych pomieszczeniach. Obecnie brak jest dokadnych
wymaga, jakie musz te pomieszczenia spenia. Najczciej przyjmuje si:
minimalna temperatura powietrza [5]
tp = 8 C,
zalecana krotno wymian powietrza [8] n = 2 1/h.
LITERATURA

W obiektach basenowych nie ma cisego rozgraniczenia

pomidzy umywalniami i pomieszczeniami natryskw.
Zwykle stanowi one jedno wsplne pomieszczenie, ktre
wg obowizujcych przepisw musi spenia wymagania:
minimalna temperatura powietrza [5]
tp = 24 C,
minimalna krotno wymian powietrza [6] n = 4 1/h,
zalecana ilo powietrza na 1 natrysk [7] V = 220 m3/h.

[1] Sabiniak H. G., Pietras M.: Wymagania stawiane instalacjom klimatyzacyjnym w halach basenowych. COW 1/2005
[2] Sabiniak H. G., Pietras M.: Systemy organizacji wymiany powietrza
w halach basenowych. COW 9/2005
[3] Sabiniak H. G., Pietras M.: Obcienie wilgotnociowe hal basenowych
nieck wodn. COW 2/2005
[4] H Sabiniak H. G., Pietras M.: Obcienie wilgotnociowe hal basenowych kontynuacja. COW 5/2005
[5] Rozporzdzenie ministra infrastruktury z 15 czerwca 2002 r. w sprawie
warunkw technicznych jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie z pniejszymi zmianami, Dz. U. nr 75 poz. 690
[6] Rozporzdzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 26 wrzenia 1997 r.
w sprawie oglnych przepisw bezpieczestwa i higieny pracy z pniejszymi zmianami, Dz. U. nr 129, poz. 844
[7] Recknagel Sprenger: Ogrzewanie i klimatyzacja poradnik, EWFE,
Gdask 1994
[8] M. Malicki: Wentylacja i klimatyzacja, PWN, Warszawa 1980
[9] Sabiniak H. G., Pietras M.: Obcienie cieplne hal basenowych. COW
6/2005


WC przy natryskach

(dokoczenie ze str. 28)

Umywalnie, pomieszczenia natryskw

WC przy natryskach przeznaczone jest dla osb rozebranych, czsto ze zwilon powierzchni ciaa. W zwizku
z tym panujca tam temperatura powietrza musi by odpowiednio wysoka (w przeciwiestwie do WC oglnodostpnych). Pomieszczenia te wg obowizujcych przepisw musz spenia nastpujce wymagania:
minimalna temperatura powietrza [5]
tp = 24 C,
ilo powietrza na 1 ustp [6]
V = 50 m3/h,
ilo powietrza na 1 pisuar [6]
V = 25 m3/h.
Pomieszczenia ratownikw
Pomieszczenia przeznaczone dla ratownikw znajdujce
si w bezporednim ssiedztwie hali basenowej powinny
CIEPOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA nr 6/2006

[10] Abodahab N., Muneer T.: Free convection analysis of a window cavity and its longitudinal temperature profile. Energy Conversion and
Management, Vol. 39, No. , pp. 257-267, 1998
[11] PN-EN ISO 6946 z padziernika 1999 roku. Komponenty budowlane
i elementy budynku. Opr cieplny i wspczynnik przenikania ciepa.
Metoda obliczenia
[12] PN-EN 673 z wrzenia 1999 roku. Szko w budownictwie. Okrelenie
wspczynnika przenikania ciepa U. Metoda obliczeniowa
[13] PN-EN 674 z wrzenia 1999 roku. Szko w budownictwie. Okrelenie
wspczynnika przenikania ciepa U. Metoda osonitej pyty grzejnej
[14] PN-EN 675 z wrzenia 1999 roku. Szko w budownictwie. Okrelenie
wspczynnika przenikania ciepa U. Metoda pomiaru przepywu ciepa miernikiem
[15] PN/B-02025 z 1999 roku. Obliczanie sezonowego zapotrzebowania na
ciepo do ogrzewania budynkw mieszkalnych i zamieszkania zbiorowego
[16] PN-EN ISO 10077-1 ze stycznia 2002 roku. Waciwoci cieplne
okien, drzwi i aluzji. Obliczanie wspczynnika przenikania ciepa.
Cz 1: Metoda uproszczona

35