Rozwj medycyny transplantacyjnej

Fenomen naszych czasw

Dr n. med. Dariusz Wasiak
Zakad Pielgniarstwa Chirurgicznego
i Transplantacyjnego WUM

NABIERAMY
ROZPDU

Transplantologia towarzyszy nam od

wiekw
Centaury (czowiek-ko)
Chimera (koza-smok-lew)
Horus (czowiek-sok)
Minotaur (czowiek-byk)
Cerber (pies o trzech rnych gowach)

Guthrie 1908 (USA)

Demikhov 1950 (ZSRR)

 Tsin Yue-Jen (407-310 r.pne) Chiny : w oglnym znieczuleniu

trwajcym trzy doby, wywoanym mocnym winem, przeszczepi
onierzowi serce pobrane od innego onierza
Hua-To (136-206 r. ne) przeszczepia rne narzdy, w oglnym
znieczuleniu wywoywanym zioami
na wzgrzu Getsemani Jezus reimplantuje odcite mieczem w.
Piotra ucho centuriona
w. Antoni z Padwy przeszczepia oderwan stop
w. Piotr reimplantuje modej
w. Agacie piersi odcite na
rzymskich torturach

MITY

PATRONI TRANSPLANTACJI

w. Kosma i Damian 280 r ne; opis przypadku: Jacobus de Varagine,

arcybiskup Genui, ok.1300 r ne

FAKTY
Pocztki to medycyna
rekonstrukcyjna
Susrata (chirurg hinduski, 800 r. pne)

Gaspare Tagliacozzi (1546-1599)

Garengot (1746) odtworzy nos
onierzowi z fadu skry na ramieniu

Henri-Louis Duhamel du Monceau (1746)

przeszczepi kogutowi ostrog (tylny
pazur) na gow
John Hunter (1767) przeszczepi
czowiekowi zb pobrany ze zwok
Giuseppe Boronio (1759-1811) przeszczepi
kogutowi na gow koci ogon i skrzydo
kanarka, a w 1804 r. dokona z
powodzeniem transplantacji fragmentw
skry u owiec

Arnold Adolf Berthold (1849)

opublikowa wyniki
dowiadcze z przeszczepianiem jder kastrowanym
kogutom, potwierdzajc
znaczenie dziaania przeszczepu
dla zachowania i wygldu
ptakw i sugerujc dodatkow
rol gruczow w
funkcjonowaniu organizmu.

1906 Mathieu Jaboulay prekursor

xenotransplantacji nerki owcy,
kozy i mapy
1912-1930 Serge Voronoffopracowanie techniki chirurgicznego
przeszczepienia tkanki jder mapy
do jder mczyzn

Dieffenbach i Gluck - implanty

fragmentw koci soniowej
ludziom, pierwsze protezy

Jaboulay (1906)
przeszczepi nerk wisk
kobiecie z zespoem
nerczycowym (zespolenie do
okcia)
przeszczepi nerk kozy kobiecie
ze schykow niewydolnoci
nerek

Dalsza historia ksenotransplantacji

Lata 60-te XX wieku: Reemtsma nerki wini, 16 biorcw, przeycie do
9 miesicy
1964 Hardy serce szympansa, przeycie 2 dni

Baby Fae serce pawiana, przeycie 20 dni

Religa serce wini
1992,1993 Starzl wtroba pawiana, 2 biorcw, przeycie
26 i 70 dni
Rekomendacja FDA i Rady Europy zawieszenie
programw ksenotransplantacji u ludzi

Karl Landsteiner 1868- 1943

Odkrywca grup krwi (1901) i
czynnika Rh (1940)
Laureat nagrody Nobla z 1930r.

Alexis Carrel 1875-1944- przeszczepienie nerki 1909

Podejmowa prby :
hodowli tkanek in-vitro
utrzymywania eksplantowanych
narzdw przy yciu poprzez sta
perfuzj krwi przez pomp
konserwowania pobranych narzdw w
pynie Ringera
wprowadzenia rodkw dezyfekcyjnych
Otrzyma Nagrod Nobla w 1912 roku
rozpoczem badania nad technik
zespole naczyniowych, aby mc
przeszczepia narzdy
A. Carrel 1901

Jurij Woronoy
1929 odkrycie dopeniacza u psw
1933 przeszczepienie nerki (ryc)
Do 1950 6 przeszczepie, czas
przechowywania do kilku dni
1949 - przeszczepi nerk (na udzie)
(biorca prawdopodobnie z ostr
niewydolnoci nerek), przeszczep
dziaa 4 doby, po czym powrcia
czynno wasnych nerek; chory
pniej zosta wypisany ze szpitala
w dobrym stanie
1947: David Hume (Boston)
przeszczepi nerk (do dou
okciowego) u chorej z ostr
niewydolnoci nerek ; przeszczep
dziaa dwa dni, pniej powrcia
czynno nerek wasnych, przeszczep
usunito

Willem Johan "Pim" Kolff

1944 - pierwsze
hemodializy

Czerwiec 1950
Richard Lawler,
Chicago, dawca zmary
Stycze 1951
Charles Dubost ,
Marceau Servelle oraz
Rene Kuss dawca
zmary

Grudzie 1952
Jean Hamburger
Hosptal Necker- dawca
ywy spokrewniony

1954
David Hume, John
Merril, Joseph Murray
Boston Brigham
Hospital
Pierwsze udane
przeszczepienie od
dawcy ywego
Richard i Ronald Herrick

Francja 1960, zesp Rene

Kuss
Przeszczepienie od
dawcy ywego
niespokrewninego
Przeycie 16 miesicy

1958
Jean-Baptiste-Gabriel-Joachim Dausset (1916-2009)
Dokonuje odkrycia pierwszych antygenw
zgodnoci tkankowej HLA
Nagroda Nobla 1980r.

1962
Wprowadzenie Azatiopryny- IMURAN
Jej odkrywcy- Gertrude B. Elion i George
H.Hitchins otrzymuj nagrod Nobla w 1988r.

1967
Thomas Starzl ojciec
wspczesnej Transplantologiipierwsze udane przeszczepienie
wtroby (nieudane w 1963)

1967
Christiaan Neethling Barnard
dokonuje piewszego udanego
przeszczepienia serca

Przeszczepienie serca

Udoskonalenie techniki perfuzji i przechowywania

narzdw

Geoffrey Collins - w latach 60tych wprowadzi schadzany,

hipertoniczny pyn perfuzyjny konserwujcy
Folkert Belzer - w latach 60-tych
skonstruowa maszyn
perfuzyjn do przechowywania
pobranych nerek; w latach 80tych udoskonali skad pynu
perfuzyjnego i konserwujcego
(UW)

1981
Bruce Reitz- pierwsze udane
przeszczepienie serca i puc

1983
Joel Cooper- pierwsze udane przeszczepienie
pojedynczego puca

Historia przeszczepiania narzdw w Polsce

1965
Prof. Wiktor Bross prba
przeszczepienia nerki- Wrocaw

1966
Prof. Jan Nielubowicz i prof..Tadeusz Orowski
pierwsze udane przeszczepienie nerki- Warszawa

1968
Prof.Wiktor Bross pierwsze przeszcszepienie
nerki od dawcy ywego

26.01.1966 - Warszawa

1969- Prof..Moll pierwsze

przeszczepienie serca w Polsce, prba
nieudana

1985
Zabrze, Prof.Religa I udane
przeszczepienie serca w Polsce

Twrcy wiedzy o immunologii transplantacyjnej

Pierwsze wizje - Miecznikow (XIX w)

Pocztki C. Da Fano (1910), opisa nacieki komrkowe w
odrzucanych przeszczepach skry u zwierzt
Podstawy - Sir Peter Medawar ( 1943-44); przypisa limfocytom rol
komrek immunokompetentnych
Dowody- Mitchison (1954) wykaza, e limfocyty bezporednio
atakuj przeszczep
Dowody- Billingham, Brent i Medawar (1954) wykazali, e limfocyty
przenosz sygnay
Rola przeciwcia w nadostrym odrzucaniu- Kissmeyer-Nielsen oraz
Terasaki i Morris (1966)

Odkrycie znaczenia antygenw zgodnoci tkankowej

wprowadzenie uproszczonej prby krzyowej
Snell (1948) wprowadzi termin geny
zgodnoci tkankowej, opisujcy klas
genw determinujcych powodzenie
transplantacji
Lehman i Gorer (1948) opisali region H2
genu kontrolujcego gwne antygeny
zgodnoci tkankowej u myszy
Dausset (1952) odkry ukad zgodnoci
tkankowej u czowieka (HLA)
Paul Terasaki (lata 70-te) wprowadzi
uproszczone metody doboru dawcw i
biorcw przy pomocy testu
mikrolimfocytotoksycznego
metody statystyczne w ocenie wynikw

Nagroda Nobla 1990

Pocztki immunosupresji
Napromieniowanie caego ciaa :
u myszy z przeszczepionym
szpikiem : rok 1955 (Main i Prehn)
u kobiety - biorcy przeszczepu
nerki: rok 1958 (Thorn i Moore)
Brigham Hospital
Immunosupresja farmakologiczna:
rok 1959 Calne zastosowa 6-MP u
chorego po transplantacji nerki
rok 1960 Goodwin zastosowa u
biorcy przeszczepu nerki
metotrexat, cyklofosfamid i
kortykosteroidy

Rozwj immunosupresji
Azatiopryna + kortykosteroidy :
Calne, Peart i Porter w roku
1961
Hume, Pierce i Varco w roku
1962
Starzl w roku 1962
Wprowadzenie surowic
antylimfocytarnych do
transplantologii klinicznej rok 1967
Wprowadzenie cyklosporyny
A do transplantologii
klinicznej - rok 1978
Lata 80-te: wprowadzenie
przeciwcia monoklonalnych
OKT3, FK506, DSG
Lata 90-te: wprowadzenie
MMF, rapamycyny,
monoklonalnych przeciwcia
anty-CD25

Sztuczne serce

Giganci transplantologii
* Mathieu Jaboulay i Alexis Carrel chirurgia naczyniowa, dowiadczalna i
pierwsze transplantacje nerki
* David Hume, John Merill i Joseph
Murray - pierwsze nowoczesne (pod
wzgldem chirurgicznym)
transplantacje nerki
* Peter Medawar - podstawy
immunologii transplantacyjnej
* Jean Dausset - odkrywca HLA
* Rene Kss i Jean Hamburger - twrcy
pierwszych zespow
transplantacyjnych
* Paul Terasaki - twrca metod
mikrolimfo-cytoksycznych i propagator
nowoczes-nych zasad statystyki w
transplantologii
* Collins i Folkert Belzer - twrcy
pynw konserwujcych narzdy
* Thomas Starzl - ojciec
transplantologii wtroby (pierwszy raz
w 1963 r.)

* Roy Calne - pionier pobierania

narzdw (wtroby) od dawcw z
bijcym sercem i pierwszy
klinicysta stosujcy 6-MP,
azatiopryn i cyklosporyn A
* Christiaan Barnard - pionier
transplantacji serca (1967)
* Robert Jarvik i William deVries pionierzy przeszczepiania
sztucznego serca (1982)
* James Hardy - pionier
transplantacji puca (1963) i
xenotransplantacji serca (1964)
* Richard Lillehei i David
Sutherland - pierwsi z
powodzeniem przeszczepiajcy
trzustk (lata 60-te i 70-te) oraz
jelita (1967)

wiat

1954 pierwsze przeszczepienie nerki (od brata bliniaka) (Joseph Murrey i John
Merrill Boston)
1963 pierwsza prba przeszczepu wtroby (Thomas Starzl Denver)
1966 pierwsze jednoczesne przeszczepienie nerki i trzustki (William Kelly i Richard
Lillehei Minneapolis)
1967 pierwsze udane przeszczepienie wtroby (Thomas Starzl Denver)
1967 pierwsze przeszczepienie serca (Christiaan Barnard Kapsztad)
1981 pierwsze jednoczesne przeszczepienie serca i puca (Bruce Reitz Stanford)
1998 pierwsze przeszczepienie przedramienia (Jean Michel Dubernard Lyon)
2005 pierwsze przeszczepienie fragmentu twarzy ze zwok (Jean Michel Dubernard
Amiens)
2008 pierwsze udane przeszczepienie ponad 80% powierzchni twarzy wraz z
podniebieniem, nosem, policzkami, powiek (Maria Siemionow Cleveland)
2010 pierwszy udany przeszczep caej twarzy, wykonany w Szpitalu Vall dHebron
w Barcelonie

Polska
1965 pierwsza prba przeszczepienia nerki pobranej ze zwok (Wiktor Bross, Wadysaw Wrlewicz
Wrocaw) (7 wrzenia)
1966 pierwsze udane przeszczepienie nerki ze zwok (Jan Nielubowicz, Tadeusz Orowski Warszawa)
(26 stycznia), biorczyni Danuta Milewska
1966 pierwsze przeszczepienie nerki pobranej od ywego dawcy (Wiktor Bross- Wrocaw) (31 marca)
1969 pierwsza prba przeszczepienia serca (Jan Moll, Antoni Dziatkowiak, Kazimierz Andrzej Rybiski
d) (4 stycznia)
1985 pierwsze udane przeszczepienie serca (Zbigniew Religa Zabrze) (5 listopada)
1987 pierwsze przeszczepienie wtroby (Stanisaw Zieliski Szczecin)
1988 pierwsze udane jednoczasowe przeszczepienie nerki i trzustki (Jacek Szmidt Warszawa)
1990 pierwsze udane przeszczepienie wtroby u dziecka (Piotr Kaliciski Warszawa)
1994 pierwsze udane przeszczepienie wtroby u dorosego (Jacek Pawlak, Bogdan Michaowicz
Warszawa)
1999 pierwsze przeszczepienie czci wtroby od ywego dawcy (Piotr Kaliciski, Marek Krawczyk
Warszawa)
2001 pierwsze udany jednoczasowe przeszczepienie puc i serca (Marian Zembala Zabrze)
2003 pierwsze przeszczepienie jednego puca (Marian Zembala Zabrze)
2004 pierwsze udane przeszczepienie trzustki u osoby z uprzednio przeszczepion nerk (Marek Durlik
Warszawa)
2005 pierwsze przeszczepienie obu puc (Marian Zembala Zabrze)
2006 pierwszy przeszczepienie wtroby i jelita (Piotr Kaliciski Warszawa Centrum Zdrowia
Dziecka) (28 marca)
2006 pierwsze przeszczepienie rki (Jerzy Jabecki Trzebnica) (2 kwietnia)
2008 pierwsze przeszczepienie wysepek trzustkowych w ukadzie auto i allogenicznym (Piotr FiedorWarszawa)
2013 pierwsze przeszczepienie twarzy (Adam Maciejewski, Gliwice)

Liczba przeszczepionych narzdw w Polsce 1966-2012 r.

Nerki
18696
Trzustka wraz z nerk
365

Serce
2019
Puca
77

Wtroba
2860

RAZEM
24017

38

DZIKUJ