OGRZEWNICTWO

Projektowanie sond gruntowych

Dr hab. in. MIROSAW UKOWSKI
Katedra Ciepownictwa
Politechnika Biaostocka

Scharakteryzowano pionowe wymienniki gruntowe

wsppracujce z pompami ciepa. Zamieszczono przykadowy projekt zespou sond gruntowych wykonany na
podstawie danych tabelarycznych opracowanych przez
Niemieckie Stowarzyszenie Inynierw VDI. Pokrtce
opisano metod dowiadczalnego badania charakterystyki cieplnej wymiennika gruntowego. Dokonano rwnie krtkiego przegldu profesjonalnego oprogramowania komputerowego wspomagajcego proces projektowania dolnych rde ciepa.

Pionowe wymienniki najczciej s stosowane, gdy dysponujemy ma powierzchni gruntu, ktr moemy przeznaczy na wymiennik poziomy, lub gdy grna warstwa
gruntu charakteryzuje si duym oporem przewodzenia ciepa (np. suchy piasek).
Sondy gruntowe mog mie rne konstrukcje. Poczwszy od najprostszych, czyli jednej rury uoonej w ksztacie
litery U do zoonych ukadw koncentrycznych (rys. 2).
Wieloletnie dowiadczenia eksploatacyjne, szczeglnie
inynierw niemieckich, wskazuj, e najlepszym wymiennikiem gruntowym jest sonda zbudowana z dwch rur uoonych w ksztacie litery U. Schemat typowego ukadu pokazano na rys. 3.

U. S. ENVIRONMENTAL PROTECTION AGENCY (USEPA) oszacowaa, e pompy ciepa z gruntowym

wymiennikiem ciepa zmniejszaj zuycie energii o ponad 44% w porwnaniu do powietrznych pomp ciepa
i o ponad 72% w stosunku do tradycyjnych urzdze zasilanych prdem elektrycznym sucych do ogrzewania
i klimatyzacji [1]. Najbardziej efektywnym pod wzgldem energetycznym dolnym rdem ciepa s kolektory
pionowe. Wynika to z prawie staej i stosunkowo wysokiej temperatury wok odwiertu na gbokoci poniej
10 m. Przykadowe rozkady temperatury gruntu w poszczeglnych miesicach przedstawiono na wykresie na
rys. 1 [2].
Rys. 3. Gruntowy wymiennik ciepa w postaci podwjnej sondy U-rurowej

Rys. 1. Temperatura gruntu w funkcji jego gbokoci w poszczeglnych miesicach

Sondy gruntowe wykonywane s najczciej z rur polietylenowych: PE25, PE32 i PE40. W celu ochrony dolnej czci sondy zgrzewa si specjalnie wykonan stop, ktrej
przykadowe wykonania przedstawiono na rys. 4.
Woln przestrze midzy rurami a cian odwiertu naley wypeni materiaem, ktry zapewni jak najlepsze warunki wymiany ciepa, czyli charakteryzujcym si jak najwiksz wartoci wspczynnika przewodzenia ciepa. Zaleca si stosowanie mieszanki cementowo bentonitowej.
Zalanie otworu zapraw cementow bez plastyfikatorw
Rys. 4. Zakoczenia wymiennikw gruntowych (fot. GEROtherm)

Rys. 5. Przekrj przez sond gruntow wypenion rnymi substancjami [1]

Rys. 2. Typy sond gruntowych dostosowanych do wsppracy z pompami ciepa

26

CIEPOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA nr 9/2007

powoduje jej pkanie w trakcie eksploatacji. Wynik eksperymentu przeprowadzonego w Brookhaven National Laboratory z materiaem wypeniajcym o symbolu Mix 111
(woda, cement, piasek, superplastyfikator, bentonite) ilustruje rys. 5.

Projektowanie sond gruntowych

Ilo ciepa dostarczana z gruntu do czynnika cyrkulujcego w wymienniku zaley od wielu czynnikw, midzy innymi takich jak:
 temperatura gruntu otaczajcego odwiert,
 opr cieplny gruntu,
 opr cieplny substancji wypeniajcej otwr odwiertu,
 typ i rednica sondy,
 strumie masy i temperatura nonika ciepa,
 obecno wody gruntowej,
 czas pracy pompy ciepa w cigu roku,
 odlego od innych sond.
Dokadne ustalenie mocy cieplnej uzyskanej z projektowanej sondy jest zatem moliwe po wykonaniu odwiertu,
zbadaniu waciwoci fizycznych gruntu i stwierdzeniu
wystpowania warstw wodononych. Ilo ciepa pobierana z gruntu na dugoci sondy moe ulega zmianie w duym zakresie, poczwszy od 0 do nawet 100 W/m. Czsto
w grnej czci wymiennika nastpuje proces odwrotny
ni podany, czyli chodzenie cyrkulujcego czynnika.
Do wstpnej analizy przyjmuje si warto poredni rwn 50 W/m otworu. Warto dokadniejsz mona odczyta
z tabeli 1 opracowanej przez Niemieckie Stowarzyszenie
Inynierw VDI 4640 Bl. 2 [3] dla sondy podwjnej
U-rurowej.
Typowa dugo sond gruntowych wynosi od 50 do 150 m
i jest zalena zarwno od charakterystyki gruntu, kosztw
odwiertu jak i dopuszczalnego spadku cinienia w przewodach cyrkulacyjnych. Natomiast zalecana minimalna odlego midzy sondami wynosi 5 m przy gbokoci do 50 m
i 6 m do 100 m gbokoci.
TABELA 1. Jednostkowy strumie ciepa pobierany z gruntu
przez podwjn sond Ururow wedug VDI 4640 Bl. 2
Strumie ciepa qG, W/m
Lp.

Charakterystyka gruntu

czas pracy
instalacji
1800 h

czas pracy
instalacji
2400 h

Wartoci przyblione
Ze przewodzenie ciepa
1.
< 1,5 W/(m K)
Skaa lita (normalna przewodno
2. cieplna) i wilgotne warstwy osadowe
1,5 < < 3 W/(m K)
Skaa lita (wysika przewodno
3.
cieplna) < 3 W/(m K)

25

20

60

50

84

70

Wartoci dla wybranych typw gruntu

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

Suchy wir i piasek

Wodonony wir i piasek
Wilgotna glina i i
Masywny wapie
Piaskowiec
Kwane skay magmowe (np. granit)
Zasadowe skay magmowe (np. bazalt)
Gnejs
Piasek i wir z duym nateniem
9. przepywu wody gruntowej
(pojedyncza instalacja)

< 25
65 80
35 50
55 70
65 80
65 85
40 65
70 85

< 20
55 65
30 40
45 60
55 65
55 70
35 55
60 70
80 100

CIEPOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA nr 9/2007

Rys. 6. Schemat hydrauliczny trzech sond w ukadzie rozdzielaczowym

Rys. 7. Schemat hydrauliczny trzech sond poczonych rwnolegle

Poniej zostanie przedstawiony przykad obliczenia dugoci sondy i spadku cinienia w obiegu wymiennika dla podwjnej sondy U-rurowej wykonanej z rur polietylenowych.
Dane do przykadu:
 moc chodnicza pompy: QC = 5 400 W,
 czas pracy instalacji okoo 2 400 h,
 strumie objtoci nonika ciepa VC = 1 750 l/h,
 grunt: suchy piasek qG = 20 W/m (tabela 1).
A. Przyblion dugo sondy obliczamy z poniszej zalenoci:
Q
HS = C
qG
(1)
5400
HS =
= 270 m.
20
Projektuje si trzy sondy poczone rwnolegle o dugoci
90 m kada, wykonane z rur PE 25 2,3. Schemat hydrauliczny projektowanej instalacji przedstawiono na rys. 6.
Poszczeglne sondy mog by poczone w inny sposb
(rys. 7). W tym wariancie dugo przewodw czcych jest
mniejsza. Jednak ukad rozdzielaczowy pozwala na atwiejsz regulacj hydrauliczn poszczeglnych ptli i jest bardziej niezawodny w przypadku ewentualnej awarii.
B. Obliczamy dugo poszczeglnych obiegw
obieg przez sond nr 1
l1 = 2lD1 + 2lW1 = 218 + 290 = 216 m,
obieg przez sond nr 2
l2 = 2lD2 + 2lW2 = 212 + 290 = 204 m.
obieg przez sond nr 3
l3 = 2lD3 + 2lW3 = 25 + 290 = 190 m.
27

TABELA 2. Jednostkowy spadek cinienia rur PE 25 i PE 50

PE 252.3mm; PN10
strumie
objtoci, l/h
100
120
140
160
180
200
220
240
260
280
300
320
340

jednostkowa
strata cinienia,
Pa/m
27,5
32,9
38,4
43,9
49,4
54,9
60,4
65,9
71,4
76,9
82,3
87,8
93,3

PE 504.6mm; PN10
strumie
objtoci, l/h
1500
1600
2000
2100
2300
2400
2500
2700
3000
3200
3600
3900
4200

jednostkowa
strata cinienia,
Pa/m
56,9
61,7
96,0
102,8
117,8
128,8
141,8
163,7
189,1
216,5
202,8
315,1
356,2

C. Obliczamy straty cinienia poszczeglnych obiegw

Strumie objtoci nonika ciepa przepywajcy przez
pojedyncz ptl jest rwny: VW2 = 1 750 : 6 = 291,6 l/h.
Przyjto rur sondy PE 252,3 mm.
Strata cinienia w obiegu przez sond nr 1
pW1 = 216 m 79.6 Pa/m = 17 193 Pa.
Strata cinienia w obiegu przez sond nr 2
pW2 = 204 m 79.6 Pa/m = 16 238 Pa.
Strata cinienia w obiegu przez sond nr 3
pW3 = 190 m 79.6 Pa/m = 15 124 Pa.
Jednostkowe straty cinienia rur polietylenowych (tabela 2)
wyznaczono na podstawie materiaw projektowych firmy
Viessmann Sp. z o.o. Polska.

package). Geometri rozpatrywanych ukadw przedstawiono na rys. 8 i 9.

Siatk numeryczn, ktrej fragment pokazano na rys. 10,
wygenerowano za pomoc preprocesora GAMBIT wersja 2.
Grunt zosta zamodelowany w formie wycinka walca o promieniu 10 m i wysokoci 1 m. Na zewntrznej paszczynie
walca zadeklarowano warunek brzegowy w postaci staej
temperatury gruntu G.
Wykonano obliczenia dla czterech wartoci wspczynnika przewodzenia ciepa gruntu kG rwnych: 1,1; 1,8; 2,6
i 3,2. Celem symulacji byo okrelenie mocy cieplnej QG
przekazywanej przez grunt do cyrkulujcego czynnika w zalenoci od konfiguracji sondy. Warto QG dla 1 m odwiertu obliczono z poniszej zalenoci:
QG = GS cw ( OUT IN )

(2)

Rys. 8. Geometria podwjnej sondy U-rurowej

D. Obliczamy cakowit strat cinienia

Strata cinienia na odcinku czcym pomp ciepa z rozdzielaczem (przyjto rur PE 504,6 mm)
pDC = 2 15 m 74,6 Pa/m = 2 238 Pa.
Strata cinienia w rdle ciepa i na zaworach regulacyjnych na rozdzielaczu odczytywana ze specyfikacji technicznej urzdze:
pZC = 8 000 Pa.
Cakowita strata cinienia, na ktr dobieramy pomp cyrkulacyjn bdzie wynosia:
pDC = pW1 + pDC + pZC =

Rys. 9. Geometria sondy U-rurowej

= 17 193 Pa + 2 238 Pa + 8 000 Pa = 27 431 Pa.

Niewielkie rnice cinienia na poszczeglnych obiegach
wyrwnujemy za pomoc zaworw regulacyjnych:
pW1 pW2 = 955 Pa,
pW1 pW3 = 2069 Pa.

Symulacja numeryczna charakterystyki cieplnej

sondy gruntowej
Wykonano badanie numeryczne charakterystyki cieplnej
dwch typw sond gruntowych, pojedynczej i podwjnej
U-rurowej. Trjwymiarowy model opisujcy zjawiska transportu ciepa i masy zachodzce w wymienniku i gruncie go
otaczajcym zosta stworzony za pomoc pakietu oprogramowania typu CFD firmy Fluent Inc. (Fluent 6.0 software
28

Rys. 10. Fragment siatki modelu pojedynczej sondy U-rurowej

CIEPOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA nr 9/2007

gdzie:
GS strumie masy czynnika przepywajcego przez
sond,
cw ciepo waciwe wody,
OUT rednia temperatura na wylocie z modelu przewodu,
IN rednia temperatura na wlocie do modelu przewodu.
Na rysunku 11 przedstawiono rezultaty symulacji komputerowej. Jak wida z porwnania wynikw charakterystyki
cieplne obu typw sond s zblione. Niewielkie dysproporcje zwikszaj si wraz ze spadkiem oporu cieplnego gruntu. Moc cieplna absorbowana przez sond podwjn jest
wiksza jedynie o 4% od analogicznej wartoci odpowiadajcej sondzie pojedynczej przy maksymalnym wspczynniku przewodzenia ciepa gruntu uytym podczas oblicze.
Przykadowe pola temperatury wok wymiennikw ciepa przy IN = 0 C, G = 10 C i kG = 3,2 W/(m K) przedstawiono na rys. 12 i 13.

runkach eksploatacyjnych cyrkulujcy czynnik nagrzewa si

tylko o kilka stopni. Dlatego te w celu zapewnienia projektowanej mocy sondy naley przewidzie odpowiednio duy
strumie nonika ciepa.

Pomiary charakterystyki cieplnej wymiennikw

gruntowych
W przypadku projektowania duych systemw geotermalnych wsppracujcych z pompami ciepa naley wykona badania eksperymentalne pozwalajce w sposb dokadny oceni charakterystyk ciepln gruntowego wymiennika ciepa. Metoda pomiarowa, noszca nazw TRT
(Thermal Response Test), polega na dugotrwaym pomiarze zmiany temperatury czynnika, cyrkulujcego w testowej, reprezentatywnej dla danego obszaru, sondzie gruntowej. Schemat stanowiska pomiarowego pokazano na rysunku 14. Po raz pierwszy testy TRT byy wykonane w Szwecji
i USA w 1995 roku [4]. Od poowy 1999 roku omawian
technologi wprowadzono w Europie rodkowej. Na rysunkach 15 i 16 pokazano przykadowe urzdzenia suce do
badania charakterystyki cieplnej gruntu stosowane w Szwecji i Kanadzie.

Rys. 11. Zaleno mocy cieplnej absorbowanej przez 1 m sondy pionowej od wspczynnika przewodnoci cieplnej gruntu

Jak mona zauway na powyszych rysunkach, wok

sond formuj si niewielkie gradienty temperatury. wiadczy to o maej intensywnoci procesu wymiany ciepa przez
przewodzenie na granicy cianka rury i jej otoczenie. W waRys. 14. Schemat stanowiska pomiarowego sucego do badania charakterystyki cieplnej sond gruntowych

Rys. 12. Fragment pola temperatury w C wok podwjnej sondy

U-rurowej

Rys. 15. Szwedzkie urzdzenie do testw metod TRT (fot. TEDhc [5])

Rys. 13. Fragment pola temperatury w C wok pojedynczej sondy

U-rurowej

Rys. 16. Urzdzenie stosowane do testw metod TRT w Kanadzie (fot.

Environment Canada)

CIEPOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA nr 9/2007

29

teorologicznych ponad 200 miast. Dodatkow zalet oprogramowania jest moliwo okrelenia przyblionych nakadw inwestycyjnych. Szat graficzn ECA prezentuje rysunek 19.
CLGS Ground Heat Exchanger Design Program

Rys. 17. Zrzut ekranu programu GchpCalc 4.1 sucego do ustalenia

geometrii ukadu sond

Oprogramowanie komputerowe suce do projektowania dolnych rde ciepa

Wykorzystanie wynikw eksperymentalnych oraz specjalistycznego oprogramowania dedykowanego projektowaniu
wymiennikw gruntowych [6, 7] jest wrcz nieodzowne
przy realizacji duych rde ciepa. Poniej scharakteryzowano wybrane programy komputerowe wspomagajce prac projektantw instalacji z geotermalnymi pompami ciepa.

CLGS, opracowany przez International Ground Source

Heat Pump Association, podobnie jak poprzednie oprogramowanie suy do projektowania gruntowych wymiennikw
ciepa. Program pozwala na obliczenie rednicy i dugoci
sond gruntowych, strat cinienia, szczytowych wartoci obcie cieplnych i chodniczych. Jako dane naley poda zapotrzebowanie na moc ciepln budynku, powierzchni obszaru pod wymiennik oraz konfiguracj sond. Ponadto program umoliwia wykonanie oblicze sucych do
porwnania kosztw eksploatacyjnych rnych nonikw
energii i rde ciepa.
GS2000
Aplikacja suca do projektowania poziomych i pionowych wymiennikw ciepa zarwno dla maych mieszkalnych rde ciepa jak i duych central wyposaonych

GchpCalc 4.1
Program umoliwiajcy projektowanie systemw geotermalnych wsppracujcych z pompami ciepa. Zawiera zarwno dane dotyczce waciwoci fizycznych gruntu, dane
meteorologiczne USA oraz informacje dotyczce doboru
urzdze 12 producentw. Przykadowy widok ekranu programu GchpCalc 4.1 przedstawiono na rys. 17.
EED

Rys. 19. Widok ekranw programu ECA z baz danych dotyczcych

waciwoci fizycznych gruntu

Program sucy do projektowania gruntowych wymiennikw ciepa (rys. 18). Algorytm kodu komputerowego wywodzi si z symulacji numerycznych, ktre zaproksymowano rozwizaniem analitycznym, w formie tzw. g-funkcji. Zawiera ona informacje dotyczce rnorodnej geometrii sond
gruntowych i w formie bazy danych w bardzo szybki sposb
pozwala na wykonanie nawet zoonych oblicze.
ECA Earth Coupled Analysis
Program umoliwia wykonanie oblicze dugoci i spadku cinienia zarwno poziomych jak i pionowych wymiennikw gruntowych. ECA zawiera charakterystyk wszystkich popularnych rodzajw gruntu oraz baz danych me-

Rys. 20. Proces infiltracji gruntowego wymiennika ciepa

w pompy ciepa. Baza danych programu zawiera informacje

na temat rur polietylenowych i polibutylenowych, rodkw
zabezpieczajcych przed zamarzaniem nonikw ciepa oraz
temperatur i wasnoci fizycznych gruntu w 129 miejscach
w USA i Kanadzie.

Bezwykopowy sposb wykonywania dolnego rda

ciepa

Rys. 18. Ekranu programu EED demonstrujcy w formie wykresu obliczon roczn zmian temperatury nonikw ciepa

W Hokkaido University opracowano metod budowy

gruntowych wymiennikw ciepa bez wykonywania wykopw (rys. 20). Jest to szczeglnie wane, gdy na lub pod powierzchni gruntu znajduj si jakie obiekty. Wedug autorw metody [8] kolejn zalet technologii bezwykopowej

30

CIEPOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA nr 9/2007

jest niski poziom haasu i wibracji. Wierto sterowane jest

przez operatora, ktry otrzymuje dokadne informacje
z transmitera dotyczce gbokoci, kierunku ruchu i kta nachylenia. Po wykonaniu odwiertu gowica wiertnicza cofa si
t sam drog wcigajc rur wymiennika. Maksymalny promie kolektora wynosi 12 m, a gboko odwiertu 16 m.
Obecnie autorzy prowadz dalsze prace majce na celu
zmniejszenie promienia i zwikszenie gbokoci odwiertu.

Podsumowanie
Istnieje wiele metod sucych do projektowania sond
gruntowych. Ich przegld mona znale midzy innymi
w [9, 10, 11]. Rni si one zarwno dokadnoci jak
i stopniem skomplikowania. Wikszo z nich bazuje na
wzorach analitycznych a cz na symulacjach numerycznych. W artykule przedstawiono przykad, w ktrym zaprojektowano ukad pionowych wymiennikw ciepa na
podstawie wytycznych opracowanych przez Niemieckie
Stowarzyszenie Inynierw VDI [3]. Jest to metoda
uproszczona, ktrej podstaw s wieloletnie dowiadczenia
eksploatacyjne i badania eksperymentalne. Mona j stosowa do projektowania maych rde w budynkach mieszkalnych o zapotrzebowaniu na moc mniejszym ni 20 kW.
W przypadku duych obiektw zarwno mieszkalnych, jak
i komercyjnych nieodzowne staje si dowiadczalne ustalenie parametrw fizycznych i warunkw termicznych gruntu
w testowym odwiercie oraz zastosowanie profesjonalnego
oprogramowania komputerowego. Pozwoli to na optymalne
zaprojektowanie dolnego rda ciepa oraz zminimalizowanie prawdopodobiestwa popenienia bdw, ktre bd
trudne do usunicia ju w trakcie eksploatacji instalacji.

Prac zrealizowano w ramach grantu Politechniki Biaostockiej W/II/42/06 oraz grantu obliczeniowego Ministerstwa Nauki i Informatyzacji (MNiSW/Sun6800/PBiaystok/027/2007)
LITERATURA
[1] Mehnert E.: The Environmental Effects of Ground-Source Heat Pumps
A Preliminary Overview. Illinois State Geological Survey Open-File
Series Report 2004-2, 2004
[2] Koenigsdorff R.: Geothermisches Heizen und Khlen von
Gebuden. Vortragsveranstaltung des Arbeitskreises Technische
Gebudeausrstung des VDI Baden-Wrttemberg. EnBW AG Stuttgart, 2005
[3] VDI 4640 Blatt 2 Thermische Nutzung des Untergrundes Erdgekoppelte Wrmepum-penanlagen. (tytu ang. Thermal use of the underground Ground source heat pump systems)
[4] Lund J., Sanner B., Rybach L., Curtis R., Hellstrm G.: Geothermal
(ground-source) heat pumps a world overview. GHC Bulletin, 2004
[5] Gustafsson A. M.: Thermal Response Test. Numerical simulations and
analyses. Department of Civil and Environmental Engineering. Lule
University of Technology. Lule, 2006
[6] Hellstrm G., Sanner B.: PC-programs and modelling for borehole
heat exchanger design. International Geothermal Days GERMANY 2001. Supplement to the Proceedings, pp 3544. Bad Urach,
2001
[7] Earth Energy Designer EED http://www.eere.energy.gov/buildings/tools_directory/software.cfm/ID=329/pagename=alpha_list
[8] Hamada Y., Nakamura M., Saitoh H., Kubota H., Ochifuji K.: Improved underground heat exchanger by using nodig method for space heating and cooling. Renewable Energy 32, pp. 480495, 2007
[9] Trillat-Berdal V., Souyri B., Achard G.: Numerical study of the evolution of ground-coupled heat. Pump system performance. 9th International IBPSA Conference, Montral, Canada, August 15-18, 2005
[10] Lund J. W.: International course on geothermal heat pumps. Chapter
2.4-Design of closed-loop geothermal heat exchangers in the U. S. pp.
134-146, 2001
[11] Zeng H., Diao N., Fang Z.: Heat transfer analysis of boreholes in vertical ground heat exchangers. International Journal of Heat and Mass
Transfer 46, pp. 44674481, 2003

Informacja ZAPROSZENIE
Zarzd Gwny Polskiego Zrzeszenia Inynierw i Technikw Sanitarnych organizuje w Warszawie w listopadzie 2007 roku seminarium
przygotowujce do egzaminu na rzeczoznawc
do spraw sanitarnohigienicznych do uzgadniania w imieniu pastwowego inspektora sanitarnego dokumentacji projektowej inwestycji
pod wzgldem wymaga higienicznych i zdrowotnych.
Zgodnie z przepisami rozporzdzenia ministra
zdrowia z 29.11.2002 r.,(Dz. U. nr 210, poz. 1792)
uprawnienie rzeczoznawcy sanitarnohigienicznego moe uzyska osoba, ktra spenia nastpujce
warunki:
 ukoczya studia wysze na kierunku architektura i urbanistyka lub inynieria rodowiska
w specjalnoci inynieria sanitarna,
 legitymuje si co najmniej 10-letni praktyk zawodow w zakresie ukoczonego kierunku
studiw,
 zoya z wynikiem pozytywnym egzamin
kwalifikacyjny w Gwnym Inspektoracie Sanitarnym w Warszawie.

CIEPOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA nr 9/2007

Program seminarium opracowany jest na podstawie

ponad trzydziestoletnich dowiadcze PZITS w przygotowywaniu kandydatw na rzeczoznawcw i dostosowywany jest do aktualnych wymaga obowizujcych na
egzaminie. Wykadowcami s wybitni rzeczoznawcy
praktycy, ktrych wskazwki dotyczce zarwno samego egzaminu, jak i konkretnych problemw z jakimi spotyka si rzeczoznawca w swojej dziaalnoci s nieocenione. W materiaach seminaryjnych kandydaci otrzymaj zestaw niezbdnych przepisw, ktrych znajomo
wymagana jest na egzaminie.
Blisze informacje na temat organizowanego seminarium uzyskaj Pastwo

w biurze Zarzdu Gwnego PZITS

ul. Czackiego 3/5, 00-043 Warszawa
tel. 0-22 827-02-62, e-mail: szkolenia@pzits.pl

31