Lorca wystawiony

Teatr niezaleny w Krakowie: szalona, energetyczna inscenizacja Sztuki

bez tytuu

aden prawdziwy czowiek nie wierzy ju w bajdurzenie o czystej sztuce W tej

dramatycznej dla wiata chwili artysta musi paka i mia si ze swoim ludem
mwi w jednym z wywiadw Federico Garca Lorca. Wykraka co pniej
postpowao, i dzieje si nadal: przenikanie si porzdkw sztuki i ycia
publicznego.
Ten synny hiszpaski poeta i dramatopisarz, zniesawiany wielokrotnie (jako
qriozalnie zorientowana politycznie ciotka artystka) przez wiele si politycznych i
kulturowych, okazuje si doskonay do przekadania na zmieniajce si czasy i
wraliwoci, a jego teksty ywioowe i omielajce wyobrani nowych
rocznikw prbujcych si w teatrze. Dowodem na to Sztuka bez tytuu wg
tekstw Lorki pokazana w krakowskiej Otwartej Pracowni, a przygotowana przez
Sebastiana Myka i Joann Oparek (duet pokaza ju swoje niebagatelne
moliwoci w ciekawych pod ktem rewindykacji i reinterpretacji klasykw
przedstawieniach Mewa i Wowisko) oraz zesp aktorski.

Tomasz Charnas

To szumi ywa krew!

Spektakl Sztuka bez tytuu Sebastiana Myka zadaje kam obiegowemu
przekonaniu (ktre rozpowszechnia sam autor, F.G. Lorca), e jego
surrealistyczne spektakle nie nadaj si do wystawienia. Szalony teatr, w ktrym
postaci dramatu uwalniaj si i zaczynaj y wasnym yciem, w ktrym role
aktorw peni kostiumy i rekwizyty to wszystko zniechcao reyserw i przez
lata dramaty Lorki pozostaway tylko (i oczywicie a) literatur. Autor Krwawych
godw wiele razy podkrela, e nie moe by zrozumiany w swoich czasach...
Nic nie zrozumieli albo zbyt byli zaskoczeni, by co powiedzie. I ja si
temu nie dziwi. Ta sztuka jest bardzo trudna i niektre sceny nie dadz
si wystawi. Wierz jednak, e za lat dziesi albo nawet i dwadziecia
odniesie ona wielki sukces, zobaczysz.

Swoj postaw twrcz, a przede wszystkim tekstami, Hiszpan rzuci wyzwanie

nam, wspczesnym, z epoki post-teatru. Tylko reyserzy i dramaturdzy, ktrzy
poszukuj i odwaaj si na eksperymenty, w jego tekstach znajduj znakomity
materia bazowy te s bowiem polem walki. A take wyzwaniem dla aktorw,
szczeglnie modych, nastawionych na dowiadczenia formalne, prby
nieoczywiste... ktrzy poszukuj sensu. (To zreszt oznaka idealizmu).
Tutaj, chodcie tutaj!
Puapka interpretacji, mit znaczenia, stanowi punkt wyjcia do inscenizacji Sztuki
bez tytuu. W spektaklu wyreyserowanym przez Sebastiana Myka

surrealistyczny tekst zostaje wykorzystany do zarysowania pozornie

realistycznych sytuacji, w ktrych osoby dramatu s zmuszane do zajcia
stanowiska. Ale wobec czego? Czy stanowisko jest lepszym wyjciem ni
ucieczka?
Dramat, napisany w przededniu wojny domowej w Hiszpanii, zwiastuje
szalestwo, ktre ogarnia cay kraj teatr niczym soczewka skupia je w sobie,
stajc si probierzem polityki. Szalony dyrektor, bkajce si za kulisami postaci
szekspirowskich sztuk, ogupiaa publiczno oni wszyscy zostaj uwizieni w
ruinach teatru. I to jest ostateczny rozpad czterech cian dramatu, gruzy sensu.
Finalnie: poraka racjonalizmu. Ale dlaczego teatr, ktry odzwierciedla
rzeczywisto, miaby wyglda cakiem zwyczajnie, kiedy realia ycia w kraju
osuwaj si w szalestwo?

Chc by dobry, a bdc rwnie dobrym dla osa, jak i dla filozofa,
wierz mocno, e jeli jest jaki inny wiat, doznam zaskoczenia, kiedy
tam si znajd. Cierpienia i niesprawiedliwo, wyzwalane przez ten
wiat, a take przez moje wasne ciao i mylenie, nie pozwalaj mi
przenie mego domu do gwiazd. Jestem w peni Hiszpanem i nie
mgbym y poza moimi granicami geograficznymi, ale nienawidz
Hiszpana, ktry jest jedynie Hiszpanem i nikim wicej. Jestem bratem
wszystkich i przeklinam czowieka, ktry si powica dla abstrakcyjnej
idei nacjonalistycznej jedynie z powodu faktu, e kocha swoj ojczyzn,
yjc z opask na oczach.

Wojna ma swoj wasn dynamik. S bitwy i czas na refleksje, pretensje i

wyrzuty. Indywidualne interesy zwyciaj nad interesem publicznym. Fasadowy
dyrektor przyjmuje skargi i niczym ostatni idealista usiuje formuowa manifesty.
Moe jego sowa dotaryby do oguszonej wybuchami publicznoci, gdyby nie
instynkt przetrwania, ktry kae jej ucieka z walcego si teatru. W obliczu
mierci do gosu dochodzi namitno czy to nie namitno zdradzia samego
autora?
wietnie pan go trafi. Czy celowa pan w serce?
Lorca, ktry bywa empatycznym poet, anarchist, typem apolitycznym, cho
uwikanym w stronnictwa, romanse i spory, zostaje schwytany w domu swojego
kochanka brata szefa falangi. Brutalnie zamordowany przez reim frankistowski
(z rki nienawistnego homofoba) mg by najwikszym bardem rewolucji. Sia
jego poezji robia wraenie na kadej ze stron. Na prawo i na lewo nis si jego
gos do dzisiaj lewica i prawica w Hiszpanii tocz spr o jego status,
przynaleno i pami.
Kiedy rozkopujemy groby, opowie Lorki o teatrze jako miejscu z lampionami,
rzdami grobw ma wymiar profetyczny. To sztuka o szalestwie i jak samo
szalestwo ma zabawne momenty reyseria Sebastiana Myka wydobywa
tragiczny komizm tekstu Lorki. Jeli ten spektakl jest przejmujcy a taki si
wydaje to dlatego, e podobnie jak zebrana w tym teatrze w teatrze
publiczno syszymy wybuchy i czujemy swd palonych cia. Romeo i Julia pon
rwno. Tektura pali si szybciej. Wszyscy patrzymy spokojnie na spektakl, w
ktrym przyszo nam gra, zachowujemy spokj, pki pon dekoracje.

Federico Garca Lorca: Sztuka bez tytuu

(na podst. sztuk Publiczno i Sztuka bez tytuu w przekadzie Zofii Szleyen)
Galeria Otwarta Pracownia, Dietla 11 | Krakw

Reyseria | Sebastian Myek

Dramaturgia | Joanna Oparek
Scenografia i kostiumy | Magorzata Stanclik
Muzyka | Bartosz Adam Guszczak i Karolina Woniczka
wiato | ukasz Wojtas
Charakteryzacja | Magdalena Kij i Katarzyna Biko
Inspicjent | Ewelina Ponka
Obsada
Tomasz Stuleblak
ukasz Sikora
Aleksandra Filipowicz
Katarzyna Ilnicka
Amelia Gawryluk
Grzegorz Bil
Rafa Korzeniewski
Tadeusz Siudak
Anna Szczerba
Maria Makarenko
Justyna Litwic
Zuzanna Hussakowska
Najblisze terminy spektakli: 9, 10, 11 i 12 lutego (czw, pt, sb, nd), godz. 19.30
https://www.facebook.com/events/189747901489795/
Za spektakl pacisz ile chcesz!
Rezerwacje: publicznosc@gmail.com
https://www.facebook.com/sztukabeztytulu/
Autor:
Tomek Charnas
Dziennikarz kulturalny, copy, edytor
Wraliwa Polonistka i branowy zBOOK. Redaktor ksiek m.in. Mariana Pankowskiego, Ewy
Sonnenberg, Michaa Witkowskiego, Ewy Schilling. Wspautor sownika modej polskiej kultury
Tekstylia bis. Kulturalnie i na kirowo do usyszenia w eterze oraz do poczytania w sieci i na
papierze.
queer.pl/user/przeor