1. Co to jest polityka gospodarcza?

a) wg. Kruszczyskiego- bezporednie kierowanie gospodark narodow

przez pastwo lub porednie oddziaywanie pastwa na funkcjonowanie i
rozwj tej gospodarki.
b) wg. Secomskiego- dziaalno polegajca na okreleniu biecych i
perspektywicznych celw spoeczno-gospodarczych oraz ich realizacji za
pomoc metod i rodkw wynikajcych z zasady racjonalnego
gospodarowania.
c) wg. Kuziskiego- praktyczne zastosowanie praw ujawnionych przez
ekonomi polityczn dla osignicia za pomoc racjonalnego
gospodarowania celw okrelanych przez pastwo.
Przez polityk gospodarcz bdziemy rozumie wiadome
oddziaywanie wadz pastwowych na gospodark narodow - na
jej
dynamik,
struktur
i
funkcjonowanie,
na
stosunki
ekonomiczne w pastwie oraz na jego relacje gospodarcze z
zagranic.

2. Podmiot polityki gospodarczej

Podmiotem polityki gospodarczej jest wadza pastwowa, w ktrej
imieniu konkretne dziaania prowadz odpowiednie organy. W tej sytuacji
istotny jest:
Sposb powoywania
Struktura oraz zakres kompetencji i odpowiedzialnoci
poszczeglnych organw
Procedura przygotowywania i podejmowania decyzji
Moe si to odbywa na rnych szczeblach, zarwno w centralnych
organach wadzy (gwarantuje to jednolito podejcia i sposobu
rozstrzygni) jak i organach samorzdu terytorialnego (pozwala
uwzgldni specyficzne zagadnienia oraz preferencje regionalne i lokalne).
3. Przedmiot polityki gospodarczej
Przedmiotem polityki jest gospodarka narodowa. Wytwarzajc dobra,
wykorzystujemy dwa procesy:

realne ( zwizane z produkcj)

regulacyjne (zwizane z otoczeniem)

Jest przedmiotem oddziaywania polityki spoeczno-ekonomicznej. To
gospodarka krajowa, obejmuje wszystkie podmioty w sferze produkcji usug
i konsumpcji, podziau, obrotu na danym terenie. To region gospodarowania
oddzielony od innych granic pastwow, na ktrym rzd moe
kontrolowa ruch ludzi, rzeczy i funkcjonowanie pastwa.
4. Co obserwujemy w polityce gospodarczej?

Na wiecie obserwujemy :
-podzia organizmw pastwowych
-poczenie organizmw pastwowych

5. Polityka gospodarcza jako nauka i jej kryterium

Dyscyplina naukowa, ktra zajmuje si badaniem form, celw, narzdzi,
sposobw oddziaywania pastwa na spoeczny proces gospodarczy
I.
Wedug O. Lange

ekonomia polityczna

ekonomia opisowa, zajmuje si badaniem konkretnych przebiegw

wspczesnych procesw gospodarczych
II.
Prof. Kotarbiski

teoretyczne ( suce celom poznawczym)

stosowane, zajmuj si projektami zmian rzeczywistoci.

III.
Traktowanie polityki ekonomicznej

pozytywne - su poznawaniu i opisywaniu rzeczywistoci

normatywne- wskazuj moliwe i podane kierunki oraz sposoby jej

przeobraenia(konkretne dziaania)
6. Zagadnienia wspczesnej polityki gospodarczej obejmuj:
Ksztatowanie stosunkw ekonomicznych- co wybieram: gospodark
wolnorynkow czy pastwow (socjalizm czy kapitalizm), wybr ustroju,
czego oczekujemy i problemy w ksztatowaniu podstawowych stosunkw
ekonomicznych i rozwiza systemowych w gospodarce
Racjonalizacja i wykorzystywanie zasobw krajowych i ich powikszanie,
pobudzanie przedsibiorczoci, alokacji czynnikw wzrostu
Wybr i realizacja strategii rozwoju spoeczno- gospodarczego (im
ambitniejsze plany, tym ich realizacja musi si odbywa kosztem
wikszych wyrzecze)
7. Nauka polityki ekonomicznej bada:
Nauka polityki ekonomicznej zajmuje si metodologi przygotowania,
podejmowania i realizowania decyzji organw pastwowych w sferze ich
oddziaywania na gospodark: w tym problematyk metod i technik
prognozowania i planowania gospodarki.
Polityka ekonomiczna zajmuje si badaniem takich zagadnie jak:
Struktury wasnociowe, organizacyjne terytorialne gospodarki
narodowej

 Procesy postpowania w ustalaniu zaoe i programw polityki

gospodarczej
Systemy planowania
Narzdzia oddziaywania pastwa na podmioty gospodarcze i
gospodarstwa domowe
8. Jakie dyscypliny obejmuje polityka gospodarcza?
Polityka gospodarcza jako nauka obejmuje dorobek wszystkich nauk takich
jak:
-ekonomicznych (ekonomiki szczegowej, produkcji, handlu, polityka
regionalna, geografia ekonomiczna )
*finanse (wiedza na temat posugiwania si narzdziami typu
pieninego i fiskalnego
*statystyka (metody i techniki prognozowania i planowania
gospodarczego)
*programowanie (strategii i dziaa operacyjnych)
-nieekonomiczne
*prawo (jeden z gwnych instrumentw integracji pastwa w
gospodarce)
*administracja
*socjologia
*psychologia
9. Metody badawcze stosowane w polityce ekonomicznej
-empiryczne( dowiadczenie)- prowadzone na podstawie gromadzonych
informacji (eksperyment, dowiadczenie) od szczegu do ogu
-dedukcyjne( od ogu do szczegu)
-quasi- eksperyment( modele symulacyjne)
-historia- uczy si na bledach
-analiza i ocena dowiadcze- precyzyjne rozpozna uwarunkowania
danego pastwa i odmiennoci w porwnaniu do naszego kraju
-metoda prb i bdw- podejmowanie dziaa tak dugo, a natrafi si na
waciwe
10.
Zaoenia doktrynalne
W doktrynach znajdujemy rne twierdzenia nawizujce do dorobku
nauki, ale take liczne tezy, ktre wynikaj z przyjmowania zaoe
wiatopogldowych, ideologicznych, moralnych, dotyczce tego, co by
powinno, okrelajce kierunki i cele, do ktrych naley dy, mwice o
tym jak naley postpowa. Doktryny podejmuj bowiem problemy, wobec
ktrych nauka nie czuje si w peni kompetentna- wskazywania i
wartociowania celw dziaa, zwaszcza celw rodzajowo niejednorodnych
i ilociowo trudno wymiernych. Od teorii naukowych doktryny rni si
brakiem penego uzasadnienia caoci przyjmowanych przesanek i
wyprowadzanych z nich wnioskw.
11.
Zasady polityki gospodarczej
W kadym procesie gospodarczym wane s przesanki i sposoby
dowartociowania, ktre wi si z przekonaniem poszczeglnych grup
spoecznych, wyrniamy :

-w staroytnoci : wszystkie zagadnienia gospodarcze uwaane za

polityczno etyczne
- w redniowieczu : traktowano j z pkt widzenia moralnoci
-w czasach nowoytnych
- XVIIw. Merkantylizm (rola handlu)
- XVIII w powstaa doktryna liberalizmu gospodarczego, ktra
postulowaa
ograniczenia interwencji pastw, sprawy
gospodarcze do minimum.
-w XX w w krajach gospodarek rynkowych przeplataj si okresy
dominacji, tendencji interwencjonistycznych.
12.
Partie polityczne
Prowadzc polityk gospodarcz kierujemy si najczciej przesankami
typu ideologicznego, a sama polityka prowadzona jest w oparciu o
okrelone zaplecze, ktrym najczciej s partie polityczne.
Partie polityczne dzielimy na:

Komunistyczne
konserwatywne i

socjaldemokratyczne(SLD)

liberalnekatolicka nauka spoeczna,

minimalizacja integracji
pastwa i maksymalna swoboda

W zaoeniach poszczeglnych partii najwaniejszymi elementami s:

1.
Zakres i sposb nacjonalizacji
2.
Stopie centralizacji lub decentralizacji
3.
Zakres wykorzystywania czynnikw rynkowych i stosunkw
towarowych
13.
Dwa rodzaje procesw wystpujcych w gospodarce
-procesy realne- zwizane z produkcj
-procesy regulacyjne- obejmuje zbieranie i przetwarzanie informacji
14.
System gospodarczy
System gospodarczy- dla zgodnej caej gospodarki powinien obowizywa
okrelony ad i porzdek, ktry wyznacza system ekonomiczny, jest to
zbir instytucji, mechanizmw oraz zasad ich dziaania, ktre reguluj
postpowanie oraz zasad ich dziaania, ktre reguluj postpowanie
wszystkich uczestnikw procesu gospodarczego.
15.

Jaki ustrj jest podstaw rozwoju systemu gospodarczego?

Podstaw rozwiza systemowych jest ustrj, ktry reguluje stosunki

spoeczno-gospodarcze. Spraw zasadnicz jest:
-wasno rodkw produkcji
*indywidualistyczne
*kolektywistyczne
-sposb regulacji procesu gospodarczego
*kompetytywny
*gospodarki regulowanej centralnie
16.
1
2
3
4

4 rodzaje systemw spoeczno-ekonomicznych na wiecie

Indywidualistyczno kompetytywny ( USA, Wielka Brytania)
Indywidualistyczno planowy (Niemcy, Szwecja, Austria)
Kolektywistyczno planowy (Kuba, Korea Pnocna)
Kolektywistyczno kompetytywny (Chiny ludowe)

17.
Mechanizmy w gospodarce rynkowej
Mechanizmy w gospodarce rynkowej- w gospodarce rynkowej decyzje
ekonomiczne podejmuj waciciele rodkw produkcji a procesem
gospodarczym reguluj mechanizmy rynkowe, w ktrych najwaniejsz jest
kategoria zysku.
Kategoria zysku pobudza wszystkich pracownikw, uczestnikw procesu
gospodarczego do:
-maksymalnej wydajnoci
-wprowadzenia innowacji
-do cigego inwestowania
18.
Funkcje pastwa:
Podstawowa funkcja pastwa wobec gospodarki polega na zapewnieniu
przestrzegania ustrojowych i systemowych zasad porzdku spoecznogospodarczego w tym gwnie:
zasady wolnoci gospodarczej,
poszanowania wasnoci prywatnej,
swobody przedsibiorstw.

Oprcz okrelania i ochrony praw wasnoci do zada pastwa naley:

zapewnianie bezpieczestwa zewntrznego (obrona narodowa),
zapewnianie bezpieczestwa wewntrznego (policja),
utrzymanie wymiaru sprawiedliwoci (sdownictwo),
utrzymanie szkolnictwa,
ksztatowanie systemu pieninego [Winiarski, Winiarska 2006].
19.
Uwarunkowania zewntrzne i wewntrzne polityki
gospodarczej

Zewntrzne uwarunkowania :
Otoczenie midzynarodowe
Pooenie geograficzne determinuje sytuacje geopolityczn,
ekonomiczna i strategiczn
Uwarunkowania wynikajce z midzynarodowej sytuacji
Przynaleno kraju do ugrupowa militarnych, politycznych i
gospodarczych (NATO, UE)
Restrykcje importowo-eksportowe EMGARGO, WETO, WTO, ograniczenia
kredytowe i walutowe
Warunki wymiany- czyli tzw. terms of trade (wymiana towaru za towar)
Zaduenie wobec zagranicy i warunki regulacji tych zadue- obsuga
kredytu (MFW)
Stan i struktura zagospodarowania regionw przygranicznych krajw
ssiednich

Wewntrzne uwarunkowania:
Stan i struktura zasobw kraju czynniki przyrodnicze (bogactwa
naturalne, surowce mineralne, zasoby wodne, gleby, lasy, uytki zielone, ktre
wystpuj w ilociach ograniczonych).
Czynniki ludzkie (demograficzne i spoeczne) charakter ilociowy i
jakociowy, liczba i struktura ludnoci kraju, struktura narodowociowa stanowi
potencja pracy ywej natomiast dorobek spoeczno duchowy jest
uwarunkowaniem jakociowym, wane jest te stosunek spoeczestwa do wiedzy.
Czynniki materialne zagospodarowanie kraju i regionw, wyposaenie w
majtek trway (produkcyjny i infrastrukturalny), wany jest jego stopie
nowoczesnoci oraz zuycia technicznego i ekonomicznego, rozmiary i kierunki
inwestycji.

20. Podzia pastw ze wzgldu na struktury rde energii

-kraje bazujce na odnawialnej energii wodnej
-z rozwinit energi jdrow
-o dominujcym udziale gazu ziemnego
-bazujce gwnie na ropie naftowej
-o zrnicowanym bilansie paliwowym
21. Konsekwencje terapii gazowej dla Ukrainy
-uwiadomienie pastwom UE moliwoci przykrcenia kurku z gazem
-dynamiczniej bd podejmowane kroki aby zapobiec sytuacji kryzysowejdywersyfikacji
-sytuacja ta wymusza obnienie energochonnoci gospodarek
poszczeglnych krajw
-uzmysowienie aspektw rynkowych w handlu paliwowym
-moliwo powrotu do energii atomowej i wgla
22. Drogi uniezalenienia od Rosji
-wiksza eksploatacja z krajowych
-budowa terminalu na gaz skroplony
-dostawy gazu do Polski innego ni rosyjski
23. Polityka ekonomiczna pastwa wobec rolnictwa

-mdre (dobre) ustawy

-odpowiednie do nich decyzje (akty prawne)
-adekwatne do potrzeb pienidza ( interwencja, kredyty, podatki-VAT )
24. Zasadnicze rnice rolnicze Polski i UE
-niszy poziom produkcji
-wiksze rozdrobnienie strukturalne jednostek gospodarczych
-wiksze zatrudnienie przypadajce na jednostk powierzchni
-gorsze wyposaenie techniczne gospodarstw i ich otoczenia
25. Z jakich powodw zmieni si komfort dziaania producentw
rolnych w warunkach gospodarki rynkowej?
-zmiennej koniuktury gospodarczej
-rozwarcia noyc cen na rodki do produkcji i pody rolne
-kopotw ze zbyciem niektrych podw rolnych
-wzrost wymogw jakociowych
-do czsto problemy ze ciganiem nalenoci
26.
Miary interwencji w rolnictwie
-PSE-wskanik wsparcia producenta ( mwi nam lub okrela jaki procent w
cenie detalicznej produktu sanowi pomoc pastwa)
-wysoko dopat do 1 ha lub 1 sztuki
-procentowy udzia wydatkw z PKB na rolnictwo
27.
Dlaczego pomagamy rolnictwu?
-dugi cykl produkcyjny
-silny zwizek z porami roku i pogod
-niska dochodowa elastyczno popytiwa
28.
Zjawiska globalne wpywajce na rolnictwo europejskie i
WPR
-niski przyrost demograficzny
-wzrost popytu na ywno w krajach rozwijajcych si
-deficyt wody
-ocieplenie klimatu i podnoszenie poziomu wd morskich
-deficyt paliw kopalnych
-wzrost znaczenia energetyki odnawialnej
-ubytek lasw na wikszoci kontynentw
-upowszechnienie organizmw genetycznie zmodyfikowanych
-szybki wzrost popytu na produkcj rolnictwa organicznego
29.
Gwne przyczyny spadku cen rolniczych
-saba zdolno reagowania na zmieniajc si sytuacji na rynek
-dotychczasowy sposb interweniowania znacznie odstaje od tego jak jest
w UE i CEFTA
-produkcja rolnicza ronie szybciej ni popyt na towary
-rolnictwo nie nada za rozwojem pozostaych gazi gospodarki