PORADNIK TECHNICZNY

SYSTEMY OGRZEWANIA
I CHODZENIA
PASZCZYZNOWEGO
POLSKA 03/2015

PORADNIK TECHNICZNY
SPIS TRECI

I. Wstp
IS
ZS

III.Specjalne zastosowania
systemw paszczyznowych

1. Idea systemu ............................................4

1. Chodzenie paszczyznowe ................. 54
2. Zalety systemu.........................................4
2. Podoga sportowa (system suchy) ...... 55

II. Elementy systemw

paszczyznowych

3. Ogrzewanie podogowe w obiektach

przemysowych..................................... 55

4. Ogrzewanie podogowe na otwartych

przestrzeniach ...................................... 56

1. Budowa systemu paszczyznowego ......7

A. Materiay izolacyjne ................................7
B. Rura grzejna .......................................... 18
C. Narzdzia i akcesoria do montau ..... 22
D. Szczeliny dylatacyjne ........................... 23
E. Jastrych .................................................. 25
F. Wykoczenie podogi............................ 27

IV. Projektowanie
1. Gruboci poszczeglnych warstw
podogi grzejnej.................................... 58

2. Rozdzielacze obiegw grzewczych ..... 29

2. Dobr warstw izolacji termicznej ....... 58

3. Szafki ..................................................... 32

3. Zasady obliczania mocy cieplnej ........ 62

4. Regulacja .............................................. 33

Z
!

4. Zaoenia ............................................... 63

5. Gdzie ogrzewania podogowego nie

wolno ukada? .................................... 65

6. Zapotrzebowanie na ciepo w
pomieszczeniach .................................. 65

PORADNIK TECHNICZNY
SPIS TRECI

VI. Tabele i wykresy

7. Wyznaczanie temperatury zasilania .. 67
Emisja ciepa: rolljet / faltjet ................... 87
8. Rnica temperatury wody zasilajcej i
powrotnej ............................................. 68
Emisja ciepa: noppjet ............................. 89
9. Przepyw czynnika grzewczego .......... 68
m/s

1,0

v=

Emisja ciepa: system suchy.................... 91

0,5

v=

m/s

m/s

m/s

0,15
v=

0,25
v=

m/s

,3
x2
25
x2
20
x2
18 x2
17 x2
16

x2

14

10. Straty cinienia ................................... 68

x2

12

Emisja ciepa: ogrzewanie cienne......... 93

20

30

50

11. Wielkoci obiegw ............................. 69

Emisja chodu: rolljet / faltjet ................. 95

qHL,pod =

HL,pod
A

12. Algorytm projektowania ................... 69

Emisja chodu: noppjet............................ 97

V. Zasady montau

Emisja chodu: railjet cienne ................. 99

1. Ukadanie izolacji ................................. 77

Wykresy ................................................... 100

2. Ukadanie rur grzejnych - wownice

ogrzewania podogowegoj ................. 83

Formularze gwarancyjne ....................... 105

3. Podczanie rur do rozdzielacza oraz

regulacja przepywu w obiegach........ 84

4. Prba cinieniowa ................................ 84

5. Wylewanie i wizanie jastrychu ......... 85

6. Zasady napeniania i uruchamiania

instalacji ................................................ 85

PORADNIK TECHNICZNY
WSTP

I. Wstp
posadzka
dylatacja
jastrych
klips
rura grzejna
folia z siatk
kotwic
rolljet / faltjet
podoe none
Rysunek 1
Struktura ogrzewania podogowego typu A (PN-EN 1264)

Podstaw opracowania poradnika dla projektantw instalacji ogrzewania

paszczyznowego PURMO jest obowizujca w Polsce europejska norma
PN-EN 1264 oraz rozporzdzenia:
[1] Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w
sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i
ich usytuowanie (Dz.U. 2002 nr 75 poz. 690) z pniejszymi zmianami.
[2] Rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji z dnia
31 lipca 1998 r. w sprawie systemw oceny zgodnoci, wzoru deklaracji
zgodnoci oraz sposobu znakowania wyrobw budowlanych dopuszczanych do obrotu i powszechnego stosowania w budownictwie (DzU Nr
113/98 poz. 728)
Celem poradnika jest przedstawienie oglnych zagadnie i problemw
zwizanych z systemem ogrzewania paszczyznowego, a take zaprezentowanie w przystpny sposb procesu projektowego krok po kroku w
oparciu o norm PN EN 1264. Poradnik prezentuje zasady projektowania dla
struktury ogrzewania podogowego typu A (Rysunek 1).

1. Idea systemu
Ogrzewanie podogowe jest najpopularniejsz form ogrzewania paszczyznowego (ogrzewanie cienne i sutowe spotyka si rzadziej). Zasada jego
dziaania polega na wykorzystaniu zjawisk promieniowania (~70%) oraz
przejmowania ciepa do ksztatowania komfortu cieplnego w pomieszczeniach.
W przypadku instalacji ogrzewania podogowego powierzchnia podogi
oddaje ciepo zarwno do powietrza w pomieszczeniu, jak i do cian oraz
sutu. Przekazywanie ciepa do powietrza odbywa si na drodze konwekcji, tzn. przez ruchy powietrza. Oddawanie ciepa otaczajcym przegrodom
odbywa si na drodze promieniowania. Te dwa sposoby przekazywania ciepa wystpuj rwnoczenie. Proporcje pomidzy nimi zale w znacznym
stopniu od geometrii budynku oraz iloci przegrd zewntrznych.
Rysunek 2
Rozkad temperatury w pomieszczeniu charakterystyczny
dla rnych systemw ogrzewania

Popularno ogrzewania podogowego pord innych systemw ogrzewania paszczyznowego jest wynikiem prawie idealnego rozkadu temperatury w pomieszczeniu. (Rysunek 2).

2. Zalety systemu
A. Komfort cieplny
Pomieszczenia, w ktrych zastosowano ogrzewanie podogowe, w przeciwiestwie do pomieszcze ogrzewanych innymi systemami, charakteryzuj si podwyszon temperatur powierzchni podogi. Nastpstwem tego
jest zmniejszony odpyw ciepa od stp do powierzchni podogi, odczuwalny szczeglnie w przypadku podg ceramicznych (patrz: dyfuzyjno
cieplna). Cieplej jest przy stopach, ktre s najbardziej wraliwe na zimno,
chodniej przy gowie. Zwiksza to poczucie komfortu cieplnego.

B. Energooszczdno
Ogrzewanie podogowe dziaa przy znacznie niszych temperaturach czynnika grzejnego, ni inne systemy grzewcze. Dziki temu jest energooszczdne. Czsto oprcz ciepa spalania w kotach gazowych lub olejowych, mona
wykorzysta rwnie inne rodzaje ciepa jak np. ciepo utajone wykorzysty-

PORADNIK TECHNICZNY
WSTP

wane przez wysokosprawne koty kondensacyjne. W wyniku pracy kotw

kondensacyjnych, pomp ciepa, uzyskuje si tak temperatur grzewcz,
ktra daje ogromne moliwoci zastosowania ogrzewania podogowego.
Dodatkowo, ze wzgldu na sposb przekazywania ciepa, w pomieszczeniu,
gdzie zastosowano ogrzewanie podogowe mona obniy temperatur o
1-2C (oszczdnoci sigaj 6% przy obnieniu temperatury powietrza o 1 C).
Jest to niemoliwe w takim samym pomieszczeniu z innym systemem ogrzewania.
Wynika to z faktu, e na temperatur odczuwaln w pomieszczeniu skada
si w 50% temperatura powietrza i w pozostaych 50% temperatura podogi oraz rednia temperatura powierzchni otaczajcych (patrz: temperatura
odczuwalna), podwyszona przez promieniowanie ciepej podogi.

C. Estetyka
Ogrzewanie podogowe to idealny wybr dla estetw i nieograniczone
moliwoci aranacyjne pomieszcze. Brak bowiem jakichkolwiek widocznych elementw grzewczych - wszystko skrywa posadzka.

D. Komfort dla alergikw

Przekazywane ciepa drog promieniowania oznacza to, e ruch powietrza
jest bardzo ograniczony, co gwarantuje mniejsz cyrkulacj kurzu i mniejsze
wysuszanie powietrza, co jest szczeglnie wane dla alergikw. Zastosowanie ogrzewania podogowego sprawia, e nie ma powierzchni, na ktrej
mgby si zbiera i spieka kurz.
W pomieszczeniach z grzejnikami tradycyjnymi rnica temperatury pomidzy powierzchni grzejn a temperatur powietrza siga rzdu kilkudziesiciu stopni, co w rezultacie prowadzi do bardziej dynamicznego ruchu
powietrza ni w przypadku podogwki i wzmoonego przenoszenia si
kurzu.

E. Zakres zastosowania
W Polsce w domach jednorodzinnych ogrzewanie podogowe staje si coraz
czciej wybieranym systemem grzewczym. Rwnie w innych obiektach
ten system ogrzewania okaza si najlepszym rozwizaniem. Zapewnia on
komfort cieplny w kocioach, halach sportowych i przemysowych.
W pomieszczeniach wysokich, ogrzewanych tradycyjnie, ogrzane powietrze
wznosi si do gry i powoduje niepotrzebne straty. Ogrzewanie podogowe
dostarcza ciepo tam, gdzie jest ono najbardziej potrzebne.
Na otwartych przestrzeniach jak np. na dziedzicach, rampach, podjazdach
a nawet na stadionach sportowych ogrzewanie podogowe uniemoliwia
utrzymywanie si niegu i zapobiega oblodzeniu. W obiektach remontowanych ogrzewanie podogowe pozwala zachowa charakter wntrz. Niewidoczna instalacja i optymalne warunki cieplno-wilgotnociowe idealnie
sprawdzaj si w obiektach zabytkowych, w ktrych znajduje si wiele dzie
sztuki.

Ciekawostka: Dyfuzyjno cieplna

Dyfuzyjno cieplna jest to stosunek wspczynnika przewodzenia ciepa materiau
ciepa waciwego cp
ap =

J
kgK

i gstoci

m2

cp

do jego

mK

kg

m3

W praktyce oznacza to, e im wiksza warto

dyfuzyjnoci cieplnej tym materia szybciej przewodzi ciepo. Dla porwnania: stawiajc stop
na pytce ceramicznej i panelu podogowym o tej
samej, pokojowej temperaturze odczuwamy, e
pytka ma duo nisz temperatur ni panel. Dzieje si tak, gdy warto dyfuzyjnoci cieplnej dla
pytek jest duo wiksza ni dla paneli, a co za tym
idzie odbieraj one rwnie ciepo od stopy duo
szybciej ni panele.Materiay o wysokiej dyfuzyjnoci cieplnej byskawicznie dostosowuj swoj
temperatur do temperatury otoczenia, poniewa
przewodz ciepo szybciej w porwnaniu do swojej
pojemnoci cieplnej cp .
Tabela 1
Wartoci dyfuzyjnoci cieplnej dla rnych materiaw

Materia

Dyfuzyjno cieplna [m/s]

Aluminium

8,418 10-5

Powietrze

2,216 10-5

Ceramika

1,359 10-6

Szko

3,810 10-7

Drewno (sosna)

1,159 10-7

Drewno (db)

1,096 10-7

Sklejka

1,062 10-7

Wykadzina PCW

1,054 10-7

Ciekawostka: Temperatura odczuwalna (to)

Dla maych prdkoci powietrza (va=0,2m/s) i rnicy temperatur powietrza (ta) i promieniowania (tr)
nie przekraczajcej 4C, jest to w przyblieniu rednia warto z tych temperatur. Bardziej precyzyjnie
okrela j wzr
to = A ta + (1 - A) tr
Warto wspczynnika A zaley od prdkoci
powietrza (va)
va [m/s]

<0,2

0,20,6

0,61,0

A [-]

0,5

0,6

0,7

PORADNIK TECHNICZNY
WSTP

F. Jako
Ogrzewanie podogowe PURMO spenia ustalenia dotyczce jakoci i bada
wszystkich produktw. Peny system PURMO uzyska wiele europejskich
certykatw.

G. Niezawodno
Rysunek 3
Udzia PE-X w Europie na rynku rur wykorzystywanych w
ogrzewaniu paszczyznowym

Ogrzewanie podogowe PURMO z rurami z tworzywa sztucznego znane jest

ju od ponad 30 lat. Najczciej stosowanym materiaem, z ktrego wykonuje si rury dla systemu ogrzewania podogowego jest polietylen usieciowany PE-X (jednorodne rury polietylenowe wykorzystywane s rwnie w
instalacjach zimnej i ciepej wody). Udzia PE-X w Europie na rynku rur wykorzystywanych w ogrzewaniu paszczyznowym wynosi okoo 75%.
Wan cech rur PE-X jest dugowieczno. Jeeli eksploatuje si je zgodnie
z zalecanymi parametrami pracy ich trwao przekracza 50 lat.

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

II. Elementy systemw paszczyznowych

ELEMENTY SYSTEMU

1. Budowa systemu paszczyznowego

posadzka
dylatacja
jastrych
klips
rura grzejna
folia z siatk
kotwic
rolljet / faltjet
podoe none

W systemie Purmo rura grzejna ley w dolnej stree jastrychu (typ struktury A wg PN-EN 1264). System ten gwarantuje prawidowe rozprzestrzenianie si ciepa pomidzy rurkami, dziki czemu temperatura powierzchni
podogi jest bardziej wyrwnana.
Purmo oferuje 4 rne systemy mocowania rury do instalacji ogrzewania i
chodzenia paszczyznowego:
rolljet/faltjet rura o rednicy 16-20 mocowana jest do izolacji (rolljet lub
faltjet) za pomoc takera i klipsw;
noppjet rura o rednicy 14-17 mocowana jest w pytach z wypustkami

Rysunek 4
Budowa grzejnika podogowego

Ciekawostka: Dlaczego rur nie unosi si ponad

izolacj?

system suchy - rura wielowarstwowa o rednicy 14x2 mm mocowana jest

w prolowanych pytach z kanalikami

Wpyw pooenia rury w gruboci warstwy jastrychu na moc ogrzewania podogowego jest tak
may, e w obliczeniach mona go pomin.

railjet - rura o rednicy 14-17 mocowana do ciany lub sutu na listwach z

uchwytami

Rnice wynikajce ze zmiany uniesienia rur nad

warstw izolacji mona zrekompensowa przez
zmian temperatury pracy instalacji o warto
mniejsz ni 1,5 K.

A. Materiay izolacyjne
Midzy konstrukcj stropu a jastrychem z rurami ogrzewania podogowego, naley umieci warstw izolacji termicznej i akustycznej.

Uniesienie rur nad izolacj zwiksza natomiast

koszty systemu, wydua czas montau i ukadania
jastrychu.

Rodzaj i grubo izolacji s kadorazowo zalene od nastpujcych czynnikw:

rezerwy wysokoci, ktr dysponujemy,
wymaga przepisw dotyczcych ochony cieplnej,
obcie.
W celu uatwienia wyboru waciwego rodzaju izolacji, najczciej stosowane materiay izolacyjne zestawiono w Tabeli 2
Tabela 2
Systemy izolacji Purmo

Typ

Opis

Wsp. przewodzenia ciepa

[W/mK]
Grubo [mm]
Maksymalne
obcienie
[kg/m]

rolljet

noppjet

faltjet

system suchy

railjet
Plastikowa listwa
do montau
rury czona na
zatrzask

Pyta styropianowa pokryta foli z

siatk kotwic

Pyta styropianowa z wypustkami

dla rur 14-17

Pyta z pianki
poliuretanowej
pokryta foli z
siatk kotwic

Pyta styropianowa prolowana

z kanalikami i
stalowymi prolami

0,035-0,040

0,035

0,025

0,040

25 - 50

11

74

35

500-3500

6000

5000

150

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

ROLLJET
Rodzaj materiau
Rolljet jest produkowany ze spienianej metod bezfreonow twardej pianki
polistyrenowej, zgodnie z norm PN-EN 13163. Uyty jako warstwa stropu
odpowiada klasie reakcji na ogie: E (PN-EN 13501-1). Produkt posiada znak
CE, a jego jako monitorowana jest przez certykowane niezalene podmioty. Wspczynnik przewodzenia ciepa wynosi =0,0350,040 W/mK w
zalenoci od typu Rolljetu.

Budowa
Rolljet to styropian pokryty jednostronnie foli z wtopion w ni siatk kotwic, ktra zapewnia prawidowe zamocowanie klipsw. Nadrukowana
podziaka (raster) uatwia przycinanie izolacji i ukadanie rur.
Rysunek 5
Izolacja Rolljet

Poniewa system umoliwia dowolny rozstaw rur grzejnych, moc ciepln

mona dopasowa do miejscowych strat ciepa w pomieszczeniach.
W procesie produkcyjnym pyty styropianu nacina si ukonie od spodu
na caej gruboci. Dziki temu izolacj mona zwija w rulony (Rysunek 5).
Podczas ukadania na paskim podou nacicia dopasowuj si do siebie i
zamykaj szczelnie, wykluczajc powstanie szczelin. Prawidowe uoenie
uniemoliwia przedostawanie si jastrychu przez warstw izolacji i powstawanie mostkw cieplnych i akustycznych.

Obcienie
Dopuszczalne obcienie rolljetu wynosi od 5kPa dla pyty styropianowej
EPS T do 35kPa dla EPS 200. Odpowiada to warunkom panujcym w wikszoci budynkw mieszkalnych. Ubytek gruboci izolacji pod obcieniem
musi by mniejszy ni 5 mm. Jeli wystpuj wiksze ni w budownictwie
mieszkaniowym obcienia, mona zamwi specjalny rolljet o innych grubociach i gstociach styropianu.

Rysunek 6
Izolacja Rolljet

Izolacyjno akustyczna

Zobacz film
Monta ogrzewania podogowego

Z oznaczenia 27/25 wynika, e pierwotna grubo

styropianu wynosi 27 mm, a po wykonaniu wylewki 25 mm.

Warstwa izolacyjna na stropie musi spenia rol izolacji tumicej dwiki

uderzeniowe (izolacyjno termiczna ze wzgldu na bardzo mae rnice
temperatur pomieszcze rozdzielonych stropem ma znikome znaczenie).
Dla osignicia wymaganego poziomu tumienia dwikw uderzeniowych dla budynkw mieszkalnych wielorodzinnych Ln,w = 58dB zgodnie z
norm PN-B-02151-3:1999 wystarczy wariant z pyt akustycznego styropianu podogowego o gruboci 27/25 mm. Dla podwyszenia ochrony dwikowej stropu mona zastosowa wiksz grubo, np. 38/35 mm.

Kod zamwienia

Typ

Grubo

Wielko

Opakowanie

Wspczynnik
przewodzenia

Opr
przewodzenia

Tumienie
dwiku

Max
obcienie

mm

mm

W/mK

mK/W

dB

kg/m

FBMC4271001200P0

EPST 5,0

27/25

1000x12000

12

0,04

0,68

26

500

FBMC4381000900P0

EPST 5,0

38/35

1000x9000

0,04

0,95

28

500

FBMCA201001500P0

EPS 80

20

1000x15000

15

0,04

0,50

1200

FBMCA251001200P0

EPS 80

25

1000x12000

12

0,04

0,625

1200

FBMC0251001200P0

EPS 100

25

1000x12000

12

0,04

0,63

2000

FBMC0351000900P0

EPS 100

35

1000x9000

0,04

0,88

2000

FBMF0501000200P0

EPS 100

50

1000x2000

10

0,04

1,25

2000

FBMC1251001200P0

EPS 200

25

1000x12000

12

0,035

0,71

3500

FBMC1301001000P0

EPS 200

30

1000x10000

10

0,035

0,86

3500

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

ELEMENTY SYSTEMU

Te wymagania musz by spenione w kadym budynku, niezalenie od rodzaju instalacji grzewczej.

Zastosowanie
Rolljet stosuje si jako izolacj akustyczn, jednowarstwow (EPS T) ukadan na stropach midzypitrowych w budynkach mieszkalnych albo w poczeniu z innymi materiaami izolacyjnymi jako izolacj termiczn (EPS 100 i
EPS 200). Odpowiednie kombinacje speniajce wymagania rozporzdzenia
o ochronie cieplnej, zawarto w tabeli doboru materiaw izolacyjnych.

FALTJET
Rodzaj materiau
Faltjet to twarda pianka poliuretanowa o zamknitych porach, produkowana bezfreonowo. Jest to materia o bardzo niskim wspczynniku przewodzenia ciepa =0,025 W/mK (warto zmierzona przez Niemiecki Instytut
Normalizacyjny to =0,023 W/mK).

Budowa
Faltjet od spodu wykoczony jest warstw mikkiej pianki poliuretanowej,
za wierzchni warstw stanowi folia z siatk kotwic.
Dostarczany jest w pytach, ktre po rozoeniu maj powierzchni 2 m.
Podczas transportu skada si j na p, dziki naciciu wszystkich warstw
poza wierzchni foli. Otrzymujemy w ten sposb element podwjnej gruboci o powierzchni 1 m.

Rysunek 7
Izolacja Faltjet

Obcienie
Waciwoci faltjetu umoliwiaj bezpieczne przenoszenie obcienia do
wartoci 50 kPa.

Izolacyjno akustyczna
Warstwa pianki poliuretanowej umoliwia prawidowe przyleganie izolacji
do podoa i redukuje natenie przewodzonych dwikw o warto okoo
20 dB. Poniewa faltjetu nie stosuje si zazwyczaj do izolacji stropw midzypitrowych w budynkach mieszkalnych, jego izolacyjno akustyczna
jest wystarczajca.

Zastosowanie
Faltjet stosuje si wszdzie tam, gdzie powinny by minimalne gruboci
warstw z powodu braku rezerwy wysokoci w wietle elementw konstrukcyjnych pomieszcze przy zachowaniu maksymalnej izolacyjnoci cieplnej.
Ze wzgldu na wyjtkowo du wytrzymao na ciskanie jest on coraz
czciej stosowany w obiektach przemysowych i wystawowych np. w salonach i warsztatach samochodowych.

Kod zamwienia

Rysunek 8
Niezawodne mocowanie rury dziki siatce kotwicej

Wielko

Opakowanie

Wspczynnik
przewodzenia

Opr
przewodzenia

Tumienie
dwiku

Max
obcienie

mm

mm

W/mK

mK/W

dB

kg/m

74

1250x1600

0,025

2,96

20

5000

Typ

Grubo

FBMF674125016000

pianka PU

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

NOPPJET
Purmo noppjet to system mocowania rury w pytach z wypustkami. Do najwikszych zalet systemu mona zaliczy moliwo bardzo szybkiego uoenia rur grzejnych przez 1 osob, zapewniajc jednoczenie ich waciwe
zamocowanie w podou oraz zredukowanie iloci wylewki o okoo 20-30%.

Rodzaj materiau
Noppjet jest oferowany w Polsce jako pyta z twardego styropianu EPS200
o gruboci 11 mm.
Wspczynnik przewodzenia ciepa dla tego materiau to =0,035 W/mK
Rysunek 9
Izolacja Noppjet

Budowa
Pyty Noppjet skadaj si z dwch warstw:
dolnej, ktr stanowi pyta styropianowa z wypustkami na grnej powierzchni
grnej, ktr tworzy gbokocigniona, odporna na uderzenia folia polistyrenowa naoona na wypustki, zwane take nopami. To wanie ona
jest elementem utrzymujcym rury we waciwym pooeniu.
Ogrzewania podogowe wykonane w systemie noppjet wymaga zastosowania specjalnych komponentw:
Rysunek 10
Folia polistyrenowa naoona na nopy

Element czcy pyty noppjet w miejscu dylatacji

Stosuje si go w otworach drzwi wewntrznych oraz tam, gdzie ze wzgldu na wielko lub ksztat pyty grzejnej trzeba przyklei prol dylatacyjny.
Dziki specjalnie opracowanej formie elementu, miejsce dylatacji mona
wybra zgodnie z indywidualnymi potrzebami. Tama z mikkiej pianki
umieszczona w prolu pozwoli pytom jastrychu na swobodne i bezpieczne
wyduenia zwizane z wysz temperatur wystpujc w sezonie grzewczym.

Element spinajcy pyty noppjet

Element ten pozwala na maksymalne wykorzystanie powierzchni pyt.
Mona dziki niemu poczy szczelnie dwa docite i uoone obok siebie
na styk fragmenty pyt pozbawione zamkw brzegowych. Wskutek tego
udzia odpadkw jest naprawd niewielki.

Rysunek 11
Izolacja Noppjet

Element mocujcy rur przebiegajc ukonie

Rury o dugoci 1,0 1,5 m mona prowadzi ukonie bez dodatkowych elementw mocujcych w stosunku do siatki wypustek. Jeeli jednak zachodzi potrzeba
uoenia po przektnej duszych odcinkw, trzeba zastosowa specjalne zatrzaskowe nakadki na nopy, ktre przytrzymaj rur. Elementy te s niezbdne w
przypadku pomieszcze o skomplikowanej geometrii, gdzie ukad rur w spirali
nie tworzy prostoktw, lecz wymaga odcinkw ukadanych diagonalnie.
Rysunek 12
Element czcy pyty Noppjet w miejscu dylatacji

10

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

Obcienie
ELEMENTY SYSTEMU

Waciwoci noppjetu umoliwiaj bezpieczne przenoszenie obcienia do

wartoci 60 kPa.

Zastosowanie
Nadaje si szczeglnie dla podg o duych obcieniach uytkowych oraz
jako wierzchnia warstwa dla kadej izolacji poziomej.
Specjalny ukad wypustek umoliwia ukadanie rur o rednicach 14, 16 i 17 mm.
Ksztat noppw zosta dopracowany idealnie. Dziki temu mocowanie rury
jest absolutnie pewne przy zminimalizowanej powierzchni przylegania
rury do wypustek.

Rysunek 13
Element spinajcy pyty Noppjet

Rysunek 14
Element mocujcy rur przebiegajc ukonie

Kod zamwienia

Wielko

Opakowanie

Wspczynnik
przewodzenia

Opr
przewodzenia

Tumienie
dwiku

Max
obcienie

mm

mm

W/mK

mK/W

dB

kg/m

11

1200x800

10

0,035

0,31

6 000

Typ

Grubo

FBLD421158012000

EPS 200

PYTY IZOLACYJNE ZE STYROPIANU

Zwyke pyty styropianowe o gstoci 20 kg/m stosuje si jako dodatkowy
materia izolacyjny w poczeniu z rolljet/faltjet. Osiga si w ten sposb
waciwy poziom podogi albo odpowiedni izolacyjno ciepln. Pyty wystpuj rwnie jako izolacja wyrwnawcza, kiedy na stropie uoono kable
lub rury.
Zasady doboru izolacji str. 58

Rysunek 15
Pyty izolacyjne ze styropianu

11

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

SYSTEM SUCHY
Suchy system ogrzewania podogowego PURMO zosta zaprojektowany do specjalnych zastosowa, w ktrych tradycyjne mokre systemy nie mog by uyte.
Dotyczy to na przykad starych remontowanych budynkw lub nowych budowanych w technologii lekkiej z drewnianym stropem na legarach. Stropy drewniane
charakteryzuj si przenoszeniem niewielkich obcie uytkowych, co wyklucza zastosowanie cikich wylewek betonowych, ktrych waga siga 130 kg/m.
Oznacza to, e podoga o powierzchni 20 m, way 2,6 tony!
System suchy Purmo jest lekki i wytrzymay. W poczeniu z pytami suchego jastrychu way zaledwie 40 kg/m i moe przenosi obcienia do 150 kg/m.
Ponadto, system suchy charakteryzuje si niewielk gruboci i doskonale sprawdza si w miejscach, gdzie ograniczona jest docelowa wysoko podogi. czna
grubo systemu wynosi zaledwie 60 mm, przy czym skada si na ni grubo
pyt styropianowych (35 mm) oraz pyt suchego jastrychu (2 x 12,5 mm).

2
3

Kolejn zalet opisywanego systemu jest jego natychmiastowa gotowo do pracy tu po skoczeniu montau i wykonaniu niezbdnej prby cinieniowej. Jest to
znaczne udogodnienie w porwnaniu z systemem mokrym, w ktrym wylewka
wymaga min. 3 tygodniowego okresu naturalnego wizania oraz kolejno, min.
8 dni wygrzewania. W tym czasie nie mona ukada i wykacza podg, gdy
grozi to pkniciem podogi w czasie pniejszej eksploatacji.

Budowa
1 Pyta z kanalikami ze styropianu EPS 100
o gruboci 35mm do montau rury
2 Prole stalowe Omega o dugoci 1000 mm
3 Rura grzejna Purmo HKS PE-RT/Al/PE-RT
14x2 mm
4 Blacha stalowa ocynkowana o gruboci 3 mm przykrycie powierzchni
5 PE-folia (opcjonalnie) 0,15 mm gruboci
(w pomieszczeniach mokrych)
6 Suchy jastrych (np. Brio Knauf, Fermacell, itp.)
7 Podoga
Rysunek 16
Budowa systemu suchego

System suchy skada si z prolowanych pyt styropianowych klasy EPS 100. Odlego pomidzy kanalikami wynosi 75 mm. W kanalikach, w ktrych bd ukadane rury, montowane s prole stalowe Omega. Zapewniaj one pewne mocowanie rury PE-RT/Al/PE-RT 14x2 mm przy maym rozstawie oraz lepsze przewodzenie
ciepa. Po uoeniu rur, cay system pokrywa si ocynkowanymi blachami stalowymi, ktre zapewniaj optymalne rozoenie obcienia i rwnomiern temperatur podogi. Kolejnym elementem konstrukcji s pyty suchego jastrychu, np.
Knauf Brio 18 lub 23, Fermacell (Xella) 2E22, itp. S one wymagane w przypadku
azienek oraz innych pomieszcze z podogami klejonymi do podoa, a take w
przypadku wystpowania duych obcie punktowych, jak np. wanna, kominek,
sejf, itp.

Komponenty
System szybkiego montau do suchej zabudowy zgodnie z PN-EN 1264, skada si
z wymienionych poniej elementw.
Pyty systemowe ze styropianu EPS 100 zgodnie z DIN EN 13163, prole w ksztacie
litery omega do mocowanie rur grzejnych, pokrycie z blachy stalowej do osony
oraz lepszego rozoenia obcienia i tempertaury podogi. Dodatkowa izolacja,
w zalenoci od wymaga poziomu tumienia haasu i zapewnienia wymaganego oporu cieplnego. Dostosowanie do odpowiedniej wysokoci podogi w celu
schowania projektowanych rurocigw, kabli elektrycznych w pododze zgodnie
z norm DIN 18560, T. 2.
Rysunek 17
Zdjcie pyty prolowanej

12

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

Prolowane pyty ze styropianiu klasy EPS 100, DEO

ELEMENTY SYSTEMU

Termoizolacyjne pyty o gruboci 35 mm ze spienionego polistyrenu klasy EPS 100

DEO (PS 20), specjalnie prolowane, zgodne z norm PN-EN 13163, nierozprzestrzeniajce pomienia wg DIN 4102-B1.
Dane techniczne:
Grubo pyty styropianowej
Rozstaw kanalikw
Klasa izolacji
Wspczynnik przewodzenia ciepa
Opr cieplny
Tumienie haasu
Wymiary pyt systemowych
Maks. obcienie
Klasa reakcji na ogie
Ilo w opakowaniu

35 mm
75, 150, 225, 300 mm
EPS 100 (PS20)
0,04 W/mK
0,75 mK/W
0 dB
1100 x 750 mm
1,5*, 20 kPa**
B2
8,25 m

Rysunek 18
Prol stalowy Omega

* w przypadku pokrycia pytami suchego jastrychu

** w przypadku pokrycia tradycyjn wylwk cementow

Prole Omega
Ocynkowane prole stalowe o przekroju w ksztacie litery omega su do lepszego przewodzenia ciepa i utrzymania rur grzewczych w pycie systemowej. Dziki
specjalnemu ksztatowi prol styka si z rur moliwie najwiksz powierzchni, co zwiksza przekazywanie ciepa. W zalenoci od rozstawu rur grzewczych,
prole umieszcza si w kanalikach pyt systemowych. Przy ukadaniu wzdu kolejnych proli naley zachowa pomidzy nimi odstpy 5-10 mm, aby zapobiec
ewentualnym odgosom przy rozszerzaniu si ich pod wpywem temperatury.
Prole Omega dostarczane s w dugoci 1000 mm z naciciami co 125 mm.

Rysunek 19
Arkusz blachy stalowej

Pokrycie z blachy
Ocynkowany arkusz blachy stalowej o gruboci 0,4 mm dla optymalnego rozoenia obcienia i rwnomiernej temperatury podogi, powierzchnia 1 m. Ukadajc kolejne arkusze blachy naley zachowa odstpy pomidzy nimi 5-10 mm.

Pyta uzupeniajca nie prlowana ze styropianu klasy EPS 100, DEO

Termoizolacyjne pyty o gruboci 35 mm ze spienionego polistyrenu klasy EPS 100
DEO (PS 20), nieprolowane, zgodne z norm PN-EN 13163, nierozprzestrzeniajce
pomienia wg DIN 4102-B1., do instalacji rur grzejnych w miejscu podejcia do
rozdzielacza ogrzewania podogowego oraz uzupenienie miejsc staej zabudowy
bez rur grzejnych.

Rysunek 20
Pyty styropianowe nieprolowane

Elektryczny no
W miejscu podejcia do rozdzielacza kanaliki mona wyprolowa za pomoc
specjalnego noa, ktry jest dostpny jako jedno z narzdzi.

Rysunek 21
Elektryczny n do wycinania kanalikw

13

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

RAILJET - SYSTEM MOKRY

Opis
System railjet zosta zaprojektowany do wykonania w technologii mokrej. Jest
wszechstronny i ma szeroki zakres zastosowania, co czyni go idealnym przy realizacji instalacji ogrzewania ciennego lub sutowego. Niezwyk cech tego
systemu jest moliwo wykorzystania tych samych powierzchni grzewczych do
chodzenia w okresie letnim. Wystarczy dostarczy chd np. z rewersyjnej pompy
ciepa lub chillera.

Zobacz film
Monta ogrzewania ciennego

Ogrzewanie cienne znajduje zastosowanie np. w budynkach zabytkowych, gdzie

nie mona zainstalowa ogrzewania podogowego z powodu cennych posadzek,
w pomieszczeniach, gdzie podgrzewanie innych powierzchni byoby szkodliwe,
ale rwnie w przypadku, gdy ogrzewanie podogowe nie jest w stanie samo pokry zapotrzebowania na ciepo. W dzisiejszym budownictwie jest ono stosowane jako jedyne ogrzewanie pomieszczenia. Ogrzewanie cienne Purmo moe by
montowane zarwno na cianach wewntrznych jak i zewntrznych. Ogrzewanie cienne na cianach zewntrznych wymaga uoenia izolacji termicznej po
zewntrznej stronie.
Maksymalna temperatura powierzchni nie moe przekracza 35C. Ponadto ju
podczas projektowania ogrzewania ciennego trzeba uwzgldni miejsca, gdzie
ciana bdzie zabudowana, np. gdzie bd zamocowane regay lub szafki i wiszce. Powierzchnie te trzeba wyczy z ogrzewania ciennego albo dokadnie poda w projekcie punkty, gdzie bd wiercone otwory pod koki mocujce. Trzeba
take uwzgldni fakt, e rwnie meble stojce np. szafy utrudniaj przekazywanie ciepa do pomieszczenia. Okadziny cian wykonane z materiaw izolacyjnych takich jak korek, pianka, obicie z tkaniny, boazeria drewniana z zaoenia nie
bd efektywnie wsppracoway z instalacj ogrzewania ciennego. Decyzja o
wyborze materiau okadziny musi by poprzedzona badaniami, ktre sprawdz
czy dany materia nadaje si do wykoczenia ciany grzejnej.

Rysunek 22
Railjet cienne

Budowa
Railjet jest systemem mokrym i nadaje si do montau w tynku. Gwnymi elementami jest rura wielowarstwowa Purmo HKS PE-RT/Al/PE-RT 14x2 mm oraz
plastikowa listwa z uchwytami czona na zatrzask. System mocuje si na surowej cianie lub sucie za pomoc kokw i pokrywa 3 cm warstw tynku z zatopion tkanin zbrojc (np. Knauf GITEX). W systemie nie ma izolacji pod rurami,
aby warstwa tynku bya moliwie najlepiej zespolona ze cian lub sutem. Zapewnia to wiksz trwao powierzchni grzewczej. Dziki temu nie ma rwnie
potrzeby stosowania tam dylatacyjnych lub pozostawiania szczelin dylatacyjnych przeznaczonych do wypenienia silikonem (inaczej ni w systemie suchym).

Rysunek 23
Railjet budowa systemu

Wydajno ogrzewania ciennego jest zbliona, a niekiedy nawet wiksza ni

ogrzewania podogowego. Wynika to z maej gruboci tynku w stosunku do gruboci jastrychu oraz wyszej temperatury powierzchni grzewczej (podoga max.
29 oC, ciana 35 oC). Dlatego w nowym budownictwie lub przy modernizacjach
ogrzewanie cienne moe stanowi wyczny system ogrzewania. W typowym
pomieszczeniu z reguy wystarcz dwie ciany pokryte rurami. Przegrody z oknami rwnie mona zagospodarowa, zmniejszajc w ten sposb odczucie chodu
od ciany zewntrznej.
Dla przykadu moc ogrzewania podogowego przy parametrach 40/30 i rozstawie rurek 100 mm wynosi 70 W/m, natomiast cienne generuje prawie 80 W/m.

Rysunek 24
Listwa do systemu railjet - kod zamwienia:
FA9IP08114170000

14

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

ELEMENTY SYSTEMU

Projekt ogrzewania ciennego polega na wyznaczeniu powierzchni, okreleniu

rozstawu oraz poprowadzeniu przyczy do rozdzielacza. Rozstaw rur wynosi zazwyczaj 100-150 mm. Maksymalna dugo ptli w ogrzewaniu ciennym dla rury
14x2 mm wynosi 80 m. Przy ww. rozstawach uzyskuje si od 7 do 11 m powierzchni ciany grzewczej na jednym obiegu. Wysoko ciany do jakiej ukada si rury
powinna zawiera si pomidzy 2,2-2,5 m przy wyszych pomieszczeniach. Naley pamita, e wysoko znaczco wpywa na opory przepywu, zatem wiksze
wysokoci pocign za sob koszty zwizane z wiksz pomp!

Monta
Monta systemu zaczyna si od wyrwnania i zagruntowania podoa. Dla prawidowej pracy ogrzewania i chodzenia ciennego/sutowego bardzo wane jest
doskonae poczenie midzy podoem, a tynkiem. Dlatego podoe tynku musi
by: mocne i wytrzymae, proste, jednorodne, bez ubytkw, rwnomierne, szorstkie, suche i niezakurzone, wolne od zanieczyszcze oraz niezmarznite. Ponadto
trzeba zachowa tolerancje okrelone w normie DIN 18202. W niektrych przypadkach moe by celowe zastosowanie rodka zwikszajcego przyczepno lub
zagruntowanie podoa.

Rysunek 25
Rozdzielacze do systemu railjet: np. z serii DSM z penym
wyposaeniem i wskanikami przepywu, wykonane ze stali
nierdzewnej.

Monta listew Railjet

Listwy do mocowania rur s wykonane z wysokiej jakoci tworzywa sztucznego.
Su one do mocowania rur o rednicach 14-17 mm w odstpach 50, 100, 150 mm
itd. Pojedyncze 20 cm listwy naley zczy na zatrzask w odcinki o wymaganej
dugoci. Za pomoc tamy dwustronnej przyczepi listwy Railjet do surowej ciany lub sutu w kierunku prostopadym do prowadzenia rur (zazwyczaj pionowo)
w odstpach 0,4-0,5 m. Listwy mocuje si do ciany w sposb trway za pomoc
kokw. Listwy skrajne powinno si odsun okoo 20 cm od krawdzi do rodka
pola grzewczego, aby pozostawi miejsce na zagicie rur. Rury powinno zacz si
ukada okoo 20 cm od krawdzi podogi, aby swobodnie doprowadzi przycza.

Rysunek 26
Rura do systemu railjet: np. HKS PE-RT/AL/PE-RT 14x2 mm
(patrz str. 21) Kod zamwienia: FBDPTAC142024000

Ukadanie rur
Rur ukada si w formie meandra (zazwyczaj poziomo) zasilaniem od dou, wciskajc j w zaczepy na listwie Railjet. Taki ukad sprzyja pniejszemu odpowietrzeniu obiegw. Zaleca si dodatkowe mocowanie rury na ukach pojedynczymi uchwytami. Standardowy rozstaw rur wynosi 100 lub 150 mm. Przycza do
rozdzielacza naley prowadzi w otulinie, np. z pianki PE. Najbardziej polecana
rura to PE-RT/Al/PE-RT 14x2 mm, PexPenta 14x2 mm - max 80 mb. Inne dostpne:
PE-X/AL/PE-X 16x2, PE-RT/Al/PE-RT 16x2, PE-X 16x2 i 17x2, PE-RT 17x2 - max 100 mb.

Podczenie do zasilania i sterowanie

W systemach do uytku domowego lub komercyjnego (biura, budynki uytecznoci publicznej) instalacj zazwyczaj podcza si do rozdzielacza wyposaonego
we wskaniki przepywu oraz zawory regulacyjne z moliwoci montau siownikw termicznych. Takie rozwizanie sprzyja indywidualnej regulacji obiegw, a
ponad to pozwala zastosowa system indywidualnej regulacji temperatury w pomieszczeniach, jak np. termostaty TempCo. System sterowania zapewni komfort i
oszczdnoci energii do 30%, jak rwnie przy zastosowaniu termostatu TempCo
Central oraz moduu do chodzenia TempCo Cool da moliwo sterowania chodzeniem paszczyznowym.

Rysunek 27
System railjet zamontowany na sucie - przeznaczenie
ogrzewanie i chodzenie sutowe

W instalacjach przemysowych przy duych powierzchniach grzewczych zalecane

jest podczenie systemem trjnikowym w ukadzie Tichelmana.

Napenianie i odpowietrzanie
Napenianie instalacji ciennej lub sutowej naley wykona analogicznie do
podogowej. Powinno si zamkn zawory zasilajce i powrotne na rozdzielaczu,

Rysunek 28
Railjet monta listew (instalacja wykonana przez partnera
Purmo we Wrocawiu)

15

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

pozostawiajc otwarty tylko jeden obieg. Nastpnie napeni go wod poprzez

zawr odpowietrzajco spustowy na grnej belce zasilajcej (z rotametrami lub
zaworami regulacyjnymi). Do zaworu dolnej belki rozdzielacza podczy w,
aby umoliwi odpyw wody i powietrza. Kilku krotne przepompowanie wody
przez obieg umoliwi pozbycie si pcherzykw powietrza przez zawory odpowietrzajce. Po napenieniu i odpowietrzeniu obiegu naley go zamkn poprzez
zawory na rozdzielaczu i przystpi do napeniania kolejnych w identyczny sposb. Jeli rozdzielacz jest ju podczony do instalacji c.o., napenianie mona
przeprowadzi centralnie, a nie przez zawory spustowe.
Rysunek 29
railjet ukadanie rury (instalacja wykonana przez partnera
Purmo we Wrocawiu)

Nie zaleca si stosowania porednich zaworw odpowietrzajcych w najwyszym punkcie obiegu, gdy moe by to potencjalne miejsce przecieku. Zapowietrzanie si ukadu midzy sezonami grzewczymi mona wyeliminowa stosujc
separatory powietrza lub powtarzajc czynno odpowietrzania kadego obiegu
indywidualnie.
Odpowietrzaniu instalacji ciennej lub sutowej sprzyja rwnie maa rednica
rur, jak np. 14x2 mm.

Prba cinieniowa

Rysunek 30
railjet monta systemu ciennego (instalacja wykonana
przez partnera Purmo we Wrocawiu)

Przed wykonaniem tynku trzeba sprawdzi szczelno obiegw ogrzewania

paszczyznowego podczas prby cinieniowej. Prb szczelnoci mona wykonywa wod, spronym powietrzem, albo innymi gazami. W przypadku prby
wykonywanej zimn wod cinienie prbne nie moe wynosi mniej ni 4 bary i
wicej ni 6 bar. W przypadku prby szczelnoci wykonywanej spronym powietrzem albo innymi gazami, mona sprawdzi tylko obiegi grzewcze. Inne czci
instalacji musz zosta poddane wg VOB prbie szczelnoci z zimn wod. Prba
spronym powietrzem powinna odbywa si w dwch etapach. Prba wstpna
powinna trwa min 30 min przy cinieniu prbnym 0,11 bar. Natomiast prba wytrzymaociowa ze zwikszonym cinieniem, czyli prba gwna powinna trwa
minimum 10 min przy cinieniu prbnym 3 bar.

Tynkowanie
W systemie Railjet tynk jest zespojony bezporednio ze cian lub stropem, eby
zapewni najlepsz przyczepno prawie dwukrotnie grubszej warstwie. Brak
izolacji nie wpywa znaczco na straty energii (zaledwie 10%, analogicznie jak w
ogrzewaniu podogowym). Na cianie wewntrznej straty ciepa s oddawane
do ssiedniego pomieszczenia, a ciana zewntrzna musi by izolowana od zewntrz, aby uzyska minimalny wspczynnik przenikania ciepa 0,3 W/mK, co
minimalizuje straty energii.
Minimalna wymagana grubo tynku to 10 mm nad rurkami, czyli w sumie 30
mm od ciany lub sutu. Taka warstwa zabezpieczy cian przed odznaczaniem
si przebiegu rur z biegiem lat. Dodatkowym wzmocnieniem struktury tynku powinna by tkanina zbrojca, ktra chroni przed powstawaniem rys.
Tynki majce waciwoci izolacyjne nie nadaj si do ogrzewania paszczyznowego. Materiay przeznaczone do tego typu zastosowa powinny charakteryzowa si wysok przewodnoci ciepln, elastycznoci, odpornoci na wysokie
temperatury oraz moliwoci wykonania grubszych warstw. Polecane gatunki
tynkw to:
- tynk gipsowo-wapienny (np. Knauf MP 75 G/F)
- tynk cementowo-wapienny
- tynk gliniany (jeli okrelone przez producenta)

16

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

ELEMENTY SYSTEMU

Szczegowe zasady wykonania i pielgnacji tynku okrela producent. Nie mniej

jednak tynki gipsowe powinno wykonywa si jednowarstwowo, natomiast cementowe i gliniane dwu etapowo - pierwsza warstwa na rwni z rurami, a nastpnie 10 mm nad rurki w drugim etapie. Przy wszystkich rodzajach tynkw naley pamita o zastosowaniu tkaniny zbrojcej (np. Knauf Gitex).
Nie ma koniecznoci stosowania dylatacji, chyba e producent tynku wymaga
inaczej. Tynk jest zespolony bezporednio z podoem nonym, a nie jak w przypadku ogrzewania podogowego na warstwie izolacji. W wikszoci przypadkw
w naronikach i na czeniach ssiednich powierzchni wystarczy zastosowa tamy wzmacniajce, jak np. "tam amerykask".

17

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

B. Rura grzejna
Fabryka rur koncernu Rettig ICC powstaa w 1974 roku, w Ochtrup w Niemczech. Dziki swojej ponad 30-letniej tradycji zostaa wiodcym producentem rur z tworzyw sztucznych. W tym okresie jej linie produkcyjne wytworzyy ponad 2 miliardy metrw rury. Hewing od pocztku budowa swoj
pozycj w oparciu o profesjonalizm i zaufanie. Jest znany przede wszystkim
z innowacyjnych metod produkcji oraz najnowoczeniejszych standardw
jakoci. Jako jedna z niewielu fabryk na wiecie posiada rozbudowane centrum badawczo-rozwojowe, w ktrym kada rura jest sprawdzana i badana
milimetr po milimetrze.
Aby zagwarantowa najwysz jako oraz niezawodno uytkowania
wszystkie rury Purmo podlegaj cigej kontroli na etapie produkcji. Proces
monitoringu rozpoczyna si od sprawdzenia jakoci granulatu, z ktrego s
produkowane. Nastpnie wytoczone ju rury przechodz seri testw polegajcych na ultradwikowej kontroli gruboci cianki i 8 - punktowym
pomiarze obwodu. Dodatkowo na etapie produkcji rednica rur jest bezustannie kontrolowana laserowo. W centrum badawczo-rozwojowym Hewing rury Purmo przechodz szereg restrykcyjnych bada i testw. Standardem jest test dyfuzji tlenu. Oprcz tego rury poddawane s unikatowemu
w brany testowi na jednorodno cianki - tzw. chromatogra helow.
Badana jest take wytrzymao na pezanie i odporno na zmczenie materiau. Z rezultatu tych bada wynika i ywotno rur znacznie przekracza
wymagane minimum 50 lat pracy w instalacjach sanitarnych i grzewczych.

Rysunek 31
Fabryka rur koncernu Rettig ICC

Rysunek 32
Bunkier w ktrym odbywa si proces sieciowania

Rysunek 33
Struktura acucha polietylenu

Rysunek 34
Bombardowanie wizk elektronw, powodujce
odrywanie si atomw wodoru

18

Rysunek 35
Powstawanie bezporednich wiza pomidzy atomami wgla tzw. sieciowanie

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

PexPenta jest zbudowana z polietylenu usieciowanego. W przypadku tej

rury proces siecowania prowadzony jest metod C, w ktrej nie stosuje si
niebezpiecznych chemikaliw (takich jak nadtlenki lub sole). Nie powstaj
zatem szkodliwe produkty uboczne, ktre mogyby mie negatywny wpyw
na zdrowie i rodowisko. Ponadto sieciowanie jest prowadzone w specjalnie wybudowanym do tego celu betonowym bunkrze, ze cianami o gruboci 2 m. Proces ten powoduje nieodwracaln zmian ukadu moleku w
ciankach rury, wzmacniajc ich struktur oraz zwikszajc ich twardo,
przy rwnoczesnym zachowaniu odpowiedniej elastycznoci. Kilkukrotne
przejcie przez wizk elektronw gwarantuje rwnomierne usieciowanie,
dlatego rury maj jednolit struktur i niezmienne waciwoci w caym
przekroju. Efektem jest znacznie wiksza wytrzymao na cinienie i temperatur panujce w instalacjach, a take wysok odporno na procesy
starzenia.

Zobacz film
Produkcja rury PexPenta

PexPenta posiada 5 jednoczenie wytaczanych warstw, nierozerwalnie

czonych ze sob pod cinieniem przekraczajcym 150 bar. Jako pierwsza
zawiera barier tlenow pooon centralnie w rodku cianki rury. Mocna i elastyczna zewntrzna warstwa usieciowanego polietylenu o gruboci
1mm bez trudu wytrzymuje wszelkie przetarcia lub zadrapania powstajce
na budowie. Jest wystarczajco wytrzymaa, by po niej chodzi i jednoczenie na tyle elastyczna, by atwo formowa z niej uki.
Rysunek 36
Struktura rury PexPenta

Rura objektline PE-RT

Rura Objektline PE-RT zaprojektowana zostaa specjalnie dla energooszczdnych niskotemperaturowych instalacji grzewczych, w ktrych temperatura pracy nie przekracza 70C, a cinienie 6 bar. PE-RT typ II (Dow2388) to
polietylen uszlachetniony cechujcy si zwikszon wytrzymaoci na wysok tmperatur i trwaoci zblion do rury PE-X, przy zachowaniu bardzo
duej elastycznoci. Podobnie jak PexPenta, rura Objektline PE-RT wyposaona jest w barier antydyfuzyjn EVOH, jednak w tym przypadku warstw
ochronn dla bariery antydyfuzyjnej stanowi cienka warstwa PE.

Rysunek 37
Rura Objektline PE-RT

19

ELEMENTY SYSTEMU

Rura PexPenta

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

Tabela 3
Waciwoci rur PexPenta i Objektline PE-RT
Wymiary

wpsczynnik wspczynnik
chropowato
pojemno przewodzenia
rozszerzalbezwzgldna
ciepa
noci

dz

dw

mm

mm

mm

l/m

14

10

0,079

16

12

0,113

17

13

0,133

W/mK

mm/mK

maks.
temperatura
pracy

maks.
chwilowa
temperatura
pracy

maks.
cinienie
pracy

oC

oC

bar

mm

minimalny
promie
gicia

zwoje
m

PexPenta
120, 240, 600 m
120, 240, 600 m
0,4

0,15

0,0015

90

110

5 x dz

120, 240, 600 m

20

16

0,201

120, 240, 500 m

25

2,3

20,4

0,327

300 m

17

13

0,133

20

16

0,201

Objektline PE-RT
0,4

0,15

0,0015

70

90

5 x dz

120, 240, 600 m

120, 240, 500 m

Rura wielowarstwowa
Rury wielowarstwowe z wkadk aluminiow cz zalety rur z tworzyw
sztucznych i rur stalowych. S odporne na korozj , zarastanie i obojtne chemicznie. Dlatego doskonale sprawdzaj si zarwno w instalacjach
grzewczych, wody zimnej i ciepej oraz wody pitnej. Warstwa aluminium
znajdujca si w rodku cianki rury zabezpiecza przed wnikaniem tlenu
przez cianki rury, znacznie zmniejsza wyduenia termiczne oraz pozwala
zachowa rurze nadany ksztat. Ponadto sam proces czenia paszcza aluminiowego doczoowo metod spawania laserem. W odrnieniu od starszej metody spawania "na zakad" technologia ta zapewnia tak sam grubo warstwy aluminium w caym przekroju oraz wyrzsz wytrzymao na
naprenia podczas gicia rur. Pomidzy warstwami polietylenu i paszczem
aluminiowym znajduje si specjalna warstwa spajajca, ktra uniemoliwia
rozwarstwianie rury. Poczenie aluminium z tworzywem sztucznym powoduje i rury s bardzo elastyczne. W ofercie dostpne s dwa typy rur:
PE-X/Al/PE-X i PE-RT/Al/PE-RT.

20

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

RE-RT/Al/PE-RT
ELEMENTY SYSTEMU

Materia bazowy to PE-RT typu II. Rury s bardzo wytrzymae na dziaanie

temperatury i cinienia pracy instalacji oraz uszkodzenia mechaniczne
zachowujc du elastyczno.

PE-X/Al/PE-X
Warstwa wewntrzna jest wykonana z polietylenu usieciowanego metod c - PE-Xc.
PE-Xc jest materiaem bezpiecznym dla zdrowia ludzkiego oraz przyjaznym dla rodowiska.
Mae opory przepywu z uwagi na gadkie powierzchnie
May ciar
May minimalny promie gicia rur, rwny 5 rednicom
Tumienie drga i haasw

Rysunek 38
Budowa rury Purmo HKS

Zalety rur wielowarstwowych

Mae opory przepywu z uwagi na gadkie powierzchnie

May ciar
Optymalny stosunek ceny do jakoci
May minimalny promie gicia rur, rwny 5 rednicom
Tumienie drga i haasw

Rysunek 39
Spawanie doczoowe

Rysunek 40
Przekrj rury
Tabela 4
Porwnanie rur wielowarstwowych z wkadk aluminiow
Wymiary

wpsczynnik wspczynnik
chropowato
pojemno przewodzenia
rozszerzalbezwzgldna
ciepa
noci

dz

dw

mm

mm

mm

l/m

16

12

0,113

20

16

0,201

W/mK

mm/mK

mm

maks.
temperatura
pracy

maks.
chwilowa
temperatura
pracy

maks.
cinienie
pracy

oC

oC

bar

110

10

5 x dz

95

10

5 x dz

minimalny
promie
gicia

zwoje
m

PE-X/Al/PE-X
0,43

0,024

0,0015

95

200
100

PE-RT/Al/PE-RT
14

10

0,079

16

12

0,113

20

16

0,201

240
0,4

0,025

0,0015

70

200
200

21

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

C. Narzdzia i akcesoria do montau

Najwiksz popularnoci cieszy si system mocowania rur do izolacji klipsami w ksztacie litery U, przy uyciu urzdzenia zwanego takerem.
Na powierzchni pyt izolacyjnych systemu PURMO rolljet (styropianowe)
i faltjet (z pianki poliuretanowej), przyklejona jest folia winylowa wzmocniona siatk z wkna sztucznego. Umoliwia ona prawidowe zakotwienie klipsw, mocujcych rury grzejne. Klips obejmuje rur grzejn od gry,
a haczyk znajdujcy si na wcinitej w izolacj czci klipsa utrudnia jego
wyrwanie.

Rysunek 41
Mocowanie klipsw do izolacji przy pomocy takera

3D-Klipsy Purmo maj haczyki skierowane w trzech ronych kierunkach,

dziki czemu osignito znacznie wysz si trzymania ni w konwencjonalnych klipsach. Ta zaleta jest szczeglne widoczna na ukach rur grzewczych. W Purmo 3D-Klipsy zczone s plastikow zawleczk co uatwia ich
uzupenianie i wsuwanie na prowadnic. Nastpnie jednym pocigniciem
zostaj rozdzielone i pojedynczo wpadaj do magazynku. Dziki temu mona wbi nawet do 2,5 tys. klipsw bez zablokowania!
3D-Klipsy oferowane s w 3 wariantach: do rur 14-17mm, do rur 20 mm oraz
klipsy dugie suce do mocowania rur na styrodurze.
3D-Taker oferuje teraz jeszcze bardziej komfortow obsug. Mocowanie
rur grzewczych jest nie tylko szybsze, ale take bardziej niezawodne. Odpowiedni ksztat podstawy takera umoliwia wciskanie klipsow nawet przy
bardzo wskich odstpach pomidzy rurami. Ponadto, klipsy mona szybko
i atwo wsun na prowadnic. Duym atutem tego urzdzenia jest klapka
umoliwiajca atwy dostp do magazynku. W razie przyblokowania wystarczy odsun klapk i wyj przyblokowany klips. Taker jest znw gotowy
do pracy. Wszystkie typy klipsowi mog by stosowane w tym samym takerze, bez kalibracji urzdzenia.

Rysunek 42
3D-klipsy

W rozwoju i projekcie nowego 3D-Takera Purmo i nowych 3D-Klipsow, zostao wzite pod uwag 35-letnie dowiadczenie z ogrzewania pomieszcze i systemu mocowania rur.
Prac rozpocz mona po usuniciu plastikowej zawleczki, ktr poczono poszczeglne klipsy. Jednorazowe nacinicie drka zakoczonego
uchwytem, uwalnia i wciska jeden klips. Po wbiciu klipsa drek z uchwytem wraca do pooenia wyjciowego.
Zalety nowego 3D-Takera
Rysunek 43
Nowy taker i klipsy

- jeden Taker dla rozmiarw klipsw 14-17 mm

- ergonomiczna konstrukcja przyspiesza prac i zmniejsza wysiek
- klapka z dostpem do magazynku w celu atwego czyszczenia w razie
przyblokowania
- demontowalna nka
Zalety nowych Klipsw-3D
- atwy w obsudze system uzupeniania klipsw dziki plastikowej zawleczce
- jeszcze mocniejsze trzymanie rury dziki trjpaszczyznowym grotom
- jeden rozmiary klipsw dla rur 14-17 mm
- minimalna grubo styropianu tylko 20 mm

Rysunek 44
Mocowanie klipsw do izolacji przy pomocy takera

22

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

D. Szczeliny dylatacyjne
ELEMENTY SYSTEMU

Wedug normy pyta musi mie moliwo swobodnego przemieszczania o

5 mm we wszystkich kierunkach. Aby to osign niezbdne jest rozplanowanie, a nastpnie poprawne wykonanie szczelin dylatacyjnych.

Funkcje szczelin dylatacyjnych:

- Tamy brzegowe przejmuj wyduenia od jastrychu
- Prole dylatacyjne zapobiegaj dylatacjom pozornym - miejscom, gdzie
wskutek zjawiska skurczu powstanie pknicie w czasie schnicia jastrychu
- Redukuj przenoszenie dwiku z podogi do innych elementw konstrukcyjnych

Rysunek 45
Zasady prowadzenia dylatacji

Tama brzegowa
Przed uoeniem izolacji cieplnej, przy cianach wzdu caego obwodu
podogi trzeba uoy specjaln tam izolacyjn (brzegow). Tama wykonana jest z mikkiej pianki polietylenowej, do ktrej przymocowana jest
folia. Foli t naley wyoy na pyt styropianow i w ten sposb ochroni
szczelin midzy tam brzegow a matami izolacyjnymi przed wnikaniem
jastrychu. W naronikach mona tam brzegow lekko naci od spodu,
ale nie wolno uszkodzi folii. W naronikach wypukych foli trzeba naci,
a miejsca, gdzie jej zabraknie uszczelni dodatkowo tam klejc.

Prole i tamy dylatacyjne

Wyduenie jastrychu nie przebiega rwnomiernie we wszystkich kierunkach. Nierwnomierne obcienia jastrychu powoduj czasem, e pyta
przesuwa si tylko w jednym kierunku.

Rysunek 46
Tama brzegowa

Dylatacje musz dzieli cay przekrj jastrychu i siga do izolacji. Wysychanie jest zawsze powizane ze zjawiskiem skurczu jastrychu. Poniewa
powierzchnia wylewki kurczy si, w jastrychach cementowych wykonuje si
nacicia kielni, by podczas kurczenia si jastrych pk w sposb kontrolowany - dokadnie w tym miejscu. Nacicia kielni nie zastpuj jednak
szczelin dylatacyjnych poniewa szeroko szczelin jest za maa, by przej
wyduenia termiczne jastrychu.
Dlatego w obrbie otworw drzwi wewntrznych trzeba zawsze tworzy
szczeliny dylatacyjne. Prawidowe wykonanie dylatacji umoliwiaj specjalne elementy dylatacyjne systemu PURMO - prole i tamy dylatacyjne oraz
rurki ochronne.

Rysunek 47
Mocowanie proli dylatacyjnych

23

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

Wspczynnik rozszerzalnoci cieplnej jastrychu

wynosi 0,012 mm/mK. To znaczy, e pyta jastrychu
dugoci okoo 8 m na skutek nagrzania si od 10C
do 40C wyduy si o 3 mm. To wyduenie musi
przej tama brzegowa. Trzeba take pamita, e
rozszerzalno posadzki i jastrychu jest inna (patrz:
Wykoczenie ceramiczne str. 27)

Poza otworami drzwiowymi, szczeliny dylatacyjne naley wykona w przypadku gdy:

a.
b.
c.
d.

powierzchnia pyty jastrychu przekracza 40 m,

jedna z krawdzi pyty jest dusza ni 8 m,
stosunek dugoci krawdzi pyty jest wikszy ni 2:1,
pomieszczenie ma ksztat zoony np. L, C lub Z

Nieprzestrzeganie powyszych zalece, nie pozwoli przemieszcza si pycie grzewczej i moe doprowadzi do zniszczenia jastrychu, a nawet rur.
Jeeli due powierzchnie jastrychu wykoczonego pytkami ceramicznymi
lub kamiennymi musz zosta podzielone na kilka czci, powinno si rozmieszczenie dylatacji dopasowa do wymiarw pytek i uzgodni ich uoenie z architektem wntrz i posadzkarzem.
W skutek ruchu pyt grzejnych pytki uoone na dylatacjach na pewno popkaj. Dlatego ju na etapie projektowania naley zastanowi si nad
wzorem posadzki, tak aby dylatacje pokryway si z fugami midzy pytkami.

Rysunek 48
Prol dylatacyjny z tam izolacyjn (rolljet)

Rysunek 49
Prol dylatacyjny z tam izolacyjn (noppjet)

24

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

E. Jastrych
ELEMENTY SYSTEMU

Jastrych (inaczej wylewka) jest odpowiedzialny za rwnomiern dystrybucj ciepa oraz przejcie obcie mechanicznych i termicznych.
W systemach ogrzewania podogowego mog by uywane wszystkie rodzaje jastrychw.
Bardzo wane jest zachowanie wymaganych gruboci jastrychu oraz wykonanie go zgodnie z obowizujcymi normami. Nie mog powsta miejsca
bezporedniego styku jastrychu z podoem nonym, z elementami konstrukcyjnymi budowli bd instalacji.
Ze wzgldu na zjawisko rozszerzalnoci termicznej, pyty jastrychu musz
mie zapewnion moliwo swobodnego przemieszczania si we wszystkich kierunkach.

Rysunek 50
Wygrzewanie jastrychu.

Regulacje dotyczce jastrychu

Waciwoci jastrychw do ogrzewania podogowego i wytyczne do ich
stosowania opisane s w normie PN-EN 13813 Podkady podogowe oraz
materiay do ich wykonywania Materiay waciwoci i wymagania a
nowa wersja DIN 18560 jest uzupenieniem w/w normy.

Naprenia mechaniczne i termiczne

Naprenia wynikajce z rozszerzalnoci cieplnej rury przejmuje jastrych.
Rura nie przemieszcza si, gdy jest zatopiona w wylewce.
W rodku pomieszczenia obcienia przekazywane s rwnomiernie na
warstw izolacji. Powoduj one niewielki wzrost si rozcigajcych w dolnej
stree przekroju jastrychu.
Obcienia brzegw pyty jastrychu, a szczeglnie naronikw wywouj naprenia rozcigajce w grnej stree przekroju pyty. W niektrych
systemach siatk stalow suc do mocowania rur ukada si zawsze w
dolnej stree przekroju jastrychu, gdzie nie ma ona adnego znaczenia dla
napre rozcigajcych w grnej stree.
Te najbardziej niebezpieczne naprenia w naronikach mogoby przej
tylko zbrojenie grne, ktre praktycznie nie moe by wykonane ze wzgldu
na niewielk grubo jastrychu. Dlatego rwnie w przypadku duych naciskw na ma powierzchni (np. sejfy, due pki z ksikami, cikie urzdzenia) zaleca si stosowanie jastrychu i izolacji o lepszych waciwociach
mechanicznych zamiast zbrojenia.

Rodzaje jastrychu:
Jastrych cementowy (symbol CT)
W budownictwie mieszkaniowym stosuje si najczciej jastrychy cementowe o klasie wytrzymaoci F4.
Jastrych ukada si jako mieszank o konsystencji gstoplastycznej albo jako
jastrych pynny. W normie DIN 18560 cz 2 zawarte s wszystkie dane, dotyczce jakoci, gruboci i wytrzymaoci jastrychu. Specjalna domieszka do
betonu - emulsja PURMO redukuje ilo wody zarobowej (wicej o zaletach
emulsji na str. 26). W przypadku uycia jastrychw specjalnych np. szybkowicych naley postpowa zgodnie ze wskazaniami producenta.

Rysunek 51
zalecane gruboci jastrychu cementowego.
Tabela 5
Przykad oznakowania jastrychu cementowego

CT

C20

F4

Jastrych
cementowy

Wytrzymao
na ciskanie:
20 N/mm

Wytrzymao
na zginanie:
4 N/mm

25

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

Jastrych anhydrytowy (symbol CA)

Jastrych anhydrytowy (na bazie siarczanu wapnia) bardzo dobrze wsppracuje z instalacj ogrzewania podogowego. atwo si go ukada i ma bardzo
dobr przewodno ciepln. Jastrych anhydrytowy nie moe jednak by stosowany w rodowiskach wilgotnych np. na posadzkach krytych pywalni.

Jastrych pynny (symbol CA)

Przewagi jastrychu anhydrytowego nad jastrychem cementowym:
pynna konsystencja zapobiega powstawaniu
pcherzy powietrznych
lepszy wspczynnik przewodzenia ciepa
waciwoci samopoziomujce (szybko i
atwo wykonania wylewki)
krtszy czas wygrzewania (7 zamiast 21 dni)
mniejsza wymagana wysoko wylewki (40
zamiast 45mm)
mniejszy skurcz przy wygrzewaniu
wiksze pola dylatacyjne

Okrelenie to oznacza wszystkie mieszanki samopoziomujce. Ich ukadanie i poziomowanie jest bardzo proste. Jastrychy pynne produkuje si
na bazie anhydrytu lub cementu. Wytrzymao tego typu jastrychu jest
zwikszona.
Przy jastrychach pynnych naley zwrci szczegln uwag na sposb poczenia tamy brzegowej z izolacj poziom (rolljet). Foli tamy brzegowej trzeba przyklei na caym obwodzie tam klejc do pyty. Folia nie
moe by napita, musi swobodnie przylega zarwno do pionowej paszczyzny tamy brzegowej, jak i do poziomej paszczyzny izolacji rolljet.

Grubo jastrychu
Grubo jastrychu zaley od jego rodzaju i wielkoci przenoszonych obcie. Wedug normy PN-EN 1264 dotyczcej ogrzewania podogowego w
budynkach mieszkalnych, gdzie rury le bezporednio na warstwie izolacji
lub s nieznacznie nad ni uniesione (struktura typu A), warstwa jastrychu
nad rurami powinna wynosi:
dla jastrychu cementowego klasy F4 45 mm,
dla jastrychu anhydrytowego klasy F4 40 mm,
W praktyce oznacza to, e dla rury o rednicy 20 mm minimalna grubo
pyty jastrychu wynosi 65, 60 (odpowiednio dla jastrychu cementowego,
anhydrytowego).
Rysunek 52
Emulsja do jastrychu

W budynkach o przeznaczeniu innym ni mieszkalne mog wystpi znacznie wysze obcienia. Wtedy niezbdne jest wykonanie oblicze statycznych.
W normie dopuszczono te mniejsze gruboci jastrychu. Wwczas aby
uzyska wymagan wytrzymao pyty dodaje si substancje chemiczne
lub wkadki wzmacniajce ze stali lub z tworzyw sztucznych. W przypadku
posadzek kamiennych i ceramicznych naley w szczeglnoci przestrzega
wymaga normy dotyczcych ugi, ktre nie mog przekracza wielkoci
dopuszczalnej dla jastrychu cementowego klasy F4 i gruboci 45 mm.

Emulsja do jastrychu

Rysunek 53
Wytrzymao na ciskanie dla betonu bez domieszki,
z dozowaniem normalnym i podwjnym

Dziki zastosowaniu domieszki zmniejsza si

porowato jastrychu, a bardziej szczelna struktura
zwiksza przewodno ciepln.

26

Emulsja do jastrychu PURMO jest zawiesin kopolimerw na bazie octanu

winylu, etylenu i chlorku winylu. Charakteryzuje si ma lepkoci i jest
doskonale rozproszona. Emulsj mona dodawa do zapraw cementowych,
wapiennych i gipsowych.
Waciwoci:
Poprawia urabialno mieszanek przy jednoczesnym ograniczeniu iloci
wody (zwiksza si wytrzymao jastrychu)
Zapobiega wnikaniu powietrza do masy zaprawy
Poprawia przewodno ciepln jastrychu grzewczego
Stosowanie str. 85

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

F. Wykoczenie podogi
Wymagania

ELEMENTY SYSTEMU

Mona stosowa kady rodzaj wykoczenia podogi. Warstwa wykoczeniowa powinna mie may opr przewodzenia ciepa R 0,15 mK/W.
Wykadziny podogowe o duym oporze przewodzenia ciepa wymagaj
wyszej temperatury pracy instalacji i powoduj zwikszone straty ciepa
oddawanego w d. Dlatego im wikszy opr cieplny wykadziny, tym gciej trzeba ukada rury.
Nie zawsze na etapie projektowania budynku jest ju ustalony rodzaj wykoczenia podogi. Wtedy najczciej w obliczeniach zakada si opr przewodzenia R = 0,10 mK/W.
Wszystkie rodzaje warstw wykoczeniowych powinny by ukadane dopiero po, zgodnym z norm PN- EN 1264, wstpnym nagrzewaniu jastrychu.
Tabele mocy cieplnej dla poszczeglnych warstw wykoczeniowych znajduj si na stronach: 87-99

WYKOCZENIE CERAMICZNE

Posadzki ceramiczne charakteryzuj si maym oporem przewodzenia ciepa. S wic chtnie stosowane na podogach grzejnych. Podczas ogrzewania jastrych wydua si w przyblieniu dwa razy bardziej ni pytki ceramiczne. Dlatego do ukadania pytek naley uy kleju lub zaprawy trwale
elastycznej.
Jeeli pytki ukada si na zaprawie o waciwociach jastrychu, to jej grubo moe stanowi cz wymaganej minimalnej gruboci pyty grzejnej.

Rysunek 54
Wszystkie rodzaje posadzek stosowanych w pomieszczeniach z ogrzewaniem podogowym, powinny mie oznaczenia, e wyrb nadaje si do ukadania na grzejnikach
podogowych

Jeeli pytki zostay uoone przed wygrzewaniem jastrychu, to spoiny mona wypeni dopiero po zakoczeniu tego procesu. W przeciwnym razie wilgo z masy jastrychu nie moe odparowa.

WYKOCZENIE DYWANOWE

Przed uoeniem wykadziny dywanowej, jastrychow pyt grzejn trzeba

dokadnie wyrwna poprzez szpachlowanie powierzchni zgodnie z DIN
18365. Kleje musz by odporne na temperatur 55C, dziaajc w sposb
cigy. Klej naley nanie na ca powierzchni.

27

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

Tabela 6
Opr przewodzenia ciepa dla wybranych rodzajw wykoczenia podogi

WYKOCZENIE DREWNIANE

Ukadanie parkietu na ogrzewanym jastrychu wymaga przestrzegania nastpujcych zasad:

Bruk - db

2,2

0,055

Klepka - doussie

1,5

0,060

Klepka - iroko

1,5

0,070

- wilgotno drewna zarwno klepki jak i mozaiki powinna wynosi mniej

ni 9 2 %,
- kleje musz by odporne na dugotrwae dziaanie temperatury 55C,
- temperatura powierzchni podogi nie moe przekracza 25-26C (lub
zgodnie z zaleceniami producenta), dlatego w pomieszczeniach z parkietem nie wyznacza si stref brzegowych, a najczciej przyjmowany
rozstaw rur 15 mm, gwarantuje optymalne przekazywanie ciepa do pomieszczenia.
- wilgotno jastrychu cementowego nie moe przekracza 2%, a anhydrytowego 0,5%.

Klepka - db

1,5

0,075

Dodatkowo naley zwrci uwag na kilka innych wanych parametrw:

Klepka - db

2,2

0,110

Klepka - buk
Klepka - jesion
Klepka - modrzew

2,2
2,2
2,2

0,137
0,146
0,183

Rodzaj posadzki

Grubo

Opr
przewodzenia

[cm]

[(mK)/W]

Terakota

1,0

0,010

Mozaika - db

0,8

0,040

Lamelki - merbau

1,0

0,040

- wspczynnik skurczu i rozkurczu danego gatunku drewna

- czas osignicia rwnowagi higroskopijnej
Przy zastosowaniu podogi z litego drewna moe wystpi powstanie
szczelin na styku elementw, poniewa lite drewno w warunkach wysokiej temperatury i niskiej wilgotnoci kurczy si. Deski warstwowe, klejone
z rnych rodzajw drewna pracuj w mniejszym zakresie, co hamuje powstawanie szczelin pomidzy elementami podogi. Podogi drewniane nie
powinny przekracza 15 mm gruboci.

WYKOCZENIE Z TWORZYW SZTUCZNYCH

Panele, laminaty, wykadziny PCV mog rwnie wsppracowa z ogrzewaniem podogowym. Jednak w czasie ukadania trzeba zwrci uwag na to,
by midzy podog a jastrychem nie uoono dodatkowej izolacji tumicej
dwiki. Taka dodatkowa izolacja akustyczna podnosi opr przewodzenia
ciepa warstwy wykoczeniowej podogi i wobec bardo dobrych waciwoci akustycznych rolljetu/faltjetu lub noppjetu jest zbdna.
Panele podogowe maj du izolacyjno ciepln, co nie oznacza, e pomieszczenie, gdzie je zastosujemy przy ogrzewaniu podogowym, bdzie
niedogrzane. Ogrzewanie bdzie dziaa poprawnie, ale sterowanie bdzie
utrudnione ze wzgldu na duszy czas nagrzewania i stygnicia paneli ni
np. w przypadku ceramiki.

28

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

2. Rozdzielacze obiegw grzewczych

ELEMENTY SYSTEMU

W tradycyjnych instalacjach grzejnikowych regulacja przepywu i temperatury odbywa si przy grzejniku.

W przypadku instalacji ogrzewania paszczyznowego cay osprzt umoliwiajcy odpowiedni rozdzia czynnika grzewczego oraz uzyskanie wymaganej temperatury powietrza w pomieszczeniu musi znajdowa si na rozdzielaczu.
Rozdzielacze do ogrzewania paszczyznowego Purmo s wyposaone w zawory do regulacji przepywu oraz wkadki zaworowe do montau gowic
termoelektrycznych. Aby przypieszy i uproci proces rwnowaenia hydraulicznego, na grnej belce rozdzielacza umieszczono rotametry (oprcz
LASER SERIES 1 ). Dziki temu mamy moliwo bezporedniego odczytu
strumienia wody w danej ptli grzewczej, a sam proces regulacji przebiega
byskawicznie. Instalator oszczdza mnstwo czasu, a ogrzewanie od razu
dziaa prawidowo.
Wszystkie rozdzielacze Purmo s wykonane ze stali nierdzewnej. Ma to
szczeglne znaczenie przy instalacjach ogrzewania paszczyznowego, gdy
gwarantuje odporno na zjawisko korozji oraz eliminuje wytrcanie si
osadw powodujcych zarastanie rozdzielaczy podczas eksploatacji.
Wszystkie rozdzielacze s objte 10 letni gwarancj udzielana przez rm
Rettig Heating (z wyczeniem osprztu tj. zaworw i wskanikw przepywu, na ktre gwarancja wynosi 5 lat).
W ofercie Purmo znajduj si rozdzielacze dedykowane do obiektw mieszkalnych jak i rozdzielacze przemysowe, o zwikszonym przekroju belek.

Rozdzielacze DSM

Rozdzielacze DSM produkowane s w Niemczech z wykorzystaniem technologii IHU stosowanej midzy innymi w przemyle motoryzacyjnym, polegajcej na ksztatowaniu proli ze stali nierdzewnej od wewntrz wysokim cinieniem. Efektem jest wyjtkowa i niepowtarzalna forma.
Dodatkowo miejsca montau osprztu w rozdzielaczu s jeszcze lepiej zabezpieczone przed korozj i przeciekami. Ponadto zastosowanie wysokiej
jakoci stali nierdzewnej 1.4301 gwarantuje du wytrzymao mechaniczn. Belki rozdzielacza w warunkach laboratoryjnych s w stanie wytrzyma
do 349 bar cinienia wewntrznego. Zastosowanie specjalnego prolu
35x1,5 mm pozwala na obnienie prdkoci przepywu o 10%. W porwnaniu do proli mosinych tej samej rednicy, pozytywnie wpywa to na charakterystyk hydrauliczn, zmniejszajc opory przepywu.
Niebywa zalet tego rozdzielacza jest moliwo montau w dowolnej
pozycji (w pionie lub poziomie), oraz podczenia z prawej lub lewej strony. Dodatkowo rozdzielacze wyposaono w najlepszy osprzt do regulacji i
pomiaru przepywu. W przypadku rozdzielaczy DSM regulacj hydrauliczn
przeprowadza ustawiajc przepyw na rotametrach, zamontowanych na
grnej belce. Rozstaw krcw 50 mm umoliwia swobodne podczanie
wownic oraz monta gowic termoelektrycznych. Na wyduonych kolektorach zamontowane s odpowietrzniki oraz zawory spustowe. W zestawie
doczone s uchwyty cienne z wkadkami tumicymi drgania. Kady produkt jest elegancko zapakowany i wyposaony w instrukcj obsugi i montau.
Dziki bardzo nowoczesnej i zrobotyzowanej linii technologicznej, rozdzielacze s wytwarzane z chirurgiczn precyzj przy zachowaniu najwyszej
jakoci. Tu po zakoczeniu procesu produkcji kady egzemplarz przechodzi
powietrzny test szczelnoci w kpieli wodnej i jest indywidualnie oznaczony.

Rysunek 55
Rozdzielacz DSM

Rysunek 56
Rysunek techniczny rozdzielacza DSM

29

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

Rozdzielacze okrge 1

Rozdzielacze Purmo dostarczone s jako kompletnie zmontowane. Oba kolektory maj dodatkow sekcj, na ktrej umieszczone s odpowietrzniki
i zawory spustowe. Rozstaw krcw przyczeniowych wynosi 55mm, co
pozwala swobodnie zamontowa gowic termoelektryczn na kadym
zaworze. Zawory do regulacji przepywu s zamontowane na dolnej belce
rozdzielacza. Natomiast na belce grnej znajduj si rotametry pozwalajce na bezporedni odczyt przepywu wody w danej ptli. Kolektor zasilajcy
i powrotny poczone s ze sob wspornikami sucymi do montau rozdzielacza na cianie.
W procesie produkcyjnym kady egzemplarz jest sprawdzany na szczelno
pod cinieniem 8 bar.
Rysunek 57
Rozdzielacze ze stali nierdzewnej z zaworami do regulacji
przepywu i z rotametrami

Rozdzielacze przemysowe LASER SERIES

Rozdzielacze Laser Series wykonane s z kwadratowego prolu kwasoodpornego. Zastosowanie przekroju kwadratowego belek powoduje, e pojemno wodna zwiksza si prawie 3 krotnie w stosunku do tradycyjnych
rozdzielaczy okrgych. Dziki temu spadaj opory przepywu przez rozdzielacz.

Rysunek 58
Rozdzielacz przemysowy Laser Series 5/4"- GZ 5/4"

Produkowane s w rodzimej fabryce wykorzystujcej innowacyjn technologi wycinania i spawania laserem. W przypadku tradycyjnych metod spawania rozdzielaczy Flow drill a (v drill a), stal nierdzewna zmienia swoje
waciwoci wskutek oddziaywania wysokich temperatur medium, co w
efekcie skutkuje korozj. Do produkcji rozdzielaczy Laser Series wykorzystuje si technologi laserowego spawania impulsowego w osonie argonu.
Dziki temu pojawienie si rdzy na poczeniach spawanych jest praktycznie niemoliwe.
Rozdzielacze dostarczane s jako kompletnie zmontowane. Oba kolektory
poczone s wspornikami umoliwiajcymi monta rozdzielacza. Uchwyty
przytrzymujce rozdzielacz wyposaone s we wkadki gumowe ktre tumi drgania kompensacyjne oraz szumy spowodowane przepywem wody.
Rozdzielacze przemysowe s dostpne w 2 opcjach rnicych si przekrojem belek i osprztem. Rozdzielacze 5/4" GZ 5/4" s wyposaone we wskaniki przepywu na grnej belce, dziki ktrym jestemy w stanie nie tylko
odczyta ale i ustawi dany przepyw. Na dolnej belce znajduj si zawory
kulowe z gwintem 3/4" GZ. Zarwno kolektor zasilajcy jak i powrotny wyposaony jest z zesp odpowietrzajco spustowy. W przypadku rozdzielaczy LASER SERIES 1 1/2"- GZ 1 1/2" na obu belkach znajduj si zawory kulowe
z gwintem 3/4" GZ oraz zesp odpowietrzajcy.

Rysunek 59
Rozdzielacz przemysowy Laser Series 1 1/2"- GZ 1 1/2"

30

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

DSM

1"- GZ 1"

PRZEMYSOWE LASER SERIES

z prolu okrgego
35x1,5, z ruchom nakrtk 1" i rotametrami

Liczba obiegw

1 1/2"- GZ 1 1/2"

Wymiary

192 x 320 x 79

190 x 330 x 86

160 x 388 x 100

160 x 538 x 229

242 x 320 x 79

245 x 330 x 86

240 x 388 x 100

240 x 538 x 229

292 x 320 x 79

300 x 330 x 86

320 x 388 x 100

320 x 538 x 229

342 x 320 x 79

355 x 330 x 86

400 x 388 x 100

400 x 538 x 229

392 x 320 x 79

410 x 330 x 86

480 x 388 x 100

480 x 538 x 229

442 x 320 x 79

465 x 330 x 86

560 x 388 x 100

560 x 538 x 229

492 x 320 x 79

520 x 330 x 86

640 x 388 x 100

640 x 538 x 229

542 x 320 x 79

575 x 330 x 86

720 x 388 x 100

720 x 538 x 229

10

592 x 320 x 79

630 x 330 x 86

800 x 388 x 100

800 x 538 x 229

11

642 x 320 x 79

685 x 330 x 86

880 x 388 x 100

880 x 538 x 229

12

osprzt

5/4"- GZ 5/4"

692 x 320 x 79

740 x 330 x 86

960 x 388 x 100

960 x 538 x 229

w komplecie:
- wskaniki przepywu
- krcce przyczeniowe
3/4",
- wkadki zaworowe
przystosowane do montau gowic termoelektrycznych
- wyduona belka z
odpowietrznikiem oraz
zaworem spustowym
- odpowietrznik automatyczny jako opcja (zamawiany osobno)

w komplecie:
- krce przyczeniowe
3/4"
- wkadki zaworowe
przystosowane do montau gowic termoelektrycznych
- zawory do regulacji
przepywu
- zesp odpowietrzajco-spustowy

w komplecie:
- wskaniki przepywu
- krce przyczeniowe
3/4"
- zawory kulowe z gwintem 3/4" GZ
- zesp odpowietrzajco-spustowy

w komplecie:
- krce przyczeniowe
z zaworami kulowymi z
gwintem 3/4" GZ
- zesp odpowietrzajcy

Podczanie rur grzejnych

Zarwno kolektor zasilania, jak i powrotny zakoczone s gwintami dziki

czemu mona podcza rozdzielacz z prawej lub z lewej strony.
Rozdzielacze dostarczane s bez zczek do podczenia rur grzejnych. Rodzaj zczki zaley bowiem od rednicy rury grzejnej 16 x 2mm, 17 x 2 mm
lub 20 x 2 mm.

Rysunek 60
Zczka skrcana rura - rozdzielacz

31

ELEMENTY SYSTEMU

Tabela 7
Rozdzielacze do ogrzewania paszczyznowego.

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

3.Szafki
A

Rozdzielacze, z ktrych zasilane s obiegi grzewcze, umieszcza si w szafkach usytuowanych zazwyczaj w przedpokoju, garderobie lub kotowni.
Najlepiej jest, gdy zlokalizowane s one centralnie w stosunku do caej powierzchni podogi grzejnej. Do kadej wielkoci rozdzielacza naley dopasowa rozmiar szafki.

Oferujemy szafki osonowe zoone i gotowe do montau w wersji podtynkowej - TRS i natynkowej - TRA. W przypadku tradycyjnych szafek podtynkowych i natynkowych istnieje moliwo regulacji wysokoci i gbokoci
w ograniczonym zakresie. Alternatywnym rozwizaniem s szafki do samodzielnego zoenia DSM, ktre s tasze i skada si je w kilku ruchach.
Dodatkowo zajmuj znacznie mniej miejsca przy magazynowaniu i transporcie.
Szafki osonowe rozdzielaczy s wykonane z wysokiej jakoci blachy ocynkowanej i malowane proszkowo na kolor biay RAL9003. Drzwiczki zamykane s na kluczyk.

Rysunek 61
Szafki podtynkowe

Szeroko szafki dobiera si w zalenoci od iloci zaprojektowanych obiegw rozdzielacza oraz osprztu dodatkowego (zestaw mieszajcy). Szafki
wyposaone s w maskownic oraz listwy do montau rozdzielacza i listwy
automatyki, stanowicej zasilanie dla elektrycznych termostatw pokojowych i gowic termoeletrycznych.

Wymiary szafek

Laser 0

Laser 1

Laser 2

Laser 3

Laser 4

Laser 5

Laser 6

350

450

530

680

830

1030

1130

wym. A
DSM

40

110

TRS
TRA

wym. B

505-605

wym. C

110-160

wym. B

690-790

wym. C

110-160

wym. B

640

wym. C

130

Rysunek 62
Szafka natynkowa
Tabela 8
Szafki osonowe do rozdzielaczy

Szafki Laser Series

podtynkowa
DSM

osprzt

32

w komplecie:
- drzwiczki, ramka
- listwy do montau
rozdzielacza i listwy
automatyki

podtynkowa
TSR

w komplecie:
- drzwiczki, ramka
- listwy do montau
rozdzielacza i listwy
automatyki

natynkowa
TRA

w komplecie
- listwy do montau
rozdzielacza i listwy
automatyki

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

4. Regulacja

Rozdzielacz

RYSUNEK POGLDOWY

ELEMENTY SYSTEMU

A. Zasada dziaania ukadw mieszajcych

Regulator pogodowy

GW 1"
Siownik

Czujnik temp. zewn.

Przylgowy czujnik temp.

Zawr 4-drogowy z pomp

GW 1"
rdo ciepa
wraz z wymaganym
osprztem

Rysunek 63
Pogldowy schemat poczenia instalacji grzejnikowej oraz ogrzewania podogowego

Maksymalna temperatura zasilania w instalacji ogrzewania podogowego

nie powinna przekracza 55C przy najniszej obliczeniowej temperaturze
zewntrznej.
Najbardziej odpowiednia warto temperatury zasilania przyjmowana do
oblicze to: 40-50C.
Jeeli konstrukcja kota pozwala na jego prac w zakresie temperatur 2055C, mona za pomoc prostego dwustawnego regulatora (wcz-wycz)
utrzymywa dan temperatur w pomieszczeniu. Jeeli temperatura pracy rda ciepa przekracza 55C, trzeba zamontowa zawory mieszajce,
ktre zapewni odpowiedni temperatur zasilania ogrzewania podogowego.
Wikszo kotw ma wbudowane urzdzenie regulujce temperatur zasilania w zalenoci od warunkw pogodowych. Regulatory te maj z reguy
wyjcie przystosowane do sterowania mieszaczem w instalacji ogrzewania
podogowego. Dodatkowym zabezpieczeniem przed nadmiernym wzrostem temperatury na zasileniu jest ogranicznik temperatury.
Ukad mieszajcy ma za zadanie dostosowa temperatur wody do potrzeb
ogrzewania podogowego (najczciej rednia temp. zasilanie/powrt okoo 35-45C). Odbywa si to poprzez zmieszanie wody przygotowanej w rdle ciepa z wod powracajc z instalacji centralnego ogrzewania. Z punktu widzenia hydrauliki jest to obejcie tzw. Bypass. Kiedy temperatura
zasilania dla instalacji ogrzewania podogowego przekracza zadany poziom
nastpuje otwarcie obejcia i podmieszanie wody powrotnej z zasilajc.
Instalacja musi by dodatkowo wyposaona w odrbn pomp obiegow,
niezalenie od tego, jaka pompa znajduje si w czci grzejnikowej instalacji.

Rysunek 64
Poczenie instalacji grzejnikowej i ogrzewania podogowego poprzez zestaw mieszajcy do montau na rozdzielaczu
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.

rdo ciepa
Pompa obiegu pierwotnego kocio-/grzejniki
Zasilanie obiegu kocio-/grzejniki
Powrt obiegu kocio-/grzejniki
Grzejnik
Zasilanie ogrzewania paszczyznowego
Powrt ogrzewania paszczyznowego
Rozdzielacz obiegw grzewczych
Zestaw odpowietrzajco-spustowy
zawr termostatyczny z gowic z kapilar
Pompa obiegu ogrzewania paszczyznowego
Wycznik bezpieczestwa
Czujnik temperatury zasilania ogrzewania
paszczyznowego (kapilara)
14. Zawr zwrotny (ZZ)
15. Zawr odcinajcy/kulowy
16. Sprzgo hydrauliczne (w zalenoci od instalacji)

33

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

B. Zestawy mieszajce do montau na rozdzielaczu

Zestawy mieszajce Purmo znajd zastosowanie we wszystkich instalacjach mieszanych, gdzie jednoczenie wysokotemperaturowe ogrzewanie
grzejnikowe wsppracuje z niskotemperaturowym ogrzewaniem paszczyznowym. Temperatura zasilania obiegu ogrzewania paszczyznowego nie
powinna przekracza 55oC, dlatego nie mona bezporednio go wczy do
instalacji grzejnikowej. W przypadku gdy nie ma moliwoci obnienia temperatury czynnika przy rdle ciepa instalacj trzeba rozszerzy o zestaw
mieszajcy, montowany na rozdzielaczu, co pozwoli na obnienie temperatury wody zasilajcej obieg ogrzewania paszczyznowego.
Dziki zwartej kompaktowej budowie zestawy mieszajce Purmo s na tyle
mae, e mieszcz si w szafce osonowej rozdzielacza. Purmo oferuje 3 typy
zestaww mieszajcych do montau na rozdzielaczu, rnice si wyposaeniem.

Rysunek 65
Zestaw mieszajcy Laser Series

Zgodnie z Rozporzdzeniem Komisji (WE) NR 641/2009 z

dnia 22 lipca 2009 r. oraz (UE) NR 622/2012 z dnia 11 lipca
2012) zestaw mieszajcy Laser Series z pomp Wilo RS KU
15/60 bdzie dostpny do 31.07.2015. Od dnia 1.08.2015 zestaw ten zostanie wyposaony w pomp Wilo Yonos PARA
15/60.

Zestaw mieszajcy Laser Series

Zestaw mieszajcy Laser Series jest wyposaony w bezdawicow pomp

Wilo RS KU 15/60 z regulowan 3 stopniow prdkoci obrotow. Do nastawiania temperatury zasilania instalacji ogrzewania podogowego suy
gowica termostatyczna wyskalowana w stopniach Celsjusza, w zakresie
30-70oC. Dziki temu od razu wiadomo jaka bdzie temperatura wody
przepywajcej przez instalacj. Dodatkowo termometr zamontowany na
zasilaniu instalacji ogrzewania paszczyznowego umoliwia bezporedni
odczyt temperatury czynnika. Zgodnie w wymaganiami normy PN-EN 1264
pompa jest zabezpieczona przed wysok temperatur czynnika grzewczego. Aby nie przekroczy nastawionej temperatury maksymalnej zestaw
mieszajcy zosta wyposaony w ogranicznik temperatury zasilania. W
razie potrzeby wycznik bezpieczestwa wyczy pomp obiegow i tym
samym zapobiegnie przegrzaniu i uszkodzeniu ogrzewania paszczyznowego. Dziki zwartej, kompaktowej budowie, zestaw mieszajcy montuje si
szybko i atwo. Jest przystosowany do montau z lewej strony rozdzielacza.
Zasada dziaania

Rysunek 66
Schemat elektryczny wycznika bezpieczestwa

Zawr termostatyczny (13) jest regulatorem proporcjonalnym. W zalenoci

od temperatury nastawionej na gowicy termostatycznej (30-70oC) gorca woda o temperaturze zasilania z obiegu kota (3) miesza si z zimn
wod powracajc z obiegw ogrzewania podogowego (2). Kontrol nad
nastawion temperatur zasilania dla ogrzewania podogowego sprawuje
czujnik (7). Odchylenia od nastawionej wartoci powoduj zmian iloci gorcej wody dodawanej do ukadu przez zawr termostatyczny. Temperatura
zasilania ogrzewania podogowego jest utrzymywana w staym wskim
zakresie wartoci i mona j odczyta bezporednio na termometrze (9).
Dodatkowe zabezpieczenie przed przekroczeniem temperatury zasilania
gwarantuje ogranicznik temperatury OT (8), ktry wycza pomp zestawu
mieszajcego przy przekroczeniu temperatury na nim nastawionej (sugerowana nastawa 60 oC). Midzy podczeniami ze strony kota (3) i (4) znajduje si zawr zwrotny (12), ktry zabezpiecza przed bezporednim (krtkim)
spiciem hydraulicznym obiegu pierwotnego, np. przy wyczonej pompie.

34

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

ELEMENTY SYSTEMU

Tabela 9
Dane techniczne

Maks. temperatura otoczenia:

0 - 50 C
Maks. temperatura czynnika grzewczego:
0 - 80 C
Maks. cinienie robocze:
6 bar
Zakres regulacji temperatury zasilania:
30 - 70 C 1)
Nominalna wydajno cieplna:
do 10 kW
Min. temp. zasilania c.o.:
T zasilania UFH+15K
Maks. Ilo obiegw:
12
Maks. Powierzchnia grzewcza:
180 m
Armatura:
Mosidz Ms 58, niklowany
Rury:
Stal nierdzewna AISI 304 gr.1,5mm
Wymiary:
300 x 320 x 95 mm
Pompa Wilo RS KU 15/60:
I 46 W
Moc pompy:
II 67 W
III 93 W
Maks. wysoko podnoszenia:
60 dm
Napicie:
1 x 230 V
Klasa ochrony (IEC 34-5):
44
Klasa energetyczna
C
1)

Zakres nastawy temperatury zasilania jest chroniony przez blokady zabezpieczajce

i ograniczony do zakresu 20-50C co uniemoliwia nastawienie zbyt wysokiej temperatury
przez niepowoane osoby.

11
7

Elementy zestawu:

210 mm

5
6

10

13 12
2
3

1. zasilanie ogrzewania paszczyznowego

(rubunek1 GW lub nypel 1 GZ)
2. powrt ogrzewania paszczyznowego (rubunek1 GW lub nypel 1 GZ)
3. zasilanie z obiegu pierwotnego (3/4 GZ)
4. powrt z obiegu pierwotnego (3/4 GZ)
5. pompa obiegu ogrzewania paszczyznowego Wilo RS KU 15/60
6. gowica termostatyczna
7. czujnik temperatury zasilania
8. ogranicznik temperatury zasilania
9. termometr temperatury zasilania
10. zawr odcinajcy
11. zawr odpowietrzajcy
12. zawr zwrotny
13. zawr termostatyczny z nastaw wstpn

300 mm
Rysunek 67
Elementy zestawu

35

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

Zestaw mieszajcy Laser Series Pro

Zestaw mieszajcy Laser Series Pro jest najlepszym rozwizaniem w tej klasie urzdze. Jego gwn zalet jest wysokowydajna pompa elektroniczna
Wilo Yonos 15/6 ze zmienn prdkoci obrotow - w zalenoci od iloci
otwartych obwodw grzewczych pompa sama dostosowuje prdko obrotow / przepyw. Pozawala to zaoszczdzi do 70% energii w porwnaniu
do pomp standardowych. Ponadto zestaw mieszajcy Laser Series Pro wyposaony jest w trjdrony zawr mieszajcy, ktry pozwala na byskawiczne ustawienie odpowiedniej temperatury i nie wymaga mudnej regulacji
hydraulicznej. Zgodnie w wymaganiami normy PN-EN 1264 pompa jest zabezpieczona przed wysok temperatur czynnika grzewczego. Pompa Wilo
Yonos 15/6 posiada wbudowany ogranicznik temperatury zmniejszajcy
wydajno pompy przy temp. >60oC. Dziki zwartej, kompaktowej budowie, zestaw mieszajcy montuje si szybko i atwo zarwno z lewej, jak i z
prawej strony rozdzielacza.

Rysunek 68
Zestaw mieszajcy Laser Series Pro

Zasada dziaania
Zawr mieszajcy (6) jest regulatorem proporcjonalnym. W zalenoci od
temperatury nastawionej na pokrtle 3-drogowego zaworu termostatycznego (20-43oC) gorca woda o temperaturze zasilania z obiegu kota (3)
miesza si z zimn wod powracajc z obiegw ogrzewania podogowego (2). Odchylenia od nastawionej wartoci powoduj zmian iloci gorcej
wody dodawanej w zaworze mieszajcym. Temperatura zasilania ogrzewania podogowego jest utrzymywana w staym wskim zakresie wartoci i
mona j odczyta bezporednio na termometrze (7).
Dodatkowe zabezpieczenie przed przekroczeniem temperatury zasilania
gwarantuje zintegrowany z pomp czujnik z funkcj auto-ochrony pompy
Wilo Yonos Para 15/6. W przypadku zbyt wysokiej temperatury otoczenia
poza dopuszczalny zakres, elektronika redukuje automatycznie prdko
obrotow pompy w celu powrotu do warunkw normalnych.
Rysunek 69
Nastawy zaworu termostatycznego 3-dronego ESBE 372

Midzy podczeniami ze strony kota (3) i (4) znajduje si zawr zwrotny

(8), ktry zabezpiecza przed bezporednim (krtkim) spiciem hydraulicznym obiegu pierwotnego, np. przy wyczonej pompie.
Tabela 10
Dane techniczne

Max. temperatura otoczenia:

0 - 70 C
Max. temperatura czynnika grzewczego:
0 - 90 C
Max. cinienie robocze:
6 bar
Zakres regulacji temperatury zasilania:
20 - 43 C
Nominalna wydajnoc cieplna:
do 10 kW 1)
Min. temp. zasilania c.o.:
T zasilania UFH+15K
Maks. Ilo obiegw:
12
Maks. Powierzchnia grzewcza:
180 m
Armatura ESBE:
Mosidz DZW CW602N
Rury:
Stal nierdzewna AISI 304
Wymiary:
225 x 305 x 85 mm
Pompa Wilo Yonos PARA 15/6:
Moc pompy:
3-45 W
Max. wysoko podnoszenia:
6,2 m
Napicie:
1 x 230 V
EEI
< 0,23
Klasa ochrony (IEC 34-5):
IP 44
Klasa energetyczna
A
1)

36

zalenie od systemowej temperatury, pojemnoci wodnej instalacji i strat cinienia

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

Elementy zestawu:

210 mm

8
6
2
3

1. Zasilanie ogrzewania paszczyznowego

(rubunek1 GW lub nypel 1 GZ)
2. Powrt ogrzewania paszczyznowego (rubunek1 GW lub nypel 1 GZ)
3. zasilanie obiegu pierwotnego (1 GZ)
4. powrt obiegu pierwotnego (1 GZ)
5. pompa elektroniczna Wilo Yonos PARA 15/6
z funkcj auto-zabezpieczenia przed zbyt
wysok temperatur
6. 3-drogowy zawr mieszajcy ESBE VTA 372
(20 - 43C) Kvs 2,3 m3/h
7. termometr mierzcy temperatur wody zasilajcej
8. korek
9. Zawr odpowietrzajcy

225 mm
Rysunek 70
Elementy zestawu

37

ELEMENTY SYSTEMU

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

TempCo Fix Eco

Jest wyposaony w wysokowydajn pomp elektroniczn Grundfos ALPHA

2L 15/60. Do nastawiania temperatury zasilania instalacji ogrzewania podogowego suy gowica termostatyczna. Zgodnie z wymaganiami normy
PN-EN 1264 pompa jest zabezpieczona przed wysok temperatur czynnika
grzewczego. Zestaw mieszajcy TempCo Fix Eco jest wyposaony w ogranicznik temperatury zasilania. W przypadku awarii ogranicznik wyczy
pomp obiegow, zapobiegajc przegrzaniu i uszkodzeniu instalacji ogrzewania paszczyznowego. Zestaw mieszajcy TempCo Fix Eco pracuje jako regulator niskotemperaturowy. Dziki zwartej, kompaktowej budowie moe
by montowany bezporednio w szafce rozdzielaczowej.
Zasada dziaania:

Rysunek 71
Zestaw mieszajcy TempCo Fix Eco

Zawr mieszajcy (7) jest regulatorem proporcjonalnym. W zalenoci od

temperatury nastawionej na gowicy termostatycznej (20-53 C) gorca
woda o temperaturze zasilania z obiegu kota (3) miesza si z zimn wod
powracajc z obiegw ogrzewania podogowego (2). Temperatura zasilania moe byc ustawiona pynnie w zakresie 20-53 C. Piercie nastawczy
gowicy termostatycznej jest wyskalowany 1 - 7. Odpowiadajce skali temperatury przedstawia tabela. Poniewa maksymalna temperatura zasilania
instalacji ogrzewania paszczyznowego wynosi 55 C, zastosowano mechaniczne ograniczenie zakresu do 1 do 5. Kontrol nad nastawion temperatur zasilania dla ogrzewania podogowego sprawuje czujnik (10). Odchylenia
od nastawionej wartoci powoduj zmian iloci gorcej wody dodawanej
w zaworze mieszajcym. Temperatura zasilania ogrzewania podogowego
jest utrzymywana w staym wskim zakresie wartoci i mona j odczyta
bezporednio na termometrze (9).
Dodatkowe zabezpieczenie przed przekroczeniem temperatury zasilania
gwarantuje ogranicznik temperatury, ktry wycza pomp zestawu mieszajcego przy przekroczeniu nastawionej temperatury.
Midzy podczeniami ze strony kota (3) i (4) znajduje si zawr zwrotny
(8), ktry zabezpiecza przed bezporednim (krtkim) spiciem hydraulicznym obiegu pierwotnego, np. przy wyczonej pompie.

Rysunek 72
Nastawy gowicy temostatycznej

Tabela 11
Dane techniczne

Max. temperatura otoczenia:

0 - 50 C
Max. temperatura czynnika grzewczego:
0 - 80 C
Max. cinienie robocze:
6 bar
Zakres regulacji temperatury zasilania:
20 - 70 C 1)
Nominalna wydajno cieplna:
do 14 kW 2)
Min. temp. zasilania c.o.:
T zasilania UFH+15K
Maks. Ilo obiegw:
12
Maks. Powierzchnia grzewcza:
180 m
Armatura:
Mosidz Ms 58, niklowany
Rury:
Stal nierdzewna 1,4301
Wymiary:
225 x 305 x 85 mm
Pompa Grundfos ALPHA 2L 15/60:
Moc pompy:
5-45 W
Max. wysoko podnoszenia:
6,0 m
Napicie:
1 x 230 V
EEI
< 0,23
Klasa ochrony (IEC 34-5):
IP 42
Klasa energetyczna
A
1)

2)

38

Zakres nastawy temperatury zasilania jest chroniony przez blokady zabezpieczajce

i ograniczony do zakresu 20-50C co uniemoliwia nastawienie zbyt wysokiej temperatury
przez niepowoane osoby.
zalenie od systemowej temperatury, pojemnoci wodnej instalacji i strat cinienia

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

11

Elementy zestawu:

1. Zasilanie ogrzewania paszczyznowego

(rubunek 1 GW)

2. Powrt ogrzewania paszczyznowego

(rubunek 1 GW)

3. Zasilanie obiegu pierwotnego (1 GZ)

4. Powrt obiegu pierwotnego (1 GZ)
5. Pompa obiegowa UPS 15/60 albo Alpha
2L 15/60

6. Gowica termostatyczna z ograniczeniem

7. 3-drogowy zawr mieszajcy

8. Zawr zwrotny (ZZ)

7
3

9. Termometr mierzcy temperatur wody

zasilajcej
10. Wycznik bezpieczestwa

12

11. Ekscentryczny-wkrcane gniazdo z tulej

zanurzeniow do czujnika temperatury
zasilania
12. Zawr regulacyjny

Rysunek 73
Elementy zestawu

39

ELEMENTY SYSTEMU

10

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

Podczas planowania nowej azienki lub gruntownego remontu starej, najwaniejsze s oczekiwania zwizane z nowoczesnym i eleganckim wygldem oraz komfortem, ktre moemy zrealizowa dziki najnowszym rozwizaniom technicznym. adny i funkcjonalny grzejnik powinien szybko
dostarcza ciepo oraz podgrzewa i suszy rczniki. Natomiast ogrzewanie
podogowe zapewni ciepo dla stp, co ma korzystny wpyw na zdrowie i
samopoczucie. Dziki zastosowaniu zestawu przyczeniowego TempCo VT
mona bez problemu podczy jedn ptl ogrzewania podogowego do
istniejcej instalacji grzejnikowej. Bardzo prosta obsuga zestawu polega
na tym, e nastawiona przez uytkownika na jednej gowicy temperatura
jest realizowana dla obu systemw razem na jednym zaworze.

< 55C
Th.-Ventil

> 55C

Funkcje

STW

Rysunek 74
Schemat poczenia grzejnikw i ogrzewania podogowego
w jednej instalacji Szkic podczenia z uyciem zestawu
przyczeniowego TempCo VT. Po lewej stronie - grzejnik,
na ktrym bezporednio montuje si zestaw przyczeniowy, po prawej - obieg ogrzewania podogowego.

ZG

PG

STW
Z
kocio

P OP

TempCo VT

P
kocio

Z OP

TempCo VT to zestaw zaworw, ktry zosta zaprojektowany do wsppracy

z instalacj stanowic poczenie dwch systemw grzewczych: ogrzewania podogowego i grzejnikw.
Zalet, ktra rni go od zwykych zaworw ograniczajcych temperatur
powrotu jest nowatorska konstrukcja. W rozwizaniu Purmo ogrzewanie
podogowe jest poczone hydraulicznie szeregowo z grzejnikiem, co powoduje, e temperatura zasilania ogrzewania podogowego jest obniana
przez grzejnik. Dziki szeregowemu podczeniu zestaw TempCo VT zapewnia proste zrwnowaenie hydrauliczne. Zarwno podogwk jak i grzejnik reguluje si krcc jednym centralnym zaworem. Zintegrowane zabezpieczenie przed zbyt wysok temperatur, wycza automatycznie obieg
ogrzewania podogowego w razie przekroczenia temperatury 55oC, bez koniecznoci odcicia grzejnika. Jest to moliwe dziki specjalnemu obejciu
w konstrukcji zaworu (tzw. bypass), co odrnia TempCo VT od popularnych
zaworw RTL.

Wykonanie
Zestaw zaworowy TempCo VT dostpny jest w dwch wersjach wykonania
estetycznej plastykowej pokrywy. Kolor biay RAL 9016 oraz chrom. Dzikitemu pasuje do kadego wystroju azienki.

Rysunek 75
Szkic podczenia

Rysunek 76
Kos V

Rysunek 77
Delta Twin M

40

Rysunek 78
Flores M

Rysunek 79
Santorini M

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

ELEMENTY SYSTEMU

C. Zasada dziaania ukadu regulacji temperatury

pomieszczenia

Rysunek 80
Oglna zasada dziaania ukadu regulacji temperatury w instalacji podogowej C.O.

Pompa cyrkulacyjna przetacza gorcy czynnik grzewczy (wod) ze rda

ciepa do ptli grzewczych w pododze. Nastpuje oddawanie ciepa do
pomieszczenia. Schodzony czynnik poprzez zawr regulacyjny temperatury wraca do rda. Wzrost temperatury powietrza w pomieszczeniu jest
kontrolowany przez czujnik regulatora temperatury (sygna jest wysyany z
czujnika raz na okoo 10 min.). Po przekroczeniu nastawionej wartoci temperatury regulator zadziaa, i za porednictwem napdu gowicy termostatycznej zawr zostanie zamknity. Przepyw ciepa przez instalacj podogow zostaje zatrzymany.

Spowoduje to stopniowe obnianie temperatury pomieszczenia. Ponownie

zadziaa regulator temperatury, powodujc otwarcie zaworu regulacyjnego
celem dogrzania pomieszczenia. Cykliczne otwieranie i zamykanie zaworu
regulacyjnego spowoduje, e temperatura pomieszczenia ustali si blisko
wartoci nastawionej na regulatorze.
Oscylacja (histereza) wynoszca ok. 0,5 C nie jest praktycznie wyczuwalna
przez uytkownikw.
Do regulacji temperatury w poszczeglnych pomieszczeniach su termostaty pokojowe wsppracujce z gowicami termoelektrycznymi (siownikami) zamontowanymi na rozdzielaczu. Czytelne podczenie przewodw
elektrycznych umoliwia listwa automatyki, ktr umieszcza si w szafce
nad rozdzielaczem.

41

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

D. Regulacja temperatury w kilku pomieszczeniach

Purmo oferuje peny system regulacji temperatury
w poszczeglnych pomieszczeniach TempCO.

Rysunek 81
Uproszczony schemat ukadu instalacji podogowej C.O. z regulacj temperatury

Niezalena regulacja temperatury w poszczeglnych pomieszczeniach jest

wanym zagadnieniem. Przy zamknitych drzwiach, w kadym pomieszczeniu temperatura powietrza moe by inna wskutek dziaania dodatkowych
rde ciepa np. soca, wikszej iloci osb itd.
Uproszczony schemat ukadu instalacji podogowej C.O. zainstalowanej w
kilku pomieszczeniach przedstawiono na Rysunku 81:

Zobacz film

- kade z pomieszcze mieszkalnych posiada wasn instalacj grzewcz

System sterowania TempCo

- pomieszczenia wyposaone s w indywidualne regulatory temperatury

(termostaty) sterujce otwieraniem i zamykaniem zaworw wg zasad
opisanych w punkcie C. Obowizuje zasada, e jeden regulator temperatury kontroluje tylko jedno pomieszczenie.
- rdem ciepa jest kocio centralnego ogrzewania, wsppracujcy z zespoem pompy cyrkulacyjnej i mieszacza
- pompa wymusza przepyw czynnika grzewczego przez wszystkie aktualnie otwarte zawory i instalacje podogowe pomieszcze
- gorcy czynnik oddaje ciepo w pomieszczeniach, a po schodzeniu wraca
do kolektora powrotnego i dalej do zespou mieszacza; w pomieszczeniach ustal si temperatury zgodne z nastawami ich indywidualnych
termostatw.
W praktyce instalacja ogrzewania podogowego jest bardziej zoona. W zalenoci od wielkoci powierzchni pomieszcze wielko ptli grzewczych
byaby znacznie rna - np. w maej sypialni i w duym salonie. Zapotrzebowanie na energi ciepln jest w przyblieniu proporcjonalne do powierzchni pomieszcze. Naley zatem dy do uzyskania przyblionej rwnowagi
hydraulicznej regulowanej przez zawory regulacyjne przepywu umieszczone na kolektorze zasilania.
Wielkoci te bezporednio zale od oporw przepywu czynnika grzejnego, a wic od iloci oddawanego ciepa oraz dugoci ptli. Dlatego te
w wikszych pomieszczeniach s instalowane dwie, trzy, lub wicej ptli

42

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

ELEMENTY SYSTEMU

grzewczych o zblionej dugoci. Kada z nich posiada wasny zawr termostatyczny przy kolektorze powrotu, a wszystkie zawory s sterowane jednoczenie przez jeden regulator temperatury z danego pomieszczenia.
Takie rozwizanie zapewnia w miar rwnomierny rozkad temperatur w
caym pomieszczeniu - bez stref ciepych i zimnych / niedogrzanych /. Rwnie czasy nagrzewania pomieszcze s wwczas podobne - niezalenie od
ich przeznaczenia i powierzchni.
W rozwizaniach praktycznych sterowanie temperatur odbywa si na drodze elektrycznej. Dziki temu nie ma problemw z odlegociami pomidzy
termostatami w pomieszczeniach a zaworami regulacyjnymi umieszczanymi na kolektorze powrotu w przedpokoju lub w kotowni /np. w piwnicy/.
Obecnie stosowane regulatory temperatury s wykonane jako procesorowe
ukady elektroniczne, z wbudowanym lub zewntrznym czujnikiem temperatury. Na zaworach regulacyjnych w miejscu pokrta montuje si podobnie wygldajce gowice termostatyczne.
Gowice stanowi napd zaworw - umoliwiaj ich zdalne zamykanie i
otwieranie. S one sterowane napiciem sieci /230 lub 24V /, przeczanym
w regulatorze temperatury przez wycznik pprzewodnikowy (triak).
Gdy zaistnieje taki stan, e wszystkie zawory s jednoczenie zamknite to
dziaanie pompy cyrkulacyjnej jest zbyteczne. Pompa moe wwczas zosta
wyczona (brak przepywu). Przyniesie to korzy w postaci oszczdnoci
poboru energii elektrycznej. Prawidowo zaprojektowany system regulacji
powinien zatem zawiera odpowiednie urzdzenie / tzw. Modu Pompy /
wyczajce prac pompy w w/w przypadku.

43

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

E. Elementy automatyki
GOWICA TERMOELEKTRYCZNA (SIOWNIK)
Przeznaczenie
Gowica termoelektryczna jest napdem zamykajcym i otwierajcym zawory regulacyjne w instalacjach c.o. Jest montowana na zaworze bez uycia
dodatkowych narzdzi.

Zasada dziaania

Rysunek 82
Gowica termoelektryczna (siownik)

Po podczeniu napicia zasilajcego 230V (lub 24 V) ciepo wydzielone na

rezystorze powoduje zmian ksztatu wewntrznej spryny wykonanej z
bimetalu. Nastpuje zmiana pooenia sworznia dociskajcego grzybek zamykajcy przepyw czynnika grzewczego przez zawr.
Gowica pracuje w ukadzie bezprdowo zamknitym tzn. przy braku zasilania zawory regulacyjne temperatury pozostaj zamknite.
Do jednego pomieszczenia moe by przyporzdkowany jeden lub kilka siownikw.
Tabela 12
Dane techniczne

230 V
Napicie zasilania
Prd maksymalny
Prd pracy

230 V AC; 50 Hz

24 V AC/DC; 50 Hz

550 mA przez max. 200 ms 300 mA przez max. 3 min.

8 mA

Pobr mocy

75 mA
1W

Czas otwierania/zamykania

Ok. 3 minuty

Skok zaworu

4 mm

Sia nacisku

100 N

Temperatura medium

0 100 oC
0 60 oC

Temperatura otoczenia
Rysunek 83
Wymiary gowicy termoelektrycznej

24 V

NO bezprdowo zamknita

Typ

Stopie ochrony

IP 54 /II

Oznaczenie CE

IP 54
EN 60730

Waga

100 g

Przewody

2 x 0,75 mm, 1m

Odporno na przepicia
zgodnie z EN 60730 - 1

min. 2,5 kV

skok [mm]
max

napicie zasilania
wczone

czas
zwoki

czas

zasialanie

wyczone
zaczenie

44

czas zwoki

wyczenie

czas

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

TERMOSTATY
ELEMENTY SYSTEMU

W ramach systemu PURMO oferujemy nastpujce termostaty w wersji

przewodowej lub bezprzewodowej:
termostaty utrzymujce zadan temperatur w pomieszczeniu, z funkcj nocnego obnienia temperatury (redukcja temperatury o 2K) z moliwoci wsppracy z zegarem sterujcym
termostaty z programatorem czasowym

TERMOSTATY PRZEWODOWE-ANALOGOWE
TempCo Basic

Regulator elektroniczny
Czujnik temperatury powietrza
Grubo zaledwie 25 mm
Mechaniczne ograniczenie temperatury min i max
Dioda LED do sygnalizacji podczenia
Moliwo wprowadzenia korekty nastaw (kalibracji)
Rysunek 84
TempCo Basic

TempCo Comfort
Funkcje jak Basic, lecz dodatkowo:

Elektroniczny regulator PI (dwupunktowy lub PWM)

3 tryby pracy: anty-zamroenie, redukcja, komfort
Moe pracowa w trybie grzania i chodzenia
Dioda LED do sygnalizacji trybu pracy (kolor czerwony = grzanie; kolor
niebieski= chodzenie)
Moliwo wprowadzenia korekty nastaw (kalibracji)

Rysunek 85
TempCo Comfort

Tabela 13
Dane techniczne

TempCo Basic
Podczenie

Termostat mona poczy z gowic termostatyczn bezporednio lub za porednictwem listwy przyczeniowej
w puszce podtynkowej o rednicy 60mm

Monta
Napicie zasilania

TempCo Comfort

230V; 50 Hz

Zakres regulacji temp.

230V lub 24V +/- 10% ; 50 Hz

+5 .+30 C

Dokadno pomiaru temp.

0,1 C

Dokadno regulacji

0,5 K

Czujniki temperatury

1 / wewntrzny termistor NTC do regulacji temperatury pomieszczenia

przekanik pprzewodnikowy (triak)

Wyjcie
Obcialno wyjcia
Przewody czeniowe

75W / 230 VAC = 0,32 A, max 10 siownikw 230 V

75W / 230 VAC = 0,32 A, max 10 siownikw 230 V,

max 4 siowniki 24 V

3 x 0,75 - 1,5mm

4 x 0,75 - 1,5 mm

Zakres temperatury pracy

0 .+50 C

Dopuszczalna wilgotno

max 95 %, bez kondensacji

Ochrona

IP 30

45

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

TERMOSTATY PRZEWODOWE-CYFROWE
TempCo Digital

Elektroniczny regulator PI (dwupunktowy lub PWM)

Wywietlacz LCD z podwietlanym na pomaraczowo tem
Moe pracowa w trybie grzania i chodzenia
Wyposaony w czujnik temperatury powietrza, opcjonalnie moliwo
podczenia czujnika temperatury podogi
3 moliwoci regulacji:
regulacja temperatury powietrza w pomieszczeniu,
regulacja temperatury powietrza w pomieszczeniu i ograniczenie
temperatury podogi (min/max)
regulacja temperatury podogi

Rysunek 86
TempCo Digital

Tabela 14
Dane techniczne

TempCo Digital
Podczenie

Termostat mona poczy z gowic termostatyczn bezporednio lub za porednictwem listwy automatyki
w puszce podtynkowej o rednicy 60mm

Monta
Napicie zasilania

230 V; 50 Hz

Zakres regulacji temp.

+5 .+35 C

Dokadno pomiaru temp.

0,1 C

Dokadno regulacji

0,5 K
1 / wewntrzny termistor NTC do regulacji temperatury pomieszczenia
/ zewntrzny czujnik podogowy termistor NTC (10k przy 25 C) doczony do zaciskw sensor
umoliwia regulacj temperatury podogi
przekanik pprzewodnikowy (triak)

Czujniki temperatury
Wyjcie
Obcialno wyjcia

75W / 230 VAC = 0,32 A, max 10 siownikw 230 V

Przewody czeniowe

4 x 0,75 - 1,5 mm

Zakres temperatury pracy

0 .+50 C

Dopuszczalna wilgotno

max 95 %, bez kondensacji

Ochrona

IP 30

46

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

ELEMENTY SYSTEMU

PROGRAMATORY PRZEWODOWE
TempCo Central
Funkcje jak Digital, ale dodatkowo:

Graczny wywietlacz LCD

Automatyczne przestawianie z czasu letniego na zimowy
Moliwo programowania w 3 ronych kanaach czasowych
Funkcja samooptymalizacji
Program tygodniowy i urlopowy
Zintegrowany hydrostat przy aktywnym trybie chodzenia

Rysunek 87
TempCo Central

TempCo Touch przewodowy

Funkcje jak Central, ale dodatkowo:
Kolorowy, dotykowy wywietlacz TFT
Graczne, intuicyjne menu
Komunikacja z maksymalnie 2 listwami automatyki i 12 termostatami
(maksymalnie 6 termostatw na stref A/B)
Tymczasowe obejcie programu (2h)
Funkcja ITCS - uruchomi instalacj z wyprzedzeniem, aby otrzyma wymagan temperatur o danej godzinie zgodnie z programem tygodniowym dla strefy.
Wbudowana pami staa chroni przed utrat ustawie programw w
sytuacji braku zasilania
Edycja nazw stref i listew automatyki
Program tygodniowy i urlopowy
Moliwo podgldu statystyk pracy wszystkich stref
Moliwo podczenia czujnika zewntrznego
Moliwo podczenia czujnika wilgotnoci (instalacje grzania/chodzenia)

Rysunek 88
TempCo Touch przewodowy

Tabela 15
Dane techniczne

TempCo Touch
Podczenie

w puszce podtynkowej o rednicy 60mm

Monta
Napicie zasilania
Zakres regulacji temp.

230V; 50 Hz

230V lub 24V +/- 10% ; 50 Hz

5 .+37 C

5 .+35 C

Dokadno pomiaru temp.

0,1 C

Dokadno regulacji
Czujniki temperatury
Wyjcie
Obcialno wyjcia
gowice
listwa automatyki
Przewody czeniowe
Zakres temperatury pracy
Dopuszczalna wilgotno
Ochrona

TempCo Central
za porednictwem listwy automatyki

0,5 K
1 / wewntrzny termistor NTC do regulacji temperatury pomieszczenia
/ zewntrzny czujnik podogowy termistor NTC (10k przy 25 C) doczony do zaciskw sensor
umoliwia regulacj temperatury podogi
przekanik pprzewodnikowy (triak)
TRIAC 75W / 230 VAC = 0,32A
2 TRIAC 230 VAC, z maksymalnie 6 termostatami na stref A/B
grzanie5 x 0,75 - 1,5 mm
grzanie/chodzenie6 x 0,75 - 1,5 mm
0 .+40 C

0 .+50 C
max 95 %, bez kondensacji
IP 30

47

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

TERMOSTATY BEZPRZEWODOWE
TempCo Comfort RF

Elektroniczny regulator PI (dwupunktowy lub PWM)

3 tryby pracy: anty-zamroenie, redukcja, komfort
Moe pracowac w trybie grzania i chodzenia
Dioda LED do sygnalizacji trybu pracy (kolor czerwony = grzanie; kolor
niebieski= chodzenie)

Rysunek 89
TempCo Comfort RF

TempCo Digital RF

Elektroniczny regulator PI (dwupunktowy lub PWM)

Wywietlacz LCD z podwietlanym na pomaraczowo tem
Moe pracowa w trybie grzania i chodzenia
Wyposaony w czujnik temperatury powietrza, opcjonalnie moliwo
podczenia czujnika temperatury podogi
3 moliwoci regulacji:
regulacja temperatury powietrza w pomieszczeniu,
regulacja temperatury powietrza w pomieszczeniu i ograniczenie
temperatury podogi (min/max)
regulacja temperatury podogi

Rysunek 90
TempCo Digital RF

Tabela 16
Dane techniczne

Rodzaj

TempCo Comfort RF

TempCo Digital RF

analogowy

cyfrowy
Na cianie lub do postawienia na stole

Monta

2 x 1,5 V

Napicie zasilania
rdo zasilania

2 x baterie AAA

Czstotliwo

868 MHz

Zakres regulacji temp.

+5 .+30 C

Dokadno pomiaru temp.

+5 .+35 C
0,1 C
0,5 K

Dokadno regulacji
Zakres temp. pracy

0 .+50 C

Dopuszczalna wilgotno

max 95 %, bez kondensacji

Ochrona

IP 30

48

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

ELEMENTY SYSTEMU

PROGRAMATORY BEZPRZEWODOWE
TempCo Central RF
Funkcje jak Digital, ale dodatkowo:
Graczny wywietlacz LCD
Automatyczne przestawianie z czasu letniego na zimowy
Moliwo programowania w 24 ronych kanaach czasowych
Funkcja samooptymalizacji
Program tygodniowy i urlopowy
Zintegrowany hydrostat przy aktywnym trybie chodzenia

TempCo Touch RF

Kolorowy, dotykowy wywietlacz TFT

Automatyczne przestawianie z czasu letniego na zimowy
Komunikacja z maksymalnie 3 listwami automatyki
Zarzdzanie 36 strefami czasowymi (maksymalnie 12 stref na 1 listw)
3 moliwoci regulacji temperatury wzgldem pomiaru:
temperatury powietrza w pomieszczeniu,
temperatury powietrza w pomieszczeniu i temperatury podogi (min/max)
temperatury podogi
Praca w trybie grzania i chodzenia
Moliwo zarzdzania prac innych urzdze grzewczych, elektrycznych
oraz chodzcych przy zastosowaniu TempCo Flush, TempCo Plug lub
TempCo One.
Tymczasowe obejcie programu (2h)
Funkcja ITCS - uruchomi instalacj z wyprzedzeniem, aby otrzyma wymagan temperatur o danej godzinie zgodnie z programem tygodniowym dla strefy.
Wbudowana pami staa chroni przed utrata ustawien programw w
sytuacji braku zasilania
Edycja nazw stref i listew automatyki
Program tygodniowy i urlopowy
Moliwo podgldu statystyk pracy wszystkich stref
Moliwo podczenia czujnika zewntrznego
Moliwo podczenia czujnika wilgotnoci (instalacje grzania/chodzenia)

Rysunek 91
TempCo Central RF

Rysunek 92
TempCo Touch RF

Tabela 17
Dane techniczne

Rodzaj
Monta

TempCo Touch RF

TempCo Central RF

Dotykowy TFT

CYFROWY

W puszcze podtynkowej o rednicy 60 mm

230V +/- 10% 50Hz

Napicie zasilania

< 0,5W

Pobr mocy w czasie czuwania

rdo zasilania

Przewd 2 yowy 2 x 0,75 - 1,5 mm

Czstotliwo
Zakres regulacji temp.

868 MHz
0 .+40 C

Dokadno pomiaru temp.

0,5 K

Dokadno regulacji
Zakres temp. pracy
Wersja oprogramowania
Ochrona

+5 .+35 C
0,1 C

-10 .+50 C

0 .+50 C
Pokazane przy uruchomieniu V x.xx
IP 30

49

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

LISTWA PRZYCZENIOWA AUTOMATYKI Z MODUEM

WYCZAJCYM POMP

Przeznaczenie
Listwa przyczeniowa jest elementem pomocniczym ukadu regulacji,
opracowanym w celu uatwienia wykonania pocze rnych elementw
regulacyjnych, sterujcych, napdowych itd. oraz podczenia zasilania sieci
230V/ 50Hz, lub zasilania napiciem bezpiecznym z oddzielnego transformatora bezpieczestwa 230 / 24 V; 50 Hz.
Listwa przyczeniowa posiada modu wyczajcy pomp cyrkulacyjn
przy zamkniciu wszystkich zaworw termostatycznych na rozdzielaczu
tj. w przypadku, gdy temperatura we wszystkich pomieszczeniach przekracza poziom nastawiony na termostatach. Poprawia to sprawno systemu
(oszczdno energii elektrycznej), jak rwnie wydua efektywny czas eksploatacji pompy.

Rysunek 93
Listwa automatyki

Podczenie
Podczenie pompy cyrkulacyjnej za porednictwem listwy automatyki z
moduem wyczajcym pomp jest najczciej stosowane przy ukadach
mieszajcych montowanych na rozdzielaczu w szafce. Istnieje opcja podczenia kilku listew automatyki do jednej gwnej pompy obiegowej. Wymaga ona jednak zastosowania bezpotencjaowego przekanika napicia
(poza ofert Purmo) oraz zasilania wszystkich listew automatyki z jednej
fazy.
Podczanie jest bardzo proste i jasne, gdy kade z urzdze (regulatory,
gowice) posiadaj odpowiednio wyznaczone i oznakowane miejsca podczenia (zaciski).
Listwa przyczeniowa jest wykonana na bazie pytki drukowanej z odpowiednim ukadem cieek oraz wlutowanymi zaciskami przystosowanymi
do podczania przewodw. Ukad pocze wewntrznych (cieek) zapewnia doprowadzenie zasilania do waciwych zaciskw oraz przesania
napi sterujcych pomidzy wsppracujcymi obwodami.
Na listwie znajduj si zaciski do podczenia 6-ciu niezalenych obwodw
regulacyjnych ogrzewanych pomieszcze. Listwa automatyki posiada moliwo podczenia maksymalnie 24 gowic w wersji 230 V oraz 18 gowic w
wersji 24V. Aby zabezpieczy instalacj elektryczn przed przesileniem zaleca si zastosowanie maksymalnie 4 siownikw na jedn stref. W razie potrzeby, w przypadku wikszej iloci obiegw mona zwikszy ilo gowic
sterowanych z jednego regulatora do maksymalnie 10 sztuk w wersji 230V
oraz do 4 sztuk w wersji 24 V, poprzez poczenie rwnolege zaciskw nr 1.
Przewodowa listwa przyczeniowa posiada rwnie dwa obwody (kanay
A i B) umoliwiajce niezalenie sterowanie obnieniem temperatury w
dwch strefach, dla pomieszcze kontrolowanych poprzez regulatory podczone do obwodw A lub B. Nastawy czasw w strefach A i B s niezalene - wynikaj wycznie z zaprogramowania w termostacie sterujcym
prac termostatw podrzdnych.
W przypadku sterowania bezprzewodowego istnieje moliwo wydzielenia oddzielnej strefy czasowej dla kadego termostatu.

50

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

Dodatkowa listwa automatyki TempCo Connect 6S

ELEMENTY SYSTEMU

Dodatkowa listwa automatyki SLAVE dla 6 stref pozwala na podczenie

wikszej liczby termostatw i siownikw. Podczana i zasilana za
porednictwem gwnej listwy automatyki.
Ukad listwa podstawowa z rozszerzeniem pozwala na podczenie maksymalnie 24 gowic w wersji 230 V lub maksymalnie 18 gowic w wersji 24 V,
gdy dodatkowa listwa rozszerzajc nie posiada wasnego zabezpieczenia
przed przecieniem.

Dodatkowy modu TempCo Cool 230V

Modu TempCo Cool 230V w poczeniu z termostatem nadrzdnym jest
dodatkowym moduem, ktry pracuje z gwn listw automatyki.
Modu ten pozwala poczy I kontrolowa wszystkie urzdzenia grzewczo-chodnicze w domu (pompa ciepa lub system z kotem i oddzielnym rdem chodu). Jest take wyposaony w dodatkow stref do podczenia
termostatu nadrzdnego.
Przeznaczony jest do 3 typw instalacji ogrzewania i chodzenia:
Oddzielne systemy ogrzewania i chodzenia lub pompa ciepa
Pompa ciepa z funkcj chodzenia (z moliwoci sterowania pomp poprzez Modu TempCo Cool)
Pompa ciepa z funkcj chodzenia (bez moliwoci sterowania pomp
poprzez Modu TempCo Cool)

Tabela 18
Dane techniczne

Napicie zasilania

230V lub 24V +/- 10%; 50 Hz

Zabezpieczenia

przeciwzwarciowe topikowe 2,5A/250V

Wejcia

Wyjcia

- zasilanie 230V
- 6 obwodw termostatw
- 12 obwodw do gowic termostatycznych (max 2,5 A
dla wszystkich obcie)
- 2 obwody do wyczania pompy i innych urzdze
wyjcia przekanikowe, 2 styki NO, 8A/ 250V

Zakres temp. pracy

0 - 50C

Dopuszczalna
wilgotno

max 95 %, bez kondensacji

Szczelno obudowy

IP 20

Wymiary

225 x 88 x 31 mm

51

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

TempCo Connect 6M

TempCo Connect 6M

TempCo Connect 6M
Rysunek 94
Moliwe kombinacje podczenia

52

TempCo Cool

TempCo Connect 6S

TempCo Connect 6S

TempCo Cool

PORADNIK TECHNICZNY
ELEMENTY SYSTEMU

F. Instalacja elektryczna
ELEMENTY SYSTEMU

Doprowadzenia przewodw elektrycznych do termostatw pokojowych

powinny by uoone pod tynkiem w rurkach ochronnych lub bezporednio
w tynku. Na etapie stanu surowego naley uoy jedynie przewody od termostatw do podogi i przykry je tynkiem.
W pododze rury ochronne kabli przymocowuje si do izolacji cieplnej, tak
samo, jak rury grzejne ogrzewania podogowego. Nastpnie prowadzi si je
do listwy automatyki znajdujcej si w szafce rozdzielaczy.
Instalacj naley wykona z kabli YDY lub YKY klasy do 750 V o przekroju
y 0,75-1,5 mm. Wszystkie termostaty w ofercie Purmo s elektroniczne i
posiadaj przekaniki TRIAC. Przewody zasilajce termostaty musz mie
minimum 3 yy, aby termostat mia zasilanie (L i N) oraz przekazywa faz
z przekanika na siownik. Termostaty Comfort oraz Digital wymagaj doprowadzenia przewodw 4 yowych, gdzie czwarta ya odpowiada za komunikacj z TempCo Central poprzez styki A/B. Termostat TempCo Central
wymaga doprowadzenia przewodu 5 yowego lub 6 yowego w przypadku spicia z moduem chodzenia TempCo Cool. yy 4 i 5 odpowiadaj za
komunikacj osobno na stykach A i B, natomiast ya 6 za komunikacj z
moduem TempCo Cool przez styk H/C (heating&cooling).

G. Zasilanie termostatw
Do pracy termostatw potrzebne jest zasilanie prdem o napiciu 230 VAC.
W szafce rozdzielacza obiegw grzewczych naley wic zainstalowa gniazdo elektryczne, do ktrego bdzie podczona wtyczka listwy automatyki
lub doprowadzi przewd, ktry zasili listw bezporednio.
Purmo posiada w ofercie gam termostatw i siownikw zasilanych napiciem bezpiecznym 24 VDC. Znajduj one zastosowanie w starych budynkach, ktre nie posiadaj osobnego przewodu ochronnego oraz wycznika
rnicowo prdowego w celu ochrony przed poraeniem.
Listwa automatyki TempCo Connect 6M 24 VDC jest dostarczana w komplecie z transformatorem.

53

PORADNIK TECHNICZNY
SPECJALNE ZASTOSOWANIA

III.

Specjalne zastosowania systemw

paszczyznowych

1. Chodzenie paszczyznowe
Przy wsppracy systemu podogowego z pomp ciepa z funkcj chodzenia lub wytwornic wody lodowej, latem moemy obnia temperatur w
pomieszczeniach. System ogrzewania podogowego PURMO jest w stanie,
w zalenoci od temperatury powietrza w pomieszczeniu, konstrukcji podogi, warstwy wykoczeniowej i temperatury wody lodowej osign moc
chodnicz do 50 W/m.

Budowa
Do montau kombinowanej instalacji ogrzewania i chodzenia podogowego PURMO uywa si systemowej rury PexPenta 16x2mm 17x2mm 20x2mm
lub rury wielowarstwowej PE-X/Al/PE lub PE-RT/Al/PE-RT 16x2mm 20x2mm
i systemowej izolacji Rolljet/Faltjet. Cao przykrywa si standardowej gruboci wylewk jastrychow ok. 65 mm.

Rysunek 95
Chodzenie paszczyznowe

Woda lodowa
Woda lodowa wytwarzana jest z reguy poprzez wytwornic wody lodowej. Z zaizolowanego zasobnika rozprowadzana jest przez rury ogrzewania
podogowego. Wod doprowadzan do obiegw mona rwnie schodzi
poprzez wymiennik gruntowy.
Chodzenie wymaga przeczenia na zasobnik zimnej wody, na pomp ciepa albo na wymiennik ciepa, poprzez ktry pynie woda lodowa z innych
rde. Przy pompach rewersyjnych (tzn. takich, ktre mog zarwno grza
jak i chodzi) nie s wymagane zawory przeczeniowe.

Parametry pracy
Najbardziej niekorzystne obcienie termiczne instalacji wystpuje podczas chodzenia, poniewa temperatura zasilania musi by ustalona i nie
powodowa kondensacji.

Rysunek 96
System chodzenia paszczyznowego

Temperatura wody lodowej jest zalena od wilgotnoci wzgldnej pomieszczenia. Na rozdzielaczu instaluje si dodatkowy czujnik, ktry decyduje, kiedy wystpuje kondensacja pary wodnej na powierzchni rozdzielacza. Wtedy
temperatura zasilania musi zosta podniesiona przez urzdzenie regulacyjne. Zazwyczaj temperatura zasilania wynosi okoo 15C, a rnica temperatury zasilania i powrotu nie moe przekracza 2-3 K. Dla takich warunkw
wykonuje si obliczenia rozstawu rur - najczciej przyjmuje si maksymalny rozstaw 100-150 mm.
Nie projektuje si chodzenia w pomieszczeniach o podwyszonej wilgotnoci np. prysznice, azienki.

Regulacja
Zalety systemu
Ogrzewanie zim - chodzenie latem
Zastosowanie znanych i wielokrotnie
wyprbowanych elementw systemowych
PURMO
Podniesienie komfortu
Optymalne dopasowanie mocy poprzez regulacj
punktu rosy

54

Regulacja temperatury w pomieszczeniach jest realizowana poprzez termostaty pokojowe i gowice termoelektryczne, ktre reguluj przepyw w
obiegach.
Uywa si termostatw, ktre mona przecza z pozycji ogrzewanie na pozycj
chodzenie. Wtedy przy pozycji chodzenie otwieraj si obiegi, gdy temperatura w pomieszczeniu jest za wysoka. Mona to rwnie osign poprzez zamontowanie maego przekanika, ktry odwraca sygnay w przypadku chodzenia.

PORADNIK TECHNICZNY
SPECJALNE ZASTOSOWANIA

azienki i pomieszczenia o wysokiej wilgotnoci nie mog by chodzone

poprzez podog.

2. Podoga sportowa (system suchy)

Swoboda w urzdzaniu wntrza to w przypadku hal sportowych sprawa
pierwszoplanowa. Poniewa wszystkie elementy instalacji ogrzewania
podogowego ukryte s pod podog, mona dowolnie ustawia przyrzdy
sportowe i konstrukcje pomocnicze.

Budowa
SPECJALNE ZASTOSOWANIA

W przypadku podg elastycznych, opartych na legarach drewnianych, do

wykonania instalacji stosuje si izolacj rolljet lub faltjet i rury Purmo. System pozwala na swobodne ksztatowanie ptli grzewczych pomidzy punktami podparcia legarw podogi elastycznej. Klipsy Purmo i siatka kotwica systemowej izolacji zapewniaj rurom grzejnym pewne zamocowanie i
waciw prac w przestrzeni drewnianej konstrukcji.

Moc cieplna
Zapotrzebowanie na ciepo dla hal sportowych okrela si inaczej ni dla
budynkw mieszkalnych. Najwaniejsze jest przyjazne ciepo w stree
przebywania ludzi. Nieistotna jest natomiast temperatura powietrza w
wyszych partiach pomieszczenia pod sutem hali.

Rysunek 97
Podoga sportowa

Rzeczywiste zapotrzebowanie na ciepo jest wic duo mniejsze od wartoci obliczonej na podstawie kubatury i z reguy za wystarczajc uwaa si
moc 40-60W/m. Dla podogi elastycznej opartej na legarach (inaczej ni
w przypadku podogi na jastrychu grzejnym), ciepo z rur grzejnych przekazywane jest poprzez podgrzane powietrze. Poniewa powietrze nie jest
dobrym przewodnikiem ciepa, trzeba stosowa wysze temperatury instalacji ni dla systemw jastrychowych. Maksymalna temperatura zasilania
nie jest ograniczona do 55C. W zalenoci od wymaga moe ona wynosi
55-65C. Rury najczciej ukada si w odstpach 150-250 mm.

3. Ogrzewanie podogowe w obiektach

przemysowych

Rysunek 98
Przekrj podogi sportowej

Cech ogrzewania podogowego jest atwo oddawania ciepa w stree

posadzki i efektywne dostarczanie go do miejsc przebywania ludzi czyli tylko do dolnej strefy wysokich wntrz budynkw przemysowych.

Budowa
Rura Purmo o rednicy 20x2 lub 25x2,3mm przywizana jest plastikowymi
zaciskami do dolnego zbrojenia elbetowej pyty posadzki. Rodzaj zbrojenia, izolacji jak rwnie grubo pyty musz zosta zaprojektowane przez
konstruktora ze wzgldu na due obcienia dynamiczne.
Izolacj ukada si zazwyczaj jako izolacj obwodow pod pyt posadzki
- nadzr budowlany moe jednak na wniosek inwestora zwolni go z tego
obowizku.
Stosuje si rozdzielacze przemysowe wielosekcyjne 5/4 z zaworami do nastaw wstpnych.
W zwykym ogrzewaniu podogowym w obrbie szczelin dylatacyjnych na
rury grzejne naley nakada rurki ochronne, eby zabezpieczy je przed na-

55

PORADNIK TECHNICZNY
SPECJALNE ZASTOSOWANIA

preniami cinajcymi powstajcymi wskutek wzajemnych przemieszcze pyt grzejnych. Podczas planowania obiegw grzewczych trzeba
uwzgldni projekt dylatacji, ktry musi zosta przedstawiony wczeniej
wykonawcy. Przez dylatacje mog przechodzi tylko rury doprowadzajce.

Rysunek 99
Podoga grzejna w obiektach przemysowych

Rysunek 100
Ogrzewanie podogowe na otwartych przestrzeniach

W odrnieniu od konwencjonalnego ogrzewania podogowego, szczeliny

dylatacyjne w ogrzewaniu przemysowym wykonuje si dopiero dwa dni
po wylaniu pyty. Tarcz diamentow nacina si pyt elbetow od gry
do jednej trzeciej jej gruboci. Zabezpiecza to pyt przed powstaniem niekontrolowanych rys, a skurcz betonu powoduje powstanie szczeliny na caej
gruboci pyty posadzki dokadnie w miejscu naci. Szczeliny te zanikaj
po zakoczeniu procesu wizania cementu, a siy tarcia nie pozwalaj na
wzajemne ruchy pl grzejnych, co zapewnia ponowne trwae ich poczenie. Niepotrzebne s wic rurki ochronne na rurach grzejnych, konieczne
w przypadku zwykych dylatacji stosowanych w pomieszczeniach mieszkalnych czy biurowych.
Wykoczeniem podogi hali jest zazwyczaj warstwa specjalnego jastrychu lub tworzywa sztucznego, ktra stanowi ochron pyty elbetowej. W
przypadku wykoczenia przepuszczajcego wilgo pierwsze wygrzewanie
moe mie miejsce po naoeniu warstwy wykoczeniowej. Jeeli jednak
wykoczenie nie przepuszcza wilgoci wygrzewanie pyty elbetowej trzeba
przeprowadzi przed naoeniem warstwy posadzki. W przeciwiestwie do
wygrzewania wzgldnie funkcjonowania normalnych jastrychowych pyt
grzejnych w przypadku ogrzewania przemysowego, ze wzgldu na du
mas, elbetowa pyta grzejna musi by obliczana z uwzgldnieniem duszego czasu nagrzewania si. Wstpne wygrzewanie przeprowadza si z
dwch powodw: po pierwsze suy ono sprawdzeniu prawidowego dziaania ogrzewania, a po drugie przyspiesza schnicie betonu. Moment rozpoczcia wygrzewania, czas trwania oraz temperatur zasilania i powrotu w
instalacji ustalaj kadorazowo projektant budynku i inynier konstruktor.

4. Ogrzewanie podogowe na otwartych

przestrzeniach
Budowa
Rury grzejne ukada si z reguy bezporednio w betonie ewentualnie w
warstwie podsypki piaskowej. Warstwa betonu i kostki brukowej nad rurkami powinna wynosi 15-20 cm w zalenoci od przewidywanych obcie.
Poniewa ziemia czsto nie zamarza gbiej ni 80 cm pod powierzchni
terenu, mona zrezygnowa z izolacji, eby wykorzysta ciepo gruntu.
Ze wzgldu na rwnomierno temperatury powierzchni rozstaw rur grzejnych nie powinien przekracza 20 cm. Rury grzejne PexPenta 20x2mm, lub
25x2,3mm.
Stosuje si rozdzielacze przemysowe wielosekcyjne 5/4 z zaworami do
nastaw wstpnych. Rozpatrujc opory przepywu trzeba uwzgldni fakt,
e dodanie rodka przeciwko zamarzaniu moe podwoi opory przepywu.

Moc grzewcza
Dla ogrzewania podogowego na zewntrz obowizuj inne normy ni dla
ogrzewania pomieszcze. Przy obliczaniu mocy trzeba uwzgldnia: sposb

56

PORADNIK TECHNICZNY
SPECJALNE ZASTOSOWANIA

W ten sposb przy cigej pracy poczwszy od temperatury zewntrznej

+5C otrzymuje si okoo 150-250 W/m dla utrzymania powierzchni bez
lodu i niegu i do 600 W/m, gdy trzeba usun zalegajcy nieg po intensywnych opadach. W projektowaniu mona zaoy wielko opadw okoo 1 cm/mh przy minimalnej temperaturze zewntrznej 5C. Oblodzenie
tworzy si przy temperaturze powietrza i podoa midzy 0 i 6C. Nie potrzeba wic uwzgldnia niszych temperatur dopki jak np. w miejscach
do mycia samochodw, nie wystpuj dodatkowe rda wilgoci.

Regulacja
Przy ogrzewaniu wolnych przestrzeni, wyrnia si dwa rodzaje regulacji.
W pierwszym dziaa regulacja ciga, ktra jest uruchamiana od okrelonej temperatury powietrza zewntrznego i nastpnie dziaa w sposb
cigy
W drugim sposobie regulacja okresowa uruchamia si dopiero wtedy,
gdy wystpi opady lub oblodzenie
Druga opcja ma t zalet, e ciepo musi by do dyspozycji dopiero wtedy,
gdy istnieje niebezpieczestwo oblodzenia, ale rwnie wad, polegajc
na tym, e wymaga od systemu duo wikszej mocy cieplnej. Idealna jest
kombinacja obu systemw. Wskanik zanieenia i oblodzenia PURMO daje
tak moliwo, e system jest wczany od pewnej ustalonej temperatury
powietrza zewntrznego. Dopiero przy wystpieniu lodu lub niegu, uruchamiana jest dodatkowa moc.

Rysunek 101
Schemat systemu

Opis schematu
1. Pompa obiegowa pierwsza
2. Wymiennik ciepa
3. Pompa obiegowa druga
4. Alarm
5. Regulator
6. Czujnik temperatury powietrza zewntrznego
(opcja)
7. Czujnik temperatury podoa i wilgoci
8. Termostat chronicy przed zmroeniem czynnika

Tabela 19
Emisja ciepa dla rur PURMO PE-X 25x2,3 mm w pycie betonowej, gdzie grubo warstwy betonu
ponad rur wynosi 15 cm.

Temperatura powietrza
zewntrznego (C)

-5

-10

-15

rednia temperatura czynnika

grzewczego (C)

Ilo ciepa q [W/m] przy rnych

rozstawach rur w mm
100

150

200

10

127

118

112

20

172

163

154

30

212

202

172

40

249

236

227

10

162

148

138

20

206

192

179

30

245

230

217

40

282

263

251

10

197

178

164

20

240

221

204

30

278

258

242

40

314

290

275

57

SPECJALNE ZASTOSOWANIA

pracy (cigy lub z przerwami), temperatur powietrza zewntrznego, wiatry. Poniewa dokadne okrelenie zapotrzebowania na ciepo przy tak wielu parametrach i rnych warunkach klimatycznych byoby moliwe tylko
przy uyciu bardzo skomplikowanych metod matematycznych, w praktyce
podaje si je w przyblieniu z zapasem bezpieczestwa.

PORADNIK TECHNICZNY
PROJEKTOWANIE

IV. Projektowanie
1. Gruboci poszczeglnych warstw podogi
grzejnej
Wysoko podogi z ogrzewaniem podogowym zaley od gruboci nastpujcych warstw:
- izolacja termiczna
- jastrych
- wykoczenie podogi
Ogrzewanie podogowe warto zaplanowa ju na etapie projektowania budynku. Wtedy wszystkie warstwy mona dowolnie dobiera.
O wiele trudniejsze jest waciwe dobranie warstw podogi grzejnej w budynku, ktry jest w stanie surowym, kiedy do dyspozycji pozostaje tylko
ograniczona rezerwa wysokoci. W takich przypadkach zawsze najpierw naley ustali grubo warstwy wykoczeniowej podogi, pniej od cakowitej rezerwy wysokoci odj grubo warstwy zaprawy/kleju pod pytki oraz
grubo jastrychu. W ten sposb okrela si wysoko pozosta na izolacj.
Rne moliwoci doboru izolacji pokazuje nam tabela 22.

Grubo jastrychu
Kada zmiana gruboci pyty jastrychu wie si ze zmian bezwadnoci
cieplnej. Dlatego przy nadmiarze wysokoci lepiej jest zwikszy grubo
izolacji ponad obowizujce przepisy, ni zdecydowa si na grubsz warstw jastrychu.
Jeeli rezerwa wysokoci, ktr dysponujemy nie wystarcza, decyzj o warunkach ewentualnego zmniejszenia gruboci jastrychu musi podj konstruktor.
Wicej o gruboci jastrychu na str. 26

Grubo izolacji
Izolacja termiczna to warstwa na ktr mamy najwikszy wpyw przy doborze. Jej grubo zaley od wspczynnika przewodzenia ciepa (niezbdne jest uzyskanie odpowiedniego oporu przewodnoci cieplnej okrelonej
przez normy - patrz str. 68). Wysokiej jakoci izolacje termiczne i akustyczne (o maym wspczynniku przewodzenia ) speniaj kryteria narzucane
przez normy ju przy niewielkich grubociach. Z drugiej strony s odpowiednio drosze od tradycyjnych.

2. Dobr warstw izolacji termicznej

Norma PN-EN 1264 okrela minimalne wartoci oporu izolacji termicznej w
przegrodach z zainstalowanym ogrzewaniem podogowym. W zestawieniu
uwzgldniono rwnie wartoci oporu na podstawie Rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z 2002r. [1] oraz wartoci zalecane przez Purmo. (Tabela 20).
W przypadku stropw midzypitrowych w budynkach mieszkalnych
stwierdzono, e straty ciepa przekazywane przez stropy ku doowi, to nie
wicej ni 10% ciepa oddawanego ku grze. Taki stan osiga si dziki odpowiedniej izolacji. Ponadto strumie ciepa przekazywany do pomieszcze
znajdujcych si poniej, jest tam wykorzystywany, zatem nie jest traktowany jako strata ciepa.

58

PORADNIK TECHNICZNY
PROJEKTOWANIE

Tabela 20
Wymagania doboru warstw izolacji wg PN-EN 1264

Nr

Opis

Opr izolacji nad pomieszczeniami ogrzewanymi

B
C

Opr izolacji nad pomieszczeniami ogrzewanymi

do niszej temperatury
Opr izolacji nad pomieszczeniami nieogrzewanymi

R,min [mK/W]
PN-EN 1264

Rozporzdzenie [1]

Zalecenia PURMO

0,75

0,75

1,25

1,25

1,25

1,67

2,62

Opr izolacji na gruncie

1,25

2,86

Opr izolacji nad pomieszczeniami stykajcymi

si od spodu z powietrzem zewntrznym

2,00
(przy -15C Td<-5C) (*)

3,33 (przy ti > 16C)

2,0 (przy 8C< ti <16C)

3,33

(*) norma uwzgldnia temperatury zewntrzne w przedziale od -5 do -15C; ale dla polskich warunkw, gdzie zewntrzna temperatura projektowa wynosi od -16 do
-24C, niezbdna jest ekstrapolacja wymaga normy

Grubo izolacji powinna by dobierana indywidualnie dla kadego budynku. Od inwestora bowiem zaley czy zainwestowa w przegrod o dobrych
waciwociach termicznych i zaoszczdzi w duszej perspektywie na
rachunkach za ogrzewanie czy moe wykona przegrody speniajce minimalne kryteria izolacyjnoci i liczy si z wikszym kosztem za ogrzewanie
w przyszoci. Rysunek 103 pokazuje, e wraz ze wzrostem kosztu przegrody
budowlanej maleje warto wspczynnika przenikania ciepa i co za tym
idzie, malej rwnie koszty inwestycyjne i eksploatacyjne instalacji ogrzewania. Jest jednak pewna granica, dla ktrej nie warto ju wicej inwestowa w izolacyjno przegrody. Aby znale optymaln warto wsp. U naley wzi pod uwag zarwno koszty materiaw jak i paliw.

Rysunek 102
Rodzaje pomieszcze

Ponadto z dniem 1 stycznia 2009 r. nastpio wejcie w ycie przepisw o

obowizku wiadectw energetycznych dla nowych i istniejcych budynkw.
Jest to wic dodatkowy powd, aby zwikszy izolacyjno przegrd.
Zamieszczony przykad pokazuje jak dobra grubo poszczeglnych
warstw izolacji na podstawie znanego cakowitego oporu przewodzenia
ciepa.
Tabela 21 zawiera wymagan grubo izolacji w zalenoci od oporu przewodzenia ciepa (R) i wspczynnika przewodzenia ciepa () danego materiau.

Rysunek 103
Optymalna warto wspczynnika przenikania ciepa przez
przegrody budowlane (rdo: Ogrzewnictwo, Wentylacja,
Klimatyzacja; Krygier, Klinke, Sewerynik)

59

PROJEKTOWANIE

Naley pamita, e opory podane w tabeli 20 s minimalnymi wymaganymi wartociami i nie gwarantuj energooszczdnego uytkowania ogrzewania podogowego.

PORADNIK TECHNICZNY
PROJEKTOWANIE

Przykad
Wedug zaoe projektowych wspczynnik przenikania ciepa izolacji podogi na gruncie powinien wynosi U=0.35 W / mK. Jako materia izolacyjny
wybrano pyt styropianow Rolljet EPS100 o gruboci 25 mm oraz zwyky
styropian o wspczynniku przewodzenia =0,040W/mK. Obliczy minimaln grubo styropianu, potrzebn do spenienia warunkw projektowych.
Wspczynnikowi przenikania ciepa o wartoci U = 0,35 W/(mK) odpowiada opr przewodzenia ciepa izolacji R rwny:

Rizol =

1
U

1
0,35

= 2,86

m2 K
W

Pojedynczy opr R odczytuje si z tabeli 20 lub oblicza si ze wspczynnika

przewodzenia ciepa [W/(mK)] kadej warstwy i jej gruboci d w metrach:

R =

m2 K

Opr przewodzenia ciepa pyty Rolljet EPS 100 wynosi:

Rrolljet ( = 0,04) =

0,025
0,04

= 0,625

m2 K
W

Opr przewodzenia ciepa dodatkowej izolacji w tym przypadku wynosi:

Rstyropian ( = 0,045) = Rizol - Rrolljet ( = 0,04)

m2 K
W

Rstyropian ( = 0,045) = 2,86 - 0,625 = 2,235

m2 K
W

Minimaln grubo styropianu odczytujemy z tabeli 20 lub obliczamy ze

wzoru:

d = Rstyropian ( = 0,045) .

d = 2,235 . 0,040 = 0,09 m

Minimalna grubo dodatkowej izolacji (styropianu) powinna wynosi 9 cm.

60

PORADNIK TECHNICZNY
PROJEKTOWANIE

Tabela 21
Wymagana grubo izolacji dla poszczeglnych oporw ciepa

Grubo izolacji
0,040
EPS 100
EPST 5,0

Uwagi

mK/W

0,045
Styropian

0,035
EPS 200

0,025
PUR

0,30

14

12

11

0,44

20

18

15

11

0,50

23

20

18

13

0,56

25

22

20

14

0,60

27

24

21

15

0,67

30

27

23

17

0,70

32

28

25

18

0,75

34

30

26

19

0,78

35

31

27

20

0,86

39

34

30

22

1,20

54

48

42

30

1,25

56

50

44

31

1,50

68

60

53

38

1,67

75

67

58

42

1,90

86

76

67

48

2,00

90

80

70

50

2,10

95

84

74

52

2,22

100

89

78

56

2,62

118

105

92

66

nad pomieszczeniami ogrzewanymi

-nad pomieszczeniami ogrzewanymi do niszej temperatury

-nad pomieszczeniami nieogrzewanymi (PN-EN 1264)
nad pomieszczeniami nieogrzewanymi (rozporzdzenie [1])
nad pomieszczeniami stykajcymi si od spodu z powietrzem
zewntrznym (PN-EN 1264; rozporzdzenie [1] przy 8C< ti <16C)

nad pomieszczeniami nieogrzewanymi (zalecenia Purmo)

2,80

126

112

98

70

2,86

129

114

100

72

na gruncie (zalecenia Purmo)

83

nad pomieszczeniami stykajcymi si od spodu z powietrzem

zewntrznym (rozporzdzenie [1], zalecenia Purmo)

3,33

150

133

117

Tabela 22 zawiera przykadowe zestawienie gruboci warstw w zalenoci

od oporu przewodzenia ciepa. W kolejnych wierszach podano rne przypadki usytuowania podogi grzejnej. Dla kadego przypadku w zalenoci
od istniejcej rezerwy wysokoci podano waciwy materia izolacyjny,
ewentualnie poczenie dwch materiaw. Jeeli na stropie uoono rury
lub kable, izolacje naley ukada w dwch warstwach. W przypadku stropw midzypitrowych w budownictwie mieszkaniowym stosuje si rolljet
EPST 27/25 w poczeniu z pyt styropianow EPS100 (gsto 20 kg/m)
gruboci 30 mm. Oczywicie najpierw trzeba sprawdzi, czy dysponujemy
odpowiedni rezerw wysokoci.

61

PROJEKTOWANIE

PORADNIK TECHNICZNY
PROJEKTOWANIE

Tabela 22
Przykadowe zestawienie gruboci warstw dla poszczegnych wartoci oporu przewodzenia ciepa wg zalece PURMO

rednica
rury

Grubo
jastrychu

Grubo
warstwy
wykoczeniowej

Grubo
cakowita

Opis

Rodzaj Izolacji

Grubo
izolacji

[mK/W]

[mm]

[mm]

[mm]

[mm]

[mm]

35

16-20

40-45

10-20

101-120

31

16-17

40-45

10-20

97-113

55

16-20

40-45

10-20

121-140

51

16-17

40-45

10-20

117-133

105

16-20

40-45

10-20

171-190

101

16-17

40-45

10-20

167-183

71

16-17

40-45

10-20

137-153

115

16-20

40-45

10-20

181-200

111

16-17

40-45

10-20

177-193

85

16-20

40-45

10-20

151-170

74

16-20

40-45

10-20

140-159

135

16-20

40-45

10-20

201-220

131

16-17

40-45

10-20

197-213

95

16-20

40-45

10-20

161-180

Nad pomieszczeniem
ogrzewanym
[U=1,33 W/mK]
Nad pomieszczeniem
ogrzewanym do
niszej temperatury
[U=0,80 W/mK]

Nad pomieszczeniem
nieogrzewanym
[U=0,38 W/mK]

Na gruncie
[U=0,35 W/mK]

Nad pomieszczeniami
stykajcymi si od
spodu z powietrzem
zewntrznym
[U=0,30 W/mK]

Rolljet 38/35
0,75

1,25

2,62

2,86

3,33

35

Noppjet 11

11

Styropian EPS 100-0,40

20

Rolljet 25

25

Styropian EPS 100-0,40

30

Noppjet 11

11

Styropian EPS 100-0,40

40

Rolljet 25

25

Styropian EPS 100-0,40

80

Noppjet

11

Styropian EPS 100-0,40

90

Noppjet

11

PUR

60

Rolljet 25

25

Styropian EPS 100-0,40

90

Noppjet 11

11

Styropian EPS 100-0,40

100

Rolljet 35

35

PUR

50

Faltjet 74

74

Rolljet 25

25

Styropian EPS 100-0,40

110

Noppjet 11

11

Styropian EPS 100-0,40

120

Rolljet 35

35

PUR

60

3. Zasady obliczania mocy cieplnej

W normie PN-EN 1264 ustalono metod i warunki postpowania, wg ktrych obliczana jest gsto strumienia ciepa w instalacjach ogrzewania
podogowego w zalenoci od wielu czynnikw - struktury ogrzewania
podogowego, rozstawu rur, gruboci jastrychu, rednicy rur, warstwy wykoczeniowej podogi, temperatury: zasilania, powrotu, powietrza w pomieszczeniu.
Osigane przez system ogrzewania podogowego PURMO moce cieplne
zostay zatwierdzone i otrzymay certykaty jednostek normalizacyjnych w
Niemczech i Austrii.

62

PORADNIK TECHNICZNY
PROJEKTOWANIE

4. Zaoenia
TEMPERATUROWE
- maksymalna temperatura powierzchni podogi
Temperatura powierzchni podogi jest zalena od mocy ogrzewania podogowego i od wielkoci powierzchni, na ktrej mona uoy rury grzejne.
W miejscach pooonych bezporednio nad rurami grzewczymi temperatura podogi jest zawsze wysza ni w obszarze midzy rurami. Rnice te
zale od rozstawu rur i wykoczenia podogi (Rysunek 104).
Moce cieplne okrela si na podstawie redniej temperatury powierzchni
podogi F,m.
Jednake rnica w temperaturze podogi midzy F,max a F,min w duym
stopniu wpywa na komfort cieplny.

Rysunek 104
Rozkad temperatury w pododze z ogrzewaniem podogowym (drewno/pytki ceramiczne)

Norma PN-EN 1264 deniuje maksymalne temperatury podogi grzejnej:

strefa staego przebywania ludzi F,max 29C / 100W/m
F,max 35C / 165W/m

azienki (i=24C)

F,max 33C / 100W/m

(*) strefa brzegowa pas o szerokoci do 1m wzdu zewntrznych, pionowych przegrd budynku

Zachowanie podanych granic temperatur ogranicza jednoczenie moce

ogrzewania podogowego.
Jeeli straty ciepa budynku s zbyt due w stosunku do moliwej do uzyskania mocy cieplnej ogrzewania podogowego, to trzeba zainstalowa dodatkowe grzejniki.
Temperatura powierzchni podogi zaley od wymaganej mocy cieplnej
ogrzewania podogowego.

Tabela 23
Wartoci maksymalnej temperatury podogi w zalenoci
od obliczeniowej temperatury zewntrznej

Temperatura
zewntrzna e

-20C

-10C

-5C

0C

+5C

Temperatura
+29,0C +26,8C +25,6C +24,5C +23,4C
podogi F,m

Najwysza jest wtedy, kiedy temperatura na zewntrz jest najnisza.

W strefach staego przebywania ludzi w pomieszczeniach mieszkalnych
dopuszczalna maksymalna temperatura podogi wynosi 29C. Uwzgldniajc t graniczn warto obliczono dla rnych wartoci temperatury zewntrznej a odpowiedni temperatur powierzchni podogi F,m. W tabeli
23 przedstawiono wartoci maksymalnej temperatury podogi w zalenoci
od przykadowej obliczeniowej temperatury zewntrznej -20C
Tabela 23
Wartoci maksymalnej temperatury podogi w zalenoci od obliczeniowej
temperatury zewntrznej
-

maksymalna temperatura zasilania: V 55C

schodzenie wody: V - R 10K
graniczna moc cieplna

Wspczynnik przejmowania ciepa od powierzchni podogi nie jest wartoci sta, lecz zalen od zapotrzebowania na ciepo pomieszczenia. W
wyszym obszarze mocy 70-100 W/m mona z wystarczajc dokadnoci
przyj = 11,1 W/(mK). W niszych strefach mocy jest on niszy.

Rysunek 105
Wspczynnik przejmowania ciepa [W/mK] dla rnych
systemw ogrzewania/chodzenia

63

PROJEKTOWANIE

strefa brzegowa(*)

PORADNIK TECHNICZNY
PROJEKTOWANIE

Dla obliczeniowych wartoci temperatury, ktre wynosz 20C w pomieszczeniach mieszkalnych i 24C w azienkach, przyjmuje si nastpujce moce
cieplne, uzalenione od temperatury powierzchni podogi wedug wzoru:
q=8,92 (F,max-i)1,1
Strefa staego przebywania ludzi q=8,92(29C - 20C)1,1= 100 W/m
Strefa brzegowa

q=8,92(35C - 20C)1,1= 175 W/ m

azienki

q=8,92(33C - 24C)1,1= 100 W/ m

Z maksymalnej temperatury powierzchni podogi wynika rednia temperatura powierzchni podogi F,m, ktra okrela gsto strumienia ciepa.
Warto F,m zaley od: rnicy temperatur pomidzy zasileniem i powrotem ( = V-R), iloci ciepa oddawanego ku doowi qv i od oporu przewodzenia ciepa warstwy wykoczeniowej podogi R,B.
Dla materiaw wykoczeniowych o duym oporze przewodzenia ciepa
(np. dywan R,B= 0,15mK/W) moliwoci zwikszenia mocy s bardzo ograniczone. Wzrost mocy mona uzyska podnoszc temperatur zasilania.
Jeeli temperatura zasilania nie wzronie, to zmniejszy si ilo ciepa przekazywanego do pomieszczenia.

BUDOWLANE
maksymalne obcienia uytkowe podogi (wg normy PN-82/B-02003)
pomieszczenia mieszkalne

1,5kN/ m

pomieszczenia biurowe i lekcyjne

2,0kN/ m

sale wykadowe, restauracje, kawiarnie

3,0kN/ m

obiekty handlowe, sale sportowe, hale dworcowe 5,0kN/ m

* Dla obiektw, w ktrych mog wystpowa wiksze obcienia uytkowe podogi stosuje si specjalne materiay izolacyjne (dostpne na zamwienie) i inne ni w budownictwie
mieszkaniowym gruboci jastrychu.

grubo warstw ogrzewania podogowego wynosi:

na parterze, w zalenoci od rodzaju materiaw izolacyjnych, 149-190
mm (74-115 mm izolacja, 65 mm jastrych, okoo 10 mm warstwa wykoczenia podogi);
na wyszych kondygnacjach, poczwszy od pierwszego pitra, okoo
110 mm (35 mm izolacja, 65 mm jastrych, okoo 10 mm warstwa wykoczenia podogi).
Trzeba take przewidzie dodatek na pokrycie nierwnoci stropu
konstrukcyjnego. Jeeli pytki lub materiay ceramiczne bd ukadane na warstwie zaprawy, to trzeba pamita o dodatkowej gruboci
warstw podogowych lub nawet pyty elbetowej.
Wicej na temat doboru warstw izolacji na str. 61-62

64

PORADNIK TECHNICZNY
PROJEKTOWANIE

INNE

- Na etapie projektowania czsto niewiadomo, jaki rodzaj wykadziny podogowej wybierze uytkownik. W takich przypadkach zgodnie z norm
PN-EN 1264 rozdz. 6.2 w obliczeniach naley uwzgldni opr przewodzenia ciepa R = 0,10 m K/W.
W azienkach z podog ceramiczn powinno si przyjmowa R od 0,00 do
0,05 mK/W.
- przy braku warstwy wykoczeniowej podogi (R,B=0) strumie ciepa oddawanego ku doowi jest rwny 10% strumienia ciepa oddawanego ku
grze
- prdko przepywu wody: v = 0,10,5 m/s
- maksymalny opr ptli: 20kPa
- maksymalna dugo ptli zaley od oblicze hydraulicznych, najczciej
nie przekracza: ok. 100m dla rury 16; 120m dla 17; 150m dla 20;

5. Gdzie ogrzewania podogowego nie naley

ukada?
w miejscach przeznaczonych pod szafki kuchenne

Aby przeciwdziaa powstawaniu wilgoci niektrzy

fachowcy zalecaj jednak poprowadzenie jednej
nitki podogwki pod szafami i szafkami kuchennymi przy cianie.

w azience pod wann i brodzikiem (gromadzce si tam ciepo wysusza

syfon, chronicy przed wydostawaniem si nieprzyjemnych zapachw)
PROJEKTOWANIE

W zwizku z tym, przy obliczeniach powierzchni zabudowan trzeba odj

od cakowitej powierzchni pomieszczenia. Jednostkowe zapotrzebowanie
na ciepo oblicza si zatem biorc pod uwag straty ciepa pomieszczenia i
niezabudowan powierzchni podogi.

6. Zapotrzebowanie na ciepo w
pomieszczeniach
W obliczeniach ogrzewania podogowego uywa si wartoci projektowego obcienia cieplnego przestrzeni ogrzewanej (HL), ktre ustala si wg
PN-EN 12831 pomniejszonego o straty ciepa przez podog (FB).

Rysunek 106
Kierunki przepywu strumieni ciepa w pododze

Jeeli nad projektowanym pomieszczeniem znajduje si pomieszczenie

ogrzewane rwnie instalacj ogrzewania podogowego, to wynika z tego
dodatkowy zysk ciepa dla obliczanego pomieszczenia, ktrego jednak w
obliczeniach si nie uwzgldnia. Przecitny zysk wynosi okoo 10% uytkowego strumienia ciepa oddawanego ku grze.
Dlaczego w ogrzewaniu podogowym nie
uwzgldniamy strat ciepa przez podog?
Grzejnik podogowy dostarcza ciepo nie tylko do
pomieszczenia, ale rwnie ciepo FB odprowadzane przez podog. W obliczeniach instalacji
grzejnikowej trzeba uwzgldnia strumie FB za
w przypadku ogrzewania podogowego podoga
jest powierzchni grzejn wic nie ma przepywu
ciepego powietrza z pomieszczenia do podoa.
Dlatego te nie uwzgldnia si strat ciepa przez
podog.
HL,pod = HL - FB [W]

65

PORADNIK TECHNICZNY
PROJEKTOWANIE

Jednostkowe zapotrzebowanie na ciepo

Przykad
Struktura ogrzewania podogowego: typ A
Grubo jastrychu nad rurami: su = 45mm
Rodzaj jastrychu: jastrych cementowy, klasa F4
Rozstaw rur: 150mm
Wymiary rur: 17x2mm
Wykoczenie podogi: Ceramika
Wartoci odczytane z tabel z normy:
aB = 1,058 mT = - 1
aT= 1,23

mU = 0

Najczciej przy projektowaniu ogrzewania podogowego mamy do dyspozycji warto projektowego obcienia cieplnego przestrzeni ogrzewanej
HL oraz powierzchnie A poszczeglnych pomieszcze. Po wyliczeniu wymaganych jednostkowych mocy cieplnych tak musimy dobra rozstaw rur,
rnic temperatur midzy zasilaniem i powrotem oraz warstw wykoczeniow podogi aby emisja ciepa z ogrzewania podogowego (q) pokrya
obliczone straty ciepa (qHL,pod).
Rury grzejne ukada si na caej powierzchni A podogi, wszdzie tam, gdzie
jest to moliwe. Jednostkowe zapotrzebowanie na ciepo qHL,pod ustala si
dzielc warto projektowego obcienia cieplnego przez ustalon powierzchni A.

qHL,pod =

aU = 1,057 mD = - 0,75
aD = 1,04
Otrzymano warto mocy cieplnej w funkcji redniej logarytmicznej rnicy temperatur:
q = 6.7 W/mK 1,058 1,23-1 1,057 1,04-0,75 H

HL,pod

m2

Emisj ciepln ogrzewania podogowego oblicza si wg normy PN-EN 1264

na podstawie poniszego wzoru:

q = B aB aTmT aUmu aDmD H [W/m]

gdzie:

q = 5,596 H

B wspczynnik zaleny od typu struktury ogrzewania podogowego, dla

typu A, wsp. przewodzenia ciepa rury =0,35W/(mK) i gruboci cianki
sR=(da-di)/2=0,002m B = 6,7W/(m/K); dla innych parametrw wsp. B naley obliczy wg wytycznych w rozdziale 6.6 w PN-EN 1264-2:2008)

Oprogramowanie:
Na naszej stronie internetowej mona znale
programy wspomagajce projektowanie instalacji
ogrzewania podogowego:
- Purmo OZC program do obliczania zapotrzebowania ciepa oraz sezonowego zapotrzebowania energii
- Purmo CO - program przeznaczony do gracznego wspomagania projektowania instalacji c.o.
- Floor planner - program do projektowania elektrycznego ogrzewania podogowego
- InstalSystem Purmo (patny) - pakiet programw inynierskich do obliczania obcienia
cieplnego oraz projektowania instalacji c.o. i
wody uytkowej

aB - wspczynnik zaleny od wykoczenia podogi

aT - wspczynnik zaleny od rozstawu rur
aU - wspczynnik zaleny od gruboci jastrychu nad rurami
aD - wspczynnik zaleny od zewntrznej rednicy rury
Powysze wspczynniki naley dobra wg tabel A1-A4 w PN-EN 1264
mT=1-T/0,075
dla 0,05m T 0,375m T rozstaw rur [m]
mu=100(0,045-su) dla su 0,015m
su grubo warstwy powyej rury [m]
mD=250(D-0,02) dla 0,010m D 0,030m D zew. rednica rury [m]
H rednia logarytmiczna rnica temperatur deniowana wzorem:

H =

V - R
V - i
ln
R - i

(V-temp. zasilania, R temp. powrotu, i projektowa temp. powietrza w

pomieszczeniu)
Zgodne z norm jednostkowe moce cieplne przedstawione s na wykresach na str. 100-101.
Dla kadego rozstawu rur grzejnych przedstawiono w formie wykresu moc
jednostkow q w zalenoci od redniej logarytmicznej rnicy temperatur
H.
W kadym wykresie uwzgldniono cztery najczciej stosowane wykadziny podogowe od ceramiki po dywan z uwzgldnieniem oporw przewodzenia ciepa tych materiaw.

66

PORADNIK TECHNICZNY
PROJEKTOWANIE

W tabelach na stronach 87-99 wyliczono moce cieplne w zalenoci od:

redniej temperatury czynnika grzejnego, projektowej temperatury powietrza i, oporu warstwy wykoczeniowej R,B i rozstawu rur T.
Dobrane z tabel strumienie mocy cieplnej musz odpowiada wymaganym
wartociom qHL,pod.
Zaoono, e wylewka jest wykonana z jastrychu cementowego klasy F4 o
gruboci 45 mm ponad poziom rur.
UWAGA! Przy odczytywaniu wartoci z tabel prosz zwrci uwag czy dopuszczalna temperatura podogi F,max w rozpatrywanym pomieszczeniu nie
zostaa przekroczona.

Strefa brzegowa

BRZ = qBRZ ABRZ [W]

Strefa staego przebywania ludzi

Aby obliczy jednostkow moc ciepln strefy staego przebywania ludzi cakowite zapotrzebowanie na ciepo pomieszczenia HL,pod naley pomniejszy o moc ciepln strefy brzegowej BRZ
SPL = HL, pod BRZ [W]
Dzielc uzyskan moc SPL przez pozosta po odjciu strefy brzegowej powierzchni strefy staego przebywania ludzi otrzymujemy potrzebny tam
strumie mocy cieplnej qSPL

qSPL =

SPL

ASPL

m2

7. Wyznaczanie temperatury zasilania

Temperatura zasilania ma zasadniczy wpyw na ilo ciepa dostarczonego
do pomieszczenia poprzez ogrzewanie podogowe.
Wyznacza si j w odniesieniu do pomieszczenia z najwikszym obcieniem cieplnym (z wyczeniem azienek).
Przykad
Zakadany jest opr przewodzenia ciepa wykadziny podogowej:
R B = 0,1 mK/W i rnica temperatury pomidzy zasilaniem i powrotem
s=8K.
Nastpnie dobierane s rozstawy rur dla poszczeglnych pomieszcze.
Przyjmuje si:

Co to jest strefa brzegowa i jakie spenia zadania?

Norma PN-EN 1264 dopuszcza wysz temperatur
powierzchni podogi, a tym samym wysze moce
cieplne przy zimnych cianach zewntrznych,
szczeglnie pod oknami o duych powierzchniach.
W tych miejscach nazywanych strefami brzegowymi rur ukada si gciej.
Zimne, opadajce powietrze inltrujce przez ciany i okna, zostaje wystarczajco podgrzane zanim
dotrze do strefy staego przebywania ludzi.
Jeeli cakowite straty ciepa pomieszczenia s
niewielkie, to mona utworzy stref staego przebywania ludzi i stref brzegow w jednym obiegu
- strefa brzegowa zintegrowana. Wtedy powinna
by ona zasilana jako pierwsza. W pozostaych
przypadkach stref brzegow podcza si do
rozdzielacza jako osobny obieg.
Jeeli strefy brzegowe s niewystarczajce, naley
wtedy zamontowa konwektory w kanaach podposadzkowych lub grzejniki podokienne.
Istnieje niebezpieczestwo, e po zmianie przeznaczenia pomieszczenia strefy brzegowe stan
si strefami staego przebywania ludzi, dlatego
czasami rezygnuje si z nich w ogle (np. biurko
stojce przy oknie).
Jeeli w obrbie jednego obiegu zastosuje si dwa
rne odstpy rur, to strumienie ciepa uytkowego i traconego trzeba obliczy oddzielnie dla kadej
czci powierzchni pomieszczenia a nastpnie
doda.
Czy wolno wykonywa stref brzegow na podogach z drewnianym wykoczeniem?
Nie zaleca si takiego rozwizania. Temperatura
drewnianej podogi ze wzgldu na ryzyko rozsychania nie powinna przekracza zalecanego przez
producentw progu 25-26C, a ide strefy brzegowej jest uzyskanie z niej jak najwikszej iloci
ciepa przy temperaturze powierzchni do 35C.

VA = 200mm dla salonw, sypialni, pokoi dziecicych, itp.

VA = 150mm dla kuchni, korytarzy, innych pomieszcze, w ktrych A<10m
VA = 100mm dla azienek i WC
W oparciu o powysze zaoenia, wymagane moce cieplne i tabele na str.

67

PROJEKTOWANIE

Moc ciepln strefy brzegowej BRZ oblicza si z powierzchni strefy brzegowej ABRZ i strumienia mocy cieplnej qBRZ odpowiadajcej zastosowanemu
rozstawowi rur.

PORADNIK TECHNICZNY
PROJEKTOWANIE

87-99 lub wykresy na str. 100-101 dobiera si redni temperatur wody

grzewczej HM.
Temperatur zasilania oblicza si nastpujco:
HM = HM + 4 [C]
Naley pamita, aby temperatura powierzchni podogi nie zostaa przekroczona.

8. Rnica temperatury wody zasilajcej

i powrotnej
W celu osignicia wyrwnanej temperatury powierzchni podogi rnica
midzy temperatur zasilania i powrotu nie powinna by zbyt dua. Z drugiej strony zbyt maa rnica powoduje zbyt duy przepyw i wiksze straty
cinienia w obiegu. Dlatego najczciej zakada si rnic 8-10 K.
Czasami, zwaszcza w przypadku obiegw o bardzo maej mocy cieplnej
tak warto trudno utrzyma.
Temperatura zasilania wszystkich obiegw jest taka sama, wic odpowiednio nisk moc obiegu, mona uzyska zmniejszajc odstpy pomidzy rurami albo przez zdawienie przepywu. Jednak rozstaw rur nie moe by zbyt
duy, poniewa wpywa to niekorzystnie na odczucie komfortu cieplnego.
Zmniejszenie przepywu powoduje za niskie temperatury powrotu i zwiksza rnic temperatur.

9. Przepyw czynnika grzewczego

Ciepo uytkowe HL,pod oddawane pomieszczeniu przez podog oraz ciepo
tracone V oddawane przez strop ku doowi musi by doprowadzone przez
wod pync w rurach grzejnych.
W zalenoci od otrzymanej rnicy temperatur midzy temperatur zasilania i powrotu (=V - R), przepyw wody musi by wikszy lub mniejszy.
W sposb przybliony okrela si go wzorem:

m=

(HL,pod + FB)

kg

1,163

Jeeli rnica temperatur jest maa, to zwiksza si przepyw i jednoczenie

zwikszaj si straty cinienia w obiegu i na zaworach.

10. Straty cinienia

Rysunek 107 przedstawia straty cinienia na kady mb rury grzejnej w zalenoci od rednicy i wielkoci przepywu.
Cakowita strata cinienia p powierzchni grzejnej o polu A [m] i o rozstawie rur T [m] wynosi:

p =

A
T

kPa

(p z rysunku 107)

Wysoko podnoszenia pompy musi rwnoway nie tylko straty cinienia

obiegu grzewczego, ale take straty cinienia w rozdzielaczu, na zaworach,
doprowadzeniach, mieszaczach itd. Nie powinny one przekracza 4 m supa
wody. W przeciwnym razie naley zwikszy ilo obiegw.

68

PORADNIK TECHNICZNY
PROJEKTOWANIE

Z reguy najpierw wyznacza si najbardziej obciony obieg i wystpujce

w nim straty cinienia. Na tej podstawie dobiera si wysoko podnoszenia
pompy.
Wymagane przepywy w poszczeglnych obiegach, ustala si za pomoc
zaworw regulacyjnych na rozdzielaczach.
Straty cinienia na zaworach zasilania i powrotu (patrz rysunek 108).
zamknity

2,0
v=

x2
20
x2
18 x2
17 x2
16

x2

10000

1000

5000

500

3000

300

2000

200

1000

100

500

50

300

14

x
12

10
10

1000

10000

Straty cinienia w Pa/m

Rysunek 107
Straty cinienia w Pa/m w zalenoci od rednicy rury i prdkoci przepywu
(temperatura wody 10C).

100

30

Zawr zasilania
otwarty

200

100

2000

Straty cinienia p (Pa)

Przepyw w kg/h [Q]

100

3000

s
m/
,0

/s
5m

0,2

/s

v=
/s
5m

0,1

v=

2,3

x
25

4000

m/

1
v=

m
0,5
v=

1000

3 4 5

Ilo obrotw
rubokrtu

20000

3000

10

20

30
50
100
200 300
Przepyw czynnika grzewczego [kg/h]

20

500

1000

10

Rysunek 108
Straty cinienia ogranicznika wielkoci przepywu na powrocie i zaworw
zasilania (wartoci nastaw).

11. Wielkoci obiegw

Pompy s tak zwymiarowane, e przy wymaganym przepywie wykorzystuje si w przyblieniu 2/3 maksymalnej wysokoci podnoszenia pompy.
Punkt pracy instalacji ogrzewania podogowego ley w punkcie przecicia
charakterystyki instalacji z charakterystyk pompy.
Kada zmiana w obiegach grzejnych np. odcicie obiegu czy zmiana nastawy zmienia charakterystyk instalacji i powoduje zmian mocy pozostaych
obiegw. Sposobem uniknicia tych problemw jest zainstalowanie np. zaworw upustowych.

12. Algorytm projektowania

Celem projektowania jest taki dobr parametrw w stree staego przebywania ludzi i stree brzegowej, aby osign wymagan gsto strumienia ciepa qHL,pod, ktra pokryje warto projektowego obcienia cieplnego
przestrzeni ogrzewanej.

69

PROJEKTOWANIE

30000

Straty cinienia p (Pa) w mm supa wody (1 mm supa wody 10 Pa)

40000

PORADNIK TECHNICZNY
PROJEKTOWANIE

Krok 1

Przeliczanie jednostek
1mmH2O 10Pa

Majc do dyspozycji warto projektowego obcienia cieplnego przestrzeni ogrzewanej HL obliczamy wymagan gsto strumienia ciepa qHL,pod

1mH2O 10000Pa 10kPa

HL,pod = HL - FB [W]

qHL,pod =

HL,pod

m2

Planujemy strefy brzegowe i strefy staego przebywania ludzi

Krok 2
Majc do dyspozycji redni temperatur wody w rurach (rur,r) i opr przewodzenia warstwy wykoczeniowej (R,B - jeli nie jest dane zakadamy
R,B=0,10mK/W) dobieramy rozstaw rur wg jednej z 3 metod:
wg tabel na stronach 87-99
wg wykresw na stronie 100-101
bezporednio z normy PN-EN 1264
Otrzymujemy emisje ciepa (q) dla poszczeglnych pomieszcze

Krok 3
- wyliczamy zuycie rur,
- wytyczamy dylatacje,
- planujemy rozkad i liczb ptli
Tabela 24
Zapotrzebowanie poszczeglnych materiaw w zalenoci od rozstawu rur i powierzchni ogrzewania podogowego

Rozstaw rur
grzejnych
[mm]

Zuycie rur
grzejnych
[m/m]

Zuycie
klipsw
[szt/m]

300

3,3

250

4,0

200

5,0

10

150

6,5

14

100

9,5

20

Zuycie
tamy
brzegowej
[m/m]

Zuycie
dodatku do
jastrychu*
[l/m]

1,1

0,1

* - przy gruboci jastrychu 6,5 cm

Krok 4
Obliczenie przepywu czynnika grzewczego dla poszczeglnych ptli

m=

HL
1,163

kg
h

Dla danej wielkoci przepywu wody grzejnej jednostkowe straty cinienia

mona odczyta z rysunku 107

70

PORADNIK TECHNICZNY
PROJEKTOWANIE

Obliczenie cakowitych strat cinienia dla poszczeglnych ptli:

p =

A
T

kPa

Krok 5
Wyznaczenie najbardziej niekorzystnego hydraulicznie obiegu na podstawie, ktrego dokonujemy doboru wysokoci podnoszenia pompy. Obliczamy rwnie cakowity strumie masy wody w instalacji.

Krok 6
Wyregulowanie instalacji i dobranie nastaw

Krok 7 (opcjonalnie)
Wybr sposobu sterowania. Dobr siownikw, termostatw, listw automatyki.

PROJEKTOWANIE

Przykad oblicze

Rysunek 109
Rzut rozpatrywanego budynku

Dla nastpujcego domu wolnostojcego zaplanowa instalacj ogrzewania podogowego:

dobra rozstaw rurek, ilo ptli, ilo rozdzielaczy
zaplanowa dylatacje
obliczy moce cieplne dla poszczeglnych ptli
obliczy straty cinienia dla poszczeglnych ptli, wyregulowa wszystkie obiegi i dobra wysoko podnoszenia pompy

71

PORADNIK TECHNICZNY
PROJEKTOWANIE

rdem ciepa bdzie kocio kondensacyjny, zapewniajcy redni temperatur wody w rurkach (rur,r) na poziomie 40C. Do realizacji ogrzewania
podogowego wybrano rur PE-X 17x2. Wraz z rzutem dostarczono nastpujce dane:
Lp

Pomieszczenie

Wykoczenie

R,B

HL

FB

HLpod

[C]

[mK/W]

[m]

[W]

[W]

[W]

1/1

Wiatroap

Gres

16

0,05

4,4

300

30

270

1/2

Sypialnia 1

Parkiet

20

0,15

18,6

1100

110

990

1/3

Sypialnia 2

Parkiet

20

0,15

16,8

900

90

810

1/4

Kuchnia

Gres

20

0,05

16,2

1100

110

990

1/5A

Jadalnia

Gres

20

0,05

25,0

2300

230

2070

1/5B

Pokj dzienny

Parkiet

20

0,15

45,0

2300

230

2070

1/6

azienka

Gres

24

0,05

9,2

600

60

540

1/7

WC

Gres

20

0,05

2,0

150

15

135

1/8

Sypialnia 3

Parkiet

20

0,15

13,1

800

80

720

1/9

Kotownia

Gres

0,05

7,6

300

30

270

SUMA

157.9

9850

985

8865

Krok 1
Gsto strumienia ciepa qHL,pod
Po obliczeniu wymaganej gstoci strumienia ciepa qHL,pod wyznaczamy powierzchnie grzejne pomieszcze - powierzchni zabudowan naley odj
od cakowitej.
Lp

Pomieszczenie

HLpod

qHLpod

W/m

1/1

Wiatroap

3,6

270

75

1/2

Sypialnia 1

18,6

990

53

1/3

Sypialnia 2

16,8

810

48

1/4

Kuchnia

11,8

990

84

1/5A

Jadalnia

25,0

2070

83

1/5B

Pokj dzienny

45,0

2070

46

1/6

azienka

7,2

540

75

1/7

WC

1,5

135

90

1/8

Sypialnia 3

13,1

720

55

1/9

Kotownia

5,6

270

48

SUMA

148.2

8865

Krok 2
Rozstaw rur grzejnych
Dobieram rozstaw rurek wg tabel na stronach 87-99
DANE:
rednia temperatura wody w
rurkach (rur,r)
obliczeniowa temperatura w
pomieszczeniu (i)
opr przewodzenia ciepa warstwy
wykoczeniowej podogi (R)

72

Tabele
str. 87-99

Rozstaw rurek w
pomieszczeniach

PORADNIK TECHNICZNY
PROJEKTOWANIE

Po odczytaniu wartoci z tabel dokonujemy rwnie korekty dostarczonej

mocy cieplnej:
Lp

Pomieszczenie

rur,r

R,B

podogi

[m]

[C]

[C]

[mK/W]

[mm]

[W/m]

[W]

[C]

1/1

Wiatroap

3,6

40

16

0,05

250

80

288

24,6

1/2

Sypialnia 1

18,6

40

20

0,15

150

57

1060

25,7

1/3

Sypialnia 2

16,8

40

20

0,15

200

52

874

25,5

1/4

Kuchnia

11,8

40

20

0,05

150

84

991

28,1

1/5A

Jadalnia

19+6 (*)

40

20

0,05

100/150

95/84

570 + 1596 = 2166

28,8/28,1

1/5B

Pokj dzienny

45,0

40

20

0,15

200

52

2340

25,5

1/6

azienka

7,2

40

24

0,05

100

76

547

31,2

1/7

WC

1,5

40

20

0,05

100

95

143

28,8

1/8

Sypialnia 3

13,1

40

20

0,15

150

57

747

25,7

1/9

Kotownia

5,6

40

0,05

300

59

330

27,1

SUMA

148,2

9486

* - strefa brzegowa

Krok 3

Lp

Pomieszczenie

Zuycie rur

Zuycie rur

Przycza

Ilo ptli

Dugo
1 ptli

[m]

[mm]

[m/m]

[m]

[m]

[szt.]

[m]

18

51

1/1

Wiatroap

3,6

250

4,0

15

1/9

Kotownia

5,6

300

3,3

18

1/2

Sypialnia 1

18,6

150

6,5

121

28

75

1/3

Sypialnia 2

16,8

200

5,0

84

91

1/4

Kuchnia

11,8

150

6,5

77

85

1/5A

Jadalnia

25

100/150

9,5/6,5

57+123

20

100

1/5B

Pokj dzienny

45

200

5,0

225

18

81

1/6

azienka

7,2

100

9,5

68

1/7

WC

1,5

100

9,5

14

10

92

1/8

Sypialnia 3

13,1

150

95

6,5

85

10

SUMA

887

120

12

73

PROJEKTOWANIE

Zuycie rur grzejnych, liczba ptli, wytyczenie dylatacji.

PORADNIK TECHNICZNY
PROJEKTOWANIE

Lp

Pomieszczenie

l.ptli

HL

mj

m (1ptla)

[m]

[szt.]

mm

[W]

[kg/h]

[kg/h]

[kPa/m]

[kPa]

1/1

Wiatroap

3,6

250

300

32

1/9

Kotownia

5,6

300

300

32

64

0,028

0,93

1/2

Sypialnia 1

18,6

150

1100

118

59

0,023

1,43

1/3

Sypialnia 2

16,8

200

900

97

97

0,065

5,46

1/4

Kuchnia

11,8

150

1100

118

118

0,1

7,87

1/5A

Jadalnia

25

100/150

2300

247

124

0,11

10,27

1/5B

Pokj dzienny

45

200

2300

247

82

0,042

3,15

1/6

azienka

7,2

100

600

64

1/7

WC

1,5

100

150

16

80

0,041

3,57

1/8

Sypialnia 3

86

0,046

4,02

13,1

SUMA

12

150

800

86

9850

1059

Rysunek 110
Propozycja instalacji ogrzewania podogowego dla przykadowego domu wolnostojcego

Krok 4
Obliczenie przepywu czynnika grzewczego i strat cinienia dla poszczeglnych ptli
Wyniki przedstawiono w tabeli na str. 75

74

PORADNIK TECHNICZNY
PROJEKTOWANIE

Wykorzystano wzory:

kg

HL

m=

1,163

p =

A
T

kPa

Zaoono rnic temperatur zasilania i powrotu = 8 K

Krok 5
Dobranie pompy
Najwiksze straty cinienia wystpuj w ptli obsugujcj jadalni. Naley
rwnie uwzgldni straty na otwartych zaworach zasilania i powrotu:
Straty cinienia:
rura grzejna p = 10,27 kPa
zawr zasilania (otwarty) pV = 0,54 kPa (zgodnie z rysunkiem 108)
zawr powrotny (otwarty) pR = 0,80 kPa (zgodnie z rysunkiem 108)

PROJEKTOWANIE

ogem obieg grzewczy jadalnia: pjadalnia = 10,27+ 0,54 + 0,80 = 11,6 kPa
Pracujca w instalacji pompa musi toczy cakowity strumie masy wody
w instalacji czyli min. 1059kg/h. Wysoko podnoszenia musiaaby w tym
przypadku wynosi co najmniej 12kPa przy penym otwarciu obu zaworw
- na zasilaniu i na powrocie.

Krok 6
Wyregulowanie wszystkich obiegw
Rnica cinienia midzy wysokoci toczenia pompy i obiegami (pwyr)
musi by zredukowana poprzez zdawienie poszczeglnych obiegw.
Z rysunku 108 otrzymujemy dla przepywu czynnika grzewczego i dla wartoci cinienia wyrwnawczego pwyr warto nastawy dla zaworu dawicego.
Ogranicznik wielkoci przepywu naley zamkn i ponownie otworzy wykonujc obrt rwny wielkoci nastawy.
Lp

Pomieszczenie

m (1ptla)

pV

pR

Suma

pwyr

Nastawa

[kPa]

[kg/h]

[kPa]

[kPa]

[kPa]

[kPa]

0,93

64

0,15

1,08

10,53

0,9

1/1

Wiatroap

1/9

Kotownia

1/2

Sypialnia 1

1,43

59

0,12

1,55

10,06

0,8

1/3

Sypialnia 2

5,46

97

0,32

5,78

5,83

1,8

1/4

Kuchnia

7,87

118

0,50

1/5A

Jadalnia

10,27

124

0,54

8,37

3,24

11,61

0,00

1/5B

Pokj dzienny

3,15

82

1/6

azienka

0,23

3,38

8,23

2,8

1/7

WC

3,57

80

0,22

3,79

7,82

2,9

1/8

Sypialnia 3

4,02

86

0,25

4,27

7,34

3,2

0,80

75

PORADNIK TECHNICZNY
PROJEKTOWANIE

Krok 7 (opcjonalnie)
Zaproponowano sterowanie zasilane prdem 230V 50Hz w zwizku z tym
regulatory nie powinny by montowane w pomieszczeniach o podwyszonej wilgotnoci (np. azienka). Sterowanie temperatur w tych pomieszczeniach moe si odbywa za pomoc tzw. czujnikw zewntrznych (np. podogi), umieszczonych w takim pomieszczeniu a termostat jest umocowany
na zewntrz.
Istnieje te moliwo zastosowania cakowicie systemu zasilanego 24V z
transformatorami.
Dobr elementw sterowania:
Gowice termostatyczne (siowniki)
dobrano po 1 siowniku na 1 ptl
Termostaty
dobrano po 1 termostacie w sypialniach, jadalni, kuchni
dobrano jeden wsplny termostat dla azienki i wc (termostat zamontowano przy wejciu do azienki w korytarzu, a pomiar temperatury odbywa si za pomoc czujnika podogi)
Listwa automatyki
dobrano 1 listw automatyki na 6 termostatw (oprcz azienki), umieszczon w szafce podtynkowej
termostat dla strefy azienki i wc podczono bezporednio do siownika
Timer
dobrano timer przystosowany do montau na wsplnej szynie montaowej z listw automatyki
steruje funkcj obniania temperatury w dwch oddzielnych strefach
(strefa A sypialnie, strefa B kuchnia, jadalnia, salon)

76

Lp

Pomieszczenie

l.ptli

Siowniki

Termostaty

[m]

[szt.]

[szt.]

[szt.]

1/1

Wiatroap

3,6

1/9

Kotownia

5,6

1/2

Sypialnia 1

18,6

1/3

Sypialnia 2

16,8

1/4

Kuchnia

11,8

1/5A

Jadalnia

25

1/5B

Pokj dzienny

45

1/6

azienka

7,2

1/7

WC

1,5

1/8

Sypialnia 3

13,1

Suma

12

11

PORADNIK TECHNICZNY
ZASADY MONTAU

V. Zasady montau
Czasochonno ukadania ogrzewania podogowego
Do ukadania wownic potrzebne s dwie osoby (przy systemie noppjet 1 osoba). Kiedy jedna osoba rozwija rur ze zwoju i ukada j, druga wciska
takerem klipsy, przymocowujc rur do izolacji.
Czasochonno ukadania ogrzewania podogowego zaley przede wszystkim od ksztatu pomieszczenia. W pomieszczeniu o wymiarach 4 x 5 m, jeeli s dobre warunki pracy, dwuosobowy zesp moe uoy pyty izolacyjne (wraz z uoeniem tamy brzegowej) w okoo 10 minut. Uoenie 120 mb
rury trwa okoo 15 minut.
Rozwaajc monta wszystkich elementw systemu mona w przyblionych kalkulacjach przyj rednio 5 min/m dla zespou dwuosobowego.

1. Ukadanie izolacji
Midzy podoem nonym a jastrychem z rurami ogrzewania podogowego
naley umieci warstw izolacji cieplnej, bdcej zarazem izolacj dwikochonn. Rodzaj i grubo izolacji s zalene od usytuowania oraz przeznaczenia pomieszczenia a take od wielkoci przewidywanych obcie.
W przypadku podg przylegajcych do gruntu naley najpierw na caej powierzchni podoa uoy izolacj przeciwwilgociow, ktra chroni budynek
przed wilgoci przenikajc od dou.

Izolacj ukada si najpierw wzdu duszego boku pomieszczenia. Niewielkie powierzchnie przy cianach, niszach, w obrbie otworw drzwiowych uzupenia si pniej pozostaymi fragmentami izolacji. W maych
pomieszczeniach zaleca si ukadanie mat izolacyjnych, wykorzystujc rozpoczte i niezuyte do koca rolki. Stykajce si brzegi mat uszczelnia si
przeroczyst tam klejc. Zabezpiecza to przed wnikaniem jastrychu w
szczeliny pomidzy pytami i tym samym przed tworzeniem si mostkw
akustycznych. Klei powinno si bezporednio po uoeniu poszczeglnych
fragmentw. W przeciwnym razie mog wystpi przemieszczenia. Niewaciwe jest klejenie tam nieprzeroczyst, poniewa wtedy nie wida
szpar pomidzy pytami.

Zobacz film
Ogrzewanie podogowe

77

ZASADY MONTAU

Ukadanie izolacji rolljet/faltjet

PORADNIK TECHNICZNY
ZASADY MONTAU

1. Na zamiecionym podou uoy tam brzegow wzdu wszystkich

cian i wok supw.
2. Rozwin rulon rolljetu (ewentualnie rozoy pyty faltjetu) na podou
betonowym lub na warstwie dodatkowej izolacji. Kiedy rulon dotknie
przeciwlegej ciany naley odmierzy 1m od niej i narysowa kresk na
folii rolljetu.
3. Pocign rolljet nieco do tyu i w odlegoci 1 m od oznaczenia obci.
Potem dosun prawidowo dopasowany rolljet do ciany. Pozostaym po
obciciu odcinkiem rulonu zacz ukadanie drugiego rzdu i w ten sposb ukada a cae pomieszczenie bdzie gotowe.
4. Foli tamy brzegowej wyoy na izolacj i styki poczy tam klejc
Purmo. W przypadku jastrychu pynnego naley przyklei do izolacji rwnie foli tamy brzegowej.
5. Za pomoc klipsw i takera przymocowa do izolacji rur w zaplanowanych odstpach. W strefach gicia promienie ukw nie mog by mniejsze ni 5d!
6. W przejciach drzwiowych oraz w miejscach, gdzie zaplanowano dylatacje, przyklei prole dylatacyjne na izolacji przed uoeniem rur. Po
uoeniu rur w miejscu dylatacji naoy na rury peszle ochronne, wyci
otwory w tamach dylatacyjnych i umieci je w prolach.

78

PORADNIK TECHNICZNY
ZASADY MONTAU

Ukadanie izolacji noppjet

Technologia montau instalacji ogrzewania podogowego w systemie Purmo noppjet jest bardzo zbliona do technologii opartej na pycie systemowej Purmo rolljet.
Jedyna rnica to sposb mocowania rury do izolacji. W przypadku pyty
systemowej noppjet rura grzejna wciskana jest midzy specjalne wypustki.
Nie s potrzebne do tego adne specjalne narzdzia ani elementy mocujce. Pyty noppjetu ukada si bezporednio na stropie lub na dodatkowej
izolacji.
Po rozoonych pytach Purmo noppjet mona swobodnie chodzi w mikkim obuwiu.
Powierzchnia noppjetu jest po uoeniu cakowicie szczelna. Nadaje si
wic doskonale do wylewek o konsystencji pynnej.
1. Na zamiecionym podou uoy tam brzegow wzdu wszystkich
cian i wok supw.
2. Ukadanie noppjetu na podou betonowym lub na warstwie dodatkowej izolacji zaczyna si od lewego rogu pomieszczenia. Przed pooeniem pierwszej pyty obcinamy niepotrzebne pasy folii suce do czenie pyt na zakad.
3. Przy nastpnych pytach po usuniciu niepotrzebnej zakadki od strony
ciany, pozosta drug zakadk naoy na nopy oznaczone znakiem X.
4. W celu dopasowania ostatniej pyty w rzdzie trzeba najpierw j odwrci nopami w d, uoy zakadk do ciany przy krawdzi ju pooonego rzdu pyt i odci uwzgldniajc jeden rzd nopw na zakad. Pyt
z powrotem odwrci i zakadk naoy na poprzednia pyt. Pozostaa
cz zostanie uyta jako pierwsza w nowym rzdzie.
5. Ukada kolejne rzdy pyt.

ZASADY MONTAU

6. Foli tamy brzegowej wyoy na pyt z wypustkami. W przypadku

jastrychu pynnego styk folii z pyt uszczelni stosujc okrgy prol z
pianki.

1
3b
6b

2
4

3a
5

6a

79

PORADNIK TECHNICZNY
ZASADY MONTAU

7. Rur ukada w dowolnych odstpach wciskajc rur nog pomidzy wypustki pyty.
8. W strefach gicia promienie ukw rur nie mog by mniejsze ni 5d! W
przypadku ukadania rur po przektnej, odcinki rury o dugoci do 1,5 m
mog pozosta bez przymocowania. Przy wikszych dugociach trzeba
stosowa specjalne nakadki - elementy mocujce rur przebiegajc
ukonie, ktre zatrzaskuje si na nopach przed uoeniem rury.
9. W przejciach drzwiowych oraz w miejscach, gdzie zaplanowano dylatacje uywa si elementu czcego pyty w miejscu dylatacji (gadki pas
folii bez nopw), na ktrym przykleja si prol dylatacyjny. Przy ukadaniu pyt noppjet pomija si miejsca dylatacji. Uzupenia si je paskami
zwykego styropianu i na wierzch dokada tzw. element czcy z folii.
10. Element czcy przypina si do noppjetu na zakad. Nopy elementu
czcego s wystarczajco due, by naoy je na kady nop pyty normalnego noppjetu. Dopasowanie do gruboci cian nastpuje poprzez
dostosowanie szerokoci zakadu dwch elementw czcych przypinanych z dwch stron pasa dylatacyjnego.
11. Na pasach elementw czcych naklei samoprzylepne prole dylatacyjne. Po uoeniu rur grzejnych naley naoy na rury peszle ochronne,
a potem na prole odpowiednio wycite tamy dylatacyjne z pianki.

80

PORADNIK TECHNICZNY
ZASADY MONTAU

Monta systemu suchego

1. W pierwszym etapie naley dokadnie oczyci, odkurzy, wyrwna i
ewentualnie uzupeni luki w podou oraz rozwin i przymocowa tam brzegow wzdu wszystkich cian i elementw konstrukcyjnych.
2. W kolejnym kroku naley uoy styropianowe prolowane pyty systemowe z kanalikami zaczynajc od dalszego naronika ciany patrzc
od strony drzwi do pomieszczenia. Pyty powinno si ukada wzdu
duszego boku pomieszczenia lub tak, aby ograniczy do minimum cicie oraz odpady styropianu. Dojedajc do przeciwlegej ciany naley
pyt systemow obrci o 180o, tak aby kanaliki wyprolowane w uk
znalazy si przy tej cianie. W przypadku wikszych pomieszcze, gdzie
wymiary bokw przekraczaj 8 m, naley je podzieli, obracajc pyt o
180o ju w poowie dugoci boku. Drug poow naley wyoy analogicznie do pierwszej. Taki sposb uoenia uchroni przed niechcianymi
odgosami wydue termicznych rur.
3. Trzecim etapem jest monta stalowych proli w ksztacie litery omega
poprzez wciskanie ich wzdu kanalikw pyt systemowych. Prole naley umieszcza tylko w kanalikach, ktrymi bdzie prowadzona rura
grzewcza, czyli zgodnie z zaprojektowanym ju wczeniej rozstawem
dla danego pomieszczenia. Kolejne prole powinny by ukadane w odstpach 5 mm. Proli nie ukada si na ukach pyt. Pojedynczy prol ma
dugo 1000 mm oraz nacicia co 125 mm, co upraszcza skracanie i dopasowanie do potrzebnego wymiaru.

ZASADY MONTAU

4. Do tego systemu pasuje tylko i wycznie rura wielowarstwowa PURMO

HKS PE-X/Al/PE 14x2 mm. Rura jest stabilizowana wkadk aluminiow i
ma znacznie mniejszy wspczynnik rozszerzalnoci termicznej ni rura
jednorodna (np. PE-X). W systemach mokrych ta waciwo nie ma znaczenia, gdy wyduenia termiczne rury przejmuje jastrych. Rur naley
ukada w meander, wciskajc j stop w przygotowane wczeniej stalowe prole omega. W przypadku ukadania rury w odstpach co 75 mm,
naley wykona uk 150 mm, a nastpnie wrci do rozstawu 75 mm. W
innym przypadku mona przeama rur. Wtedy jedynym wyjciem jest
zastosowanie zczki naprawczej rura-rura 14x2 mm. Maksymalna dugo rury 14x2 mm to 100 mb.
5. Na sam koniec ca powierzchni naley przykry arkuszami blachy
stalowej ocynkowanej o gruboci 0,4 mm i wymiarach 1 m x 1 m. Arkusze blachy rwnie naley ukada w odstpach 5 mm, aby uchroni od
odgosw wydue termicznych. Na tak przygotowan powierzchni
powinno si zastosowa pyty suchego jastrychu ukadajc podwjn
warstw o cznej gruboci 25 mm. Suchy jastrych daje moliwo zastosowania klejonych pokry podogowych oraz daje wysz wytrzymao
na obcienia - do 150 kg/m. Jest on wymagany w przypadku duych
punktowych obcie, jak np. sejf, wanna w azience, etc. W pomieszczeniach wilgotnych pod warstw suchego jastrychu naley uoy foli PE
0,3 mm gruboci.
6. W miejscu podejcia rurami do rozdzielaczy lub na powierzchniach staej zabudowy (bez rur grzewczych) naley zastosowa pyty styropianowe nie prolowane (bez kanalikw). Kanaliki przy rozdzielaczu mona
wyci wasnorcznie za pomoc specjalnego noa (sprzedawany osobno), tak aby dopasowa ukad kanalikw do sytuacji w miejscu montau.

81

PORADNIK TECHNICZNY
ZASADY MONTAU

Przycinanie pyt izolacyjnych

Wszystkie pyty izolacji termicznej (bdcej jednoczenie izolacj akustyczn) maj rwn, gadk powierzchni. Wsplne krawdzie przylegajcych
do siebie pyt czy si przeroczyst tam klejc uywajc rozwijacza do
tamy klejcej.
Nawet najmniejsze obcite fragmenty rolljetu, pozostae po uoeniu duych powierzchni pyt izolacyjnych, mona uoy jeden przy drugim i po
sklejeniu przymocowa do nich rury grzejne. Dziki temu po wykonanej
pracy nie pozostaj prawie adne materiay odpadowe.

Ukadanie dylatacji
Prolowane szyny z tworzywa sztucznego przycina si do waciwej dugoci i nakleja si je na izolacj faltjet/rolljet lub na element czcy pyty w
przypadku noppjetu. Szyn naley umieci tak, by po zamontowaniu skrzyda drzwiowego znajdowaa si ona dokadnie pod nim. Rury grzejne przecinajce dylatacj wkada si w nacicia prolowanej szyny. Na rury nakada
si rurki ochronne PESZEL z pianki polietylenowej i oznacza si miejsca, w
ktrych trzeba zrobi otwory przelotowe dla rur.
Rury grzejne w obrbie szczeliny dylatacyjnej, naley prowadzi w rurach
osonowych by umoliwi ich swobodne przemieszczanie. Rury osonowe
przecite s na caej dugoci, dziki czemu mona je naoy na rur, a nastpnie przecign przez prol dylatacyjny, tak by dzieli on rur ochronn
mniej wicej na poow. Przecicie rury pozostaje niezaklejone, naley wic
tak obrci rurk, by znalazo si ono na dole.
Tamy dylatacyjne mog by przycinane dopiero po wykonaniu prac posadzkarskich. W przypadku posadzek ceramicznych dylatacje musz siga
a do grnej krawdzi pytek, ostatecznie trzeba je wypeni odpowiednim
trwale elastycznym materiaem np. sylikonem.

82

PORADNIK TECHNICZNY
ZASADY MONTAU

2. Ukadanie rur grzejnych - wownice

ogrzewania podogowego
Wownice rur ogrzewania ukadane s w formie meandrw lub spirali.
Forma ukadania nie wpywa na cakowit moc ciepln obiegu, ma natomiast wpyw na rozkad temperatury na powierzchni podogi.
Ukadanie w meandry rozpoczyna si zasilaniem od strony ciany zewntrznej. W ten sposb w stree najwikszych strat ciepa ogrzewanie
podogowe oddaje najwicej ciepa
Uoenie spiralne charakteryzuje si wyrwnan temperatur caej powierzchni podogi. Ten sposb ukadania jest wygodny ze wzgldu na
moliwo dowolnego wyboru promienia uku w naronikach. Dziki
temu rury mona ukada bez problemu nawet przy temp. 0C
Na odcinkach prostych odstpy pomidzy klipsami mocujcymi powinny
wynosi okoo 50 -75 cm, natomiast na uku rur naley przymocowa w co
najmniej trzech punktach. W systemie noppjet uni mocowanie rury wystpuje w pytach z wypustkami.
W miejscach zagszczenia przewodw grzejnych, szczeglnie przy rozdzielaczach, naley dodatkowo zaizolowa rury by temperatura podogi nie bya
zbyt wysoka.
Rysunki poniej obrazuj rne sposoby ukadania rur grzejnych.
W niektrych pomieszczeniach, w szczeglnoci na korytarzach, do rozdzielacza moe dochodzi wiele rur. Nastpstwem zagszczenia przewodw
grzejnych jest relatywnie wysoka temperatura podogi tzn. dua moc cieplna. W takich wypadkach zaleca si zaizolowanie rur otulin z pianki.

Meandry podwjne

Spirala

Rysunek 111
Sposoby ukadania rur grzejnych

Spirala ze zintegrowan
stref brzegow (przycienn)

ZASADY MONTAU

Meandry

Wielkoci obiegw wownic

Rury ogrzewania podogowego oddaj ciepo przede wszystkim ku grze
(ciepo uytkowe), a take ku doowi przez warstw izolacji (straty ciepa).
Cakowita ilo ciepa oddawana przez instalacj ogrzewania podogowego
oraz rnica pomidzy temperatur zasilania i powrotu okrelaj wielko
strumienia wody pyncej w wownicy. Od rednicy rury zaley prdko
przepywu wody, ktra nie powinna przekracza 0,5 m/sek. Strat cinienia
musi pokry praca pompy obiegowej.
Przecitny odstp rur grzejnych w budownictwie mieszkaniowym wynosi
150 mm. Z jednego zwoju rury dugoci 120 m mona wic uoy w przecitnych warunkach wownic na powierzchni okoo 18 m.
W pomieszczeniach, gdzie ludzie przebywaj czasowo (np. hol w budynku
szkolnym), nie obowizuj adne wymagania dotyczce rwnomiernego rozkadu temperatury. Rury grzejne mog by uoone rzadziej np. co 300 mm.

83

PORADNIK TECHNICZNY
ZASADY MONTAU

3. Podczanie rur do rozdzielacza oraz

regulacja przepywu w obiegach
1. Dopasowa dugo rury przy rozdzielaczu obcinajc za pomoc noyc.
Naoy na rur nakrtk i piercie zaciskowy zczki rura-rozdzielacz.
Do rury woy korpus z podczeniem stokowym.
2. Kluczem SW 27 zakrci nakrtk na krcu przyczeniowym rozdzielacza, przytrzymujc kluczem SW 24.
3. Regulacja hydrauliczna:
a) w przypadku rozdzielaczy ze stali nierdzewnej o prolu okrgym 1" bez
przepywomierzy - zdj kopaki ochronne zaworw na zasilaniu i za pomoc zaczonego klucza czworoktnego zamkn zawr krcc zgodnie
z ruchem wskazwek zegara. Otworzy zawr, realizujc nastaw wstpn podan w obliczeniach hydraulicznych poprzez wykonanie kluczem
odpowiedniej liczby obrotw w kierunku przeciwnym.
b) w przypadku rozdzielaczy ze stali nierdzewnej o prolu okrgym 1" ze
wskanikami przepywu - zdj kopaki ochronne zaworw na powrocie
i za pomoc zaczonego klucza czworoktnego przekrca zawr. Ilo
przepywajcej w obiegu wody mona bezporednio odczyta na przepywomierzach zamontowanych na zasilaniu.
c) w przypadku rozdzielaczy DSM - zdj nakrtki ochronne z zaworw
termostatycznych na powrocie. Odblokowa przepywomierze na belce
zasilajcej, cigajc czerwony kapsel zabezpieczajcy do gry i ustawi
je w pozycji cakowicie otwarte, krcc wskanikiem w lewo. Wymagany
przepyw dla kadego obiegu ustawiamy krcc wskanikiem w prawo.
Po wyregulowaniu i ewentualnej korekcie przepywu we wszystkich obiegach naley zablokowa przepywomierze.
d) w przypadku rozdzielaczy przemysowych LASER SERIES 5/4" - naley rozpocz od penego otwarcia wszystkich zaworw odcinajcych na belce
powrotnej i ustawienia przepywomierzy na belce grnej z pozycji cakowicie otwartych, poprzez obrt olki wskanika przepywu w lewo. Wymagany przepyw dla kadego obiegu ustawiamy krcc wskanikiem w
prawo.
Wartoci do nastaw oraz diagramy strat cinienia znajduj si na stronach
102-104.

4. Prba cinieniowa
DOBRZE

84

LE

Sprawdzenie szczelnoci instalacji naley przeprowadza pod cinieniem

prbnym o 2 bary wyszym od cinienia roboczego w danej instalacji, jednak przy cinieniu nie niszym ni 6 barw. Cinienie takie naley utrzymywa take pniej, podczas ukadania jastrychu ze wzgldu na moliwo
lepszej kontroli. Z prby szczelnoci naley sporzdzi odpowiedni protok.
Formularze znajduj si na stronach 105-108.

PORADNIK TECHNICZNY
ZASADY MONTAU

5. Wylewanie i wizanie jastrychu

Przygotowanie
Jastrych naley przygotowa zgodnie z instrukcj zamieszczon na opakowaniu plastykatora Purmo. Do jastrychu naley doda emulsj PURMO.
Moe by ona stosowana w temperaturze nie niszej ni +6C. Powinna by
skadowana w pomieszczeniach zabezpieczonych przed mrozem. W temperaturze pokojowej moe by przechowywana okoo 6 miesicy. W budynkach mieszkalnych emulsj stosuje si w nastpujcy sposb:
1,5 - 2 l emulsji na 1 m zaprawy jastrychowej. Tej iloci odpowiada 100 l
wody zarobowej.
Minimalna grubo warstwy jastrychu wynosi 65 mm (45 mm nad rurami).

Wizanie i wygrzewanie jastrychu

Po 21 dniach mona rozpocz wygrzewanie pyty grzejnej (po 7 dniach w
przypadku jastrychu anhydrytowego), ktre skada si z 3 etapw:
przez pierwsze 3 dni naley utrzymywa temperatur zasilania 25C
przez kolejne 5 dni naley utrzymywa maksymaln temperatur zasilania,
po cznie 8 dniach wygrzewania naley ochodzi go do temperatury pokojowej i sprawdzi wilgotno
Zleceniodawca powinien zadba o to, aby po uoeniu rur a do momentu
zwizania jastrychu nie wchodzi do pomieszcze. Zbyt wczesne obcienie moe uszkodzi podog.

Tabela 25
Dopuszczalna maksymalna wilgotno jastrychu przy
uyciu miernika CM [%]

Rodzaj
wykoczenia

Jastrych
cementowy

Jastrych
anhydrytowy

Wykadzina

1,8

0,3

Parkiet

1,8

0,3

1,8

0,3

2,0

0,3

Podoga
laminowana
Kamie /
terakota

6. Zasady napeniania i uruchamiania instalacji

Po uoeniu jastrychu i zakoczeniu procesu wizania mona uruchomi
instalacj, zgodnie z nastpujcymi zasadami:
ZASADY MONTAU

1. Zamkn zawory obiegw grzewczych na rozdzielaczu.

2. Napeni i odpowietrzy instalacj na odcinku od kota do rozdzielaczy.
3. Pojedynczo otwiera zawory kolejnych obiegw grzewczych i napenia
je a do cakowitego odpowietrzenia. Po odpowietrzeniu kadego obiegu
ponownie zamkn jego zawory. Dopiero gdy wszystkie obiegi s odpowietrzone, mona ponownie otworzy pozostae zawory.
4. Termostat bezpieczestwa na zasilaniu ogrzewania podogowego nastawi na 60C.
5. Poziom cinienia i pomp nastawi w zalenoci od obliczonych strat cinienia.
6. Nastawi zawory iloci przepywu zgodnie z obliczeniami i diagramem
przepywu.
7. Nastawi maksymaln rnic cinienia na regulatorze rnicy cinie.
8. Wszystkie mieszacze zamkn i uruchomi kocio. Po osigniciu temperatury roboczej kota mona otworzy mieszacz regulujcy. Ewentualne
urzdzenia sterujce mieszacza powinny by nastawione na odpowied-

85

PORADNIK TECHNICZNY
ZASADY MONTAU

nie warunki temperaturowe. W przypadku, gdy instalacj wyposaono w

mieszacz obniajcy temperatur zasilania, naley nastawi go na temperatur zasilania w granicach 50-60C i wycza, nie dopuszczajc do
rozregulowania ukadu.
9. Podczy i ustawi urzdzenia automatyki pogodowej oraz sprawdzi
ich funkcjonowanie.
Ukadanie warstwy wykoczeniowej podogi mona rozpocz dopiero po
uruchomieniu instalacji.

Dugi okres gwarancji

Dotychczas wykonano wiele milionw metrw kwadratowych ogrzewania
podogowego na pytach izolacyjnych rolljet i faltjet. Jest to do tej pory najbardziej skuteczny i niezawodny system.
Elementy systemu poddawano wielu probom przy podwyszonych obcieniach.
Uzyskane efekty upowaniaj nas, do udzielania 10-letniej gwarancji na
kompletny system ogrzewania paszczyznowego oraz 30-letniej gwarancji
na rur PexPenta.
Jeeli pomimo waciwej obsugi i prawidowego wykonania instalacji, wystpi uszkodzenia elementw systemu, to poniesiemy koszty wymiany
uszkodzonych czci, z uwzgldnieniem demontau i ponownego montau.
Formularz gwarancyjny dostpny na stronie 108.

86

PORADNIK TECHNICZNY
TABELE I WYKRESY

Emisja ciepa: rolljet / faltjet

Tabele sporzdzone w oparciu o norm PN-EN 1264*
temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C

35

40

45

50

55

15
18
20
22
24
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24

rednia temp.
wody w rurach

temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24

35

40

45

50

55

R =
0,00 m2K/W

Jednostkowa emisja ciepa q / max temperatura tF,max na powierzchni podogi

300
W/m2
C
73
62
55
48
40
92
81
73
66
59
110
99
92
84
77
128
117
110
103
95
147
136
128
121
114

23,6
25,5
26,7
27,8
29,0
25,6
27,4
28,6
29,9
31,1
27,5
29,4
30,6
31,8
33,0
29,4
31,3
32,5
33,7
35,0
31,2
33,1
34,4
35,6
36,9

o oporze cieplnym R= 0,00 m2K/W. Rozstaw rur w mm.

250
200
150
100
W/m2
C
W/m2
C
W/m2
C
W/m2
C
84
72
63
55
46
105
93
84
76
67
126
114
105
97
88
147
135
126
118
109
168
156
147
139
131

24,0
25,8
27,0
28,1
29,3
26,1
27,9
29,0
30,2
31,4
28,1
29,9
31,1
32,3
33,5
30,1
31,9
33,1
34,3
35,5
32,0
33,8
35,1
36,3
37,5

97
83
73
63
53
122
107
97
87
78
146
131
122
112
102
170
156
146
136
126
194
180
170
160
151

24,6
26,3
27,4
28,5
29,6
26,8
28,5
29,6
30,7
31,8
28,9
30,6
31,8
32,9
34,0
31,0
32,7
33,9
35,1
36,2
33,1
34,8
36,0
37,2
38,3

112
95
84
73
62
140
123
112
101
90
168
151
140
129
118
196
179
168
157
146
224
207
196
185
174

25,5
27,1
28,1
29,1
30,1
27,9
29,4
30,5
31,5
32,6
30,2
31,8
32,9
33,9
35,0
32,5
34,1
35,2
36,2
37,3
34,7
36,4
37,5
38,5
39,6

129
110
97
84
71
162
142
129
116
104
194
175
162
149
136
226
207
194
181
168
259
239
226
214
201

26,6
28,0
28,9
29,9
30,7
29,2
30,7
31,6
32,6
33,5
31,8
33,3
34,2
35,2
36,1
34,3
35,8
36,8
37,8
38,7
36,8
38,3
39,3
40,3
41,3

50
W/m2

150
128
113
98
83
188
165
150
135
120
226
203
188
173
158
263
241
226
211
196
301
278
263
248
233

28,0
29,3
30,0
30,8
31,6
31,0
32,2
33,0
33,9
34,6
33,9
35,1
36,0
36,8
37,6
36,7
38,0
38,9
39,7
40,6
39,5
40,8
41,7
42,6
43,4

R =
0,05 m2K/W

Jednostkowa emisja ciepa q / max temperatura tF,max na powierzchni podogi

300
C
W/m2
59
50
44
38
32
74
65
59
53
47
89
80
74
68
62
103
94
89
83
77
118
109
103
97
91

22,1
24,1
25,5
26,8
28,1
23,7
25,7
27,1
28,4
29,8
25,3
27,3
28,7
30,1
31,4
26,8
28,9
30,3
31,6
33,0
28,3
30,4
31,8
33,2
34,6

o oporze cieplnym R= 0,05 m2K/W. Rozstaw rur w mm.

250
200
150
100
W/m2
C
W/m2
C
W/m2
C
W/m2
C
66
56
50
43
36
83
73
66
60
53
99
89
83
76
70
116
106
99
93
86
132
122
116
109
103

22,3
24,3
25,6
26,9
28,2
23,9
25,9
27,3
28,6
29,9
25,5
27,6
28,9
30,3
31,6
27,1
29,1
30,5
31,9
33,2
28,7
30,7
32,1
33,5
34,8

74
63
56
48
41
93
82
74
67
60
112
100
93
86
78
130
119
112
104
97
149
138
130
123
115

22,5
24,5
25,8
27,1
28,4
24,2
26,2
27,5
28,9
30,2
25,9
27,9
29,2
30,6
31,9
27,5
29,6
30,9
32,2
33,6
29,2
31,2
32,5
33,9
35,2

84
72
63
55
46
105
93
84
76
67
126
114
105
97
88
147
135
126
118
109
168
156
147
139
131

23,1
25,0
26,2
27,5
28,7
24,9
26,8
28,1
29,4
30,6
26,7
28,6
29,9
31,2
32,5
28,5
30,4
31,7
33,0
34,3
30,2
32,2
33,5
34,8
36,1

95
81
71
62
52
119
105
95
86
76
143
128
119
109
100
166
152
143
133
124
190
176
166
157
147

23,8
25,6
26,8
27,9
29,1
25,7
27,6
28,8
30,0
31,2
27,7
29,5
30,7
32,0
33,2
29,6
31,5
32,7
33,9
35,1
31,5
33,3
34,6
35,8
37,1

50
W/m2

108
91
81
70
59
135
118
108
97
86
161
145
135
124
113
188
172
161
151
140
215
199
188
178
167

24,6
26,3
27,4
28,5
29,6
26,8
28,5
29,6
30,7
31,9
28,9
30,6
31,8
32,9
34,1
31,0
32,7
33,9
35,1
36,2
33,1
34,8
36,0
37,2
38,3

Maksymalna temperatura podogi wg normy PN-EN 1264

Strefa przebywania ludzi: tF,max = 29 C

Strefa brzegowa: tF,max = 35 C

azienki: tF,max = 33 C

*Emisja ciepa dla rury PURMO 17x2mm

87

Beton

Ceramika

TABELE I WYKRESY

rednia temp.
wody w rurach

PORADNIK TECHNICZNY
TABELE I WYKRESY

Emisja ciepa: rolljet / faltjet

Tabele sporzdzone w oparciu o norm PN-EN 1264*
rednia temp.
wody w rurach

temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C

35

40

45

50

55

temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24

35

40

45

50

55

o oporze cieplnym R= 0,10 m2K/W. Rozstaw rur w mm.

250
200
150
100
W/m2
C
W/m2
C
W/m2
C
W/m2
C

300
W/m2
C

15
18
20
22
24
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24

rednia temp.
wody w rurach

R =
0,10 m2K/W

Jednostkowa emisja ciepa q / max temperatura tF,max na powierzchni podogi

50
43
38
33
28
63
55
50
45
40
75
68
63
58
53
88
80
75
70
65
100
93
88
83
78

21,1
23,3
24,7
26,1
27,6
22,5
24,7
26,1
27,6
29,0
23,9
26,0
27,5
29,0
30,4
25,2
27,4
28,9
30,3
31,8
26,5
28,7
30,2
31,7
33,1

55
47
42
36
30
69
61
55
50
44
83
75
69
64
58
97
89
83
78
72
111
102
97
91
86

21,2
23,3
24,8
26,2
27,6
22,6
24,7
26,2
27,6
29,0
23,9
26,1
27,6
29,0
30,5
25,3
27,5
28,9
30,4
31,9
26,6
28,8
30,3
31,8
33,2

61
52
46
40
34
77
68
61
55
49
92
83
77
71
64
107
98
92
86
80
123
114
107
101
95

21,3
23,5
24,9
26,3
27,7
22,8
24,9
26,3
27,8
29,2
24,2
26,3
27,8
29,2
30,6
25,5
27,7
29,2
30,6
32,0
26,9
29,1
30,5
32,0
33,4

68
58
51
44
37
85
75
68
61
54
102
92
85
78
71
119
108
102
95
88
136
125
119
112
105

21,6
23,7
25,1
26,5
27,9
23,1
25,3
26,6
28,0
29,4
24,6
26,7
28,1
29,5
31,0
26,1
28,2
29,6
31,0
32,4
27,5
29,6
31,1
32,5
33,9

75
64
56
49
41
94
83
75
68
60
113
101
94
86
79
131
120
113
105
98
150
139
131
124
116

22,1
24,1
25,4
26,8
28,1
23,7
25,7
27,1
28,4
29,8
25,2
27,3
28,7
30,0
31,4
26,8
28,8
30,2
31,6
33,0
28,3
30,4
31,8
33,2
34,5

50
W/m2

83
71
63
54
46
104
92
83
75
67
125
113
104
96
88
146
133
125
117
108
167
154
146
138
129

22,6
24,6
25,9
27,2
28,4
24,3
26,3
27,6
28,9
30,2
26,0
28,0
29,3
30,7
32,0
27,7
29,7
31,0
32,4
33,7
29,3
31,3
32,7
34,0
35,4

R =
0,15 m2K/W

Jednostkowa emisja ciepa q / max temperatura tF,max na powierzchni podogi

o oporze cieplnym R= 0,15 m2K/W. Rozstaw rur w mm.
250
200
150
100
W/m2
C
W/m2
C
W/m2
C
W/m2
C

300
W/m2
C
44
37
33
28
24
55
48
44
39
35
66
59
55
50
46
77
70
66
61
57
88
81
77
72
68

20,4
22,7
24,2
25,7
27,1
21,6
23,9
25,4
26,9
28,4
22,8
25,1
26,6
28,1
29,7
24,0
26,3
27,8
29,3
30,9
25,2
27,5
29,0
30,5
32,1

48
41
36
31
26
60
53
48
43
38
72
65
60
55
50
84
76
72
67
62
96
88
84
79
74

20,4
22,7
24,2
25,7
27,1
21,6
23,9
25,4
26,9
28,4
22,8
25,1
26,6
28,1
29,7
24,0
26,3
27,8
29,3
30,9
25,2
27,5
29,0
30,5
32,1

52
44
39
34
29
65
57
52
47
42
78
70
65
60
55
91
84
78
73
68
104
97
91
86
81

20,5
22,7
24,2
25,7
27,2
21,7
24,0
25,5
27,0
28,5
22,9
25,2
26,7
28,2
29,7
24,1
26,4
27,9
29,4
30,9
25,3
27,6
29,1
30,6
32,1

57
48
43
37
31
71
63
57
51
46
86
77
71
66
60
100
91
86
80
74
114
105
100
94
88

20,7
22,9
24,4
25,8
27,3
22,0
24,2
25,7
27,2
28,6
23,2
25,5
27,0
28,4
29,9
24,4
26,7
28,2
29,7
31,2
25,7
27,9
29,4
31,0
32,5

62
53
47
40
34
78
68
62
56
50
93
84
78
72
65
109
100
93
87
81
124
115
109
103
96

21,0
23,1
24,6
26,0
27,5
22,3
24,5
26,0
27,4
28,9
23,6
25,8
27,3
28,8
30,2
24,9
27,2
28,6
30,1
31,6
26,2
28,4
29,9
31,4
32,9

50
W/m2

68
58
51
44
37
85
75
68
61
54
102
92
85
78
71
119
109
102
95
88
136
126
119
112
105

21,3
23,5
24,9
26,3
27,7
22,8
24,9
26,3
27,8
29,2
24,2
26,3
27,8
29,2
30,6
25,5
27,7
29,2
30,6
32,0
26,9
29,1
30,5
32,0
33,4

Wyniki bada laboratoryjnych na podstawie normy PN-EN 1264-2

Rozstaw rur [mm]

300

250

200

150

100

50

Gsto strumienia ciepa [W/m2]

logarytmiczna rnica temperatur [K]

76,7
20,9

83,7
19,9

90,4
18,6

94,6
16,9

97,7
15,1

100,0
13,3

*Emisja ciepa dla rury PURMO 17x2mm

88

Panele/
wykadzina

Parkiet /
gruby dywan

PORADNIK TECHNICZNY
TABELE I WYKRESY

Emisja ciepa: noppjet

Tabele sporzdzone w oparciu o norm PN-EN 1264*
temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C

35

40

45

50

55

temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24

35

40

45

50

55

300
W/m2
C

15
18
20
22
24
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24

rednia temp.
wody w rurach

R =
0,00 m2K/W

Jednostkowa emisja ciepa q / max temperatura tF,max na powierzchni podogi

71
60
53
46
39
88
78
71
64
56
106
95
88
81
74
124
113
106
99
92
141
131
124
116
109

23,2
25,1
26,4
27,6
28,8
25,1
27,0
28,2
29,5
30,7
26,9
28,8
30,1
31,4
32,6
28,7
30,6
31,9
33,2
34,5
30,5
32,4
33,7
35,0
36,3

o oporze cieplnym R= 0,00 m2K/W. Rozstaw rur w mm.

250
200
150
100
W/m2
C
W/m2
C
W/m2
C
W/m2
C
81
69
61
53
45
101
89
81
73
65
122
109
101
93
85
142
130
122
113
105
162
150
142
134
126

23,7
25,5
26,7
27,9
29,0
25,6
27,5
28,7
29,9
31,1
27,5
29,4
30,6
31,9
33,1
29,4
31,3
32,5
33,8
35,0
31,3
33,2
34,4
35,7
36,9

94
80
70
61
52
117
103
94
84
75
141
127
117
108
98
164
150
141
131
122
188
174
164
165
145

24,3
26,0
27,1
28,3
29,4
26,3
28,1
29,3
30,4
31,6
28,4
30,2
31,3
32,5
33,7
30,4
32,2
33,4
34,6
35,8
32,4
34,2
35,4
36,6
37,8

108
92
81
70
60
136
119
108
98
87
163
146
136
125
114
190
173
163
152
141
217
201
190
179
168

25,2
26,8
27,8
28,9
29,9
27,5
29,1
30,2
31,2
32,3
29,7
31,4
32,5
33,5
34,6
31,9
33,6
34,7
35,8
33,9
34,1
35,8
36,9
38,0
39,1

127
108
95
82
70
159
139
127
114
101
190
171
159
146
133
222
203
190
178
165
254
235
222
209
197

26,4
27,8
28,8
29,7
30,6
29,0
30,4
31,4
32,4
33,3
31,5
33,0
34,0
35,0
35,9
34,0
35,5
36,5
37,5
38,5
36,4
38,0
39,0
40,0
41,0

50
W/m2

149
127
112
97
82
187
164
149
134
119
224
201
187
172
157
261
239
224
209
194
298
276
261
246
231

27,9
29,2
30,0
30,8
31,5
30,9
32,1
32,9
33,8
34,6
33,7
35,0
35,9
36,7
37,5
36,5
37,9
38,7
39,6
40,4
39,3
40,7
41,5
42,4
43,3

R =
0,05 m2K/W

Jednostkowa emisja ciepa q / max temperatura tF,max na powierzchni podogi

300
C
W/m2
57
48
43
37
31
71
62
57
51
45
85
77
71
65
60
99
91
85
80
74
114
105
99
94
88

21,8
23,8
25,2
26,6
27,9
23,3
25,4
26,8
28,2
29,5
24,8
26,9
28,3
29,7
31,1
26,3
28,4
29,8
31,2
32,6
27,7
29,8
31,3
32,7
34,1

o oporze cieplnym R= 0,05 m2K/W. Rozstaw rur w mm.

250
200
150
100
W/m2
C
W/m2
C
W/m2
C
W/m2
C
64
54
48
42
35
80
70
64
58
51
96
86
80
74
67
112
102
96
90
83
128
118
112
106
99

22,0
24,0
25,4
26,7
28,1
23,6
25,6
27,0
28,4
29,7
25,1
27,2
28,6
30,0
31,3
26,7
28,7
30,1
31,5
32,9
28,2
30,3
31,7
33,0
34,4

72
62
54
47
40
91
80
72
65
58
109
98
91
83
76
127
116
109
101
94
145
134
127
119
112

22,3
24,3
25,6
26,9
28,2
24,0
26,0
27,3
28,6
30,0
25,6
27,6
29,0
30,3
31,7
27,2
29,2
30,6
31,9
33,3
28,7
30,8
32,2
33,5
34,9

82
70
61
53
45
102
90
82
74
65
123
110
102
94
86
143
131
123
115
106
164
151
143
135
127

22,9
24,8
26,1
27,3
28,6
24,6
26,6
27,9
29,2
30,4
26,4
28,3
29,6
30,9
32,2
28,1
30,1
31,4
32,7
34,0
29,8
31,8
33,1
34,4
35,7

93
79
70
61
51
117
103
93
84
75
140
126
117
107
98
163
149
140
130
121
186
172
163
154
144

23,6
25,4
26,6
27,8
29,0
25,6
27,4
28,6
29,8
31,0
27,5
29,3
30,6
31,8
33,0
29,3
31,2
32,5
33,7
34,9
31,2
33,1
34,3
35,6
36,8

50
W/m2

106
90
80
69
59
133
117
106
96
85
160
144
133
122
112
186
170
160
149
138
213
197
186
176
165

24,5
26,2
27,3
28,4
29,5
26,7
28,4
29,5
30,7
31,8
28,8
30,5
31,7
32,8
34,0
30,8
32,6
33,8
34,9
36,1
32,9
34,7
35,8
37,0
38,2

Maksymalna temperatura podogi wg normy PN-EN 1264

Strefa przebywania ludzi: tF,max = 29 C

Strefa brzegowa: tF,max = 35 C

azienki: tF,max = 33 C

*Emisja ciepa dla rury PURMO 14 x 2 mm

89

beton

Ceramika

TABELE I WYKRESY

rednia temp.
wody w rurach

PORADNIK TECHNICZNY
TABELE I WYKRESY

Emisja ciepa: noppjet

Tabele sporzdzone w oparciu o norm PN-EN 1264*
rednia temp.
wody w rurach

temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C

35

40

45

50

55

temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24

35

40

45

50

55

o oporze cieplnym R= 0,10 m2K/W. Rozstaw rur w mm.

250
200
150
100
W/m2
C
W/m2
C
W/m2
C
W/m2
C

300
W/m2
C

15
18
20
22
24
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24
15
18
20
22
24

rednia temp.
wody w rurach

R =
0,10 m2K/W

Jednostkowa emisja ciepa q / max temperatura tF,max na powierzchni podogi

49
41
36
32
27
61
53
49
44
39
73
66
61
56
51
85
78
73
68
63
97
90
85
80
75

20,9
23,1
24,5
26,0
27,4
22,2
24,4
25,9
27,3
28,8
23,5
25,7
27,2
28,7
30,1
24,8
27,0
28,5
30,0
31,5
26,0
28,3
29,8
31,3
32,8

54
46
40
35
30
67
59
54
48
43
81
73
67
62
56
94
86
81
75
70
108
100
94
89
83

21,0
23,2
24,6
26,0
27,5
22,3
24,5
26,0
27,4
28,9
23,6
25,9
27,3
28,8
30,3
25,0
27,2
28,6
30,1
31,6
26,2
28,5
30,0
31,4
32,9

60
51
45
39
33
75
66
60
54
48
90
81
75
69
63
105
96
90
84
78
120
111
105
99
93

21,2
23,3
24,7
26,2
27,6
22,5
24,7
26,2
27,6
29,0
23,9
26,1
27,5
29,0
30,4
25,2
27,4
28,9
30,4
31,8
26,5
28,8
30,2
31,7
33,2

66
56
50
43
37
83
73
66
60
53
100
90
83
76
70
116
106
100
93
86
133
123
116
110
103

21,5
23,6
25,0
26,4
27,8
23,0
25,1
26,5
27,9
29,3
24,4
26,6
28,0
29,4
30,8
25,8
28,0
29,4
30,8
32,3
27,2
29,4
30,8
32,3
33,7

74
63
56
48
41
93
81
74
67
59
111
100
93
85
78
130
118
111
104
96
148
137
130
122
115

22,0
24,0
25,4
26,7
28,1
23,6
25,6
27,0
28,4
29,7
25,1
27,2
28,6
29,9
31,3
26,6
28,7
30,1
31,5
32,9
28,1
30,2
31,6
33,0
34,4

50
W/m2

83
70
62
54
45
103
91
83
74
66
124
112
103
95
87
145
132
124
116
107
165
153
145
136
128

22,6
24,5
25,8
27,1
28,4
24,3
26,2
27,6
28,9
30,2
25,9
27,9
29,3
30,6
31,9
27,6
29,6
30,9
32,3
33,6
29,2
31,2
32,6
33,9
35,3

R =
0,15 m2K/W

Jednostkowa emisja ciepa q / max temperatura tF,max na powierzchni podogi

o oporze cieplnym R= 0,15 m2K/W. Rozstaw rur w mm.
250
200
150
100
W/m2
C
W/m2
C
W/m2
C
W/m2
C

300
W/m2
C
43
36
32
28
23
53
47
43
38
34
64
58
53
49
45
75
68
64
60
55
85
79
75
70
66

20,2
22,5
24,0
25,5
27,0
21,4
23,7
25,2
26,7
28,3
22,5
24,8
26,4
27,9
29,4
23,7
26,0
27,5
29,1
30,6
24,8
27,1
28,7
30,2
31,8

47
40
35
30
26
58
51
47
42
37
70
63
58
54
49
82
75
70
65
61
93
86
82
77
72

20,3
22,5
24,0
25,5
27,0
21,4
23,7
25,3
26,8
28,3
22,6
24,9
26,4
28,0
29,5
23,7
26,0
27,6
29,1
30,7
24,9
27,2
28,7
30,3
31,8

51
43
38
33
28
64
56
51
46
41
77
69
64
59
54
89
82
77
71
66
102
94
89
84
79

20,3
22,6
24,1
25,6
27,1
21,5
23,8
25,3
26,8
28,3
22,7
25,0
26,5
28,0
29,6
23,9
26,2
27,7
29,2
30,8
25,0
27,3
28,9
30,4
31,9

56
48
42
36
31
70
62
56
50
45
84
76
70
64
59
98
90
84
78
73
112
104
98
92
87

20,6
22,8
24,3
25,8
27,2
21,8
24,1
25,6
27,1
28,6
23,1
25,3
26,8
28,3
29,8
24,3
26,6
28,1
29,6
31,1
25,5
27,8
29,3
30,8
32,3

61
52
46
40
34
77
68
61
55
49
92
83
77
71
64
107
98
92
86
80
123
114
107
101
95

20,9
23,1
24,5
26,0
27,4
22,2
24,4
25,9
27,4
28,8
23,5
25,8
27,2
28,7
30,2
24,8
27,0
28,5
30,0
31,5
26,1
28,3
29,8
31,3
32,8

50
W/m2

68
57
51
44
37
85
74
68
61
54
101
91
85
78
71
118
108
101
95
88
135
125
118
112
105

21,3
23,4
24,9
26,3
27,7
22,7
24,9
26,3
27,7
29,1
24,1
26,3
27,7
29,2
30,6
25,5
27,7
29,1
30,6
32,0
26,8
29,0
30,5
31,9
33,4

Wyniki bada laboratoryjnych na podstawie normy PN-EN 1264-2

Rozstaw rur [mm]

300

250

200

150

100

50

Gsto strumienia ciepa [W/m2]

logarytmiczna rnica temperatur [K]

76,7
22,0

84,3
20,8

90,9
19,4

94,8
17,5

97,7
15,4

100,0
13,4

*Emisja ciepa dla rury PURMO 14 x 2 mm

90

Panele/
wykadzina

Parkiet /
gruby dywan

PORADNIK TECHNICZNY
TABELE I WYKRESY

Emisja ciepa: system suchy

Tabele sporzdzone w oparciu o norm PN-EN 1264*
rednia temp.
wody w rurach

temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C

R =
0,00 m2K/W

Jednostkowa emisja ciepa q / max temperatura tF,max na powierzchni podogi

o oporze cieplnym R= 0,00 m2 K/W. Rozstaw rur w mm.
300
W/m2

225
C

W/m2

150
C

W/m2

75
C

W/m2

Bez okadziny
rednia temp.
wody w rurach

temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C

Jednostkowa emisja ciepa q / max temperatura tF,max na powierzchni podogi

o oporze cieplnym R= 0,05 m2 K/W. Rozstaw rur w mm.
300
W/m2

225
C

W/m2

150
C

W/m2

R =
0,05 m2K/W

75
C

W/m2

Ceramika

Wyniki bada laboratoryjnych na podstawie normy PN-EN 1264-2

Strefa przebywania ludzi: tF,max = 29 C

Strefa brzegowa: tF,max = 29 C

azienki: tF,max = ti + 9C = 33C

TABELE I WYKRESY

Moce cieplne byy testowane zgodnie z norm PN-EN 1264 i odnosz si do rury grzewczej HKS 14x2 mm oraz pyt suchego jastrychu nad rurami
o gruboci 25 mm

91

PORADNIK TECHNICZNY
TABELE I WYKRESY

Emisja ciepa: system suchy

Tabele sporzdzone w oparciu o norm PN-EN 1264*
rednia temp.
wody w rurach

temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C

Jednostkowa emisja ciepa q / max temperatura tF,max na powierzchni podogi

o oporze cieplnym R= 0,10 m2 K/W. Rozstaw rur w mm.
300
W/m2

225
C

W/m2

150
C

W/m2

R =
0,10 m2K/W

75
C

W/m2

Dywan
rednia temp.
wody w rurach

temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C

Jednostkowa emisja ciepa q / max temperatura tF,max na powierzchni podogi

o oporze cieplnym R= 0,15 m2 K/W. Rozstaw rur w mm.
300
W/m2

225
C

W/m2

150
C

W/m2

R =
0,15 m2K/W

75
C

W/m2

Parkiet /
gruby
Dywan
Moce cieplne byy testowane zgodnie z norm PN-EN 1264 i odnosz si do rury grzewczej HKS 14x2 mm oraz pyt suchego jastrychu nad rurami
o gruboci 25 mm

92

PORADNIK TECHNICZNY
TABELE I WYKRESY

Emisja ciepa: railjet ogrzewanie cienne

Tabele sporzdzone w oparciu o norm PN-EN 1264*
temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C
18
20
22
24
18
20
22
24
18
20
22
24
18
20
22
24

35

40

45

50

rednia temp.
wody w rurach

temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C
18
20
22
24
18
20
22
24
18
20
22
24
18
20
22
24

35

40

45

50

rednia temp.
wody w rurach

temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C
18
20
22
24
18
20
22
24
18
20
22
24
18
20
22
24

35

40

45

50

R =
0,00 m2K/W

Jednostkowa emisja ciepa q / max temperatura tF,max na powierzchni podogi

o oporze cieplnym R= 0,00 m2 K/W. Rozstaw rur w mm.
150
W/m2
78
69
60
50
101
92
83
73
124
115
106
96
147
138
129
119

100
C
25,6
26,7
27,9
29,1
27,6
28,8
30,0
31,1
29,5
30,7
31,9
33,2
31,4
32,7
33,9
35,1

W/m2
90
80
69
58
117
106
96
85
143
133
122
112
170
159
149
138

50
C
26,4
27,5
28,6
29,6
28,6
29,7
30,8
31,9
30,8
31,9
33,0
34,1
32,9
34,0
35,2
36,3

W/m2
106
93
81
68
137
124
112
99
168
155
143
130
199
186
174
161

C
27,5
28,4
29,4
30,4
30,0
31,0
32,0
32,9
32,4
33,4
34,4
35,5
34,8
35,8
36,9
37,9

R =
0,05 m2K/W

Jednostkowa emisja ciepa q / max temperatura tF,max na powierzchni podogi

o oporze cieplnym R= 0,05 m2 K/W. Rozstaw rur w mm.
150
W/m2
62
55
47
40
80
73
66
58
99
91
84
77
117
110
102
95

100
C
24,1
25,5
26,8
28,1
25,8
27,1
28,5
29,8
27,3
28,7
30,1
31,4
28,9
30,3
31,7
33,0

W/m2
70
62
54
45
91
82
74
66
111
103
95
87
132
124
115
107

50
C
24,7
25,9
27,2
28,5
26,4
27,7
29,0
30,3
28,1
29,4
30,8
32,1
29,8
31,1
32,5
33,8

W/m2
80
70
61
51
103
94
84
75
126
117
108
98
150
140
131
122

C
25,3
26,5
27,7
28,9
27,2
28,5
29,7
30,9
29,1
30,4
31,6
32,9
31,0
32,3
33,5
34,8

Jednostkowa emisja ciepa q / max temperatura tF,max na powierzchni podogi

o oporze cieplnym R= 0,10 m2 K/W. Rozstaw rur w mm.
150
W/m2
52
45
39
33
67
61
55
48
82
76
70
64
97
91
85
79

100
C
23,2
24,6
26,1
27,5
24,5
26,0
27,5
28,9
25,9
27,4
28,8
30,3
27,2
28,7
30,2
31,6

W/m2
57
50
44
37
74
67
60
54
91
84
77
71
108
101
94
87

tynk/farba

tapeta/
pytki klejone

R =
0,10 m2K/W

50
C
23,5
24,9
26,3
27,7
25,0
26,4
27,8
29,2
26,4
27,8
29,3
30,7
27,8
29,3
30,7
32,1

W/m2
64
56
49
41
83
75
68
60
101
94
86
79
120
113
105
98

C
24,0
25,3
26,7
28,0
25,6
26,9
28,3
29,7
27,1
28,5
29,9
31,2
28,6
30,0
31,4
32,8

gruba
tapeta/
pytki na
zaprawie

* Moce cieplne byy testowane zgodnie z norm PN-EN 1264 i odnosz si do rury grzewczej HKS 14x2 mm oraz tynku cementowego 10 mm gruboci nad rur

93

TABELE I WYKRESY

rednia temp.
wody w rurach

PORADNIK TECHNICZNY
TABELE I WYKRESY

Emisja ciepa: system suchy ogrzewanie cienne

Tabele sporzdzone w oparciu o norm PN-EN 1264*
rednia temp.
wody w rurach

temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C
18
20
22
24
18
20
22
24
18
20
22
24
18
20
22
24

35

40

45

50

150
W/m2
33
29
25
21
43
39
35
31
52
49
45
41
62
58
54
51

rednia temp.
wody w rurach

temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C
18
20
22
24
18
20
22
24
18
20
22
24
18
20
22
24

35

40

45

50

tHm
C

ti
C
18
20
22
24
18
20
22
24
18
20
22
24
18
20
22
24

45

50

W/m2
52
46
40
34
68
61
55
49
83
77
71
65
98
92
86
80

R =
0,00 m2K/W

50
C
32,1
24,5
26,0
27,4
24,4
25,9
27,4
28,8
25,8
27,2
28,7
30,2
27,1
28,5
30,0
31,5

W/m2
75
66
57
48
97
88
79
70
119
110
101
92
140
132
123
114

C
24,9
26,2
27,4
28,6
26,7
28,0
29,3
30,5
28,5
29,8
31,1
32,4
30,3
31,6
32,9
34,1

Jednostkowa emisja ciepa q / max temperatura tF,max na powierzchni podogi

o oporze cieplnym R= 0,05 m2 K/W. Rozstaw rur w mm.
150

temp. wewn.
pomieszcze

40

100
C
21,5
23,1
24,7
26,3
22,4
24,0
25,6
27,3
23,3
24,9
26,6
28,2
24,1
25,8
27,4
29,1

W/m2
30
26
23
19
39
35
32
28
47
44
40
37
56
53
49
46

rednia temp.
wody w rurach

35

Jednostkowa emisja ciepa q / max temperatura tF,max na powierzchni podogi

o oporze cieplnym R= 0,00 m2 K/W. Rozstaw rur w mm.

100
C
21,1
22,8
24,5
26,1
22,0
23,6
25,3
27,0
22,8
24,5
26,1
27,8
23,6
25,3
26,9
28,6

W/m2
44
39
34
28
57
52
46
41
70
65
59
54
83
77
72
67

R =
0,05 m2K/W

50
C
22,4
23,9
25,4
26,9
23,5
25,0
26,6
28,1
24,6
26,2
27,7
29,3
25,7
27,3
28,8
30,4

W/m2
60
53
46
39
78
71
64
56
95
88
81
74
113
106
99
92

C
23,7
25,0
26,4
27,8
25,2
26,6
28,0
29,4
26,6
28,0
29,4
30,9
28,1
29,5
30,9
32,3

150

100
C
20,8
22,5
24,2
25,9
21,6
23,3
25,0
26,7
22,3
24,0
25,7
27,4
23,0
24,7
26,5
28,2

W/m2
38
33
29
25
49
45
40
36
60
56
51
47
71
67
62
58

tapeta/
pytki klejone

R =
0,10 m2K/W

Jednostkowa emisja ciepa q / max temperatura tF,max na powierzchni podogi

o oporze cieplnym R= 0,10 m2 K/W. Rozstaw rur w mm.
W/m2
27
23
20
17
34
31
28
25
42
39
36
33
50
47
44
41

tynk/farba

50
C
21,8
23,4
25,0
26,6
22,8
24,4
26,0
27,6
23,8
25,4
27,0
28,6
24,8
26,4
28,0
29,6

W/m2
50
44
38
32
65
59
53
47
80
74
68
62
94
89
83
77

C
22,8
24,3
25,8
27,2
24,1
25,6
27,1
28,5
25,3
26,8
28,3
29,8
26,5
28,1
29,6
31,1

* Moce cieplne byy testowane zgodnie z norm PN-EN 1264 i odnosz si do rury grzewczej HKS 14x2 mm oraz pyt kartonowo-gipsowych o gruboci 10 mm

94

gruba
tapeta/
pytki na
zaprawie

PORADNIK TECHNICZNY
TABELE I WYKRESY

Emisja chodu: rolljet/faltjet

Tabele sporzdzone w oparciu o norm PN-EN 1264*
rednia temp.
wody w rurach

temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C

W/m2

W/m2

W/m2

22
24
26
28
22
24
26
28
22
24
26
28
22
24
26
28

36
43
50
58
29
36
43
50
22
29
36
43
14
22
29
36

16,5
17,4
18,3
19,2
17,6
18,5
19,4
20,3
18,7
19,6
20,5
21,4
19,8
20,7
21,6
22,5

40
48
56
64
32
40
48
56
24
32
40
48
16
24
32
40

15,8
16,6
17,3
18,1
17,1
17,8
18,6
19,3
18,3
19,1
19,8
20,6
19,5
20,3
21,1
21,8

45
54
63
72
36
45
54
63
27
36
45
54
18
27
36
45

15,1
15,7
16,3
17,0
16,5
17,1
17,7
18,3
17,9
18,5
19,1
19,7
19,2
19,9
20,5
21,1

12

14

16

18

rednia temp.
wody w rurach
tHm
C
12

14

16

18

R =
0,00 m2K/W

Jednostkowa emisja chodu q i rednia temperatura powierzchni podogi

Rozstaw rur w mm
200

temp. wewn.
pomieszcze

150

100

50
W/m2

C
14,3
14,7
15,2
15,6
15,8
16,3
16,7
17,2
17,4
17,8
18,3
18,7
18,9
19,4
19,8
20,3

50
60
70
80
40
50
60
70
30
40
50
60
20
30
40
50

R =
0,05 m2K/W

Jednostkowa emisja chodu q i rednia temperatura powierzchni podogi

Rozstaw rur w mm

ti
C

W/m2

200
C

W/m2

150
C

W/m2

100
C

22
24
26
28
22
24
26
28
22
24
26
28
22
24
26
28

30
36
42
47
24
30
36
42
18
24
30
36
12
18
24
30

17,4
18,5
19,6
20,7
18,4
19,4
20,5
21,6
19,3
20,4
21,4
22,5
20,2
21,3
22,4
23,4

30
36
42
48
24
30
36
42
18
24
30
36
12
18
24
30

17,3
18,4
19,5
20,6
18,3
19,3
20,4
24,5
19,2
20,3
21,3
22,4
20,1
21,2
22,3
23,3

36
43
50
57
29
36
43
50
22
29
36
43
14
22
29
36

16,5
17,4
18,3
19,2
17,6
18,5
19,4
20,3
18,7
19,6
20,5
21,4
19,8
20,7
21,6
22,5

Bez okadziny

50
W/m2
40
48
55
63
32
40
48
55
24
32
40
48
16
24
32
40

C
15,9
16,7
17,5
18,3
17,1
17,9
18,7
19,5
18,3
19,1
19,9
20,7
19,6
20,3
21,1
21,9

Pytki

Wytuszczone wartoci emisji chodu q, oznaczaj e, przekroczono temperatur punktu rosy (kondensacja) przy wilgotnoci wzgldnej powietrza
w pomieszczeniu 75%

TABELE I WYKRESY

* Wydajnoci chodnicze zostay pomierzone dla rury HKS 14x2 mm

95

PORADNIK TECHNICZNY
TABELE I WYKRESY

Emisja chodu: rolljet/faltjet

Tabele sporzdzone w oparciu o norm PN-EN 1264*
rednia temp.
wody w rurach

temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C

W/m2

W/m2

W/m2

22
24
26
28
22
24
26
28
22
24
26
28
22
24
26
28

25
30
35
40
20
25
30
35
15
20
25
30
10
15
20
25

18,1
19,3
20,6
21,8
18,9
20,1
21,3
22,6
19,7
20,9
22,1
23,3
20,4
21,7
22,9
24,1

27
33
38
44
22
27
33
38
16
22
27
33
11
16
22
27

17,8
18,9
20,1
21,2
18,6
19,8
20,9
22,1
19,5
20,6
21,8
22,9
20,3
21,5
22,6
23,8

30
36
42
48
24
30
36
42
18
24
30
36
12
18
24
30

17,4
18,5
19,6
20,6
18,3
19,4
20,5
21,6
19,2
20,3
21,4
22,5
20,2
21,2
22,3
23,4

12

14

16

18

200

rednia temp.
wody w rurach

temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C
22
24
26
28
22
24
26
28
22
24
26
28
22
24
26
28

12

14

16

18

R =
0,10 m2K/W

Jednostkowa emisja chodu q i rednia temperatura powierzchni podogi

Rozstaw rur w mm
150

100

50
W/m2

C
17,0
18,0
19,0
20,0
18,0
19,0
20,0
21,0
19,0
20,0
21,0
22,0
20,0
21,0
22,0
23,0

33
39
46
52
26
33
39
46
20
26
33
39
13
20
26
33

R =
0,15 m2K/W

Jednostkowa emisja chodu q i rednia temperatura powierzchni podogi

Rozstaw rur w mm
200
W/m2
22
26
31
35
18
22
26
31
13
18
22
26
9
13
18
22

150
C
18,6
19,9
21,3
22,6
19,3
20,6
21,9
23,3
20,0
21,3
22,6
23,9
20,6
22,0
23,3
24,6

W/m2
24
28
33
38
19
24
28
33
14
19
24
28
9
14
19
24

100
C
18,3
19,6
20,9
22,2
19,1
20,3
21,6
22,9
19,8
21,1
22,3
23,6
20,5
21,8
23,1
24,3

W/m2
26
31
36
41
21
26
31
36
15
21
26
31
10
15
21
26

50
C
18,1
19,3
20,5
21,7
18,8
20,1
21,3
22,5
19,6
20,8
22,1
23,3
20,4
21,6
22,8
24,1

W/m2
28
33
39
44
22
28
33
39
17
22
28
33
11
17
22
28

C
17,7
18,9
20,0
21,2
18,6
19,7
20,9
22,0
19,4
20,6
21,7
22,9
20,3
21,4
22,6
23,7

Wytuszczone wartoci emisji chodu q, oznaczaj e, przekroczono temperatur punktu rosy (kondensacja) przy wilgotnoci wzgldnej powietrza
w pomieszczeniu 75%
* Wydajnoci chodnicze zostay pomierzone dla rury HKS 14x2 mm

96

Dywan

Parkiet

PORADNIK TECHNICZNY
TABELE I WYKRESY

Emisja chodu: noppjet

Tabele sporzdzone w oparciu o norm PN-EN 1264*
rednia temp.
wody w rurach

temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C

W/m2

W/m2

W/m2

22
24
26
28
22
24
26
28
22
24
26
28
22
24
26
28

35
42
49
56
28
35
42
49
21
28
35
42
14
21
28
35

16,6
17,6
18,5
19,4
17,7
18,6
19,6
20,5
18,8
19,7
20,6
21,6
19,9
20,8
21,7
22,6

39
47
55
63
31
39
47
55
24
31
39
47
16
24
31
39

16,0
16,8
17,6
18,3
17,2
18,0
18,8
19,6
18,4
19,2
20,0
20,8
19,6
20,4
21,2
22,0

44
53
62
71
35
44
53
62
27
35
44
53
18
27
35
44

15,2
15,8
16,5
17,1
16,6
17,2
17,8
18,5
17,9
18,6
19,2
19,8
19,3
19,9
20,6
21,2

12

14

16

18

rednia temp.
wody w rurach
tHm
C
12

14

16

18

R =
0,00 m2K/W

Jednostkowa emisja chodu q i rednia temperatura powierzchni podogi

Rozstaw rur w mm
200

temp. wewn.
pomieszcze

150

100

50
W/m2

C
14,3
14,8
15,2
15,7
15,8
16,3
16,8
17,2
17,4
17,8
18,3
18,8
18,9
19,4
19,8
20,3

50
60
70
80
40
50
60
70
30
40
50
60
20
30
40
50

R =
0,05 m2K/W

Jednostkowa emisja chodu q i rednia temperatura powierzchni podogi

Rozstaw rur w mm

ti
C

W/m2

200
C

W/m2

150
C

W/m2

100
C

22
24
26
28
22
24
26
28
22
24
26
28
22
24
26
28

29
35
40
46
23
29
35
40
17
23
29
35
12
17
23
29

17,6
18,7
19,8
20,9
18,4
19,6
20,7
21,8
19,3
20,4
21,6
22,7
20,2
21,3
22,4
23,6

32
38
45
51
26
32
38
45
19
26
32
38
13
19
26
32

17,1
18,1
19,1
20,1
18,1
19,1
20,1
21,1
19,0
20,1
21,1
22,1
20,0
21,0
22,1
23,1

35
43
50
57
28
35
43
50
21
28
35
43
14
21
28
35

16,6
17,5
18,4
19,3
17,6
18,6
19,5
20,4
18,7
19,6
20,6
21,5
19,8
20,7
21,6
22,36

Bez okadziny

50
W/m2
39
47
55
63
31
39
47
55
24
31
39
47
16
24
31
39

C
15,9
16,7
17,5
18,3
17,2
17,9
18,7
19,5
18,4
19,2
19,9
20,7
19,6
20,4
21,2
21,9

Pytki

Wytuszczone wartoci emisji chodu q, oznaczaj e, przekroczono temperatur punktu rosy (kondensacja) przy wilgotnoci wzgldnej powietrza
w pomieszczeniu 75%

TABELE I WYKRESY

* Wydajnoci chodnicze zostay pomierzone dla rury HKS 14x2 mm

97

PORADNIK TECHNICZNY
TABELE I WYKRESY

Emisja chodu: noppjet

Tabele sporzdzone w oparciu o norm PN-EN 1264*
rednia temp.
wody w rurach

temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C
22
24
26
28
22
24
26
28
22
24
26
28
22
24
26
28

12

14

16

18

200
W/m2
25
30
35
39
20
25
30
35
15
20
25
30
10
15
20
25

rednia temp.
wody w rurach

temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C
22
24
26
28
22
24
26
28
22
24
26
28
22
24
26
28

12

14

16

18

R =
0,10 m2K/W

Jednostkowa emisja chodu q i rednia temperatura powierzchni podogi

Rozstaw rur w mm
150
C
18,2
19,4
20,7
21,9
19,0
20,2
21,4
22,7
19,7
21,0
22,2
23,4
20,5
21,7
23,0
24,2

W/m2
27
32
38
43
22
27
32
38
16
22
27
32
11
16
22
27

100
C
17,8
19,0
20,2
21,3
18,7
19,8
21,0
22,2
19,5
20,7
21,8
23,0
203
21,5
22,7
23,8

W/m2
30
35
41
47
24
30
35
41
18
24
30
35
12
18
24
30

50
C
17,5
18,5
19,6
20,7
18,4
19,5
20,5
21,6
19,3
20,4
21,5
22,5
20,2
21,3
22,4
23,5

W/m2
32
39
45
52
26
32
39
45
19
26
32
39
13
19
26
32

C
17,0
18,0
19,0
20,0
18,0
19,0
20,0
21,0
19,0
20,0
21,0
22,0
20,0
21,0
22,0
23,0

R =
0,15 m2K/W

Jednostkowa emisja chodu q i rednia temperatura powierzchni podogi

Rozstaw rur w mm
200
W/m2
21
26
30
34
17
21
26
30
13
17
21
26
9
13
17
21

150
C
18,7
20,0
21,4
22,7
19,4
20,7
22,0
23,4
20,0
21,4
22,7
24,0
20,7
22,0
23,4
24,7

W/m2
23
28
33
37
19
23
28
33
14
19
23
28
9
14
19
23

100
C
18,4
19,7
21,0
22,2
19,1
20,4
21,7
23,0
19,8
21,1
22,4
23,7
20,6
21,8
23,1
24,4

W/m2
25
30
36
41
20
25
30
36
15
20
25
30
10
15
20
25

50
C
18,1
19,3
20,5
21,8
18,9
20,1
21,3
22,5
19,7
20,9
22,1
23,3
20,4
21,7
22,9
24,1

W/m2
28
33
39
44
22
28
33
39
17
22
28
33
11
17
22
28

C
17,7
18,9
20,0
21,2
18,6
19,7
20,9
22,0
19,4
20,6
21,7
22,9
20,3
21,4
22,6
23,7

Wytuszczone wartoci emisji chodu q, oznaczaj e, przekroczono temperatur punktu rosy (kondensacja) przy wilgotnoci wzgldnej powietrza
w pomieszczeniu 75%
* Wydajnoci chodnicze zostay pomierzone dla rury HKS 14x2 mm

98

dywan

parkiet

PORADNIK TECHNICZNY
TABELE I WYKRESY

Emisja chodu: railjet cienne

Tabele sporzdzone w oparciu o norm PN-EN 1264*
rednia temp.
wody w rurach

temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C

R =
0,00 m2K/W

Jednostkowa emisja ciepa q / max temperatura tF,max na powierzchni podogi

o oporze cieplnym R= 0,00 m2 K/W. Rozstaw rur w mm.
150

100
C

W/m2

W/m2

50
C

W/m2

tynk/farba
rednia temp.
wody w rurach

temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C

R =
0,05 m2K/W

Jednostkowa emisja ciepa q / max temperatura tF,max na powierzchni podogi

o oporze cieplnym R= 0,05 m2 K/W. Rozstaw rur w mm.
150

100
C

W/m2

W/m2

50
C

W/m2

tapeta/
pytki klejone
temp. wewn.
pomieszcze

tHm
C

ti
C

R =
0,10 m 2K/W

Jednostkowa emisja ciepa q / max temperatura tF,max na powierzchni podogi

o oporze cieplnym R= 0,10 m2 K/W. Rozstaw rur w mm.
150
W/m2

100
C

W/m2

50
C

W/m2

gruba
tapeta/
pytki na
zaprawie
* Moce cieplne byy testowane zgodnie z norm PN-EN 1264 i odnosz si do rury grzewczej HKS 14x2 mm oraz tynku cementowego 10 mm gruboci nad rur

99

TABELE I WYKRESY

rednia temp.
wody w rurach

PORADNIK TECHNICZNY
TABELE I WYKRESY

Jednostkowe moce cieplne dla rnych rozstaww rur w zalenoci od redniej logarytmicznej rnicy temperatur H
z uwzgldnieniem oporw przewodzenia ciepa rnych materiaw wykoczeniowych.

Rozstaw rur 300

Rozstaw rur 250

Rozstaw rur 225

Krzywa graniczna 9 K

Krzywa graniczna 9 K

rednia logarytmiczna rnica temperatur w K

rednia logarytmiczna rnica temperatur w K

rednia logarytmiczna rnica temperatur w K

Rozstaw rur 200

Rozstaw rur 175

Rozstaw rur 150

Krzywa graniczna 15 K

rednia logarytmiczna rnica temperatur w K

100

Krzywa graniczna 15 K

Krzywa graniczna 9 K

rednia logarytmiczna rnica temperatur w K

Gsto strumienia ciepa q w W/m2

Krzywa graniczna 9 K

Gsto strumienia ciepa q w W/m2

Krzywa graniczna 15 K

Gsto strumienia ciepa q w W/m2

Krzywa graniczna 9 K

Gsto strumienia ciepa q w W/m2

Krzywa graniczna 15 K

Gsto strumienia ciepa q w W/m2

Gsto strumienia ciepa q w W/m2

Krzywa graniczna 15 K
Krzywa graniczna 15 K

Krzywa graniczna 9 K

rednia logarytmiczna rnica temperatur w K

PORADNIK TECHNICZNY
TABELE I WYKRESY

Jednostkowe moce cieplne dla rnych rozstaww rur w zalenoci od redniej logarytmicznej rnicy temperatur H
z uwzgldnieniem oporw przewodzenia ciepa rnych materiaw wykoczeniowych.

Rozstaw rur 125

Rozstaw rur 100

Krzywa graniczna 15 K

rednia logarytmiczna rnica temperatur w K

Krzywa graniczna 15 K

Krzywa graniczna 9 K

rednia logarytmiczna rnica temperatur w K

Gsto strumienia ciepa q w W/m2

Krzywa graniczna 9 K

Gsto strumienia ciepa q w W/m2

Krzywa graniczna 15 K

Gsto strumienia ciepa q w W/m2

Rozstaw rur 75

Krzywa graniczna 9 K

rednia logarytmiczna rnica temperatur w K

Rozstaw rur 50

Krzywa graniczna 9 K

TABELE I WYKRESY

Gsto strumienia ciepa q w W/m2

Krzywa graniczna 15 K

rednia logarytmiczna rnica temperatur w K

101

PORADNIK TECHNICZNY
TABELE I WYKRESY

Rozdzielacz typu UFH50402 - 412VA.

Charakterystyka hydrauliczna zaworw do regulacji wstpnej rozdzielacza nierdzewnego typu UFH50402 - 412VA.
Wartoci nastaw.

Charakterystyka hydrauliczna zaworw do regulacji wstpnej rozdzielacza nierdzewnego typu UFH50402 - 412VA.
Cakowita strata cinienia.

102

PORADNIK TECHNICZNY
TABELE I WYKRESY

Rozdzielacz typu DSM.

Charakterystyka hydrauliczna zaworw do regulacji wstpnej rozdzielacza typu DSM. Wartoci nastaw.

straty cinienia [mbar]

ilo obrotw

przepyw [kg/h]

TABELE I WYKRESY

Charakterystyka hydrauliczna zaworw do regulacji wstpnej rozdzielacza typu DSM. Cakowita strata cinienia.

103

PORADNIK TECHNICZNY
TABELE I WYKRESY

Rozdzielacz przemysowy.
Charakterystyka hydrauliczna zaworw do regulacji wstpnej rozdzielacza przemysowego. Cakowita strata cinienia.

104

TABELE I WYKRESY

PORADNIK TECHNICZNY
TABELE I WYKRESY

105

PORADNIK TECHNICZNY
TABELE I WYKRESY

106

TABELE I WYKRESY

PORADNIK TECHNICZNY
TABELE I WYKRESY

107

PORADNIK TECHNICZNY
TABELE I WYKRESY

108

PORADNIK TECHNICZNY
NOTATKI

109

PORADNIK TECHNICZNY
NOTATKI

110

PORADNIK TECHNICZNY
NOTATKI

111

02-777
Warszawa,
ul.,
Ciszewskiego
15

127550, . ,
. , . 23-, 42
budynek
KEN
. +7 495
743Center
26 11, +7 495 933 41 51, e-mail: info@rettig.ru
tel.
(22) 544
00, fax
(22) 544
10 01,
e-mail:
purmow@purmo.pl

10
,
197374,
. -,
,
www.purmo.pl
, .7, , 508, 510, ./ +7 812 441 24 61 - 62

Poradnik_03_2015_PL

Rettig Heating Sp. z o.o.