Testy

Testy sprawdzajce (wersja a i b)

W podrczniku Puls ycia 2 oraz w testach sprawdzajcych zawartych w Ksice

Nauczyciela uwzgldniono treci nauczania zgodne z now podstaw programow.
Fragment nowej podstawy programowej zamieszczono poniej.
VI. Budowa i funkcjonowanie organizmu czowieka.
1. Tkanki, narzdy, ukady narzdw. Ucze:
1) opisuje hierarchiczn budow organizmu czowieka;
2) podaje funkcje tkanki nabonkowej, miniowej, nerwowej, krwi,
tuszczowej, chrzstnej i kostnej oraz przedstawia podstawowe
cechy budowy warunkujce penienie tych funkcji;
3) opisuje budow, funkcje i wspdziaanie poszczeglnych ukadw: ruchu, pokarmowego, oddechowego, krenia, wydalniczego, nerwowego, dokrewnego i rozrodczego.
2. Ukad ruchu. Ucze:
1) wykazuje wspdziaanie mini, cigien, koci i staww w prawidowym funkcjonowaniu ukadu ruchu;
2) wymienia i rozpoznaje (na schemacie, rysunku, modelu, wedug
opisu itd.) elementy szkieletu osiowego, obrczy i koczyn;
3) przedstawia funkcje koci i wskazuje cechy budowy fizycznej i chemicznej umoliwiajce ich penienie;
4) przedstawia znaczenie aktywnoci fizycznej dla prawidowego
funkcjonowania ukadu ruchu i gstoci masy kostnej oraz okrela czynniki wpywajce na prawidowy rozwj muskulatury ciaa.
3. Ukad pokarmowy i odywianie si. Ucze:
1) podaje funkcje poszczeglnych czci ukadu pokarmowego, rozpoznaje te czci (na schemacie, modelu, rysunku, wedug opisu
itd.) oraz przedstawia zwizek ich budowy z penion funkcj;
2) przedstawia rda i wyjania znaczenie skadnikw pokarmowych
(biaka, tuszcze, wglowodany, sole mineralne, woda) dla prawidowego rozwoju i funkcjonowania organizmu;
3) przedstawia rol i skutki niedoboru niektrych witamin (A, C, B6,
B12, kwasu foliowego, D), skadnikw mineralnych (Mg, Fe, Ca)
i aminokwasw egzogennych w organizmie;
4) przedstawia miejsce i produkty trawienia oraz miejsce wchaniania gwnych grup zwizkw organicznych;
5) przedstawia rol bonnika w prawidowym funkcjonowaniu ukadu pokarmowego oraz uzasadnia konieczno systematycznego
spoywania owocw i warzyw;
6) wyjania, dlaczego naley stosowa diet zrnicowan i dostosowan do potrzeb organizmu (wiek, stan zdrowia, tryb ycia
i aktywno fizyczna, pora roku itp.) oraz podaje korzyci z prawidowego odywiania si;
7) oblicza indeks masy ciaa oraz przedstawia i analizuje konsekwencje zdrowotne niewaciwego odywiania (otyo lub niedowaga oraz ich nastpstwa).
4. Ukad oddechowy. Ucze:
1) podaje funkcje czci ukadu oddechowego, rozpoznaje je (na
schemacie, modelu, rysunku, wedug opisu itd.) oraz przedstawia
zwizek ich budowy z penion funkcj;
2) opisuje przebieg wymiany gazowej w tkankach i w pucach oraz
przedstawia rol krwi w transporcie gazw oddechowych;
3) przedstawia czynniki wpywajce na prawidowy stan i funkcjonowanie
ukadu oddechowego (aktywno fizyczna poprawiajca wydolno oddechow, niepalenie papierosw czynnie i biernie).
5. Ukad krenia. Ucze:
1) opisuje budow i funkcje narzdw ukadu krwiononego i ukadu limfatycznego;
2) przedstawia krenie krwi w obiegu pucnym i ustrojowym;
3) przedstawia rol gwnych skadnikw krwi oraz wymienia grupy
ukadu krwi AB0 oraz Rh;
4) przedstawia znaczenie aktywnoci fizycznej i prawidowej diety
dla waciwego funkcjonowania ukadu krenia;
5) przedstawia spoeczne znaczenie krwiodawstwa.
6. Ukad odpornociowy. Ucze:
1) opisuje funkcje elementw ukadu odpornociowego (narzdy:
ledziona, grasica, wzy chonne; komrki: makrofagi, limfocyty
T, limfocyty B; czsteczki: przeciwciaa);
2) rozrnia odporno swoist i nieswoist, naturaln i sztuczn,
biern i czynn;
3) porwnuje dziaanie surowicy i szczepionki; podaje przykady szczepie
obowizkowych i nieobowizkowych oraz ocenia ich znaczenie;
4) opisuje konflikt serologiczny Rh;
5) wyjania, na czym polega transplantacja narzdw i podaje przykady narzdw, ktre mona przeszczepia;
6) przedstawia znaczenie przeszczepw, w tym rodzinnych, oraz
zgody na transplantacj narzdw po mierci.
7. Ukad wydalniczy. Ucze:
1) podaje przykady substancji, ktre s wydalane z organizmu czowieka oraz wymienia narzdy biorce udzia w wydalaniu;

Testy sprawdzajce
opracowaa dowiadczona
nauczycielka biologii
Monika ZaleskaSzczygie

2) opisuje budow i funkcje gwnych struktur ukadu wydalniczego

(nerki, moczowody, pcherz moczowy, cewka moczowa).
8. Ukad nerwowy. Ucze:
1) opisuje budow i funkcje orodkowego i obwodowego ukadu
nerwowego;
2) porwnuje rol wspczulnego i przywspczulnego ukadu nerwowego;
3) opisuje uk odruchowy, wymienia rodzaje odruchw oraz przedstawia rol odruchw warunkowych w uczeniu si;
4) wymienia czynniki wywoujce stres oraz podaje przykady pozytywnego i negatywnego dziaania stresu;
5) przedstawia sposoby radzenia sobie ze stresem.
9. Narzdy zmysw. Ucze:
1) przedstawia budow oka i ucha oraz wyjania sposb ich dziaania;
2) przedstawia rol zmysu rwnowagi, zmysu smaku i zmysu wchu
i wskazuje lokalizacj odpowiednich narzdw i receptorw;
3) przedstawia przyczyny powstawania oraz sposb korygowania wad
wzroku (krtkowzroczno, dalekowzroczno, astygmatyzm);
4) przedstawia wpyw haasu na zdrowie czowieka;
5) przedstawia podstawowe zasady higieny narzdw wzroku i suchu.
10. Ukad dokrewny. Ucze:
1) wymienia gruczoy dokrewne, wskazuje ich lokalizacj i przedstawia podstawow rol w regulacji procesw yciowych;
2) przedstawia biologiczn rol: hormonu wzrostu, tyroksyny, insuliny, adrenaliny, testosteronu, estrogenw;
3) przedstawia antagonistyczne dziaanie insuliny i glukagonu;
4) wyjania, dlaczego nie naley bez konsultacji z lekarzem przyjmowa rodkw lub lekw hormonalnych (np. tabletek antykoncepcyjnych, sterydw).
11. Skra. Ucze:
1) podaje funkcje skry, rozpoznaje elementy jej budowy (na schemacie, modelu, rysunku, wedug opisu itd.) oraz przedstawia jej cechy
adaptacyjne do penienia funkcji ochronnej, zmysowej (receptory
blu, dotyku, ciepa, zimna) i termoregulacyjnej;
2) opisuje stan zdrowej skry oraz rozpoznaje niepokojce zmiany
na skrze, ktre wymagaj konsultacji lekarskiej.
12. Rozmnaanie i rozwj. Ucze:
1) przedstawia budow i funkcje narzdw pciowych (mskich i eskich) oraz rol gamet w procesie zapodnienia;
2) opisuje etapy cyklu miesiczkowego kobiety;
3) przedstawia przebieg ciy i wyjania wpyw rnych czynnikw
na prawidowy rozwj zarodka i podu;
4) przedstawia cechy i przebieg fizycznego, psychicznego i spoecznego dojrzewania czowieka;
5) przedstawia podstawowe zasady profilaktyki chorb przenoszonych drog pciow.
VII. Stan zdrowia i choroby. Ucze:
1) przedstawia znaczenie poj zdrowie i choroba (zdrowie jako
stan rwnowagi rodowiska wewntrznego organizmu; zdrowie fizyczne, psychiczne i spoeczne; choroba jako zaburzenie tego stanu);
2) przedstawia negatywny wpyw na zdrowie czowieka niektrych
substancji psychoaktywnych (tyto, alkohol), narkotykw i rodkw dopingujcych oraz naduywania kofeiny i niektrych lekw
(zwaszcza oddziaujcych na psychik);
3) wymienia najwaniejsze choroby czowieka wywoywane przez wirusy, bakterie, protisty i pasoyty zwierzce oraz przedstawia zasady profilaktyki tych chorb; w szczeglnoci przedstawia drogi zakaenia si wirusami HIV, HBV i HCV, oraz HPV, zasady profilaktyki
chorb wywoywanych przez te wirusy oraz przewiduje indywidualne i spoeczne skutki zakaenia;
4) przedstawia czynniki sprzyjajce rozwojowi choroby nowotworowej
(np. niewaciwa dieta, tryb ycia, substancje psychoaktywne, promieniowanie UV) oraz podaje przykady takich chorb;
5) przedstawia podstawowe zasady profilaktyki chorb nowotworowych;
6) uzasadnia konieczno okresowego wykonywania podstawowych
bada kontrolnych;
7) analizuje informacje doczane do lekw oraz wyjania, dlaczego nie
naley bez wyranej potrzeby przyjmowa lekw oglnodostpnych oraz dlaczego antybiotyki i inne leki naley stosowa zgodnie
z zaleceniem lekarza;
8) przedstawia podstawowe zasady higieny;
9) analizuje zwizek pomidzy prawidowym wysypianiem si a funkcjonowaniem organizmu, w szczeglnoci wpyw na procesy uczenia si i zapamitywania oraz odporno organizmu.