Antropologia - MALINOWSKI, TOM 3

Malinowski, tom 3
Rozdzia 1
Kula to system wymiany wrd plemion zamieszkaych na wschodnim kracu Nowej
Gwinei i jej archipelagach. Mieszkacy na tym terenie to Massimowie, czyli wschodni Papuo
Melanezyjczycy.
Kultura Kula = Kultura Massimw.
Massimowie pnocni Massimowie poudniowi
yje tu ludno homogeniczna, jednorodna pod wzgldem jzykowym i kulturowym
brak kanibalizmu, nigdy go nie byo kiedy praktykowano kanibalizm (potem zwalczy go
rzd)
uznawanie wodzw o rozlegych uprawnieniach i silnej wadzy brak instytucji wodzostwa,
wadz jako tak sprawuje starszyzna
otwarta, rycerska walka w czasie wojny organizowano niespodziewane najazdy na wrogie
plemiona, czyli brak rycerskiej walki
wioski budowane w formie duych, zwartych blokw domy w wioskach rozproszone
domki ndzne, budowane bezporednio na ziemi domy budowane na palach, piknie s
zdobione
ludzie wysocy, atrakcyjni ludzie niscy, mao atrakcyjni
(Autor ksiki opisuje Kula gwnie z perspektywy okrgu trobriandzkiego. S tam pnocno
zachodni Massimowie. Ale poniewa Kula jest spraw midzyplemienn, tubylcy z jednego
plemienia wiedz o zwyczajach Kula poza granicami swojego okrgu. Ponadto Malinowski
zapozna si z Kula w innych okrgach obserwujc przygotowania do wypraw z wyspy
Boyowa (gwna wyspa w opisywanym okrgu) oraz obserwujc przyjazdy tubulcw z
innych okrgw na wysp Boyowa.)
Inny okrg jaki opisa to wyspa Dobu. Jest to jedno z najwaniejszych ogniw w acuchu
Kula, jako e znajduje si w centrum krainy Massimw. Jest to centrum przemysu i handlu.
Wyspa ta ma jakby midzynarodow pozycj w caym archipelagu, czego wiadectwem jest
to, e prawie w caym archipelagu znany jest jzyk z tej wyspy.
Mieszkacy Dobu:
- zupenie rni si wygldem od innych tubylcw z archipelagu
- s ciemnoskrzy, maego wzrostu, z duymi gowami, przygarbieni, takie karzeki J
Wioski:
- rozrzucone na rozlegych przestrzeniach,
- w jednej okoo 12 domw
- ukryte w ogrodach z drzewami owocowymi
- domy bez ozdb
Ustrj i jakie zwyczaje na wyspie:
- wadz sprawuje starszyzna
- wysoka pozycja spoeczna kobiet
- waniejsza linia eska
- kobiety zajmuj si ogrodem i magi ogrodow
- mczyni zajmuj si ciszymi pracami fizycznymi w ogrodzie

- gwny instrument wymierzania kar: czarna magia ( i jest ona gwnie w rkach kobiet,
ktre na wyspie maj bractwo latajcych wiedm)
- pod wzgldem sexualnym - Dobu stanowi wyjtek w archipelagu. Bo tutaj nie ma swobody
seksualnej. Dziewczyny a do lubu musz zachowa czysto, a po lubie musz by wierne
mowi
- wiara w duchy i podwjn dusz: 1. cie, dusza bezosobowa 2. duch rzeczywisty

Rozdzia 2
Massimowie pnocno zachodni, czyli mieszkacy wysp Triobrianda:
1. Wygld zewntrzny tubylcw: bardzo zrnicowany, jedni s pikni i wysocy, inni niscy o
prostackim wygldzie
2. Pozycja spoeczna kobiet:
- bardzo wysoka
- brak czystoci seksualnej
- maestwo nie czy si z rytuaem czy ceremoni, po prostu kobieta wprowadza si do
domu ma
- rodzina ony musi oy na gospodarstwo i wiadczy wiele usug na rzecz ma
- kobieta musi by wierna mowi (regua ta nie jest przestrzegana)
- m musi on dobrze traktowa i otacza wzgldami, a gdy tego nie przestrzega kobieta go
opuszcza. Wtedy on moe j odzyska tylko za pomoc prezentw
- kobiety pracuj w ogrodach, przy pieleniu i w tym czasie mczyznom nie wolno wchodzi
do ogrodu
- w yciu plemiennym pozycja kobiet jest bardzo wysoka, cho nie bior udziau w naradach
mczyzn, to maj nadzr nad rnymi ceremoniami, jak podzia ywnoci
- maj te wyczno na niektre formy magii (piknoci, nad dzieckiem), w tym wiele z
czarnej magii
- zasada przechodzenia i dziedziczenia zwizana jest z lini esk = matrylinearyzm
- uwaano, e jedynie matka wytwarza ciao dziecka, ojciec natomiast nie odgrywa tutaj
adnej roli. Wynikao to z niedostrzegania zwizku midzy aktem seksualnym a poczciem
dziecka.
- poczcie dziecka jest efektem ingerencji duchw, ktre zaszczepiaj nowe ycie w onie
matki
- dlatego te dla Triobriandczykw nie istnieje pojcie ojca w naszym rozumieniu tego sowa
i jakiekolwiek pokrewiestwo z rodzin ojca
3. Budowa wioski
(jest zbudowana z geometryczn dokadnoci)
Na okrgu najpierw jest piercie domw mieszkalnych, potem ulica dzielca domy od
piercienia spichlerzy z ywnoci. W rodku wioski, w rodku okrgu jest Baku, czyli plac
centralny.
Spichlerze wzniesione na palach, bogato zdobione. Najstaranniej zbudowane i najwysze s
spichlerze nalece do wodza.
Domy mieszkalne nisze od spichrzy, zbudowane nie na palach, ale od razu na ziemi.
Wntrza s ciemne, duszne, bo jedyny otwr to drzwi. Kada rodzina ma swj dom = rodzice
i mae dzieci, a modzie jest w osobnych domach.
Ulica tu przygotowuje si jedzenie, spoywa posiki, rozmawia z ssiadami. W cigu dnia
tutaj pynie ycie.

Baku czyli plac centralny; to najbardziej malownicza cz wioski. Raz w roku odbywaj
si tu tace, ktre trwaj kilka tygodni, w zwizku ze witem zmarych. W tym okresie
duchy wracaj na wysp do wiosek. Uroczysto jest zakoczona wielkim przedstawieniem.
W czasie uroczystoci s podziay ywnoci.
4.Ogrody otaczaj wiosk.
Ponad poowa pracy tubylcw przypada na prace w ogrodach. Produkuj tu ywno na swoje
potrzeby i na eksport do Europy. Wiele czasu powica si estetyce ogrodw, utrzymania w
nim porzdku.
Najwaniejsze osoby w wiosce:
a) wdz
b) osoba praktykujca czarn magi
c) czarownik ogrodowy jego stanowisko jest dziedziczne, przekazywane w linii eskiej
- przed rozpoczciem sezonu prac ogrodowych, wici on cay ogrd
- inauguruje wszystkie etapy pracy ogrodowej, jak: sadzenie, pielenie, palenie zaroli
- pomaga rolinom w rozwijaniu si
- czyli wywiera wpyw na prac czowieka i siy przyrody
4. Praca
- jest rodkiem do celu, ale te celem w samym sobie
- jej ilo to rdo prestiu
- podczas pracy mczyni rywalizuj ze sob w szybkoci i starannoci wykonywania zada
- zbiory pracy, owoce, mczyzna nie zatrzymuje sobie, ale daje rodzinie ony. Najpierw
jednak plony s wystawiane na pokaz, do publicznej oceny.
5.Wdz:
instytucja wodzostwa wyranie zarysowana. W obecnoci wodza wszyscy klcz lub
pochylaj gowy. Nikt nie moe sta wyej ni wdz.
- w kadym okrgu jest jeden gwny wdz. Oprcz tego kada wioska ma swojego wodza,
naczelnika, ktry podlega gwnemu wodzowi okrgu.
- z kadej podlegej wioski wdz wybiera sobie on, ktrej rodzina daje mu cz swych
zbiorw ( tak tworzy si bogactwo gwnego wodza). on wodza zostaje zawsze jaka
krewna naczelnika, wodza danej wioski.
- Moe on nagradza, ale te stosuje kary. Odbywa si to za pomoc czarnej magii. Wdz ma
pod rka najlepszych czarownikw okrgu.
5. Magia.
- wszelkie dziaalnoci maj swoj magi
- by zosta czarodziejem trzeba:
a) potrzebna jest znajomo zakl
b) nauczy si ich mona za wysok zapat lub w wyjtkowych okolicznociach gdy np.
ojciec daje swoje czary synowi to syn oczywicie nie paci.
c) pierwsz ofiar mczyzny czarodzieja musi by kto z jego rodziny i to z linii matki, albo
sama matka.
d) dopiero ten matkobjczy akt stwarza prawdziwego czarodzieja = bwagau.
- kada ofiara czarodzieja moe si broni, np. jej krewni broni j wczniami, lub moe
odwoa si do usug konkurencyjnego czarodzieja i wtedy ten rzuca przeciwzaklcia
- chorob i mier moe powodowa:
a) czarodziej = bwagau
b) latajce wiedmy

c) taurau = jakie istoty pozaludzkie, cho mog przybra posta czowieka, lub gada. Ale
najczciej s niewidzialne. Nie wolno ich zabija, ale trzeba traktowa jak wodza, tzn.
umieci na podwyszonej platformie i zoy ofiar. Maj czasem stosunki seksualne z
kobietami, ktre wtedy staj si czarownicami.
d) jest jeszcze Tokway leny chochlik; on nie zabija ludzi, ale podkrada zbiory
Rozdzia 3
Kula to forma wymiany o rozlegym, midzyplemiennym charakterze. Prowadzona jest
przez spoecznoci zamieszkujce wyspy lece na wschd od Nowej Gwinei. Wymianie
podlegaj dwa przedmioty:
1. soulava = naszyjnik z czerwonej muszli; wdruje on na szlaku Kula w kierunku zgodnym z
ruchem wskazwek zegara
2. mwali = bransoleta z biaej muszli; wdruje w kierunku przeciwnym ni wskazwki zegara
- kada transakcja jest ustalana i regulowana przez tradycyjne reguy
- transakcja oparta jest na formie kredytu: co zakada stopie zaufania i handlowego honoru
- niektrym aktom Kula towarzysz zoone obrzdy magiczne
- wymiana odbywa si w okrelonych odstpach czasu
- na kadej wyspie ludzie bior udzia w Kula, tzn.: otrzymuj przedmioty, zatrzymuj na
krtko i przekazuj dalej
- rwnolegle z wymian soulavy i mwali tubylcy prowadz zwyky handel

Kula to zoona instytucja gospodarcza, dziki ktrej tworzy si wi czca znaczn

liczb plemion.
- wymiana w Kula moe by dokonywana tylko midzy partnerami
- mona mie ograniczon liczb partnerw, ich ilo zaley od rangi jak si ma w
spoeczestwie
- zwizek partnerski zawizuje si w okrelony sposb
- partnerzy Kula dokonuj midzy sob wymiany Kula, ale te inne podarki powinni
wymienia
- uczestnictwo w Kula to zwizek trwajcy cae ycie, ktry zakada wzajemne obowizki i
przywileje
- mona mie partnera ze swoich okolic, ale te z dalekich okregw
- dlatego Kula stwarza typ midzyplemiennych stosunkw na ogromn skal.
- dziki istnieniu partnerw z odlegych spoecznoci: kultura, zwyczaje, motywy artystyczne
przenikaj si, wdruj szlakiem Kula do rnych wiosek
- Kula to wsplna pasja tysica ludzi, ktrzy cz si i tworz sie stosunkw Kuli
- zoone dary po upywie okrelonego czasu musz zosta odwzajemnione darem o rwnej
wartoci
- warto przeciwdaru ustala odwzajemniajcy si, ale nie moe by zmuszony do rewanu.
Nie wolno domaga si rekompensaty.
- obowizuj: nakaz hojnoci, zwyczaj szczodroci. Jest w tym rywalizacja.
Vaygua = kosztonoci Kula:
1.Soulava i mwali - to dwa gwne artukuy Kula
- to ozdoby zakadane w czasie wielkich uroczystoci, do okazaych strojw tanecznych.
- nie wolno ich uywa jako ozdb codziennych

2. Inne kosztownoci Kula to przedmioty uytkowe, ktre przestay ju peni t funkcj, a

s przedmiotami obrzdowymi
- s to obrzdowe przedmioty symbolizujce bogactwo
- niektre z nich to pamitki o wartociach historycznych, romantycznych, sentymentalnych
Dwie gwne zasady Kula:
1. jest to zoenie daru, za ktry po upywie pewnego czasu trzeba zoy dar rewanowy; a
nie jest to wymiana towaru
2. okrelenie ekwiwalentu pozostawia si dajcemu i nie mona wpywa na jego decyzj.
Nie mona si targowa lub wycofa z transakcji.
Dary wywoawcze = gdy chce si uzyska pewien znany towar, to dajemy osobie majcej ten
towar takie dary. S to jakie kosztownoci jak ostrza wielkich toporw czy yki z koci
wieloryba.
Wypraw Kula ( jako gwn czynno) poprzedza wiele czynnoci ubocznych i
pomocniczych:
- budowa czna
- wyposaenie
- zaopatrzenie w prowiant
- ustalenie dat
- organizacja spoeczna caego przedsiwzicia
Kuli towarzyszy te dodatkowa wymiana towarowa z dalekich krajw przywozi si towary
nie znane w rodzinnych stronach; - w kad podr zabiera si wiec sporo artykuw znanych
tylko w rodzinnych stronach by mc si wymienia
Na kocu wyprawy jest wielka ceremonia majca na oceni i obliczy zdobycze; odnosi
si to tylko do artykuw Kula
Caej wyprawie towarzyszy tez magia: w budowie czna, by uczyni je szczliwym, w
egludze, by zapobiec niebezpieczestwom
KULA:
1. to mae, wewntrzne transakcje; wymiana rdldowa pomidzy partnerami
2. lub wielkie zamorskie wyprawy caej wioski, lub wiosek
Rozdzia 4
Czno to element kultury materialnej; przedmiot kultu i podziwu
- jest bardzo lekkie, co pozwala na gbsze zanurzenie
- to wodoszczelna dz, zbudowana z wydronej kody drzewa
- przechowuje si je w szopach na biaym piasku
- kade czno ma swoj nazw
- sama d nie posiada adnej bocznej statecznoci. Rwnowag utrzymuje tylko dziki
symetrycznemu rozoeniu jej ciaru
- jeli jednak do wydronego pnia przymocujemy inn, mniejsz kod osignie si wieksz
stateczno, bo zanurzenia czlna z jednaj strony spowoduje, e koda wynurzy si z wody z
drugiej strony i jej ciar bdzie stanowi przeciwwag dla tego przechylenia, a czlno wrci
znw do rwnowagi
Przekrj czna
Przekrj z kod J

Stateczno czna zaley od:

- pojemnoci, a zwaszcza gbokoci wydronego kaduba ( gboko mona zwikszy
przez nadbudow z desek po obu stronach kadubu)
- odlegoci kaduba, burty wydronego pnia od kody; odlegoci B-C
- od rozmiarw kody
(im wiksze s te trzy wielkoci, tym wiksza stateczno czna)
Trzy zastosowania czen:
1. do transportu przybrzenego tu wymagane s mae, lekkie czna
2. do celw rybackich wiksze i zdatne do eglugi morskiej czna
3. do dalekich rejsw morskich tu najwikszy typ czen
Spoeczna organizacja pracy przy budowie czna
- budowa czna to przedsiwzicie ekonomiczne na wielk skal
- konieczna jest tu praca zespoowa, wszystkie stadia budowy wymagaj koordynacji: musi
by kto kto przejmie inicjatyw i bdzie wydawa decyzje, + ktos o odpowiednich
kwalifikacjach technicznych, kto bdzie kierowa budow.
- za zbiorow prac i usugi specjalistw trzeba paci
Organizacja przy budowie opiera si na dwch faktach:
1. socjologicznym zrnocowaniu funkcji:
a) jest waciciel czna, czyli wdz wioski, ktry paci za prac, zatrudnia specjalistw,
budowniczych, wydaje rozkazy i zarzdza zbiorow prac (zawsze jest jeden)
b) jest te specjalista, ktry zna si na budowie, wie jak wykonywa rzebienia i wie jak
odprawi magi. (moe by ich kilku).
c) s robotnicy, a w nich krewni i bliscy waciciela, ktrzy pracuj cay czas + grupa
mieszkacw wioski, ktra pracuje w niektrych stadiach budowy
2. regulowaniu pracy przez magi:
a) jest magia budowy czna
b) magia odprawiana za pomysln eglug
- czno zbudowane bez magii jest niezdatne do eglugi, pozbawione szybkoci i
nieszczliwe w Kula
- jednak nawet magia nie nadrobi bdw budowniczego; bo budowniczy dziki
umiejtnociom i wiedzy czyni czno stabilnym i szybkim, a magia nadaje mu dostateczn
stabilno i prdko
- magia wprowadza porzdek i ustala kolejno czynnoci przy budowie
- magia to podstawowy rodek zapewnienia wspdziaania spoecznoci oraz organizacji
pracy zespoowej
- zwiksza zaufanie ludzi co do skutecznoci ich pracy, wywiera wic wpyw psychologiczny:
utrzymujc w ludzich wiar w sukces ich pracy penic przy tym rol naturalnego
przewodnika

Socjologia wasnoci czna

Wasno to zoony stosunek jaki zachodzi midzy przedmiotem a spoecznoci, w ktrej
tkwi.
(U Trobriandczykw jest wic: pan czna, pan ogrodu, pan magii).

a) kilku ludzi moe sobie roci prawo co do wasnoci jednego przedmiotu

b) ludzie posiadajcy prawo uytkowania jakiego przedmiotu, mog okrela siebie jako toli,
czyli pana tego przedmiotu
- ale pan czna = toli-waga, moe by tylko jeden
- z powodzeniem czna w egludze identyfikuje si magiczne moce pana danego czna
- prawo wasnoci czna jest zawsze przywilejem wodza czy naczelnika
Funkcje spoeczne pana czna, czyli toliwagi:
1. ma on przywilej wystpowania jako mwca w imieniu swojej spoecznoci we wszystkich
sprawach dotyczcych eglugi czy budowy czna; moe zwoywa narad, gdzie rozstrzyga
o terminie wyprawy
2. ekonomiczne zyski i korzyci pynce z posiadania czna nie s tylko jego przywilejem,
ale on dostaje ogromn cz zyskw, najwicej kosztownoci Kula. Moe rwnie
wynajmowa czno, za co pobiera opaty
3. on wybiera towarzyszy, ktrzy bd pynli w jego cznie, ale trudno mu odrzuci ludzi o
wysokiej randze spoecznej i z umiejtnociami eglarskimi, bo oni maj prawo do wyprawy
4. on odprawia obrzdki magiczne zwizane z szczliw eglug i wymian Kula
Spoeczny podzia funkcji wrd czonkw zaogi
- pewna liczba mczyzn ma wyznaczone okrelone zadania, ktrych musi si cile trzyma
- jest funkcja sternika, funkcja kapitana ktr zawsze obejmuje toliwaga, lub przekazuje
sam to zadanie najlepszemu eglarzowi z zaogi
Uvalaku to wielkie, obrzdowe rejsy, w czasie ktrych ca flot prowadzi wielkie czno
gwnego wodza okrgu
Rozdzia 5
Przed kad wyprawa Kula wszystkie czna s poddawane przegldowi, i zniszczone musz
by zastpione nowymi.
- budowa czna to pierwsze ogniwo w acuchu czynnoci Kula
- budowa przebiega w dwch gwnych fazach, rnicych si charakterem pracy i magi:
I. Faza:
a) wybiera si odpowiednie drzewo. Przed cinaniem go, toliwaga i budowniczy musz
odprawi odpowiednie rytuay (zoy w pniu poywienie i wypowiedzie zaklcie), aby
wypdzi z drzewa Tokwaya, chochlika lenego.
b) nastpnie drzewo zostaje cite i przetransportowane do wioski na Baku, centralny plac
(tubylcy co kilka metrw kad na ziemi kawaki drzewa, suce jako polizgi dla
transportowanej kody. Aby koda bya lejsza kadzie si na ni li bananowy i odprawia
zaklcie.
c) wydra si kod tak powstaje kadub odzi. Przygotowuje si rnych rozmiarw deski
i drki, rzebi si te ozdobnie dzib Praktycznie przed kad kolejn czynnoci odprawia
si jakie zaklcie.
d) etap ten pochania duo czasu (od 2 do 6 miesicy).
II Faza:
a) to ju intensywna praca.
b) etap ten trwa krtko (tydzie czy dwa).
c) czy si tu w cao deski boczne, deski dziobu i rufy. Nastpnie skada si i wie
pywaka z kadubem oraz uszczelnia si i maluje czno. Robi si te tutaj agiel.
d) obrzd magiczny w tej fazie: to magia Kula i szereg egzorcyzmw przeciwko zym
wpywom, dokonywanych na samym cznie.

Takie czno jest gotowe do spuszczenia na wod. A wodowanie to wielka uroczysto.

Rozdzia 6
Wodowanie:
- to nie tylko zwyka formalno, ale caa ta ceremonia odpowiada psychicznym potrzebom
spoecznoci, gdy nowe czno jest przedmiotem gbokiego zainteresowania w caym
okrgu
- w czasie tej uroczystoci gromadz si tumy, aby w ten sposb wyrazi swe uczucie dla
nowego statku.
- tubylcy zreszt zawsze wystawiaj swoje wytwory na pokaz: w rybowstwie, ogrodnictwie,
budowie czna
Przebieg:
- zaraz po pomalowaniu i ozdobieniu czna wyznacza si dat ceremonialnego spuszczenia
na wod i prbnego rejsu
- ta wiadomo jest przekazywana wodzom ssiednich wiosek, ktrzy na t uroczysto
powinni przypyn swoimi cznami i wzi udzia w regatach
- przed wodowaniem odprawiana magia Kula: zdejmuje si licia palmy kokosowej
zabezpieczajce d przed socem, a toliwaga wypowiadajc zaklcie maluje na czerwono
dzib i ruf czna
- nastpnie czno spuszcza si na wod: mieszkacy wioski spychaj je po uoonych
kawakach drzewa
- wieczorem odbywa si ceremonialny podzia ywnoci: jako zapata za budowanie czna.
Uroczysto t przygotowuj kobiety. Wszyscy zakadaj witeczne stroje: kobiety nowe
spdniczki z trawy , a mczyni now opask z odygi licia palmy
- wdz i jego rodzina id w jakie osonite miejsce, do szaasw i dokonuj zabiegw
kosmetycznych: maluj twarze na czerwono, biao i czarno
- nastpnie nowe czno odbywa razem z innymi odziami prbny rejs, biorc udzia w
zawodach (co jak regaty). I oczywicie nowa dka musi wygra, wic inne celowo pozostaj
w tyle.
Zwyczajem nalecym do zespou Kula jest te: pokazywanie nowego czna przyjacioom i
krewnym. Jest to uroczysty zwyczaj, ktry odbywa si w czasie prbnego rejsu. Przebieg:
- czno najpierw dobija do wybrzey swojej wioski
- wwczas jeden z czonkw zaogi dmie w konch, by mieszkacy wioski wiedzieli o
przybyciu
- na brzeg wychodzi tylko toliwaga, zabierajc ze sob jedno wioso
- pan czna udaje si do domu naczelnika wioski i dostaje od niego dar w czasie zabiegu
magicznego.
Pracy przy budowie czna + praca zbiorowa:
- aby pracowa wydajnie tubylcy musz mie jaki motyw do pracy (naoony obowizek,
czy po prostu ambicja; nigdy jednak nie bdzie to perspektywa zysku).
- kady czowiek z racji swej pozycji spoecznej ma pewne zadania, ktre musi wykonywa z
uwagi na tradycj
- porzdek przy pracy utrzymuje si wanie tam dziki sile, jak stanowi przywizanie do
zwyczaju, regu, tradycji czyli praw
- zwyczaje, formuy magiczne, caa ceremonia, ktra towarzyszy budowaniu czna
zwiksza jeszcze wag i znaczenie spoecznego schematu obowizkw

- budowa czna to efekt pracy zorganizowanej i zbiorowej, ktra odgrywa du rol w

szybkim wykonywaniu zadania: poniewa zakada wzajemn pomoc, wymian usug i
solidarno
- prace zbiorow stosuj prawie wszdzie: w budowie domw, spichlerzy, przy transporcie,
przy poowie ryb. Najwaniejsz rol odgrywa wsplna praca w ogrodach. Ley ona u
podstaw obowizkw.
- po wykonaniu pracy zbiorowej zawsze jest podzia ywnoci
- jest 5 rnych form takiej pracy, a kada ma swoj nazw

Inne formy handlu, wymiany, patnoci ni Kula:

1. dary w czystej postaci dajemy jaki przedmiot, czy wywiadczamy usug nie oczekujc
niczego w zamian np. prezenty dla najbliszych
2. zwyczajowe patnoci s to np.: coroczne wiadczenia, jakie otrzymuje kady m od
braci ony. Nakada to obowizek pracy dla swoich rodzin. Oczekuje si odwzajemnienia za
te patnoci.
3. zapata za wywiadczone usugi wysoko zapaty jest jakby z gry ustalona np.: za
usugi specjalistw, usugi czarodzieja
4. dary odwzajemnione w formach ekonomicznie zrnicowanych to te dary, ktre musz
by odwzajemnione take cile co do wartoci (najlepiej tym samym darem si
odwzajemni).
5. wymiana dbr materialnych na przywileje i tytuy np. na znajomo magii
6. ceremonialna wymiana z odroczon zapat to patnoci dokonywane w sposb
ceremonialny, ktre mog by odpacone w pniejszym terminie
7. handel zwyky jest tu oboplna korzy, kada ze stron otrzymuje to, co chciaa
Osiem podstawowych typw wizi spoecznej w trobriandzkim yciu plemiennym:
1. pokrewiestwo matrylinearne
2. wi maeska (wane tu stosunki ojciec dzieci)
3. powinowactwo m otrzymuje dary od rodziny ony
4. wizy klanowe (wida je w czasie podziaw ywnoci)
5. wizy osobistej przyjani dziki nim dokonuj si wymiany kula
6. wizy wynikajce z zamieszkiwania w obrbie tej samej spoecznoci wioskowej
7. stosunki midzy wodzami, a zwykymi plemiecami daniny i usugi podwadnych oraz
drobne podarunki od wodza
8. stosunki midzy dwoma jakimikolwiek plemiecami charakteryzuj si patnociami,
prezentami, handlem.
Rozdzia 14 Kula na Dobu
Jeli przybysze zjawi si w wiosce normalnym czasie zostan przywitani bardzo uroczycie,
jedynym wyjtkiem jest stan kiedy na wyspie trwa aoba(gwara tabu zwizane z aob).
Naszyjniki niesie si w sposb ceremonialny. Czsto przed waciw wymiana Kula
nastpuje wymiana podarkw(drobne przedmioty, czasami jedzenie).
Transakcja Kula zawsze musi zawsze odbywa si w sposb: dar = przeciwpar. Nie jest to w
adnym przypadku handel, wymiana ekwiwalentu, nie ma te mowy o targowaniu si.

Wymian otwiera wstpny dar vaga, zamyka za dar kocowy(odwzajemniajcy) yotile.

Wszystko odbywa si publicznie, w tle gra muzyka. !Rozbudowana obrzdowo!
Zdarza si, e jedna ze stron jest niezadowolona z wymiany zawsze wychwalaj warto
tego co przekazali a nigdy nie mwi o wartoci tego co otrzymali. Czsto nawet symuluj
rne uczucia, np. gniew, aeby uzyka lepsze warunki wymiany. Wymiany s rozcignite w
czasie, czsto caa wymiana zajmuje a rok.
Dar kaributu te musi by zawsze odwzajemniony, nie jest zwizany z Kula,
odwzajemniany jest w formie ekwiwalentu
Dar pokala s to dary w formie jedzenia
Dary basi s to dary porednie
Czsto wraz z mwali i soulava przekazywane s inne dary(dogu(kie), bosu(lyka), beku,
ostrza toporw) itd.).
Bardzo potpiane jest skpstwo, w tym przypadku rozumiane jako zbyt dugie
przetrzymywanie przedmiotw wymiany i powolna ich wymiana.
Podczas wspaniaych podry dao si te zaobserwowa wymiane handlow z targowaniem
si gimwali. Czonkowie miejscowej spoecznoci kula dziaaj jako porednicy we
wszelkich kontraktach handlowych midzy przybyszami.
Przybysze wchodz w trojakie stosunki z krajowcami Dobu:
1) Ma partnera w danej miejscowoci, z ktrym wymienia dary na zasadzie
wzajemnoci(przebiega rwnolegle do transakcji Kula)
2) Prowadzi z krajowcem gimwali
3) Ma obcego, z ktrym prowadzi wymian trjktn za porednictwem miejscowej ludnoci
Rozdzia 15 W drodze do domu. owienie i obrbka muszli Kaloma.
Z muszli spondylus wyrabia si mae perforowane krki kaloma. Su one do
naszyjnikw Kula, su do wyrabiania wszelkich wartociowych rzeczy.
Urzd czarownika kaloma jest dziedziczny. Przed poowem z rafy koralowej muszelek
czarownik odprawia swoje mody. Nastpnego dnia rano wyrusza si po muszle. Stosuje si
te pod koniec czarn magie w celu zlikwidowaniu skutkw innej, nieprzychylnej magii.
Nastpuje obrbka muszli, w ktrej bior udzia prawie wszyscy mieszkacy wioski co
wane pokazuje si tu rola jak kady mieszkaniec odgrywa.
Robienie naszyjnika na zamwienie to bardzo korzystna transakcja czowiek, ktry robi
naszyjnik(z muszli) dostaje za to 2 razy wicej ni na jakimkolwiek innym zamwieniu.
Zapata to jednak po prostu zapenienie spichlerza yam(jedzenie)
Plemiona lubi chwali si czasem przedmiotami, ktre zdobywaj podczas wypraw. Jako
przykad poda mona mieszkacw Lewara. Dokonuj tanarere jest to pokaz i porwnanie
przedmiotw wartociowych, ktre zdobyli podczas wyprawy.
Rozdzia 17 Magia a Kula J
Magia ma role kluczow, rzdzi ludzkim yciem i losem, jest bronia i tarcz przeciwko
rnym niebezpieczestwom czowiek jest tylko marionetk wobec czarnej magii. Ludzie
boj si tokwaya, latajcych wiedm i czarownikw przypominajcych z wygldu ludzi.
Wszystkie wane wydarzenia w yciu maj jako czynnik towarzyszcy magi. W kadej
dziedzinie ycia towarzysz im zaklcia i czasami przeklestwa oraz rytuay.
Wane

Magia rzdzi silami przyrody(deszcz), co powoduje odpowiedni wzrost plonw. Oglnie

stosuje si magie:
Ogrodowa
Wojny
Pooww
Magie ochronna
Czarna magie
Magie kaloma
Magie kula
Itd. magia moe dotyczy kadej dziedziny ycia!
Magia nigdy nie zostaa wynaleziona, magia po prostu bya, bya od zawsze. Obrzdy, ktre
wykonuje czarownik rwnie wspistniej razem z nim formua magiczna i jej przedmiot
pojawiy si jednoczenie.
Rnego rodzaju magi (np. magi mioci) tumaczy si w pewien sposb(czsto przez mity)
ale nie mwi si o wynalezieniu, ewentualnie tumaczy si pewnymi zdarzeniami, ktre
kiedy miay miejsce.
Magia jest wyrazem przewagi czowieka nad przyrod, magia jest na wskro ludzka, suy
czowiekowi.
Magia jest elementem cigoci tradycji, czy w pewien sposb z przodkami.
3 czci magii:
Zaklcie jest to najwaniejsza cz skadowa magii. Zna je wtajemniczony krg ludzi.
Znajomo zaklcia mona sprzeda, nauczy bd przekaza w jaki inny sposb. Nauka
odbywa si stopniowo, zapata za przekazanie zaklcia rwnie. Zaklcia mog by
wypowiadane w sposb bezporedni bez obrzdw towarzyszcych bd z obrzdami
towarzyszcymi(obrzd przeniesienia, nasycenia, z towarzyszcymi ofiarami i inwokacjami)
eby wykonywa pewne rodzaje magii trzeba posiada odpowiedni status spoeczny a co za
tym idzie odpowiedni ilo pienidzy Czasami trzeba przestrzega odpowiednich tabu
czsto jest to nawet wstrzemiliwo seksualna.
Zapamita: Czarownik naley do lokalnego klany a jego przodek by kim mityczny.
Magia systemowa skadaj si na ni kolejno po sobie zaklcia i obrzdy, aden fragment
nie moe zosta oderwany od caoci i wykonany oddzielnie. Praktycznie kada czynno
wie si z magia systemow jest to dla przykadu budowanie czna czy wyprawy kula.
W kadej magii systemowej jest kilka rodzajw systemw magii. System magii zawiera
rodowd mitologiczny, co jest zwizane z lokalnym charakterem magii. System magii
stworzony jest przez pewn liczb zakl czy te formu magicznych, tworzcych jedn seri,
ktrej poszczeglne fragmenty uporzdkowane s w odpowiedniej kolejnoci.
Kadej formie magii towarzyszy symptom lub znak magiczny kariyala. Podczas
wypowiadania formuy magicznej w przyrodzie wystpuj jakie gwatowne zaburzenia.
Niekiedy podczas wykonywania czarw daj zna o sobie duchy. Czasami te kiedy magia
jest le wykonywana to duchy staja si ze. Zazwyczaj jednak duchy dziaaj jako
pomocnicy i doradcy peni oni role stranikw tradycji.
Aspekt ekonomiczny czarownik otrzymuje zapat za swoje dziaania