Wergiliusz (Publius Vergilius Maro, 70-19 r. p.n.

e)
By najwybitniejszym epikiem rzymskim, synem garncarza. Jako mody chopiec przey trudny
okres wojen domowych. Dopiero po zwycistwie Oktawiana rozwija si jako pisarz. Opiek nad
nim sprawowa Mecenas. Wzorujc si na sielankach Teokryta napisa Bukoliki. Ukazywa w nich
wyidealizowane postaci pasterzy, prowadzcych miosne rozmowy podczas wypasu owiec, a take
rozprawiajcych przy pracy o poezji. Tem swych utworw uczyni baniowy krajobraz Arkadii.
Wegiliusz stworzy take Georgiki - poemat dydaktyczny o rolnictwie oraz Eneid - epopej, ktrej
za wzr posuyy dziea Homera. Bukoliki skaday si z 10 wierszy tzw. Eklog zebranych w jeden
poemat. Najpopularniejsz jest Ekloga II zwana te Pieni Sybilijsk. Werhiliusz powoujc si na
Sybill z Kume, penym zachwytu tonem prorokowa, e wkrtce narodzi si z dziewicy dziecko,
ktre zmae zbrodnie ludzkoci, przyniesie wiatu pokj i zapocztkuje now er. Zgodnie z
przepowiedni wiat bdzie si zmienia stopniowo wraz ze wzrostem chopca. Za jego niemowlctwa
zajd niezwyke wydarzenia pojawi si osobliwe kwiaty, ki napeni wo balsamw, bydo
bdzie si wypasa i powraca do zagrody bez pasterza. Zginie te zdradziecki w, a lwy nie bd
ju stanowiy niebezpieczestwa.
Za lat dziecicych chopca ziemia stanie si mlekiem i winem pynca, z twardego dbu zaczn
sczy si mid. Przeplata si to bdzie jeszcze ze zbrodniami - wybuchnie znw wojna trojaska.
Jednak za jego lat mskich zapanuje zoty wiek ludzkoci ziemia bdzie wydawaa owoce bez
trudu rolnika a na kach bd pasy si rnobarwne stada.
Eneida Wergiliusza jest uwaana za epopeje narodu rzymskiego. Wergiliusz nigdy jej nie
zakoczy poniewa umar. Przed wyjazdem do Grecji, gdzie wanie zachorowa, przekaza dwm
przyjacioom Eneid by j spalili jeli mu co si stanie. Ostatecznie jednak Eneida zostaa
wydana gdy August wyda zakaz spalania tego dziea. Akcja poematu obejmuje siedem lat od
upadku Troi do osiedlenia si Eneasza w kraju rodzinnym jego przodka Dardanosa, czyli w Italii.
Poemat dzieli si na dwie wyrane czci: ks. I-VI oraz VII-XII. Cz pierwsza opisuje tuaczk
Eneasza po zburzeniu Troi, i tym samym przypomina Odysej Homera. Cz druga za
zawierajca opis walk na terenie Italii jest bardziej zbliona do Iliady.
Przy analizie kompozycyjnej Eneidy naley mie na wzgldzie, e poemat jest nieukoczony
przez autora.

Owidiusz (Publius Ovidius Naso, 43 r. p.n.e.-ok. 17 r. n.e.)

Jeden z najwikszych poetw rzymskich. Jego ycie przypada na czas panowania Oktawiana
Augusta. By to czas pokoju, wojny domowe zakoczyy si. W tych warunkach nie mia
problemw ze zdobyciem popularnoci, ceniono go za talent, dowcip i wytworno. By rwnie
dusz towarzystwa. Jego utwory to miosne elegie, wierszowane podrczniki kosmetyki i flirtu
Sztuka kochania. Jego najwikszym dzieem s Metamorfozy (Przemiany) bdce poetyck wersj
mitologii greckiej i rzymskiej. Napisa rwnie ale - elegie opisujce jego smutne losy podczas
wygnania w Tomi nad Morzem Czarnym, gdzie zakoczy swj ywot.
Przemiany - Dzieo to opowiada o powstaniu wiata, zwierzt, rolin i cia niebieskich. Ksigi IV
przedstawiaj najstarsze mity od chaosu przez potop, cztery wieki ludzkoci, poar wiata do
czasw tebaskich. Ksigi VIX obejmuj mity dotyczce Herkulesa. Od ksigi XI zaczynaj si
mity trojaskie, italskie i rzymskie.

Horacy
Najsawniejszy liryczny poeta Rzymu urodzi si w Wenuzji, na poudniu Italii. By synem
wyzwolonego niewolnika, ktry posiada pewien majtek i zapewni synowi wyksztacenie godne
syna senatora. Uczy si w Rzymie i Atenach. Kiedy przebywa w Atenach wczy si do
trwajcych tam walk w obronie wolnoci republikaskich. Po klsce pod Filippi zosta zrujnowany.
Do Rzymu powrci do w 41 r.p.n.e. kiedy ogoszono amnesti. Tam zaprzyjani si z
Wergiliuszem, ktry wprowadzi go w krgi Mecenasa. Niewielka posiado w Grach Sabiskich
pozwolia mu powici si cakowicie literaturze. Odgrodzony od wiata, popijajc dobre wino i
medytujc w spokoju, oddawa si pisaniu wierszy.
Horacjaska filozofia ycia to zoty rodek, czyli poczenie epikureizmu (przyjemno) ze
stoicyzmem (cnota). Naley ceni w yciu rozum, sprawny umys, dopisujce zdrowie i pogodn
staro. Naley y w zgodzie z natur i bra od wiata tyle ile jest nam potrzebne. Jeeli bdziemy
y w ten sposb bdziemy spokojni, opanowani i szczliwi.
Ulubionymi tematami liryki Horacego byy: mio, wesoe biesiady, przyja, refleksje
filozoficzne. W wierszach zwraca si do konkretnych lub fikcyjnych osb. Jego stroficzne pieni
recytowano lub piewano przy akompaniamencie liry lub fletu. Horacy swoj twrczo rozpocz
epodami (strofa, w ktrej wers drugi jest krtszy od pierwszego). Nieco pniej powstay Satyry.
Satyra bya wynalazkiem rzymskim, cho i w poezji greckiej nie brakowao utworw
omieszajcych i pitnujcych jakie postacie i zjawiska. Dwie ksigi satyr wyrniaj si
znakomitym rzemiosem literackim, niezwyk ostronoci obserwacji, a zarazem spokojem i
umiarkowaniem w krytyce. Poeta nie jest surowym sdzi, lecz miejc si mwi prawd o wiecie.
Najwaniejsze dziea Horacego to Pieni (Carmina). Napisa jeszcze Listy a pod koniec ycia take
List do Pizonw (Sztuka poetycka), ktry jest wykadem sztuki sztuki poetyckiej. Homer
przedstawia stanowisko zgodne z oglnymi pogldami na sztuk i literatur. Jest to manifest
literacki twrcw epoki augustowskiej. Poezja zdaniem Horacego powinna kierowa si adem,
harmoni i spokojem. Powinna przedstawia wiat prawdopodobny i rozumny oraz uporzdkowany.
Jest to podstawa artystyczna, ktra w epokach pniejszych zyska miano klasycyzmu.
Pieni - Poeta w mistrzowski sposb poczy filozofi z liryk, redagowa je dugo i bardzo
starannie. Skadaj si na nie cztery ksigi, trzy pierwsze zawieraj 88 utworw, a ostatnia pie
liczy 15 wierszy. W wiecie poetyckim pieni i nauki stoikw i epikurejczykw zyskuj walory
prawd uniwersalnych, pocigajcych przy tym wielk prostot.
W zbiorze znajduj si utwory o rnorodnej tematyce:

erotyczne - mio jest przyjemna ale ulotna, naley cieszy si miosn chwil,

religijne,

biesiadne,

filozoficzne,

refleksyjne.

Niektre pieni zostay powicone przyjacioom, w szczeglnoci Mecenasowi i Augustowi, autor

przedstawia ich jako odnowicieli dawnych cnt i zwycizcw. W na pozr radosnych pieniach
wyraa niepokoje, ktre towarzysz mylcemu czowiekowi. Nade wszystko wychwala umiar i
harmoni
W Pieniach Horacy osiga absolutn doskonao formy poetyckiej. Nie wzorowa si przy tym na
dawnych lirykach, lecz studiowa dawne wzory, ktrym nadawa rzymski koloryt i charakter. Pieni
byy ulubionym dzieem wielu pokole twrcw europejskich tote czsto dokonywano przerbek
czyli parafraz. W literaturze polskiej najwybitniejszym naladowc Horacego by Jan Kochanowski.