You are on page 1of 4

Chemia. rda energii.

1.Paliwa kopalne: gaz ziemny, ropa naftowa, torf, wgle kopalne.


2.Gaz ziemny to mieszanina wglowodorw, ktrego gwnym skadnikiem jest metan. Innymi wglowodorami
wchodzcymi w skad s: etan, propan, butan oraz azot, tlenek wgla (II), tlenek wgla(IV), hel i siarkowodr.
3.Zoa gazu ziemnego wystpuj przewanie ze zoami ropy naftowej, a take w kopalniach wgla kamiennego.
Z tego powodu nazywa si go gazem kopalnianym 4.Mieszanina metanu z powietrzem jest wybuchowa, gdy
metan stanowi w niej 5-15%. Utleniajcy si gaz ziemny stanowi zagroenie ycia.
5.Nawanianie gazu polega na dodawaniu do niego substancji o silnym zapachu np.
zwizkw siarki.
6.Ropa naftowa olej skalny, to mieszanina wglowodorw innych zwizkw chemicznych, powstaa w wyniku
rozkadu organizmw rolinnych i zwierzcych w warunkach beztlenowych. Podstawowy skad chemiczny:
-wgiel
-wodr
-siarka
-tlen
-azot
7.Waciwoci ropy naftowej:
Fizyczne
Chemiczne

Rne barwy od tej do czarnej nierozpuszczalna w wodzie |oleista ciecz--charakterystyczny zapachpalna, pomie
ty, kopccy

8.Substytucja charakterystyczna tylko dla alkanw, zachodzi w obecnoci wiata nadfioletowego.


H H
| |
H C H + CL2
|
[CL-CL]
H H

H C CL + HCL
|

9.Odmiany wgla kopalnego.


a)antracyt to odmiana wgla kamiennego o najwyszej zawartoci wgla pierwiastkowego. Jest twardy, ma
czarn barw i silny poysk. Niektre odmiany antracytu wykazuj przewodnictwo elektryczne. Stosuje si go jako
paliwo, do wytwarzania koksu i produkcji barwnikw
b)wgiel kamienny jest twardy i kruchy, ma czarn barw. Powstaje z wgla brunatnego w wyniku przemian
beztlenowych zachodzcych w wysokiej temp. i pod wysokim cinieniem. c)wgiel brunatny ma barw brunatn
lub prawie czarn, powstaje ze szcztkw rolinnych przykrytych grub warstw osadw, ktre ulegy przemianom
w warunkach beztlenowych
d)torf jest kruchy, ma brunatna barwe lub czarn, powstaje z obumarych rolin, gwnie drzew, ktre zatony w
bagnach. Pozbawione dostpu do tlenu z powietrza nie gniy, lecz ulegay stopniowej mineralizacji. wieo
wydobyty torf moe by mikki i zawiera duo wody.
10.Odmiany alotropowe wgla.
a)grafit zastosowania:
-wkad do owkw
-elektrody do otrzymywania m.in. chloru, magnezu i sodu
-prty w rektorach atomowych
-szczotki do silnikw elektrycznych

Waciwoci Chemiczne i fizyczne


Charakterystyka struktury
-substancja staa
-bezwonny
-poczony wizaniami
-mikki
-maa aktywno
kowalencyjnymi z 3 innymi atomami
-tusty w dotyku
chemiczna
wgla
-ciemnoszare pytki
-ulega reakcjom spalania
-atomy s uoone na paszczyznach
-nierozpuszczalny w wodzie
-paszczyzna przypomina plaster
-dobrze przewodzi prd i ciepo
miodu
-mona przeksztaci w diament

Chemia. rda energii.


b)diament zastosowania:
-jubilerstwo
-materiay cierne
-elektronika
-narzdzia tnce i widry
Waciwoci chemiczne i fizyczne
Charakterystyka struktury
-substancja staa
-bezwonny
-poczony mocnymi wizaniami
-kruchy
-aktywno chem.
kowalencyjnymi z 4 innymi atomami wgla
-bezbarwne krysztay
Mniejsza ni grafitu
-nierozpuszczalny w wodzie
-spala si w temp.
-regularna sie przestrzenna
nie przewodzi prdu
wyszej ni 850oC
-rwnomiernie rozoone wizania elektrycznego
podwyszonej temp.
-dobrze przewodzi ciepo
reaguje m.in. z fluorem
-wysoki wspczynnik zaamania
wiata
-mona przeksztaci w grafit
c)fulereny zastosowania:
-fotooptyka i elektronika
-izolatory, pprzewodniki i przewodniki
-leki przeciw AIDS i raka
-metalurgia
Waciwoci
Charakterystyka struktury
chemiczne i fizyczne
-substancja staa
-bezwonny
-krysztay o barwie od tej
-pod wpywem wiata
do czerwonobrzowej
ulega rozkadowi
-metaliczny poysk
-reaguj z
-nierozpuszczalny w wodzie
najaktywniejszymi
-rozpuszcza si w benzynie
litowcami
(kolorowe roztwory)
-ulegaj reakcjom
-waciwoci nadprzewodzce spalania i
pprzewodzce

-poczony wizaniami
kowalencyjnymi, symetryczne
struktury
-kady atom poczony jest 3 innymi
atomami wgla
-czsteczka fulerenu ma ksztat piki
futbolowej

d)grafen jedna warstwa grafitu, przeroczysty, wytrzymalszy od stali


e)karbin biae krysztay, podwjne lub pojedyncze i potrjne wizania
11.Alotropy rni si struktur wewntrzn, czego nastpstwem jest rnica we waciwociach chem. i fiz.
12.Fosfor biay jest bia, lepk bardzo trujc substancj. Przechowuje si w wodzie.
13.Fosfor czerwony jest nietoksyczny, posta ciemnoczerwonego proszku.
14.Destylacja frakcyjna polega na kolejnym doprowadzaniu do wrzenia, ozibienia i skraplania
substancji tworzcych frakcj. I frakcja substancje gazowe,
II frakcja benzyna (rozpuszczalnik),
III frakcja nafta,
IV frakcja oleje napdowe,
V frakcja smary i mazut (produkcja smoy i asfaltu).
Frakcje ropy naftowej rni si waciwociami poniewa s mieszaninami wglowodorw o rnej liczbie atomw
wgla w czsteczce.
15.Wgiel kamienny przerabia si w zakadach przemysu koksowniczego koksowniach.
16.Piroliza wgla (sucha destylacja, pirogenizacja) to proces przerbki wgla kamiennego polegajcy na
ogrzewaniu go w temp. ok. 1000oC bez dostpu powietrza.
Produkty:
-gaz koksowniczy/wietlny (gaz opaowy, surowiec do syntez chemicznych)
-woda pogazowa (nawozy sztuczne, amoniak i siarczan (VI) amonu)
-smoa wglowa (produkcja tworzyw sztucznych, rozpuszczalnikw, barwnikw, lekw, materiaw zapachowych,
materiaw wybuchowych)
-koks (paliwo, produkcja karbidu, produkcja gazu syntezowego przetwarzanego na benzyn, reduktor w procesach
hutniczych)
17.Metan pozyskiwany z gazu ziemnego jest surowcem do wytwarzania acetylenu w procesie pirolizy. Produktami
s etyn i wodr.
2 CH4
C2H2 + 3 H2
18.Wgiel kamienny poddaje si take zgazowaniu. Proces ten polega na ogrzewaniu wgla z tlenem i przegrzan
par wodn
C + H2O
CO + H2

Chemia. rda energii.


C + 2 H2
C + CO2
2 C + O2

CH4
2 CO
2 CO

19.Otrzymana mieszanina CO i H2 to tzw. gaz syntezowy, ktry jest cennym surowcem w przemyle chemicznym.
Stosuje si go do produkcji benzyny i metanolu.
20.Benzyna to mieszanina wglowodorw od 5 12 atomw wgla w czsteczce. Ma budow niepolarn, jest
dobrym rozpuszczalnikiem tuszczw.

21.
Waciwoci fizyczne
Waciwoci chemiczne
-ciecz lotna
-charakterystyczny zapach
-temp. wrzenia 36 180/200oC
-atwo palna
-bezbarwna
-gsto mniejsza od gstoci
-nierozpuszczalna w wodzie
-rozpuszcza ciecze oleiste
22.Katalizator to substancja, ktra bierze udzia w reakcji, czsto j przypiesza, ale nie reaguje z substratami,
czyli nie zuywa si.
23.Kraking polega na ciciu wglowodorw o dugich acuchach w wyniku czego powstaje mieszanina alkanw i
alkenw o mniejszych czsteczkach. Prowadzi si go w warunkach obnionego lub podwyszonego cinienia oraz w
obecnoci katalizatorw.
24.Liczba oktanowa okrela odporno benzyny na tzw. spalanie stukowe, czyli nierwnomierne. Im bardziej
rozgazione wglowodory wchodz w skad tym wysza liczba oktanowa.
Benzyna Pb95 spala si : 95% izooktanu i 5% heptanu 25.rodki
przeciwstukowe:
-antydetonator ( alkohole MTBE i ETBE)
-reforming(izomeracja) reakcja przeksztacenia wglowodorw o acuchach prostych w wglowodory o
acuchach rozgazionych lub piercieniowych, prowadzi si go w podwyszonej temp., pod wysokim cinieniem i
w obecnoci katalizatorw.
26.Zastosowania benzyny:
-odkaania i odtuszczanie skry
-usuwanie resztek plastrw
-rozpuszczalnik tuszczw w laboratoriach chemicznych
-w lotniczych silnikach tokowych
-w silnikach z zaponem iskrowym
-wykorzystywana do czyszczenia narzdzi malarskich jako rozpuszczalnik
27.Benzyn C6H6 jest jednym z produktw reformingu benzyny, naley do wglowodorw aromatycznych,
wizanie zdelokalizowane (elektrony tworz wsplne wizanie, ktre czy wszystkie atomy wgla).
28.Gazy cieplarniane to freony (pochodne wglowodorw), CO2, metan, para wodna. Powstaj w procesie
spalania paliw kopalnych. Zapobiegaj utracie powietrza przez Ziemi, stenie w atmosferze nie jest stae. Ich
brak spowodowaby due zmiany temp. pow. w cigu doby, ca powierzchnie ziemi pokryby ld. Zwikszenie
gazw cieplarnianych powoduje wzrost redniej temp. powietrza na Ziemi globalne ocieplenie (prowadzi do
zaniku pokrywy lodowej w grach i okolicach podbiegunowych, podniesienie si poziomu mrz. 29.Kwane opady
- odpowiednie tlenki czc si z par wodn tworz kwane deszcze.
S + O2SO2
2 NO + O 2
2 NO2 NO + NO
N2O3
2

30.Smog tlenki siarki i CO2 osadzaj si midzy czsteczkami powietrza (pyw, sadzy) tworzc tzw. mg
przemysow.
31.Katastrofy ekologiczne ropa naftowa przedostajca si do morza unosi si na powierzchni wody, odcinajc
dostp tlenu i wiata organizmom morskim. Wsika te w piasek. Niebezpieczna jest te dla ptakw i ssakw
morskich, ktre je poykaj.
32.rda energii.
-paliwa kopalne
-przemiany promieniotwrcze pierwiastkw chemicznych b)niewyczerpywalne:
-Soce
-woda
-wiatr
-biopaliw
-ciepo wntrza ziemi
33.Alkany CnH2n+2
Metan CH4
Etan C2H6
Propan C3H8
Butan C4H10
Pentan C5H12
Heksan C6H14

Chemia. rda energii.


Heptan C7H16
Oktan C8H18
Nonan C9H20
Dekan C10H22
34.Alkeny CnH2n
35.Alkiny CnHn-2
36.Addycja rodzaj reakcji chemicznej, polegajcej na przyczeniu jednej czsteczki do drugiej w wyniku czego
powstaje tylko jeden produkt bez adnych produktw ubocznych. W chemii organicznej addycja przebiega zwykle z
rozerwaniem wizania wielokrotnego

37.Substytucja - reakcja chemiczna polegajca na wymianie jednego lub kilku atomw w czsteczce zwizku
chemicznego.

You might also like