CAD-CAM Zaoczne - Wyklady 1-2

CAD/CAM
2011
Politechnika Wrocawska
CAD/CAM
(MBM, zaoczne, IFM7024)
materiay do wykadu
jesie 2011
dr in. Bogdan Dybaa

I-24, CAMT, bud. B-4, pok. 3.16, tel. 320 2840
bogdan.dybala@pwr.wroc.pl
Plan wykadu
1. Wspomaganie komputerowe w projektowaniu
konstrukcyjnym (CAD cz 1, cz 2)
2. Wspomaganie komputerowe w projektowaniu
konstrukcyjnym (CAD cz 3). Wymiana danych
geometrycznych. Wizualizacja modeli 3D i
rzeczywisto wirtualna (VR)
3. Inynieria Odwrotna
4. Generatywne Technologie Wytwarzania
5. CAM i kolokwium
Materiay do wykadu
CAD/CAM
Opiekun kursu: dr in. Jacek Czajka
Organizacja wykadu
niedziela, zjazdy nieparzyste, godz. 730900, sala 2.39 B-4
ocena kocowa: kolokwium na ostatnim wykadzie, moliwo
obnienia stopnia przy duym poziomie nieobecnoci na wykadach
oceny wpisuje opiekun kursu
Organizacja zaj projektowych
niedziela, zjazdy nieparzyste, godz. 11151845, sala 4.28/4.31 B-4

modelowanie w SolidWorks, projektowanie technologii w MasterCAM
zaliczenie: zasady okrelaj i oceny wystawiaj prowadzcy
oceny wpisuje opiekun kursu
CAD cz 1
2011
Wspomaganie Komputerowe w
Projektowaniu Konstrukcyjnym
(CAD) cz 1
Projektowanie konstrukcyjne
Koncepcja (tylko dla nowych produktw)
lista wymaga
zasada rozwizania
warianty koncepcji
struktura funkcjonalna
ocena koncepcji
Projektowanie
ksztatowanie wstpne (szkic)

ksztatowanie geometryczne (model)
obliczenia wstpne, optymalizacyjne, sprawdzajce (CAE)
ksztatowanie kocowe (np. model parametryczny z ograniczeniami)
rysunki wykonawcze (dokumentacja 2D)
Dokumentacja
Literatura
[1]. Maciej Sydor,
Wprowadzenie do CAD.
Podstawy komputerowo
wspomaganego
projektowania, PWN,
Warszawa 2009
Zastosowanie systemw CAD w

projektowaniu
Koncepcja: warianty koncepcji, struktura
funkcjonalna
Pomocniczo
Projektowanie: ksztatowanie geometryczne,
obliczenia (MES, MBS, ), rysunki wykonawcze
Wspomaganie/Automatyzacja
Dokumentacja
widoki, wyrwania, przekroje (rysunki wykonawcze)

formaty, podziaki, skale, wymiarowanie
opisy, listy elementw (BOM)
rysunki zespow konstrukcyjnych (zoeniowe), rysunki montaowe
Wspomaganie/Pena Automatyzacja
Zalety stosowania systemw CAD (1/2)
Zalety stosowania systemw CAD (2/2)
Dokadno modelowania
Moliwo ponownego uycia fragmentw

lub caoci poprzednich projektw
Automatyzacja niektrych czynnoci w

porwnaniu do rysowania rcznego
rcznego
Bezstratno przechowywania,
wielokrotnego modyfikowania, przesyania
i drukowania modeli
Lepsza wizualizacja modeli (obracanie,
powikszanie szczegw, cieniowanie itp.)
Materiay do wykadu
Moliwo oparcia caego procesu

projektowania o jeden wsplny model o
wielu aspektach (widokach)
Bazy danych: moliwo tworzenia
wasnych (archiwum) i stosowania
zewntrznych (katalogi)
CAD cz 1
2011
Modelowanie geometryczne
Typy modeli geometrycznych
Tworzenie i przetwarzanie komputerowego

zapisu ksztatw obiektw
Przedmiotem modelowania
fizyczne
s obiekty fizyczne,
trjwymiarowe,
posiadajce niezerow
objto
Modele geometryczne s
tylko przyblieniem
ksztatw obiektw
rzeczywistych
Modele 2D (rysunki)
Modele 3D
Krawdziowe (wireframe)
Powierzchniowe (surface),
(surface) w tym siatki trjktne
Bryowe (solid), w tym wokselowe
Modele 3D zaawansowane
Hybrydowe
Obiektowe
Parametryczne
Wariantowe
Zoeniowe
Modele 2D
Modele 2D
Pocztek zastosowa komputerw, lata 50. XX wieku;

wspieranie tworzenia rysunkw
Przestrze robocza:
Reprezentacja w komputerze:
kartezjaska nieskoczona paszczyzna XY z okrelonym punktem

pocztkowym
moe by ograniczona dla uytkownika
operacje: zoom, przesu (pan)
Prymitywy:
podstawowe: punkt, linia, okrg, uk
zoone: polilinia, prostokt, wielokt foremny, elipsa, tekst,
wymiar itp.
Operacje:
wymazywanie, przenoszenie, kopiowanie, obracanie, lustrzane
odbicie, ucinanie, itp.
punkt wsprzdne (2 liczby)

linia pocztek, koniec (4 liczby)
okrg
k
rodek,
promie
(3 liczby)
li b )
uk rodek, promie, kt pocztkowy i kocowy (5
liczb)
Wady:
tylko paskie rysunki (rzuty) niejednoznaczno
reprezentacji obiektw fizycznych (rzeczywistych)!
brak moliwoci bezporedniego wykorzystania
rysunkw w innych dziaaniach inynierskich
Modele 3D krawdziowe
Rozszerzaj funkcjonalno modeli 2D na

przestrze trjwymiarow, wczesne lata 60.
ubiegego wieku
Przestrze
robocza:
kartezjaska nieskoczona przestrze XYZ z punktem

pocztkowym
moe by ograniczona dla uytkownika
operacje: zoom, przesu, punkt obserwacji,
perspektywa, skrt
Prymitywy i operacje:
jak dla modeli 2D, ale w przestrzeni
Materiay do wykadu
jak dla modeli 2D, ale w przestrzeni, np. punkt 3

liczby, linia 6 liczb; okrg rodek, promie,
orientacja paszczyzny (6 liczb)
Wady:
niejednoznaczno reprezentacji obiektw!
czy
CAD cz 1
2011
Brak koniecznych danych o geometrii
Brak koniecznych danych o geometrii
niemoliwa integracja z innymi systemami

wspierajcymi rozwj produktu: CAE, CAM, RP/RT/RM)
niemoliwa integracja z innymi systemami

wspierajcymi rozwj produktu: CAE, CAM, RP/RT/RM)
Benedict Radcliffe
www.subaru.com
Modele 3D powierzchniowe
Krzywa w przestrzeni
Powstay w pnych latach 60. XX w. do opisu

karoserii samochodw, patw skrzyde itp.
Przestrze robocza:
Oglna posta rwnania

krzywej 3-go stopnia w
przestrzeni 3D:
przestrze XYZ
do pracy z krzywymi czsto wykorzystywane s
zdefiniowane przez uytkownika paszczyzny
Prymitywy:
takie same jak w modelach krawdziowych oraz
krzywe wielomianowe (np. Bziera, splajny, krzywe
NURBS) oraz krzywe fraktalne
powierzchnie swobodne (przez rozszerzenie wzorw na
krzywe np. na powierzchnie NURBS)
x(t ) = a x t 3 + bx t 2 + c x t + d x
3
2
y (t ) = a y t + b y t + c y t + d y
3
2
z (t ) = a z t + bz t + c z t + d z
0 t 1
Posta nieintuicyjna, zachowanie krzywej

trudne do przewidzenia:
1
1
1
2
1
2
4
2
1
1
1
4
Nowa posta krzywych 3D
Krzywe NURBS
krzywa Bziera
NURBS = Non-uniform Rational B-splines (niejednorodne wymierne krzywe Bsklejane):

n
krzywa sklejana (spline)
(Pierre t enne Bzier: 1910-1999 inyn er w Renault)
odcinek krzywej definiowany jest

przez cztery punkty: dwa punkty
skrajne i dwa punkty kontrolne
Sposb konstrukcji krzywej

Bziera 3-go stopnia
algorytm de Casteljau
(Paul de Casteljau: 1930- inynier w
Citron)
Materiay do wykadu
kolejne segmenty jako krzywe Bziera

definiowane przez wsplne punkty
kocowe i przeciwlege punkty
kontrolne; tzw. splajn
C (t ) =
i =0
n
N i , p (t ) wi Pi
i =0
N i , p (t ) wi
Krzywe NURBS s uoglnieniem sklejanych krzywych

Bziera; rni si od nich tym, e przechodz przez
punkty kontrolne Pi, a te posiadaj tzw. wagi
(wspczynniki wi), decydujce o ich sile przycigania
Krzywe NURBS s bardzo gadkie posiadaj cigo
typu C2 (podczas gdy C0 oznacza brak przerw, C1 brak
ostrych zaama) oraz zachowuj niezmienniczo w
przeksztaceniach (przesunicie, obrt, skalowanie,
dbi i l t
it )
CAD cz 1
2011
Powierzchnie NURBS
Powierzchnie NURBS tworzenie
powierzchnia NURBS jako rozszerzenie krzywej:
Powierzchnie powstaj przez rozciganie paszczyzn

midzy krzywymi NURBS w skad powstajcej
powierzchni wchodz punkty, przez ktre punkty krzywej
przechodz w trakcie rozcigania. Przykady:
EXTRUDE wycignicie paskiej krzywej
S (u , v) =
i =0
m
j =0
n
i =0
N i , p (u ) N j , p (v) wi , j Pi , j
j =0
N i p (u ) N j p (v) wi
w kierunku normalnym do jej powierzchni
powierzchnia NURBS
punkt kontrolny
krzywa NURBS

EXTRUDE wycignicie paskiej krzywej w

REVOLVE obrt paskiej krzywej wok
kierunku normalnym do jej powierzchni

wybranej wsppaszczyznowej osi

SWEEP wycignicie paskiej krzywej
wzdu cieki zdefiniowanej inn krzyw


LOFT czenie dwch lub wicej
LOFT czenie dwch lub wicej

rozcznych krzywych paskich wspln

powierzchni

Materiay do wykadu
rozcznych krzywych paskich wspln

powierzchni
FILL czenie kilku czcych si kocami
krzywych
CAD cz 1
2011
Powierzchnie NURBS operacje
TRIM, SPLIT podzia powierzchni na dwie

czci przy pomocy krzywej lub
powierzchni

powierzchni
KNIT,, MERGE lub JOIN czenie
powierzchni stykajcych si krawdzi

powierzchni

BLEND czenie rozcznych powierzchni
now powierzchni

powierzchni

now powierzchni
EXTEND wyduanie powierzchni przez
ekstrapolowanie jej ksztatu
Modele 3D powierzchniowe c.d.

powierzchni

now powierzchni
EXTEND wyduanie powierzchni przez
ekstrapolowanie jej ksztatu
FILLET lub CHAMFER zaokrglanie lub
fazowanie krawdzi powierzchni
Materiay do wykadu
krzywe i powierzchnie swobodne punkty kocowe i kontrolne

faseta punkty 3D, siatka wieloktowa zbir faset
powierzchnia przycita lub rozpita elementy skadowe
poli powierzchnia powierzchnie skadowe
poli-powierzchnia
Operacje:
dla elementw krawdziowych jak w modelach krawdziowych
dla krzywych i powierzchni sklejanie i cicie, zmiana
parametrw ksztatu (np. przez edycj punktw kontrolnych)
Wady:
niejednoznaczno reprezentacji obiektw!

trudno w interaktywnej modyfikacji powierzchni swobodnych
zoono obliczeniowa
trudno w zapewnieniu formalnej poprawnoci
CAD cz 2
2011
(CAD) cz 2
Siatki trjktne
Stanowi zapis powierzchni w sposb przybliony,
powstaj w efekcie pomiarw ksztatw 3D,
wykorzystywane s te dla wymiany danych 3D
Przestrze
robocza:
kartezjaska przestrze XYZ
Prymitywy:
siatka (mesh) zbir poczonych paskich trjktnych
patw powierzchni 3D, z ktrych kady jest rozpity na 3
wierzchokach i czy si kad swoj krawdzi z
dokadnie 1 ssiednim trjktem
Po itechnika Wrocawska
Siatki trjktne rda (1)
Siatki trjktne rda (2a)
Pomiary ksztatw 3D ( Inynieria odwrotna)
Konwersja z
modelu CAD
(triangularyzacja)
Wierzchoki trjktw to punkty zmierzone (optycznie,

dotykowo itp.)
Zamiana chmury punktw na siatk trjktn nazywa si
poligonizacj
Politechn ka Wrocawska
Maa dokadno
aproksymacji
Maa liczba
trjktw (2290)
Siatki trjktne rda (2b)
Siatki trjktne rda (2c)
Konwersja z
modelu CAD
(triangularyzacja)
Konwersja z
modelu CAD
(triangularyzacja)
rednia dokadno
aproksymacji
rednia liczba
trjktw (4326)
Materiay do wykadu
Dua dokadno
aproksymacji
Dua liczba
trjktw (12708)
CAD cz 2
2011
Siatki trjktne cd.
Siatki trjktne cd.
Operacje:
Nieuporzdkowana lista trjktw, z ktrych kady opisany

jest trjk wierzchokw (kolejno ma znaczenie!), z
t yc kady
a dy z kolei
ole opisany
op sa y jest trzema
t e a wsprz
wsp dnymi
ktrych
XYZ (niekiedy take dodatkowo liczb opisujc kolor)
Redukcja liczby trjktw (przy zaoonej tolerancji

dokadnoci aproksymacji)
solid BRYA
facet normal Nx Ny Nz
outer loop
vertex 1x 1y 1z
vertex 2x 2y 2z
vertex 3x 3y 3z
endloop
endfacet
endsolid
Zapis w formacie STL (dodatkowo wektory normalne):
Siatki trjktne cd.
Siatki trjktne cd.
Operacje:
Operacje:

Uzupenianie niecigoci powierzchni (przy zachowaniu
tendencji ksztatw)

tendencji ksztatw)
Typowe operacje dla modeli krawdziowych w przestrzeni:
kopiowanie, usuwanie, obracanie, skalowanie, lustrzane
odbicie siatek itp.
Siatki trjktne cd.
Siatki trjktne cd.
Operacje:
Operacje:

tendencji ksztatw)
odbicie siatek itp.
Niektre operacje typowe dla modeli powierzchniowych 3D:
ucinanie i czenie siatek, wyduanie siatki w wybranym
kierunku, obliczanie krawdzi/profili przeci
Materiay do wykadu

tendencji ksztatw)
odbicie siatek itp.
Niektre operacje typowe dla modeli powierzchniowych 3D:
ucinanie i czenie siatek, wyduanie siatki w wybranym
kierunku, obliczanie krawdzi/profili przeci
Generowanie powierzchni NURBS ( Inynieria odwrotna)
CAD cz 2
2011
Siatki trjktne cd.
Modele 3D bryowe
Wady:
Powstay na pocztku lat 70. XX wieku, w postaci

pierwotnej niemal nie wystpuj (wyjtek: np. AutoCAD)
Przestrze robocza:
tak jak dla modeli powierzchniowych: niejednoznaczno

reprezentacji
trudno w interaktywnej modyfikacji
zoono obliczeniowa itp.
Zalety i zastosowania:
bryy proste: kostka, klin, kula, stoek, cylinder, torus
Operacje:
zapis wynikw pomiaru ksztatw

wymiana danych o geometrii 3D
przy odrzuceniu informacji o
prymitywach wyszego rzdu
porwnywanie modeli 3D
dziaania boolowskie: suma, rnica, cz wsplna
Zalety:
wreszcie pena informacja o geometrii obiektw fizycznych!
Wady:
brak moliwoci modelowania ksztatw swobodnych
Porwnanie obszarw zastosowa

rnych typw modeli geometrycznych
Modele 3D bryowe
Mimo duego potencjau

systemu modelowania
bryowego, istnieje
wiele ksztatw,
ksztatw
ktrych nie da si
zbudowa z
zamknitego zestawu
prymityww
pr
przestrze
estrze XYZ
Prymitywy:
Konwersja midzy rnymi typami modeli

geometrycznych
Naturalna jest hierarchia typw modeli geometrycznych:
2D 3D krawdziowy 3D powierzchniowy 3D bryowy
Moliwe s konwersje:
Z modelu
d l poziomu
i
wyszego
do niszego
prosto i automatycznie
(np. przy tworzeniu dokumentacji konstrukcyjnej 2D z modelu 3D)
Z modelu poziomu niszego do wyszego brak wystarczajcej
informacji, wic konwersja trudna, wymagajca udziau uytkownika
Z modelu powierzchniowego do bryowego konwersja automatyczna
przy pewnych warunkach (model powierzchniowy poprawny)
Zastosowanie
Modele
2D
Modele
3D
krawdziowe
Modele
3D
powierzchniowe
Modele
3D
bryowe
Tworzenie dokumentacji technicznej 2D
w tym automatyczne tworzenie

przekrojw
Wizualizacja (ukrywanie linii

zasonitych, cieniowanie itp.)
CAE analiza obliczeniowa, np. FEA,

MBS, CFD
CAP/CAM tworzenie programw NC
-/+
Przygotowywanie danych dla

generatywnych technologii
wytwarzania (RP/RT/RM)
Modele 3D hybrydowe
Powstay przez poczenie funkcjonalnoci systemw do
modelowania powierzchni i bry, w celu udostpnienia
moliwoci modelowania swobodnych ksztatw bry
Przestrze robocza:
przestrze XYZ
do pracy z obiektami bryowymi wykorzystywane s definiowane przez
uytkownika paszczyzny (tzw. paszczyzny szkicowania)
Prymitywy:
uoglnione wycignicia paskiego obiektu wzdu dowolnej trajektorii
Wady:
zoono obliczeniowa
Materiay do wykadu
CAD cz 2
2011
Bryy w systemie hybrydowym tworzenie
Bryy w systemie hybrydowym operacje
Bryy powstaj przez wyciganie midzy paskimi zamknitymi

krzywymi w skad powstajcej bryy wchodz punkty, przez
ktre w trakcie wycigania przechodz punkty krzywej
(boczna powierzchnia bryy) oraz punkty, przez ktre
przechodz punkty lece wewn
wewntrz
trz krzywej (wntrze bryy)
bryy).
Przykady:
wycignicie paskiej zamknitej krzywej w kierunku
normalnym do jej powierzchni (EXTRUDE)
obrt paskiej zamknitej krzywej wok wybranej osi
(REVOLVE)
wycignicie paskiej zamknitej krzywej wzdu cieki
zdefiniowanej inn krzyw (SWEEP)
czenie dwch lub wicej rozcznych krzywych paskich w
jedn bry (LOFT)
dziaania boolowskie: suma, rnica, cz wsplna

uwaga: w obiektowych systemach CAD (np. w
Solidworks) operacja boolowska jest wykonywana
zaraz po utworzeniu nowego elementu bryowego,
w
ramach pojedynczego polecenia w ten sposb model
jest zawsze pojedynczym elementem bryowym, np.:
wycignicie z dodaniem (EXTRUDED BOSS)

obrt z wyciciem (REVOLVED CUT)
Bryy w systemie hybrydowym reprezentacja
Poprawno modeli powierzchniowych (1)
Reprezentacja brzegowa (B-Rep):
Model powierzchniowy jest poprawny w sensie

bryowym, jeli:
hierarchia cian (faces), krawdzi (edges) i wierzchokw

(vertices); prosta regua Eulera okrela zwizek midzy ich
liczebnoci w poprawnym
poprawnym modelu:
V-E+F=2
elementy powierzchniowe cakowicie ograniczaj

pojedynczy zamknity fragment przestrzeni o niezerowej
objtoci
lub inaczej:
nie wystpuj w nim elementy lune, niezwizane
wszystkimi swoimi krawdziami z pozostaymi elementami i
kada krawd jest wsplna dla dokadnie dwch
elementw powierzchniowych
lub inaczej:
speniona jest uoglniona regua Eulera
Przykad negatywny:
nieprzycite, przenikajce si
powierzchnie
Przykad negatywny: nieprzycite,

przenikajce si powierzchnie
Materiay do wykadu
CAD cz 2
2011
Modele 3D bryowe wokselowe
Modele 3D bryowe wokselowe cd.
Stanowi zapis bry w sposb przybliony, powstaj

m.in. w efekcie pomiarw objtociowych 3D
(tomografia) i w grafice komputerowej
Przestrze
P
robocza:
Operacje:
ograniczona przestrze XYZ

podzielona na skoczon
liczb komrek
elementarnych wokseli
mao doniesie o przetwarzaniu samych modeli

raczej wszelkie rodzaje analiz, np.
porwnanie dwch modeli (inspekcja)
identyfikacja niecigoci materiau (zliczanie porw)
obliczanie gruboci cianek (w odlewach lub wypraskach)
Prymitywy:
woksele opisane wartociami 0 lub 1, a w niektrych
zastosowaniach wartociami materiaowymi, np. gstoci
Porwnanie rnych modeli bryowych

Cecha
CSG
(modele bryowe
kanoniczne)
Dokadno
modelowania
Zakres
reprezentowalnych
obiektw
Unikatowo
reprezentacji
B-rep (modele
hybrydowe)
ograniczona wybranym
rozmiarem tabeli
--
tylko predefiniowane
prymitywy
Modele
wokselowe
tylko ksztaty opisywalne

wielomianami 3/5 rzdu
jeden model wynikowy moe mie wiele postaci
+
+
Zapewnienie
poprawnoci modeli
nie ma prostych
algorytmw
++
Efektywno
obliczeniowa
( zoono/istnienie
algorytmw)
-/+
-/-
+/+
Aktua ny zakres
zastosowania
-/+
najczciej stosowana
Materiay do wykadu
trjwymiarowa tabela wartoci przypisanych kolejnym

wokselom; czsto kompresowana dla oszczdnoci miejsca
(np. 1000x1000x1000
000 000 000 wokseli
wo sel wymaga
wy aga 1 GB pamici
c )
++
-/+
do wspomagania
sprztowego
konwersja najczciej do postaci siatki trjktw na

zasadzie wyboru granicznej wartoci wokseli (segmentacja)
CAD cz 3
2011
(CAD) cz 3
Modelowanie obiektowe (feature based

modelling)
Sowo feature tumaczy si w literaturze jako
obiekt, cecha lub element. Nikt nie
zaproponowa dobrego tumaczenia na modelowanie
feature based
based..
Wikszo wspczesnych systemw CAD wspiera
modelowanie obiektowe
Obiekt to element modelu powstajcy w
nierozcznej sekwencji szkic operacja obiekt.
Operacja moe dodawa lub usuwa materia.
W operacjach dodajcych powstaj obiekty o
ksztacie prymityww bryowych, np. walec,
prostopadocian lub wycignicie zoonego profilu
Modelowanie obiektowe
Modelowanie obiektowe z histori
Operacje odejmujce tworz obiekty

podobne do efektw procesw
technologicznych, np. otwr, fazowanie,
kiesze itp.
Obiekty mona wywoywa z gotowych
bibliotek, np. otwr pod rub (w
Solidworks: Hole Wizard) wystarczy
wwczas ustawi zebrane w oknie
dialogowym parametry dotyczce ksztatw
i rozmiarw poszczeglnych cech otworu i
otwr zostanie doczony do modelu
Obiektowe systemy CAD przechowuj list obiektw w

postaci historii modelu programu modelowania
Po wprowadzeniu zmian w
historii nastpuje
odtworzenie programu i
powstaje model
zmodyfikowany
Mona poprawia model
wedug filozofii jego
tworzenia, np. zmieni
wymiary obiektw
istniejcych zamiast dodawa
nowe
Modelowanie parametryczne
Modelowanie parametryczne c.d.
Modele parametryczne pozwalaj na opisywanie

budowanego modelu przez parametry (np. liczby
okrelajce dugoci i kty w szkicu)
Parametryy su
do zapisywania intencji
j projektanta.
Jeli ich brak, czasem trudno odgadn co projektant
mia na myli (np. Czy te linie maj by prostopade
czy nie?)
Model parametryczny musi by rozwizywalny
wszystkie jego elementy musz zawiera komplet
informacji o geometrii, podanych explicite przez
uytkownika
Gdyby nie byo parametrw, kada zmiana modelu
wymagaaby wymazywania i rysowania zmienianego
Parametry mog by:
Materiay do wykadu
wymiarami liczbowymi na szkicu i w definicjach operacji, np. w

milimetrach
wizami (wizaniami, relacjami) geometrycznymi
niewymagajcymi podawania liczb
zalenociami (rwnaniami), okrelajcymi zwizki midzy
wymiarami wewntrz szkicu, w rnych szkicach lub midzy
wymiarami a parametrami operacji, np. dugoci wycignicia
O czci parametrw systemy CAD wnioskuj

samodzielnie, np. w szkicach znajdowane s linie
rwnolege wzgldem siebie lub pionowe czy poziome.
Uytkownik moe takie propozycje zaakceptowa lub
zmieni.
CAD cz 3
2011
Moliwe wizy geometryczne w szkicach 2D:
Jeli nie zdefiniowano wszystkich niezbdnych parametrw, model lub jego

cz jest nie w peni zdefiniowany (under defined)
Okrelenie wszystkich wymaganych parametrw i wizw czyni model w peni
zdefiniowanym (fully defined)
Jeli parametrw jest za duo, model lub jego cz jest przedefiniowany
(over defined)
Przykad:
Poziomo [wybranej linii]

Pionowo [wybranej linii]
Rwnolego [co najmniej 2 linii]
Prostopado [co najmniej 2 linii]
Wspliniowo [co najmniej 2 linii]
Koncentryczno [wsplny rodek ukw i/lub okrgw]
Rwno [jednakowa dugo co najmniej 2 linii]
Koradialno [jednakowy promie ukw i/lub okrgw]
Styczno [linii i uku]
Symetria [wybranych elementw wzgldem wybranej osi]
Punkt rodkowy [wybranej linii]
Wsplno [jednakowe wsprzdne XY wybranych punktw]
3 punkty po 2 wsprzdne zakotwiczenie wierzchoka
6 niewiadomych
4 niewiadome
dodanie 2 wymiarw
dodanie 2 relacji
0 niewiadomych
2 niewiadome
(szkic nie w peni zdefiniowany)szkic nie w peni zdefiniowany) szkic nie w peni zdefiniowany
(szkic w peni zdefiniowany)
Modelowanie wariantowe
Modelowanie wariantowe c.d.
Modelowanie rodziny obiektw rnicych si

parametrami wariantw tej samej konstrukcji
Aby nie kopiowa
tego samego
modelu, eby w
kopii zmieni jeden
czy dwa parametry,
lepiej stworzy
wariant
(konfiguracj)
rnicy si tylko
tymi parametrami
Jeli parametry odrniajce poszczeglne

warianty s liczbami, mona zautomatyzowa
zarzdzanie wariantami, np. w Solidworks tzw.
Design
g Table jjest arkuszem w MS Excel:
nazwy wariantw
nazwy wymiarw,
szkicw, obiektw lub
inne sowa kluczowe
wartoci
Modelowanie zoeniowe
Modelowanie zoeniowe c.d.
W systemie CAD budowane jest hierarchiczne

zoenie czci, zwykle opisanych w
oddzielnych modelach/plikach
M
Moliwe
li
jjestt wzajemne
j
pozycjonowanie
j
i czci
i
i zespow (dziki parametrycznym wymiarom i
wizom)
Relacje produktzesppodzespcz
odpowiadaj podstawowym funkcjom systemw
PDM (Product Data Management)/PLM (Product
Lifecycle Management)
Wzajemne pozycjonowanie komponentw

zoenia moliwe dziki parametrom i wizom:
Materiay do wykadu
wsppaszczyznowo, rwnolego, prostopado

powierzchni czci
koncentryczno, styczno lub wspliniowo
krawdzi nalecych do czci
itp.
Moliwe jest sprawdzanie ruchomoci

poczonych czci (kinematyka mechanizmw),
przenikania si bry czci itp.
Moliwe jest definiowanie widokw rozbitych
(exploded) zoe
CAD cz 3
2011
Automatyczne tworzenie modeli 2D
Jdra modelowania bryowego (solid kernels)
Prosta generacja zestawu rysunkw 2D na bazie

modelu 3D
Zbiory procedur tworzenia i modyfikacji bry

Najpopularniejsze to ACIS (np. Mechanical Desktop, Inventor) i
Parasolid (np. Unigraphics, Solidworks, Solid Edge,
Powershape, MasterCAM, Moldflow, DesignFlow, DesignSpace)
Wiele systemw CAD posiada wasne jdra (np. CATIA)
ACIS i Parasolid maj wasny format wymiany danych (SAT i
X_T)
Przykad rnic midzy ACIS (po lewej) i Parasolid:
Kierunki rozwoju systemw CAD
Modelowanie trybrydowe
Modelowanie waciwoci materiaowych
Poczenie zalet modeli hybrydowych (bryowopowierzchniowych) i siatek trjktnych (pochodzcych z

Reverse Engineering)
moliwo przypisywania waciwoci materiaowych

(take FGM) oraz powierzchniowych (np.
chropowatoci)
Uwzgldnianie tolerancji wymiarowych
Uwzgldnianie tolerancji wymiarowych
Integracja on-line
li z systemami CAE
moliwo opisywania tole

tolerancji
ancji w m
modelu
delu
konstrukcyjnym
Materiay do wykadu
moliwo biecej kontroli waciwoci

projektowanego wyrobu
Wymiana danych geometrycznych
2011
Wymiana danych
geometrycznych
rda modeli CAD

1. Tworzenie modelu 3D w rodowisku
rodzimego systemu CAD
2. Przejcie danych z innego systemu do
modelowania geometrycznego tzw.
wymiana danych (Data exchange)
3. Pomiary geometrii 3D realnych obiektw
fizycznych Reverse Engineering
Tworzenie modeli w systemie CAD
Metody:
Tworzenie nowego modelu od

czystej kartki
Modelowanie na bazie
dokumentacji papierowej
Interfejsy wewntrzne w zintegrowanych

systemach CAD/CAM lub CAD/CAE
Model CAD 3D
rasteryzacja
Modelowanie na bazie
elektronicznych dokumentw
2D
Interfejsy bezporednie specjalne

zewntrzne programy do konwersji
Formaty neutralne, np. DXF, IGES, STEP,
STL
Interfejsy wewntrzne
Interfejsy bezporednie (1)
Ich dziaanie jest zwykle niewidoczne dla

uytkownika
Czsto dostarczane razem z systemem CAD

(polecenia Otwrz jako/Zapisz jako lub
Import/ Eksport)
Dostpne te
t jako oddzielne, patne
programy,
np. konwerter Pro/E CATIA, Solidworks
Unigraphics
W zalenoci od stopnia integracji midzy

programami/moduami CAD i CAM lub CAD i CAE
mog by jedno- lub dwukierunkowe
Te drugie zachowuj asocjatywno modeli
zmiana w jednym module jest automatycznie
przenoszona do drugiego, np.
SolidworksSolidCAM
Materiay do wykadu
2011
Interfejsy bezporednie (2)
Interfejsy bezporednie a formaty

neutralne
Rna skuteczno przykad: konwerter CATIA

V4 CATIA V5R12
Porwnanie scenariuszy penej wymiany danych

midzy n systemami CAx, np. czterema:
CAD 1
CAD 1
CAD 2
CAD 2
I/F
I/F
I/F
I/F
format
neutralny
I/F
I/F
CAD 4
CAD 3
liczba wszystkich sprzgw

bezporednich wynosi n(n-1); dla n 4
potrzeba 12 sprzgw
istotna jest kwestia odpowiednich wersji
systemw CAD!
I/F
CAD 4
I/F
CAD 3
liczba procesorw do i z formatu

neutralnego wynosi 2n; dla n 4 potrzeba
8 sprzgw
ta liczba jest mniejsza od poprzedniej ju
dla n>3!
Formaty neutralne
Przykad formatu neutralnego DXF
Czsto dostarczane razem z systemem Cax

(polecenia Otwrz jako/Zapisz jako lub
Import/ Eksport)
Najpopularniejsze formaty:
DXF (Drawing eXchange Format) standard
producenta (Autodesk Inc.), przewanie 2D
IGES (Initial Graphics Exchange Specifications)
standard ANSI/US PRO/IPO 100-1996
STEP (STandard for Exchange of Product model
data) standard ISO 10303
Prosty szkic 2D
0
LINE
10
0.0
20
0.0
30
0.0
11
100.0
21
100.0
31
0.0
0
LINE
10
0.0
20
100.0
30
0.0
11
100.0
21
0.0
31
0.0
Przykad formatu neutralnego IGES

Ten sam szkic 2D
Przykad formatu neutralnego STEP

Fragment pliku STEP
Fragment pliku IGES

100
1
0
1
0
0
0
100
0
8
1
0
110
2
0
1
0
0
0
110
0
8
1
0
110
3
0
1
0
0
0
110
0
8
1
0
100,0.0D0,50.0D0,50.0D0,100.0D0,50.0D0,100.0D0,50.0D0;
110,0.0D0,0.0D0,0.0D0,100.0D0,100.0D0,0.0D0;
110,0.0D0,100.0D0,0.0D0,100.0D0,0.0D0,0.0D0;
Materiay do wykadu
Fragment pliku DXF

0
CIRCLE
10
50.0
20
50.0
30
0.0
40
50.0
000000000D
0D
000000000D
0D
000000000D
0D
1P
3P
5P
1
2
3
4
5
6
1
2
3
#125=CARTESIAN_POINT('',(0.0,100.0,0.0));
#126=DIRECTION('',(0.707106781186547,-0.707106781186547,0.0));
#127=VECTOR('',#126,141.421356237309510);
#128=LINE('',#125,#127);
#129=CARTESIAN_POINT('',(100.0,0.0,0.0));
#130=TRIMMED_CURVE('79',#128,(PARAMETER_VALUE(0.0),#125),(PARAMETER_VALUE(1.0),#129),.T.,
.PARAMETER.);
#131=CARTESIAN_POINT('',(0.0,0.0,0.0));
#132=DIRECTION('',(0.707106781186547,0.707106781186547,0.0));
#133=VECTOR('',#132,141.421356237309510);
#134=LINE('',#131,#133);
#135=CARTESIAN_POINT('',(100.0,100.0,0.0));
#136=TRIMMED_CURVE('78',#134,(PARAMETER_VALUE(0.0),#131),(PARAMETER_VALUE(1.0),#135),.T.,
.PARAMETER.);
#137=CARTESIAN_POINT('',(50.0,50.0,0.0));
#138=DIRECTION('',(0.0,0.0,1.0));
#139=DIRECTION('',(1.0,0.0,0.0));
#140=AXIS2_PLACEMENT_3D('',#137,#138,#139);
#141=CIRCLE('75',#140,50.0);
2011
Formaty neutralne efektywno
Formaty neutralne problemy
aden format niemacierzysty nie przenosi

wszystkich informacji o modelu stworzonym w
systemie CAx
Porwnanie
efektywnoci
i wymiany
i
d
danych:
h
Zoenia, warianty
Podczas konwersji mog pojawia si bdy:
Obiekty (features)
Parametry, wizy
Bryy reprezentacja B-rep

STEP
Krzywe, punkty
Materiay do wykadu
prymitywy niegeometryczne (napisy, wymiary, odnoniki, symbole,

kreskowanie) mog by rozbijane na oddzielne linie, napisy,
obszary itp.
w formacie neutralnym lub systemie docelowym mog nie
wystpowa warstwy i grupy (okrelajce zestawy obiektw) lub
poziomy (definiujce reguy przykrywania obiektw paskich itp.)
Bryy reprezentacja CSG
Powierzchnie
moliwa jest zmiana typu obiektu (np. okrg zamieniany na krzyw

lub zestaw krzywych albo na uoglnion elips, prostokt rozbijany
na odcinki)
DXF
IGES
ACIS,
Parasolid
STL
w formacie neutralnym lub w systemie docelowym mog nie

wystpowa takie same waciwoci niegeometryczne obiektw
(szeroko linii, skala przerywania, definicja materiau, definicja
rodzaju powierzchni itp.)
Wizualizacja modeli CAD
2011
Wizualizacje modeli CAD

Ukrywanie linii zasonitych
Pozwala lepiej zrozumie zalenoci geometryczne

midzy elementami modelu (ciany)
Wymaga zdefiniowania powierzchni
Cieniowanie
We wspczesnych
systemach CAD
modelowanie moe
si odbywa z
cieniowaniem w
czasie rzeczywistym,
s te dostpne
proste metody
renderingu off-line
Pokazuje powierzchnie modelu, pozwala na

efektywne wykorzystanie koloru
Metody: cieniowanie paskie, Gourauda, Phonga
Renderowanie
Pene renderowanie
Przykad: model samochodu

Do renderingu konieczne: model CAD samochodu, definicje kolorw i optycznych
waciwoci powierzchni karoserii i szyb samochodu, model lub widok otoczenia,
okrelenie rde wiata zewntrznego i wewntrznego, ...
Umoliwia uzyskanie fotorealizmu wygenerowanego

komputerowo widoku zawierajcego nie tylko obiekt
zainteresowania (np. produkt zamodelowany w CAD), ale jego
bezporednie otoczenie (np. ziemi/podog i ciany,
niebo/sufit oraz obiekty wok)
Algorytmy uwzgldniaj informacje nie tylko o geometrii, ale
rwnie o teksturze i sposobie odbijania wiata przez
obiekty, przenikalnoci obiektw przezroczystych oraz
zewntrznych warunkach owietleniowych
Wykorzystywane najczciej w reklamie i grach komputerowych, zbyt
praco- i czasochonne dla samego projektowania konstrukcji
Materiay do wykadu
2011
Renderowanie
Modele:
Rhinoceros,
Cinema 4D
Rendering: POVRay
Renderowanie
Avatar (2009),
re. J.
Cameron, Fox
Ponad poowa
filmu to CGI:
50% *162 min *
60 s/min * 24
kl./s * 2 obrazy
mln scen
do renderingu
Stworzono ok.
petabajta
danych (1 PB =
1000 TB)
rdo: Wikipedia
Wirtualna Rzeczywisto
(Virtual Reality)
Ostateczna wizualizacja modeli CAD

Wirtualna Rzeczywisto charakteryzowana przez
trzy I: immersion + imagination + interaction
Jest oparta na bezporednim kontakcie czowieka ze scen
w przestrzeni 3D z wykorzystaniem
k
t i
wraenia
zanurzenia
w tej scenie, np. dziki stereoskopii
Pozwala na interakcj ze scen 3D przy pomocy
specjalnych urzdze (ukad rozpoznawania pozycji widza
(ledzenia), dziaajca w 3 wymiarach myszka, joystick
lub rdka, wirtualne rkawice itp.)
Umoliwia lepsze wyobraanie sobie wirtualnych scen,
m.in. przez ich wywietlanie z uyciem efektw 3D
Cyberprzestrze VR
Teleimersja VR
Cyberprzestrze lokalizacja istniejca tylko w umyle

uczestnika, czsto jako rezultat technologii umoliwiajcej
zdaln interaktywn komunikacj midzy osobami i
urzdzeniami. Przykady: Internet, przestrze spoeczna (tzw.
Web 2.0)
Brak interaktywnoci ze
rodowiskiem graficznym
VR to technologia
zanurzania w
nierzeczywistej
przestrzeni
wygenerowanej w
komputerze
Materiay do wykadu
2011
Kino i telewizja 3D VR
Historia VR (1)
Brak interaktywnoci ze rodowiskiem graficznym
1916 patent na stereoskopowy wywietlacz peryskopowy

1929 mechaniczny symulator lotw
1946 pierwszy cyfrowy komputer
1956 m
multimodalny
ltimodalny dowiadczalny system wywietlania
ywietlania
1960 stereoskopowa aparatura telewizyjna
1961 hem z wywietlaczami ekranowymi HMD
1965 referat Ivana Sutherlanda (konferencja IFIP) koncepcja
interakcji uytkownika z wirtualnymi przedmiotami
1973 pierwszy komputerowy symulator lotw
1976 laboratorium Videoplace: kamery i ekrany tworz wiat
wirtualny kontrolowany przez uytkownika
Avatar, re J Cameron, 2009 Fox
Historia VR (2)
Hemy HMD (Head Mount Display)
1977 Sayre Glove przewodowa rkawica zaopatrzona w

czujniki, pozwalajce okreli pooenie doni uytkownika
1984 NASA: Virtual Interface Environment Workstation
1989 laboratorium VPL: pierwszy system
system do wirtualnej
rzeczywistoci, wprowadzenie okrelenia Virtual Reality
1991 pierwszy komercyjny hem HMD
1992 konferencja SIGGRAPH: prezentacja CAVE pokoju do
wywietlania VR
1996 CyberGrasp rkawica z siowym sprzeniem zwrotnym
2000 pierwszy 6-cienny CAVE na Uniwersytecie Iowa
2005 karty graficzne do PC z okularami migawkowymi
Pair of stereoscopic images

Charles Street Mall, Boston Common, photo: John P. Soule, c. 1860
Wywietlanie obrazw stereoskopowych

Projekcja naprzemienna
jeden projektor, drogie
okulary aktywne
migawkowe synchronizowane z projektorem
(zasilane), zwyky ekran
Para obrazw stereoskopowych

Charles Street Mall, Boston Common, zdjcie: John P. Soule, ok. 1860 r.
Materiay do wykadu
2011

Projekcja anaglifw
jeden projektor,
okulary z filtrami
kolorowymi, zwyky
ekran, rozwizanie
najtasze, ale
niezadowalajca
jako
View from
the Marsian
rover
OPPORTUNITYs
pair of
navigation
cameras
NASA
Widok z pary
kamer
nawigacyjnych
marsjaskiego
azika
OPPORTUNITY
NASA
Polarised 3D image from a computer game cartographyshop.thegamecreators.com

Projekcja pasywna
z polaryzacj
dwa projektory,
tanie okulary
polaryzacyjne, ale
wymagany
specjalny ekran
Spolaryzowany obraz 3D z gry komputerowej cartographyshop.thegamecreators.com
Projekcja pasywna metod multipleksowania dugoci fali

dwa projektory i okulary z filtrami interferencyjnymi; zwyky
ekran
Spektrum
p
kadego koloru podstawowego dzielone jest na
dwie czci, po jednej dla oka
Monitor autostereoskopowy
maska z soczewkami przed
ekranem, niepotrzebne
okulary
Np. w technice Infitec lewe oko: R1

629 nm, G1 532 nm, B1 446 nm, prawe
oko: R2 615 nm, G2 518 nm, B2 432 nm
Materiay do wykadu
Desktop Virtual Reality, Power Wall
2011
CAVE
Cave Automatic Virtual Environment
System projekcji sferycznej
Systemy ledzenia pozycji widza

Mechaniczne (rami lub szkielet)
zalety: dua dokadno, krtki czas reakcji
wady: ograniczone ruchy, ciar
Magnetyczne
zalety: krtki czas reakcji
wady: dugi czas pomiaru, interferencje
Ultradwikowe
wady: podatno na zakcenia, niska rozdzielczo, dugi
czas reakcji
Optyczne
zalety: moliwo ledzenia wielu obiektw, dua szybko
wady: konieczna widoczno elementw
Systemy nawigacji (wskazywania)
Systemy sprzenia zwrotnego

Dotykowe sprzenie zwrotne zazwyczaj
przekazuje si lub drgania
Sensable Phantom Omni (www inition co uk)
Materiay do wykadu
Logitech Racing Wheel (www logitech com)
VRML, X3D
2011
Symulatory (dla kierowcw, pilotw itp.)
Virtual Reality Modeling Language jzyk opisu

obiektw i animacji w scenie 3D
Zastpi go X3D (Extensible 3D) standard ISO 19775
oparty na formacie XML, sucy do przedstawiania
komputerowej grafiki 3D
Modele 3D s dostpne w Internecie, sceny mona oglda w
przegldarce (potrzebny plugin, np. dla VRML: Cortona, Cosmo
Player)
Komputerowo wygenerowane sceny 3D mog by animowane i
wzbogacane o dwiki (stereo lub 5.1), zdjcia lub filmy
Edukacja (muzea, szkolenia)
Przemys (projektowanie, weryfikacja)
Architektura (rekonstrukcje, nowe projekty)
Virtual Clay Modeling

Tworzenie modeli z wykorzystaniem wirtualnych narzdzi do
dodawania lub odejmowania materiau analogicznie do
rzebienia w glinie
Materiay do wykadu
Prezentacja wynikw symulacji numerycznych
2011
Medycyna
VR na Politechnice Wrocawskiej (1)
VR na Politechnice Wrocawskiej (2)
System Cykloop firmy Vircinity z

wielkoekranowym wywietlaczem tylnym
dwuprojektorowym, pasywnymi okularami,
urzdzeniami wejciowymi (myszka 3D,
czujnik pooenia) i dedykowanym
oprogramowaniem Covise
Projektor migawkowy firmy ProjectionDesign,

ekran do projekcji przedniej i/lub tylnej,
zestaw 15 par okularw aktywnych,
urzdzenia wejciowe (myszka 2D, rkawica
DG5) i oprogramowanie Eon Studio
Materiay do wykadu

CAD-CAM Zaoczne - Wyklady 1-2

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

CAD-CAM Zaoczne - Wyklady 1-2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CAD/CAM

dr in. Bogdan Dybaa

Organizacja zaj projektowych

niedziela, zjazdy nieparzyste, godz. 11151845, sala 4.28/4.31 B-4

ksztatowanie wstpne (szkic)

Zastosowanie systemw CAD w

widoki, wyrwania, przekroje (rysunki wykonawcze)

Zalety stosowania systemw CAD (1/2)

Zalety stosowania systemw CAD (2/2)

Moliwo ponownego uycia fragmentw

Automatyzacja niektrych czynnoci w

Moliwo oparcia caego procesu

Typy modeli geometrycznych

Tworzenie i przetwarzanie komputerowego

Pocztek zastosowa komputerw, lata 50. XX wieku;

kartezjaska nieskoczona paszczyzna XY z okrelonym punktem

punkt wsprzdne (2 liczby)

Rozszerzaj funkcjonalno modeli 2D na

kartezjaska nieskoczona przestrze XYZ z punktem

jak dla modeli 2D, ale w przestrzeni, np. punkt 3

Brak koniecznych danych o geometrii

Brak koniecznych danych o geometrii

niemoliwa integracja z innymi systemami

niemoliwa integracja z innymi systemami

Powstay w pnych latach 60. XX w. do opisu

Oglna posta rwnania

Posta nieintuicyjna, zachowanie krzywej

Nowa posta krzywych 3D

NURBS = Non-uniform Rational B-splines (niejednorodne wymierne krzywe Bsklejane):

krzywa sklejana (spline)

(Pierre t enne Bzier: 1910-1999 inyn er w Renault)

odcinek krzywej definiowany jest

Sposb konstrukcji krzywej

kolejne segmenty jako krzywe Bziera

Krzywe NURBS s uoglnieniem sklejanych krzywych

Powierzchnie NURBS tworzenie

powierzchnia NURBS jako rozszerzenie krzywej:

Powierzchnie powstaj przez rozciganie paszczyzn

w kierunku normalnym do jej powierzchni

Powierzchnie NURBS tworzenie

Powierzchnie NURBS tworzenie

Powierzchnie powstaj przez rozciganie paszczyzn

Powierzchnie powstaj przez rozciganie paszczyzn

REVOLVE obrt paskiej krzywej wok

REVOLVE obrt paskiej krzywej wok

kierunku normalnym do jej powierzchni

kierunku normalnym do jej powierzchni

SWEEP wycignicie paskiej krzywej

wzdu cieki zdefiniowanej inn krzyw

Powierzchnie NURBS tworzenie

Powierzchnie NURBS tworzenie

Powierzchnie powstaj przez rozciganie paszczyzn

Powierzchnie powstaj przez rozciganie paszczyzn

REVOLVE obrt paskiej krzywej wok

REVOLVE obrt paskiej krzywej wok

SWEEP wycignicie paskiej krzywej

SWEEP wycignicie paskiej krzywej

LOFT czenie dwch lub wicej

LOFT czenie dwch lub wicej

kierunku normalnym do jej powierzchni

wzdu cieki zdefiniowanej inn krzyw

rozcznych krzywych paskich wspln

kierunku normalnym do jej powierzchni

wzdu cieki zdefiniowanej inn krzyw