TABELA WZORW FIZYCZNYCH

WIELKO
FIZYCZNA
CIAR (SIA
GRAWITACJI)

SYMBOL

Fc

JEDNOSTKA
1N

F = mg
m- masa ciaa
g- przyspieszenie grawitacyjne

niuton
SIA WYPORU

WZR

Fw

1N

m
N
= 10
2
kg
s
Fw = g V

-gsto cieczy

kg
m3
ki log ram
metr szescienny

CINIENIE

1 Pa
paskal

1N
1Pa= 2
1m
CISNIENIE
HYDROSTATYCZNE
(CINIENIE
CIECZY)

PRDKO

1 Pa

m
V

m- masa substancji
V-objto substancji

p=

F
S

F- sia nacisku(parcie)
S- pole powierzchni

p = g h

- gsto cieczy
g- przyspieszenie ziemskie
h- wysoko supa cieczy

m
s
metr
sekunda

v=

s
t

DUGO FALI

m
metr

m
metr

Pozwala obliczy warto

siy wyporu dziaajcej na
ciao o objtoci V
cakowicie zanurzone
w cieczy o gstoci .
Pozwala obliczy gsto
ciaa o masie m i objtoci
V.

Pozwala obliczy cinienie

na powierzchni S, gdy
znana jest warto siy
dziaajcej rwnomiernie na
t powierzchni.
Pozwala obliczy cinienie
panujce w cieczy o
gstoci na gbokoci h.
Pozwala obliczy szybko
ciaa w ruchu jednostajnym

s- droga
t- czas

v = a t
a- przyspieszenie

DROGA

Pozwala obliczy warto

ciaru ciaa o masie m.

g 10

V - objto zanurzonego ciaa

GSTO
SUBSTANCJI

ZASTOSOWANIE

s = vt

Pozwala obliczy szybko

w ruchu jednostajnie
przyspieszonym
Pozwala obliczy drog,
jak pokonuje ciao
poruszajce si ze sta
szybkoci v w czasie t.

a t2
s=
2

Pozwala obliczy drog,

jak pokonuje ciao
poruszajce si ze staym
przyspieszeniem a w czasie
t.

s = 2 r

Pozwala obliczy drog

w ruchu jednostajnym po
okrgu promieniu r.

v
= v T lub =
f
v- prdko fali

Pozwala obliczy dugo

fali rozchodzcej si
z szybkoci v, gdy znamy
jej okres T lub czstotliwo
f fali.

T- okres
f- czstotliwo

CZSTOTLIWO

1 Hz
herc

f =

1Hz=
PRZYSPIESZENIE

1
s

Pozwala obliczy
czstotliwo drga, gdy
znamy czas jednego drgania
(czyli okres T).

1
T

T- okres

Pozwala obliczy warto

przyspieszenia w ruchu
prostoliniowym jednostajnie
przyspieszonym.

a) z definicji

m
s2

a=

metr
sekunda kwadrat

v
t

a - wektor przyspieszenia
v - przyrost prdkoci
t - przyrost czasu
b) z II zasady dynamiki Newtona

a=
PD CIAA

PRACA

F
m

p = mv

Pozwala obliczy warto

pdu ciaa o masie m,
poruszajcego si
z szybkoci v.

kg

1J
dul

a) mechaniczna

1J = 1N m

F- sia
s- droga

1J
dul

b) prdu elektrycznego

m
s

Pozwala obliczy warto

przyspieszenia ciaa o masie
m, jeli znamy wypadkow
si dziaajc na to ciao.

m- masa ciaa
v- prdko ciaa

Pozwala obliczy prac

w przypadku,gdy staa sia
dziaa zgodnie z
przemieszczeniem.

W = F s

1J = 1V 1A 1s

Pozwala obliczy prac

prdu elektrycznego
wykonan w czasie t.

W = U I t te W = P t
U- napicie prdu elektrycznego
I- natenie prdu elektrycznego
t- czas
MOC
a) m

1W
wat
1W=

Pozwala obliczy moc

urzdzenia.

a) mechaniczna

1J
1s

W
P=
t
W- praca
t- czas

1W
wat

b) prdu elektrycznego

1W=1V1A

U- napicie prdu elektrycznego

I- natenie prdu elektrycznego

P= U

te

W
P=
t

Pozwala obliczy moc

prdu.

ENERGIA

IJ

a) kinetyczna

m v2
Ek =
2
E k - energia kinetyczna

Pozwala obliczy energi

kinetyczn ciaa o masie m
poruszajcego si
z szybkoci v.

m- masa ciaa
v- prdko ciaa

b) potencjalna grawitacji

EP = m g h
E P - energia potencjalna

Pozwala obliczy energi

potencjaln ciaa na
wysokoci h nad wybranym
poziomem.

m- masa
g- przyspieszenie grawitacyjne
h- wysoko na jakiej ciao si
znajduje
czasami wzr ma posta
E P =m g h

h2 E P2
h1 E

EP = EP1 EP2
P1

h = h2 h1
ziemia

c) wewntrzna

EW = Q + W

Q- ciepo
W- prace dostarczone do ukadu
(I zasada termodynamiki)

CIEPO lub
CIEPO
WACIWE

NATENIE PRDU
ELEKTRYCZNEGO

1J

Q = m c T

1J
1kg 1K
1J
1kg 1C

c=

OPR
ELEKTRYCZNY
(REZYSTANCJA)

Q- ciepo
m- masa
c- ciepo waciwe
T - przyrost temperatury

1A
amper
1A=
1C
1s

lub 1A =

1
om
1=

I=
1V
1

q
t

lub I =

U
R

q- ilo adunku elektrycznego

t- czas przepywu adunku
U- napicie prdu elektrycznego
R- opr elektryczny(rezystancja)

R=
1V
1A

Q
m T

U
I

Pozwala obliczy przyrost

energii wewntrznej ciaa,
ktremu dostarczono ilo
ciepa Q i nad ktrym
wykonano prac W.

Pozwala obliczy ilo

ciepa pobranego lub
oddanego przez ciao
o masie m wykonane
z substancji o cieple
waciwym c przy ogrzaniu
(ochodzeniu) o T .
Pozwala obliczy natenie
prdu, gdy znamy adunek q
przepywajcy przez
poprzeczny przekrj
przewodnika w czasie t.

Pozwala obliczy opr

przewodnika, gdy jest znane
napicie U i natenie prdu
I pyncego w tym
przewodniku.

NAPICIE PRDU
ELEKTRYCZNEGO

1V
wolt
1V=

OPR ZASTPCZY

Rz

1J
1C

1
om

U=

W
q
U = I R z prawa Ohma

Pozwala obliczy napicie

midzy dwoma punktami
pola elektrostatycznego, gdy
znamy prac wykonan przy
przemieszczeniu adunku q
midzy tymi punktami.

a) szeregowo

Pozwala obliczy opr

zastpczy odbiornikw
poczonych szeregowo

Rz = R1 + R2 +

b) rwnolegle

1
1
1
=
+
+ ...
RZ R1 R2

TRANSFORMATOR
- ZALENO

U W nw
=
UP np
U W - napicie prdu
elektrycznego
n w - liczba zwojw

SPRAWNO
URZDZENIA

ZDOLNO
SKUPIAJCA
SOCZEWKI

ZAMIANA STOPNI
CELSJUSZA NA
KELWINY

=
1D
dioptria

1D =

1K

1
m

Wwykonana

Wwooo
1
Z=
f

100%

Pozwala
(po przeksztaceniu)
obliczy opr zastpczy
odbiornikw poczonych
rwnolegle.

Wyraa zwizek midzy

liczb zwojw w uzwojeniu
pierwotnym (np) i wtrnym
(nw) transformatora
i maksymalnym napiciem
na kocach zwojnic.
Pozwala obliczy sprawno
urzdzenia.
Pozwala obliczy zdolno
skupiajc soczewki.

f -ogniskowa
T = t + 273
T temperatura w oC

Pozwala temperatur t
zapisan w stopniach
Celsjusza wyrazi
w kelwinach.