cogito, ergo sum

Ren Descartes

psychologia poznawcza
badanie wszystkiego co skada si na
pojcie umys
brak oglnej koncepcji czowieka
koncentracja na procesach
poredniczcych

percepcja
mylenie
rozwizywanie problemw
procesy jzykowe
pami

czowiek
istota poszukujca, objaniajca
i przetwarzajca bodce

mylenie

zachowanie

wraenia
sensoryczny obraz rzeczywistoci

system zmysw
Zmys

Bodziec

Narzd
zmysu

Receptor

Wraenie

Wzrok

Fale wietlne

Oko

Czopki i prciki
siatkwki

Kolory,
wzorce,
faktury

Such

Fale
dwikowe

Ucho

Komrki wosowe
bony bbenkowej

Szumy, tony

Wraenia
skrne

Kontakt
zewntrzny

Skra

Kocwki nerww
w skrze (ciaka
Rufiniego, pytki
Merkerla, ciaka
Paciniego)

Dotyk, bl,
ciepo, zimno

system zmysw
Zmys

Bodziec

Narzd
zmysu

Receptor

Wraenie

Wch

Substancje
lotne

Nos

Komrki wosowe
nabonka
wchowego

Zapachy

Smak

Substancje
rozpuszczalne

Jzyk

Kubki smakowe
jzyka

Smaki (sodki,
kwany,
gorzki, sony)

Rwnowaga

Siy
mechaniczne
i grawitacyjne

Ucho
wewntrzne

Komrki wosowe
kanaw
pkolistych
i przedsionka

Ruch
w przestrzeni
i sia cienia

Rzecz zmysw jest oglda,

rzecz intelektu myle
Immanuel Kant

wyznaczanie progu absolutnego

teoria detekcji sygnaw

prawo Webera

ledwo dostrzegalna rnica - LDR

okrela si j podajc bodziec
standardowy i ustalajc, o ile silniejszy
musi by inny bodziec, aby by
spostrzegany jako ledwie dostrzegalnie
rny w 75% przypadkw;
potrzebny do tego przyrost bodca
(LDR) stanowi zawsze t sam cz
wielkoci pierwotnego bodca

widzenie
barw

Tablice Ishihary
test lepoty barw

koordynacja oka i rki

R. W. Sperry, The Harvey Lectures, seria 62. Copyright1968 by Academic Press with permission from Elsvier

spostrzeganie
to, czego dowiadcza podmiot
percypujcy

zadanie percepcji
nadanie sensu wraeniom
wykroczenie poza stymulacj
sensoryczn w celu odkrycia
przedmiotw istniejcych
w otaczajcym nas wiecie

etapy procesu spostrzegania

odbir wrae,
percepcja,
identyfikacja
(rozpoznawanie)

odbir wrae

energia fizyczna

aktywno
nerwowa
komrek kory
mzgowej

percepcja
procesy mzgowe organizuj wraenia
w spjne obrazy
powstaj caociowe, rozpoznawalne
wzorce i formy
ocena wielkoci, ksztatu, ruchu, odlegoci
synteza percepcyjna

identyfikacja i rozpoznanie
przypisanie znaczenia spostrzeeniom
powstaje uwiadamiane spostrzeenie
przedmiotowe

przypisywanie obiektom nazwy

podejmowanie decyzji czym przedmiot jest

do czego przedmiot suy

bodziec dystalny i proksymalny

bodziec dystalny i proksymalny

to, co spostrzegamy bodziec
dystalny rzeczywisty obiekt
z otoczenia
bodziec, z ktrego wydobywamy t
informacj bodziec proksymalny
obraz na siatkwce

celem spostrzegania jest

uzyskanie trafnego,
stabilnego obrazu wiata,
co pozwala we waciwy
sposb kierowa
zachowaniem

zudzenia
zudzenie optyczne to obraz,
jaki powstaje w naszym mzgu
na skutek interpretacji odbieranych
przez organy wzroku zjawisk

zudzenie Ebbinghausa
ktre z centralnych k jest wiksze?

zudzenie Mllera-Lyera
ktra z linii poziomych jest dusza

zudzenie Zoellnera
czy linie pionowe s rwnolege?

uwaga
mechanizm redukcji
nadmiaru informacji

fizjologiczne mechanizmy uwagi

odruch orientacyjny
mechanizm indukcji ujemnej
aktywno ukadu siatkowatego

fizjologiczne mechanizmy uwagi

odruch orientacyjny
skierowanie receptorw na rdo
stymulacji
towarzyszy temu aktywno motoryczna
uatwiajca odbieranie bodcw
wzrost wraliwoci wszystkich receptorw
wzrost poziomu aktywacji organizmu
zwizany z pobieraniem nowych informacji
wygasa po kilku wystpieniach bodca

fizjologiczne mechanizmy uwagi

mechanizm indukcji ujemnej
pobudzenie pojawia si w pewnej okolicy
kory mzgowej
wywouje hamowanie w okolicach
ssiednich
dziki indukcji ujemnej pobudzenie
w korze mzgowej ma charakter
zogniskowany, a nie rozlany

fizjologiczne mechanizmy uwagi

aktywno ukadu siatkowatego
zbudowany z sieci wkien nerwowych
oplatajcych okolice podkorow
zawiera wkna pobudzajce i hamujce, rnego
typu
wkna zdaj do p asocjacyjnych kory i do
sensorycznych pl pierwotnych
cz wstpujca
okolice wzgrza:
uwraliwia orodki na odbir
specyficznych bodcw

uwaga a wiadomo
pole uwagi jest szersze od pola
wiadomoci
wiadomo introspektywna
zdajemy sobie spraw z wasnych
procesw psychicznych
wiadomo percepcyjna zdajemy
sobie spraw z tego co si dzieje w
otoczeniu (w tym: we wasnym ciele)

stopnie natenia uwagi

skupiona intensywnie na niewielkiej
liczbie bodcw towarzyszy jej
wyostrzona wiadomo
ekstensywna rozproszona osabienie
wiadomoci
procesy poduwagowe przedwiadoma
obrbka bodcw bardo krtko
eksponowanych

czynnoci a wiadomo
automatyczne s sterowane przez
struktury lokalne w niewielkim
stopniu lub wcale nie angauj uwagi
i pamici
kontrolowane s sterowane
z zaangaowaniem caego systemu
poznawczego

funkcje uwagi
selektywno zdolno do wyboru jednego
bodca kosztem innych
czujno zdolno do dugotrwaego oczekiwania
na pojawienie si cile okrelonego bodca
(sygnau) i ignorowanie pozostaych (szumu)
przeszukiwanie aktywne, systematyczne badanie
pola percepcyjnego, w celu wykrycia obiektw
speniajcych zaoone kryterium
kontrola czynnoci jednoczesnych podzia
zasobw uwagi i pamici na kilka rwnolegle
wykonywanych czynnoci

procesy organizujce percepcj

podzia na regiony
figura i to
zamykanie
zasady grupowania
percepcyjnego
ramy odniesienia

podzia na regiony
ustalenie powiza pomidzy
punktami odbieranymi przez
poszczeglne receptory siatkwki
barwa i faktura
wyznaczanie granic pomidzy regionami

figura i to

zamykanie

zjawisko
grupowania

ramy
odniesienia

pami

model systemu pamiciowego

rejestr sensoryczny VSTM

bardzo krtko
zapis sensoryczny ikoniczna, echoiczna
bez kategoryzacji (wszystko co jest
spostrzegane)
nie mamy bezporedniego wgldu
wystpuje rwnie gdy nie ma
koncentracji
2 3 sek.

pami operacyjna STM

uwaga wyodrbnienie
kodowanie przyporzdkowanie temu co podlega
rejestracji znakw danego systemu werbalne,
obrazowe identyfikowanie, nazywanie
aktywna cz systemu - wiadome przetwarzanie
informacji
to co tu nie trafi bezpowrotnie zapomniane
7+/- 2
30 sek. im duej tym lepiej zorganizowana
i przypomniana

przetwarzanie w pamici
krtkotrwaej
porcjowanie
powtarzanie

pami dugotrwaa LTM

nieograniczony czas przechowywania
starzenie si, dysfunkcje
zapominanie, niemono zlokalizowania
wejcie przez pami operacyjn
konieczna elaboracja obrbka
sklasyfikowanie, zorganizowanie,
powizanie cznie z obecnymi danymi

informacje z STM i LTM

kontroluj zachowanie

kodowanie w pamici
dugotrwaej
organizacja wedug znaczenia
mnemonika
specyficzno kodowania

przyczyny zapominania
zanikanie;
interferencja;
nieskuteczne wydobywanie;
motywowane zapominanie

sdzenie
i
podejmowanie
decyzji

sdzenie i podejmowanie decyzji

odnajdowanie sensu w wiecie
uporczywo faszywych przekona
rda irracjonalnoci
znieksztacenia poznawcze
psychologia podejmowania decyzji

Herbert A. Simon, USA

(1916 - 2001)

Laureat Nagrody Nobla

w dziedzinie ekonomii w 1978 r.

badania procesw podejmowania decyzji

wewntrz organizacji gospodarczych

teoria wyboru
oparta na tezie o tzw. ograniczonej racjonalnoci
podmiot dziaajcy czowiek, firma, organizacja
nie jest w stanie pozna wszystkich alternatyw
zachowa istotnych dla podjcia decyzji, rozpatrzy
skutkw kadego z wyborw oraz sprecyzowa
wyboru ze zbioru alternatyw
zachodzi konieczno podejmowania
suboptymalnych decyzji,
decyzji speniajcych
warunek dostatecznoci
koncepcje ograniczonej racjonalnoci
i suboptymalnych decyzji Simon wykorzysta
w budowie modeli symulacyjnych

wyjania zjawisko racjonalnoci czowieka