Opracowaa Monika wiato

Szkoa Podstawowa 107 w Krakowie

WIELKA BRYTANIA
Czy wiesz, e nazwa pastwa, potocznie nazywanego WIELK BRYTANI brzmi
Zjednoczone Krlestwo Wielkiej Brytanii i Pnocnej Irlandii ( w skrcie UK)?
Wielka Brytania pooona jest w pnocno-zachodniej Europie na Wyspach Brytyjskich na Oceanie
Atlantyckim i Morzu Pnocnym. .Skada si z 4 czci : ANGLII, WALII, SZKOCJI I PNOCNEJ
IRLANDII. Hymn kraju zatytuowany jest God Save the Queen czyli Boe, chro Krlow
Wiksz cz kraju stanowi wyyny i stare gry. Gwn rzek jest Tamiza (d. 338km, trzykrotnie
krtsza od polskiej Wisy!).
Powierzchnia 244 tys. km 2 (mniej wicej wielkoci Polski)
Ludno 58,5 mln., z czego Anglicy stanowi ponad 81%, Szkoci 9%, Irlandczycy, Walijczycy po 2%,
inne narodowoci pozostae 6% populacji.
W Wielkiej Brytanii panuje agodny, umiarkowany klimat morski. Deszczowe nie znad Oceanu
Atlantyckiego przynosz czste zmiany pogody. Opady s obfite i wystpuj w cigu caego roku.
W rolnictwie pracuje zaledwie 2% ludnoci zawodowo czynnej. Wielka Brytania znana jest z uprawy
owocw. agodny klimat sprzyja te uprawie zb, ziemniakw i burakw cukrowych.
90% ludnoci mieszka w miastach. Najwikszym jest LONDYN (ok. 7 mln ludzi), inne to
BIRMINGHAM, MANCHESTER, LEEDS, LIVERPOOL
Stolic Wielkiej Brytanii jest krlewskie miasto LONDYN. Brytyjska rodzina mieszka w Paacu
Buckingham . Kady turysta stawia sobie za punkt honoru obejrzenie ceremonii ZMIANY WART, ktra
odbywa si codziennie na dziedzicu paacu .Znanymi zabytkami w tym miecie s tez budynki
PARLAMENTU oraz wiea z zegarem zwanym BIG BEN.
Brytyjczycy s bardzo zwizani ze swoj tradycj, co midzy innymi objawia si ogromnym
zainteresowaniem yciem rodziny krlewskiej, podsycanym przez pras i telewizj. Jedn z najczciej
opisywanych postaci bya Ksina Diana, ona Ksicia Karola - nastpcy tronu. Zmara tragicznie w 1997
w Paryu w wypadku.
Ustrj polityczny Wielkiej Brytanii zwany jest MONARCHI KONSTYTUCYJN. Znaczy to , e
gow pastwa jest dziedziczny monarcha, ktry jest te gow Kocioa Anglikaskiego. Obecnym
monarch jest KRLOWA ELBIETA II, ktra ze swoim mem Filipem panuje na tronie od 1953 roku
(to ju ponad 50 lat). Krlowa i rodzina krlewska peni gwnie funkcje reprezentacyjne, natomiast w
praktyce wadza ustawodawcza naley do Parlamentu. Od 02.05.1997 na czele rzdu stoi premier Tony
Blair.
POLACY W WIELKIEJ BRYTANII
Przybywali oni po nauki na uniwersytetach w Oxford i Cambridge ju w XVIII w. Dua fala
emigracyjna zwizana bya z klskami powsta polskich. Po I wojnie wiatowej wielu Polakw
zamieszkiwao Londyn, gdzie pracowali jako rzemielnicy i grnicy. W czasie II wojny Londyn sta si
stolic polskiej emigracji wojennej. Miay tu sw siedzib wadze naszego kraju oraz znaczna cz
wojsk, ktre bray czynny udzia w walkach. Polacy nadal emigruj do tego kraju i obecnie szacuje si, e
w Wielkiej Brytanii znajduje si okoo 150 tysicy Polakw.
OBYCZAJE, CIEKAWOSTKI
Anglicy uwaani s za bardzo uprzejmych i grzecznych ludzi. Z drugiej strony s niezwykle powcigliwi
i mao spontaniczni. Mona utrzymywa znajomo z Anglikiem przez dugie lata, rozmawia z nim setki
razy na tematy bardziej osobiste ni pogoda i polityka, mona go uwaa za przyjaciela a nigdy nie by

zaproszonym do domu. My home is my castle mwi jedno z przysw, czyli Mj dom jest moj
twierdz. Miejscem na spotkania towarzyskie jest pub. Typowy brytyjski pub to wygodne, pikne meble,
m.in. sofy i fotele, weniane dywany, wielki wybr przeksek i alkoholi, a przede wszystkim LUDZIE,
ktrzy tworz atmosfer. Anglicy spdzaj duo wolnego czasu w pubach. Prowadz dugie rozmowy ze
znajomymi, piewaj a nawet tacz, czsto graj w lotki i bilard.
Grupy grali szkockich, zwane klanami, rozpoznawano po kolorach wenianych materiaw w krat.
Synna spdnica szkocka KILT - bya kiedy noszona przez czonkw klanw na co dzie, dzi zakada
si j na uroczyste okazje. Skada si z okoo 7 metrw materiau spitego z przodu spink
Loch Ness due jezioro w Szkocji. Z jeziorem zwizana jest legenda o yjcym tam potworze zwanym
Nessie. Widziano go podobno po raz pierwszy ju w VI wieku. Uwaa si, ze jest to olbrzymi wgorz lub
efekt....nadmiaru whisky. Co roku przybywa w to miejsce ogromna rzesza turystw z aparatami w rku,
gotowych w kadej chwili wykona zdjcie potworowi wynurzajcemu si z gbin.
Channel Tunnel to nazwa tunelu wydronego pod dnem morskim midzy Wielk Brytani a Francj,
przeznaczonego do transportu kolejowego pasaerw. Zosta oddany do uytku w 1994, cho plany jego
budowy sigaj XIX w.
Kuchnia angielska Najbardziej popularnym daniem jest CURRY czyli mocno przyprawione danie z mielonego misa lub
ryby i warzyw. Z tzw. FAST FOOD Brytyjczycy najchtniej kupuj Fish'n'chips czyli frytki ze smaon,
panierowan ryb, zawinite w papier. W domu na obiad, ktry podawany jest zwykle ok. 6 czy 7
wieczorem, najczciej podaje si pieczon woowin z warzywami. Wrd modziey du popularnoci
ciesz si hamburgery.
Synny jest te na caym wiecie zwyczaj picia herbaty przez Brytyjczykw. Obliczono, e przecitny
Brytyjczyk wypija 8 filianek dziennie tego napoju. Podawana jest zazwyczaj z cukrem i odrobin mleka,
aczkolwiek kawa cieszy si rosnc popularnoci.
SAWNE POSTACI
Krl Artur i Rycerze Okrgego Stou. Legenda mwi, e czarownik Merlin rzuci na modego Artura
czar zapomnienia, przez co dorasta nie wiedzc, e jest nastpc tronu. Artur sta si krlem w wieku 15
lat, gdy jemu jednemu udao si wycign magiczny miecz Excalibur z kamienia. Zgromadzi na
swoim dworze najwybitniejszych rycerzy i wszystkich traktowa jak braci, czego wyrazem byo
zasiadanie do Okrgego Stou. Odwaga, wierno swemu wadcy i galanteria wobec dam cechoway
bohaterw tej legendy i stay si wzorem ideau rycerza w redniowieczu.
Robin Hood posta legendarna; mwi si, e y w lasach Sherwood za panowania krla Richarda I
(XIIw) ,gdzie z grup przyjaci rabowa bogatych i upy przekazywa biednym.
The Beatles zesp muzyczny znany na caym wiecie. Zdoby ogromn popularno w latach 60-tych
XX wieku i mia ogromny wpyw na wspczesn muzyk rozrywkow.
Sherlock Holmes - prywatny detektyw, bohater powieci Arthura Conan Doylea. Mistrz w
rozwizywaniu skomplikowanych zagadek kryminalnych na podstawie obserwacji i logicznego
wycigania wnioskw. Holmes ubrany w charakterystyczny kraciasty paszcz z nieodczn fajk i
szkem powikszajcym sta si bohaterem wielu adaptacji filmowych.
James Bond przystojny tajny agent brytyjskiego wywiadu MI6, znany pod kryptonimem 007. Bohater
serii filmw penych niesamowitych przygd i piknych kobiet.
David Beckham gwiazda angielskiej piki nonej, wieloletni zawodnik Manchester United, znany na
caym wiecie
Harry Potter - bohater najpopularniejszej wrd dzieci i modziey serii powieci. Przygody Harry'ego s
wyjtkowe- wystpuj w nich dziwne postaci i miejsca z innego wiata, ktry istnieje na terenie Anglii,
ale jest dostpny tylko dla wybracw.

Ojcowie pielgrzymi tak nazywa si grup 102 Anglikw, ktrzy w 1620 roku przepynli Atlantyk i
zaoyli religijn wsplnot na wschodnich wybrzeach obecnego USA . Tak wyglda pocztek
osadnictwa biaych ludzi na tych terenach, a tym samym pocztek ksztatowania si pastwa.
HISTORIA KRAJU W SKRCIE
Okoo 2000 roku p.n.e. ludzie yjcy na Wyspach Brytyjskich budowali kamienne krgi, z ktrych
najsawniejsza pozostaoci jest Stonehenge w poudniowej Anglii. Bya to prawdopodobnie witynia
Soca, a wznoszcy go dysponowali du wiedz matematyczn i astronomiczna
Rzymianie opanowali te ziemie w 43 roku n.e. i pozostali tam przez nastpne 400 lat. Zostali wyparci
przez Anglw z terenw wspczesnej Danii i Saksonw z Niemiec. Razem nazwani zostali AngloSaksonami.
Wikingowie atakowali kraj wielokrotnie. W XI w francuskojzyczni Normanowie z Francji opanowali
wikszo terenw Brytanii, zmuszajc poddanych do uywania jzyka francuskiego. Z mieszanki jzyka
anglosaksoskiego i francuskiego narodzi si wspczesny jzyk angielski.
XVI wiek to pocztek panowania Brytanii na morzach i zdobycia wielu kolonii, z ktrych zyski
wzmocniy pozycj kraju jako potgi gospodarczej
XVIII i XIX wiek to okres potgi handlowej i przemysowej kraju.
W 1973 roku Wielka Brytania przystpia do Wsplnoty Europejskiej.
SZTUKA
Kulturalne dziedzictwo UK naley do najbogatszych na wiecie. Co roku odbywa si okoo 650 festiwali
sztuki, z ktrych najgoniejszy to Midzynarodowy Festiwal w Edynburgu
NAUKA
Obywatelom UK przyznano ponad 70 Nagrd Nobla, co obok USA stawia kraj w czowce wiatowej.
Najsawniejsi naukowcy i literaci to:
ISAAK NEWTON ( y w XVI/XVII w) odkrywca praw zalenoci pomidzy mas, si i ruchem,
m.in. prawa cienia, oraz wielu innych z zakresu optyki
KAROL DARWIN - biolog, twrca teorii ewolucji
WILLIAM SZEKSPIR (XVI/XVII w) angielski poeta i dramatopisarz, czsto nazywany najwikszym
pisarzem w jzyku angielskim. Najsawniejsze dziea to Romeo i Julia, Hamlet, Makbet i , Sen
nocy letniej.
A.A. MILNE autor ksiek o Kubusiu Puchatku, znanym prawie na caym wiecie
ALEXANDER BELL urodzi si w Szkocji, wieku 24 lat przenis si do USA. Naukowiec i
wynalazca, wynalazca m.in. TELEFONU