Professional Documents
Culture Documents
2016
P/16/091
WYSTPIENIE
POKONTROLNE
Jednostka
kontrolowana
Kierownik jednostki
kontrolowanej
3
4
Okres objto kontrol to lata 2014-2016 (do czasu zakoczenia czynnoci kontrolnych). W uzasadnionych przypadkach
majcych znaczenie dla kontrolowanej dziaalnoci, badane mogy by rwnie sprawy z lat wczeniejszych.
Najwysza Izba Kontroli stosuje 3-stopniow skal ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidowoci,
negatywna. Jeeli sformuowanie oceny oglnej wedug proponowanej skali byoby nadmiernie utrudnione, albo taka ocena
nie dawaaby prawdziwego obrazu funkcjonowania kontrolowanej jednostki w zakresie objtym kontrol, stosuje si ocen
opisow, bd uzupenia ocen ogln o dodatkowe objanienie. W niniejszym wystpieniu pokontrolnym zastosowano
ocen opisow.
Dz. U. z 2016 r. poz. 879., zwana ustaw o lecznictwie uzdrowiskowym.
Rabka ujta bya w wykazie miejscowoci uzdrowiskowych okrelonych Zarzdzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Spoecznej
z 25 lipca 1967 r. w sprawie wykazu miejscowoci uznanych za uzdrowiska (M.P. nr 45, poz. 228).
Dotyczy nastpujcych kierunkw leczniczych: choroby ortopedyczno-urazowe, choroby reumatologiczne, choroby dolnych
drg oddechowych, choroby grnych drg oddechowych, choroby kardiologiczne i nadcinienie, choroby skry, cukrzyca,
otyo.
Strefy ochrony uzdrowiskowej A, B i C to czci uzdrowiska okrelone w art. 38 ustawy o lecznictwie uzdrowiskowym,
wydzielone w celu ochrony czynnikw leczniczych i naturalnych surowcw leczniczych, walorw rodowiska i urzdze
uzdrowiskowych.
2
W dokumencie tym okrelono, e w zakresie oceny jakoci powietrza zaleca si przeprowadzanie co najmniej rocznego
cyklu pomiarw potwierdzajcych wyniki uzyskane na podstawie pomiarw SO 2, NO2, a take pyu zawieszonego oraz
wynikw uzyskanych z modelowania i szacowania wynikw, tj. benzenu, oowiu, ozonu i tlenku wgla w powietrzu.
W dokumencie tym zaznaczono, e zaleca si przeprowadzenie rocznego cyklu bada w celu okrelenia jego oddziaywania
w rnych okresach natenia ruchu w uzdrowisku.
10
11
1.4. Po wejciu w ycie ustawy z dnia 4 marca 2011 r. o zmianie ustawy o lecznictwie
uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach
uzdrowiskowych oraz niektrych innych ustaw12 nie zmieniano granic administracyjnych
obszaru uzdrowiska (Gmina nie uzyskaa dostpu do dodatkowych naturalnych surowcw
leczniczych).
(dowd: akta kontroli str. 316-318, 326-329, 780)
1.5. W okresie od uzyskania decyzji Ministra Zdrowia z 5 lutego 2009 r. do czasu
zakoczenia niniejszej kontroli (czerwiec 2016 r.) Gmina dwukrotnie sporzdzaa
uzupenienie operatu uzdrowiskowego, powoujc si na art. 43 ust. 5 ustawy o lecznictwie
uzdrowiskowym, ktre przedstawia Ministrowi Zdrowia. Uzupenienia operatu dokonano
w zwizku z wystpieniem istotnych zmian na obszarze uzdrowiska, tj.:
we wrzeniu 2012 r. w zwizku z uruchomieniem w lutym 2011 r. sanatorium
Rabczaski Zdrj oraz wnioskowanym rozszerzeniem kierunkw leczniczych
o leczenie cukrzycy, otyoci i chorb reumatycznych;
w kwietniu 2013 r. w zwizku z wnioskowanym rozszerzeniem kierunkw leczniczych
o leczenie otyoci i chorb reumatycznych.
Decyzj nr 74 z 12 czerwca 2013 r. Minister Zdrowia potwierdzi moliwo prowadzenia
lecznictwa uzdrowiskowego w Uzdrowisku w omiu kierunkach leczniczych, w tym
w zakresie otyoci, cukrzycy i chorb reumatologicznych. Zmiany te Rada Miejska
uwzgldnia w statucie Uzdrowiska uchwalonym 17 lipca 2013 r.
(dowd: akta kontroli str. 325-336, 340-346, 646-650)
Kierunki lecznictwa uzdrowiskowego, okrelone w decyzji nr 19 Ministra Zdrowia z 5 lutego
2009 r., zostay ustalone m.in. w oparciu o wydane w 2008 r. wiadectwa potwierdzajce
waciwoci lecznicze wd chlorkowo-sodowych z piciu odwiertw: Rabka 19, Rabka18, Krakus, Warzelnia i Helena,
Na eksploatacj wd leczniczych ze z w Rabce Minister Ochrony rodowiska, Zasobw
Naturalnych i Lenictwa udzieli Przedsibiorstwu Pastwowemu Uzdrowisko Rabka
koncesji nr 85/93 z 19 maja 1993 r. na okres 20 lat.
Decyzj z 27 marca 2013 r. Marszaek Wojewdztwa Maopolskiego (na wniosek
Uzdrowiska Rabka S.A. dotyczcy zmiany terminu wanoci koncesji na wydobywania wd
leczniczych) zmieni koncesj nr 85/93. W decyzji tej wskazano m.in., e: koncesja dotyczy
wydobywania wd leczniczych ze zoa Rabka-Zdrj dziewiciu uj o nazwach: Rabka
19, Rabka-18, Krakus, Warzelnia, Helena, a take ujcie: Rafaela, Bolesaw,
Rabka IG-1, Rabka IG-2; koncesja zostaje wydana na okres 20 lat i obowizuje
od 20 maja 2013 r. do 19 maja 2033 r.; dziaalno objta koncesj prowadzona bdzie
zgodnie z decyzj Burmistrza Rabki-Zdroju z 23 wrzenia 2011 r., w ktrej wskazano, e
wydobycie wd chlorkowo-sodowych, jodkowych odbywa si w szeciu ujciach (w decyzji
nie okrelono ich nazw).
Burmistrz wyjania, e nie s eksploatowane wody lecznicze z uj: Rafaela i Bolesaw,
stanowicych otwory piezometryczne dla otworu Warzelnia (wsplne zasoby) oraz z ujcia
Rabka IG-1, stanowicego piezometr otworu Rabka 19 (wsplne zasoby
z eksploatowanym obecnie odwiertem Rabka-19).
Do zakoczenia kontroli Gmina nie wystpia do Ministra Zdrowia o zmian decyzji nr 19
z 5 lutego 2009 r. w zakresie udokumentowanych z naturalnych surowcw wd
leczniczych, pomimo e od 2009 r. zwikszya si liczba odwiertw eksploatowanych na
obszarze Uzdrowiska z piciu do szeciu. Nowe odwierty dotyczyy tego samego obszaru
grniczego z wody.
Burmistrz wyjania, e nie wystpiono o zmian ww. decyzji, gdy zgodnie z informacj
udzielon przez Zakad Grniczy w Rabce-Zdroju odwiert IG-2 nie by eksploatowany na
czas sporzdzenia wiadectw potwierdzajcych waciwoci lecznicze wd (sierpie
2008 r.).
(dowd: akta kontroli str. 192a-192d, 212-241, 766-772, 779-781, 825-829)
12
15
16
17
18
Rozporzdzenie z 13 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu bada niezbdnych do ustalenia waciwoci leczniczych
naturalnych surowcw leczniczych i waciwoci leczniczych klimatu, kryteriw ich oceny oraz wzoru wiadectwa
potwierdzajcego te waciwoci (Dz. U. Nr 80, poz. 565).
7
wystpienia
jakichkolwiek
zagroe
przekrocze dopuszczalnego dobowego stenia pyu PM10 (50 g/m3) wynosia 1019.
Stenia dwutlenku siarki nie przekroczyy dopuszczalnego stenia dobowego i byy
znaczco nisze ni w Suchej Beskidzkiej oraz w Nowym Targu. Zdecydowanie
wysokie byy stenia benzo(a)pirenu, ktre rednio wynosiy 10,4 ng/m 3, lecz
w okresie grzewczym osigny wartoci 23,9 ng/m3. Dopuszczalne roczne stenie
benzo(a)pirenu nie powinno przekracza 1 ng/m3. W sprawozdaniu tym podano,
e wystpujce wysokie stenie benzo(a)pirenu wskazuje, e dominujcy wpyw
na wystpujce w powietrzu zanieczyszczenia maj wysokoemisyjne piece, w ktrych
zachodzi niskotemperaturowe spalanie paliw staych. Wskazano rwnie, e Gmina
powinna rozpocz intensywne wdraanie gminnego Programu Ograniczenia Niskiej
Emisji, opartego na inwentaryzacji wszystkich rde niskiej emisji.
Burmistrz wyjania, e w zakresie ograniczenia stenia benzo(a)pirenu podjto
dziaania zwizane z:
realizacj przedsiwzi w ramach programu KAWKA, o ktrych mowa powyej;
20 kwietnia 2016 r. zwrcono si do WIO o objcie Gminy systemem
monitoringu jakoci powietrza, poprzez zainstalowanie na stae stacji pomiarowej
jakoci powietrza. W dniu 16 maja 2016 r. do UM wpyna odpowied, w ktrej
wyjaniono, e w zwizku z przeprowadzeniem w 2014 r. okresowych pomiarw
zanieczyszczenia powietrza w Rabce-Zdroju, ktrych kontynuacji nie
zaplanowano w Programie Pastwowego Monitoringu rodowiska
w wojewdztwie maopolskim na lata 2016-2020 oraz ograniczon iloci stacji
pomiarowych bdcych w dyspozycji Inspektoratu, wykonanie bada
monitoringowych jakoci powietrza na terenie uzdrowiska Rabka-Zdrj moe by
planowane dopiero w pniejszym terminie;
w 2016 r. wystpia do Rady Miejskiej o przyznanie rodkw na zakup monitora
pyu zawieszonego (typu DustTrak II 8530) wraz z wyposaeniem dodatkowym,
tj. systemem zasilania solarnego oraz pakietem systemu zarzdzania.
Po wyraeniu zgody przez Rad Miejsk na zakup ww. monitora Burmistrz
wystpia do Krajowego Laboratorium Referencyjnego i Wzorujcego GIO,
z prob o wydanie opinii dla urzdze pomiarowych pyu zawieszonego typu
DustTrak II 8530 i 8533, uwzgldniajcej zwaszcza informacje na temat
dokonywania oceny poziomw substancji w powietrzu, w odniesieniu
do spenienia przez te urzdzenia wymogw prawa polskiego i europejskiego.
W dniu 6 maja 2016 r. do UM, wpyna odpowied, w ktrej wyjaniono,
e prezentowane urzdzenia nie s waciwymi do pomiarw zanieczyszczenia
powietrza pyem zawieszonym PM10 i PM2,5 w odniesieniu do prawodawstwa
polskiego, a uzyskiwane z nich wyniki nie mog by podstaw do sporzdzania
oceny jakoci powietrza dla terenu, na ktrym pomiary zostay wykonane.
Dodatkowo, w odpowiedzi na pismo Prezesa Zarzdu Stowarzyszenia Gmin
Uzdrowiskowych RP, Minister Zdrowia stwierdzi, e Ministerstwo rodowiska
wyrazio stanowisko, zgodnie z ktrym sprzeciwia si prowadzeniu
indywidualnych pomiarw zanieczyszcze powietrza w uzdrowiskach przez
gminy, argumentujc to obawami, e pomiary byyby prowadzone w sposb
niezgodny z wymaganiami norm i przepisw, a oceny dokonywane przez wadze
uzdrowisk rniyby si od pomiarw i oceny wykonywanej przez WIO.
W zwizku powyszym, Burmistrz odstpia od zakupu monitora pyu
zawieszonego;
w ramach przeprowadzonej w 2015 r. inwentaryzacji rde niskiej emisji,
rozesano 3 818 ankiet do wacicieli wszystkich budynkw prywatnych, a wyniki
tej inwentaryzacji przedstawiono w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy
Rabka-Zdrj20;
19 Rozporzdzenie
20
Ministra rodowiska z 24 sierpnia 2012 r. w sprawie pomiarw niektrych substancji w powietrzu (Dz. U.
poz. 1031) dopuszcza nie wiksza ni 40 g/m3 rednioroczn warto pyu PM10 oraz nie wiksz ni 35 czci
przekraczania stenia dobowego w roku kalendarzowym.
Przedstawiono: struktur urzdze grzewczych ze wzgldu na typ paliwa (stae, pynne) w jednorodzinnych budynkach
mieszkalnych, struktur wiekow rde ciepa oraz sposb przygotowania ciepej wody uytkowej.
9
W latach 2014-2016 Stra Miejska przeprowadzia cznie 866 kontroli, w tym w okresie od stycznia do kwietnia 2016 r.
142 kontrole spalania w kotach C.O.
22
Obowizek okrelony rozporzdzeniem Ministra Zdrowia z dnia 13 kwietnia 2006 roku w sprawie zakresu bada
niezbdnych do ustalenia waciwoci leczniczych naturalnych surowcw leczniczych i waciwoci leczniczych klimatu,
kryteriw ich oceny oraz wzoru wiadectwa potwierdzajcego te waciwoci.
10
25
Pismo z 4 kwietnia 2016 r. (wpyw do UM 8 kwietnia 2016 r.) i pismo z 5 kwietnia 2016 r. (wpyw do UM 11 kwietnia 2016 r.).
Celami tymi byy: eliminacja niskiej emisji z sektora komunalnego, mieszkaniowego oraz gospodarczego wraz
ze zwikszeniem udziau odnawialnych rde energii; systematyczna poprawa efektywnoci energetycznej w sektorze
komunalnym i pozakomunalnym; znaczce zmniejszenie zanieczyszcze i uciliwoci wynikajcych z presji ruchu
koowego na terenie Gminy oraz podniesienie spoecznej wiadomoci potrzeby dbaoci o wysok jako powietrza.
Dotyczyo to odpowiedzi Ministra Zdrowia z:15 kwietnia 2016 r. na interpelacj nr 2124 z 29 marca 2016 r. w sprawie zmian
w przepisach wykonawczych dotyczcych sporzdzania operatu uzdrowiskowego przez gminy uzdrowiskowego, 28 kwietnia
2016 r. na interpelacje nr 2300 z 5 kwietnia 2016 r. w sprawie bada stanu czystoci powietrza oraz z 12 maja 2016 r.
na interpelacje nr 2528 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie braku nowelizacji rozporzdzenia Ministra Zdrowia z 13 kwietnia
2006 r. w sprawie zakresu bada niezbdnych do ustalenia waciwoci leczniczych naturalnych surowcw leczniczych
i waciwoci leczniczych klimatu, kryteriw ich oceny oraz wzoru wiadectwa potwierdzajcego te waciwoci. Odpowiedzi
te zawieray tak sam tre.
11
Tj. benzenu, tlenkw azotu, oowiu, pyu zawieszonego PM2,5 (termin do osignicia do 1 stycznia 2015 r. faza 1) i tlenku wgla.
Tj. arsenu, benzo(a)pirenu, kadmu, niklu, ozonu i pyu zawieszonego PM2,5.
Dz. U. poz. 1031, zwane dalej rozporzdzeniem w sprawie poziomw niektrych substancji w powietrzu.
12
13
Zgodnie z art. 38 ust. 2 ustawy o lecznictwie uzdrowiskowym, w brzmieniu obowizujcym do 6 lipca 2011 r., gmina, ktra
uzyskaa status uzdrowiska obowizana bya sporzdzi i uchwali miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego na
zasadach okrelonych w odrbnych przepisach, w terminie do 2 lat od dnia uzyskania statusu.
30 O niewanoci tej uchway NSA orzek z powodu: naruszenia trybu sporzdzenia planu poprzez nieponowienie procedury
planistycznej (niedokonanie ponownych uzgodnie w niezbdnym zakresie oraz niewyoenie projektu planu do publicznego
wgldu po dokonaniu w nim zmian wskutek uwzgldnienia uwag); naruszenia zasad sporzdzania planu poprzez wskazanie
warunkw dopuszczalnoci ustanowienia suebnoci drogowych; naruszenia obowizku zgodnoci planu ze studium
uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego.
31 Uchwaa nr LIV/367/14 Rady Miejskiej w Rabce-Zdroju z dnia 10 padziernika 2014 r. w sprawie miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego dla strefy A ochrony uzdrowiskowej Uzdrowiska Rabka-Zdrj.
32 Osiem wydanych w 2012 r. (tj. wszystkie dotyczce inwestycji w strefie uzdrowiskowej) oraz po 10 decyzji wydanych
w latach 2013, 2014 i 2015.
33 Dz. U. z 2015 r., poz. 199 ze zm.
29
14
3.1. Uchwaami w sprawie zasad ustalania, sposobu poboru, terminu patnoci oaz
wysokoci stawek opaty uzdrowiskowej36 Rada Miejska okrelia, e:
Po pi decyzji wydanych w roku: 2012, 2013, 2014 i 2015.
SKO w wydanej decyzji wskazao m.in., e decyzja Burmistrza nie ma w istocie uzasadnienia prawnego, ani prawidowego
uzasadnienia faktycznego, poniewa nie rekompensuj tych brakw dywagacje oparte na zbyt swobodnej ocenie dowodw.
Organ nie wyjani na czym faktycznie ma polega naruszenie adu przestrzennego, waciwoci leczniczych powietrza
w uzdrowisku, krajobrazu itp. posikujc si argumentacj faktycznie poza prawn. Postpowanie organu i uzasadnienie
zaskaronej decyzji daje podstaw do stwierdzenia, e organ w niewaciwy sposb oceni charakter i istot decyzji
o ustaleniu lokalizacji, bowiem usiowa wykorzysta prowadzone postpowanie do kreowania lokalnej polityki planistycznej.
36 Uchway Rady Miejskiej: nr XLIV/295/13 z 30 grudnia 2013 r. wesza w ycie od 23 stycznia 2014 r., nr III/11/14 z 30
grudnia 2014 r. wesza w ycie od 2 lutego 2015 r., nr XIV/98/15 z 28 padziernika 2015 r. wesza w ycie od 1 stycznia
2016 r.
34
35
15
38
39
40
41
Stawka opaty uzdrowiskowej nie moga przekroczy: 4,30 z w 2014 r. (obwieszczenie Ministra Finansw z dnia 7 sierpnia
2013 r. w sprawie grnych granic stawek kwotowych podatkw i opat lokalnych w 2014 r., M.P. poz. 724), 4,32 z w 2015 r.
(obwieszczenie Ministra Finansw z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie grnych granic stawek kwotowych podatkw i opat
lokalnych w 2015 r., M.P. poz. 718), 4,27 z w 2016 r. (obwieszczenie Ministra Finansw z dnia 5 sierpnia 2015 r. w sprawie
grnych granic stawek kwotowych podatkw i opat lokalnych w 2016 r., M.P. poz. 735).
Spord 16 zakadw lecznictwa uzdrowiskowego, wykazanych w statucie Uzdrowiska, jeden (NZOZ Sanatorium
Rzymianka) zosta sprzedany w 2012 r.
Dz. U. z 2016 r. poz. 716.
W dwch zbadanych sprawach stwierdzono, e nie naliczono odsetek na podstawie art. 54 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej
kwota odsetek wyniosa odpowiednio: 0,18 z i 1,57 z, tj. nie przekroczya wysokoci 8,70 z.
Dz. U. z 2015 r. poz. 613 ze zm., zwana dalej Ordynacj podatkow.
16
43
44
Wnioski o dotacje uzdrowiskowe: na 2014 r. z 20 marca 2014 r. (wysany tego samego dnia), na 2015 r. z 20 marca 2015 r.,
na 2016 r. z 24 marca 2016 r. (wysany elektronicznie 30 marca 2016 r.).
Dz. U. nr 103, poz. 705.
W latach 2014-2016 dotacje uzdrowiskowe wprowadzono do budetu Gminy uchwaami Rady Miejskiej w Rabce-Zdroju:
z 19 marca 2014 r. w oparciu o pismo Wojewody Maopolskiego z 20 lutego 2014 r., z 25 marca 2015 r. w oparciu o pismo
z 12 lutego 2015 r. oraz z 27 kwietnia 2016 r. w oparciu o pismo z 24 marca 2016 r.
17
IV. Wnioski
Wnioski pokontrolne
46
47
48
Dochody z tytuu opaty uzdrowiskowej wyniosy: 697 503 z w 2014 r., 682 427 z w 2015 r. i 109 281 z wedug stanu
na 31 marca 2016 r.
Dz. U. z 2013 r. poz. 885, ze zm.
Dz. U. z 2014 r., poz. 1053, ze zm.
Dz. U. z 2015 r., poz. 1096 oraz z 2016 r. poz. 677.
19
Obowizek
poinformowania
NIK o sposobie
wykorzystania uwag
i wykonania wnioskw
Kontroler
z up.
Marcin Kope
Wicedyrektor
Antoni Radzita
Gwny specjalista kontroli pastwowej
20