Adam uczyski

Uniwersytet Gdaski

GAZTNY SOWRZ
WSPCZESNE KASZUBSKIE
SOWNICTWO MEDIALNE W SOWNIKACH
I W MIESICZNIKU POMERANIA
1. Wprowadzenie
Tez niniejszego studium jest zaoenie, e w jzyku kaszubskim,
w zwizku z dynamicznymi zmianami we wspczesnej rzeczywistoci, powstaje nazewnictwo powizane ze rodkami masowego przekazu, specyfik pracy dziennikarzy, a take z odbiorcami prasy, radia, telewizji oraz internetu.
Przez pojcie sownictwo medialne naley rozumie: nazwy osobowe wytwrcw i odbiorcw treci medialnych (np. dziennikarz, telewidz), nazwy rodzajw mediw i gatunkw dziennikarskich (np. gazeta, felieton), nazwy rnych czynnoci powizanych z dziennikarstwem (np. emitowa), nazwy urzdze i sprztu radiowo-telewizyjnego oraz pozostae nazwy odnoszce si do tematyki rodkw
masowego przekazu (np. prenumerata, kiosk).
Tytu gwny artykuu Gaztny sowrz mona przetumaczy na
jzyk polski jako Sownik dziennikarski. Okrela on zasadniczy cel niniejszego opracowania, czyli prb ustalenia stanu ilociowego i jakociowego sownictwa medialnego w jzyku kaszubskim na podstawie najnowszych rde sownikowych i kaszubskiego materiau
jzykowego z miesicznika Pomerania. Naley podkreli, e jest to
jedynie szkic, stanowicy przyczynek do szerszych bada autorskich,
zwizanych z t dziedzin sownictwa.

156

2.

Jzyk, literatura, kultura i edukacja kaszubska I

Charakterystyka rde

2.1. Sowniki jzyka kaszubskiego

Najobszerniejszym sownikiem jzyka kaszubskiego jest dzieo ks.
Bernarda Sychty Sownik gwar kaszubskich na tle kultury ludowej, liczcy
7 tomw, wydanych w latach 1967-1976. Sownik powstawa przez
wiele lat pracy ks. Sychty na Kaszubach, ktr we wstpie do pierwszego tomu autor scharakteryzowa nastpujcymi sowami: Jedziem od parafii do parafii, gdzie znw chata, stodoa, pole i las razem
z jeziorem, do ktrego doszo jeszcze morze, otwieray mi drog do
zaczarowanego krlestwa sw1. Sownik notuje 61 tys. wyrazw,
wzbogaconych o rnorodne frazeologizmy, fragmenty tekstw, pieni ludowych, zagadki i anegdoty2. Ze wzgldu na lata powstawania
oraz na charakter wydawnictwa jako sownika gwar, a take swoistej
encyklopedii kultury ludowej, dzieo ks. B. Sychty nie zostao wzite
pod uwag do bada wspczesnego kaszubskiego sownictwa medialnego, ktre jakkolwiek w zasadniczych zrbach narodzio si
z chwil powstania mediw, ksztatowao si w wikszoci zdecydowanie pniej. Z tego te samego powodu wyczono z niniejszych
bada wczeniejsze opracowania sownikowe (m.in. Sownik jzyka
pomorskiego czyli kaszubskiego Stefana Ramuta z roku 1893 oraz Sowniczek kaszubski Aleksandra Labudy z roku 1960).
Pierwszym sownikiem, ktry ukaza si po roku 1990, jest Sownik
polsko-kaszubski autorstwa Jana Trepczyka3. Wydawnictwo skada si
z dwch tomw i liczy ok. 60 tys. polskich hase wyrazowych wraz
z kaszubskimi odpowiednikami. W kontekcie bada nad sownictwem medialnym udao si w tym sowniku odnale w sumie 162
wyrazy i nazwy wielowyrazowe dotyczce mediw i dziennikarstwa.
Do najnowszych sownikw jzyka kaszubskiego nale pozycje
leksykograficzne Eugeniusza Gobka. W roku 2005 ukaza si jego
Kaszbsczi sowrz normatiwny. Ze wzgldu na charakter leksykonu
Gobek definiuje w nim wyrazy kaszubskie wycznie w jzyku kaszubskim. Sownik zawiera kilkanacie tysicy hase i jak sam autor
napisa: Mem w nim nalezc wiele sw i zwrotw jzkwch
1
2

B. Sychta, Sownik gwar kaszubskich na tle kultury ludowej, Wrocaw 1967, t. I, s. 12.
[J. Treder] Sownik gwar kaszubskich na tle kultury ludowej, [w:] Jzyk kaszubski. Poradnik encyklopedyczny, wyd. 2. poprawione i poszerzone, red. J. Treder, Gdask
2006, s. 236.
J. Trepczyk, Sownik polsko-kaszubski, oprac. J. Treder, t. I-II, Gdask 1994.

A. uczyski: Gaztny sowrz

157

przdatnch w nrozmajitszich kontekstach i sytuacjach, z jaczima s

sptik czowiek jcy w XXI wieku4. W tym sowniku wystpuje
w sumie 47 wyrazw odnoszcych si do mediw (30 z nich wystpowao rwnie w zbiorze Trepczyka).
Eugeniusz Gobek pracuje teraz nad najnowszym wielkim sownikiem polsko-kaszubskim. Autor udostpni niepen jego wersj
w internecie za porednictwem Kaszubskiego Portalu Edukacyjnego5.
Ostatnia z nich zawiera dat 22.5.2011. Sownik ma w zaoeniu czy metodologi poprzedniego dziea E. Gobka z t spotykan w
sowniku Jana Trepczyka. Do polskiego hasa wyrazowego autor daje
kaszubskie odpowiedniki oraz definicje znaczeniowe danego sowa
w jzyku kaszubskim. Na razie drukiem ukazay si trzy tomy,
przewidziane jest wydanie jeszcze dwch6. W sowniku mona znale 177 terminw medialnych, z czego 22 nie odnotowano ani
w Sowrzu normatiwnym E. Gobka, ani w leksykonie J. Trepczyka.
Zabrako z kolei 2 sw, ktre Gobek umieci w swoim poprzednim dziele: dekoder oraz brobic (w znaczeniu zredagowa)7.
2.2. Biuletin Radzzn Kaszbsczg Jzka /
Biuletyn Rady Jzyka Kaszubskiego
Kiedy w roku 2005 Sejm RP uchwali Ustaw o mniejszociach narodowych i etnicznych oraz o jzyku regionalnym, uregulowany zosta status
prawny jzyka kaszubskiego. Artyku 19 tej ustawy definiuje go jako
jzyk regionalny8. Rok pniej Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie powoao do ycia Rad Jzyka Kaszubskiego jako organ normalizujcy
wspczesn kaszubszczyzn. Co roku ukazuje si dwujzyczny kaszubsko-polski Biuletin Radzzn Kaszbsczg Jzka / Biuletyn
Rady Jzyka Kaszubskiego, w ktrym znajduj si m.in. uchway
Rady. W wydaniu z roku 2011 mona przeczyta tre Uchway nr
8/RJK/11 z dnia 30.09.2011 r. w sprawie stosowania kaszubskiej

4
5

6
7
8

E. Gbk, Kaszbsczi sowrz normatiwny, Gdask 2005, tylna okadka.

E. Gbk, Sownik polsko-kaszubski / Sowrz plsk-kaszbsczi, wersja niepena,
t. I-II, Skarbnica Kaszubska, Kaszubski Portal Edukacyjny, 22.5.2011, <http://
www.skarbnicakaszubska.pl/czytelnia-12/slownik-polsko-kaszubski>, dostp: 27.03.
2013.
Tame, t. I, s. 2.
W GO2 autor proponuje okrelenia sadzc lub zesadzc.
Art. 19 Ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszociach narodowych i etnicznych oraz
o jzyku regionalnym, Dz. U. 2005, nr 17, poz. 141.

158

Jzyk, literatura, kultura i edukacja kaszubska I

podstawowej terminologii medialnej9. Zawarto w niej 76 kaszubskich

propozycji sw odnoszcych si do mediw i dziennikarstwa. Do
przygotowania tego obszernego zbioru10 posuyy m.in. podrczniki
akademickie dla studentw kierunku dziennikarstwo i komunikacja
spoeczna, w szczeglnoci pozycja Gatunki dziennikarskie. Teoria, praktyka, jzyk Kazimierza Wolnego-Zmorzyskiego, Andrzeja Kaliszewskiego i Wojciecha Furmana11. Rada zaproponowaa sownictwo cile medialne (gwnie odnoszce si do prasy), tj. nazwy mediw,
gatunkw dziennikarskich oraz nazwy osobowe dziennikarzy (np.
felietonista), jak rwnie sowa uzupeniajce, takie jak np. akapit, szkic,
pisarz. W niniejszym studium wykorzystano 50 wyrazw z tego zbioru. Cz z nich mona odnale w przytoczonych w poprzednim
podrozdziale sownikach, a 24 nie odnotowano w adnej z wykorzystanych pozycji leksykograficznych.
2.3. Pomerania. Miesicznik spoeczno-kulturalny
Pierwszy numer Pomeranii ukaza si na przeomie stycznia i lutego 1963 roku pod nazw Biuletyn Zrzeszenia Kaszubskiego organizacji spoeczno-kulturalnej Kaszubw i ich sympatykw, utworzonej w Gdasku w 1956 r. (nazw poszerzono na Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie w r. 1964). Od roku 1969 pismo zaczo wychodzi
nieregularnie jako Pomerania. Dopiero 10 lat pniej redakcji udao
si wprowadzi cykl miesiczny wydawania12. Jzyk kaszubski zawsze by nieodcznym elementem pisma. Pocztkowo mona byo
przeczyta w nim wycznie utwory literackie (na amach Pomeranii publikowali swoje dziea m.in. Jan Trepczyk, Stanisaw Pestka,
Aleksander Labuda czy Eugeniusz Gobek). Teksty, dotyczce aktualnoci, historii czy tosamoci Kaszubw oraz publicystyka pisane
byy po polsku (z drobnymi wyjtkami, tu np. kaszubskojzyczne
felietony Labudy, Trepczyka i Gobka). Taki stan utrzymywa si a
do pocztku XXI wieku. Dopiero po roku 2000 zaczy si sukcesyw9

10

11

12

Uchwaa nr 8/RJK/11 z dnia 30.09.2011 r. w sprawie stosowania kaszubskiej podstawowej terminologii medialnej, Biuletin Radzzn Kaszbsczg Jzka / Biuletyn Rady Jzyka Kaszubskiego 2011, s. 36-38.
E. Breza, Gatunki wypowiedzi dziennikarskiej, Biuletin Radzzn Kaszbsczg
Jzka / Biuletyn Rady Jzyka Kaszubskiego 2011, s. 192.
K. Wolny-Zmorzyski, A. Kaliszewski, W. Furman, Gatunki dziennikarskie. Teoria,
praktyka, jzyk, Warszawa 2008.
Historia miesicznika Pomerania, <http://www.miesiecznikpomerania.pl/his
toria>, dostp: 31.03.2013.

A. uczyski: Gaztny sowrz

159

nie pojawia teksty oraz wywiady publikowane w caoci po kaszubsku. Od 2002 r. do miesicznika zaczto docza Naj czb dodatek, sucy nauce jzyka kaszubskiego. Kolejnym dodatkiem, cakowicie kaszubskim, jest Stegna, ktra wychodzi razem z Pomerani
co trzy miesice od roku 2006. Mona tam znale wywiady, sylwetki
oraz dziea wspczesnych kaszubskich artystw pisarzy oraz muzykw. Najwicej zmian przynis Pomeranii rok 2011. Zesp redakcyjny zasilili dziennikarze, nauczyciele oraz tumacze od wielu lat
dziaajcy na rzecz kaszubszczyzny. Znacznie zwikszya si liczba
tekstw publicystycznych w tym jzyku. Pozostae za publikacje s
w wikszoci tumaczone z jzyka polskiego na kaszubski (w Pomeranii mona przeczyta obie wersje). Jak zauwaya w swoim artykule Karolina Serkowska, obecnie kaszubszczyzna zajmuje a poow
numeru Pomeranii13. Warto nadmieni, e poza Pomerani trudno obecnie znale czasopismo, w ktrym wystpuje jzyk kaszubski.
Periodyki cakowicie kaszubskie, takie jak Tatczzna oraz droda, nie utrzymay si na rynku. W pozostaych pismach wychodzcych na Kaszubach teksty s pisane wycznie po polsku.
Na podstawie przestudiowanych wyrywkowo numerw Pomeranii z lat 2000-2012, w kontekcie poszukiwania wspczesnego
kaszubskiego sownictwa medialnego, mona stwierdzi, i wystpuje tam sporo nowych wyrazw bd wyrae, nienotowanych w badanych sownikach. Za przykady mog posuy: frum krbinkw
forum dyskusyjne14, lsta szlagrw lista przebojw15, wirztwka
wierszwka16, na w na ywo czy sztudio radiow studio radiowe17. Dalsze, szczegowe, badania treci tego miesicznika niewtpliwie pozwol take w jakim stopniu ustali obecno terminw ze
sownikw w ywym jzyku kaszubskim.

13

14
15

16

17

K. Serkowska, Jzyk kaszubski w miesiczniku Pomerania w latach 1963-2011, Biuletin Radzzn Kaszbsczg Jzka / Biuletyn Rady Jzyka Kaszubskiego 2011,
s. 248.
R. Drzdn, dmrck bitka jzk, Pomerania 2012, nr 5, s. 31.
T. Fpka, Brzmiao niemao. Przezrk mzycznch smaczkw, Stegna 2010, nr 1,
s. 9.
G.J. Schramke, W dpwiesc na... dpwiesc. Dalszi cyg plemiczi z Ludmi Gbk,
Stegna 2009, nr 3, s. 18.
S. Lewandowsczi, Mi rj Rudig Szuberta, Pomerania 2011, nr 7-8, s. 28.

160

Jzyk, literatura, kultura i edukacja kaszubska I

3. Prezentacja aktualnego stanu bada

Warto zauway na wstpie, e kaszubszczyzna jest tzw. jzykiem
maym, czyli ma ubosze sownictwo od polszczyzny, zwaszcza
w odniesieniu do leksyki specjalistycznej. Najobszerniejsze sowniki
kaszubskie zawieraj ok. 60 tys. sw, podczas gdy np. Sownik jzyka
polskiego pod redakcj W. Doroszewskiego, wydany w latach 19581969, notuje ok. 125 tys. wyrazw18. W jzyku kaszubskim, ktry
w swej odmianie literackiej cigle jest in statu nascendi19, w szerokim
zakresie wykorzystuje si polisemi do tworzenia nowych terminw.
Zatem w sowniku Trepczyka liczne kaszubskie synonimy polskich
terminw hasowych to rodzaj propozycji danej pisarzom i tumaczom niejako do wyboru i w przyszoci interesujce bdzie sprawdzi, czy i ktre z nich znajd racj bytu w ksztatujcym si kaszubskim jzyku literackim20. W przypadku badanej terminologii medialnej najlepszym przykadem na to jest sowo gaztnictw. Moe
ono odnosi si, wedug sownika Jana Trepczyka, zarwno do polskiego wyrazu dziennikarstwo (zob. TR, I, 145; GO2, I, 364), jak i gazeciarstwa (TR, I, 172)21 lub prasy (TR, II, 79).
3.1. Nazwy gatunkw dziennikarskich i rodzajw mediw
Wiele prasowych gatunkw dziennikarskich posiada swoje nazwy
w kaszubszczynie. Wprowadzono je w wikszoci w ramach wspomnianej ju uchway Rady Jzyka Kaszubskiego z dnia 30.09.2011 r.,
ale take wiele z nich mona odnale w najnowszych sownikach
jzyka kaszubskiego.
Gatunki dziennikarskie to po kaszubsku gaztn gatnczi albo
gaztn rt (BRJK 2011, 37). Mona wrd nich wyrni jinfrmacyjn
gatnczi / rt gatunki informacyjne (BRJK 2011, 37), pblicystn
gatnczi / rt gatunki publicystyczne (BRJK 2011, 38), nazywane po
polsku rwnie w skrcie sowem publicystyka, po kasz. pblicystika

18

19

20

21

Zob. [E. Breza], Status jzykowy kaszubszczyzny, [w:] Jzyk kaszubski. Poradnik encyklopedyczny, red. J. Treder, Gdask 2006, s. 246.
[J. Treder], Kaszubszczyzna literacka, [w:] Jzyk kaszubski. Poradnik encyklopedyczny,
red. J. Treder, Gdask 2006, s. 113.
[H. Popowska-Taborska], Leksykografia, [w:] Jzyk kaszubski. Poradnik encyklopedyczny, red. J. Treder, Gdask 2006, s. 149-150.
Zawd sprzedawcy gazet.

A. uczyski: Gaztny sowrz

161

(BRJK 2011, 38; TR, II, 127; GO, 427; GO2, II, 777), oraz pgraniczn
gatnczi / rt gatunki pograniczne (BRJK 2011, 37).
Potocznie kady wikszy tekst opublikowany w prasie okrelany
jest artykuem, co, jak zauwaaj autorzy podrcznikw dziennikarskich, jest bdem. Artyku to tekst publicystyczny o charakterze naukowo-dydaktycznym22. W jzyku kaszubskim mona spotka kilka
okrele tego gatunku dziennikarskiego. Podstawowymi s articziel /
articzel / artikel / artik (BRJK 2011, 38; TR, I, 29; GO2, I, 37) oraz
formy zdrobniae: articzelk / artikelk / artikk (TR, I, 29; GO2, I, 37).
Artyku to rwnie sdzk (BRJK 2011, 38; TR I, 29; GO2, I, 37), z tym
e ta nazwa moe dotyczy take felietonu, ktry wystpuje w TR
jako gaztny usdzk (TR, I, 160). Jeszcze innym okreleniem, zaproponowanym przez Rad Jzyka Kaszubskiego, jest tekst (BRJK 2011, 38).
Warto zaznaczy, e teoretycy nauk dziennikarskich proponuj wanie w ten sposb po polsku nazywa wszystko, co potocznie okrelane jest jako artyku23.
Innym gatunkiem publicystycznym jest artyku wstpny, ktry
wystpuje zazwyczaj w pierwszym numerze gazety bd czasopisma
i na celu ma scharakteryzowanie gwnych zaoe nowo powstaego
pisma. Autorem takiego artykuu jest najczciej redaktor naczelny
albo wydawca. W kaszubszczynie ten gatunek okrela si jako
wstpny (ew. wprowdny) usdzk / articzel (BRJK 2011, 38).
Pozostaymi prasowymi gatunkami publicystycznymi, ktrych
nazwy wystpuj w jzyku kaszubskim, s: felietn felieton (BRJK
2011, 37; TR, I, 160; GO2, I, 399), kmentrz, komentar, dopwiesc bd
dopwiedzeni komentarz (BRJK 2011, 37; GO, 168; TR, I, 248; GO2,
I, 689), recenzj albo bsdzzna recenzja (TR, II, 135; GO2, II, 798).
W adnym sowniku nie wystpuje za kaszubska propozycja dla
polskiego hasa esej. Zabrako te tego gatunku w uchwale Rady Jzyka Kaszubskiego oraz w sowniku Trepczyka, pomimo e mona
tam odnale haso sdzca esejw eseista (BRJK 2011, 38; TR, I, 154).
Podstawowym gatunkiem informacyjnym w prasie jest notatka,
zwana rwnie informacj lub wiadomoci. Skromniejsz form
notatki jest wzmianka. Kaszubszczyzna posiada bogaty zasb sownictwa okrelajcy ten gatunek: nadczidka notatka, wzmianka (BRJK
2011, 37; TR, I, 388; TR, II, 376; GO2, II, 179; GO2, II, 1435), merk
notatka (TR, I, 388; GO2, II, 179), wzminka lub zminka wzmianka
22

23

Na temat artykuu zob. wicej K. Wolny-Zmorzyski, A. Kaliszewski, W. Furman, dz. cyt., s. 85.
Tame.

162

Jzyk, literatura, kultura i edukacja kaszubska I

(GO, 624; TR, II, 376; GO2, II, 1435), jinfrmacj / jinfrmacj informacja (BRJK 2011, 37; TR, I, 208; GO2, I, 528), poszt informacja,
wiadomo (TR, I, 208; TR, II, 312; GO2, II, 1277), widz wiadomo (TR, II, 312; GO2, II, 1277), wiado wiadomo (TR, II, 312;
GO, 601; GO2, II, 1277), klka wiadomo (TR, II, 312; GO2, II,
1277). Ostatnie z tych sw w duej mierze stao si okreleniem medialnym dziki samym rodkom masowego przekazu, ktre je rozpropagoway. W gwarach kaszubskich klka oznacza kij, przy pomocy ktrego sotys na Kaszubach ogasza informacje24. Tak te nazw
przyjo czasopismo kaszubskie ukazujce si w Wejherowie w latach
1937-3925. Wspczesne media kaszubskojzyczne (m.in. Radio Kaszb, Radio Gdask i Pomerania) mianem klka nazywaj swoje serwisy informacyjne oraz rubryki powicone aktualnociom.
Wrd pozostaych gatunkw informacyjnych mona wyrni
nastpujce: sprawzdani lub sprawzdnk sprawozdanie (BRJK 2011,
38; TR, II, 207; GO2, II, 1005), relacj relacja (BRJK 2011, 38), raprt
raport (BRJK 2011, 38; TR, II, 133; GO2, II, 793), depesza depesza
BRJK 2011, 36; TR, I, 108; GO2, I, 257) oraz sprosceni lub pprawieni
sprostowanie (TR, II, 208; GO2, II, 1006).
Rwnie infografika, czyli wszelkie mapy, tabele i wykresy, towarzyszce tekstom prasowym, wchodz w skad gatunkw informacyjnych. W jzyku kaszubskim ten gatunek nazywa si jinfgrafika
(BRJK 2011, 37).
Ostatni grup s gatunki z pogranicza informacji i publicystyki.
Do najpopularniejszych z nich zalicza si reporta, ktry dzieli si na
reporta fabularny (informacyjny) oraz reporta problemowy (publicystyczny). Co ciekawe, kaszubska propozycja dla sowa reporta nie
wystpuje w adnym z badanych sownikw jzyka kaszubskiego.
Mona go odnale w treci uchway Rady Jzyka Kaszubskiego
z dnia 30.09.2011 r. pod hasem reprt (BRJK 2011, 38). Wystpuj
tam rwnie rne odmiany tego gatunku, jak np. problemwi reprt
reporta problemowy (BRJK 2011, 38), fablarny reprt reporta
fabularny (BRJK 2011, 37), filmwi reprt reporta filmowy (BRJK
2011, 37), radiowi reprt reporta radiowy (BRJK 2011, 38), telewizyjny reprt reporta telewizyjny (BRJK 2011, 38) oraz fotoreporta
fotoreporta (BRJK 2011, 38).

24
25

B. Sychta, dz. cyt., t. II, s. 162.

W. Pepliski, Prasa pomorska w Drugiej Rzeczypospolitej, 1920-1939: System funkcjonowania i oblicze spoeczno-polityczne prasy polskiej, Gdask 1987, s. 316-324.

A. uczyski: Gaztny sowrz

163

Innym gatunkiem pogranicznym jest wywiad. Jego skromniejsza

forma, czyli rozmwka, jest okrelana przez dziennikarzy Pomeranii jako krbinka26, cho wedug sownika Sychty rzeczownik ten
znaczy opowiastka, bajka27. Sw nazywajcych sam wywiad mona znale kilka w kaszubszczynie. W sowniku Trepczyka, jak
i w uchwale Rady Jzyka Kaszubskiego, wystpuje sowo wdowidz
(BRJK 2011, 38; TR, II, 371). Jednake w GO2 nie odnosi si ono wcale do tego gatunku prasowego, albowiem autor przyporzdkowa je
do znaczenia organ pastwowy zajmujcy si zbieraniem tajnych
informacji (GO2, II, 1423). W Pomeranii wywiady s z kolei nazywane albo gdka28, albo wwid29. Do gatunkw pogranicznych zalicza si take lst do redakcji, czyli list do redakcji (BRJK 2011, 37).
Poza gatunkami spotykanymi przewanie w prasie w jzyku kaszubskim mona odnotowa rwnie te wystpujce gwnie w mediach elektronicznych, tj. w radiu i telewizji. Na suchowisko s a
trzy okrelenia: czjnka, schowiszcze oraz jigra do schani (!) (TR, II,
195; GO2, II, 973), przegld prasy to przzer(k) gaztnictwa (BRJK
2011, 38), lista przebojw lsta szlagrw, ew. lsta przebjw (STG
2010, nr 1, s. 9), audycja audicj (GO, 13; GO2, I, 44), debata debata lub dowodzona (BRJK 2011, 36, TR, I, 105, GO2, I, 249), migawka
(krtki reporta) mrgwka lub mrgczka (TR, I, 320; GO2, I, 1029),
serwis informacyjny zestwk wiadomscy (GO2, II, 1277), wieczorynka wieczrk drszny (TR, II, 315; GO2, II, 1283).
Przedstawianie kaszubskich nazw rodzajw mediw warto zacz
od samego terminu media, ktry mona odnale w sowniku polskokaszubskim E. Gobka oraz w uchwale Rady Jzyka Kaszubskiego
(BRJK 2011, 37; GO2, I, 986). Nie rni si on niczym od polskiego
sowa media. W tych samych rdach wystpuje rwnie przymiotnik medialny (BRJK 2011, 37; GO2, I, 986), ale ju okrelenie medium
Gobek przyporzdkowa tylko do nastpujcych znacze: 1. soba
pdatn na wpiw hipnotizera; 2. soba wn przez spiritistw
za zdoln do pstrzdnictwa midz swiat materialnym a dchwim;
3. jz zwrotn strona czasnikw; 4. muz strzdny rejestr w dny skal
gosu (GO2, I, 986).
26

27
28

29

Zob. np. D. Majkwsczi, Krbinka z Jerk Ellwart z wdwizn Region, Stegna

2009, nr 3, s. 16.
B. Sychta, dz. cyt., t. II, s. 137.
Np. D. Majkwsczi, Bdzem bsadzony z teg, kim jesm bl, Pomerania 2008, nr
6, s. 22.
Np. S. Klsa, Nocn zmiana szofr, Pomerania 2012, nr 5, s. 63.

164

Jzyk, literatura, kultura i edukacja kaszubska I

Prasa w jzyku kaszubskim to gaztnictw (ale jak wspomniano

wczeniej, okrelenie to moe oznacza rwnie dziennikarstwo lub
gazeciarstwo). W sownikach wystpuje te rzeczownik prasa (TR, II,
79; GO2, II, 619) i przymiotnik prasowi prasowy (TR, II, 79; GO2,
II, 619).
Ze wzgldu na czsto ukazywania si prasy mona wyodrbni:
dniownik lub dznnik lub gazta codzniowo albo widze codzniow
dziennik (BRJK 2011, 36; TR, t. I, 145; GO2, I, 364), tigdnik, tidzenik,
tidnik albo niedzlnik tygodnik (GO, 537; TR, II, 269; GO2, II, 1171),
dwatidznik, dwtidzennik lub dwaniedzlnik dwutygodnik (BRJK
2011, 36; TR, t. I, 139, GO2, I, 349), miescznik miesicznik (BRJK
2011, 37; TR, I, 318; GO, 234; GO2, I, 1020), dwamiescznik dwumiesicznik (BRJK 2011, 36) oraz kwartalnik, cwiercorocznik lub trzkscznik kwartalnik (TR, I, 277; GO2, I, 825).
Na dziennik przewanie mwi si po prostu gazta gazeta (zob.
TR, I, 172; GO2, I, 428). Inne wydawnictwa periodyczne poza gazet, nazywa si po polsku czasopismem (bd w skrcie pismem), periodykiem lub magazynem. W kaszubszczynie te wystpuje kilka analogicznych okrele. Najpopularniejszym jest neologizm czdnik (BRJK
2011, 36; TR, I, 94; GO, 66; GO2, I, 221), wywodzcy si od sowa
czd, oznaczajcego po kaszubsku cz, ilo30. Przymiotnik czdny
znaczy wedug sownikw Trepczyka i Gobka periodyczny (TR, II,
15, GO2, II, 394). Te same rda proponuj jeszcze sowo periodny
(zob. TR, II, 15, GO2, II, 394). Brakuje jednak w nich wyodrbnienia
kaszubskiego odpowiednika polskiej nazwy periodyk (czdnik jest
tumaczony na jzyk polski jako czasopismo, BRJK 2011, 36; TR, I,
94; GO2, I, 221). Innym czsto uywanym sowem, okrelajcym
czasopismo, jest pismiono / pismi / pism (GO, 348; GO2, II, 421).
Ponadto Eugeniusz Gobk w swoich obu sownikach proponuje
jeszcze okrelenie czasopism (GO, 66; GO2, I, 221). W sownikach
wystpuj rwnie formy zdrobniae: gaztka oraz pismionko (TR, II,
24; GO2, II, 420). W GO2 mona znale rwnie pismiono jilustrown magazyn (GO2, I, 936).
Z innych wydawnictw, ktrych nazwy odnotowano w sownikach, mona wyrni: biuletin lub bznjmnik biuletyn (BRJK 2011,
36; TR, I, 52; GO, 28; GO2, I, 97), prospekt prospekt (TR, II, 85;
GO2, II, 634), czdnik warkowi czasopismo zawodowe (TR, I, 94;

30

B. Sychta, dz. cyt., t. I, s. 177.

A. uczyski: Gaztny sowrz

165

GO2, I, 221) oraz gazta popniow popoudniwka (TR, II, 59;

GO2, II, 541).
Wrd gazet codziennych coraz popularniejsza staje si tzw. prasa
sensacyjna (z ang. tabloid). W jzyku kaszubskim tego typu dzienniki
maj te swoje nazwy: brukwc brukowiec (POM 2011, nr 4, s. 19),
blwarwka bulwarwka (GO2, I, 138), gadznow gazta lub gadzlsk gazta gadzinwka (GO2, I, 420), gazcsko pimido (TR, II,
24; GO2, II, 422).
W kaszubszczynie odnotowuje si znacznie mniej nazw mediw
elektronicznych: radio radio (TR, II, 132; GO, 429; GO2, II, 786),
radiofonij radiofonia (TR, II, 132; GO2, II, 786), rozgosni rozgonia (GO2, II, 833), radiostacj / radiostacj radiostacja (TR, II, 132;
GO, 429; GO2, II, 786), telewizj, telewizj lub dalekzdrzelzna telewizja (TR, II, 253; GO, 535; GO2, II, 1129).
3.2. Nazwy osobowe wytwrcw i odbiorcw treci medialnych
Podstawowym okreleniem osoby, ktra pracuje w mediach i tworzy
ich zawarto, jest w jzyku polskim dziennikarz. W kaszubszczynie,
analogicznie do sowa gaztnictw, ktre oznacza m.in. dziennikarstwo, mamy sowa gaztnik dziennikarz (TR, I s 145; GO, 113;
GO2, I, 364) i gaztnica dziennikarka (TR, I, 145; GO2, I, 364). Redaktor to z kolei redaktr lub prowdnik gazt (TR, II, 135; GO, 432;
GO2, II, 798). Redaktor naczelny wedug sownika Trepczyka to
przdny (lub pierszi) redaktora (TR, I, 338). Pogardliwie o dziennikarzu
mona z kolei powiedzie gracza bd graczaa, co oznacza pismak
(TR, II, 24; GO2, II, 421).
Wyraeniem okrelajcym og dziennikarzy zatrudnionych
w danym medium, jest karno redakcyjn zesp redakcyjny (POM
2011, nr 2, s. 34), bd w skrcie redakcjo / redakcj redakcja (TR, II,
135; GO2, II, 798). Kad redakcj tworz reporterzy, czyli dziennikarze zajmujcy si zbieraniem i opracowywaniem aktualnych informacji. Reporter wedug rde sownikowych i uchway Rady Jzyka Kaszubskiego to reprtra (w sownikach mona znale rwnie okrelenie gaztny pisywcz, BRJK 2011, 38; TR, II, 138; GO2, II,
804), za reporterka to reprtrka (BRJK 2011, 38). Potocznie na t profesj dziennikarsk mwi si po polsku jeszcze reporterstwo, czyli po
kasz. reprtrzzna (TR, II, 138; GO2, II, 804). Reporterem, ktry
przekazuje informacje z terenu (zwaszcza z zagranicy), jest krespndent lub krespondenta albo dotgiwcz widzw korespondent (TR, I,

166

Jzyk, literatura, kultura i edukacja kaszubska I

256; GO2, I, 726). Poza dziennikarzami odpowiedzialnymi za cz

informacyjn mamy jeszcze publicystw (po kasz. pblicysta, za kobieta zajmujca si t profesj to pblicystka, BRJK 2011, 38; TR, II, 127;
GO, 427; GO2, II, 777). Publicyst jest np. felietnista felietonista
(TR, I, 160; GO2, I, 399) oraz felietnistka felietonistka (GO2, I,
399). Publicyst jest take kmentatr, kmentatra, dopwidcz lub
dopwidrz komentator (TR, I, 248; GO2, I, 689). Rwnie do grupy
publicystw zalicza si sdzca esejw, czyli eseista (BRJK 2011, 38;
TR, I, 154). W adnym z badanych sownikw nie odnotowano polskiego hasa reportaysta (autor reportay)31 i jego kaszubskiego odpowiednika.
W przypadku mediw elektronicznych kaszubszczyzna nie posiada zbyt wielu nazw osobowych. W sownikach pojawia si jedynie
zapowidcz, czyli spiker (TR, II, 202; GO2, II, 991).
Warto te wspomnie o osobach, ktre nie s dziennikarzami, ale
ich rola w mediach jest kluczowa. Do tej grupy zaliczaj si m.in.
dwikowcy, ktrzy realizuj programy radiowe. Potoczne okrelenie fachra d zwkw (dwikowiec) nie wystpuje w rdach leksykograficznych, ale mona je znale w felietonie Romana Drzedona opublikowanym na amach Pomeranii32.
Wrd odbiorcw mediw (po kaszubsku dbirca lub dbircz,
TR, I, 406; GO2, II, 233) mona wyrni liczne nazwy osobowe.
W przypadku prasy: cztic, cztelnik lub cztrz czytelnik (TR, I, 100;
GO, 70; GO2, I, 239) oraz cztinka, czticka, cztelnica lub cztrka
czytelniczka (TR, I, 100; GO, 70; GO2, I, 239), a take karno czticw grono czytelnikw (TR, I, 100; GO2, I, 239). TR podaje te moliwo uycia sowa cztnik w znaczeniu czytelnik (TR, I, 100).
Z kolei GO2 definiuje je tylko i wycznie jako czytnik (GO2, I,
239). Rwnie z pras wie si nazwa zapisrz prenumerator (TR,
II, 81; GO2, II, 624).
W przypadku mediw elektronicznych mamy do czynienia z nazwami: auditorium lub przschiwcze audytorium (TR, I, 31; GO,
13; GO2, I, 44), radioschic radiosuchacz (TR, II, 132; GO2, II,
786) albo w skrcie schic, schrz lub przschiwcz suchacz (TR,
II, 195; GO, 478; GO2, II, 972) oraz schicka suchaczka (TR, II,
195; GO2, II, 972). Ciekawym neologizmem jest telebzrnik, czyli
31

32

O rnicy znacze sw reporter i reportaysta zob. T. Korpysz, Czy kady reporter

to reportaysta?, Idziemy, nr 51, 18.12.2011, <http://www.idziemy.pl/porady/
jezyk/czy-kazdy-reporter-to-reportazysta-/, dostp: DATA.
R. Drzdnk, Plck TV, Pomerania 2009, nr 3, s. 48.

A. uczyski: Gaztny sowrz

167

telewidz, wywodzcy si od sowa bzerac oglda (TR, I, 421;

GO2, II, 279). Jak twierdzi Eugeniusz Pryczkowski, termin powsta
w roku 1990, kiedy gdaski oddzia Telewizji Polskiej rozpocz emisj pierwszego kaszubskojzycznego programu Rodn Zemia33. Potwierdza to fakt, e powysze haso mona znale jedynie w najnowszym sowniku E. Gobka (GO2, II, 1129). Inne sowa odnoszce si do odbiorcy telewizji to: widz, przzrcz i wzrcz widz (TR, II,
315; GO, 603; GO2, II, 1283). Take z odbiorcami mediw elektronicznych powizane s nazwy abnent i zapisywcz abonent (TR, I,
17; GO2, I , 9).
3.3. Nazwy rnych czynnoci powizanych z dziennikarstwem
W przypadku tych nazw rwnie warto wprowadzi podzia na
czynnoci zwizane z pras i z mediami elektronicznymi. Podstawow czynnoci, ktr wykonuje dziennikarz prasowy, jest redagowanie tekstw. Nazwy odnoszce si do tego zadania mona znale
w sownikach E. Gobka. W GO mona spotka okrelenie brobic
tekst zredagowa tekst (GO, 299). W GO2 autor do hasa zredagowa dopasowa dwie zupenie inne propozycje: sadzc oraz zesadzc
(GO2, II, 1593). Ponadto wystpuje rwnie okrelenie sadzeni
redakcja, przygotowywanie tekstu (TR, II, 135; GO2, II, 798). Etapem finalnym powstawania tekstu prasowego jest jego publikacja.
Sowniki jzyka kaszubskiego daj wiele propozycji nazywania tego
procesu: pblikowa, gosc, dac do widze, wdac opublikowa (TR, I,
433; GO, 323; GO2, II, 320). Ostatnie okrelenie wystpuje rwnie
w znaczeniu wyda, cho czasowniki wdwac / wdawac, wedug
sownikw, poza wydawa (TR, II, 343; GO2, II, 1357), mog te
oznacza emitowa (TR, I, 153; GO2, II, 384). W sowniku TR wystpuje zwrot wsadzc w gazt, ktry autor tumaczy na jzyk polski
jako poda do gazet (TR, II, 36). Okrelenia zapiswac lub zapisowa
mog dotyczy obu rodzajw mediw, gdy oznaczaj zarwno
abonowa (GO2, 9; GO2, I, 9), jak i prenumerowa (TR, II, 81;
GO2, II, 624). Istnieje te sowo abnowac (abonowa, GO2, I, 9).
W sownikach mona odnale kilka okrele przedstawiajcych
czynnoci charakterystyczne tylko dla dziaania radia i telewizji, np.
nagrwac nagrywa (TR, I, 344; GO2, II, 32), emitowac emitowa
33

E. Pryczkowski, Neologizmy spopularyzowane w mediach kaszubskich w latach 19902010, Biuletin Radzzn Kaszbsczg Jzka / Biuletyn Rady Jzyka Kaszubskiego 2011, s. 287.

168

Jzyk, literatura, kultura i edukacja kaszubska I

(TR, I, 153; GO2, I, 384), bzerac oglda (TR, I, 421; GO2, II, 279),
wpszczac emitowa (TR, I, 153; GO2, I, 384), wslac emitowa
(TR, I, 153; GO2, I, 384) oraz nadnk program lub nadwani program
emisja programu (TR, I, 153; GO2, I, 384).
3.4. Nazwy urzdze i sprztu radiowo-telewizyjnego
W tej czci opracowania pod uwag zostay wzite nazwy urzdze
nadawczych, odbiorczych oraz sprztu uywanego w pracy przez
dziennikarzy radiowych i telewizyjnych.
W pierwszej grupie podstawowym okreleniem jest nadajnik, czyli
po kaszubsku wslcz lub nadajnik lub stacj nadawcz (TR, I, 338;
GO, 247; GO2, II, 13). Bliskoznacznymi sowami s rwnie ml
wslny, ml rozslny oraz rozslnica lub rozslcz (TR, I, 339; TR, II, 148;
GO2, II, 833).
Najwicej okrele wrd sprztu odbiorczego (po kasz. odbiornik,
dbiornik lub przjimnik TR, I, 406; GO, 306; GO2, II, 233) posiada
aparatura do odbioru radia: radioaparat, radiodbiornik lub radiodbirnik oraz radioprzjimcz radioodbiornik (TR, II, 132; GO, 429; GO2,
II, 786). W przypadku odbiornikw telewizyjnych ciekawym neosemantyzmem jest wyraz zdrzlnik telewizor (TR, II, 253; GO, 655;
GO2, II, 1129), derywowany od sowa zdrzec spoglda, patrzy,
gapi si34. Sowniki Gobka odnotowuj jeszcze nazw blisz polskiej, czyli telewizr (GO, 535; GO2, II, 1129, u Trepczyka wystpuje
tylko zdrzlnik). Pilot jako urzdzenie suce do zdalnej obsugi telewizora lub innego sprztu RTV nie pojawia si w adnych sownikach kaszubskich, ale po lekturze Pomeranii mona wywnioskowa, e sowo pilot w tym znaczeniu jest uywane na co dzie w kaszubszczynie35.
Z innych nazw urzdze wystpujcych w sownikach Gobka
i Trepczyka mona wyrni: antena antena (TR, I, 25; GO, 11;
GO2, I 28), nadwn antena / nadwcz antena antena nadawcza (TR,
I, 25; GO2, I 28), dbirn antena / dbiorcz antena antena odbiorcza
(TR, I, 25; GO2, I 28), satelitarn antena antena satelitarna (GO2,
I, 28), dekoder dekoder (GO, 77), mikrofn mikrofon (TR, I, 320;
GO, 235; GO2, I, 1031), kamra kamera (TR, I, 226; GO2, I, 589).

34

35

Zob. [J. Treder] Neosemantyzm, [w:] Jzyk kaszubski. Poradnik encyklopedyczny, red.
J. Treder, Gdask 2006, s. 185.
Zob. np. R. Drzdnk, Mikj w kminie, Pomerania 2008, nr 2, s. 48.

A. uczyski: Gaztny sowrz

169

3.5. Pozostae nazwy odnoszce si do tematyki

rodkw masowego przekazu
Omawianie pozostaej terminologii medialnej warto zacz od elementw tekstu prasowego. Terminw z tego zakresu mona znale
cakiem sporo w jzyku kaszubskim. Tekst rozpoczyna si tytuem,
zwanym rwnie nagwkiem, czyli w jzyku kaszubskim: titel / titu
/ tytu oraz ndpis lub ngwk (TR, I, 343; TR, II, 269; GO, 288; GO,
537; GO2, II, 30; GO2, II, 1174). Pod samym tytuem wystpuje lid
(z ang. lead). Jest to napisana przewanie pogrubion czcionk cz
wstpna publikacji prasowej. Rada Jzyka Kaszubskiego w uchwale
z dnia 30.09.2011 r., dotyczcej stosowania kaszubskiej podstawowej
terminologii medialnej umiecia zarwno uproszczon propozycj,
czyli lid, jak i form angielskojzyczn, tj. lead (BRJK 2011, 37).
W GO2 mona znale kolejny element charakterystyczny w duej
mierze dla tekstw spotykanych w prasie, czyli strzdtitu rdtytu
(GO2, II, 1112). Oprcz tego w badanych sownikach odnotowano
kilka poj typograficznych, okrelajcych rozmieszczenie treci
w prasie, np. szpalta szpalta (TR, II, 235; GO2, II, 1083), rubrika lub
dzl albo dzlk rubryka (TR, II, 165; GO, 455; GO2, II, 885).
Sowniki zawieraj te nazwy kilku elementw towarzyszcych
materiaom dziennikarskim, takich jak: reklama reklama (TR, II, 136;
GO2, II, 801), m gos ogoszenia drobne (TR, I, 421; GO2, II,
280) oraz zpwisc lub zpowidz zapowied (BRJK 2011, 38; GO,
670; GO2, II, 1496).
Okreleniami dotyczcymi statystycznych bada odbioru mediw
s: cztiwnota lub szrz cztanig poczytno (TR, II, 35; GO2, II,
458) oraz cztnictw czytelnictwo (TR, II, 100; GO2, II, 239), schalnosc suchalno (GO2, II, 973) i bzrnosc ogldalno (GO2, II,
279).
W polsko-kaszubskich sownikach J. Trepczyka i E Gobka wystpuje rnica w przypadku kaszubskiej propozycji dla hasa opinia
publiczna. Trepczyk proponuje okrelenie glow dba (TR, I, 431), za
u Gobka mona znale blisze polskiemu pini pbliczn (GO2,
II, 314).
Do pozostaych nazw medialnych, odnalezionych w sownikach
i w Pomeranii, nale: kiosk lub bdka kiosk (TR, I, 238; GO2,
I, 631), klprt / klprta kolporta (GO2, I, 683; STG 2011, nr 1,
s. 27), kncesj / kncesj / koncesja koncesja (TR, I, 250; GO, 171;
GO2, I, 698), nadwca nadawca (GO2, II, 14), wdwcz lub

170

Jzyk, literatura, kultura i edukacja kaszubska I

wdwrz wydawca (TR, II, 343; GO2, II, 1357), ddrk przedruk
(TR, II, 92; GO2, II, 656), przenszk, przesl oraz transmisj transmisja (TR, II, 260; GO2, II, 1148), eter eter (TR, I, 154; GO2, I, 388),
gaztn pisarj biuro prasowe (TR, II, 79; GO2, II, 619), sztudio radiow studio radiowe (POM 2011, nr 7/8, s. 28), nkd nakad
(GO, s. 289; GO2, II, 42), na w na ywo (POM 2011, nr 7/8,
s. 28), gazcarstw gazeciarstwo (GO2, I, 427), gazcrka gazeciarka
(GO2, I, 427), gazcrz gazeciarz (GO2, I, 428), gaztn znowina
kaczka dziennikarska (TR, I, 145), wirztwka wierszwka (zob.
STG 2009, nr 3, s. 18).
Na uwag zasuguj rwnie terminy charakterystyczne dla dziaalnoci dziennikarskiej w internecie. Nie s one w wikszoci notowane w adnych sownikach36. Mona je natomiast znale zarwno
w Uchwale Rady Jzyka Kaszubskiego z 2009 r. w sprawie stosowania kaszubskich terminw i poj informatycznych37, jak i w omawianej ju Uchwale RJK dotyczcej stosowania podstawowej terminologii medialnej. Pojcia wystpujce w uchwaach RJK to: jinternet
internet (BRJK 2009, 75), blog blog (BRJK 2009, 60; BRJK 2011, 36),
czat czat (BRJK 2011, 36), hipertekst hipertekst (BRJK 2009, 73; BRJK
2011, 37), mderatr moderator (BRJK 2009, 84), starna WWW strona
WWW (BRJK 2009, 99), prtl portal (BRJK 2009, 92), frum forum
(BRJK 2009, 70). W Pomeranii mona jeszcze znale takie wyraenia, jak: spleznowi prtal portal spoecznociowy (wystpuje rnica
w pisowni sowa portal w stosunku do propozycji RJK)38 oraz frum
krbinkw forum dyskusyjne39.
4. Wnioski
Na etapie bada sownikowych trudno jednoznacznie stwierdzi, ile
z powyej przedstawionych sw i wyrae funkcjonuje na co dzie
w kaszubskim dyskursie medialnym, ile za z nich stao si okreleniami przestarzaymi bd propozycjami autora sownika, ktre si
36

37

38
39

Jedynym okreleniem wystpujcym w sownikach autorstwa E. Gobka jest

sowo jinternet, zob. E. Gbk, Kaszbsczi sowrz normatiwny, s. 146, E. Gbk,
Sownik polsko-kaszubski, t. I, s. 528.
Uchwaa nr 6/RJK/09 z dnia 2.10.2009 r. w sprawie stosowania kaszubskich terminw
i poj informatycznych, Biuletin Radzzn Kaszbsczg Jzka / Biuletyn Rady
Jzyka Kaszubskiego, s. 56-111.
R. Drzdn, dmrck bitka jzk, Pomerania 2012,nr 5, s. 31.
S. Klas, Szesclatny rbk, Pomerania 2010, nr 3, s. 50.

A. uczyski: Gaztny sowrz

171

w ogle nie przyjy. Jak mona dostrzec w powyej przedstawionym materiale, do jednego polskiego sowa nierzadko przyporzdkowanych jest kilka kaszubskich propozycji, rnicych si od siebie
cakowicie (bd tylko pod wzgldem pisowni i wymowy), np. dla
polskiego wyrazu biuletyn kaszubskie biuletin i bznjmnik, dla dwutygodnika dwatidznik i dwtidzennik czy dla redakcji redakcjo i redakcj.
Mona take stwierdzi, e podstawowym rdem leksykograficznym, ktre zawiera bogaty zasb sownictwa niezbdnego w medialnym przekazie, jest Sownik polsko-kaszubski Jana Trepczyka.
Wikszo zawartych w nim kaszubskich propozycji terminologii
medialnej przenis Eugeniusz Gobek do swoich sownikw.
W niektrych przypadkach (ujtych w powyszym opracowaniu)
zastpi innymi wyrazy wystpujce u Trepczyka, zmodyfikowa je
pod wzgldem pisowni bd zrezygnowa z poszczeglnych propozycji. Wan rol spenia te Uchwaa nr 8/RJK/11 z dnia 30.09.2011
r. w sprawie stosowania podstawowej terminologii medialnej, ktra
wprowadzia wiele terminw zwizanych z dziennikarstwem prasowym, nienotowanych w adnym leksykonie. Niestety ograniczya
si ona gwnie do nazewnictwa prasowego, przez co nie zostay
w niej ujte takie podstawowe terminy charakterystyczne dla mediw elektronicznych, jak np. kaszubskie odpowiedniki sw radiosuchacz, radioodbiornik, telewizja, telewidz czy telewizor.
Jak wspomniano we wprowadzeniu, niniejszy artyku stanowi zaledwie prb zasygnalizowania kilku problemw zwizanych z t
rozwijajc si cigle we wspczesnej kaszubszczynie sfer sownictwa. Planowane w przyszoci badania autorskie terminologii medialnej we wspczesnej kaszubszczynie pozwol ustali faktyczny
zakres wystpowania tego sownictwa w praktyce dziennikarskiej,
jak i stosunek uytkownikw jzyka kaszubskiego do rodzimej terminologii zwizanej ze rodkami masowego przekazu. W ramach
tych bada przewiduje si rwnie sprawdzi pochodzenie i struktur tych terminw.

172

Jzyk, literatura, kultura i edukacja kaszubska I

Objanienie stosowanych skrtw

W przypadku odwoa do sownikw w nawiasach, cyfra rzymska po przecinku oznacza tom, natomiast liczba arabska po przecinku oznacza stron
(np. TR, II, 165).
BRJK 2009 Biuletin Radzzn Kaszbsczg Jzka / Biuletyn Rady Jzyka
Kaszubskiego 2009.
BRJK 2011 Biuletin Radzzn Kaszbsczg Jzka / Biuletyn Rady Jzyka
Kaszubskiego 2011.
GO E. Gobk, Kaszbsczi sowrz normatiwny, Gdask 2005.
GO2 E. Gobk, Sownik polsko-kaszubski / Sowrz plsk-kaszbsczi, wersja
niepena dostpna pod adresem <http://www.skarbnicakaszubska.pl/
czytelnia-12/slownik-polsko-kaszubski>.
POM miesicznik Pomerania.
STG dodatek Stegna do miesicznika Pomerania.
TR J. Trepczyk, Sownik polsko-kaszubski, Gdask 1994.