You are on page 1of 45

Jesie 2012

Projektowanie Wytwarzania CAD/CAM

Politechnika Wrocawska

Politechnika Wrocawska
Planowanie Wytwarzania CAD/CAM
(MiBM, I st., INM4018)
materiay do wykadu
jesie 2012

dr in. Bogdan Dybaa


I-24, CAMT, bud. B-4, pok. 3.16, tel. 320 2840
bogdan.dybala@pwr.wroc.pl

Politechnika Wrocawska

Planowanie Wytwarzania CAD/CAM


Opiekun kursu: dr in. Jacek Czajka (jacek czajka@pwr wroc pl)
Organizacja wykadu
5 spotka, wtorek nieparzysty, godz. 9151200, sala 25 B-5
ocena kocowa: kolokwium na ostatnim wykadzie
oceny wpisuje opiekun kursu

Organizacja zaj laboratoryjnych


modelowanie w SolidWorks, projektowanie technologii w
MasterCAM
zaliczenie: zasady okrelaj i oceny wystawiaj
prowadzcy, oceny wpisuje opiekun kursu

Politechnika Wrocawska

Plan wykadu
1.

Wspomaganie komputerowe w
projektowaniu konstrukcyjnym (CAD)

2.

Wymiana danych geometrycznych.


Wizualizacja modeli 3D, rzeczywisto
wirtualna (VR)

3.

Inynieria Odwrotna (RE)

4-5. Projektowanie technologii (CAM)

Materiay do wykadu

Warunki prawne
Niniejsza prezentacja zostaa opracowana do wykadu
prowadzonego na Politechnice Wrocawskiej. Stanowi
autorskie dzieo chronione prawem wasnoci
intelektualnej, przynalenej autorom i Politechnice.
Prezentacja nie moe by wykorzystywana w celu innym
ni powyszy i przez nikogo innego ni suchaczy tego
wykadu, prowadzonego na Politechnice Wrocawskiej
Zabrania si rejestracji prezentacji w inny sposb oraz
zmiany jej formy czy rozpowszechniania w innej postaci
ni plik w formacie PDF przygotowany i przekazany przez
jej autorw suchaczom wykadu.

Politechnika Wrocawska

SolidWorks Student Design Kit


Naley wypeni formularz na stronie:
http://www.solidworks.com/europeansdk
Dane identyfikujce licencj dla Politechniki Wrocawskiej:
School License ID: 199807
Email: musi by z domeny pwr.wroc.pl (w tym take
@student.pwr.wroc.pl), na niego przyjdzie klucz aktywacji
Mona nie ciga wasnej instalacji i skorzysta z plikw cignitych
przez kogo innego, ale potrzebna jest indywidualna rejestracja i
wasny klucz aktywacji

Licencja wana przez rok od instalacji, ale nie duej ni do


listopada w kolejnym roku akademickim

Wspomaganie Projektowania CAD cz 1

2012

Politechnika Wrocawska
Wspomaganie Komputerowe w
Projektowaniu Konstrukcyjnym
(CAD) cz 1

Politechnika Wrocawska

Literatura
[1]. Maciej Sydor,
Wprowadzenie do CAD.
Podstawy komputerowo
wspomaganego
projektowania, PWN,
Warszawa 2009

Politechnika Wrocawska

Projektowanie konstrukcyjne
Koncepcja (tylko dla nowych produktw)

lista wymaga
zasada rozwizania
warianty koncepcji
struktura funkcjonalna
ocena koncepcji

Projektowanie

ksztatowanie wstpne (szkic)


ksztatowanie geometryczne (model)
obliczenia wstpne, optymalizacyjne, sprawdzajce (CAE)
ksztatowanie kocowe (np. model parametryczny z ograniczeniami)
rysunki wykonawcze (dokumentacja 2D)

Dokumentacja

widoki, wyrwania, przekroje (rysunki wykonawcze)


formaty, podziaki, skale, wymiarowanie
opisy, listy elementw (BOM)
rysunki zespow konstrukcyjnych (zoeniowe), rysunki montaowe

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 1

2012

Politechnika Wrocawska

Zastosowanie systemw CAD w


projektowaniu
Koncepcja: warianty koncepcji, struktura
funkcjonalna
Pomocniczo
Projektowanie: ksztatowanie geometryczne,
obliczenia (MES, MBS, ), rysunki wykonawcze
Wspomaganie/Automatyzacja
Dokumentacja
Wspomaganie/Pena Automatyzacja

Politechnika Wrocawska

Zalety stosowania systemw CAD (1/2)


Dokadno modelowania
Automatyzacja niektrych czynnoci w
porwnaniu do rysowania rcznego
Bezstratno przechowywania,
wielokrotnego modyfikowania, przesyania
i drukowania modeli
Lepsza wizualizacja modeli (obracanie,
powikszanie szczegw, cieniowanie itp.)

Politechnika Wrocawska

Zalety stosowania systemw CAD (2/2)


Moliwo ponownego uycia fragmentw
lub caoci poprzednich projektw
Moliwo oparcia caego procesu
projektowania o jeden wsplny model o
wielu aspektach (widokach)
Bazy danych: moliwo tworzenia
wasnych (archiwum) i stosowania
zewntrznych (katalogi)

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 1

2012

Politechnika Wrocawska

Modelowanie geometryczne
Tworzenie i przetwarzanie komputerowego
zapisu ksztatw obiektw
Przedmiotem modelowania
s obiekty fizyczne,
trjwymiarowe,
posiadajce niezerow
objto
Modele geometryczne s
tylko przyblieniem
ksztatw obiektw
rzeczywistych

Politechnika Wrocawska

Typy modeli geometrycznych


Modele 2D (rysunki)
Modele 3D
Krawdziowe (wireframe)
Powierzchniowe (surface), w tym siatki trjktne
Bryowe (solid), w tym wokselowe

Modele 3D zaawansowane

Hybrydowe
Obiektowe
Parametryczne
Wariantowe
Zoeniowe

Politechnika Wrocawska

Modele 2D
Pocztek zastosowa komputerw, lata 50. XX wieku;
wspieranie tworzenia rysunkw
Przestrze robocza:
kartezjaska nieskoczona paszczyzna XY z okrelonym punktem
pocztkowym
moe by ograniczona dla uytkownika
operacje: zoom, przesu (pan)

Prymitywy:
podstawowe: punkt, linia, okrg, uk
zoone: polilinia, prostokt, wielokt foremny, elipsa, tekst,
wymiar itp.

Operacje:
wymazywanie, przenoszenie, kopiowanie, obracanie, lustrzane
odbicie, ucinanie, itp.

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 1

2012

Politechnika Wrocawska

Modele 2D
Reprezentacja w komputerze:

punkt wsprzdne (2 liczby)


linia pocztek, koniec (4 liczby)
okrg rodek, promie (3 liczby)
uk rodek, promie, kt pocztkowy i kocowy (5
liczb)

Wady:
tylko paskie rysunki (rzuty) niejednoznaczno
reprezentacji obiektw fizycznych (rzeczywistych)!
brak moliwoci bezporedniego wykorzystania
rysunkw w innych dziaaniach inynierskich

Politechnika Wrocawska

Modele 3D krawdziowe
Rozszerzaj funkcjonalno modeli 2D na
przestrze trjwymiarow, wczesne lata 60.
ubiegego wieku
Przestrze robocza:
kartezjaska nieskoczona przestrze XYZ z punktem
pocztkowym
moe by ograniczona dla uytkownika
operacje: zoom, przesu, punkt obserwacji,
perspektywa, skrt

Prymitywy i operacje:
jak dla modeli 2D, ale w przestrzeni

Politechnika Wrocawska

Modele 3D krawdziowe
Reprezentacja w komputerze:
jak dla modeli 2D, ale w przestrzeni, np. punkt 3
liczby, linia 6 liczb; okrg rodek, promie,
orientacja paszczyzny (6 liczb)

Wady:
niejednoznaczno reprezentacji obiektw!

Materiay do wykadu

czy

Wspomaganie Projektowania CAD cz 1

2012

Politechnika Wrocawska

Modele 3D krawdziowe
Brak koniecznych danych o geometrii
niemoliwa integracja z innymi systemami
wspierajcymi rozwj produktu: CAE, CAM, RP/RT/RM)

Benedict Radcliffe
Politechnika Wrocawska

Modele 3D krawdziowe
Brak koniecznych danych o geometrii
niemoliwa integracja z innymi systemami
wspierajcymi rozwj produktu: CAE, CAM, RP/RT/RM)

www.subaru.com
Politechnika Wrocawska

Modele 3D powierzchniowe
Powstay w pnych latach 60. XX w. do opisu
karoserii samochodw, patw skrzyde itp.
Przestrze robocza:
przestrze XYZ
do pracy z krzywymi czsto wykorzystywane s
zdefiniowane przez uytkownika paszczyzny

Prymitywy:
takie same jak w modelach krawdziowych oraz
krzywe wielomianowe (np. Bziera, splajny, krzywe
NURBS) oraz krzywe fraktalne
powierzchnie swobodne (przez rozszerzenie wzorw na
krzywe np. na powierzchnie NURBS)

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 1

2012

Politechnika Wrocawska

Krzywa w przestrzeni
xt a x t 3 bx t 2 c x t d x

3
2
y t a y t b y t c y t d y

3
2

z
t

a
t

b
t
czt d z

z
z
0 t 1

Oglna posta rwnania


krzywej 3-go stopnia w
przestrzeni 3D:

Posta nieintuicyjna, zachowanie krzywej


trudne do przewidzenia:

-2
-

2
2

-2

Politechnika Wrocawska

Nowa posta krzywych 3D


krzywa Bziera

krzywa sklejana (spline)

(Pierre tienne Bzier: 1910-1999 inynier w Renault)

odcinek krzywej definiowany jest


przez cztery punkty: dwa punkty
skrajne i dwa punkty kontrolne

kolejne segmenty jako krzywe Bziera


definiowane przez wsplne punkty
kocowe i przeciwlege punkty
kontrolne; tzw. sp ajn

Sposb konstrukcji krzywej


Bziera 3-go stopnia
algorytm de Casteljau
(Paul de Casteljau: 1930- inynier w
Citron)

Politechnika Wrocawska

Krzywe NURBS
NURBS = Non-uniform Rational B-splines (niejednorodne wymierne krzywe Bsklejane):
n
C (t )

i 0
n

N i , p (t ) wi Pi

i 0

N i , p (t ) wi

Krzywe NURBS s uoglnieniem sklejanych krzywych


Bziera; rni si od nich tym, e przechodz przez
punkty kontrolne Pi, a te posiadaj tzw. wagi
(wspczynniki wi), decydujce o ich sile przycigania
Krzywe NURBS s bardzo gadkie posiadaj cigo
typu C2 (podczas gdy C0 oznacza brak przerw, C1 brak
ostrych zaama) oraz zachowuj niezmienniczo w
przeksztaceniach (przesunicie, obrt, skalowanie,
odbicie lustrzane itp.)

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 1

2012

Politechnika Wrocawska

Powierzchnie NURBS
powierzchnia NURBS jako rozszerzenie krzywej:
S (u, v)

i 0
m

j 0
n

i 0

powierzchnia NURBS

N i , p (u ) N j , p (v) wi , j Pi , j

j 0

N i , p (u ) N j , p (v) wi , j

punkt kontrolny

krzywa NURBS

Politechnika Wrocawska

Powierzchnie NURBS tworzenie


Powierzchnie powstaj przez rozciganie paszczyzn
midzy krzywymi NURBS w skad powstajcej
powierzchni wchodz punkty, przez ktre punkty krzywej
przechodz w trakcie rozcigania. Przykady:
EXTRUDE wycignicie paskiej krzywej
w kierunku normalnym do jej powierzchni

Politechnika Wrocawska

Powierzchnie NURBS tworzenie


Powierzchnie powstaj przez rozciganie paszczyzn
midzy krzywymi NURBS w skad powstajcej
powierzchni wchodz punkty, przez ktre punkty krzywej
przechodz w trakcie rozcigania. Przykady:
EXTRUDE wycignicie paskiej krzywej w
kierunku normalnym do jej powierzchni

REVOLVE obrt paskiej krzywej wok


wybranej wsppaszczyznowej osi

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 1

2012

Politechnika Wrocawska

Powierzchnie NURBS tworzenie


Powierzchnie powstaj przez rozciganie paszczyzn
midzy krzywymi NURBS w skad powstajcej
powierzchni wchodz punkty, przez ktre punkty krzywej
przechodz w trakcie rozcigania. Przykady:
EXTRUDE wycignicie paskiej krzywej w
kierunku normalnym do jej powierzchni

REVOLVE obrt paskiej krzywej wok


wybranej wsppaszczyznowej osi

SWEEP wycignicie paskiej krzywej

wzdu cieki zdefiniowanej inn krzyw

Politechnika Wrocawska

Powierzchnie NURBS tworzenie


Powierzchnie powstaj przez rozciganie paszczyzn
midzy krzywymi NURBS w skad powstajcej
powierzchni wchodz punkty, przez ktre punkty krzywej
przechodz w trakcie rozcigania. Przykady:
EXTRUDE wycignicie paskiej krzywej w
kierunku normalnym do jej powierzchni

REVOLVE obrt paskiej krzywej wok


wybranej wsppaszczyznowej osi

SWEEP wycignicie paskiej krzywej

wzdu cieki zdefiniowanej inn krzyw

LOFT czenie dwch lub wicej

rozcznych krzywych paskich wspln


powierzchni

Politechnika Wrocawska

Powierzchnie NURBS tworzenie


Powierzchnie powstaj przez rozciganie paszczyzn
midzy krzywymi NURBS w skad powstajcej
powierzchni wchodz punkty, przez ktre punkty krzywej
przechodz w trakcie rozcigania. Przykady:
EXTRUDE wycignicie paskiej krzywej w
kierunku normalnym do jej powierzchni

REVOLVE obrt paskiej krzywej wok


wybranej wsppaszczyznowej osi

SWEEP wycignicie paskiej krzywej

wzdu cieki zdefiniowanej inn krzyw

LOFT czenie dwch lub wicej

rozcznych krzywych paskich wspln


powierzchni
FILL czenie kilku czcych si kocami
krzywych

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 1

2012

Politechnika Wrocawska

Powierzchnie NURBS operacje


TRIM, SPLIT podzia powierzchni na dwie
czci przy pomocy krzywej lub
powierzchni

Politechnika Wrocawska

Powierzchnie NURBS operacje


TRIM, SPLIT podzia powierzchni na dwie
czci przy pomocy krzywej lub
powierzchni
KNIT, MERGE lub JOIN czenie
powierzchni stykajcych si krawdzi

Politechnika Wrocawska

Powierzchnie NURBS operacje


TRIM, SPLIT podzia powierzchni na dwie
czci przy pomocy krzywej lub
powierzchni
KNIT, MERGE lub JOIN czenie
powierzchni stykajcych si krawdzi
BLEND czenie rozcznych powierzchni
now powierzchni

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 1

2012

Politechnika Wrocawska

Powierzchnie NURBS operacje


TRIM, SPLIT podzia powierzchni na dwie
czci przy pomocy krzywej lub
powierzchni
KNIT, MERGE lub JOIN czenie
powierzchni stykajcych si krawdzi
BLEND czenie rozcznych powierzchni
now powierzchni
EXTEND wyduanie powierzchni przez
ekstrapolowanie jej ksztatu

Politechnika Wrocawska

Powierzchnie NURBS operacje


TRIM, SPLIT podzia powierzchni na dwie
czci przy pomocy krzywej lub
powierzchni
KNIT, MERGE lub JOIN czenie
powierzchni stykajcych si krawdzi
BLEND czenie rozcznych powierzchni
now powierzchni
EXTEND wyduanie powierzchni przez
ekstrapolowanie jej ksztatu
FILLET lub CHAMFER zaokrglanie lub
fazowanie krawdzi powierzchni

Politechnika Wrocawska

Modele 3D powierzchniowe c.d.


Reprezentacja w komputerze:

krzywe i powierzchnie swobodne punkty kocowe i kontrolne


faseta punkty 3D, siatka wieloktowa zbir faset
powierzchnia przycita lub rozpita elementy skadowe
poli-powierzchnia powierzchnie skadowe

Operacje:
dla elementw krawdziowych jak w modelach krawdziowych
dla krzywych i powierzchni sklejanie i cicie, zmiana
parametrw ksztatu (np. przez edycj punktw kontrolnych)

Wady:

niejednoznaczno reprezentacji obiektw!


trudno w interaktywnej modyfikacji powierzchni swobodnych
zoono obliczeniowa
trudno w zapewnieniu formalnej poprawnoci

Materiay do wykadu

10

Wspomaganie Projektowania CAD cz 2

2012

Politechnika Wrocawska
Wspomaganie Komputerowe w
Projektowaniu Konstrukcyjnym
(CAD) cz 2

Politechnika Wrocawska

Siatki trjktne
Stanowi zapis powierzchni w sposb przybliony,
powstaj w efekcie pomiarw ksztatw 3D,
wykorzystywane s te dla wymiany danych 3D
Przestrze robocza:
kartezjaska przestrze XYZ

Prymitywy:
siatka (mesh) zbir poczonych paskich trjktnych
patw powierzchni 3D, z ktrych kady jest rozpity na 3
wierzchokach i czy si kad swoj krawdzi z
dokadnie 1 ssiednim trjktem

Politechnika Wrocawska

Siatki trjktne rda (1)


Pomiary ksztatw 3D ( Inynieria odwrotna)
Wierzchoki trjktw to punkty zmierzone (optycznie,
dotykowo itp.)
Zamiana chmury punktw na siatk trjktn nazywa si
poligonizacj

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 2

2012

Politechnika Wrocawska

Siatki trjktne rda (2a)


Konwersja z
modelu CAD
(triangularyzacja)
Maa dokadno
aproksymacji
Maa liczba
trjktw (2290)

Politechnika Wrocawska

Siatki trjktne rda (2b)


Konwersja z
modelu CAD
(triangularyzacja)
rednia dokadno
aproksymacji
rednia liczba
trjktw (4326)

Politechnika Wrocawska

Siatki trjktne rda (2c)


Konwersja z
modelu CAD
(triangularyzacja)
Dua dokadno
aproksymacji
Dua liczba
trjktw (12708)

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 2

2012

Politechnika Wrocawska

Siatki trjktne cd.


Reprezentacja w komputerze:
Nieuporzdkowana lista trjktw, z ktrych kady opisany
jest trjk wierzchokw (kolejno ma znaczenie!), z
ktrych kady z kolei opisany jest trzema wsprzdnymi
XYZ (niekiedy take dodatkowo liczb opisujc kolor)
solid BRYA
facet normal Nx Ny Nz
outer loop
vertex 1x 1y 1z
vertex 2x 2y 2z
vertex 3x 3y 3z
endloop
endfacet
endsolid

Zapis w formacie STL (dodatkowo wektory normalne):

Politechnika Wrocawska

Siatki trjktne cd.


Operacje:
Redukcja liczby trjktw (przy zaoonej tolerancji
dokadnoci aproksymacji)

Politechnika Wrocawska

Siatki trjktne cd.


Operacje:
Redukcja liczby trjktw (przy zaoonej tolerancji
dokadnoci aproksymacji)
Uzupenianie niecigoci powierzchni (przy zachowaniu
tendencji ksztatw)

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 2

2012

Politechnika Wrocawska

Siatki trjktne cd.


Operacje:
Redukcja liczby trjktw (przy zaoonej tolerancji
dokadnoci aproksymacji)
Uzupenianie niecigoci powierzchni (przy zachowaniu
tendencji ksztatw)
Typowe operacje dla modeli krawdziowych w przestrzeni:
kopiowanie, usuwanie, obracanie, skalowanie, lustrzane
odbicie siatek itp.

Politechnika Wrocawska

Siatki trjktne cd.


Operacje:
Redukcja liczby trjktw (przy zaoonej tolerancji
dokadnoci aproksymacji)
Uzupenianie niecigoci powierzchni (przy zachowaniu
tendencji ksztatw)
Typowe operacje dla modeli krawdziowych w przestrzeni:
kopiowanie, usuwanie, obracanie, skalowanie, lustrzane
odbicie siatek itp.
Niektre operacje typowe dla modeli powierzchniowych 3D:
ucinanie i czenie siatek, wyduanie siatki w wybranym
kierunku, obliczanie krawdzi/profili przeci

Politechnika Wrocawska

Siatki trjktne cd.


Operacje:
Redukcja liczby trjktw (przy zaoonej tolerancji
dokadnoci aproksymacji)
Uzupenianie niecigoci powierzchni (przy zachowaniu
tendencji ksztatw)
Typowe operacje dla modeli krawdziowych w przestrzeni:
kopiowanie, usuwanie, obracanie, skalowanie, lustrzane
odbicie siatek itp.
Niektre operacje typowe dla modeli powierzchniowych 3D:
ucinanie i czenie siatek, wyduanie siatki w wybranym
kierunku, obliczanie krawdzi/profili przeci
Generowanie powierzchni NURBS ( Inynieria odwrotna)

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 2

2012

Politechnika Wrocawska

Siatki trjktne cd.


Wady:
tak jak dla modeli powierzchniowych: niejednoznaczno
reprezentacji
trudno w interaktywnej modyfikacji
zoono obliczeniowa itp.

Zalety i zastosowania:
zapis wynikw pomiaru ksztatw
wymiana danych o geometrii 3D
przy odrzuceniu informacji o
prymitywach wyszego rzdu
porwnywanie modeli 3D

Politechnika Wrocawska

Modele 3D bryowe
Powstay na pocztku lat 70. XX wieku, w postaci
pierwotnej niemal nie wystpuj (wyjtek: np. AutoCAD)
Przestrze robocza:
przestrze XYZ

Prymitywy:
bryy proste: kostka, klin, kula, stoek, cylinder, torus

Operacje:

dziaania boolowskie: suma, rnica, cz wsplna

Zalety:
wreszcie pena informacja o geometrii obiektw fizycznych!

Wady:
brak moliwoci modelowania ksztatw swobodnych

Politechnika Wrocawska

Modele 3D bryowe

Mimo duego potencjau


systemu modelowania
bryowego, istnieje
wiele ksztatw,
ktrych nie da si
zbudowa z
zamknitego zestawu
prymityww

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 2

2012

Politechnika Wrocawska

Porwnanie obszarw zastosowa


rnych typw modeli geometrycznych
Zastosowanie

Modele
2D

Modele
3D
krawdziowe

Modele
3D
powierzchniowe

Modele
3D
bryowe

Tworzenie dokumentacji technicznej 2D

w tym automatyczne tworzenie


przekrojw

Wizualizacja (ukrywanie linii


zasonitych, cieniowanie itp.)
CAE analiza obliczeniowa, np. FEA,
MBS, CFD
CAP/CAM tworzenie programw NC
Przygotowywanie danych dla
generatywnych technologii
wytwarzania (RP/RT/RM)

-/+

Politechnika Wrocawska

Konwersja midzy rnymi typami modeli


geometrycznych
Naturalna jest hierarchia typw modeli geometrycznych:
2D 3D krawdziowy 3D powierzchniowy 3D bryowy
Moliwe s konwersje:
Z modelu poziomu wyszego do niszego prosto i automatycznie
(np. przy tworzeniu dokumentacji konstrukcyjnej 2D z modelu 3D)
Z modelu poziomu niszego do wyszego brak wystarczajcej
informacji, wic konwersja trudna, wymagajca udziau uytkownika
Z modelu powierzchniowego do bryowego konwersja automatyczna
przy pewnych warunkach (model powierzchniowy poprawny)

Politechnika Wrocawska

Modele 3D hybrydowe
Powstay przez poczenie funkcjonalnoci systemw do
modelowania powierzchni i bry, w celu udostpnienia
moliwoci modelowania swobodnych ksztatw bry
Przestrze robocza:
przestrze XYZ
do pracy z obiektami bryowymi wykorzystywane s definiowane przez
uytkownika paszczyzny (tzw. paszczyzny szkicowania)

Prymitywy:
uoglnione wycignicia paskiego obiektu wzdu dowolnej trajektorii

Wady:
zoono obliczeniowa

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 2

2012

Politechnika Wrocawska

Bryy w systemie hybrydowym tworzenie


Bryy powstaj przez wyciganie midzy paskimi zamknitymi
krzywymi w skad powstajcej bryy wchodz punkty, przez
ktre w trakcie wycigania przechodz punkty krzywej
(boczna powierzchnia bryy) oraz punkty, przez ktre
przechodz punkty lece wewntrz krzywej (wntrze bryy).
Przykady:
wycignicie paskiej zamknitej krzywej w kierunku
normalnym do jej powierzchni (EXTRUDE)
obrt paskiej zamknitej krzywej wok wybranej osi
(REVOLVE)
wycignicie paskiej zamknitej krzywej wzdu cieki
zdefiniowanej inn krzyw (SWEEP)
czenie dwch lub wicej rozcznych krzywych paskich w
jedn bry (LOFT)

Politechnika Wrocawska

Bryy w systemie hybrydowym operacje


dziaania boolowskie: suma, rnica, cz wsplna
uwaga: w obiektowych systemach CAD (np. w
Solidworks) operacja boolowska jest wykonywana
zaraz po utworzeniu nowego elementu bryowego, w
ramach pojedynczego polecenia w ten sposb model
jest zawsze pojedynczym elementem bryowym, np.:
wycignicie z dodaniem (EXTRUDED BOSS)
obrt z wyciciem (REVOLVED CUT)

Politechnika Wrocawska

Bryy w systemie hybrydowym reprezentacja


Reprezentacja brzegowa (B-Rep):
hierarchia cian (faces), krawdzi (edges) i wierzchokw
(vertices); prosta regua Eulera okrela zwizek midzy ich
liczebnoci w poprawnym modelu:
V-E+F=2

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 2

2012

Politechnika Wrocawska

Poprawno modeli powierzchniowych (1)


Model powierzchniowy jest poprawny w sensie
bryowym, jeli:
elementy powierzchniowe cakowicie ograniczaj
pojedynczy zamknity fragment przestrzeni o niezerowej
objtoci

lub inaczej:
nie wystpuj w nim elementy lune, niezwizane
wszystkimi swoimi krawdziami z pozostaymi elementami i
kada krawd jest wsplna dla dokadnie dwch
elementw powierzchniowych

lub inaczej:
speniona jest uoglniona regua Eulera

Politechnika Wrocawska

Poprawno modeli powierzchniowych (2)


Przykad negatywny:
nieprzycite, przenikajce si
powierzchnie

Politechnika Wrocawska

Poprawno modeli powierzchniowych (3)


Przykad negatywny: nieprzycite,
przenikajce si powierzchnie

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 2

2012

Politechnika Wrocawska

Modele 3D bryowe wokselowe


Stanowi zapis bry w sposb przybliony, powstaj
m.in. w efekcie pomiarw objtociowych 3D
(tomografia) i w grafice komputerowej
Przestrze robocza:
ograniczona przestrze XYZ
podzielona na skoczon
liczb komrek
elementarnych wokseli

Prymitywy:
woksele opisane wartociami 0 lub 1, a w niektrych
zastosowaniach wartociami materiaowymi, np. gstoci

Politechnika Wrocawska

Modele 3D bryowe wokselowe cd.


Reprezentacja w komputerze:
trjwymiarowa tabela wartoci przypisanych kolejnym
wokselom; czsto kompresowana dla oszczdnoci miejsca
(np. 1000x1000x1000 wokseli wymaga 1 GB pamici)

Operacje:
mao doniesie o przetwarzaniu samych modeli
raczej wszelkie rodzaje analiz, np.
porwnanie dwch modeli (inspekcja)
identyfikacja niecigoci materiau (zliczanie porw)
obliczanie gruboci cianek (w odlewach lub wypraskach)

konwersja najczciej do postaci siatki trjktw na


zasadzie wyboru granicznej wartoci wokseli (segmentacja)

Politechnika Wrocawska

Porwnanie rnych modeli bryowych


Cecha

CSG
(mode e bryowe
kanoniczne)

Dokadno
modelowania
Zakres
reprezentowalnych
obiektw
Unikatowo
reprezentacji

B-rep (modele
hybrydowe)

+
--

ograniczona wybranym
rozmiarem tabeli

tylko predefiniowane
prymitywy

Mode e
wokselowe

tylko ksztaty opisywalne


wielomianami 3/5 rzdu

jeden model wynikowy moe mie wiele postaci

+
+

Zapewnienie
poprawnoci modeli

nie ma prostych
algorytmw

++

Efektywno
obliczeniowa
( zoono/istnienie
algorytmw)

-/+

-/-

+/+

Aktualny zakres
zastosowania

-/+

najczciej stosowana

Materiay do wykadu

++

-/+

do wspomagania
sprztowego

Wspomaganie Projektowania CAD cz 3

2012

Politechnika Wrocawska
Wspomaganie Komputerowe w
Projektowaniu Konstrukcyjnym
(CAD) cz 3

Politechnika Wrocawska

Modelowanie obiektowe (feature based


modelling)
Sowo feature tumaczy si w literaturze jako
obiekt, cecha lub element. Nikt nie
zaproponowa dobrego tumaczenia na modelowanie
feature based.
Wikszo wspczesnych systemw CAD wspiera
modelowanie obiektowe
Obiekt to element modelu powstajcy w
nierozcznej sekwencji szkic operacja obiekt.
Operacja moe dodawa lub usuwa materia.
W operacjach dodajcych powstaj obiekty o
ksztacie prymityww bryowych, np. walec,
prostopadocian lub wycignicie zoonego profilu

Politechnika Wrocawska

Modelowanie obiektowe
Operacje odejmujce tworz obiekty
podobne do efektw procesw
technologicznych, np. otwr, fazowanie,
kiesze itp.
Obiekty mona wywoywa z gotowych
bibliotek, np. otwr pod rub (w
Solidworks: Hole Wizard) wystarczy
wwczas ustawi zebrane w oknie
dialogowym parametry dotyczce ksztatw
i rozmiarw poszczeglnych cech otworu i
otwr zostanie doczony do modelu

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 3

2012

Politechnika Wrocawska

Modelowanie obiektowe z histori


Obiektowe systemy CAD przechowuj list obiektw w
postaci historii modelu programu modelowania
Po wprowadzeniu zmian w
historii nastpuje odtworzenie
programu i powstaje model
zmodyfikowany
Mona poprawia model wedug
filozofii jego tworzenia, np.
zmieni wymiary obiektw
istniejcych zamiast dodawa
nowe

Politechnika Wrocawska

Modelowanie parametryczne
Modele parametryczne pozwalaj na opisywanie budowanego
modelu przez parametry (np. liczby okrelajce dugoci i kty
w szkicu)
Parametry su do zapisywania intencji projektanta. Jeli ich
brak, czasem trudno odgadn co projektant mia na myli
(np. Czy te linie maj by prostopade czy nie?)
Model parametryczny musi by rozwizywalny wszystkie jego
elementy musz zawiera komplet informacji o geometrii,
podanych explicite przez uytkownika
Gdyby nie byo parametrw, kada zmiana modelu wymagaaby
wymazywania i rysowania zmienianego elementu od nowa

Politechnika Wrocawska

Modelowanie parametryczne c.d.


Parametry mog by:
wymiarami liczbowymi na szkicu i w definicjach operacji, np. w
milimetrach
wizami (wizaniami, relacjami) geometrycznymi
niewymagajcymi podawania liczb
zalenociami (rwnaniami), okrelajcymi zwizki midzy
wymiarami wewntrz szkicu, w rnych szkicach lub midzy
wymiarami a parametrami operacji, np. dugoci wycignicia

O czci parametrw systemy CAD wnioskuj


samodzielnie, np. w szkicach znajdowane s linie
rwnolege wzgldem siebie lub pionowe czy poziome.
Uytkownik moe takie propozycje zaakceptowa lub
zmieni.

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 3

2012

Politechnika Wrocawska

Modelowanie parametryczne c.d.


Moliwe wizy geometryczne w szkicach 2D:

Poziomo [wybranej linii]


Pionowo [wybranej linii]
Rwnolego [co najmniej 2 linii]
Prostopado [co najmniej 2 linii]
Wspliniowo [co najmniej 2 linii]
Koncentryczno [wsplny rodek ukw i/lub okrgw]
Rwno [jednakowa dugo co najmniej 2 linii]
Koradialno [jednakowy promie ukw i/lub okrgw]
Styczno [linii i uku]
Symetria [wybranych elementw wzgldem wybranej osi]
Punkt rodkowy [wybranej linii]
Wsplno [jednakowe wsprzdne XY wybranych punktw]

Politechnika Wrocawska

Modelowanie parametryczne c.d.


Jeli nie zdefiniowano wszystkich niezbdnych parametrw, model lub jego
cz jest nie w peni zdefiniowany (under defined)
Okrelenie wszystkich wymaganych parametrw i wizw czyni model w peni
zdefiniowanym (fully defined)
Jeli parametrw jest za duo, model lub jego cz jest przedefiniowany
(over defined)
Przykad:

3 punkty po 2 wsprzdne zakotwiczenie wierzchoka

6 niewiadomych

4 niewiadome

dodanie 2 relacji

2 niewiadome

(szkic nie w peni zdefiniowany szkic n e w peni zdefiniowany) (szkic nie w peni zdefin owany

dodanie 2 wymiarw

0 niewiadomych
(szkic w peni zdefiniowany)

Politechnika Wrocawska

Modelowanie wariantowe
Modelowanie rodziny obiektw rnicych si
parametrami wariantw tej samej konstrukcji
Aby nie kopiowa
tego samego
modelu, eby w
kopii zmieni jeden
czy dwa parametry,
lepiej stworzy
wariant
(konfiguracj)
rnicy si tylko
tymi parametrami

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 3

2012

Politechnika Wrocawska

Modelowanie wariantowe c.d.


Jeli parametry odrniajce poszczeglne
warianty s liczbami, mona zautomatyzowa
zarzdzanie wariantami, np. w Solidworks tzw.
Design Table jest arkuszem w MS Excel:
nazwy wariantw

nazwy wymiarw,
szkicw, obiektw lub
inne sowa kluczowe
wartoci

Politechnika Wrocawska

Modelowanie zoeniowe
W systemie CAD budowane jest hierarchiczne
zoenie czci, zwykle opisanych w
oddzielnych modelach/plikach
Moliwe jest wzajemne pozycjonowanie czci
i zespow (dziki parametrycznym wymiarom i
wizom)
Relacje produktzesppodzespcz
odpowiadaj podstawowym funkcjom systemw
PDM (Product Data Management)/PLM (Product
Lifecycle Management)

Politechnika Wrocawska

Modelowanie zoeniowe c.d.


Wzajemne pozycjonowanie komponentw
zoenia moliwe dziki parametrom i wizom:
wsppaszczyznowo, rwnolego, prostopado
powierzchni czci
koncentryczno, styczno lub wspliniowo
krawdzi nalecych do czci
itp.

Moliwe jest sprawdzanie ruchomoci


poczonych czci (kinematyka mechanizmw),
przenikania si bry czci itp.
Moliwe jest definiowanie widokw rozbitych
(exploded) zoe

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 3

2012

Politechnika Wrocawska

Automatyczne tworzenie modeli 2D


Prosta generacja zestawu rysunkw 2D na bazie
modelu 3D

Politechnika Wrocawska

Jdra modelowania bryowego (solid kernels)


Zbiory procedur tworzenia i modyfikacji bry
Najpopularniejsze to ACIS (np. Mechanical Desktop, Inventor) i
Parasolid (np. Unigraphics, Solidworks, Solid Edge,
Powershape, MasterCAM, Moldflow, DesignFlow, DesignSpace)
Wiele systemw CAD posiada wasne jdra (np. CATIA)
ACIS i Parasolid maj wasny format wymiany danych (SAT i
X_T)
Przykad rnic midzy ACIS (po lewej) i Parasolid:

Politechnika Wrocawska

Kierunki rozwoju systemw CAD


Modelowanie trybrydowe
Poczenie zalet modeli hybrydowych (bryowopowierzchniowych) i siatek trjktnych (pochodzcych z
Reverse Engineering)

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 3

2012

Politechnika Wrocawska

Kierunki rozwoju systemw CAD


Modelowanie trybrydowe
Modelowanie waciwoci materiaowych
moliwo przypisywania waciwoci materiaowych
(take FGM) oraz powierzchniowych (np.
chropowatoci)

Politechnika Wrocawska

Kierunki rozwoju systemw CAD


Modelowanie trybrydowe
Modelowanie waciwoci materiaowych
Uwzgldnianie tolerancji wymiarowych
moliwo opisywania tolerancji w modelu
konstrukcyjnym

Politechnika Wrocawska

Kierunki rozwoju systemw CAD


Modelowanie trybrydowe
Modelowanie waciwoci materiaowych
Uwzgldnianie tolerancji wymiarowych
Integracja on-line z systemami CAE
moliwo biecej kontroli waciwoci
projektowanego wyrobu

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 3

2012

Politechnika Wrocawska
Wymiana danych
geometrycznych

Politechnika Wrocawska

rda modeli CAD


1. Tworzenie modelu 3D w rodowisku
rodzimego systemu CAD
2. Przejcie danych z innego systemu do
modelowania geometrycznego tzw.
wymiana danych (Data exchange)

3. Pomiary geometrii 3D realnych obiektw


fizycznych Reverse Engineering

Politechnika Wrocawska

Tworzenie modeli w systemie CAD


Tworzenie nowego modelu od
czystej kartki
Modelowanie na bazie
dokumentacji papierowej

Model CAD 3D

rasteryzacja
Modelowanie na bazie
elektronicznych dokumentw
2D

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 3

2012

Politechnika Wrocawska

Wymiana danych geometrycznych


Metody:
Interfejsy wewntrzne w zintegrowanych
systemach CAD/CAM lub CAD/CAE
Interfejsy bezporednie specjalne
zewntrzne programy do konwersji
Formaty neutralne, np. DXF, IGES, STEP,
STL

Politechnika Wrocawska

Interfejsy wewntrzne
Ich dziaanie jest zwykle niewidoczne dla
uytkownika
W zalenoci od stopnia integracji midzy
programami/moduami CAD i CAM lub CAD i CAE
mog by jedno- lub dwukierunkowe
Te drugie zachowuj asocjatywno modeli
zmiana w jednym module jest automatycznie
przenoszona do drugiego, np.
SolidworksSolidCAM

Politechnika Wrocawska

Interfejsy bezporednie (1)


Czsto dostarczane razem z systemem CAD
(polecenia Otwrz jako/Zapisz jako lub
Import/ Eksport)
Dostpne te jako oddzielne, patne programy,
np. konwerter Pro/E CATIA, Solidworks
Unigraphics

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 3

2012

Politechnika Wrocawska

Interfejsy bezporednie (2)


Rna skuteczno przykad: konwerter CATIA
V4 CATIA V5R12

Politechnika Wrocawska

Interfejsy bezporednie a formaty


neutralne
Porwnanie scenariuszy penej wymiany danych
midzy n systemami CAx, np. czterema:
CAD 1
CAD 1

CAD 2

CAD 2

I/F

IF

I/F

I/F

format
neutralny
IF

I/F

CAD 4

CAD 3

liczba wszystkich sprzgw


bezporednich wynosi n(n-1); dla n 4
potrzeba 12 sprzgw
istotna jest kwestia odpowiednich wersji
systemw CAD!

I/F

CAD 4

I/F

CAD 3

liczba procesorw do i z formatu


neutralnego wynosi 2n; dla n 4 potrzeba
8 sprzgw
ta liczba jest mniejsza od poprzedniej ju
dla n>3!

Politechnika Wrocawska

Formaty neutralne
Czsto dostarczane razem z systemem Cax
(polecenia Otwrz jako/Zapisz jako lub
Import/ Eksport)
Najpopularniejsze formaty:
DXF (Drawing eXchange Format) standard
producenta (Autodesk Inc.), przewanie 2D
IGES (Initial Graphics Exchange Specifications)
standard ANSI/US PRO/IPO 100-1996
STEP (STandard for Exchange of Product model
data) standard ISO 10303

Materiay do wykadu

Wspomaganie Projektowania CAD cz 3

2012

Politechnika Wrocawska

Przykad formatu neutralnego DXF


Prosty szkic 2D
Fragment pliku DXF
0
CIRCLE
10
50.0
20
50.0
30
0.0
40
50.0

0
LINE
10
0.0
20
0.0
30
0.0
11
100.0
21
100.0
31
0.0

0
LINE
10
0.0
20
100.0
30
0.0
11
100.0
21
0.0
31
0.0

Politechnika Wrocawska

Przykad formatu neutralnego IGES


Ten sam szkic 2D
Fragment pliku IGES
100
1
0
1
0
0
0
100
0
8
1
0
110
2
0
1
0
0
0
110
0
8
1
0
110
3
0
1
0
0
0
110
0
8
1
0
100,0.0D0,50.0D0,50.0D0,100.0D0,50.0D0,100.0D0,50.0D0;
110,0.0D0,0.0D0,0.0D0,100.0D0,100.0D0,0.0D0;
110,0.0D0,100.0D0,0.0D0,100.0D0,0.0D0,0.0D0;

000000000D
0D
000000000D
0D
000000000D
0D
1P
3P
5P

1
2
3
4
5
6
1
2
3

Politechnika Wrocawska

Przykad formatu neutralnego STEP


Fragment pliku STEP
#125=CARTESIAN_POINT('',(0.0,100.0,0.0));
#126=DIRECTION('',(0.707106781186547,-0.707106781186547,0.0));
#127=VECTOR('',#126,141.421356237309510);
#128=LINE('',#125,#127);
#129=CARTESIAN_POINT('',(100.0,0.0,0.0));
#130=TRIMMED_CURVE('79',#128,(PARAMETER_VALUE(0.0),#125),(PARAMETER_VALUE(1.0),#129),.T.,
.PARAMETER.);
#131=CARTESIAN_POINT('',(0.0,0.0,0.0));
#132=DIRECTION('',(0.707106781186547,0.707106781186547,0.0));
#133=VECTOR('',#132,141.421356237309510);
#134=LINE('',#131,#133);
#135=CARTESIAN_POINT('',(100.0,100.0,0.0));
#136=TRIMMED_CURVE('78',#134,(PARAMETER_VALUE(0.0),#131),(PARAMETER_VALUE(1.0),#135),.T.,
.PARAMETER.);
#137=CARTESIAN_POINT('',(50.0,50.0,0.0));
#138=DIRECTION('',(0.0,0.0,1.0));
#139=DIRECTION('',(1.0,0.0,0.0));
#140=AXIS2_PLACEMENT_3D('',#137,#138,#139);
#141=CIRCLE('75',#140,50.0);

Materiay do wykadu

10

Wspomaganie Projektowania CAD cz 3

2012

Politechnika Wrocawska

Formaty neutralne efektywno


aden format niemacierzysty nie przenosi wszystkich
informacji o modelu stworzonym w systemie CAx
Porwnanie efektywnoci wymiany danych:
Zoenia, warianty
Obiekty (features)
Parametry, wizy
Bryy reprezentacja CSG
Bryy reprezentacja B-rep
STEP
Powierzchnie

DXF

IGES

ACIS,
Parasolid

STL

Krzywe, punkty

Politechnika Wrocawska

Formaty neutralne problemy


Podczas konwersji mog pojawia si bdy:
moliwa jest zmiana typu obiektu (np. okrg zamieniany na krzyw
lub zestaw krzywych albo na uoglnion elips, prostokt rozbijany
na odcinki)
prymitywy niegeometryczne (napisy, wymiary, odnoniki, symbole,
kreskowanie) mog by rozbijane na oddzielne linie, napisy,
obszary itp.
w formacie neutralnym lub systemie docelowym mog nie
wystpowa warstwy i grupy (okrelajce zestawy obiektw) lub
poziomy (definiujce reguy przykrywania obiektw paskich itp.)
w formacie neutralnym lub w systemie docelowym mog nie
wystpowa takie same waciwoci niegeometryczne obiektw
(szeroko linii, skala przerywania, definicja materiau, definicja
rodzaju powierzchni itp.)

Materiay do wykadu

11

Wizualizacja , VR

2012

Politechnika Wrocawska

Wizualizacja modeli CAD

Politechnika Wrocawska

Wizualizacje modeli CAD


Ukrywanie linii zasonitych
Pozwala lepiej zrozumie zalenoci geometryczne
midzy elementami modelu (ciany)
Wymaga zdefiniowania powierzchni

Politechnika Wrocawska

Wizualizacje modeli CAD


Cieniowanie
Pokazuje powierzchnie modelu, pozwala na
efektywne wykorzystanie koloru
Metody: cieniowanie paskie, Gourauda, Phonga

Materiay do wykadu

Wizualizacja , VR

2012

Politechnika Wrocawska

Wizualizacje modeli CAD


We wspczesnych
systemach CAD
modelowanie moe
si odbywa z
cieniowaniem w
czasie rzeczywistym,
s te dostpne
proste metody
renderingu off-line

Politechnika Wrocawska

Wizualizacje modeli CAD


Pene renderowanie
Umoliwia uzyskanie fotorealizmu wygenerowanego
komputerowo widoku zawierajcego nie tylko obiekt
zainteresowania (np. produkt zamodelowany w CAD), ale jego
bezporednie otoczenie (np. ziemi/podog i ciany,
niebo/sufit oraz obiekty wok)
Algorytmy uwzgldniaj informacje nie tylko o geometrii, ale
rwnie o teksturze i sposobie odbijania wiata przez
obiekty, przenikalnoci obiektw przezroczystych oraz
zewntrznych warunkach owietleniowych
Wykorzystywane najczciej w reklamie i grach komputerowych, zbyt
praco- i czasochonne dla samego projektowania konstrukcji

Politechnika Wrocawska

Renderowanie
Przykad model samochodu
Do renderingu konieczne model CAD samochodu, definicje kolorw i optycznych
waciwoci powierzchni karoserii i szyb samochodu, model lub widok otoczenia,
okrelenie rde wiata zewntrznego i wewntrznego,

Materiay do wykadu

Wizualizacja , VR

2012

Politechnika Wrocawska

Renderowanie
Modele
Rhinoceros,
Cinema 4D
Rendering POVRay
rdo Wikipedia

Politechnika Wrocawska

Renderowanie
Avatar (2009),
re J
Cameron, Fox
Ponad poowa
filmu to CGI
50% *162 min *
60 s/min * 24
kl /s * 2 obrazy
mln scen
do renderingu
Stworzono ok
petabajta
danych (1 PB
1000 TB)

Politechnika Wrocawska
Wirtualna Rzeczywisto
(Virtual Reality)

Materiay do wykadu

Wizualizacja , VR

2012

Politechnika Wrocawska

Ostateczna wizualizacja modeli CAD


Wirtualna Rzeczywisto charakteryzowana przez
trzy I: immersion + imagination + interaction
Jest oparta na bezporednim kontakcie czowieka ze scen
w przestrzeni 3D z wykorzystaniem wraenia zanurzenia
w tej scenie, np. dziki stereoskopii
Pozwala na interakcj ze scen 3D przy pomocy
specjalnych urzdze (ukad rozpoznawania pozycji widza
(ledzenia), dziaajca w 3 wymiarach myszka, joystick
lub rdka, wirtualne rkawice itp.)
Umoliwia lepsze wyobraanie sobie wirtualnych scen,
m.in. przez ich wywietlanie z uyciem efektw 3D

Politechnika Wrocawska

Cyberprzestrze VR
Cyberprzestrze lokalizacja istniejca tylko w umyle
uczestnika, czsto jako rezultat technologii umoliwiajcej
zdaln interaktywn komunikacj midzy osobami i
urzdzeniami. Przykady: Internet, przestrze spoeczna (tzw.
Web 2.0)
VR to technologia
zanurzania w
nierzeczywistej
przestrzeni
wygenerowanej w
komputerze

Politechnika Wrocawska

Teleimersja VR
Brak interaktywnoci ze
rodowiskiem graficznym

Materiay do wykadu

Wizualizacja , VR

2012

Politechnika Wrocawska

Kino i telewizja 3D VR
Brak interaktywnoci ze rodowiskiem graficznym

Avatar, re J Cameron, 2009 Fox

Politechnika Wrocawska

Historia VR (1)
1916 patent na stereoskopowy wywietlacz peryskopowy
1929 mechaniczny symulator lotw
1946 pierwszy cyfrowy komputer
1956 multimodalny dowiadczalny system wywietlania
1960 stereoskopowa aparatura telewizyjna
1961 hem z wywietlaczami ekranowymi HMD
1965 referat Ivana Sutherlanda (konferencja IFIP) koncepcja
interakcji uytkownika z wirtualnymi przedmiotami
1973 pierwszy komputerowy symulator lotw
1976 laboratorium Videoplace: kamery i ekrany tworz wiat
wirtualny kontrolowany przez uytkownika

Politechnika Wrocawska

Historia VR (2)
1977 Sayre Glove przewodowa rkawica zaopatrzona w
czujniki, pozwalajce okreli pooenie doni uytkownika
1984 NASA: Virtual Interface Environment Workstation
1989 laboratorium VPL: pierwszy system do wirtualnej
rzeczywistoci, wprowadzenie okrelenia Virtual Reality
1991 pierwszy komercyjny hem HMD
1992 konferencja SIGGRAPH: prezentacja CAVE pokoju do
wywietlania VR
1996 CyberGrasp rkawica z siowym sprzeniem zwrotnym
2000 pierwszy 6-cienny CAVE na Uniwersytecie Iowa
2005 karty graficzne do PC z okularami migawkowymi

Materiay do wykadu

Wizualizacja , VR

2012

Politechnika Wrocawska

Stereowizja w VR
Metody wywietlania obrazw stereoskopowych:
hemy z dwoma ekranami (lewym i prawym)
projektory/monitory z projekcj naprzemienn
projektory/monitory/wydruki dla metody anaglifowej
projektory/monitory z okularami polaryzacyjnymi
projektory/monitory/wydruki z okularami
dichroicznymi
monitory autostereoskopowe

Politechnika Wrocawska

Hemy HMD (Head Mount Display)

Epsons Moverio BT-100

Sony HMZ-T1 Personal 3D Viewer

Politechnika Wrocawska

Wywietlanie obrazw stereoskopowych


Projekcja naprzemienna
jeden projektor, drogie
okulary aktywne
migawkowe synchronizowane z projektorem
(zasilane), zwyky ekran
lub monitor

Materiay do wykadu

Wizualizacja , VR

2012

Pair of stereoscopic images


Charles Street Mall, Boston Common, photo John P Soule, c 1860

Para obrazw stereoskopowych


Charles Street Mall, Boston Common, zdjcie John P Soule, ok 1860 r

Politechnika Wrocawska

Wywietlanie obrazw stereoskopowych


Projekcja anaglifw
jeden projektor,
okulary z filtrami
kolorowymi, zwyky
ekran (monitor lub
zdjcie), rozwizanie
najtasze, ale
niezadowalajca
jako kolorw

View from
the Marsian
rover
OPPORTUNITYs
pair of
navigation
cameras
NASA

Materiay do wykadu

Widok z pary
kamer
nawigacyjnych
marsjaskiego

azika
OPPORTUNITY
NASA

Wizualizacja , VR

2012

Politechnika Wrocawska

Wywietlanie obrazw stereoskopowych


Projekcja pasywna
z polaryzacj
dwa projektory,
tanie okulary
polaryzacyjne, ale
wymagany
specjalny ekran
lub monitor

Polarised 3D image from a computer game cartographyshop.thegamecreators.com

Spolaryzowany obraz 3D z gry komputerowej cartographyshop thegamecreators com

Politechnika Wrocawska

Wywietlanie obrazw stereoskopowych


Projekcja pasywna metod multipleksowania dugoci fali
dwa projektory i okulary z filtrami dichroicznymi; zwyky
ekran, monitor lub statyczny obraz (zdjcie)
Spektrum kadego koloru podstawowego dzielone jest na
dwie czci, po jednej dla oka
Np. w technice Infitec lewe oko: R1
629 nm, G1 532 nm, B1 446 nm, prawe
oko: R2 615 nm, G2 518 nm, B2 432 nm

Materiay do wykadu

Wizualizacja , VR

2012

Politechnika Wrocawska

Wywietlanie obrazw stereoskopowych


Monitor
autostereoskopowy (bez
okularw) maska z
soczewkami przed
ekranem, niekiedy
system ledzenia pozycji
widza dla zmiany
pozycji/orientacji
soczewek

Politechnika Wrocawska

rda sygnau stereoskopowego


Filmy, telewizja (telewizor/projektor 3D i okulary, dekoder
satelitarny/ DVB-T lub odtwarzacz Blu-ray)
Animacje i gry komputerowe (specjalna karta graficzna,
monitor 3D z okularami lub hem HMD)
Wasne nagrania zdj lub wideo

Politechnika Wrocawska

Desktop Virtual Reality, Power Wall

Materiay do wykadu

Wizualizacja , VR

2012

Politechnika Wrocawska

CAVE
Cave Automatic Virtual Environment

Politechnika Wrocawska

System projekcji sferycznej

Politechnika Wrocawska

Systemy ledzenia pozycji widza


Mechaniczne (rami lub szkielet)
zalety: dua dokadno, krtki czas reakcji
wady: ograniczone ruchy, ciar

Magnetyczne
zalety: krtki czas reakcji
wady: dugi czas pomiaru, interferencje

Ultradwikowe
wady: podatno na zakcenia, niska rozdzielczo, dugi
czas reakcji

Optyczne
zalety: moliwo ledzenia wielu obiektw, dua szybko
wady: konieczna widoczno elementw

Materiay do wykadu

10

Wizualizacja , VR

2012

Politechnika Wrocawska

Systemy nawigacji (wskazywania)

Politechnika Wrocawska

Systemy sprzenia zwrotnego


Dotykowe sprzenie zwrotne zazwyczaj
przekazuje si lub drgania

Sensable Phantom Omni (www inition co uk)

Logitech Racing Wheel (www logitech com)

Politechnika Wrocawska

VRML, X3D
Virtual Reality Modeling Language jzyk opisu
obiektw i animacji w scenie 3D
Zastpi go Extensible 3D (X3D) standard ISO 19775
oparty na formacie XML, sucy do przedstawiania
komputerowej grafiki 3D
Modele 3D s dostpne w Internecie, sceny mona oglda w
przegldarce (potrzebny plugin, np. dla VRML: Cortona, Cosmo
Player)
Komputerowo wygenerowane sceny 3D mog by animowane i
wzbogacane o dwiki (stereo lub 5.1), zdjcia lub filmy

Materiay do wykadu

11

Wizualizacja , VR

2012

Politechnika Wrocawska

Symulatory (dla kierowcw, pilotw itp.)

Politechnika Wrocawska

Edukacja (muzea, szkolenia)

Politechnika Wrocawska

Architektura (rekonstrukcje, nowe projekty)

Materiay do wykadu

12

Wizualizacja , VR

2012

Politechnika Wrocawska

Przemys (projektowanie, weryfikacja)

Politechnika Wrocawska

Virtual Clay Modeling


Tworzenie modeli z wykorzystaniem wirtualnych narzdzi do
dodawania lub odejmowania materiau analogicznie do
rzebienia w glinie

Politechnika Wrocawska

Prezentacja wynikw symulacji numerycznych

Materiay do wykadu

13

Wizualizacja , VR

2012

Politechnika Wrocawska

Medycyna

Politechnika Wrocawska

VR na Politechnice Wrocawskiej (1)


System Cykloop firmy Vircinity z
wielkoekranowym wywietlaczem tylnym
dwuprojektorowym, pasywnymi okularami,
urzdzeniami wejciowymi (myszka 3D,
czujnik pooenia) i dedykowanym
oprogramowaniem Covise

Politechnika Wrocawska

VR na Politechnice Wrocawskiej (2)


Projektor migawkowy firmy ProjectionDesign,
ekran do projekcji przedniej i/lub tylnej,
zestaw 15 par okularw aktywnych,
urzdzenia wejciowe (myszka 2D, rkawica
DG5) i oprogramowanie Eon Studio

Materiay do wykadu

14

You might also like