Professional Documents
Culture Documents
Yazar
Av. Cemalettin GRLER
Editr
Prof.Dr. Ufuk AYDIN
ANADOLU NVERSTES
ISBN
978-975-06-0948-0
5. Bask
Bu kitap ANADOLU NVERSTES Web-Ofset Tesislerinde 16.000 adet baslmfltr.
ESKfiEHR, Eyll 2015
iii
indekiler
indekiler
nsz ............................................................................................................
Ksaltmalar....................................................................................................
x
xi
3
4
4
4
5
6
6
8
8
8
9
10
11
12
12
13
13
2. NTE
15
15
15
17
18
18
18
18
20
21
22
23
23
25
25
1. NTE
27
27
27
3. NTE
iv
indekiler
4. NTE
28
28
29
29
30
31
31
32
32
32
33
33
34
34
34
35
35
35
35
35
35
37
38
39
39
40
41
41
43
43
43
44
44
44
45
45
45
indekiler
45
45
46
46
46
46
47
47
47
48
48
48
48
48
50
51
52
53
53
54
54
57
59
61
62
64
66
67
68
69
69
71
71
5. NTE
73
74
74
74
74
75
6. NTE
vi
indekiler
7. NTE
75
75
76
77
77
77
78
79
80
81
82
82
83
83
85
85
85
86
87
88
88
88
88
89
89
89
89
89
90
90
90
90
90
91
91
91
92
93
93
95
96
97
97
vii
indekiler
97
99
101
103
103
103
104
104
104
104
104
104
104
105
105
105
106
106
106
106
107
107
108
108
109
110
111
112
112
113
113
8. NTE
115
115
115
117
118
118
119
119
9. NTE
viii
indekiler
10. NTE
119
119
120
120
120
120
121
121
122
123
124
125
125
126
126
129
129
129
130
130
130
130
131
131
131
131
132
132
132
132
133
133
133
134
135
135
136
136
136
137
139
140
indekiler
141
141
142
143
143
ix
nsz
nsz
Hukuk kiflilerle kifliler, kiflilerle devlet arasndaki iliflkileri dzenleyen maddi
yaptrml kurallar btndr. Hukukun amalarndan biri ve belki de en nemlisi sosyal yaflam dzenlemek, sosyal yaflamn doasnda var olan sorunlara zmler bulmaktadr. Hukukun bu amaca ulaflmasnda nemli fonksiyonlar stelen
iki mesleki kategori bu kitabn konusunu oluflturmaktadr: Avukatlar ve Noterler.
Avukatln amac; hukuki mnasebetlerin dzenlenmesini, her trl hukuki
mesele ve anlaflmazlklarn adalet ve hakkaniyete uygun olarak zmlenmesini
ve hukuk kurallarnn tam olarak uygulanmasn yarg organlar, hakemler, resmi
ve zel kifli, kurul ve kurumlar nezdinde salamaktr. Avukatlar ceza yarglamasnda savunma makamnn temelini olufltururken; hukuk yarglamasnda davac
veya davalya yol gsteren; adaletin salanmasnda, hakkn yerine getirilmesinde
kurucu unsur fonksiyonuna sahip bir meslek grubunu oluflturmaktadr.
Noter, hukuki gvenlii salamak ve anlaflmazlklar nlemek iin ifllemleri
belgelendiren ve kanunlarla verilen dier grevleri yerine getiren meslek grubunu ifade eder.
Her iki kategori de bir yandan serbest meslek statsnde iken, bir yandan da
kamu hizmetini yerine getirir. Noterlik ve Avukatln bir yandan serbest meslek
olmas, bir yandan da kamu hizmeti sunmas uygulamada nemli sorunlar, akla kavuflturulmas gereken tereddtlere yol amaktadr. Durum bu olmakla beraber hukuk literatrnde her iki meslekle ilgili inceleme ve arafltrma saysnn yeterli olduunu sylemek mmkn deildir.
Bu kitap Adalet nlisans Program iin hazrlanmfl; Avukatlk ve Noterlik mesleinin zelliklerini, meslek sahiplerinin hak ve yetkilerini, mesleki rgtlenmelerini ve sorumluluklarn ele almaktadr. Kitabn hazrlanmasnda internet ortam
yannda, bu alanda yazlmfl makale ve dier eserlerden de yararlanlmfltr.
Avukatlk ve Noterlik Hukuku kitabmzn yazar bu dersi uzunca bir sredir
Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi Adalet Meslek Yksekokulunda baflaryla yrten Avukat Cemalettin GRLER'dir. Program koordinatrmz Do.Dr. Ayfle
YRK vastasyla tanflma ve alflma frsat bulduum Sayn Av. GRLER, byk
bir azim ve alflkanlkla kitabn sresi iinde basmna katkda bulunmufltur. Ayrca kitabn tashihi, tekrar tekrar okunup dzeltilmesi ve bir ksm teknik dzenleme ifllerinde titizlikle yardmda bulunan deerli asistanmz Dr. Seda TEKEL'ye
de teflekkr etmek gerekir.
Avukatlk ve Noterlik Hukuku isimli kitabmzn ilk basksnda bir takm eksiklikler ve hatalar bulunmas ihtimalini sakl tutarak ve bunlarn sonraki basklarda dzeltilecei gvencesini vererek, kitabmzn tm okuyuculara yararl olmasn diliyorum.
Editr
Prof.Dr. Ufuk Aydn
Eskiflehir, Temmuz 2011.
Ksaltmalar
Ksaltmalar
Av. K.: Avukatlk Kanunu
BK: Borlar Kanunu
CMK: Ceza Muhakemesi Kanunu
HUMK: Hukuk Usul Muhakemeleri Kanunu
K: cra ve flas Kanunu
NDAHHY: Noterlik Dairesi Arfliv Hizmetleri Hakknda Ynetmelik
NK: Noterlik Kanunu
NKY: Noterlik Kanunu Ynetmelii
TBB: Trkiye Barolar Birlii
TCK: Trk Ceza Kanunu
TNB: Trkiye Noterler Birlii
xi
Amalarmz
N
N
N
Anahtar Kavramlar
Avukat
Kamu hizmeti
Serbest meslek
Meslek tekeli
Bamszlk
ddia ve savunmann
dokunulmazl
indekiler
Avukatlk ve Noterlik
Hukuku
Avukatlk
Mesleinin Tanm
ve zellikleri
SIRA SZDE
Geliflmeler zaman iinde Avukatl yalnzca bir savunma ifllevi olmaktan da karmfl,
D fi N E L M
hukuki iliflkilerin daha bafllangcnda hukuka uygun olarak dzenlenmesi, uyuflmazlklarn nceden nlenmesi gibi nemli ve adafl bir yaklaflm ne almfltr.(GREN, 2010)
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
S O R U
DKKAT
DKKAT
SIRA SZDE
SIRA SZDE
AVUKATLIIN ZELLKLER
Avukatln Kamu Hizmeti zellii
Avukatlar, mesleki
faaliyetlerini barolarn
denetim ve gzetimi altnda
srdrrler
Kamu hizmeti nitelemesi, iki temel enin varln gerektirmektedir. Bunlardan ilki hizmetin kamuya ynelmifl olduunun siyasal organlarca kabul edilmesi yani dier bir ifadeyle kamuya yararl olmas, ikincisi ise kamu kurulufllarnca veya ilgili
kamu kurumunca denetlenen zel kiflilerce ifa edilmesidir.
Kamu hizmetleri, genel ve kolektif gereksinmeleri karfllayarak kamu yararn
gereklefltiren hizmetler ise, toplumda adalet datmna dair faaliyetlerin kamusal
nitelikte bir hizmetler btn olduu tartfllmazdr. Av. K. 1. maddesi aka Avukatlk kamu hizmetidir der. Yine Av. K. 2. Maddesinde avukatn grevlerini yerine
getirebilmesi iin yarg organlarnn emniyet makamlarnn dier kamu kurum ve
kurulufllarnn iktisadi devlet teflekkllerinin, zel veya kamu bankalarnn,
noterlerin, sigorta flirketlerinin ve vakflarn avukatlara yardm ile zorunlu olduu
aka hkm altna alnmfltr. Avukatln kamu hizmeti olduuna iliflkin Av. K. 1
ak hkm olmasayd da bu hkm avukatln kamu hizmeti olduunu iflaret
etmifl olacakt.
Kamu hizmeti olmann flartlarndan olan dier kamu kurulufl veya ilgili kamu
kurumlarnca denetlenen zel kiflilerce ifa edilmesi; Avukatlar, mesleki faaliyetlerini,
tzel kiflilii haiz kamu kurumu niteliinde mesleki kurulufllar olan barolarn denetim
ve gzetimi altnda srdrmesi fleklinde tezahr eder (Av. K. m. 76/1).
Avukatln kamu hizmeti nitelii, gereksinim duyan herkesin bu faaliyetlerden
yararlanabilmesini gerektirir. Hukuk devleti olmann gerekleri arasnda bulunan adli yardm ve zorunlu mdafilik kurumlarn bu balamda deerlendirmek gerekir.
Avukatlk asgari cret tarifelerinin, zel kanun hkmleriyle belirlenmesi ve
grevleri srasnda veya grevlerinden dolay avukatlara karfl ifllenen sular bakmndan, bu sularn yarglara karfl ifllenmifl olmas halinde uygulanacak ceza kanunu hkmlerinim uygulanmas da, avukatln kamu hizmeti niteliinin sonularndandr.
Avukat, idare hukuku anlamnda bir kamu grevlisi deildir. Ancak ceza yarglamasnda mdafi olarak, zel hukukta ise mvekkil-vekil eden nam ve hesabna
hukuki tasarrufta bulanan bir vekil olarak iktidar ve yetki kullanmak suretiyle bir
kamu grevi ifa etmektedir. Avukatlk Kanununun 1. maddesinde avukatlk faaliyetinin, bir serbest meslek olarak nitelenmesi, avukatn idare hukuku anlamnda
bir kamu grevlisi olarak kurgulanmadnn ak gstergesidir.
Avukat; yarg ve savcnn yannda yer alan, yarg erkinin ve hukuk devletinin
olmazsa olmaz nemde bir unsurudur. Onun iin de avukatlar her ne kadar yaflamlarnn ekonomik ynn avukatlk faaliyetiyle finanse etseler de kendilerinin
tacir, avukatlk faaliyetinin ticari bir faaliyet hedeflerinin de kar etmek olmadnn
idraki iindedirler.
Avukat mvekkilinin hukuki problemlerinin zmne ynelik faaliyette bulunur. Ancak bu faaliyetleri srasnda mahkemeden hukuka uygun olmayan isteklerde bulunamaz (Av.K. m. 38).
Avukat, mesleki faaliyetlerini, ifl grme konulu akitlerden veklet, hizmet ve
eser szleflmelerine dayanarak yrtr. Bu szleflmelerde avukat veya mvekkil
olsun her szleflme taraf zerine dflen akdi sorumluklar kural olarak ilgili szleflmenin ngrd flekilde yerine getirir.
Avukat, avukatlk szleflmesi iliflkisine girip girmeme ve bunu srdrp srdrmeme konusunda serbesttir. Ancak bu serbestinin bir snr vardr; bu serbesti toplumsal yararn sz konusu olduu noktada son bulur.
Avukatn serbestliinin karfll olarak mvekkil, avukatn serbeste seer.
Avukatn mesleki bilgisine, birikimine ve duruflmalarda gsterecei beceriye, ksacas kendisini en iyi flekilde temsil edebileceine duyduu gven onu bu seimi
yapmaya sevk eder.
Avukat-mvekkil iliflkisinde gven unsuru her iki taraf asndan da byk
nem arz eder. Mvekkil, avukatna verdii srlarn iffla edilmeyeceine gvenir.
Mvekkil aktard tm srlarn vekili olan avukat tarafndan sadece savunma snrlar iinde kullanlacana bunun dflnda gizli kalacana gvenebilmelidir. Avukat
da, mvekkilinin savunmas iin gerekli tm bilgi ve belgelerin kendisine noksansz verildii inan ve kanaatinde olmaldr. Bu husustaki gven avukatn savunmasn gereince yapabilmesi asndan zorunludur.
Avukat-mvekkil arasndaki gven unsuru ne anlama gelir?
SIRA SZDE
Gven unsuru stlenilen iflin flahsen ifas ile yakndan ilgilidir. Bu sebeple de
D fi N E L M
avukatn zerine dflen edimin kural olarak flahsen yerine getirilmesi gerekir. Bu
husus avukat ile mvekkil arasnda kurulan akdi iliflkide belirleyici bir nitelik olaS O R U
rak ortaya kar.
Avukat ile mvekkil arasnda kurulan iliflkide karfllkl gvenin hkim olmas
ve taraflarn iradesinin esas alnmas kuralnn istisnasn yasal ykmllkten
kayDKKAT
naklanan zorunlu mdafilik kurumu oluflturur.
cret konusunda yasa ile getirilmifl bulunan snrlamalar ve reklma iliflkin yaSIRA SZDE
saklar, avukatn mesleini yaparken kr amac gtmediinin ve
gdemeyeceinin
temel alametidir. Avukatln bir serbest meslek olarak nitelendirilmesinin sebebi,
bu meslein zel nitelikli bir zgrlk iinde yrtlmesi gereine
dayanr. AvuAMALARIMIZ
kat alflma saatlerini ve biimini zgrce takdir edebilir.
N N
K T A P
Anayasann 36. maddesinde belirtildii zere savunma hakk temel haklardandr. Bu kadar
nemli bir hakkn yerine getirilmesini stlenecek kiflilerin belirli niteliklere sahip olmas gerekir. Gn getike karmaflklaflan ve artan yasal dzenlemeler hakT arayan
hakka
E L E V Z Ykiflilerin
ON
ulaflmasn ya da var olan haklarnn korunmasn zorlafltrmaktadr. Bu durum hakkn kazanlmas veya korunmasnn gittike daha profesyonel olarak yaplmasn gerektirmektedir.
Bu profesyonel destek de ancak meslek tekeline sahip avukatlar tarafndan salanabilir.
NTERNET
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
Baro levhasna yazl avukat olmayan kiflilerin kural olarak vekil sfatyla mahkemeye kabul olunmamalarn bu erevede deerlendirmek gerekir. Avukatlk Kanununun 35. maddesi adli ifllemleri vekleten yapma hakkn sadece baroya kaytl avukatlara tanmfltr. Bir baflka deyiflle hukuki meseleler ve kanuni ifllere dair mtalaa vermek, mahkemeler, hakemler ve yarg yetkisine sahip dier organlar huzurunda gerek
ve tzel kiflilerin haklarn dava edip savunmak ve bu konulardaki adli ifllemleri takip
etmek, sz konusu ifllemlere ait her trl evrak dzenlemek yetkileri kural olarak sadece avukat unvanna sahip kiflilere aittir. Avukatlar, vekleten ifl ve dava takip etmek
konusunda bir tr mesleki tekele sahiptir.
Avukatlk Kanununun 63. maddesinde kanun ifllerinde ve hukuki meselelerde
mtalaa vermek, hakem ve yarg yetkisine haiz bulunan dier organlar huzurunda gerek ve tzel kiflilere ait haklar dava etmek ve savunmak adli ifllemleri takip etmek, bu
ifllere ait btn evrak dzenlemek, yalnz baroda yazl avukatlara aittir denilmektedir.
Avukatlk meslek tekelinin temelinde, hukuki yardma gereksinim duyanlarn
ancak bu iflin akademik eitimini almfl, devlete ve bireye karfl bamsz kalabilmifl,
bireylerle zdeflleflmemifl, yetkin olan ve kendini sadece bu ifle adamfl kiflilere danflmas ve bu kiflilerden yardm almas durumunda hak ve menfaatlerinin gereince korunaca (bireysel yarar) ile birlikte bu suretle yarglama faaliyetinin de daha
kaliteli yaplaca (kamu yarar) dflnceleri yer alr.
Avukat Bamszl
Anayasa tarafndan garanti altna alnmfl mahkemelerin bamszl messesesi,
avukat bamszl ile sk balant iindedir. Zira her iki messese bir araya gelerek yarg bamszln infla etmektedirler.
Avukat, ilk planda mvekkilinin menfaatlerini korumak durumundadr. Ancak
avukat ayn zamanda hukuk devletini gereklefltirmek iin faaliyette bulunmak ile
ykmldr. Bu yzden avukat hukuken baflvurulabilir nitelikte olmayan ara ve
yntemlerden yararlanr ise sadece disiplin hukuku bakmndan deil ceza hukuku asndan da cezalandrlabilir bir eylem nedeniyle sorumlu olur.
Devlet bir taraftan avukat kendi amalar dorultusunda baz ykmllklere
tabi klmfl; bylece mvekkil menfaatlerini himaye konusunda avukatn faaliyetlerini snrlandrmfltr. Dier taraftan da avukat, yarglama faaliyetinin bamsz alflan bir unsuru olarak niteleyerek avukatn bu konudaki haklarn garanti altna almfltr. Bylece bir denge salanmaya alfllmfltr.
Avukat bamszl eflitli unsurlardan oluflan bir btndr. Bamszlk ifl sahibine, meslek rgtne, devlete, topluma, ulusal ve dinsel inanlara karfl bamsz olmay gerektirir. Bamszln unsurlar afladaki gibi sralanabilir.
Avukat, mvekkilinin yararna olan tm hususlar savunmasnda dorudan kullanma hakkna sahiptir. Avukat dilekelerinde ve duruflmada mvekkilinin verdii
bilgilere dayanmak ve karfl taraf aleyhinde sert ifadeler kullanmak olanana sahiptir. Bu konuda herhangi bir flekilde tensipte bulunmakla ykml olmad gibi, ceza kovuflturmasna urayaca korkusu da taflmamaldr. Bu adan avukata,
mvekkilinin menfaatini koruduu oranda, savunma snrlar iinde kald srece
mutlak bir dokunulmazlk tannmfltr. Bu mutlak dokunulmazlk zrhnn sebebi
avukat devletin plak veya dolayl basksndan korumaktr.
Avukat, ceza yarglamasnda, devletin ceza talebine iliflkin kamu yarar karflsnda, sann bireysel menfaatlerini temsil eder. Avukat sann savunmasn yapan
vekil olarak, sann haklarn etkin ve kapsaml bir biimde korumak, yarglamada mvekkil yararna olan hususlarn dikkate alnmasn salamak ve bunu yaparken de hukuk dzeni ihlallerinden kanmak durumundadr. Ancak tam anlamyla bamszla sahip olan bir mdafi bu grevleri tam olarak yerine getirebilir. Bu
bakmdan, sann savunmasna iliflkin metnin zgrce hazrlanmasna getirilecek
her trl snrlama veya avukatn savunma yaparken herhangi bir endifleye kaplmasna ve grevini gereince yapamamasna yol aabilecek herhangi bir durum
savunma hakknn kstlanmas sonucunu douracaktr.
Gz nnde bulundurulmas gereken ok nemli bir husus avukatn mahkemenin emrinde olmaddr. Avukatn mahkemeden talimat almas, mahkemeye
tabi olmas dflnlemez. Avukat sadece hukuka tabidir.
Ayn flekilde savunma avukatnn savc ile karfllkl olarak eflit haklara sahip olmas, ceza yarglamasndaki silahlarn eflitlii ilkesinin ve dolaysyla bamszln
bir gereidir.
Grevlerinden doan ve grevleri srasnda iflledikleri sulardan dolay avukatlar hakknda dava almas savcnn isteine braklmamfltr. Bu hususta Adalet Bakanlndan izin alnmas gerekir. Adalet Bakanlnn bu hususta verdii izin, idari bir karar olup bu karara karfl idari yarg yoluna gidilerek, yrtmenin durdurulmas istenebilir.
Avukata, mvekkilinin
menfaatini koruduu
oranda, savunma snrlar
iinde kald srece mutlak
bir dokunulmazlk
tannmfltr.
SIRA SZDE
N N
NTERNET
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
Avukat, stlendii veklet ifli karfllnda alaca veklet cretini kural olarak
mvekkil ile birlikte serbeste kararlafltrr (Av.K. m. 163/2). Bu konuda baz snrlamalar (Av.K. m. 163) bulunmakla birlikte asl olan bu cretin taraflarca serbeste
kararlafltrlmasdr. Bu da avukatn devlet karflsnda bamszlnn bir gereidir.
Avukatn mvekkilden
veklet creti almas
avukatn mvekkile baml
olmasn gerektirmez.
10
zet
N
A M A
N
A M A
N
A M A
11
Kendimizi Snayalm
1. Avukatlarn atas saylan, eski yunan mitolojisinde
adalet iflinde savunmay stlenen Yalvarlar olarak da
adlandrlan Zeusun irkin kzlarna ne ad verilir?
a. Litailer
b. Hades
c. Mbaflir
d. Kad
e. Nemesis
2. Her trl hukuki sorun ve anlaflmazlklarn, adalet
ve hakkaniyete uygun olarak zmlenmesi ve hukuk
kurallarnn tam olarak uygulanmasnda, yarg organlarna, kiflilere, kurum ve kurulufllara yardm etmek iin,
hukuki bilgi ve tecrbelerini, adaletin hizmetine tahsis
eden, kamu hizmeti gren serbest meslek mensubu kiflilere ne ad verilir?
a. Hkim
b. Avukat
c. Savc
d. Ktip
e. Yargtay Cumhuriyet Baflsavcs
3. Avukatlar, mesleki faaliyetlerini hangi kamu kurumu
niteliindeki meslek kuruluflunun denetim ve gzetimi
altnda srdrr?
a. Adalet Bakanl
b. Sayfltay
c. Baro
d. Yarsav
e. Hukuk Faklteleri
4. Grevlerinden dolay avukatlara karfl ifllenen sularda, bu sularn yarglara karfl ifllenmifl olmas halinde
uygulanacak ceza kanunu hkmlerinim uygulanmas
avukatlk mesleinin hangi niteliinin sonularndandr?
a. Serbest meslek zelliinin
b. Tekel hakknn
c. Uzmanlk zelliinin
d. Kamu hizmeti zelliinin
e. Barolarca denetlenmesinin
5. Avukatn, avukatlk szleflmesi iliflkisine girip girmeme ve girdii avukatlk szleflmesini srdrp srdrmeme konusunda mutlak zgrle sahip olmas avukatln hangi zelliinin sonucudur?
a. Avukatln kamu hizmeti olmas
b. Avukatln tekelci zellii
c. Avukatln kar amac gtmesi
d. Avukatln ticari faaliyet olmas
e. Avukatln serbest meslek olmas
6. Avukat ile mvekkil arasnda kurulan iliflkide karfllkl gvenin hkim olmas ve taraflarn iradesinin esas
alnmas kuralnn istisnasn oluflturan, yasal ykmllkten kaynaklanan kurum hangisidir?
a. Zorunlu mdafilik
b. C.M.K.
c. Veklet
d. Tebligat
e. Avukatlk
7. Avukatlk Yasasnn 63. maddesinde kanun ifllerinde ve hukuki meselelerde mtalaa vermek, hakem ve
yarg yetkisine haiz bulunan dier organlar huzurunda
gerek ve tzel kiflilere ait haklar dava etmek ve savunmak adli ifllemleri takip etmek, bu ifllere ait btn
evrak dzenlemek, yalnz borada yazl avukatlara aittir denilmifltir. Bu madde avukatln hangi zelliinin
yasal gvencesini oluflturur?
a. Serbest meslek olmann.
b. Meslek tekelinin.
c. Kanunla dzenlenmifl olmasnn
d. Bamszlnn.
e. Savunma dokunulmazlnn
8. Afladakilerden hangisi avukatn bamszlnn
arand alanlardan biri deildir?
a. fl sahibine karfl bamszlk
b. Meslek rgtne karfl bamszlk
c. zel hayatnda bamszlk
d. Topluma karfl bamszlk
e. Ulusal ve dinsel inanlara karfl bamszlk
12
9. Avukatlarn yarg mercileri ve idari makamlar nezdinde yaptklar yazl ve szl baflvuru, iddia ve savunmalar kapsamnda kiflilerle ilgili olarak somut isnatlarda
ya da olumsuz deerlendirmelerde bulunmas halinde
avukata ceza verilmemesi neyin sonucudur?
a. Topluma karfl bamszlk
b. Cezai ehliyetsizlik
c. Serbest meslek olma zellii
d. ddia ve savunma dokunulmazl
e. Zorunlu mdafilik
10. Yarg bamszlnn esasl unsurlar nelerdir?
a. Hkimlerin bamszl
b. Barolarn - Adalet Bakanlnn bamszl
c. Mahkemelerin - savclarn bamszl
d. Avukatn - mvekkilin bamszl
e. Avukatn ve mahkemelerin bamszl
Okuma Paras
TURKYE BAROLAR BRL MESLEK KURALLARINDAN...
1. Trk avukatlar, barolarn ve Trkiye Barolar Birliinin bamszl gereine inanmfllar ve bu konuda
kendilerine gerek kisi, gerek kurulufl olarak dflen grevleri baflarma kararna varmfllardr.
2. Mesleki alflmasnda avukat, bamszln korur;
bu bamszl zedeleyecek is kabulnden kanr.
3. Avukat, mesleki alflmasn kamunun inancn ve
meslee gvenini salayacak bicimde ve isine tam bir
sadakatle yrtr.
4. Avukat, meslein itibarn zedeleyecek her turlu tutum ve davranfltan kanmak zorundadr.
Avukat, zel yaflantsnda da buna zenmekle ykmldr.
5. Avukat, yazarken de, konuflurken de dflncelerini
olgun ve objektif bir bicimde aklamaldr. Mesleki alflmasnda avukat, hukukla ve yasalarla ilgisiz aklamalardan kanmaldr.
6. Avukat, iddia ve savunmann hukuki yn ile ilgilidir. Taraflar arasnda anlaflmazln dourduu dflmanlklarn dflnda kalmaldr.
7. Avukat, salt un kazandrmaya ynelen her turlu gereksiz davranfltan titizlikle kanmaldr.
a. Avukat, yalnz adres deiflikliini, reklam niteliini
taflmayacak bicimde, ilan yoluyla duyurabilir.
b. Avukatn baslkl katlar, kartvizitleri, bro levha-
13
4. d
5. e
6. a
7. b
8. c
9. d
10. e
Yantnz yanlflsa Avukatln tanm bafll altnda verilen bilgileri yeniden gzden geiriniz.
Yantnz yanlflsa Avukatln tanm bafll altnda verilen bilgileri yeniden gzden geiriniz.
Yantnz yanlflsa Avukatln kamu hizmeti olma zellii bafll altnda verilen bilgileri yeniden gzden geiriniz.
Yantnz yanlflsa Avukatln kamu hizmeti olma zellii bafll altnda verilen bilgileri yeniden gzden geiriniz.
Yantnz yanlflsa Avukatln serbest meslek
olma zellii bafll altnda verilen bilgileri yeniden gzden geiriniz.
Yantnz yanlflsa Avukatln serbest meslek
olma zellii bafll altnda verilen bilgileri yeniden gzden geiriniz.
Yantnz yanlflsa Avukatlkta meslek tekeli bafll altnda verilen bilgileri yeniden gzden geiriniz.
Yantnz yanlflsa Avukatn bamszl bafll
altnda verilen bilgileri yeniden gzden geiriniz.
Yantnz yanlflsa ddia ve savunmann dokunulmazl bafll altnda verilen bilgileri yeniden gzden geiriniz.
Yantnz yanlflsa ddia ve savunmann dokunulmazl bafll altnda verilen bilgileri yeniden gzden geiriniz.
Yararlanlan Kaynaklar
BOZKURT H. Argun (2008), Eski alarda Anadoluda
Hukuk 1 Asur. Hitit. Smer, Ankara Barosu Yaynlar.
BOZKURT H. Argun(2008), Eski alarda Anadoluda
Hukuk 2. Antik Yunan. Roma, Ankara Barosu Yaynlar.
ELK, M. Lamih (2007), Meslek Kurallarnda Avukat Mahkeme liflkileri, TBB Dergisi, Say 74.
EREM Faruk (2007), Avukatlk Meslek Kurallar (fierh),
Ankara Barosu Yaynlar, 4. Bask.
GREN mer (2010), Karfllafltrmal Avukatlk - Noterlik Hukuku. Adalet Yaynevi.
GNER Semih (2002), Avukatlk Mevzuat, Ankara Barosu Yaynlar.
nternet Kaynaklar
http://www.barobirlik.org.tr
http://www.adalet.gov.tr
http://www.turkiye.gov.tr
2
Amalarmz
N
N
N
Anahtar Kavramlar
Avukatlk meslei
Avukatlk Kanunu
Avukatlkla birleflebilen ifller
indekiler
Avukatlk ve
Noterlik Hukuku
Avukatlk Meslei
Hakknda Genel
Bilgiler
SIRA SZDE
Avukatlk mesleine
girmenin nkoflulu Trkiye
Cumhuriyeti vatandafl
olmaktr.
D fi N E L M
Kast ile ifllenen veya Avukatlk Kanunuyla belirlenen sulardan mahkmiyet almamak: Avukatlk Kanunun 5. maddesinde Aflada yazl duS O Ristemi
U
rumlardan birinin varl halinde, avukatlk mesleine kabul
reddolunur denilmektedir.
Kasten ifllenen bir sutan dolay 2 yldan fazla sreyle hapis
cezas almak.
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
SIRA SZDE
D fi N E L M
S Osutan
R U
Kasten ifllenen bir
dolay 2 yldan fazla hapis
cezas alan kifli avukatlk
yapamaz.
DKKAT
N N
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
16
D fi N E L M
S O R U
Hangi sulardan
SIRA hkm
SZDE giyenler avukatlk yapamaz?
Avukatlk mesleine yaraflmayacak tutum ve davranfllar evresinde
D fi N E L M
bilinmifl
olmak avukatla girifle engeldir: Avukatlk sadece, hukukun
uygulanmas srasnda avukatn faaliyetlerini gz nne alan bir meslek deO R U
ildir.S Avukatlk
unvanna sahip olmann getirdii toplumsal yk taflyabilecek zel hayata ve davranfllara sahip olmas gerekir.
DKKAT
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
N N
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
17
SIRA SZDE
Kstl olanlar avukatlk
mesleini yapamaz.
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
N N
TELEVZYON
SIRA SZDE
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
Aklca malul olanlar
avukatlk mesleine
giremez.
D fi N E L M
TELEVZYON
SIRA SZDE
D fi N E L M
NTERNET
S O R U
AVUKATLIK MESLE LE BRLEfiMEYEN fiLER
S O R U
DKKAT
N N
K T A P
SIRA SZDE
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
SIRA SZDE
TELEVZYON
D fi N E L M
TELEVZYON
D fi N E L M
S O R U
NTERNET
S O R U
NTERNET
DKKAT
DKKAT
18
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
Avukatlk Kanununun 11. maddesinde avukatlk meslei ile birleflmeyen ifller sayldktan sonra yasann 12. maddesinde bu kuraln istisnalarn dzenlenerek avukatlk meslei ile birleflebilen ifller maddeler halinde saylmfltr. Buna gre:
Milletvekillii, il genel meclisi ve belediye meclisi yelii,
Hukuk alannda profesr ve doentlik,
zel hukuk tzel kiflilerinin hukuk mflavirlii ve srekli avukatl ile bir
avukat yazhanesinde cret karfllnda avukatlk,
Hakemlik, tasfiye memurluu, yarg mercilerinin veya adli bir dairenin verdii herhangi bir grev veya hizmet,
Kamu ktisadi Teflebbsleri Hakknda 233 sayl Kann Hkmnde Kararnamede baflka ifl veya hizmetle uraflmalar yasaklanmamfl bulunmamak flartyla; bu Kanun Hkmnde Kararnamenin kapsamna giren ktisadi Devlet
Teflekklleri, Kamu ktisadi Kurulufllar ve bunlarn messeseleri, bal ortaklklar ve ifltirakleri ve ktisadi Devlet Teflekklleri ile Kamu ktisadi Kurulufllar dflnda kalp sermayesi Devlete ve dier kamu tzel kiflilerine ait
bulunan kurulufllarn ynetim kurulu baflkanl, yelii, denetilii,
Anonim, limitet flirketler ile kooperatiflerin ortakl, ynetim kurulu baflkanl, yelii ve denetilii ve komandit flirketlerde komanditer ortaklk,
Hayri, ilmi ve siyasi kurulufllarn ynetim kurulu baflkanl, yelii ve
denetilii,
Avukatlk meslei ile birleflebilen ifllerden olup avukatlk meslei yaplrken bu
ifllerin de yaplmas hukuken mmkndr.
Hangi flirketSIRA
ortaklar,
SZDE ortaklklar srerken ayn zamanda avukatlk yapabilir?
N N
K T A P
TELEVZYON
19
SIRA SZDE
SIRA SZDE
D fi N E L M
D fi N E L M
S O R U
S O R U
DKKAT
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
N N
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
K T A P
TELEVZYON
TELEVZYON
NTERNET
NTERNET
20
zet
N
A M A
N
A M A
N
A M A
21
Kendimizi Snayalm
1. Afladakilerden hangisi avukatlk mesleine kabul
iin aranan olumlu flartlardan deildir?
a. Trkiye Cumhuriyeti vatandafl olma
b. Staj bitim belgesi almfl olmak
c. Levhasna yazld baro snrlarnda ikametgh
bulunmak
d. Trk hukuk fakltelerinin birinden mezun olmak
e. 18 Yafln doldurmufl olmak
2. Afladakilerden hangisinin varl avukatlk mesleine kabule engel olmaz?
a. Taksirle ifllenen sulardan dolay 1 yl hapis almak
b. Kasten ifllenen bir sutan dolay 2 yldan fazla
sreyle hapis cezas almak
c. Devletin gvenliine karfl ifllenmifl sulardan
dolay kesinleflmifl mahkmiyeti bulunmak
d. Anayasal dzene ve bu dzenin iflleyifline karfl
ifllenmifl sulardan dolay kesinleflmifl mahkmiyeti bulunmak
e. Milli savunmaya karfl ifllenmifl sulardan dolay
kesinleflmifl mahkmiyeti bulunmak
3. Avukat ile mvekkilin iradelerinin karfllkl uyuflmasnn
sonucu olarak doan, avukata hukuki yardm, mvekkile
vekalet creti borlar ykleyen szleflmeye ne ad verilir?
a. Hizmet szleflmesi
b. Vekalet szleflmesi
c. Trampa szleflmesi
d. stisna szleflmesi
e. Kira szleflmesi
4. Afladakilerden hangisi avukatlk mesleine kabul
iin aranan olumsuz flartlardan biri deildir?
a. Hakknda aciz vesikas verilmifl olup da bunun
kaLdrlmamfl bulunmas
b. Staj bitim belgesi almfl olmak
c. Avukatlk meslei ile birleflmeyen bir iflle
uraflmak
d. Kesinleflmifl bir disiplin karar sonucunda hkim,
memur veya avukat niteliini kaybetmifl olmak
e. Sahtecilik suundan dolay kesinleflmifl
mahkmiyeti bulunmak
5. Afladakilerden hangisinin varl avukatlk mesleine kabule engel olmaz?
a. Gveni ktye kullanma suundan dolay kesinleflmifl mahkmiyeti bulunmak.
b. Hileli iflas suundan dolay kesinleflmifl mahkmiyeti bulunmak.
c. haleye fesat karfltrmak suundan dolay kesinleflmifl mahkmiyeti bulunmak.
d. Karfllksz ek keflide etmek.
e. Kaaklk suundan dolay kesinleflmifl mahkmiyeti bulunmak.
22
Okuma Paras
rnek Avukatlk Szleflmesi
fl Sahibi :
Avukat :
Konu
:
Hizmetin ierii:
Avukat, ifl sahibinin leyh ve aleyhinde almfl ve alacak bilumum dava ve icra ifllerini takip edecek ayrca ifl sahibinin
ya da iflyerinde yetkili olan kiflilerin, ifl yerinin faaliyetlerine
iliflkin olarak, kendisine yazl ya da szl ynelttikleri hukuki sorunlarla ilgili grfl ve zm nerilerini, mmkn
olan en ksa srede yazl ya da szl olarak bildirmek suretiyle ifl sahibine hukuki danflmanlk hizmeti de verecektir.
fl sahibinin (talebi halinde), ifli nedeniyle nc flahslarla
batlayaca szleflmelerin imzalanmasndan nce Avukatn szleflmeye iliflkin hukuki grfl ve nerileri alnarak ileride olas hukuki ihtilaflarn en az dzeye ekilmesine zen
gsterilecektir.
Avukat, ifl sahibinin acil gereksinimi halinde, ifl sahibinin
hukuki sorunlarnn irdelenmesi amacyla yetkililerle yaplacak toplantlara katlarak grfllerini bildirecektir.
cret:
fl sahibi tarafndan, Avukat a yukarda sz edilen avukatlk hizmeti nedeniyle aylk..................... +KDV avukatlk creti denecektir. demeler, her ayn (............... ) gn akflamna kadar yaplacak ve karfllnda avukat serbest meslek
makbuzu dzenleyerek ifl sahibine verecektir.
fl sahibi leh ve aleyhine alan dava ve icra takipleri nedeni
ile Avukatlk Asgari cret Tarifesine gre gerek ifl sahibinden ve gerekse karfl taraftan bir yl iinde alnan/alnmas
gereken toplam avukatlk cretinin bu szleflme ile belirlenen aylk avukatlk cretinin bir yllk karfllndan fazla olmas durumunda aradaki miktar ifl sahibi tarafndan szleflmenin sona erme tarihinden bafllayarak on gn iinde avukata denecektir. Bu srede demede bulunulmamas avukata ihbara gerek olamadan szleflmeyi fesh ve alacan takip hakkn kazandrr. Ayn ifl sahibine bal olarak birden
fazla avukatn alflmas durumunda avukat creti her avukatn takip ettii dava ve icra takibi zerinden hesaplanacaktr.
Aylk cretin bir yl iinde kez zamannda denmemesi
Kaynak: Trkiye Barolar Birlii websitesi
1.av_ickapakya da iki aylk cretin denmemesi szleflmenin feshi sebebidir. Bu durumda avukat ihbara gerek olmadan szleflmeyi fesh eder ve szleflme sresine sonuna kadar olan aylk cretler muacceliyet kazanr.
eflitli Hkmler:
1- Bu szleflmeye konu olan hizmetler sadece ifl sahibi ile ilgili hukuki ifl ve ifllemleri kapsar. fl sahibinin, alflanlarnn
veya yetkililerinin kiflisel olarak karfllaflacaklar hukuki sorun, takip ve davalar bu szleflmenin kapsam dflndadr.
2- Avukat, bu szleflme nedeni ile stlendii ifli, yasalar ve
meslek kurallar uyarnca sonuna kadar takip etmekle ykmldr.
3- Avukat, bu szleflmeyle stlendii grevi; bizzat ya da
kendi gzetim ve sorumluluu altnda olmak kofluluyla baflka avukatlarla ifl birlii yaparak yerine getirebilir. Avukatn
baflka avukatlarla iflbirlii yapmas ifl sahibine karfl olan sorumluluunu ortadan kaldrmaz ve ayr bir cret demesini
gerektirmez.
4- fl sahibi, Avukatn takip ettii ifl ve davalar nedeniyle
Avukatn yazl olurunu almadan, baflka bir avukata vekalet
veremez. Aksi halde ifl sahibi tarafndan, o iflle ilgili cretin
tamam avukata denir.
5- Avukatn slendii grev ve ifl nedeniyle yaplacak tm
giderler, ifl sahibi tarafndan karfllanr. Grev ve ifl nedeniyle, flehir dflna gidildii takdirde, yol ve konaklama giderleri dflnda Avukatn brosundan ayr kalaca her gn
iin........................ TL. denir.
6- fl sahibi, hukuki ihtilafn sulh veya feragat ile bitirilmesini talep ederse durumu yazl olarak Avukata bildirmek zorundadr.
7- Taraflar bu szleflmede yazl adreslerini kanuni ikametgah olarak beyan ederler. Yazl olarak farkl bir adres bildirilmedii srece bu adreslere yaplan tebligatlar geerli kabul edilir.
8- fl bu szleflme................ tarihinden itibaren bir yl iin
dzenlenmifl olup, taraflar bu sre sona ermeden (30) gn
nce yazl olarak feshi ihbarda bulunmadklar takdirde,
szleflme ayn sre iin yenilenmifl saylr. Szleflmenin yenilenmesi durumunda aylk avukatlk creti taraflarca yeniden belirlenir.
9- Bu szleflmede yer almayan konularda 1136 sayl Avukatlk Yasas ve Avukatlk Asgari cret Tarifesi hkmleri
uygulanr.
10- Bu szleflmeden doan uyuflmazlklarn zmnde............... mahkeme ve icra daireleri yetkilidir.
fl Sahibi
Avukat
23
1. e
Sra Sizde 1
Trkiye Cumhuriyeti Vatandafl Olmak: Avukatlk
Kanununun 3. maddesinin ilk bendinde avukatlk
mesleine kabul iin T.C. vatandafl olmak flart ngrlmfltr.
Trk Hukuk Fakltelerinin Birinden Mezun Olmak
veya Yabanc Memleket Hukuk Fakltesinden Mezun Olup da Trkiye Hukuk Faklteleri Programlarna Gre Noksan Kalan Derslerden Baflarl Snav
Vermek.
Staj Bitim Belgesi Almfl Olmak: Avukatlk meslei
sadece teorik bilgi ile yaplabilecek bir meslek deildir. Teorik eitimin yan sra alnan eitimin problemlere uygulanmas ve teorik -pratik eitimin srekli olarak gelifltirilmesi gerekmektedir.
Levhasna Yazld Baro Snrlarnda kametgh Bulunmak: Yasa ile her avukatn levhasna yazlmak istedii baro blgesinde ikametghnn bulunmas zorunluluu getirilmifltir.
2. a
3. b
4. b
5. d
6. e
7. a
8. b
9. c
10. c
Yantnz yanlfl ise Avukatla Kabul in Aranan fiartlar bafll altnda size verilen bilgileri
gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Avukatla Kabul in Aranan fiartlar bafll altnda size verilen bilgileri
gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Avukatla Kabul in Aranan fiartlar bafll altnda size verilen bilgileri
gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Avukatla Kabul in Aranan fiartlar bafll altnda size verilen bilgileri
gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Avukatla Kabul in Aranan Olumsuz fiartlar bafll altnda size verilen
bilgileri gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Avukatla Kabul in Aranan Olumsuz fiartlar bafll altnda size verilen
bilgileri gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Avukatlk Meslei le Birleflmeyen fller bafll altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Avukatlk Meslei le Birleflebilen fller bafll altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Avukatlk Szleflmesinin
zellikleri bafll altnda size verilen bilgileri
gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Avukatlk Szleflmesinin
Sona Ermesi bafll altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.
Sra Sizde 2
Kasten ifllenen bir sutan dolay 2 yldan fazla sreyle hapis cezas almak,
Devletin gvenliine karfl ifllenmifl sulardan dolay
kesinleflmifl mahkmiyeti bulunmak,
Anayasal dzene ve bu dzenin iflleyifline karfl ifllenmifl sulardan dolay kesinleflmifl mahkmiyeti
bulunmak,
Milli savunmaya karfl ifllenmifl sulardan dolay kesinleflmifl mahkmiyeti bulunmak,
Devlet srlarna karfl sular ve casusluktan ifllenmifl
sulardan dolay kesinleflmifl mahkmiyeti bulunmak,
Zimmet ifllenmifl sulardan dolay kesinleflmifl mahkmiyeti bulunmak,
rtikp suundan dolay kesinleflmifl mahkmiyeti
bulunmak,
Rflvet suundan dolay kesinleflmifl mahkmiyeti
bulunmak,
Hrszlk suundan dolay kesinleflmifl mahkmiyeti
bulunmak,
Dolandrclk suundan dolay kesinleflmifl mahkmiyeti bulunmak,
Sahtecilik suundan dolay kesinleflmifl mahkmiyeti bulunmak,
24
Sra Sizde 5
Anonim, limitet flirketler ile kooperatiflerin ortakl,
ynetim kurulu baflkanl, yelii ve denetilii ve komandit flirketlerde komanditer ortaklk yapanlar avukatlk mesleini icra edebilirler.
Sra Sizde 6
Szleflmenin konusu iflin ifa edilmesi,
Avukatlk szleflmesinin sreli olmas halinde srenin dolmas,
Avukatlk szleflmesinin sresiz olmas halinde karfllkl irade aklamas,
Avukatn vekillikten iradesiyle ekilmesi,
Mvekkilin, tek yanl irade beyanyla avukat azletmesi,
Avukatn ya da mvekkilin vefat,
Avukatn ya da mvekkilin mahkeme kararyla ehliyetini yitirmesi,
Avukatn, avukatlk sfatn yitirmesi halinde avukatlk szleflmesi sona erer.
Yararlanlan Kaynaklar
nternet Kaynaklar
http://www.barobirlik.org.tr
http://www.adalet.gov.tr
http://www.turkiye.gov.tr
25
Amalarmz
N
N
N
Anahtar Kavramlar
cret hakk
Avans ve masraf
Grflme yetkisi
Yazflma yetkisi
Kanun yoluna baflvurma
Uzlafltrma
indekiler
Avukatlk ve Noterlik
Hukuku
Avukatn Hak ve
Yetkileri
AVUKAT-MVEKKL LfiKSNN
HUKUK NTEL
AVUKATIN VEKLET LfiKSNDEN
KAYNAKLANAN HAKLARI
AVUKATIN STATSNDEN
KAYNAKLANAN YETKLER
Avukat mvekkilden
bamszdr.
28
Avukatn grmeyi stlendii ifl karfllnda alaca cretin avukatlk szleflmesinde gsterilmesi gerekir. Avukatlk Kanununun 163. maddesinin I. fkrasnda
avukatlk szleflmesi iin fleklin bir ispat flart olarak dzenlendii anlafllmaktadr.
Bir baflka deyiflle avukatlk szleflmesinin yazl ve bu szleflmede de avukatlk cretinin kararlafltrlmfl olup olmamas geerlilik konusunda etkili olan bir flart deildir. Taraflarca szleflmede bir belirleme yaplmad takdirde avukatlk creti;
deeri para ile llmeyen ifl ve davalarda, Avukatlk Asgari cret Tarifesine gre (Av.K. m.164/IV),
deeri para ile llebilen ifl ve davalarda ise, asgari cret tarifelerindeki
miktarn altnda kalmamak kaydyla davann kazanlan blm iin avukatn emeine gre ilamn kesinlefltii tarihteki mddeabihin deerinin yzde
onu ile yzde yirmisi arasndaki bir miktar olarak (Av.K. m.164/IV),
belirlenir. Yargtay eflitli kararlarnda taraflar arasnda yaplan cret szleflmesinin
geerliliinin yapld tarihte yrrlkte olan Avukatlk Kanunu hkmlerine gre belirlenmesi gerektiini belirtmifltir.
Avukatlk Kanununun 164. maddesinin II. fkrasna gre, yzde yirmi befli aflmamak zere dava veya hkm olunacak fleyin deeri yahut parann belli bir yzdesi avukatlk creti olarak taraflarca kararlafltrlabilir.
Bu hkmden de anlafllaca zere avukatlk creti tutarna dava veya hkm
olunacak fleyin deerinin %25i biiminde bir st snr getirilmifltir. Avukatlk cretinin bu yasal snr afllarak %25lik orann zerinde belirlenmifl olduu durumlarda, avukatlk creti dava veya hkm olunacak fleyin deerinin %25i iin geerli
kabul edilecek, ancak %25lik oran aflan cret miktar geersiz saylacaktr. Zira
Av.K. m.163/IIe gre, avukatlk cret tavann aflan szleflmeler bu cret tavannda geerli saylr. Bu nedenle dava konusu veya hkm olunan fleyin bir ksmnn
(%25lik orann stnde kalan) veya tamamnn aynen avukata ait olacann kararlafltrld (ayni cret) szleflmeler geersiz olur.
SIRA SZDE
D fi N E L M
Avukatn hapis hakkn
kullanabilmesi iin cret
alacann vadesi gelmifl
S O R U
olmaldr.
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
Taraflarca szleflmede
SIRA SZDE farkl kararlafltrlmad taktirde avukatlk creti nasl belirlenir?
D fi N E L M
Avukatlk Kanununun
166. maddesinin 1. fkrasnda avukatn hapis hakk dzenlenmifltir. Bu hkme gre, avukatn, mvekkili tarafndan kendisine verilen veya
mvekkili namna
S O R U ald mallar, para ve dier her trl kymetleri, avukatlk creti ve yapt giderler deninceye kadar, kendi alaca nispetinde elinde tutabilmesi mmkndr. Ancak Av.K. m. 166/I erevesinde hapis hakknn kullanm bakDKKAT
mndan avukatn cret alacann vadesi gelmifl olmaldr.
Avukatn rhan hakk, hak sahibi avukat bakmndan, vekletnamenin dzenSIRA SZDE
lenme tarihine,
birden ok avukata verilen genel nitelikte bir vekletname sz konusu ise de, mvekkil adna crete tabi ifl yapan hak sahibi avukatlar tarafndan
yaplan ilk baflvuru tarihine gre yaplan sralama uyarnca sz konusu olacaktr.
AMALARIMIZ
fl sahibinin iflas halinde de avukatn veklet creti alaca rhanl alacaklar
arasnda yer alr.
N N
K T A P
29
Avukatlk Kanununun 174. maddesine gre, stlendii ifli hakl bir sebep olmakszn takipten vazgeen avukat, hibir cret isteyemeyecei gibi peflin ald
creti de iade etmek zorundadr.
Avukatn azli halinde, vekil eden avukatlk cretinin tamamn demelidir. Ancak avukatn azli kendi kusur veya ihmalinden dolay sz konusu olmuflsa, avukata cret denmesi gerekmeyecektir (Av.K. m. 174/2).
Avukatlk Kanununun 174. maddesi, Borlar Kanununun 396. maddesinin 2.
fkrasnda dzenlenmifl snrl tazminatla yetinmeyerek, hakl sebeple istifa halinde, avukata ifaya dair olan menfaatinin tmn yani tam cretini isteyebilme hakk vermifltir. Ayrca yasada keyfi olarak istifa halinde, avukatn mvekkilinin mspet zararnn tmn demekle ykml tutulmas esas da getirilmifltir.
Azli hakl klan sebebin gereklefltii tarihe kadar grlen avukatlk iflinin karfll, uyuflmazlk halinde, taraflarca kararlafltrlmfl deilse,
deeri para ile llebilen davalarda Av.K. m. 164/4e gre, davann kazanlan blm iin avukatn emeine gre ilamn kesinlefltii tarihteki mddeabihin deerinin %10u ile %20si arasndaki bir miktar olarak belirlenmesi,
deeri para ile llemeyen dava ve ifllerde ise avukatlk asgari creti tarifesi erevesinde verilen dilekeler ve klan duruflmalar ve benzerleri dikkate alnp avukatn verdii emek lsnde tespit olunmas ve avukat lehine karar altna alnmas mmkndr.
Azlin avukatn kusur veya ihmalinden tr gerekleflmesi halinde, avukata cret denmesi kural olarak gerekmez (Av.K. m.174/2), ancak avukat azle sebep
olan davranflnda kt niyetli olmad ve bu davranfl ile mvekkile zarar vermedii takdirde, azil anna kadar harcad emein karfll avukata denmelidir.
Ekleyelim ki, ilk avukatn muvafakati ile iflin baflka avukatlar tarafndan yrtlmesi halinde, ifl sahibi bu sebeple, ilk avukatn cretinden ksnt yapamaz
(Av.K. m.172/4).
Azil avukatn kusurundan kaynaklanyorsa, bunun crete etkisi nasl
olur?
SIRA
SZDE
D fi N E L M
Davalnn, avukat
vastasyla yrtt
S O Rat
U
davalarda, mahkeme
davadan feragat eden
davacy davalya veklet
creti demeye Dmahkm
KKAT
eder.
N N
HMK m. 340 erevesinde adli yardm karar ile atanan avukat, cret ve giderlerini
eskiden davay kaybeden taraftan dorudan kendi adna tahsile yetkili klnmflt.
T E L E Vve
Z Yveklet
ON
Ancak sonradan yaplan kanun deifliklii ile yarglama giderleri
creti
hazineden denmeye bafllamfltr.
NTERNET
SIRA SZDE
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
30
D fi N E L M
Avukatn stlendii dava ile
ilgili olarak dzenledii
layiha ve yapt ifllemler
O Rcret
U almas sz
iinSayr
konusu deildir.
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
Avukat zerine ald ifli sonuna kadar takiple ykml olduundan cret alnmadndan bahisle sorumluluunun da bafllamayacan kabul mmkn deildir.
S O R U dava ile ilgili olarak dzenledii layiha ve yapt ifllemler -bu
Avukatn stlendii
arada temyiz ve karar dzeltme yoluna baflvuru da dhil olmak zere- iin ayr cret almas sz
konusu deildir. Bununla birlikte icra takipleri ile Yargtay, DanflDKKAT
tay, Askeri Yargtay ve Sayfltayda temyizen ve Blge dare Mahkemelerinde itirazen grfllen ifllerin duruflmalar ise ayr cret gerektirir (Avukatlk Asgari cret
Tarifesi m. SIRA
2). SZDE
Veklet iliflkisi, mvekkil veya vekil tarafndan bir sebebe dayandrlmas gerekmeksizin,
tek tarafl ve ulaflmas gerekli bir beyanla her zaman iin sona erdiriAMALARIMIZ
lebilir. Azil ile vekilin, yani avukatn temsil yetkisi mvekkil tarafndan ortadan kaldrlr. Bu balamda azil hakk bozucu yenilik douran bir haktr. Mvekkilin azil
beyan avukata
taraflar arasndaki veklet iliflkisinin devam ettii varK T ulaflmadka
A P
saylr, nk vekletname, avukatn temsil yetkisine sahip olduunun en nemli
gstergesidir.
Avukatlk
gre avukata peflin olarak denmesi gereken bir cret denT E Lanlaflmasna
EVZYON
memifl ise, avukat ifle bafllamaya zorlanamaz. Byle bir durumda doabilecek her trl sorumluluk da bu duruma sebebiyet veren ifl sahibine ait olur (Av.K. m. 174/III).
Avukat cretsiz dava aldnda, bunu bal olduu baronun ynetim kuruluna
N T E R N E T (Av.K. m.164/IV). Bu hkm zellikle vergi ihtilaflarnn yabildirmek zorundadr
flanmasnn engellenmesi asndan nem taflr.
Vekil ile takip edilmifl bir dava nedeniyle, vekil eden ile vekili arasnda cret ve
dava giderlerine dair bir uyuflmazlk ortaya kacak olursa, bu tr uyuflmazlklarn
zm iin alacak davalarda yetkili ve grevli mahkeme Hukuk Usul Muhakemeleri Kanununun 15. maddesine gre belirlenir. Bu hkme gre cret ve giderler konusunda vekil ile mvekkili arasnda uyuflmazlk kmasna sebep olmufl asl
davann grld mahkeme yetkili olacaktr. Grevli mahkeme ise dava konusunun deerine baklmakszn asl davaya bakan mahkeme olacaktr. Buna karfllk
Yargtay ise gerek yetki gerekse grev bakmndan HUMK m. 15 hkmnn vekil
ile mvekkil arasndaki davada uygulanamayaca, bu tr davalarda da grev konusundaki genel kuraln (yani HUMK m. 8. hkmnn) ve yetki kurallarndan da
mahiyete uygun olanlarnn uygulama alan bulaca grflndedir.
N N
31
SIRA SZDE
D fi N E L M
D fi N E L M
S O R U
Yolculuk giderleriD peflinen
KKAT
denmedike avukat yola
kmaz.
N N
NTERNET
SIRA SZDE
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
32
33
meye gnderilmesi gerektiinde, hakim resen (kendiliinden) veya ilgililerin talebi halinde dosyada yer alan belge yada dosyann tamamnn onayl bir rneini
gnderilmesine karar verebilir (HMK m. 159).
Avukatn dosya evrakn tetkik yetkisinin ana hatlar nelerdir?
SIRA SZDE
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
Yarg organlar, emniyet
makamlar, dier kamu
kurum ve kurulufllar
SIRA SZDE
avukatlara grevlerini yerine
getirmeleri srasnda
yardmc olmak
zorundadrlar.AMALARIMIZ
N N
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
34
fade alma ve sorgu srasnda mdafi, sank ya da flphelinin haklarnn korunmasna ynelik mdahalelerde bulunabilir; bu balamda soru sorup, bunlarn tutanaa geirilmesini istemek de savunma avukatnn hakkdr.
Soruflturma aflamasnda rnein keflif, tank ve bilirkiflinin erken dinlenmesi ya
da soruflturmay geciktirmemek flartyla yer gsterme ifllemleri srasnda hazr bulunmak da mdafiinin sahip olduu yetkilerdendir. Yine flphelinin evinin ve eflyasnn aranmas esnasnda kt ve belgelerine el konulmuflsa, sulh ceza hkimi
veya Cumhuriyet Savcs bu belgeleri inceledii srada mdafi de hazr bulunabilir.
CMK m. 149a gre soruflturma ve kovuflturmann her aflamasnda bir veya birden fazla mdafi yardmndan yararlanmak flpheli veya sank iin bir haktr.
Grflme Yetkisi
Avukatlarn zgrlklerinden yoksun kiflilerle ilgili avukatlk grevlerinin gereklerini gereince yerine getirebilmeleri, onlarn grflme yetkilerinin bulunmasn ve
bu yetkinin gereksiz snrlandrmalardan arndrlmfl olmasn gerektirir. CMK m.
154 gereince mdafi vekletname aranmakszn flpheli ve sankla konuflulanlar
baflkalarnn duymayaca bir ortamda her zaman iin grflmek yetkisine sahiptir.
Savunmaya iliflkin olduklar ceza infaz kurumlarna giren avukatlarca yazl olarak bildirilmifl olan belge ve dosyalar ceza infaz kurumlar yetkilileri tarafndan incelemeye tabi tutulmayacaktr.
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
Avrupa nsan Haklar Mahkemesine gre, tutuklu sann avukatyla grflmeD fi N E L Madil yarglanma hakknn yan sra mahkemeye gidebilme haksinin engellenmesi,
knn da ihlalini oluflturur. fiayet delillerin karartlmas gibi bir tehlike sz konusu
deilse sankS OveR avukat
arasndaki grflme gizli ve zeldir. Savunma avukatnn
U
sankla grflme hakk, onun bilgilendirilmesini salayarak zgrl kstlanmfl
olan sank ile dier yarglama sjeleri arasndaki mevcut dengesizliin giderilmesiDKKAT
ne hizmet eder. Hukuki bilgi veya tavsiye alma sank iin temel bir haktr. te yandan savunma makamnn da etkili bir savunma hazrlayabilmesi ancak sank ile yeSIRA SZDE
terli bilgi alflverifli
yapabilmesi durumunda mmkn olabilir. Grflme hakk savunma hakk kapsamnda yer almaktadr dolaysyla anayasal gvenceye sahip bir
hak niteliindedir. Bu yzden grflmelerin sre ve say ynnden snrlandrlmaAMALARIMIZ
s sz konusu olamaz.
N N
K T A P
Sann mdafiye, mdafiin
sana yazd mektup ve
elektronik haberleflme
Tmesajlar
E L E V Zgizli
Y O olup,
N
alamaz ve kontrol
edilemez.
NTERNET
Avukatlarn SIRA
grflme
SZDEyetkisinin kapsamna neler girer?
YazflmaK Yetkisi
T A P
Sann mdafiye-avukata, mdafiin sana-mvekkile yazd mektup ve elektronik haberleflme mesajlar gizli olup, alamaz ve kontrol edilemez. Bunlarn sadece mdafi-avukat
postas olup olmad hususu denetime tabi tutulabilir. Yazflma
TELEVZYON
yetkisini kullanrken mdafi, sana gnderdii mektup ve yazflmalar biimindeki postann mdafiden geldiinin tutukevi grevlilerince anlafllmasn salayacak
flekilde olmasna zen gstermelidir.
T E R gereince,
NET
CMK m. N154
flpheli veya sann mdafi ile yazflmalar da denetlenemez. fipheli veya sankla avukat arasndaki yazflmalara bu kifliler nezdinde bulunduka el konulamaz.
Savunmann hazrlanmas bakmndan gerekli olan yazlar ve dier belgeleri izne gerek olmakszn mdafi sana verebilir.
35
Sr Saklama Yetkisi
Avukatlk Kanununun 36. maddesinde Avukatlarn, kendilerine tevdi edilen veya
gerek avukatlk grevi, gerekse Trkiye Barolar Birlii ve barolar organlarndaki
grevleri dolaysyla rendikleri hususlar aa vurmalar yasaktr. denilerek
avukatlarn sr saklama ykmllnn iki ksmdan meydana geldii belirtilmifltir.
36
Uzlafltrma Yetkisi
Avukatlar kendilerine intikal eden dava ve ifllerde, mvekkilleriyle karfl taraf uzlaflmaya davet edebilir. Bu dzenleme ile sz konusu olan uzlaflmann taraflar ve
avukatlarnca birlikte yaplmas gereklilii getirilmifltir. Uzlaflma salanmas ve tutanan dzenlenmesi halinde her iki tarafn da avukatla temsil edilmesi zorunludur.
Karfl tarafn uzlaflma iin yaplan davete icabet etmesi ve uzlaflmann salanmas halinde, uzlaflma konusunun, yerinin ve tarihinin, taraflarn yerine getirmeleri gereken hususlarn yer ald tutanak, avukatlarla mvekkilleri tarafndan birlikte imzalanr ve bu tutanak K m. 38 anlamnda bir ilam nitelii taflr.
37
zet
N
A M A
N
A M A
N
A M A
38
Kendimizi Snayalm
1. Avukatn, mvekkili tarafndan kendisine verilen veya mvekkili namna ald mallar, para ve dier her
trl kymetleri, avukatlk creti ve yapt giderler deninceye kadar, kendi alaca nispetinde elinde tutabilmesine ne ad verilir?
a. Veklet szleflmesi
b. Avukatlk szleflmesi
c. cret hakk
d. Mahsup
e. Hapis hakk
2. stlendii ifli hakl bir sebep olmakszn takipten vazgeen avukat peflin ald creti ne yapmak zorundadr?
a. Yapt ifl kadar veklet cretinden mahsup edip
artan mvekkile iade etmelidir
b. Veklet cretinin tamam avukatn olmaldr.
c. Avukat veklet cretinin tamamn mvekkile
iade etmelidir.
d. Avukat paray bir hayr kurumuna bafllamaldr.
e. Veklet creti avukatn bal bulunduu baroya
depo edilmelidir.
3. Avukatn azli halinde, mvekkilin demesi gereken
cret nedir?
a. Avukatn yapt ifl orannda veklet creti denmelidir.
b. Avukatlk cretinin %50si denmelidir.
c. Hi avukatlk creti denmemelidir.
d. Avukatlk cretinin tamamn demelidir
e. Mvekkili rzasna kalmfl bir durumdur.
4. Henz gerekleflmemifl veya henz vadesi gelmemifl
mstakbel giderlere iliflkin olarak avukata yaplan peflin demelere ne ad verilir?
a. Har
b. Harcrah
c. Yarglama gideri
d. Veklet creti
e. Avans
5. Afladakilerden hangisi avukatn statsnden kaynaklanan yetkilerinden deildir?
a. Vekalet creti talep yetkisi
b. Hazr bulunma yetkisi
c. Grflme yetkisi
d. Yazflma yetkisi
e. Dosya evrakn tetkik yetkisi
39
Okuma Paras
1. e
2. c
3. d
4. e
5. a
6. b
7. c
8. d
Kaynak: http://www.turkhukuksitesi.com/showthread.php?t=23569 (15.05.2011)
9. e
10. a
40
Sra Sizde 5
Avukatlk Kanununda avukatlarn ve stajyerlerin gerek dava dosyalarn gerekse takip dosyalarn, vekletname ibraz gerekmeden inceleyebilecekleri hkme
balanmfltr. Ancak dosyadaki kt ve belgelerin fotokopisinin alnabilmesi bakmndan vekletname ibraz gerekir.
HUMK m. 157ye gre de, iki taraf veya vekilleri dava
dosyasn tetkik ve mtalaa edebilirler. Dosya ancak
mahkemenin bulunduu yerde incelenebilir. Dosyann
baflka bir mahkemeye gnderilmesi gereken hallerde
evrak ibraz edenler, asllar yerine tasdikli suretlerinin
gnderilmesini isteyebilirler (HUMK m. 156).
Sululuk ya da susuzluu kantlamada nemli saylabilecek bilgiler ieren belgelerin avukat tarafndan incelenmesinin engellenmesi, ceza yargsndaki savunma temel hakknn (Anayasa m. 36) ihlali anlamna gelir. Savunma makamnn, mahkemenin yaralanabilecei, deerlendirebilecei her belgeyi inceleme yetkisi
vardr.
Sra Sizde 6
Avukatlarn zgrlklerinden yoksun kiflilerle ilgili avukatlk grevlerinin gereklerini gereince yerine getirebilmeleri onlarn grflme yetkilerinin bulunmasn ve
bu yetkinin gereksiz snrlandrmalardan arndrlmfl olmasn gerektirir. CMK m. 154 gereince mdafi vekletname aranmakszn flpheli ve sankla konuflulanlar
baflkalarnn duymayaca bir ortamda her zaman iin
grflmek yetkisine sahiptir. Savunmaya iliflkin olduklar ceza infaz kurumlarna giren avukatlarca yazl olarak
bildirilmifl olan belge ve dosyalar ceza infaz kurumlar
yetkilileri tarafndan incelemeye tabi tutulmayacaktr.
Avrupa nsan Haklar Mahkemesine gre, tutuklu sann avukatyla grflmesinin engellenmesi, adil yarglanma hakknn yan sra mahkemeye gidebilme hakknn da ihlalini oluflturur.
Yararlanlan Kaynaklar
nternet Kaynaklar
http://www.barobirlik.org.tr
http://www.adalet.gov.tr
http://www.turkiye.gov.tr
41
4
Amalarmz
N
N
N
Anahtar Kavramlar
Aydnlatma ykmll
Dosya tutma
Sadakat ykmll
Hesap verme
Veklet grevi
Sr saklama
indekiler
Avukatlk ve Noterlik
Hukuku
Avukatn
Ykmllkleri
AVUKAT-MVEKKL LfiKSNDEN
KAYNAKLANAN
YKMLLKLER
AVUKAT-MAHKEME LfiKSNDEN
KAYNAKLANAN
YKMLLKLER
AVUKATIN YARGILAMA
MERCLER VE RESM
MAKAMLARLA LfiKLERNDEN
KAYNAKLANAN
YKMLLKLER
AVUKATLIK STATSNDEN
KAYNAKLANAN
YKMLLKLER
Avukatn Ykmllkleri
AVUKAT-MVEKKL LfiKSNDEN KAYNAKLANAN
YKMLLKLER
Aydnlatma Ykmll
Avukatn aydnlatma ykmlnn kapsam, somut olayn zellikleri ve flartlar
erevesinde belirlenir. Avukatn aydnlatma ykmll, mvekkilinin konuya
iliflkin gerekli bilgiye sahip klnmasna yneliktir. Avukatn bu ykmllnn
kapsam, mvekkilin kltr dzeyine, hukuki bilgisizliine gre belirlenmelidir.
Ancak meseleyi meslee yabanc bir tarzda kolluk kuvveti gibi arafltrmak avukatn grevi deildir. Avukatn stlendii veklet grevi aydnlatma ykmllnn
yerine getirilmesini zorunlu klar. Ancak bu ykmlln yerine getirilmesinin
vekil eden sebebi ile glefltii veya olanakszlaflt durumlarda avukat bu ykmll yerine getirmeye zorlanamaz.
Avukat ile vekil eden arasnda gven temeline dayal bir hukuki iliflki mevcut
olmas gerektiinden, vekil edenin kendisine verdii bilgilerin doru olmadn
avukatn var sayabilmesi mmkn deildir. Ancak zorlayc sebepler ve hakl gerekeye dayal bir flphenin varl halinde, avukatn ayrca bu hususa aklk getirme ve ister hukuki, ister ekonomik nitelikte olsun, vekil edenin verecei yanlfl
bilgilerin yarataca sonulara aka dikkat ekme zorunluluu vardr.
Sadakat Ykmll
Aslnda sadakat ykmll, avukatn vekil edenine karfl olan dier mesleki ykmllklerinin de temelini oluflturur.
Sadakat ykmllnn temelinde avukat ile vekil eden arasndaki zel nitelikte gven iliflkisi yer alr. Avukat gerek vekil edenini temsil ederken gerekse de
ona hukuki danflmanlk yaparken doru, emin, amaca en uygun ve kapsaml flekilde onu bilgilendirmek ve temsil etmek durumundadr. Bu grevleri yaparken
avukatn bamsz olmas ve kiflisel menfaatleri dikkate almamas gerekir.
Sadakat ykmll, gerek veklet grevinin yerine getirilmesi srasnda, gerekse de veklet grevi bittikten sonra devam eder. Bu ykmllk kapsamnda
avukat kendisine duyulan gvene uygun biimde vekil edenin menfaatlerini korumal ve kendi menfaatini vekil edeninkine tabi klmaldr.
Avukatn aydnlatma
ykmll, vekil edeninin
konuya iliflkin gerekli bilgiye
sahip klnmasna yneliktir.
44
D fi N E L M
S O R U
Avukatn zen
ykmllnn
D K K A T gereklerini
yerine getirmemesi, hukuki
yaptrmlarn yan sra,
disiplin yaptrmlarna da
SIRA SZDE
sebep olabilir.
AMALARIMIZ
Sadakat ykmllnn
alt gerekleri nelerdir?
SIRA SZDE
N N
K T A P
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
Avukatn edimini
flahsen yerine getirme ykmllnn kapsamna neler girer?
SIRA SZDE
N N
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
45
D fi N E L M
stlendii Her fl in Dosya Tutma Ykmll
SIRA SZDE
D fi N E L M
Avukatlk Kanununun 52. maddesine gre, avukat zerine ald her ifl veya yazS O R U
l mtalaasna baflvurulan her husus hakknda dzenli dosya tutmakla
ykmldr. Dosya tutmayan avukat, bu ykmlln ihlal etmifl olur.
Av.K. m. 53 e gre, avukat yapt grflmelerden gerekli saydklarn bir tutaDKKAT
nakla tespit eder. Tutanan alt grflmede bulunanlar tarafndan imzalanr.
N N
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
Elinde Bulundurduu Dava Evrak ile lgili Ykmllkleri
SIRA SZDE
Avukatlk Kanununun 39. maddesine gre avukat, avukatlk creti ve yapmfl olduu giderler kendisine denmedike, elinde bulunan evrak
geri vermekle yAMALARIMIZ
kml deildir. Bu hkmden aksi ile kant yoluyla yntemi vastasyla karlacak
AMALARIMIZ
K T A P
K T A P
TELEVZYON
TELEVZYON
46
sonu, creti ve yapmfl olduu giderler vekil edence dendiinde avukatn elinde bulundurduu evrak vekil edene iade etmekle ykml olduudur.
Avukatn, cret ve masraf alaca deninceye kadar elde bulundurduu evrak
iadeden kanma konusundaki hakknn, hakkn ktye kullanlmas yasa erevesinde, ktye kullanlmamas gerekir.
Sr Saklama Ykmll
Avukatn sr saklama
ykmll, veklet grevi
son bulduktan sonra da
devam eder.
Sr saklama ykmll, Avukatlk Kanununun 36. maddesinde ve Meslek Kurallarnn 37. maddesinde dzenlenmifltir. Bu ykmllk, avukatn vekil edeniyle
arasnda kurulmufl bulunan ve karfllkl sadakat gerektiren zel nitelikteki gven
iliflkisine dayanr. Bu ykmllk sayesinde, vekil eden kendisini temsil eden avukatna haklarn korumas konusunda tam bir gven duyar. Mahkemeye intikal
eden her olayda taraflarn tamam, sisteme ve sistemin unsurlarna gvenmelidir.
Avukatlk Kanununa gre, avukatn meslek srr gerei tanklktan ekinmesinin sz konusu olduu hallerde vekil edenin onay vermesi avukat bu konuda
balamaz, avukat vekil edenin bu konudaki rzasna ramen tanklk etmeyebilir.
Avukatn sr saklama ykmll, veklet grevi son bulduktan sonra da devam eder. Avukatn mesleini icra ederken edindii ve vekil eden asndan gizli
kalmas gereken, bir baflka deyiflle herkese bilinmeyen vekil edenin zel yaflam
alann ilgilendiren hususlar avukat asndan meslek srr teflkil eder. Meslek srrndan sz edebilmek iin, srrn renilmesi ile mesleki faaliyet arasnda bir nedensellik ba bulunmas gerekir.
Avukatn sr saklama ykmlln gerei gibi yerine getirmemesi, vekil edenin maddi ve/veya manevi zarara uramasna sebep olursa bu durum avukatn hukuki sorumluluunu gerektirir.
Bazen bir iflletmeye zg ticari bir husus veya vergiyle ilgili bir bilgi veya siyasi nitelikteki bir husus da avukat tarafndan gizli tutulmaldr. Ancak, avukatn meslek srr ile ballktan kurtulabilmesini salayan baz haller bulunmaktadr. Bunlar;
47
Vekil edenin Rzas: Avukatlk Kanununun 36.maddesinde de belirtildii zere, srrn aklanmas konusunda vekil edeninin bir rzas varsa avukat sr saklama
ykmllnden kurtulmaktadr.
Iztrar Hali: Avukatn taammden ifllenen ar sular konusunda bilgi sahibi olmas halinde bunu aklamas gerektii savunulur. Ancak doktrinde bu grfle karflt grfller de vardr.
Avukatn zel Hukuka Dayanan Tazminat stemi, Ceza Hukukuna Dayanan
Yaptrm veya Meslek Hukukuna zg Disiplin Cezas Tehdidi Altnda Bulunmas Hali: Avukatn, zel hukuka iliflkin bir tazminat istemi, meslek hukukuna zg
bir disiplin cezas veya ceza hukukuna dair bir ceza tehdidi altnda bulunduu haller ile cret konusundaki ihtilaflarda, mevcut maddi ve hukuki durum erevesinde kendi kiflisel menfaatlerini koruma yetkisine sahip olduu kabul edilmelidir. Bu
gibi hallerde, vekil edenin avukatn sr saklamakla ykml olduunda srar etmesi, hileli hareket saylmal ve avukat bu erevede sr saklama ykmllnden
kurtulmufl kabul edilebilmelidir.
Avukatn meslek srr ile ballktan kurtulabilmesini salayan haller
nelerdir?
SIRA
SZDE
D fi N E L M
Avukatn vekil edenin kiflisel
menfaatlerini koruma
S O Rifllevi
U
hukuk ve yasalarla snrldr.
DKKAT
N N
Hukuk yarglamasnda kural olarak, yarg kendisine taraflarca sunulan olaya iliflkin verileri kararna esas almak zorunda olduu iin, avukat hukuken nemli olan
tm bilgi ve belgeleri ileri srmeli, bu hususlar ortaya koymal ve bu konuda
TELEVZYON
zenli alflmal, dava malzemelerini ayklamal, yarglama ile iliflkili olmayanlar
yarglamadan uzak tutmaldr.
Uyuflmazla uygulanacak mevzuat tespit yargcn grevi olmasna ramen, avukatn bu konudaki mdahale ve katklar da zm asndan son
N Tderece
E R N E T nemlidir.
SIRA SZDE
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
Uyuflmazla uygulanacak
mevzuat tespit yargcn
grevidir ama avukatn bu
konudaki katklar da
zme yardmc olur.
48
D fi N E L M
DKKAT
TELEVZYON
N N
AMALARIMIZ
resmi mercilerde grevli
K T A P
D fi N E L M
Avukatn tanklarla
olan iliflkilerde dikkat etmek zorunda olduu hususlar, avukatn
bilirkiflilerle olan iliflkisi asndan da geerlidir. Avukat bilirkifliler ile olan iliflkilerS O R U dikkat etmelidir. Bu balamda avukatn, bir bilirkifliyle hazrlade de, bu hususlara
nan bir bilirkifli raporunun deifltirilmesini salayacak flekilde bir iliflki kurmas
meslek kurallarna
aykr olur. Bu durum ceza hukuku anlamnda da su teflkil eder.
DKKAT
S O R U
SIRA SZDE
Avukatn tanklarla
iliflkilerine iliflkin kurallar nelerdir?
SIRA SZDE
N T E R Ngirifli
ET
Avukat, meslee
ve avukat statsn kazanmas ile birlikte pek ok ykmllk altna girer. Avukatn bu balamda ortaya kan ilk statsel ykmll, bir
bro edinmek ve baro levhasna yazlmaktr. Ayrca avukat mesleini icra etmeye
bafllad andan itibaren baro keseneklerini demek, baronun olaan ve olaanst genel kurul toplantlarna katlmak, baro organlarnda almfl olduu grevleri
yerine getirmek, CMK m. 150 gereince grevlendirildii iflleri grmek, baro levhasnda yazl brosundan baflka yerlerde, mahkeme salonlarnda veya adliye binas iinde baflka bir yerde ifl sahipleri ile hukuki danflma ve ifl kabul amac ile
bir araya gelmekten kanmak, hkim veya Cumhuriyet Savcsnn efli, sebep veya
nesep itibaryla usul ve fruundan veya 2. dereceye kadar hsmlarndan ise, davada avukatlk etmekten kanmak, meslekle badaflmayan nitelikte bir baflka ifli
yapmaktan kanmak; TBB ve baro organlarndaki grevleri dolaysyla rendiklerini aklamaktan kanmak ile ykml olur.
Yine avukatn kar karfll ifl temin etmek, ekiflmeli haklar edinmek veya
bunlarn edinilmesine araclk etmek, ifl temin etmek iin reklam saylabilecek her
trl teflebbs ve harekette bulunmak, zellikle tabelalarnda ve basl ktlarnda avukat unvan ve akademik unvanlar dflnda bir sfat kullanmaktan kanmak
biiminde ykmllkleri de vardr.
49
Avukatn statsel
ykmllklerinin baflnda
bir bro edinmek ve baro
levhasna yazlmak gelir.
50
zet
N
A M A
N
A M A
N
A M A
51
Kendimizi Snayalm
1. Afladakilerden hangisi avukatn, avukat - mvekkil
iliflkisinden kaynaklanan ykmllklerinden deildir?
a. Aydnlatma ykmll,
b. Sadakat ykmll,
c. Edimini zenle yerine getirme ykmll,
d. Dileke yazma ykmll,
e. Edimini flahsen yerine getirme ykmll,
2. Afladakilerden hangisi avukatn, avukat - mvekkil
iliflkisinden kaynaklanan ykmllklerinden deildir?
a. Vekletten uygun olmayan zamanda ekilmekten kanma ykmll,
b. Mvekkil talimatlar dairesinde veklet grevini
yrtme ykmll,
c. Mvekkil menfaatlerini koruma ve savunmada
en gvenilir usuln izlenmesi ykmll,
d. Mvekkiline yol gsterme ve tavsiyede bulunma ykmll,
e. Dosya inceleme ykmll,
3. Afladakilerden hangisi avukatn, avukat - mvekkil
iliflkisinden kaynaklanan ykmllklerinden deildir?
a. Tanklara verecekleri ifadeleri retme ykmll,
b. stlendii her ifl iin dosya tutma ykmll
c. Avukatn elinde bulundurduu dava evrak ile
ilgili ykmll
d. Avukatn hesap verme ykmll
e. Avukatn sr saklama ykmll
4. Afladakilerden hangisi avukat - mahkeme iliflkisinden kaynaklanan ykmllklerinden deildir?
a. Gerein bulunmasna katkda bulunma ykmll
b. Polis ile iflbirlii yapma ykmll,
c. Teklif olunan bir ifli haksz veya yolsuz bulduunda red ykmll
d. Davay srncemede brakmaktan kanma ykmll
e. Tanklarla temasa geme ve onlar etkilemekten
kanma ykmll
52
Okuma Paras
9. Afladakilerden hangisi avukatn vekil edenine yol
gsterme ve tavsiyede bulunma ykmllnn alt
gereklerinden deildir?
a. Yarglamann kurucu unsuru olma ykmll,
b. Masraf rizikosuna dikkat ekme ykmll
c. Dava rizikosuna dikkat ekme ykmll
d. Avukatn yargsal nitelikte olmayan faaliyetine
iliflkin istiflare ykmll
e. Sulh olunmas srasnda avukata dflen dikkat
ekme ykmll
10. Avukat, kendisine tevdi olunan evrak, vekletin sona ermesinden itibaren ka yl sre ile saklamakla ykmldr?
a. 1
b. 2
c. 3
d. 4
e. 5
53
1. d
Sra Sizde 1
Avukatn sadakat ykmllnn alt gerekleri flunlardr:
- Uygunsuz ifllerin reddi zorunluluu
- atflan menfaatleri temsil etmekten kanma ykmll
- Taraf deifltirmekten kanma ykmll (taraf deifltirme yasa)
2. e
3. a
4. b
5. c
6. d
7. e
8. a
9. a
10. c
Yantnz yanlfl ise Avukat-Mvekkil liflkisinden Kaynaklanan Ykmllkler bafll altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Avukat-Mvekkil liflkisinden Kaynaklanan Ykmllkler bafll altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Avukat-Mvekkil liflkisinden Kaynaklanan Ykmllkler bafll altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Avukat-mahkeme iliflkisinden kaynaklanan ykmllkler bafll altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Avukat-Mvekkil liflkisinden Kaynaklanan Ykmllkler bafll altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Avukat-Mvekkil liflkisinden Kaynaklanan Ykmllkler bafll altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Avukat-Mvekkil liflkisinden Kaynaklanan Ykmllkler bafll altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Avukat-Mahkeme liflkisinden Kaynaklanan Ykmllkler bafll altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Avukat-Mahkeme liflkisinden Kaynaklanan Ykmllkler bafll altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Avukat-Mesleki Statsnden Ykmllkler bafll altnda size verilen
bilgileri gzden geiriniz.
Sra Sizde 2
Avukat, kural olarak stlendii ifli bizzat yapmakla ykmldr. Verilen vekletnamede avukat baflkasn tevkile yetkili klnmfl ise, yazl szleflmede aksine hkm bulunmadka, veklet verilen avukat bu ifli baflka
bir avukat ile birlikte veya baflka bir avukata vererek takip ettirebilir.
Avukatn stlendii bir ifli tevkil yetkisi dhilinde bir
meslektaflna devretmesi halinde, tevkil olunan avukat,
ifli flahsen yerine getirmekle ykml olan tevkil eden
avukatn yerine kaim yani alt vekil olur. Tevkil edilen
avukat, tevkil eden avukat birlikte stlendii veklet
grevinin gereini yerine getirmek borcu altndadr.
Tevkil eden avukatn yerine geen, alt vekil konumunda bulunan tevkil edilen avukat, bamsz olarak hareket eder. Dier bir deyiflle veklet iflini yrtrken tevkil eden avukattan emir ve talimat almaz.
Sra Sizde 3
Avukatn vekil edenine yol gsterme ve tavsiyede bulunma ykmllnn alt gerekleri flunlardr:
- Dava Rizikosuna Dikkat ekme,
- Masraf Rizikosuna Dikkat ekme,
- Avukatn Yargsal Nitelikte Olmayan Faaliyetine liflkin stiflare,
- Sulh Olunmas Srasnda Avukata Dflen Dikkat ekme.
54
Yararlanlan Kaynaklar
Sra Sizde 4
Avukatn meslek srr ile ballktan kurtulabilmesini
salayan haller flunlardr:
- Vekil edenin Rzas: Avukatlk Kanununun 36.maddesinde de belirtildii zere, srrn aklanmas konusunda vekil edeninin bir rzas varsa avukat sr saklama ykmllnden kurtulmaktadr.
- Iztrar Hali: Avukatn taammden ifllenen ar sular
konusunda bilgi sahibi olmas halinde bunu aklamas gerektii savunulur. Ancak doktrinde bu grfle karflt grfller de vardr.
- Avukatn zel hukuka dayanan tazminat istemi, ceza
hukukuna dayanan yaptrm veya meslek hukukuna
zg disiplin cezas tehdidi altnda bulunmas.
Sra Sizde 5
Avukat, esasen tank olarak dinlenebileceklerle iliflki
kurmamaldr. Avukat ileride tank olarak dinlenecek
kimselerden istisnai hallerde baz hususlar renmek
mecburiyetinde kalsa bile, bu kiflileri etkilemifl olma
flphesi altnda kalmaktan kendisini korumaldr. Bu
balamda avukat tanklara tavsiyede bulunamaz, ne flekilde tanklk edecekleri veya yarg nnde nasl hareket edecekleri hakknda onlara talimat veremez.
nternet Kaynaklar
http://www.barobirlik.org.tr
http://www.adalet.gov.tr
http://www.turkiye.gov.tr
Amalarmz
N
N
N
N
Anahtar Kavramlar
Avukatlk meslei
Trkiye Barolar Birlii
Mesleki dayanflma
Meslek kurallar
Barolar
indekiler
Avukatlk ve
Noterlik Hukuku
Avukatlk Meslek
Kurallar
Avukatlk meslek
kurallarnn konulmasnda
ama meslee bir standart
getirmek, meslein z
disiplinini oluflturmaktr.
58
59
bildirmemesi, vekil edenine sahte mahkeme karar vermesi, adi flirket orta olmas avukatn davranfl zen ilkesine aykrdr. Yine Ceza Muhakemesi Kanununa gre Baro tarafndan atanan avukatn mdafilik creti dflnda savunduklar kifliden
cret talebi bu ilkeye aykrdr.
Avukat, yazarken de, konuflurken de dflncelerini olgun ve objektif bir biimde aklamaldr. Mesleki alflmasnda avukat, hukukla ve yasalarla ilgisiz aklamalardan kanmaldr.
Avukat, iddia ve savunmann hukuki yn ile ilgilidir. Taraflar arasnda anlaflmazln dourduu dflmanlklarn dflnda kalmaldr.
Avukat, salt n kazandrmaya ynelen her trl gereksiz davranfltan titizlikle
kanmaldr. Avukatn hangi gereke ile olursa olsun televizyon dergi, gazete nne kmas, beyanlarda bulunmas bu maddenin ihlali anlamna gelir.
Bir avukatn kamuya sunduu beyanlarnn bilgi verme hakk kabul edilmesi
iin doru ve gerek bir bilgi sunulmal, verilen bilgi, bilgilendirme maksadn aflmamal, objektif snrlar iinde olmaldr.
a. Avukat, yalnz adres deiflikliini, reklam niteliini taflmayacak biimde,
ilan yoluyla duyurabilir.
b. Avukatn bafllkl katlar, kartvizitleri, bro levhalar reklam nitelii taflyabilecek aflrlkta olamaz.
c. Avukat, telefon rehberinde meslekler ksmnda adres yazdrabilir. Bunun
dflnda farkl byklkte harflere ya da ilan niteliinde yazlara yer verdiremez.
d. Ortak bro kuran avukatlar, bronun reklam arac olmamasna, hukuk
brosu olma niteliini yitirmemesine dikkat ederler.
Avukat kendine ifl salama niteliindeki her trl davranfltan ekinir. Avukatn
kendisine ifl salamak amacyla ifl verebilecek kiflilere mektup yazp grflmeye
armas, kamulafltrma davasnda kamulafltrma yaplacak kye yaplan gezi, tek
alflan avukatn hukuk brosu olarak tabela asmas, yabanc dil bilmeyen avukatn yabanc dilde kartvizit basmas meslek kuraln ihlaldir.
Avukatn kamuya sunduu beyanlarla ilgili temel kurallar nelerdir?SIRA SZDE
Avukat, kanunen bulunduu baflkaca mevki ve olanaklarnn mesleki alflmaD fi N E L M
larna etkili olmamasna dikkat eder.
Avukat, mesleki alflmas dflnda kiflisel anlaflmazlklarda, avukatlk sfatnn zelliklerinden yararlanamaz. rnein, henz seim Ssreci
O R U bafllamadan,
aday olduu kesinleflmeyen, seimde olduu iddiasyla kartvizit bastrp burada avukatlk unvann kullanmak meslek kuraln ihlaldir. Ancak her duDKKAT
rum kendi zgn koflullar iinde deerlendirileceinden lkede seim havasna girildiinde ve adaylk ve aday adayl sreci baflladnda herhangi
SIRA SZDE
bir mevkiye aday olan kiflinin avukat unvann kullanmas
meslek kuraln
ihlal saylmaz.
Avukat, brosunun grevin vakarna uygun biimde tutulmasna aba gsAMALARIMIZ
terir. Avukatlk faaliyeti yrtenin mesleinin nemini haiz, yaplan ifl ile zdefllemifl olan brosunu mesleine uygun yerde ve mesleine uygun flekilde tefrifl etmeli ve tutmaldr. ok abartl dekor, ifl sahiplerini
K T A P etkileyecek
flekilde aslmfl fotoraflar (askeri personelle, nllerle ya da siyasilerle), bronun ok dank ya da kirli olmas, ya da bronun dinsel ya da elence
mekanlarnn ortasnda yer almas meslek kuraln ihlaldir.
TELEVZYON
Avukat, iddia ve
savunmann hukuki yn ile
ilgilidir. Taraflar arasnda
anlaflmazln dourduu
dflmanlklarn dflnda
kalmaldr.
N N
NTERNET
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
60
Uzunca bir sre brosundan uzak kalmak zorunda bulunan avukat, ifllerine
bakacak, mvekkillerini kabul edecek meslektaflnn adn barosuna bildirir.
Avukatn bilgi verme ykmll, Avukat ile Baro iliflkisini dzenleyen bir
meslek kuraldr.
SIRA SZDE
Avukat meslek kurulufllarnca verilen grevleri, hakl sebepler dflnda, kaD fi N E zorundadr.
LM
bul etmek
Mesleki alflmasndan tr aleyhine alan dava layihasnn bir rneini,
S Obarosuna
R U
avukat
verir. Baronun hukuki anlaflmazlklardaki arabuluculuk
teklifini kabul etmek zorundadr. Avukatn bilgi verme ykmll, Avukat ile Baro iliflkisini dzenleyen bir meslek kuraldr. Burada ama AvukaDKKAT
tn eyleminin bal bulunduu Baro tarafndan deerlendirilmesini, gerekmesi halinde Baro tarafndan resen soruflturmas almasn salamaktr.
SIRA kendisiyle
SZDE
Avukat,
ilgili her trl belgeleri baroda grmek hakkn haizdir.
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
N N
YARGI AMALARIMIZ
ORGANLARIYLA VE ADL MERCLERLE
LfiKLER
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
SIRA SZDE
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
Avukatn brosu
ilgili ve brosundan uzak kalmas halinde yapmas gerekenler nelerdir?
SIRA ile
SZDE
SIRA ve
SZDE
Avukatn hkim
savclarla iliflkilerinde uymak zorunda olduu kurallar nelerdir?
Avukat, daha nce hkim, savc, hakem ya da baflka resmi bir sfatla inceledii
D fi N E L M
iflte grev alamaz.
Hkim ve savc ile hsmlk ya da evlilikten gelen engelleri gsteren, kanun
S O yazl
R U
hkmnde
derece dflnda kalan hsmlklar ve baflkaca yaknlklarda,
avukat, meslek onuruna en uygun biimde takdirini kullanr.
AvukatlarD ve
stajyerleri, meslee yaraflr bir klk ve kyafetle, bafllar ak
K Kavukat
AT
olarak mahkemelerde grev yaparlar. Duruflmalara, Trkiye Barolar Birliince
flekli saptanmfl cbbe ile ve temiz bir kyafetle karlar. Erkek avukatlar, iklim
SIRA SZDE
ve mevsim koflullarnn elverdii lde kravat takarlar. (Trkiye Barolar
Birliinin 27-28 ,mays 1989 tarihinde Giresunda yaplan XX. Olaan Genel
Kurul kararyla
deiflik metin.)
AMALARIMIZ
Avukat duruflmay terk edemez. Ancak duruflma srasnda kiflisel veya meslek onurunun zorunlu kld haller var ise Avukat duruflmalardan ayrlabilir. Bu durumda avukat derhal baroya bilgiKverir.
bal olduu baro duruflmay terk etmifl avukata gerekli tm destei
T Avukatn
A P
vermek zorundadr. Bu avukat ile baro iliflkisinde meslein onurunun korunmas sadece
avukatn deil ayn zamanda barolarn grevi olmas sebebiyle ortaya kmfl bir kuraldr.
N N
TELEVZYON
TELEVZYON
NTERNET
NTERNET
61
Avukat savunma iin zorunlu olmadka davann uzamas sonucuna varacak isteklerden kanr. Davann uzamas mvekkilin lehine olsa dahi avukat
yarlamann makul srede ve usul ekonomisine uygun flekilde sonlandrma
abasnda olmaldr. Avukatn esas grevi adaletin inflas olup, yarglamann
makul srede sonlandrlmas ve adaletin en abuk flekilde tecellisi nemlidir.
Hkimin reddi, savclarn ve baflkaca adalet grevlilerinin reddi veya flikyet
edilmesi konusunda ve genellikle konuflmalarnda ve yazlarnda avukat, kanunun gerektirdii gerekeleri amac aflmayacak biimde aklar. Ret veya flikyet
dileklerinin bir rnei de baroya verilir. Avukatlar adaletin inflas iin elbette
hkim, savc veya dier adalet grevlilerini red edebilir, flikyet yoluna gidebilir. Ancak bu red veya flikyet baflvurularnda, aklamalarnda Avukatlk Kanununun kendisine ykledii sorumluluun bilincinde hareket etmelidir. Dava ile
korunan karn hakl gsterdiinden teye gitmeyen, bir taflknlk teflkil etmeyen, hakkn korunmas iin gerekli bulunan ve yersiz biimde saldrgan olmayan, objektif bir slupla yaplan savunma hukuka aykr deildir.
Avukat, ilerde tank olarak dinlenecek kimselerden, istisnai olarak baz hususlar renmek mecburiyetinde kalmfl olursa, onlar etkilemifl olma flphesi altna dflmekten kanmaldr. Avukat, tanklara tavsiyelerde bulunamaz, ne flekilde tanklk edecekleri veya hkim nnde nasl hareket edecekleri hakknda
talimat veremez.
Avukatn yarglama makamlaryla iliflkilerinde sadece hkim ve savclarla iliflkilerinde deil tm yarglama makamlaryla iliflkilerinde meslek onuruna ve arbaflllna uygun davranmak zorundadr. Avukat, mahkeme kalemlerinde, icra
dairelerinde ve her trl mercilerde alflan grevlilerle olan iliflkilerinde de
meslek onuruna ve arbaflllna uygun tutum ve davranfllarn korur. Unutulmamaldr ki, adli kalem personeli ve icra mdrlk alflanlar da yargnn
vazgeilmez sac ayaklarndandr.
Avukat tahrik altnda olsa da, adli kalem ve icra mdrlk alflanlar ok ar kusur iflleseler de, avukat mesleinin kendine ykledii sorumlulukla hareket etmelidir. Avukat olgun slubuna ramen sorunu zemez ise yarg yoluna baflvurmaldr.
Avukat, tanklara
tavsiyelerde bulunamaz, ne
flekilde tanklk edecekleri
veya hkim nnde nasl
hareket edecekleri hakknda
talimat veremez.
Avukat, adli mercilerde
alflan grevlilerle olan
iliflkilerinde meslek onuruna
ve arbaflllna uygun
tutum ve davranfllarn
korur.
62
davranmasn salamak btn giriflimlerin meslee zarar verecek tarzda kullanlmasn nlemek ve bu hususlarda gerekli nlemleri almakla grevli barolar bilgilendirmektir (Trkiye Barolar Birlii Disiplin Kurulunun 20.9.2002T., 2002/101
E, 2002/245-5 K. sayl karar.) fleklinde ortaya konmufltur.
Bu bilgilendirme ykmlln kapsam yine TBB kararlarna gre Davalnn
avukat olmas halinde alan davann mesleki yaflam ve/veya zel yaflam ayrm yaplmakszn her davann baroya bildirilmesi gerekir (TBB Dergisi S. 1992, s. 263)
Bu bildirim sadece alan davalarla ilgili olmayp ayn zamanda Barolara ve
Adalet Bakanlna yaplan baflvurular da kapsar.
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
Bir baflka baro blgesinde ilk kez bir davaya giden avukat, o yer Baro BaflkaD fi N E L M
nna nezaket
ziyaretinde bulunmaya gayret eder. Bu kuraln konduu dnemde
Trkiyede avukat says ok az olup kural uygulanabilir idi. Ancak gelinen aflamada
S O R bir
U temenni olarak kabul edilmektedir.
bu kural sadece
Bir meslektaflnn lm veya baflkaca nedenlerle, Baro Baflkannca grevlendirilen avukat, kabul edilebilir bir neden gstermeksizin bu grevi reddedemez.
DKKAT
Mesleki alflmada avukatlar arasnda usule iliflkin ifllemlerde ve dosya incelemelerinde dayanflma gerei saylabilecek yardmlar ve kolaylklarn esirgenmemesi
gerekir. SIRA SZDE
Duruflmaya ge kald iin hakknda gyap karar alnan avukat hemen gelmiflse, dier taraf
vekili olan avukat, gyap kararnn kaldrlmasn veya dzeltilmesiAMALARIMIZ
ni istemek zorundadr. Bir baflka yerdeki duruflmasna mazereti nedeniyle gidemeyen avukat, karfl taraf avukat bir baflka yerden geliyorsa, mazeretini nceden
meslektaflna
K bildirmelidir.
T A P
Avukatlar arasnda zeldir kayd taflyan yazflmalar, yazann rzas alnmadan
aklanamaz. nk avukatlar sadece usul ve delille deil ayn zamanda kendi
mesleki dayanflmalaryla
ve paylaflmlaryla da adaletin inflasn salayabilirler.
TELEVZYON
Avukat hasm tarafn ancak avukat ile grflebilir. Hasmnn avukat yok ise
avukatn hasmla temas zorunlu snrlar iinde kalr. Hasm tarafla her temasndan
sonra avukat mvekkiline bilgi verir. Bu, avukatla iliflkin, meslek kurallarn d N T Ekurallarda
RNET
zenleyen tm
yer alan bir kural olup avukatn hem mvekkiline, hem
meslektafl olan karfl taraf avukatna hem de meslein bir btnne karfl sorumluluunu dzenleyen ilkedir. Bu ilke yarglamann tm taraf ve makamlarna karfl
gven ve sayg salayan bir mesleki kuraldr.
Avukat, dava tr ve usul ne olursa olsun, mahkemeye verdii layiha ve nemli belgelerin birer rneini (istenmese de) karfl taraf vekili meslektaflna verir.
Yanna stajyer almay kabul eden avukat, stajyerlerin iyi yetiflmesi iin gerekli
dikkati ve ilgiyi gsterir ve olanaklar hazrlar. Avukat, yanna stajyer olarak ald
meslektaflnn meslee hazrlanmas iin gerekli tm tedbirleri alp, flartlar hazrlamaldr. Avukat, stajyerinin dosya inceleme, mesleki yaynlar takip, vekil edenlerle iliflkiler, dileke yazm, dilekede kullanlacak slup, hak arama konusunda srar gibi konularda yetiflmesini salamaldr.
Stajyerler, avukatla birlikte duruflmalara girmek, avukatn mahkemeler ve idari
makamlardaki ifllerini yapmak, dava dosyalar ve yazflmalar dzenlemek, baroca dzenlenen eitim alflmalarna katlmak, baro ynetim kurulunca verilen ve ynetmelikle gsterilecek dier devleri yerine getirmekle ykmldr. Stajyerler, meslek kurallarna ve ynetmeliklerde belirlenen esaslara uymak zorundadrlar (Av. K. m.23)
N N
K T A P
TELEVZYON
Avukat hasm tarafn ancak
avukat ile grflebilir.
NTERNET
Trkiye Barolar
SIRA Birlii
SZDE kararlarna gre bilgi verme ykmllnn amac nedir?
63
fi SAHPLERYLE LfiKLER
SIRA SZDE
D fi N E L M
Avukat, mvekkiline davann sonucu ile ilgili hukuki grfln alayabilir. Fakat bu
aklanan grfln kendi kiflisel grfl olduunu, grflnn bir teminat olmadn
S O bir
R U kamu grevi
zellikle belirtir. Avukatlk adaletin salanmas iin oluflturulmufl
olup, avukatn asli grevi dava kazanmak deil adaleti infla etmektir. Avukatn davann kazanlaca ynnde verecei bir teminat avukat yarglamann
taraflarndan biDKKAT
ri haline getirecektir. Byle bir durumda avukat mvekkiline verdii sz yerine getirme kaygs ile hukuk dfl yollara tenezzl edebilecektir.
SIRA SZDE
Avukat ayn davada, birinin savunmas brnn savunmasna zarar verebilecek durumda olan iki kiflinin birden vekletini kabul etmez.
Bir hukuku uyuflmazlkta taraflardan birine hukuki yardmda
bulunan avukat,
AMALARIMIZ
yarar atflan br tarafn vekletini alamaz, mflavirlik yapamaz ksacas karfl
tarafa hibir hukuki yardmda bulunamaz. Ortak broda alflan avukatlar da, yararlar atflan kimseleri temsil etmemek kural ile baldrlar. K T A P
Avukat meslek srr ile baldr.
Avukat, davasn almad kimselerin baflvurmas nedeniyle rendii bilgileri de sr sayar. Avukatlk srrnn tutulmas sresizdir,
T Emeslekten
L E V Z Y O N ayrlmak
bu ykm kaldrmaz.
Avukat, yardmclarnn, stajyerlerinin ve alfltrd kimselerin de meslek
srrna aykr davranfllarn engelleyecek tedbirleri alr.
TERNET
Avukat, kendisine teklif edilen ifli gereke gstermeden de Nreddedebilir.
Byle
bir durumda takdirine esas olan nedenleri aklamak zorunda braklamaz. Avukat,
zamannn ve yeteneklerinin eriflemedii bir ifli kabul etmez. Avukat, davay almaktan ve kovuflturmaktan ekinme hakkn mvekkiline zarar vermeyecek biimde kullanmaya dikkat edecektir.
D fi N E L M
Avukat, mvekkiline davann
sonucu ile ilgili hukuki
grfln, bunun bir teminat
S O R U
olmadn belirtmek
kofluluyla aklayabilir.
DKKAT
N N
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
TELEVZYON
NTERNET
N N
TELEVZYON
SIRA SZDE
K T A P
fl sahibi anlaflma yapt avukattan sonra ikinci bir avukata da veklet vermek
D fi N E L M
isterse, ikinci avukat ifli kabul etmeden nce, ilk veklet verilen
avukata yazyla
bilgi vermelidir.
S Obasna
R U
Avukat kesin olarak zorunlu bulunmadka, mvekkili adna
aklamada bulunamaz. Eer basn aklamas zorunlu ise, aklamalarda adalete etkili olmak amac gdlemez. Avukatn vekil edenin adna basna aklamada bulunmaDKKAT
s zorunluluk taflmyorsa, adalete etkili olma amac fark edilirse, eflitli bahanelerle resminin kmasna sebep oluyorsa, meslek ile ilgisi olmayan, hukuki bir probSZDE
lemi zme amac olmayan, kendi kendini onurlandran bu SIRA
beyanlar
bu meslek
kuralnn ihlali anlamna gelir.
Avukat bakt davada, grevini savsayarak ya da ktye kullanarak,
mvekkili
AMALARIMIZ
zararna kendisine bir yarar salayamaz. Veklet grevini ktye kullanmak Avukat
asndan her ne kadar cezai sorumluluk ve tazminat ykmll getirse de ayn
zamanda meslek kurallarnn 41. maddesi gereince disiplin suu
K Toluflturur.
A P
SIRA SZDE
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
64
SIRA SZDE
D fi N E L M
D fi N E L M
S O R U
S O R U
DKKAT
DKKAT
65
Adli mzaheretle grlen ifller, baflkaca ifllere gsterilen zenle yrtlr. Adli
mzaheret yani dier adyla adli yardm, hak arama kavram iinde yer alr ve yeterli
ekonomik gce sahip olmayanlarn, haklarnn korunmas amacyla oluflturulmufl bir
mekanizmadr. Adli yardmdan faydalanmak isteyenlerin iinde bulunduklar durum
nedeniyle avukatlara veklet creti demeleri pek mmkn deildir. Ancak avukat,
avukatlk mesleinin kamusal ynn hibir zaman gz ard etmeden veklet creti
ald dosyalarda gsterdii dikkat ve zeni bu dosyalarda da gstermelidir.
Veklet cret davas aacak avukat, nce Baro Ynetim Kuruluna bilgi verir.
nk kamusal bir hizmet olan avukatlk hizmetinde oluflacak veklet creti
meslein genel itibarna zarar vermemelidir. Ayn zamanda avukatn mesleini
devam edebilmesi iin veklet cretlerini tahsil edebilmesi gerekir. Veklet
cretinin tahsili konusunda baro yesi avukata gereken destein verebilmek iin
kendiliinden harekete geebilir. Bu nedenle veklet creti davas aan avukat
bal olduu baroya bilgi vermelidir. Baro Ynetim Kurulunun bildirime iliflkin
grfln bildirme yetkisi vardr.
66
zet
N
A M A
N
A M A
N
A M A
Avukatn yarg organlar ve adli mercilerle iliflkilerinde uymas zorunlu kurallar aklamak.
Avukat, hkim ve savclarla iliflkilerinde, avukat,
hizmetin zelliklerinden gelen llere uygun
davranmak zorundadr. Bu iliflkilerde karfllkl
sayg esastr. Avukat, yarglamann kurucu unsurudur. Avukat olmazsa yarglama adil olmayp
verilen karar sadece iddia ve kararn oluflturduu bir metinden ibaret olacaktr. Byle bir
durumda yarglamann diyalektikten yoksun olmas sebebiyle kararda sadece metin olacak, adil
olmayacaktr. Yarglamada bu kadar nemli yer
edinmifl olan avukatln, kendisi ile eflit konumda olan yarglama makamlaryla (hkimlik ve savclkla) iliflkilerinde dzeyli olmas hkim ve savclardan grd sayg kadar sayg gstermesi
zorunludur.
Hkim ve savc ile hsmlk ya da evlilikten gelen
engelleri gsteren, kanun hkmnde yazl derece dflnda kalan hsmlklar ve baflkaca yaknlklarda, avukat, meslek onuruna en uygun biimde takdirini kullanr.
Hkimin reddi, savclarn ve baflkaca adalet grevlilerinin reddi veya flikyet edilmesi konusunda ve genellikle konuflmalarnda ve yazlarnda
avukat, kanunun gerektirdii gerekeleri amac
aflmayacak biimde aklar. Ret veya flikyet dilekelerinin bir rnei de baroya verilir. Avukatlar adaletin inflas iin elbette hkim, savc veya
dier adalet grevlilerini red edebilir, flikyet yoluna gidebilir. Ancak bu red veya flikyet baflvurularnda, aklamalarnda Avukatlk Kanununun
kendine ykledii sorumluluun bilincinde hareket etmelidir. Dava ile korunan karn hakl
gsterdiinden teye gitmeyen, bir taflknlk teflkil etmeyen, hakkn korunmas iin gerekli bulunan ve yersiz biimde saldrgan olmayan, objektif bir slupla yaplan savunma hukuka aykr
deildir.
Avukatn meslektafllaryla iliflkilerinde dayanflmas ve uymak zorunda olduu kurallar
aklamak.
Avukat, herhangi bir meslektaflnn mesleki tutum ve davranfllar hakkndaki dflncelerini kamuoyuna aklayamaz. Bu yoldaki flikyetlerin
mercii yalnz barolardr.
N
A M A
Avukatn ifl sahipleriyle, barolarla ve Trkiye Barolar Birliiyle iliflkilerinde uymak zorunda olduu kurallar aklamak.
Avukat, mvekkiline davann sonucu ile ilgili hukuki grfln alayabilir. Fakat bunun bir teminat olmadn zellikle belirtir. Avukatlk adaletin salanmas iin oluflturulmufl bir kamu grevi
olup, avukatn asli grevi dava kazanmak deil
adaleti infla etmektir. Avukatn davann kazanlaca ynnde verecei bir teminat avukat yarglamann taraflarndan biri haline getirecektir.
Byle bir durumda avukat mvekkiline verdii
sz yerine getirmeye kaygs ile hukuk dfl yollara tenezzl edebilecektir. Bu kural, bu durumu
engellemeye alflmaktadr.
Avukat ayn davada, birinin savunmas brnn savunmasna zarar verebilecek durumda
olan iki kiflinin birden vekletini kabul etmez.
Bir anlaflmazlkta taraflardan birine hukuki yardmda bulunan avukat, yarar atflan br tarafn vekletini alamaz, hibir hukuki yardmda bulunamaz. Ortak broda alflan avukatlar da, ya-
67
68
Kendimizi Snayalm
1. Konulmasnda ama daha ok meslee bir standart
getirmek, meslein z disiplinini salamak olan kurallara ne ad verilir?
a. Avukatlk Kanunu
b. Medeni Hukuk
c. Avukatl Meslek Kurallar
d. Barolar Birlii Disiplin kararlar
e. Noterler Birlii Disiplin kararlar
2. Avukatlk meslek kurallarna uyulmamasnn, avukat asndan sonucu nedir?
a. Hibir yaptrm bulunmamaktadr.
b. Para cezasna mahkm edilir.
c. Hapis cezas ile cezalandrlr.
d. Disiplin cezasna arptrlr.
e. Baro baflkan yaplr.
3. Avukatlk, dier mesleklerden farkl olarak kolektif
inanc gerektiren mesleklerdendir. Avukatn yapt tm
ifllemlerde yasaya ve adalete uygun hareket ettii, doruluk ve drstlk ilkelerine sadk davrand kabul
edilir. Bu ifade hangi avukatlk meslek kuralnn aklamas olabilir?
a. Mesleki alflmasnda avukat, bamszln korur; bu bamszl zedeleyecek ifl kabulnden
kanr.
b. Avukat, yazarken de, konuflurken de dflncelerini olgun ve objektif bir biimde aklamaldr.
c. Avukat, iddia ve savunmann hukuki yn ile ilgilidir. Taraflar arasnda anlaflmazln dourduu dflmanlklarn dflnda kalmaldr.
d. Avukat, salt n kazandrmaya ynelen her trl
gereksiz davranfltan titizlikle kanmaldr.
e. Avukat, mesleki alflmasn kamunun inancn
ve meslee gvenini salayacak biimde ve ifline tam bir sadakatle yrtr.
4. Avukatn meslek itibar, ticari itibar deildir cmlesi avukatln en ok hangi ynne vurgu yapmaktadr?
a. Avukatln kamusal ynne,
b. Avukatln serbest meslek ynne,
c. Meslek olarak avukatn geim kayna olmasna,
d. Avukatln kanun ile dzenlenmifl bir meslek
olmasna,
e. Avukatln itibarl bir meslek olmasna,
69
Okuma Paras
9. Afladakilerden hangisi Avukat, brosunun grevin vakarna uygun biimde tutulmasna aba gsterir.
ilkesinin ihlali deildir?
a. Avukatlk brosunun tam adliyenin karflsnda
yer almas,
b. ok abartl dekor,
c. fl sahiplerini etkileyecek flekilde aslmfl fotoraflar (askeri personelle, nllerle ya da siyasilerle),
d. Bronun ok dank ya da kirli olmas,
e. Bronun dinsel ya da elence mekanlarnn ortasnda yer almas,
10. Avukatlk adaletin salanmas iin oluflturulmufl bir
kamu grevi olup, avukatn asli grevi dava kazanmak
deil adaleti infla etmektir grflnn amac nedir?
a. Avukata itibar kazandrmak,
b. Avukatn hukuki grflnn dava kazanmak iin
teminat anlamna gelmeyecei,
c. Kanun gereinin uygulanmas,
d. Avukatln vakarn infla etmek,
e. Avukat disipline etmek.
70
1. c
Sra Sizde 1
Bir avukatn kamuya sunduu beyanlarnn bilgi verme
hakk kabul edilmesi iin doru ve gerek bir bilgi sunulmal, verilen bilgi, bilgilendirme maksadn aflmamal, objektif snrlar iinde olmaldr.
a. Avukat, yalnz adres deiflikliini, reklam niteliini
taflmayacak biimde, ilan yoluyla duyurabilir.
b. Avukatn bafllkl katlar, kartvizitleri, bro levhalar reklam nitelii taflyabilecek aflrlkta olamaz.
c. Avukat, telefon rehberinde meslekler ksmnda adres
yazdrabilir. Bunun dflnda farkl byklkte harflere ya da ilan niteliinde yazlara yer verdiremez.
d. Ortak bro kuran avukatlar, bronun reklam arac olmamasna, hukuk brosu olma niteliini yitirmemesine dikkat ederler.
2. d
3. e
4. a
5. b
6. c
7. d
8. e
9. a
10. b
Sra Sizde 2
Avukat, brosunun grevin vakarna uygun biimde
tutulmasna aba gsterir. Avukatlk faaliyeti yrtenin
mesleinin nemini haiz, yaplan ifl ile zdefllemifl olan
brosunu mesleine uygun yerde ve mesleine uygun
flekilde tefrifl etmeli ve tutmaldr. ok abartl dekor, ifl
sahiplerini etkileyecek flekilde aslmfl fotoraflar (askeri personelle, nllerle ya da siyasilerle), bronun
ok dank yada kirli olmas, yada bronun dinsel yada elence mekanlarnn ortasnda yer almas meslek
kuraln ihlaldir.
Uzunca bir sre brosundan uzak kalmak zorunda bulunan avukat, ifllerine bakacak, mvekkillerini kabul
edecek meslektaflnn adn barosuna bildirir. Avukatn
bilgi verme ykmllnn, Avukat ile Baro iliflkisini
dzenleyen bir meslek kuraldr.
Sra Sizde 3
Avukat, hkim ve savclarla iliflkilerinde, avukat, hizmetin zelliklerinden gelen llere uygun davranmak
zorundadr. Bu iliflkilerde karfllkl sayg esastr. Avukat, yarglamann kurucu unsurudur. Avukat olmazsa
yarglama adil olmayacak verilen karar sadece iddia ve
kararn oluflturduu bir metinden ibaret olacaktr. Byle
bir durumda yarglama diyalektikten yoksun olaca
iin karar sadece metin olacak ve adil olmayacaktr.
Yarglamada bu kadar nemli yer edinmifl olan avukatln, kendisi ile eflit konumda olan yarglama makamlaryla (hkimlik ve savclkla) iliflkilerinde dzeyli olmas hkim ve savclardan grd sayg kadar sayg
gstermesi zorunludur.
Hkim ve savc ile hsmlk ya da evlilikten gelen engelleri gsteren, kanun hkmnde yazl derece dflnda
kalan hsmlklar ve baflkaca yaknlklarda, avukat, meslek onuruna en uygun biimde takdirini kullanr.
Sra Sizde 4
Bu kuraln amac Trkiye Barolar Birlii kararlarnda
avukatlarn birbirleri aleyhindeki hukuksal girifllerde
dikkatli ve zenli davranmasn salamak btn giriflimlerin meslee zarar verecek tarzda kullanlmasn nlemek ve bu hususlarda gerekli nlemleri almakla grevli barolar bilgilendirmektir fleklinde ortaya konmufltur.
Bu bilgilendirme ykmlln kapsam yine TBB kararlarna gre Davalnn avukat olmas halinde alan
davann mesleki yaflam ve/veya zel yaflam ayrm yaplmakszn her davann baroya bildirilmesi gerekir.
Bu bildirim sadece alanda davalarla ilgili olmayp ayn zamanda Barolara ve Adalet Bakanlna yaplan baflvurular da kapsar.
Sra Sizde 5
Yanna stajyer almay kabul eden avukat, stajyerlerin
iyi yetiflmesi iin gerekli dikkati ve ilgiyi gsterir ve
olanaklar hazrlar. Avukat, yanna stajyer olarak ald
meslektaflnn meslee hazrlanmas iin gerekli tm
tedbirleri alp, flartlar hazrlamaldr. Avukat stajyerinin
dosya inceleme, mesleki yaynlar takip, vekil edenlerle iliflkiler, dileke yazm, dilekede kullanlacak slup, hak arama konusunda srar gibi konularda yetiflmesini salamaldr. Stajyerler, avukatla birlikte duruflmalara girmek, avukatn mahkemeler ve idari makamlardaki ifllerini yapmak, dava dosyalar ve yazflmalar
dzenlemek, baroca dzenlenen eitim alflmalarna
katlmak baro ynetim kurulunca verilen ve ynetmelikle gsterilecek dier devleri yerine getirmekle ykmldr. Stajyerler, meslek kurallarna ve ynetmeliklerde belirlenen esaslara uymak zorundadrlar (Av.
K. m.23)
Sra Sizde 6
Avukatn meslek srr ile ballnn kapsamna giren
hususlar flunlardr:
Avukat, davasn almad kimselerin baflvurmas nedeniyle rendii bilgileri de sr sayar. Avukatlk srrnn tutulmas sresizdir, meslekten ayrlmak bu
ykm kaldrmaz.
Avukat, yardmclarnn, stajyerlerinin ve alfltrd
kimselerin de meslek srrna aykr davranfllarn engelleyecek tedbirleri alr.
71
Sra Sizde 7
Avukatlk Kanunun 166. maddesine gre; Avukat, mvekkili tarafna verilen veya onun namna ald mallar, paray ve dier her trl kymetleri, avukatlk creti
ve giderin denmesine kadar, kendi alaca nispetinde
elinde tutabilir. Avukat hapis hakkn yazl cret szleflmesi ile snrl olarak kullanlr, eer elinde yazl szleflme yok ise asgari cret tarifesinden fazlas zerinde
hapis hakk kullanmaz. Avukatn, creti ve yapt masraflar kendisine denmedike elinde bulunan evrak
zerinde de hapis hakk vardr.
Yararlanlan Kaynaklar
Aydn Murat (2006), Avukatlk creti, Sekin Yaynevi.
elik, M. Lamih (2007), Meslek Kurallarnda AvukatMahkeme liflkileri, TBB Dergisi, Say 74.
Eralp zgr (2009), Avukatlk Mevzuat, Ankara Barosu
Yaynlar.
Erem Faruk (2007), Avukatlk Meslek Kurallar (fierh),
Ankara Barosu Yaynlar, 4. Bask.
Gren mer (2010), Karfllafltrmal Avukatlk-Noterlik
Hukuku. Adalet Yaynevi.
Gner Semih (2002), Avukatlk Mevzuat, Ankara Barosu Yaynlar.
zkan Meral Sungurtekin (2006), Avukatlk Hukuku,
Barfl Yaynlar - Faklteler Kitabevi.
Trkiye Barolar Birliinin 27-28 Mays 1989 tarihinde
Giresunda yaplan XX. Olaan Genel Kurul Kararlar
nternet Kaynaklar
http://www.barobirlik.org.tr
http://www.adalet.gov.tr
http://www.turkiye.gov.tr
6
Amalarmz
N
N
N
N
Anahtar Kavramlar
Noter
Noterlik
Yetki evresi
Noter yardmcs
Noterlie kabul
Noterlik staj
indekiler
Avukatlk ve
Noterlik Hukuku
Noterliin Tanm,
Nitelii ve
Hukuktaki Yeri
NOTERLN VE NOTERLK
HUKUKUNUN TANIMI
NOTERLN KURULMASI VE
YETK EVRES
NOTERLN ZELLKLER
NOTERLE KABUL VE MESLEE
GRfi
Noterliin Tanm,
Nitelii ve Hukuktaki Yeri
NOTERLN VE NOTERLK HUKUKUNUN TANIMI
Noter kelimesi, Latince notarusdan gelir ve not tutan, sratle yaz yazan, seri yaz
yazan anlamn taflr. Tarihin her devresinde kifliler arasndaki hukuki iliflkilerin belirli flekillere uygun olarak dzenlenmesi ve bunlara resmiyet verilmesi lzumu
hissedilmifl ve bylece gnn ihtiyalarna gre geliflim kaydederek bugnk noterlik messesi domufltur. (fifiMAN; 2011). Noterlik messesesi tafld nem nedeniyle tarih boyunca eflitli flekillerde ve adlarla varln srdre gelmifltir.
Noterlik esas olarak 18 Ocak 1972de kabul edilen, 5 fiubat 1972 ylnda Resmi
Gazetede yaynlanan 1512 Sayl Noterlik Kanununda tanmlanmfl ve dzenlenmifltir. Noterlik Kanununun 1 inci maddesinde, Noterlik bir kamu hizmetidir denilerek Noterliin kamusal yn ortaya konmufltur. Kanunun 1. maddesinin ikinci
cmlesi noterlerin grevlerinin genel erevesini izmektedir. (YILMAZ; 1996).
Kanunun 1. maddesinin ikinci cmlesindeki Noterler, hukuki gvenlii salamak
ve anlaflmazlklar nlemek iin ifllemleri belgelendirir ve kanunlarla verilen baflka
grevleri yaparlar. biimindeki tanm, Noterliin kanuni tanmdr.
zel hukuktan doan birok hakkn etkin olarak kullanlmas ve kolayca ihll
edilememesi asndan noterlik messesesi ok nemli bir iflleve sahiptir. (YILMAZ, Ejder, Noterlik fllemlerinin Hukuk Davalarndaki ve cra-fls Takiplerindeki nemi, Noterlik Hukuku Sempozyumu). Noterliin ana eylemi tespittir. Dolaysyla uyuflmazlklarn iinde olamazlar, yarar ve ekiflmelerin taraf deil, belki de
yalnzca tespitisi olabilirler. (GREN; 2010)
Sonu olarak Noter hukuki gvenlii salamak ve hukuki anlaflmazlklarn doumunu nlemek amac ile kamusal yetki kullanan, serbest meslek erbabdr.
Avukatlk ve noterlik sonu itibariyle birer meslektir. (GREN; 2010). Noterlik
Hukuku esasnda bir meslek hukukunu dzenleyen ilke ve normlarn topland
ve deerlendirildii alan gibi gzkse de, dzenleme yaplan alann, hukuk hayatnda kapsad yer, tafld nem ve sadece noterlerin mesleki alanlarn deil sosyal sorumluluklarn da mdahale eden yn nedeniyle ok nemlidir.
Noterlik Hukukunu; noterlik messesesinin hukuk sistemi iindeki yeri ile dier hukuk dallaryla olan iliflkisini inceleyen bilim dal olarak tanmlamak mmkndr. Bu tanm hem teoride hem de pratikte ihtiyac karfllayan bir tanmdr.
Noterlik hukukunu, hukuk disiplinleri iinde bir yere oturtmak istediimizde,
Noterlik messesini daha ok zel hukuk ierisinde yer alan hukuk dallaryla ilgili ifllemlerde hizmet verdii gereini gz nne almak gerekir. Noterlerin grev-
Noterlik messesesinin
hukuk sistemi iindeki yeri
ile dier hukuk dallaryla
olan iliflkisini inceleyen
bilim dalna noterlik hukuku
denir.
74
lerine giren ifllerin daha ok flekle iliflkin olmas, (tanzim, tasdik, tescil) Noterlik
Hukukunun, Medeni Usul Hukukuna yakn bir hukuk dal olduunu gstermektedir. (ULUKAPI-ATALI; 2001).
SIRA SZDE
D fi N E L M
Noterlik ve noterlik
hukukunu tanmlaynz.
SIRA SZDE
Noterliklerin Kurulmas
Noterliin
ve
S O R kurulmas
U
kapatlmas Adalet
Bakanlnn yetkisindedir.
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
N N
K T A P
Noterliklerin
evresi
T E L E V Z Y OYetki
N
TELEVZYON
NTERNET
SIRA SZDE
D fi Ndrt
E L snfa
M
Noterlik
ayrlmfltr.
S O R U
Noterlik Kanununun
2 nci maddesinin birinci fkrasna gre; Her asliye ve mnS O R U
ferit sulh mahkemesinin bulunduu yerde, o mahkemenin yarg evresindeki noterlik ifllerini grmeye yetkili olmak zere bir noterlik kurulur.
DKKAT
Noterlik kurulmas Adalet Bakanlnn yetkisindedir. Bununla birlikte, noterlik
Kanununun 3 nc maddesinin drdnc fkras Adalet Bakanlna, bir yerde
SZDE ama ve bir yerde bulunan birden fazla noterliklerden birisibirden fazlaSIRA
noterlik
ni kapatma yetkisini kullanmadan nce Trkiye Noterler Birliinin mtalaasn alma ykmll getirmifltir. Ancak Adalet Bakanl sadece mtalaa almaktadr.
AMALARIMIZ
Yeni noterliklerin almasnda ve var olanlarn kapatlmasnda son ve tek karar
mercii Adalet Bakanldr, Noterler Birliinden alnan mtalaa bakanla yol gstericidir. Ancak
olmas gereken yeni noterlerin kurulmas veya var
K T zannmzca,
A P
olanlarn kaldrlmasnda Bakanlk ve Birlik birlikte karar alabilmelidirler.
Yetkisiz noterin
SIRA yapt
SZDE ifllemlere karfl hangi yola gidilebilir?
Noterliklerin Snflandrlmas
DKKAT
DKKAT
SIRA SZDE
SIRA SZDE
75
NOTERLN ZELLKLER
Kamu Hizmeti Olma zellii
Kamu hizmeti nitelemesi, iki temel enin varln gerektirmektedir. Bunlardan ilki hizmetin kamuya ynelmifl olduunun siyasal organlarca kabul edilmesi yani dier bir ifadeyle kamuya yararl olmas, ikincisi ise kamu kurulufllarnca veya ilgili
kamu kurumunca denetlenen zel kiflilerce ifa edilmesidir.
Kamu hizmetleri, genel ve kolektif gereksinmeleri karfllayarak kamu yararn
gereklefltiren hizmetler ise, toplumda adalet datmna dair faaliyetlerin kamusal
nitelikte bir hizmetler btn olduu tartfllmazdr.
Noterler, mesleki faaliyetlerini, tzel kiflilii haiz kamu kurumu niteliinde mesleki kurulufllar olan Noterler Birliinin denetim ve gzetimi altnda srdrrler.
Noterliin kamu hizmeti nitelii, gereksinim duyan herkesin bu faaliyetlerden
yararlanabilmesini gerektirir.
Noterlik Kanununun 1. maddesinde kamu hizmeti olarak tanmlanan noterlii, ifa
eden noterlerin memur olup olmad nem arz etmektedir. Noterlik Kanununda
ak bir hkm bulunmamakla birlikte, bu Kanunun, noterleri memur olarak kabul
etmedii dolayl bir flekilde anlafllmaktadr. (ULUKAPI-ATALI; 2001). Noterlik Kanununun 151 ve 152. maddelerinde, noterlere Trk Ceza Kanununun memurlara ait
hkmlerinin uygulanaca belirtilmifltir.
Yine Noterlik Kanununun 40 nc maddesinde de noterlik dairesinin resmi daire kabul edilmemifl, resmi daire sayld hkme balanmfltr. Gerekten de noterlik dairesinin kira ve dier giderlerinin notere ait olmas, alflanlarn memur olmamas bilakis sosyal gvenlik asndan ifli olarak kabul edilmeleri, noterlik cret tarifelerinin, zel kanun hkmleriyle belirlenmesi bunun gerekeleridir.
Sonu olarak Noter, idare hukuku anlamnda bir kamu grevlisi deildir. Ancak hukuken tannmfl iktidar ve yetki kullanmak suretiyle bir kamu grevi ifa
etmektedir.
Noterliin kamu hizmeti olmas ne anlama gelir?
SIRA SZDE
fi N E L M
Avukatlk hukuku ksmnda anlatld zere serbest meslek,Dsermayeden
ziyade
flahsi emee, bilimsel ve mesleki bilgiye ve uzmanla dayanan, ticari zellik taflmayan, serbest meslek erbabnn ifl yaptrana tabi olmakszn flahsi
alS O R sorumluluk
U
tnda kendi nam ve hesabna yapt faaliyet olarak tanmlanabilir.
Noterliin sradan bir serbest meslek olduunu sylemek de doru olmaz. nKKAT
k noterler her ne kadar serbest meslek olarak kabul edilseler deD istedikleri
yerde ifl
gremez, istedikleri cretle ifl yapamaz, crette pazarlk edemez, kendilerine ait cretten de indirimde bulunamaz (NK.m.50.III) ve reklm yapamazlar.
Noterler iin
SIRA SZDE
gerek mesleki adan gerek ise zel hayatlarna iliflkin ciddi snrlamalar getirilmifltir.
Noterlerin Adalet Bakanlnca atanmalar, ayn Bakanlka iflten el ektirilmeleri ve izin
kullandrlmalar, ad geen Bakanl neredeyse noterlerin iflvereniAMALARIMIZ
statsne sokmaktadr.
(TOYGAR, Kemal, Serbest Meslek mi, Kamu Hizmeti mi? TNBHD., S. 3Y. 1974, s.8).
N N
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
K T A P
TELEVZYON
TELEVZYON
76
N.K. 7nci maddesinde yer alan stajyerlik asndan aranan flartlar aslnda noterlik
mesleine girifl iin gerekli olan flartlar olup bunlar on tanedir. Bunlar, kanunda dzenlenifllerine gre flylece sralayabiliriz:
1. Trkiye Cumhuriyeti vatandafl olmak
2. 21 yafln bitirmifl ve 40 yafln doldurmamfl olmak,
3. Trk hukuk fakltelerinin birinden mezun olmak veya yabanc bir memleket hukuk fakltesinden mezun olup da, Trkiye hukuk faklteleri programlarna gre noksan kalan derslerden baflarl snav vermifl bulunmak,
4. Kesinleflmifl bir kararla yz kzartc bir sutan veya ar hapsi gerektiren bir
crmden mutlak olarak yahut kasti bir crmden bir sene veya daha fazla
hapis cezas ile hkm giymifl olmamak,
5. 657 sayl Devlet Memurlar Kanununun 48. maddesine gre devlet memurluuna atanmaya engel bir mahkmiyeti bulunmamak,
6. Kesinleflmifl bir ceza veya disiplin karar sonucunda hkim, savc, memur
yahut avukat olmak niteliini kaybetmifl bulunmamak,
7. Noterlik mesleine yaraflmayacak tutum ve davranfllar evresince bilinmifl
olmamak,
8. Noterlikle ve noter stajyerlii ile birleflemeyen bir iflle uraflmamak,
9. Mahkeme karar ile kstlanmfl olmamak,
10. fls etmifl ise itibar iade edilmifl olmak, (hileli ve taksirli mflisler itibarlar iade edilmifl olsa bile kabul olunmazlar),
11. Hakknda aciz vesikas verilmifl ise bunu kaldrmfl bulunmak,
12. Noterlik grevini devaml ve gerei gibi yapmaya engel vcut veya aklca
malul olmamak,
13. Staj yaplacak yerde ikametgh bulunmak.
77
2. Avukat unvann kazanmfl olan veya Avukatlk Kanununa gre staj ve avukatlk snav flartlarndan baflk olarak avukatla kabul olunmaya hak kazanmfl bulunanlardr.
Uygulamada noterlik staj yapanlara pek rastlanmamaktadr. nk avukatlk,
savclk yada hakimlik staj yapmak noterlik yapmak iin yeterli saylrken, noterlik staj avukatlk, savclk, hakimlik stajnn yerine gememektedir. Bu yzden uygulamada noterlik yapanlar hak kaybna uramamak iin avukatlk stajn yapp,
noterlie bafllamaktadrlar.
Noterlik staj ile benzer stajlarn iliflkisini anlatnz.
SIRA SZDE
Noterlie Atanma
D fi yaplmas
NELM
Bir noterlie bir noterin atanabilmesi iin ilk adm olarak bir iln
gerekmektedir. Adalet Bakanl tarafndan yaplacak bu ilnlarda, boflalan ve nc snfa geirilen noterliin bir nceki yla ait gayrisafi geliri, alanS noterliin
ise emO R U
sallerine gre Adalet Bakanlnca tahmin edilecek gayrisafi geliri ve isteklilerin
hangi belgelerle birlikte baflvurmalar gerektii gsterilir (N. K. m. 22.III).
KKAT
Noterlik Kanununun 7 nci maddesinin bir, befl ve sonrakiD bentlerinde
yazl
flartlar kaybetmediklerini gsterir belgeler ile askerlik hizmetini yaptklarna veya
bu askerlik hizmetine elveriflli olmadklarna iliflkin belgeyi de
eklemeleri
gerekSIRA
SZDE
mektedir (NK.m.23.I).
Adaylar arasndan sz konusu noterlie atama yapmaya yetkili merci Adalet
Bakanldr. (N. K.m.23.II; 27,I)
AMALARIMIZ
Atama yaplrken, ayn snftan noterlerin meslekteki kdemleri, kdemde eflitlik
halinde sicillerine gre yeterlik dereceleri esas alnr. Ayn kdem ve yeterlilikte
K T en
A Paz birini bilolanlardan Almanca, Franszca, ngilizce veya talyanca dillerinden
diini ynetmelikte gsterilecek flekilde belgelendirenler dier isteklilere, bu dillerden biri ile retim yapan yabanc hukuk fakltelerinden birini bitirmifl olanlar
dierlerine, hukuk doktoru olanlar hepsine tercih edilir. Buna
T E Lgre
E V Z Yde
O Nflartlar eflit
olursa hukuk fakltesi mezuniyet tarihindeki ncelie baklr. Hukuk fakltesi,
mezuniyet tarihi de ayn ise atanacak olan, ad ekilerek belirlenir (N.K.m.27.II).
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
N N
N T E RSZDE
NET
SIRA
D fi N E L birinci
M
Noterlik Kanununun 30 uncu maddesinde dzenlenmifltir. Maddenin
fkrasna gre; Noter sfat, noterlie atama kararnn tebell ile kazanlr. Kendi snfnda veya daha yukar snfta baflka bir noterlie atanan veya
noter,
S Onakledilen
R U
atama yahut nakledilme kararn tebell ettii tarihte yeni noterlik sfatn kazanmakla beraber eski noterlik sfat da sona erer.
D K Kkararnn
AT
Bir noterlie atanan veya nakledilenler, atama veya nakledilme
tebliinden itibaren bir ay iinde yeni grevine bafllamak zorundadrlar. Atanan veya
nakledilen kimsenin bu sre iinde, hakl bir neden olmakszn
SIRA greve
SZDE bafllamamas veya atanma yahut nakledilme isteminden vazgeme dilekesinin, atanma ve
nakil kararnn kendisine tebliinden sonra Bakanla veya cumhuriyet savclna
verilmesi halinde, bu kimse noterlik mesleinden istifa etmiflAMALARIMIZ
saylr (NK.m.30,II).
K toplanmfltr.
T A P
Noterlik grevinin sona ermesi kanunda sekiz ana bafllk altnda
Bunlar srasyla;
1. Yafl tahdidine (altmflbefl yafl) tbi tutulmas (NK.m.56, 165.II): Noterlik g-
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
N N
SIRA SZDE
SIRA SZDE
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
Noterlikte yafl haddi 65dir.
TELEVZYON
TELEVZYON
NTERNET
NTERNET
78
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
SIRA SZDE
D fi N E L M
D fi N E L M
S O R U
S O R U
79
zet
N
A M A
N
A M A
N
A M A
N
A M A
80
Kendimizi Snayalm
1. Noter kelimesi Latince hangi kelimden gelir?
a. Notu
b. Notarus
c. Litai
d. Kad
e. Themis
2. Hukuki gvenlii salamak ve anlaflmazlklar nlemek iin ifllemleri belgelendiren ve kanunlarla verilen
baflka grevleri yapanlara ne ad verilir?
a. Hkim
b. Savc
c. Noter
d. Avukat
e. Mbaflir
3. Noterliin ana eylemi nedir?
a. Keflif
b. cra
c. Yarglama
d. Tespit
e. Dzenleme
4. Noterlik messesesinin hukuk sistemi iindeki yeri
ile dier hukuk dallaryla olan iliflkisini inceleyen bilim
dalna ne ad verilir?
a. Medeni Hukuk
b. Avukatlk ve Noterlik Bilgisi
c. Usul Hukuku
d. Avukatlk Hukuku
e. Noterlik Hukuku
5. Noterlik kurulmas kimin yetkisindedir?
a. Adalet Bakanl
b. Trkiye Noterler Birlii
c. Trkiye Barolar Birlii
d. Adalet Bakanl - Noterler Birlii
e. Adalet Bakanl - Barolar Birlii
6. Noterlik snflandrlmasnda ilk snf noterin snflandrlmasnda afladakilerden hangisi esas alnmaz ?
a. Yetki evresi iindeki nfus younluu,
b. Yetki evresindeki ifl younluu
c. Yetki evresindeki noterlik geliri
d. Yetki evresinde yaplan ifllerden toplanan harlar
e. Noterlik dairesinin kdemi
7. Drdnc snf noterlikler, Adalet Bakanlnca grevlendirilerek ktip snfndan bir adalet memuru tarafndan geici olarak ynetilir. Bu kiflilere ne ad verilir?
a. Baflktip
b. Ktip
c. Geici noter
d. Geici baflkatip
e. Geici yetkili noter yardmcs
8. Gereksinim duyan herkesin noterlik faaliyetlerinden
yararlanabilmesi noterliin hangi sonularndandr?
a. Noterliin serbest meslek olmasnn
b. Noterliin kamu hizmeti olmasnn
c. Noterliin hukuki ynnn ar basmasnn
d. Noterliin cret karfll yapmasnn
e. Hak kullanmann anayasayla teminat altna
alnmasnn
9. Afladakilerden hangisi noterlere kabul iin aranan
flartlardan deildir?
a. Trkiye Cumhuriyeti vatandafl olmak
b. 21 yafln bitirmifl ve 40 yafln doldurmamfl olmak,
c. En az bir yabanc dil bilmek
d. Trk hukuk fakltelerinin birinden mezun olmak veya yabanc bir memleket hukuk fakltesinden mezun olup da, Trkiye hukuk faklteleri programlarna gre noksan kalan derslerden
baflarl snav vermifl bulunmak
e. Kesinleflmifl bir ceza veya disiplin karar sonucunda hkim, savc, memur yahut avukat olmak
niteliini kaybetmifl bulunmamak,
10. Afladakilerden hangisi noterlie kabul iin aranan
flartlardan deildir?
a. Mahkeme karar ile kstlanmfl olmamak
b. Noterlik grevini devaml ve gerei gibi yapmaya engel vcut veya aklca malul olmamak
c. fls etmifl ise itibar iade edilmifl olmak
d. Tam teflekkl devlet hastanesinden heyet raporu almfl olmak
e. Noterlik mesleine yaraflmayacak tutum ve davranfllar evresince bilinmifl olmamak
81
Okuma Paras
Trkiyede kazanl meslekler arasnda gsterilen
noterlik, byk rabet gryor. Trkiye Noterler
Birliinin verilerine gre, 19 bin hukuk fakltesi
mezunu, noter olabilmek iin srada bekliyor.
26 bin hukuku ise mracaat belgesine sahip durumda.
Trkiye Noterler Birlii Baflkan Hasan Yeni, meslee
gsterilen rabeti noter olabilme kriterlerinin dflklne balyor. Yeni, hazrladklar yasa taslayla herkesin noter olmak iin baflvuramayacan sylyor.
nmzdeki yasama dneminde kabul edilmesi beklenen Yeni Noterlik Kanunu taslana gre, noter olmak
isteyenlerin yafl 33 geemeyecek. Belge alabilmenin
koflullar da zorlafltrlyor. Yaplacak snavda baflarl
olanlara bir yl staj yapma zorunluluu getirilecek. Staj
sreci tamamlandktan sonra, yeni bir imtihan daha yaplacak. Baflarl olan hukukular, noterlik belgesi almaya hak kazanacak. Taslaa gre, noterin yerine katiplerin ve bafl katiplerin imza atma yetkisi de kaldrlacak.
Yalnzca noterlik stajn tamamlamfl olanlar, vekaleten
imza yetkisine sahip olacak. Yasalaflmay bekleyen taslak, meslek ii eitimi de zorunlu hale getiriyor. Grev
yapt blge ne olursa olsun, noterler ylda 10-20 gn
arasnda meslek ii eitime tabi tutulacak.
Hazrlanan taslakla birlikte noterlie bakfl asn deifltirmek istediklerini syleyen Trkiye Noterler Birlii
Baflkan Hasan Yeni, Adam 25 yl hakimlik yapmfl; daha sonra noter olmak istiyor. Bu durum, noterlii yan
meslek haline getirdi. Noterlik zellikle genlerin yapaca bir meslek haline gelsin istiyoruz. diyor. Trkiyede, 60 yaflnda emekli bir hakimin de noterlik yapma
yetkisinin bulunduunu kaydeden Yeni, bu durumun,
genlerin nn kapattn ve rahatsz edici sonulara
yol atn vurguluyor. Yeni, ayn sorundan Adalet Bakan ve Baflbakann da rahatszlk duyduunu dile getiriyor. Taslak yasalaflrsa noterlerin yetkileri artacak.
Dnyann birok lkesinde olduu gibi gayrimenkul ifllemleri noterde yaplacak. Bunun yannda ekiflmesiz
yarg, veraset ilam ve tespit gibi ifllemler de noter araclyla gereklefltirilecek.
Noterlerin ok para kazand fleklindeki algnn yanlfll zerinde duran Baflkan Hasan Yeni, meslekte 13-14
yln harcamayan bir noterin kolay kolay stanbul, Ankara ve zmir gibi byk flehirlere atanamayacan ifade ediyor. hizmet kanununa gre, atamas yaplan
bir noter 3. snf bir blgede greve bafllyor. Ancak
belgeyi alabilmek iin, hukuk fakltesini bitirip avukatlk ve hakimlik stajn tamamlamak flart. 3. snf bir bl-
gede en az 4 yl alflmak ise bir baflka zorunluluk. Hasan Yeni, 3. snf bir blgede alflan noterin aileden
destek almadan geinemeyeceini iddia ediyor. Zorunlu 4 yllk grev bittikten sonra atama yaplacak yer, denetimden gemeye bal. Denetimlerden geemeyen
noterler, 3. snf bir baflka blgeye gnderiliyor. 2. snf
blgeye atananlar ise 4 yllk bir staj sresi daha bekliyor. Yeni, byk flehirlere tayin sresi 8 yl gibi gzkse de, bunun zor olduunu savunuyor.
Noterlik, kazancna gre serbest meslek; yetki ve sorumluluuna gre kamu grevi kapsamna giriyor. Denetimleri ise Adalet Bakanl mfettiflleri ve cumhuriyet savclar tarafndan yaplyor. Hasan Yeni, denetimle ilgili yaflanmfl bir olay flyle aktaryor: Bir noter arkadafl, mesai saati srasnda motorunu tamir ediyormufl.
Gelen mfettifller noterin kim olduunu sormufl. Kendisinin olduunu syleyince, denetimden sicil bozukluuyla kt.
Kaynak : http://www.memurlar.net/haber/119130/
82
1. b
Sra Sizde 1
Noter hukuki gvenlii salamak ve hukuki anlaflmazlklarn doumunu nlemeyi amalayan kamusal yetki
kullanan, serbest meslek erbabdr. Noterlik Hukuku; noterlik messesesinin hukuk sistemi iindeki yeri ile dier
hukuk dallaryla olan iliflkisini inceleyen bilim daldr.
2. c
3. d
4. e
5. a
6. e
7. e
8. b
9. c
10. d
Sra Sizde 2
Yetkisiz noterlikte yaplmfl ifllemler hakknda HUMKun
ngrd yollar ve sonular olduu gibi geerlidir.
Dier bir ifade ile noterlikte yaplan ifllem kesin yetki
kuralna balanmfl ise yarglamann ve ifllemin her aflamasnda yetkisizlik ileri srlebilir. Bunun dflnda ki
durumlarda ilk itiraz olarak ileri srlmelidir
Sra Sizde 3
Bir hizmetin kamu hizmeti olmas iin o hizmetin kamuya ynelmifl olduunun siyasal organlarca kabul
edilmesi ve kamu kurulufllarnca denetlenmesi gerekir.
Kamu hizmetleri, genel ve kolektif gereksinmeleri karfllayarak kamu yararn gereklefltiren hizmetler ise,
toplumda adalet datmna dair faaliyetlerin kamusal
nitelikte bir hizmetler btn olduu tartfllmazdr.
Noterler, mesleki faaliyetlerini, tzel kiflilii haiz kamu
kurumu niteliinde mesleki kurulufllar olan Noterler
Birliinin denetim ve gzetimi altnda srdrrler. Noterliin kamu hizmeti nitelii, gereksinim duyan herkesin bu faaliyetlerden yararlanabilmesini gerektirir.
Sra Sizde 4
Avukatlk, savclk yada hakimlik staj yapmak noterlik
yapmak iin yeterli saylrken, noterlik staj avukatlk,
savclk, hakimlik stajnn yerine gememektedir. Bu
yzden uygulamada noterlik yapanlar hak kaybna uramamak iin avukatlk stajn yapp, noterlie bafllamaktadrlar.
Sra Sizde 5
Bir noterlie bir noterin atanabilmesi iin ilk adm olarak bir iln yaplmas gerekmektedir. Adalet Bakanl
tarafndan yaplacak bu ilnlarda, boflalan ve nc snfa geirilen noterliin bir nceki yla ait gayrisafi geliri, alan noterliin ise emsallerine gre Adalet Bakanlnca tahmin edilecek gayrisafi geliri ve isteklilerin
hangi belgelerle birlikte baflvurmalar gerektii gsterilir (N. K. m. 22.III).
83
Yararlanlan Kaynaklar
Sra Sizde 6
Bir noterlie atanan veya nakledilenler, atama veya
nakledilme kararnn tebliinden itibaren bir ay iinde
yeni grevlerine bafllamak zorunluluundadrlar. Atanan veya nakledilen kimsenin bu sre iinde, hakl bir
sebep olmakszn greve bafllamamas veya atanma yahut nakledilme isteminden vazgeme dilekesinin, atama ve nakil kararnn kendisine tebliinden sonra Bakanla veya Cumhuriyet Savclna verilmesi halinde,
bu kimse noterlik mesleinden istifa etmifl saylr
nternet Kaynaklar
http://www.adalet.gov.tr
http://www.turkiye.gov.tr
http://www.tnb.org.tr
7
Amalarmz
N
N
N
Anahtar Kavramlar
Noterlik dairesi
Baflkatip
Noter vekili
Noterler Odas
Trkiye Noterler Birlii
Noterler Birlii Kongresi
indekiler
Avukatlk ve Noterlik
Hukuku
Noterlik ve
Mesleki
Organizasyonu
NOTERLK DARES
NOTER ODALARI
TRKYE NOTERLER BRL
Noterlik ve Mesleki
Organizasyonu
NOTERLK DARES
Noterliin srekli faaliyet gsterdii ve noter alflma makam ile servisler, bekleme ve arfliv blmlerinden oluflan (N.K.Y. m. 6i.) noterlik dairesi, Noterlik Kanununun 40 nc maddesinin birinci fkrasnn birinci cmlesi gereince resmi
daire saylr.
Noterlik dairesinin ifl merkezlerine ve mmkn olduu oranda mahkemelere
ve bankalara yakn yerlerde almas hususu dikkate alnr (N.K.Y. m. 2,III). nk esas olarak noterlerin grevi tespit ve szleflme yapmak olduundan bu ifllemlerin de en ok mahkeme, banka ve ifl merkezlerinde yapld dikkate alnarak ifl
sahiplerine kolaylk ve ifllerde pratiklik salamak asndan bu dzenlemeye yer
verilmifltir. htiya domas halinde Noterlik Dairesinin yerinin deifltirilmesinde
noterlik dairesinin kuruluflundaki ayn yntem uygulanacak flekilde ynetmelikte
dzenleme yaplmfltr (N.K.Y. m. 3,I).
86
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
Noterlik katip adaylar ile en
DKKAT
az bir yllk belirli sreli
hizmet szleflmesi
yaplmaldr.
AMALARIMIZ
K T A P
SIRA SZDE
Noterlik dairesinde
noterlik personeli ile ilgili olarak tutulan defterler hangileridir?
D fi N E L M
SIRA SZDE
Noterlik dairesinde alflan temel grevli noter ve varsa stajyerdir. Bunun yannda
noterlik personeli de noterlik dairesinde alflanlarn nemli bir kesimini oluflturur.
S O R U
Noterlik Kanununun
42 inci maddesinin birinci fkras gereince, noterin emri altnda noterlik dairesinde alflan katip ve hizmetlilere noterlik personeli ad verilir.
Noterlik Kanununun
45 inci maddesinin birinci fkrasnn birinci cmlesi noterDKKAT
lerin, katip adaylar ile (en az bir yllk ) belirli sreli hizmet szleflmesi yapmalarn ngrmektedir.
N N
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
87
Ktipler
Noter ktibi olabilmenin flartlar Noterlik Kanununun 44 nc ve Noterlik Kanunu
Ynetmeliinin 9 uncu maddesinde dzenlenmifltir. Noter Ktiplii in aranan
Genel fiartlar afladaki gibidir;
1. Trk vatandafl olmak
2. Devlet Memurlar Kanununun 40 nc maddesindeki yafl hadlerinde bulunmak
3. En az ortaokulu bitirmifl olmak
4. Kamu haklarndan mahrum bulunmamak
5. Ar hapis veya alt aydan fazla veyahut affa uramfl olsa bile zimmet, ihtilas, irtikp, dolanl iflas gibi yz kzartc bir fiilden dolay hapis cezas ile
hkml bulunmamak
6. Askerlikle ilgisi bulunmamak
7. Grevini devaml yapmasna engel olabilecek bir sakatl olmamak
8. Hizmet grecei snf iin Devlet Memurlar Kanununun 36 nc ve 41 inci
maddelerinde belirtilen retim ve eitim, kurumlarndan birinde diploma
almfl olmak
9. Grev ve alflma ynetmeliklerinde belirtilen dier flartlar haiz bulunmak
10. Ceza ve disiplin karar ile meslekten karlmamfl olmak.
Ktiplerin alflt Servisler arasnda ilk sray baflkatiplik servisi alr. En az iki
ktip bulunan noterliklerde bunlardan biri baflktiplik grevini yerine getirir. (NK.
m. 42,II). Baflktip, noterlik dairesi personelinin flefidir (NK. m. 43I). Noterlik dairesinde bulunan evrak, defter ve demirbafl eflyadan noterle birlikte baflktip sorumludur (NK. m. 43,II).
Baflktiplik servisince yrtlecek ifller flylece sralanabilir (NKY. m. 21):
Haberleflme ve yazflma ifllerini yrtmek
Kanun ve ynetmeliklerle tanzimi dier servislere verilmemifl liste, beyanname ve bildirileri dzenlemek ve ilgili mercilere zamannda gndermek
Noterlikte tutulmas gereken defterleri usulne uygun tutmak
Emanetlerin teslim ve muhafazas iin gerekli ifllemleri yapmak
Her trl karton ve dosyalar usulne uygun olarak tutmak ve gnlk ifllem
katlarnn cilt bentlere yerlefltirilmesini temin etmek
Arfliv blmn tanzim ve alflma tarzn tayin ve tespit etmek, iflleyiflini ve
denetimini salamak
Noterlik dairesinin i hizmetleri, temizlik ve koruma tedbirlerini yerine
getirmek
Aylk ve yllk ifl cetvelleri, beyannameler ve her trl cetvelleri dzenlemek
ve bunlar ilgili yerlere gndermek, zamannda yaplmasn salamak
Yukarda saylan ifllerin esas olarak baflktip tarafndan yaplmas esas olmakla birlikte noterin uygun grmesi halinde baflktip bu iflleri dier personele devredebilir.
Noterlikte yaplmas ngrlen btn noterlik ifllemleri ile grevli servise fllemler Servisi denir.
88
Noterlik dairesinin gelir, gider, vergi ve sigorta gibi tm hesap iflleri ile vezne
ve kasa ifllerini ve noterin verecei dier iflleri yrten servise Hesap flleri ve Vezne Servisi denir. Bu servis dorudan doruya notere bal olup vezne, kasa ve muhasebe blmleri halinde alflr. Vezne ifllerini yrten kifliye veznedar denir. Servisleri tam olan noterliklerde yevmiye defteri, muvazene defteri, har, damga vergisi beyannameleri, bordrolar, vergi ve sigorta bildirimleri bu servis tarafndan dzenlenir (NKY. m. 23,I-III).
Teblii istenen kdn noterlik dairesi aracl ile kanun ve nizamlara uyularak muhatabna ulafltrlmas veya muhatabn ttlana en emin flekilde arz edilmesi ile grevli servise ise Tebligat Servisi denir.
SIRA SZDE
SIRA SZDE
Baflkatibin temel
grevleri nelerdir?
Hizmetliler
D fi N E L M
D fi N E L M
S O R U
Noterlik personelini oluflturan ikinci ksm grevliler hizmetlilerdir. Hizmetliler, ktiplik grevi dflnda, dairenin temizlik, bekilik gibi ifllerini grrler. Bunlarn kS O R kullanlmalar
U
tiplik grevinde
kesin olarak yasaklanmfltr (NK. m. 46).
DKKAT
Noterlik Personelinin
Stats
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
Kanunda aksine hkm bulunmayan hallerde noterlik personelinin alflma mevzuatna tabi olmas ngrlmektedir (NK. m. 48). Noterlik Kanununun 47 inci
SIRA SZDE
maddesi noterlik
personelinin yllk izin ve mazeret izinlerini dzenlemifltir. Buna
gre; noterlikte en az bir yl hizmeti bulunan katip ve hizmetlilere afladaki esaslara gre noter tarafndan yllk izin verilir:
AMALARIMIZ
a. Bir yldan befl yla kadar (befl yl dhil) hizmeti bulunanlara onbefl gn
b. Befl yldan onbefl yla kadar (onbefl yl dhil) hizmeti bulunanlara yirmi gn
c. Onbefl
K yldan
T A P fazla hizmeti bulunanlara ise bir ay.
Noterlik Kanunu ktipler ve katip adaylarna iliflkin disiplin hkmlerini iermektedir. Anlan Kanun m.148 gereince, noter ktiplerine ve ktip adaylarna verilecek disiplin cezalar uyarma, knama, cretten kesme ve meslekten karTELEVZYON
madr. Noter, herhangi bir ktibi veya ktip aday hakknda verdii disiplin cezas kararn ilgiliye ve cumhuriyet savcsna tebli eder.
N N
TELEVZYON
ERNET
Noterlik N TDairesinin
Devri
NTERNET
Noterlik dairesinin herhangi bir nedenle boflalmas durumunda noterlik dairesinin devredilmesi gerekir (NK. m. 49). Bu devir, duruma gre, noterden notere
olabilecei gibi, noterden vekile, vekilden vekile veya vekilden notere de olabilir. (NK. m. 49,III).
Noterliin Boflalmas
Noterin lm, kendi isteiyle baflka bir noterlie atanmas, meslekten karlmas, istifa etmesi, yafl tahdidine tabi tutulmas veya sair sebeplerle emekli olmas durumlarnda noterlik dairesinin kesin alarak boflalmas sz konusu olur.
Noterin tutuklanmas, iflten el ektirilmesi ve geici olarak iflten karlmas gibi nedenlerle noterliin bir sre iin boflalmas durumudur (NK. m. 34,I).
Noterin hastalk veya izin gibi hakl bir nedenle grevinden ksa bir sre ayrlmas durumudur (NK. m. 35,I).
SIRA SZDE
Noterlik hangi
SIRAhallerde
SZDE boflalr?
D fi N E L M
D fi N E L M
S O R U
S O R U
89
Noter Vekilleri
Noter vekilleri, kanunlar, ynetmelikler ve genelgeler ile noterlere verilmifl grevleri yapmak, aylk ifl cetvelleri ile aidatlar ilgili sreler iinde Trkiye Noterler Birliine ve sair mercilere gndermek zorundadrlar. Bofl ve noteri geici olarak iflten
karlan noterlikleri yneten noter vekillerinin ayrca, her ayn gelir ve giderini
gsterir bir cetvel ile giderlere iliflkin belge rneklerini ve cetvelde gsterilen safi
geliri, o ay izleyen en ge on befl gn iinde Trkiye Noterler Birliine gndermeleri gerekir (NKY. m. 133,V).
Boflalan ve noteri geici olarak iflten karlan noterliklerde noter vekilleri, grevin derhal, zamannda ve eksiz grlebilmesi iin zorunlu olan harcamalar yapmaya yetkilidir (NKY. m. 133,VI).
Vekletle ynetilen bofl noterliklerde alflan personele, ayrlan noterlerle yaptklar szleflmede yazl cret ve sair yan demeleri aynen denir. Ancak, szleflme sresi sona eren personelin cret ve sair yan demelerinde artrma yapmaya,
Trkiye Noterler Birlii Ynetim Kurulu yetkilidir (NKY. m. 133,VII).
NOTER ODALARI
Noter Odalarnn Kuruluflu
Noter odalar, Trkiye Noterler Birliinin mahalli organlardrlar (NK. m. 180,I).
Noter odalarnn, kurulufl amalar ve kanunda belirtilenler dflnda faaliyet gstermesi yasaktr (NK. m. 163,II). Her noter, blgesi iindeki noter odasna kayt olmaya mecburdur (NK. m. 180,II). En az veya daha fazla noterlik bulunan belediye
snrlar iinde bir noter odas kurulur (NK. m. 179,I).
90
D fiodas
N E Lynetim
M
Noter
kurulu
odann btesini genel kurul
onayna sunar
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
Genel kurul odaya kaytl noterlerden oluflur (NK. m. 186,I) ve odann en yetkili
organdr.
K T A P
TELEVZYON
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
Trkiye Noterler Birlii ve onun mahalli organlar olan noter odalarnn her trl
faaliyetleriT ile
E L Ehesap
V Z Y O Nve ifllemleri Adalet Bakanlnn denetime tbidir. Noter odalar ayrca Trkiye Noter Birlii tarafndan da denetlenir (NKY. m. 83).
NTERNET
S O R U
fi N E L M
Noter OdasD Ynetim
Kurulu, noter odas baflkan ile iki yeden oluflur (NK. m. 184,I).
Noter odas ynetim kurulunun grevleri flunlardr (NK. m. 185):
S Ogider
R U btesi teklifini dzenlemek ve bunu genel kurulun onayna
Odann
sunmak,
NoterDodas
genel kuruluna alflmalar hakknda rapor vermek ve genel kuKKAT
rul kararlarn yerine getirmek,
Yetkili merci gsterilmeksizin odaya verilen grevleri yerine getirmek,
SIRA SZDE
Kanunlarla
verilmifl dier grevleri yapmak.
Noter Odas
Genel Kurulu ve Grevleri
AMALARIMIZ
D fi N E L M
N N
K T A P
SIRA SZDE
N T Eyesi
R N E T lkelerde noterliklerin mesleki rgtlenmesinde genel olarak
Avrupa Birlii
en altta Noterlik Daireleri bulunmaktadr. Bu alandaki mesleki organizasyonda Noterlik Dairelerinin stnde Noter Odalar yer almakta, en stte ise noterliin iflleyifli ile noterlerin koordinasyonundan sorumlu olacak flekilde Noterlik Yksek Konseyi kurulmaktadr. Trkiyedeki mesleki organizasyon Avrupa Birlii lkeleriyle
byk lde ayn olup, bu husustaki tek farkllk Noterlik Yksek Konseyinin yerini Trkiye Noterler Birliinin almfl olmasndadr.
Noterlerin st
rgtlenmesi
bakmndan Avrupa Birlii ile Trkiye arasnda hangi farklar
SIRA
SZDE
vardr?
fi N E L M
TrkiyeD Noterler
Birliinin Kuruluflu ve Grevleri
Birlik tzel kiflilii haiz kamu kurumu niteliinde bir meslek kuruluflu olup, merkezi Ankaradadr
S O R U (NK. m. 163,I). Noterler, birliin tabii yeleridir. Yafl tahdidi
nedeniyle meslekten ayrlan noterler, birliin fahri yesi olurlar. Birlik, amacna
uygun ifllerde kullanmak zere taflnr ve taflnmaz mal edinebilir (NK. m. 163,IIDKKAT
I). Birlik Protokol kurallarna uygun olarak resmi trenlere katlr (NK. m. 163,IV).
Birlik baflkanl, baflkan yardmcl, genel sekreterlii ve saymanl grevleri
SIRA SZDE
cretlidir (NK.m.163,VI).
N N
AMALARIMIZ
K T A P
91
Noterlerle katip ve
hizmetliler arasnda
yaplacak szleflmeler iin
tek tip szleflme rnei
hazrlamak Trkiye Noterler
Birliinin grevidir.
92
Birlik Baflkan, baflkanlk divan toplantlarna baflkanlk eder ve kararlarn yrtr. Bunun yannda kanunla verilmifl dier yetkileri kullanr ve grevleri yapar
(NKY. m. 119,II).
Baflkan yardmcs, baflkann bulunmad zamanlarda veya baflkanln herhangi bir nedenle boflalmas halinde baflkana ait yetkileri kullanr ve grevleri yapar. Baflkan yardmcsnn da yokluunda bu grevleri yerine getirmek ve yetkileri kullanmak Ynetim Kurulunun meslekte en kdemli yesine aittir (NK. m. 169,V;
NKY. m. 119,III-IV).
Sayman, Birlik mallarn ilgili kurullarn verecei kararlar gereince ynetir. Para alp verme, bte uygulamas ve bunlar dair her trl saymanlk ifllerini yrtr
ve gzetir. Sayman, para almada ve vermede dzenlenen katlar Birlik Baflkan
ile birlikte imza eder (NK. m. 169,VII).
Genel Sekreter, Birlik Ynetim Kurulu toplantlarna ait tutanaklarn dzenlenmesi, Birlik i alflmalarnn ve yaz ifllerinin ynetilmesi, Birlik merkez teflkilatna
gerekli direktiflerin verilmesi ve dzenli alflmasnn salanmas iflleri ile Kanun ve
ynetmelikle baflka merci, makam ve flahsa verilmemifl Birliin her trl sevk ve
idaresi ve personel zlk ifllerinin kurullar kararlar ve zel ynetmelie gre yrtlmesi Genel Sekretere aittir (NK. m. 169,VI, NKY. m. 119,VII).
Baflkanlk Divan, Baflkann davetiyle toplanr. Toplant gn ve saatlerini Baflkan tespit eder ve yelere tebli eder. Tebligatn yazl olmas gerekli deildir.
Toplantda gndemi de Baflkan tespit ve toplantya arz eder. Toplant esnasnda
divan yelerinin gndeme alnmasn ngren tekliflerini Baflkan oya sunar, kabul
edilen teklifler gndeme ilave olunur (NKY. m. 121,I).
Divan, kararlarn ounlukla alr. Oylarn eflitlii halinde Baflkann bulunduu
taraf stn saylr (NKY. m. 121,II).
SIRA SZDE
D fi N E L M
D fi N E L M
S O R U
Trkiye Noterler Birlii
DKKAT
Ynetim Kurulu, Kongre
tarafndan drt yllna
seilen yedi asl ve drt
SIRAyeden
SZDEoluflur
yedek
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
SIRA SZDE
Trkiye Noterler
Birlii Baflkanlk Divannn hangi yelerden oluflur?
Ynetim Kurulu, Birlik Kongresi tarafndan drt yllna seilen yedi asl ve drt yedek yeden oluflur (NK. m. 170,I). Ayn noter, Birlik Ynetim Kurulu ve Disiplin KuO R U Kurulu yeliklerinden birden fazlasna seilmez (NK. m. 170,II).
rulu ile Oda SYnetim
Ynetim Kuruluna seilen yelerin meslekte en az befl yllk kdemlerinin bulunmas gerekir
(NK. m. 171,I); haklarnda noterlie engel bir sutan dolay son soDKKAT
ruflturma almasna karar verilmifl veya gemifl befl yl iinde Disiplin Kurulunca
verilerek kesinleflmifl bir kararla para veya geici olarak iflten karma cezalaryla
SIRA SZDE
cezalandrlmfl olanlar Ynetim Kurulu yesi seilmezler (NK. m. 171,II). Seilme
yeterliini kaybeden yelerin grevi kendiliinden sona erer (NK. m.171,VI).
KongreAMALARIMIZ
tarafndan seilen Ynetim Kurulu, seimini izleyen bir toplantsnda aralarnda gizli oyla yapacaklar seimle Baflkan, Baflkan Yardmcs, Genel Sekreter ve
Sayman yeyi seerler. Seilen Baflkan ayn zamanda Trkiye Noterler Birlii Baflkandr. Ynetim
bu toplantda Genel Sekreter ve Saymann veya her ikisiK TKurulunun
A P
nin de dflardan seilmesine karar verebilir (NK. m. 170,III; NKY. m. 115,II).
Ynetim Kurulu ayda bir defa olaan toplant yapmak zorundadr. Bunun yannda, Baflkan
T E L E Vveya
Z Y O Nyelerden birinin istei ile Kurul acele hallerde her zaman olaanst toplantya arlabilir (NK. m. 173,I). Belgeye balanmfl hakl bir engele
dayanmakszn st ste toplantya gelmeyen ye bu grevinden istifa etmifl saylr (NK. m. 173,III; NKY. m. 116,IV).
N N
NTERNET
93
94
Trkiye Noterler Birliinin grevlerine giren dier iflleri, gndeme dayanarak veya yelerin teklifi zerinde grflp karara balamak,
Birlik Ynetim ve Disiplin Kurulu yelerini semek,
Noterlerin deyecekleri girifl paralarn ve aidatlarn tespit etmek,
Birlik Baflkan, Baflkan Yardmcs, Genel Sekreter ve Saymann cretleri ile
Ynetim ve Disiplin Kurullar yelerine verilecek huzur haklar miktarn ve
deme fleklini tespit etmek,
Kanunlarla verilmifl dier grevleri yapmak.
95
zet
N
A M A
N
A M A
N
A M A
96
Kendimizi Snayalm
1. Trkiyedeki mesleki organizasyon Avrupa Birlii lkeleriyle byk lde ayn olup, bu husustaki tek farkllk olarak Avrupa Birliindeki Noterlik Yksek Konseyinin yerini Trkiyede afladakilerden hangisi alr?
a. Adalet Bakanl
b. Trkiye Barolar Birlii
c. Trkiye Noterler Birlii
d. Noter Odas
e. Noterlik Dairesi
2. Noterlik Dairesinin yerini kim belirler?
a. Belediye Baflkanl
b. Noterler Birlii
c. Noterlik Odas
d. Adalet Bakanl
e. l Cumhuriyet Baflsavcl
3. Noterlik dairesinin kira borcu ve kira akdinden kaynaklanan dier giderleri kime aittir?
a. Noterler Vakfna
b. Adalet Bakanlna
c. Trkiye Noterler Birliine
d. Noter Odasna
e. Notere
4. Noterlik dairesinde afladakilerden hangi blm
yoktur?
a. Noter alflma Makam
b. Servisler Blm
c. Bekleme Blm
d. kram Blm
e. Arfliv Blm
5. Afladakilerden hangisi Noterlikte tutulmas zorunlu olan defterlerden deildir?
a. Yevmiye Defteri
b. Emanet Defteri
c. Ambar Defteri
d. Tescil Defteri
e. Muvazene Defteri
97
Okuma Paras
1. c
Kaynak: (http://www.haber3.com/turkiye-noterlerbirligi-40.olagan-genel-kurulu-875807h.htm)
2. d
3. e
4. d
5. c
6. b
7. a
8. e
9. d
10. c
Yantnz yanlfl ise Trkiye Noterler Birlii bafll altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Noterlik Dairesi bafll altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Noterlik Dairesi bafll altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Noterlik Dairesi bafll altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Noterlik Dairesi bafll altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Notelik Dairesi bafll altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Noter Odalar bafll altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Noter Odalar bafll altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Trkiye Noterler Birlii bafll altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Trkiye Noterler Birlii bafll altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.
98
Sra Sizde 2
Baflktiplik servisince yrtlecek ifller flylece sralanabilir:
Haberleflme ve yazflma ifllerini yrtmek
Kanun ve ynetmeliklerle tanzimi dier servislere verilmemifl liste, beyanname ve bildirileri dzenlemek ve
ilgili mercilere zamannda gndermek
Noterlikte tutulmas gereken defterleri usulne uygun tutmak
Emanetlerin teslim ve muhafazas iin gerekli ifllemleri yapmak
Her trl karton ve dosyalar usulne uygun olarak
tutmak ve gnlk ifllem katlarnn cilt bentlere yerlefltirilmesini temin etmek
Arfliv blmn tanzim ve alflma tarzn tayin ve
tespit etmek, iflleyiflini ve denetimini salamak
Noterlik dairesinin i hizmetleri, temizlik ve koruma
tedbirlerini yerine getirmek
Aylk ve yllk ifl cetvelleri, beyannameler ve her trl cetvelleri dzenlemek ve bunlar ilgili yerlere gndermek, zamannda yaplmasn salamak.
Sra Sizde 3
Noterlik halde boflalr. Bunlar kesin olarak boflalma,
geici boflalma ve ksa sreli boflalmadr. Noterin lm, kendi isteiyle baflka bir noterlie atanmas, meslekten karlmas, istifa etmesi, yafl tahdidine tabi tutulmas veya sair sebeplerle emekli olmas durumlarnda noterlik dairesinin kesin alarak boflalmas sz konusu olur. Noterin tutuklanmas, iflten el ektirilmesi ve
geici olarak iflten karlmas gibi nedenlerle noterliin
bir sre iin boflalmas durumudur Noterin hastalk veya izin gibi hakl bir nedenle grevinden ksa bir sre
ayrlmas durumudur.
Sra Sizde 4
Noter odas baflkannn grevleri;
Trkiye Noterler Birlii Baflkannn verecei yetkiye dayanlarak her trl merciler nnde Birlii temsil etmek,
Protokolde noter odasn temsil etmek,
Noter odas ynetim kuruluna baflkanlk etmek ve
verilen kararlar uygulamaktr.
Sra Sizde 5
Avrupa Birlii yesi lkelerde noterliklerin mesleki
rgtlenmesinde genel olarak en altta Noterlik Daireleri bulunmaktadr. Bu alandaki mesleki organizasyonda Noterlik Dairelerinin stnde Noter Odalar
yer almakta, en stte ise noterliin iflleyifli ile noterlerin koordinasyonundan sorumlu olacak flekilde Noterlik Yksek Konseyi kurulmaktadr. Trkiyedeki
mesleki organizasyon Avrupa Birlii lkeleriyle byk lde ayn olup, bu husustaki tek farkllk Noterlik Yksek Konseyinin yerini Trkiye Noterler Birliinin almfl olmasndadr.
Sra Sizde 6
Baflkanlk Divan, Birlik Baflkan, Baflkan Yardmcs,
Genel Sekreter ve Saymanndan oluflur. Birlik Baflkan,
baflkanlk divan toplantlarna baflkanlk eder ve kararlarn yrtr. Bunun yannda kanunla verilmifl dier
yetkileri kullanr ve grevleri yapar.
Baflkan yardmcs, baflkann bulunmad zamanlarda
veya baflkanln herhangi bir nedenle boflalmas halinde baflkana ait yetkileri kullanr ve grevleri yapar. Baflkan yardmcsnn da yokluunda bu grevleri yerine
getirmek ve yetkileri kullanmak Ynetim Kurulunun
meslekte en kdemli yesine aittir.
Sayman, Birlik mallarn ilgili kurullarn verecei kararlar gereince ynetir.
Genel Sekreter, Birlik Ynetim Kurulu toplantlarna ait
tutanaklarn dzenlenmesi, Birlik i alflmalarnn ve
yaz ifllerinin ynetilmesi, Birlik merkez teflkilatna gerekli direktiflerin verilmesi ve dzenli alflmasnn salanmas iflleri ile Kanun ve ynetmelikle baflka merci,
makam ve flahsa verilmemifl Birliin her trl sevk ve
idaresi ve personel zlk ifllerinin yrtlmesini salar.
Yararlanlan Kaynaklar
GREN mer (2010), Karfllafltrmal Avukatlk - Noterlik Hukuku. Adalet Yaynevi.
PEKCANITEZ, Hakan (2000), Medeni Usul Hukuku, B.
1, Ankara.
fifiMAN, Gnefl (2001), Noter ve Noterlik Nedir. Trkiye Noterler Birlii Hukuk Dergisi, S. 110.
TOYGAR, Kemal (1974), Serbest Meslek mi, Kamu Hizmeti mi? TNBHD., S. 3.
ULUKAPI mer, ATALI Murat (2001), Noterlik Hukuku.
YILMAZ, Ejder (1996), Hukuk Szl, B. 5, Ankara.
YILMAZ, Ejder (1997), Noterlik fllemlerinin Hukuk Davalarndaki ve cra-fls Takiplerindeki nemi, Noterlik Hukuku Sempozyumu, Ankara.
nternet Kaynaklar
http://www.adalet.gov.tr
http://www.turkiye.gov.tr
http://www.tnb.org.tr
99
8
Amalarmz
N
N
N
N
Anahtar Kavramlar
Noter ifllemleri
Defter tasdiki
Protesto ekmek
htarname
Vasiyetname dzenleme
Tebligat
indekiler
Avukatlk ve Noterlik
Hukuku
Noter fllemleri
Noter fllemleri
NOTERLERN GENEL OLARAK YAPACAKLARI fiLER
Noterlik Kanununun 60 nc maddesinde dzenlenmifltir. Buna gre noterlerin genel olarak yapacaklar ifller flunlardr:
Yaplmas kanunla baflka bir makam, merci veya flahsa verilmemifl olan her
nevi hukuki ifllemleri dzenlemek,
Kanunlarda resmi olarak yaplmalar emredilen ve mercileri belirtilmemifl
olan btn hukuki muameleleri bu kanun hkmlerine gre yapmak,
Gayrimenkul satfl vadi szleflmesi yapmak,
Bu kanuna uygun olarak dflarda yazlp getirilen ktlarn zerindeki imza, mhr veya herhangi bir iflareti veya tarihi onaylamak,
Bu kanun hkmlerine gre yaplan ifllemlerin dairede kalan asl veya rneklerinden veya getirilen ktlardan rnek karp vermek,
Belgeleri bir dilden dier dile veya bir yazdan baflka bir yazya evirmek,
Protesto, ihbarname ve ihtarname gndermek,
Kanunen tescili gereken ifllemleri tescil etmek,
Bu ve dier kanunlara verilmifl sair iflleri yapmak.
Noterlik Kanunu ile Noterlik Ynetmeliinin Noterin Yapaca Genel
flleri
SIRA
SZDEayr ayr dzenlemesinin sebebi nedir?
D fi N E L M
Noterlik Kanunu Ynetmeliinin 7 inci maddesinde ise daha somut bir dflnceyle hareket edilerek noterlerin genel olarak yapacaklar ifller, Noterlik KanuS O R U
nunun 60 nc maddesi esas alnarak flyle sralanmfltr:
Evlilik szleflmesi: Evliliin baflnda gerek ise evlilik srecinde taraflarn
edindikleri mallar zerindeki hukuki haklarn belirleyenDszleflmedir.
KKAT
Gayrimenkul satfl vaadi szleflmesi: Gayrimenkul satfl vadi szleflmesi nitelii bakmndan dzenleme fleklinde yaplmas zorunlu ifllemlerdendir.
SIRA SZDE
Zilyetlik devri szleflmesi: Bir fley zerinde fiili hakimiyet
veya bir eflyay fiili
hakimiyet ve kudret alan iinde bulundurma hakkn devridir.
Miras taksimi szleflmesi: lm halinde yasal miraslara
kalan mallarn,
AMALARIMIZ
miraslar arasnda paylafltrlmasna iliflkin miraslarn yapt szleflmedir.
Noterlerin yansra Tapu mdrlklerinde de yaplabilir.
Gayrimenkul bafllama vaadi szleflmesi,
K T A P
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
Evlenme szleflmesi noter
huzurunda yaplr..
DKKAT
N N
SIRA SZDE
Miras taksimiAMALARIMIZ
szleflmesi
noter huzurunda yaplr.
K T A P
TELEVZYON
TELEVZYON
NTERNET
NTERNET
102
Fesihname, ibraname,
beyanname, flahadetname
noter huzurunda
dzenlenebilir.
103
ki noter eliyle dier bir flehirdeki noterlikten de getirtilebilir. Yukarda saylanlardan baflkasna rnek verilebilmesi iin noterliin bal bulunduu asliye hukuk hakiminden izin alnmas gerekir. nc kifli konsolosluklarda
dzenlenen evraka ait olmas halinde izin, rnei talebeden flahsn Trkiyedeki son ikametgh mahkemesince, son ikametgah tespit edilemeyen
hallerde ise Ankara Asliye Hukuk Mahkemesince verilir.
Noterin defter onaylamaya iliflkin ykmllkleri nelerdir?
SIRA SZDE
mza sirkleri,
D fi N E L M
Protesto iflleri: Noterler, Trk Ticaret Kanunu hkmlerine
gre kabul etmeme ve dememe protestolar ekerler.
hbar-ihtarname Dzenleme: Noterler her trl hukuki ifllemlere
S O R U ait ihtarname ve ihbarnameleri, dzenlemeye ve teblie tam yetkilidirler. htarname
ve ihbarnameler ilgili tarafndan yazlp tebli iin notere getirilebilecei giDKKAT
bi, notere de yazdrlabilir.
htar ve ihbarnamelerde a) stemde bulunan ve dier tarafn ad ve soyadlar ile
SZDE
ak adresleri b) ihtar ve ihbar konusu c) stemde bulunann SIRA
imzas
d) tebli flerhi, noterin imzas, mhr ve tarih olmaldr.
Tescil: Kanunen tescili gereken ifllemler; sicil defterine, sra numaras altnAMALARIMIZ
da, ifllemin tarih ve numaras, ilgililerin ad ve soyadlar ve ifllemin nitelii yazlmak suretiyle tescil edilir.
SIRA SZDE
D fi N E L M
Protesto ifllemleri noterlerin
genel ifllemlerindendir.
S O R U
DKKAT
N N
K T A P
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
Tespit flleri
Noterlik Kanununun 61 inci maddesine gre; Noterler bir fleyin veya bir yerin hal
ve fleklini, kymetini, ilgili flahslarn kimlik ve ifadelerini tespit
N T Eederler
R N E T ve davet
edildiklerinde piyango ve zel kurulufllarn kura, seim ve toplantlarnda hazr
bulunarak durumu belgelendirirler. Anlan tespit ifllemlerinin, noterce, tutanak
fleklinde gereklefltirilmesi gerekir (N.K. m. 102).
Tespitte Noterlerin grev alan; noterler ceza hukukuna iliflkin konular ile hukukla ilgili konulardan adliyeye intikal etmifl olanlar hakknda tespit ifllemi yapamazlar. Buradan karlacak sonu ise noterlerin henz adliyeye intikal etmemifl,
dava konusu yaplmamfl alanlarda tespit yapabilecei, tespit yetkilerinin snrlandrlmfl olmasdr.
Noterce yaplacak tespit ifllemi nedir?
Emanet flleri
SIRA SZDE
NTERNET
D fi N E L M
Noterlik Kanununun 62 inci maddesinin birinci fkras gereince noterler, saklanmak veya bir flahsa verilmek zere getirilen emanetleri ayn Kanunun ilgili hkmS O R U
lerine gre muhafaza ederler.
Her trl emanet Noterlik Kanununun 101 inci maddesine gre tutulacak bir
tutanak ile kabul edilir. Bu tutanakta ayrca emanetin nitelikleri, biliniyorsa gerek
DKKAT
deeri, deeri tam olarak bilinmiyorsa tahmini deeri, ne kadar sre saklanaca,
kime ve ne zaman iade olunaca ve iade flartlar da gsterilir (NK.m.62,II).
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
N N
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
104
Noterler ak veya kapal olarak verilen vasiyetnameleri saklarlar ve buna dair tutanak dzenlerler. Bu suretle saklanan vasiyetnameler, yapanlarn lmleri halinde bilgi verilmesi iin, durumu bunlarn kaytl olduklar nfus dairelerine yaz ile
bildirilirler.
Tebligat flleri
Noterlik Kanununun 70 inci maddesinin ilk cmlesinde bu ifllem Teblii istenen
her nevi kt Tebligat Kanunu hkmlerine gre muhatabna tebli olunur fleklinde dzenlenmifltir.
Danflmanlk Yapma
Noterlerin grevlerinden biri
de hukuki anlaflmazlklarn
doumunu nlemektir.
105
K T A P
N N
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
106
Noter ifllemlerinde onaylama yolu, noterlik dflnda dzenlenerek getirilen ifllemlerde ifllemin altndaki imzann onaylanmasna iliflkindir. Burada, hukuki ifllemlerin altndaki imzann onaylanmas, imzay atan flahsa ait olduunun bir flerhle belgelendirilmesi fleklinde yaplr (NK.m.90,I). Onaylanan imzann noter huzurunda
atlmfl olmas gerekmez. Dflarda atlmfl olmakla birlikte ilgili tarafndan kendisine ait olduu kabul edilen imzalarn da onaylanmas mmkndr (NK.m.91).
Onaylama flerhinde afladaki hususlarn yer almas gereklidir. (NK.m.92):
fllemin yapld yer (rakam ve yaz ile) tarihi,
lgilinin kimlii, adresi ve vergi kimlik numaras,
Noter ilgiliyi tanmyorsa, kimlii hakknda gsterilen ispat belgesi,
mza noter huzurunda atlmflsa bu husus, imza dflarda atlp huzurda ilgili
imzann kendisine ait olduunu kabul etmiflse bu yndeki beyan,
flleme katlanlarn imzalar, noterin imzas ve mhr.
Onaylama biimindeki noter senetlerinin asl ilgilisine verilir ve imzal bir rnei noterde saklanr (N K 90/2)
D fi N E L M
D fi N E L M
S O R U
S O R U
DKKAT
DKKAT
107
Kanun; vekil, veli, vasi, kayym, mmessil ve miras sfatyla veya dernek, flirket
ve vakf gibi tzel kifliler adlarna noterlik ifllemi yaptrmak isteyenlerin, sfat ve
yetkileri ile ifllemi yapmaya izinli olduklarn bildirir bir belge gstermelerini emretmifltir (NK.m.79,I). Noterlik Kanunu Ynetmeliinin 92 inci maddesine gre bu
belgeler flunlardr:
Vekil iin, vekletname dzenlemeye yetkili hkim veya noterce onaylanmfl vekletname,
Veli iin, kendisi ve velayeti altnda bulunan kn nfus hviyet czdanlar,
Vasi ve kayym iin, mahkeme karar ve nfus hviyet czdanlar,
Miras iin veraset belgesi ve nfus hviyet czdan,
Mmessiller iin, temsil veya izin kd,
Ky tzel kifliliini temsil yetkisini haiz muhtarlar iin yetkili idare makamlarnn usulne gre verecekleri yetki belgeleri.
Yukarda saylan belgeler usulne uygun flekilde Noterlie ibraz edilmedike
noterlerin, baflkalar adna ifllem yapmak isteyenlerin taleplerini yerine getirmesi
mmkn deildir.
Fotoraf Yapfltrlmas
Noter tarafndan yaplan ifllemlerle ilgili belgelerden, Noterlik Kanunu Ynetmeliinde belirtilenlerde ilgilinin fotorafnn yapfltrlmas zorunludur (NK.m.80,I).
Buna gre (NKY.m.93,I);
Nitelii bakmndan tapuda ifllem yaptrlmasn gerektiren szleflmelere,
Nitelii bakmndan tapuda ifllem yaptrlmasn gerektiren vekletnamelerle, boflanma davalar iin dzenlenecek vekletnamelere,
Vasiyetnamelere,
Mlkiyeti muhafaza kaydyla yaplan satm szleflmelerine,
Gayrimenkul satfl vaadine,
Evlat edinme szleflmesine,
Tanma senedine,
Miras taksim szleflmesine iliflkin olarak dzenlenen belgelere (ifllem ktlarna) ilgilinin fotorafnn yapfltrlmas gerekir.
Noterin, ifllemin ve ilgilinin durumuna gre gerekli grd veya bizzat ilgilinin kendisinin istemde bulunduu durumlarda da ifllem ktlarna fotoraf yapfltrlr (NK.m.80,II; NKY.m.93,II).
108
me fleklinde bir ifllem yapmak, nceki ifllem onaylama fleklinde yaplmfl bir ifllemse onu deifltirmek, fesih veya iptal etmek iin yine onaylama biiminde bir ifllem
yapmak gerekir. Yeni ifllemin tarih ve numaras, noterlik dairesinde bulunan nceki iflleme ait kda yazlr. Eer yeni ifllem baflka bir noterlikte yaplrsa, bu noterlik, yerini iflleme ait kdn bir nshasn, gerekli aklama yaplarak ilk iflleme ait
kda balanmas iin o ifllemi yapan notere gnderir (NK.m.81,II-III)
D fi N E L M
D fi N E L M
S O R U
S O R U
DKKAT
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
N N
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
K T A P
TELEVZYON
TELEVZYON
109
zet
N
A M A
N
A M A
N
A M A
Dzenlenen tutanak, ilgilinin gerek istei hakkndaki beyan yazldktan sonra, okumas iin
kendisine verilir. lgili, tutana okur, iindekiler
isteine uygunsa, bu husus da yazldktan sonra
tutanan altn imzalar (NK.m.86).
Noter ifllemlerinde onaylama yolu, noterlik dflnda dzenlenerek getirilen ifllemlerde ifllemin
altndaki imzann onaylanmasna iliflkindir. Burada, hukuki ifllemlerin altndaki imzann onaylanmas, imzay atan flahsa ait olduunun bir flerhle
belgelendirilmesi fleklinde yaplr (NK.m.90,I).
Onaylanan imzann noter huzurunda atlmfl olmas gerekmez. Dflarda atlmfl olmakla birlikte
ilgili tarafndan kendisine ait olduu kabul edilen imzalarn da onaylanmas mmkndr
(NK.m.91).
Bu tr senetlerde yalnzca onaylanan imza ve tarihin sahtelii sabit oluncaya kadar geerlidir
(NK.m.82, III; MK.m.7).
N
A M A
110
Kendimizi Snayalm
1. Yaplmas kanunla baflka bir makam, merci veya
flahsa verilmemifl olan her nevi hukuki ifllemleri dzenlemek kimin yetkisindedir?
a. Hkimin
b. Savcnn
c. Adalet Bakannn
d. Baflktibin
e. Noterin
2. Afladakilerden hangisi noterlerin yapaca ifllerdendir?
a. Nikh kymak
b. Ceza davalarnda tespit yapmak
c. fiirketleri ticaret siciline kaydetmek
d. rtifak hakk vaadi ve ortak mlkn idaresi szleflmesi yapmak,
e. Medeni Kanundaki skna hakkn tapu siciline
kaydetmek,
3. Trk Ticaret Kanununa gre Ticari defterleri tasdike
afladakilerden hangisi yetkilidir?
a. Ticaret Sicil Mdrl,
b. Trkiye Noterler Birlii,
c. Noter Dairesi,
d. Trkiye Barolar Birlii,
e. Dekanlk,
4. Afladakilerden hangisi noterlerin yapaca ifllerden
deildir?
a. Taahhtname,
b. Kefaletname,
c. Yarglamas sren hukuk davasnda tespit,
d. Vasiyetname,
e. Vakf senedi,
5. Baflkas adna ifllem yapan vekilin noterde ifllem yapabilmesi iin ncelikle ne gerekir?
a. Aile vakf senedi,
b. Yetkili hkim veya noterce onaylanmfl vekletname,
c. Muvafakat name,
d. Tapu senedi,
e. Sulh name,
111
Okuma Paras
AMERKADA NOTERLK
Noterlik, Amerika Birleflik Devletlerinin eyaletleri dikkate alnarak her bir eyalette kendi yaplarna gre oluflturulmufltur. nemine binaen biz bunlardan Kaliforniya Eyaletindeki noter yaplanmas hakknda bilgi vermek istiyoruz.
Kaliforniya Eyaletinde noter hukuki, mali kurumlar ve
gayrimenkul ifllerinde nemli hizmetler stlenen kamu
grevlileridir. Kaliforniyada gerekli koflullar yerine getirmek grevlerini yrten 146.000in zerinde noter
vardr. 8214.1, 8214.5, 8219.5 ve 8223 sayl yasalarda
yer alan noterlie iliflkin yeni dzenlemeler 1 Ocak 1999
tarihinden itibaren yrrl girmifltir. Noterler iin hukuksal deifliklikleri izlemek, grevlerini huzurla yrtmek asndan ok nemlidir.
Noter olmak iin srasyla flu koflullar yerine getirilmelidir. Kaliforniya eyaletinde mukim olmak, en az 18 yaflnda olmak, Eyalet Bakanlnca dzenlenen yazl snavda baflarl olmak, ngilizce okuyup yazar olmak,
ar sular veya yz kzartc sulardan hkm giymifl
ya da noterlik greviyle badaflmayacak yapda olmamaktr.
Bu koflullar taflyan kiflilerin bir baflvuru formuyla, parmak izi kartn doldurarak bunlar snav yerine teslim
etmeleri gerekir. Parmak izi kart kiflinin adli sicilinin
arafltrlmas iin Adalet Bakanlna gnderilirken, baflvuru formu da Eyalet Baflkanl yetkililerince incelemeye alnr. Baflvurularndan itibaren alt ay getikten
sonra atamas yaplabilen noterlerin parmak izi arafltrmas tekrarlanr.
Baflvuru ifllemlerini tamamlayan kifliler 30 gn iinde
yemin ederler ve 15.000 dolarlk bir teminat senedi vilayet maliye brosuna teslim ederler. 30 gnlk sne
iinde bunlarn yaplmasyla baflvuru sahibi noterlik
hizmetine bafllayabilir. Noter baflvurusunda bulunan kifli grev yapmak istedii yeri Eyalet Bakanlna bildirir.
Kaliforniya kanunlar kamu yararna noterlerin kefalet
vermesini gerektirir. Bu kefaletin noter iin bir sigorta
ifllemi olmadn belirlemek nemlidir. Kefalet yalnzca noterlere karfl ileri srlebilecek tazminat taleplerini karfllamaya ynelik snrl bir mali fondur. Noterler
ihmal ya da kusurlar sonucu sonucu verdikleri zararlarn tamamndan ve bunlarn karfllanmasn salayan
kefalet kurumuna, denen tazminatn tmyle kiflisel
olarak sorumludurlar.
Bir noter Kaliforniya Eyaletinin tamamnda noterlik hizmeti verebilir. Noter yemin ve teminatnn geerli oldu-
u her yerde grev yapar. Noterler bunun yannda dzenledikleri tm belgelere Kaliforniya Eyaleti-Los Angeles fiehri gibi bir bafllk da koyarlar. Bafllktaki flehir,
noterin noterlikten nceki ikametgahdr.
Makul bir talebi olan ve gerekli creti demeye hazr
herkese noterlik hizmeti vermek bir noterin grevidir.
Bu tr bir hizmeti yerine getirmeyen ya da reddeden
noter bu tasarrufundan kaynaklanacak her trl zarardan sorumludur. Bunun istisnas, bir Kaliforniya noterinin normal mesai saatleri iinde yetiflmeyecek ifllerle ilgili olarak ifl sahibine hizmet veremeyeceini bildirmesi durumudur. Bu istisna eyalet, vilayet, flehir askeri ve
okul blgelerinde yerel kamu grevlisi olarak alflan
noterlere uygulanmaz.
Kaliforniya noterleri noterlik hizmeti vermeyi reddedemezler, hukuka aykr iflleri de yapamazlar. Yapamayacaklar dier ifller kanunlarn uygulanmas fleklinde, her
trl hukuki belgeyi dzenlemek, onaylamak ve her
trl hukuki belge veya sorun hakknda tavsiyede bulunmak gibi ifllerdir. Noterler bu tr talepleri reddederek talepte bulunan bir avukat gndermelidir.
Kaynak: http://www.noternet.org/tarihce/amerika-birlesik-devletleri-hukukunda-noterlik/#ixzz1PFZ0B9IX
(14.06.2011 tarihinde indirilmifltir.)
112
2. d
3. c
4. c
5. b
6. e
7. a
8. b
9. d
10. e
Yararlanlan Kaynaklar
DELDUMAN, Seyithan, Noter fllemlerinde Sahtelik.
Trkiye Noterler Birlii Hukuk Dergisi, Mays 2001,
say 110.
EREN, Fikret, Borlar Hukuku Genel Hkmler, C. I. 4.
B. Ankara, 2001.
GREN mer (2010), Karfllafltrmal Avukatlk - Noterlik Hukuku. Adalet Yaynevi.
PEKCANITEZ, Hakan (2000), Medeni Usul Hukuku, B.
1, Ankara.
fifiMAN, Gnefl (2001), Noter ve Noterlik Nedir. Trkiye Noterler Birlii Hukuk Dergisi, S. 110.
TANRIVER, Sha, Noterlik Hukukuna liflkin ncelemeler(1993- 2011), Adalet Yaynevi, 2011.
TOYGAR, Kemal (1974), Serbest Meslek mi, Kamu Hizmeti mi? TNBHD., S. 3.
ULUKAPI mer, ATALI Murat (2001), Noterlik Hukuku.
YILMAZ, Ejder (1996), Hukuk Szl, B. 5, Ankara.
YILMAZ, Ejder (1997), Noterlik fllemlerinin Hukuk Davalarndaki ve cra-fls Takiplerindeki nemi, Noterlik Hukuku Sempozyumu, Ankara.
nternet Kaynaklar
http://www.adalet.gov.tr
http://www.turkiye.gov.tr
http://www.tnb.org.tr
113
Amalarmz
N
N
N
Anahtar Kavramlar
Noterin haklar
cret hakk
Noterin sr saklamas
indekiler
Avukatlk ve Noterlik
Hukuku
Noterlerin Hak ve
Ykmllkleri
NOTERLERN HAKLARI
NOTERLERN YKMLLKLER
NOTER fiLEMLERNDEN
YASAKLILIK
Noterlerin Hak ve
Ykmllkleri
NOTERLERN HAKLARI
Hukukta en temel, belki de en nemli kavram, hak kavramdr. Hak, Hukuken
korunan menfaat, kiflilere tannan yetki, davranfl zgrl fleklinde tanmlanabilir. Haklar kamu haklar ve zel haklar olarak ikiye ayrlabilir.
Kamu haklar, kamu hukukundan doan, genellikle kiflisel, sosyal ve siyasal
haklar olmak zere snfta tasnif edilen haklardr. zel haklar ise zel hukuktan doan haklardr. zel haklar da kendi iinde, niteliklerine, konularna, devredilip devredilemediklerine, kullanlmalarna ve amalarna ve bamsz olup olmamalarna gre eflitli snflandrlrlar.
cret Hakk
Her ne kadar noterlik kamusal bir faaliyet olsa da, noterler Noterlik Kanunu ve cret Tarifesindeki esaslara gre, hizmet alan kiflilerden cret almaktadrlar.
Noterler, Noterlik Kanunu ve cret Tarifesindeki esaslara gre cret talep etme
hakkna sahiptirler.
Noterliin cret tarifelerinin kanunla belirlenmifl olmas, noterin alaca creti
kendi iradesiyle belirleyememesi noterliin kamu hizmeti niteliinin sonularndandr. Noterin ifl sahibinden cret almas noterin ifl sahibine baml olmasn gerektirmez. Noter hukuka aykr olduuna kanaat getirdii hibir ifli yapamaz.
Noterlerin Gelirleri
Noterlerin haklarndan olan mesleki gelirlerini ana bafllk altnda toplamak
mmkndr.
cret Gelirleri
Noterlik Kanununun 112 nci maddesinin birinci fkras gereince, noterlerin yaptklar ifllemlere ait har zerinden hesaplanacak cretleri ile vasiyetname ve vakf
senedi dzenlenmesinden alnacak cretler, yaz, bir dilden dier dile veya bir yazdan dier yazya evirme, karfllafltrma, tescil, emanetlerin saklanmas ve kanunlarn har, vergi ve resimlerden baflk olduu yazl ifllemler ile defter onaylanmasndan ve kanunun cret almay ngrd sair ifllemlerden alacaklar cretler ve
noterlerle imzaya yetkili vekillerinin yol denei miktar, Trkiye Noterler Birliinin mtalaas alndktan sonra Adalet Bakanl tarafndan dzenlenecek bir tarife ile tespit olunur.
116
SIRA SZDE
D fi N E L M
Noterlere saklamak zere
teslim
S Oedilen
R U eflya, belge
veya deerli katlarn
saklanmas sebebiyle alnan
crete Emanetlerin
D K K A Tcreti denir.
Saklanmas
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
N N
K T A P
K T A P
TELEVZYON
TELEVZYON
117
Yol denei: Noterlerle imzaya yetkili vekillerinin noterlik dairesi dflnda yaptklar ifller nedeniyle yaplacak ifllemin bedeli yan sra ek olarak gidilen yol ve sair masraflar iin aldklar crettir (Tarife m. 1-12).
Memur Vastas ile Tebli creti: lgilinin istemi zerine ve kanunun ngrd durumlarda, mahallinde memur vastas ile yaplacak teblilerde alnacak crettir (Tarife m.1-12).
Sair cret: Kanunun cret almay ngrd sair ifllerden alnacak crettir
(Tarife m. 1-12)
Noterlik Kanununun 116 nc maddesi gereince, aksine bir kanun hkm veya aralarnda yaplmfl bir szleflme bulunmadka, yaplan ifllemin gideri ilgililer
arasnda eflit olarak paylafltrlr.
Noterler tarafndan fazla cret alnd veya sarfna gerek kalmayan tebligat creti bulunduu harlara ait zamanaflm sresi iinde anlafllrsa, beher flahstan fazla alnan krk gsterge rakamnn cretin alnd yln Bte Kanununda gsterilen
memur maafl katsays ile arpm sonucu bulunacak mebla aflan cretler Adalet
Bakanl tarafndan ilgilisine iade ettirilir ve Bakanlk, deme iin notere yaplacak tebligattan Birlie bilgi verir.
Masraf noter tarafndan verilmek suretiyle yaplan tebligata ramen ilgilisine
bir ay iinde parasn almaz veya fazla alnmfl olan cretten beher flahsa dflen ksm yukarda gsterilen miktar kadar veya daha az olursa, Trkiye Noterler Birliine gnderilir. Para gnderilmedii takdirde Birlik bu husustaki kararn cra ve
flas Kanununun ilamlarn icras hakkndaki hkmleri uyarnca yerine getirtir
(N.K. m. 117).
SIRA SZDE
Noterlerin Giderleri
D fi N E L M
Noterlik Kanununun 40 nc maddesinin ikinci fkrasnda Noterlik
dairesinin her
trl gideri notere aittir fleklinde aka hkme balanmfltr. Noterlik Kanunu Y-
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
S O R U
DKKAT
DKKAT
SIRA SZDE
SIRA SZDE
118
netmeliinin 5 inci maddesinin beflinci fkrasnda da, buna aklk getiren flu hkm bulunmaktadr: Noterlik dairesinin kiras, aydnlatma, stma, krtasiye, personel cretleri, sigorta primleri, ifl yerile ilgili vergi resim ve harlar, grevin yaplabilmesi iin baflkalarna grdrlen ilgili PTT cretleri ve vergi mevzuatlarna gre gider kayd mmkn olan sair harcamalar noterlik giderleridir.
Noterlik giderlerinin tamamnn noterden karfllanmas noterliin serbest meslek olmasnn sonularndandr.
zin Hakk
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
fi normal
N E L M yllk izinlerinin yannda bir de mazeret izinleri sz konusuNoterlerin Dbu
dur. Kanun bu konuda da ak hkmler koymufltur. Noterlik Kanununun 57 nci
maddesinin Snc
O R U ve drdnc fkralar iki deiflik mazeret iznini dzenlemektedir. Bunlardan birincisi kiflisel mazeret ikincisi ise mesleki mazerettir.
Noterlik Kanununun 57 nci maddesinin nc fkrasnda kiflisel mazeret dDKKAT
zenlenmifl olup kanun gereince, hakl bir engeli bulunmak flartyla noterlere, noterliin bulunduu yer cumhuriyet savcs tarafndan, gidifl ve dnfl dhil olmak
SIRAon
SZDE
ve bir defada
gn gememek zere, mazeret izni verilebilir. Bir yl iinde bu
N N
AMALARIMIZ
K T A P
119
flekilde alnan izinler toplam yirmi gn aflamaz. Bir yl iinde alnan mazeret izni toplam 20 gn aflt takdirde aflan sre yllk izinden dfllr.
Noterlik Kanununun 57 nci maddesinin drdnc fkrasnda ise mesleki azaeret dzenlenmifltir. Kanun maddesi gereince de, Trkiye Noterler birlii organlarnda alflmak (Ynetim / Denetim / Disiplin Kurulu alflmalar) ve Trkiye Noterler Birlii (rnein Ulusal yada uluslar aras sempozyumlara temsilci olarak
gnderilmek) yahut Adalet Bakanlnca verilen grevler (Bilirkiflilik vs) dolaysyla iflinin baflndan ayrlmak zorunda kalan noterler, noterliin bulunduu yer cumhuriyet savcsna haber vermek flartyla, iflin gerekli kld sre iin mazeret izinli
saylrlar. Bu izinler yllk izinden hibir durumda indirilemez. Kanun koyucu Noterler Birliinde ki alflmalarda veyahut Adalet Bakanl tarafndan verilen grevlerin kamusal hak olan izinden dfllmesini engelleyerek bu faaliyetleri kamu yararna mesai olarak kabul etmifltir.
Mazeret izni birinci durumda yani kiflisel mazerette cumhuriyet savclndan
alnmakta, ikinci durumda yani Adalet Bakanlnda ki veyahut Noterler Birliinden ki grevlerinde ise cumhuriyet savclna haber vererek kullanmaktadrlar.
Her iki halde de bu izinlerin Adalet Bakanlna bildirilmesi gerekir (NK.m.57,V)
Hastalk stirahat
Hastalk halleri iin Noterlik Kanunda zel bir dzenlemeye gidilmifltir. Kanunun
lafzna gre noterlerden hizmet sreleri befl yla kadar (befl yl dhil) olanlar aya
kadar hastalk istirahat kullanabilirler.
Hizmet sreleri befl yldan on yla kadar (on yl dhil) olan noterler alt aya kadar hastalk istirahat kullanabilirler.
Hizmet sreleri on yldan daha fazla olan noterler ise bir yla kadar hastalk istirahat alabilirler (NK.m.59,I/1,2,3).
Bu srelerin sonunda hastalklarnn devam ettii, resmi salk kurullarnn raporu ile belgelendirilen noterlerin izinleri, kanunda belirtilen miktarlarn iki kat kadar
daha uzatlabilir. Yani hizmet sreleri befl yla kadar (befl yl dhil) olanlar aylk
istirahat sreleri alt aya, hizmet sreleri befl yldan on yla kadar (on yl dhil) olanlar alt aylk istirahat sreleri bir yla kadar, hizmet sreleri on yldan fazla olanlar bir
yllk istirahat srelerini 2 yla kadar hastalk istirahat kullanabilirler.
Bu srelerin sonunda da iyileflemeyen, hastalklar devam eden noterlerin grevlerine Adalet bakanlnca son verilir (NK.m.59,II).
Noterlerin normal yllk izni, mazeret izni veya hastalk izni nedeniyle noterlikteki
grevine ara verilmesi durumunda noterlikteki ifller vekleten (NK.m.35) yrtlr.
Noterin hastal halinde izin kullanmasnn esaslar nelerdir?
SIRA SZDE
NOTERLERN YKMLLKLER
D fi N E L M
Noterlik Kanunu, noterlerin genel nitelikli ykmllklerini dzenlemifltir.
Biz de
kanunun sistematiini alarak konuyu inceleyeceiz.
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
S O R U
DKKAT
DKKAT
N N
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
K T A P
TELEVZYON
TELEVZYON
120
rini yerine getirirken esasl faaliyet alan olan noterlik bu durumdan olumsuz etkilenmemelidir. Kanun ana kuraln aynn, Noterlere;
Noterler borsa oyunu oynamak, 657 sayl Devlet Memurlar Kanununun 28
inci maddesinin 1 inci fkrasndaki anlamda ticaret yapmak, kefil olmak, kendilerine ait cretlerden herhangi bir flekilde indirim yapmak, arac kullanmak,
reklm ve rekabet niteliinde bir eylemde bulunmak, her ne suretle olursa olsun noterlik creti hususunda kendi aralarnda szl veya yazl anlaflma yapmakta yasakllk getirmifltir.
Noterlik dairesinde gnlk alflma, o yerdeki dier resm dairelerle birlikte bafllar.
Noter odalar, odada ye bulunan noterliklerin gnlk alflma ve tatil saatini odann her ylki olaan genel kurul toplantsnda, bir yl sre ile uygulanmak zere
tespit eder ve Trkiye Noterler Birlii ile Adalet Bakanlna bildirir. fiu kadar ki,
noterlik dairesindeki ifl kabul sresi o yerdeki dier resmi dairelerden en ok bir
saat daha fazla olabilir. Noter, gnlk alflma sreleri dflnda ifl kabul edemez. 52
nci madde hkmleri sakldr.
Noterlik evrak ve
defterlerinin daire dflna
karlabilmesi,
mahkemenin kararyla
mmkndr.
Noterlik evrak ve defterleri mahkeme, sorgu hkimlii ve Cumhuriyet savclklarnca veya resm daireler tarafndan, konusu da belirtilmek suretiyle, noterlikte soruflturmaya yetkili klnan kimselerce incelenebilir.
Noterlik evrak ve defterlerinin daire dflna karlabilmesi, mahkemenin veya
sorgu hkiminin kararyla mmkndr. Noterlik evrak ve defterleri sadece serbest
meslek sahibi noterin ticari srlar olarak korunmamakta ayn zamanda defterlerin
ierii ifl sahiplerinin anayasayla ve yasalarla kiflisel tasarruf ve haklarna iliflkin bilgiler yer almakta olup. fl sahiplerinin iradesi veya bir mahkeme karar olmadka
nc kifliler tarafndan grlmeleri mmkn deildir.
121
Mahkeme veya sorgu hkimi, incelemeye konu evrakn dava sonuna kadar
dosyada kalmasna karar verirse, bu takdirde evrakn bir rnei kartlp aslna uygunluu onaylanarak, aslnn yerinde saklanmak zere notere verilir.
Noterin bulunduu yerde inceleme imkn bulunmamas sebebiyle evrakn
baflka bir yere gnderilmesi gerekiyorsa, noterin bulunduu yer hukuk hkimliinin onaylayaca rnek, ayn flekilde saklanr.
Soruflturma yetkisi bulunan kiflilerle, Cumhuriyet savclarnn isteyecekleri rnekler noterlik cretine tabi deildir. Dier resm mercilere verilecek rneklerden
yalnz yaz creti alnr.
D bilirkiflilerin
fi N E L M
Noterlik Kanununun 76 nc maddesi noter, tank, tercman ve
afladaki durumlarda noterlik ifllemine katlmayacaklarn belirtmifltir.
Noterin kendisi bizzat ilgili ise veya bir ilgili onunun vekili
hareket
S O R olarak
U
ediyorsa,
Aralarnda evlilik birlii kalmamfl olsa bile ilgililerden birinin kar veya koDKKAT
cas ise,
lgililerden biri ile aralarnda shr dahi olsa usul veya fru yahut kan ksmSIRA SZDEdahil) civar
lndan nc shr hsmlkta ikinci derecede (buy dereceler
hsml veyahut da evlat edinme iliflkisi varsa,
lgililerden biri noterin katip ve hizmetlisi ise,
AMALARIMIZ
lgililerden biri aralarnda 2, 3 ve 4 nc bentlerde yazl
kifliler bulunan bir
flahsn vekili olarak hareket ediyorsa,
Noterlik ifllemi kendi yararna veya aralarnda 2,3 ve 4 nc bentlerde yaK T A P
zl kifliler bulunan bir kimse yararna bir tasarrufu kapsyorsa bu durumlar flahsnda tecelli eden noter, tank, tercman veya bilirkifli o iflleme katlamaz.
T E L EKanunla
V Z Y O N zel olaBaz kimselerin de noter ifllemlerinde tanklk yapamayaca
rak (NK.m.78) dzenlenmifltir. Buna gre;
Reflit olmayanlar,
Mahcurlar,
NTERNET
Hukuk Usul Muhakemeleri Kanununa gre yeminli tank olarak dinlenmeleri mmkn olmayanlar (HUMK.m.245 vd.)
Noterin ktip ve hizmetlileri, noter ifllemine tank olarak katlamazlar.
Bir yerde sadece bir noterin bulunmas ve onun da herhangi bir noter ifllerini
yasakll (NK.m.76) nedeniyle yapamamas durumunda, o ifllem, ayn yerdeki asliye hukuk hkimi, o yerde asliye hukuk hkimi bulunmuyorsa sulh hukuk hakimi tarafndan yaplr. (NK.m.77).
Noterlik ifllemini yapan hkim, Noterlik cret Tarifesinde yer alan cretlerden
hi birisini ve bu ifllemler dolaysyla tahsil edilen vergi, resim ve har karfll olan
noter hisselerini alamaz. Ancak ifllemin daire dflnda yaplmas durumunda, Harlar Kanununun 34 nc maddesinde gsterilen yol tazminatnn ilgili tarafndan
denmesi zorunludur (NKY.m.110,III).
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
N N
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
122
zet
N
A M A
N
A M A
N
A M A
123
Kendimizi Snayalm
1. Hukuken korunan menfaat, kiflilere tannan yetki,
davranfl zgrl olarak tanmlanan kavram nedir?
a. Esas
b. Yetki
c. Hak
d. Cari
e. Muamele
2. Afladakilerden hangisi noterlerin haklarndan deildir?
a. zin hakk
b. Mazeret izini hakk
c. Hastalk izini hakk
d. Sendikaya ye olma hakk
e. cret hakk
3. Afladakilerden hangisi noterin cret gelirlerinden
deildir?
a. Noter creti
b. Dzenleme creti
c. Yaz creti
d. Bildirim Yaz creti
e. Har
4. Afladakilerden hangisi noterin cret gelirlerinden
deildir?
a. Damga
b. Karfllafltrma creti
c. Tescil creti
d. Emanetlerin Saklanmas creti
e. evirme creti
5. Afladakilerden hangisi noterin cret gelirlerinden
deildir?
a. Defter Onaylama creti
b. mza creti
c. Yol denei
d. Memur Vastas ile Tebli creti
e. Sair cret
124
Okuma Paras
2011 YILI NOTERLK CRET TARFES
Madde 1 - Noterler, yaptklar ifllemlerden Harlar Kanununa gre aldklar harlarn yzde otuzu orannda
noter creti alrlar. Bu cret, bir noterlik iflleminde 2.12TL. dan az olamaz. Bu suretle hesaplanan cret miktarlarnda (0.5-KRnn) yarm kuruflun altndaki deerler
dikkate alnmaz.
Madde 2 - Noterler, yaptklar vasiyetname ve vakf senedi dzenlemesinden 96.35 -TL. dzenleme creti alrlar. Bu ifllemlerden vazgeme veya bunlarn feshi, iptali ve deifltirilmesi yukarda belirtilen cretin te biri
orannda crete tabidir. Dzenleme creti alnmas gereken bir ifllemde hesap edilecek noter creti ile dzenleme cretinden hangisi fazla ise o cret alnr.
Madde 3 - Noterler, her ne suretle olursa olsun yazdklar katlarn dairede kalan nshas ile ifl sahibine verilen asl ve rneklerinin her sayfasndan 2.88-TL. yaz
creti alrlar. Yukardaki fkrada gsterilen katlarn rneklerinin ifl sahibinin istek ve onay zerine, noterlik
dairesinde fotokopi yoluyla kartlmas halinde, bu rneklerin her sayfas da ayn crete tabidir.zel kanunlarnda har, damga vergisi ve resimden muaf tutulan
ifllemleri noter yazd takdirde, yukardaki fkra hkm gereince yaz creti alnr. Tanklk ve onama flerhlerinden yaz creti alnmaz.
Madde 4 - 1512 sayl Noterlik Kanununun 103. maddesi hkm uyarnca, noter tarafndan bir dilden dier
dile, bir yazdan dier yazya evrilen veya evirtilen
katlarn her sayfasndan 24.12-TL. evirme creti alnr. Bir dilden dier dile veya bir yazdan dier yazya
evrilen veya evirtilen katlarn 10 veya daha az satr ieren sayfalarndan birinci fkrada gsterilenin yars
kadar cret alnr.
Madde 5 - Dflarda yazlp onama veya tebli iin noterlie getirilen katlarn karfllafltrlmasndan (Asllar
hari) sayfa baflna 2.88-TL. cret alnr. zel kanunlarnda har, damga vergisi ve resimden muaf tutulan ifllemlerden de bu cret aynen alnr.
Madde 6 - Kanun uyarnca tescili gereken ifllemlere ait
katlardan, ifllem baflna maktu olarak 92-KR. tescil creti alnr.
Madde 7 - Noterler, saklayacaklar emanetler iin (emanet ister eflya, isterse kymetli evrak olsun) maktu olarak yllk 6.74-TL. cret alrlar. Tutanakta yazl emanetler birden fazla olsa dahi, tek saklama creti alnr. Emanetlerin saklanmas ayrca gideri gerektirmekte ise noter, birinci fkra uyarnca alaca cretten baflka, bu sebeple yapaca gerek gideri de ilgilisinden alr. Emanetler birden fazla kiflilere ait ise, emanetlerin miktar-
125
1. c
Sra Sizde 1
Kanunun bildirmekle ykml kld ifllemlerin ilgili
mercilere bildirimi iin noterlerin, yazacaklar her tezkere iin alnacak crettir (Tarife m.1-12). Bildirim cretine rnek olarak Noterlik Kanunu 68. maddesine gre onaylanacak defterlerin nevini, ait olduu yl, sayfa
saysn, sz geen kanunlarn emrettii flekilde mercilerine tek tek veya liste halinde taahhtl flekilde bildirmek gsterilebilir.
2. d
3. e
4. a
5. b
6. c
7. d
8. e
9. b
10. b
Sra Sizde 2
Yarg evresi iinde birden ok noterlik bulunmas veya bir ilin belediye snrlar iinde her yl, har veya
damga vergisine tabi deeri, belli mebladan fazla olan
noterlik ifllemlerinin yaplmasndan elde edilen her eflit cret ve noter hissesi (N.K. m. 118,II) tutarnn yzde onbeflini aflmamak zere Noter Odas Ynetim Kurulunca tespit edilecek oran alkonulduktan sonra, kalan, ifllemi yapan noterlike, milli bir bankada atrlan
noterlik ortak cari hesabna yatrlr (NK.m.109,,c.1).
Bu hesapta toplanan paralar, her ayda bir o yerdeki
ilgili noterlere veya varsa Noterlik Kanununa gre grevlendirilmifl noter vekillerine eflit miktarda denir.
Sra Sizde 3
Noterlik Kanununa gre, noterlik hizmeti alt aydan on
yla kadar (on yl dhil) olan noterlerin otuz gn, daha
fazla hizmeti olan noterlerin ise krk gn yllk izin sreleri vardr. Sz konusu bu srelere gidifl ve dnfl sreleri de dahildir (NK.m.57,I,c. 1-2). Noterlerin iki yllk
izinlerini birlikte kullanmalar mmkndr. Buna karfllk iki yl getikten sonra eski izinlerin kullanlmas
mmkn deildir. Dier bir ifadeyle, iki yl getii halde kullanlmayan izinler tamamen dfler (NK.m.57,II).
Hakl bir engeli olmakszn iznini onbefl gn geirenler
istifa etmifl saylrlar.
Noterlerin bu normal yllk izinlerinin yannda bir de
mazeret izinleri sz konusudur. Kanun bu konuda da
ak hkmler koymufltur. Noterlik Kanununun 47 nci
maddesinin nc fkras gereince, hakl bir engeli
bulunmak flartyla noterlere, noterliin bulunduu yer
cumhuriyet savcs tarafndan, gidifl ve dnfl dhil olmak ve on gn gememek zere, mazeret izni verilebilir. Bir yl iinde bu flekilde alnan izinler toplam yirmi gn aflt takdirde aflan sre yllk izinden dfllr.
126
Yararlanlan Kaynaklar
Sra Sizde 4
Noterlerden hizmet sreleri befl yla kadar (befl yl dhil) olanlar aya kadar hastalk istirahat kullanabilirler.
Hizmet sreleri befl yldan on yla kadar (on yl dhil)
olan noterler alt aya kadar hastalk istirahat kullanabilirler.
Hizmet sreleri on yldan daha fazla olan noterler ise
bir yla kadar hastalk istirahat alabilirler
(NK.m.59,I/1,2,3).
Sra Sizde 5
Noter ve noterlik ktipleri, grevleri dolaysyla rendikleri srlar, kanunlarn emrettii haller dflnda aklayamazlar. nk noterler adalet datmnda her ne kadar avukatlar gibi kurucu unsur olarak saylmamfllarsa
da ifa ettikleri grev toplumdaki herkesin noterlere tereddtsz gvenin infla edilmesi gerekmektedir.
Noterlik evrak ve defterleri mahkeme, sorgu hkimlii
ve Cumhuriyet savclklarnca veya resm daireler tarafndan, konusu da belirtilmek suretiyle, noterlikte soruflturmaya yetkili klnan kimselerce incelenebilir.
Noterlik evrak ve defterlerinin daire dflna karlabilmesi, mahkemenin veya sorgu hkiminin kararyla
mmkndr. Mahkeme veya sorgu hkimi, incelemeye
konu evrakn dava sonuna kadar dosyada kalmasna
karar verirse, bu takdirde evrakn bir rnei kartlp
aslna uygunluu onaylanarak, aslnn yerinde saklanmak zere notere verilir.
Noterin bulunduu yerde inceleme imkn bulunmamas sebebiyle evrakn baflka bir yere gnderilmesi gerekiyorsa, noterin bulunduu yer hukuk hkimliinin
onaylayaca rnek, ayn flekilde saklanr.
Internet kaynaklar
http://www.adalet.gov.tr
http://www.turkiye.gov.tr
http://www.tnb.org.tr
10
Amalarmz
N
N
N
Anahtar Kavramlar
Noterin yemin etmesi
Noterin teminat yatrmas
Noterin denetimi
indekiler
Avukatlk ve
Noterlik Hukuku
Noterin
Faaliyetinden Doan
Ykmllkleri,
Denetimi ve
Sorumluluklar
NOTERN FAALYETNDEN
DOAN YKMLLKLER
NOTERLKLERN DENETM
NOTERLERN SORUMLULUKLARI
Noterin Faaliyetinden
Doan Ykmllkleri,
Denetimi ve Sorumluluklar
NOTERN FAALYETNDEN DOAN
YKMLLKLER
Noterin, noterlik faaliyeti ile ilgili birok ykmll bulunmaktadr. Bu ykmllkler noterlik faaliyetine iliflkin bir takm usul ifllemlerini kapsamakta, noterlik
faaliyetinin yrtlmesi iin bu ykmllklerin yerine getirilmesi gerekmektedir.
Yemin Etmek
Noterlik Kanunu uyarnca, ilk defa noterlie atananlar, ifle bafllamadan nce, bal bulunduklar asliye hukuk veya mnferit sulh mahkemesinde, kendilerine verilen bu grevi doru ve tarafsz olarak yapacaklarna dair vicdan ve namuslar zerine and ierler (NK.m.37).
Noter tarafndan yemine iliflkin tutulacak nsha tutanan bir nshas Adalet
Bakanlna gnderilir. Dier nshalardan biri Cumhuriyet Savclnda, br de
noterlikteki dosyasnda saklanr.
Teminat Yatrmak
Noterlik Kanununun 38 inci maddesi, noterlerin, grevleri dolaysyla sebep olabilecekleri zararlara ve bu yzden haklarnda verilebilecek para cezalarna karfllk
teflkil etmek zere, teminat yatrmalarn ngrmfltr. Noterler grevlerini gerei
gibi yapmadklar takdirde bundan sorumludurlar (N.K.m.120). Bunun yannda,
noterler, bir iflin yaplmamasndan veya hatal yahut eksik yaplmasndan dolay
zarar grmfl olanlara karfl da sorumludurlar (NK.m.162).
Noterlik mesleine girenler greve baflladklar tarihten itibaren iki ay iinde,
noterliin bir yllk gayrisafi gelirinin % 5i nispetinde teminat verirler. Teminat yalnz para olabilir. Yeni alacak olan noterliklerin teminat noterliin ilnnda gsterilen tahmini gayrisafi gelir zerinden denir. Noterler, ilk yl takibeden yllarda
da bir evvelki yla ait fiil gayrisafi gelirlerinin % 1 ini o yln fiubat ay sonuna kadar teminat olarak verirler. Teminat paras, sermayesinin yarsndan fazlas Devlete ait bulunan mill bir bankaya yatrlr.
Teminat yalnzca para olabilir. Ayn (menkul veya gayrimenkul rehni) veya
flahs (kefalet) teminat mmkn deildir (NK.m.38,I,II,III).
Teminat paras noterlerin grevleri dolaysyla sebep olabilecekleri zararlara ve
bu yzden haklarnda verilebilecek para cezasna karfllk teflkil eder. Bu paralar
baflkasna temlik ve terhin edilemez. Haciz ise, ancak hesaplarnn incelenmesi so-
130
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
Noterin yatrmas
gerekli teminatn sebebi, amac ve tutar nedir?
SIRA SZDE
N N
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
vergi dairesine bildirmek
zorundadrlar.
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
Vergi Usul Kanununun 153 nc maddesi de serbest meslek erbabnn ifle bafllaAMALARIMIZ
ma durumu vergi dairesine bildirmelerini hkme balamfltr. Noterler de, vergi kanunlar asndan serbest meslek erbab olmalar sebebiyle ifl bafllamalarn vergi
dairesine yazl
K Tolarak
A P bildirmek zorundadrlar.
Noterlik Kanununun 45 inci ve fl Kanununun 3 nc maddesi Bu Kanunun kapsamna giren nitelikte bir iflyerini kuran, her ne suretle olursa olsun devralan, alflma konusunu ksmen veya tamamen deifltiren veya herhangi bir sebeple faaliN T E R N ve
E T iflyerini kapatan iflveren, iflyerinin unvan ve adresini, alfltryetine son veren
lan ifli saysn, alflma konusunu, iflin bafllama veya bitme gnn, kendi adn
ve soyadn yahut unvann, adresini, varsa iflveren vekili veya vekillerinin ad, soyad ve adreslerini bir ay iinde blge mdrlne bildirmek zorundadr. gereince, noterler, noterlik personeli ile yaptklar hizmet szleflmelerini de Blge alflma Mdrlne bildirmek zorundadrlar.
Noterlik Kanununun 48 inci maddesi gereince, ktip ve hizmetlilerle noter arasndaki hizmet szleflmesinden doan iliflkiler, bu kanunda aksine hkm bulunmadka ifl mevzuatna tabidir. Bylece noterlerin, alflanlar ile ifl akdinden kaynaklanan sorunlarda alflanlar ifl kanunun getirdii haklar salanmfl olmaktadr.
131
NOTERLKLERN DENETM
D fi N E L M
Noterlik Kanununun 121. maddesindeki Noterlikler, Adalet Bakanlnn
ve Trkiye Noterler Birliinin gzetim ve denetimi altndadr dzenlemesiyle denetim ve
gzetim makamlarn belirlemifltir. Noterlik Kanununun 122 inci
ise
S O maddesinde
R U
noterlerin yllk denetimlerini dzenlenmifltir.
Adalet Bakanl
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
DKKAT
N N
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
132
NOTERLERN SORUMLULUKLARI
Noterlerin sorumluluklar hukuki ve cezai sorumluluk olmak zere iki flekilde ortaya kmaktadr. Hukuki sorumluluk noterlerin ifllemlerinden dolay zarar grenlere karfl zarar tazminini esas alrken, cezai sorumluluk ise noter ifllemlerinde karfllafllan hukuksuzluu ceza boyutunu da iermesi halinde uygulanacak yaptrm
ve yntemi belirler.
Hukuki sorumluluun konusu, noterin zarar grenin uramfl olduu zarar gidermek, dier bir ifadeyle tazmin etmesidir. Borlar hukukunda, hukuki sorumluluun sebepleri kusur (haksz fiil), szleflme (akit) ve kanundur.
Noter baflta kendisinin olmak zere, Noterlik Kanununun 162 inci maddesinde yer alan Stajyer, ktip ve ktip adaylar tarafndan yaplmfl olsa bile noterleri, bir iflin yaplmasndan veya hatal yahut eksik yaplmasndan dolay zarar grmfl olanlara karfl sorumludur dzenlemesiyle genifl bir sorumluluk erevesine
sahiptir.
Sorumluluun fiartlar
Fiil: Noterlik Kanununun 162 inci maddesinin birinci fkrasnda noterin, baflta
kendisi olmak zere stajyer, ktip ve ktip aday tarafndan yaplmfl olsa bile bir
iflin yaplmamasndan veya hatal yahut eksik yaplmasndan doan zarardan sorumlu olduu ifade edilmifltir.
Hukuka Aykrlk: Sorumlulua neden olan fiilin ayn zamanda hukuka aykr olmas da sorumluluun domas bakmndan dier bir flarttr. fllemlerin yaplmas
kanunlara (hukuka) uygun olduu takdirde noterin meydana gelen zarardan sorumlu tutulmas sz konusu olamaz.
Zarar: Noterin sorumluluunun sz konusu olabilmesi iin nc flart olarak hukuka aykr fiille meydana gelmifl bulunan bir zararn olmas gerekir. Bu zarar somut ve ifade edilebilir olmaldr.
Salt zarara urama tehlikesinin bulunmas sorumluluu dourmaz. Zira Noterlik
Kanununun 162 inci maddesinin birinci fkrasnda aka zarar grmfl bulunmaktan sz edilmifltir.
lliyet Ba: Meydana gelen zararla hukuka aykr fiil arasnda uygun illiyet (nedensellik) ba (neden sonu iliflkisi) bulunmaldr. Dier bir ifade ile zarar ile eylem arasndaki ba kopmufl olmamaldr.
SIRAsorumluluunun
SZDE
Noterin hukuki
flartlar nelerdir?
D fi N E L M
D fi N E L M
S O R U
S O R U
133
SIRA SZDE
SIRA SZDE
D fi N E L M
D fi N E L M
S O R U
S O R U
DKKAT
DKKAT
134
135
SIRA SZDE
D fi N E L M
SIRA SZDE
D fi N E L M
Soruflturma
Noterler hakknda soruflturmann nasl yaplaca Noterlik Kanununun
124 nc
S O R U
maddesinde dzenlenmifltir. Buna gre bir noter hakknda soruflturma yaplmasn gerektiren hallerde, soruflturmay Adalet Bakanl, adalet mfettifllerine veya
DKKAT
cumhuriyet savclarna yaptrr (NK.m.124,I).
Adalet mfettifllii veya cumhuriyet savclklarna herhangi bir flikyet yaplr
SIRAderhal
SZDE gerekli soveya bu merciler noterin yolsuz bir iflleminden haberdar olursa,
ruflturmay yaparak dzenleyecekleri evrak Adalet Bakanlna gnderirler
(NK.m.124,II). Adalet mfettiflleri ve cumhuriyet savclar gerek grdkleri takdirAMALARIMIZ
de, noterlik dairesindeki evrak, defter ve ciltbentleri daire iinde muhafaza altna
alabilirler (NK.m.124,III).
Adalet Bakanl, dzenlenen soruflturma evraknn su niteliinde
K T A Polmayp, disiplin kovuflturmasn gerektiren eylemlerle ilgili ksmlarnn bir rneini Trkiye
Noterler Birlii Disiplin Kuruluna intikal ettirir. (NK.m.124,IV).
S O R U
DKKAT
N N
Kovuflturma
TELEVZYON
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
Noterlerin, grevden doan
veya grev srasnda
iflledikleri sulardan dolay
kovuflturma yaplabilmesi
Adalet Bakanlnn iznine
baldr.
136
Noterlik Kanununda, noterlere disiplin cezas verilmesini gerektiren durumlar genel ifadelerle bu Kanunun 125 inci maddesinde belirtilmifl,
Meslein vakar ve onuruna aykr eylem ve hareketlerde bulunmak,
Grevi yapmamak veya kusurlu olarak yapmak,
Grevin gerektirdii gveni sarsc hareketlerde bulunmak.
Disiplin Cezalar
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
Noterlere verilecek disiplin cezalar Noterlik Kanununun 126 nc maddesinde saylmfltr. Buna gre sz konusu cezalar flunlardr;
Uyarma; Notere grevinde daha dikkatli davranmas gerektiini yaz ile bildirmektir (NK.m.126/A).
Knama; Notere, grevinde veya davranflnda kusurlu sayldn yaz ile bildirmektir (NK.m.126/B).
Para Cezas; 250 liradan 5.000 liraya kadardr (NK.m.126/C)
Geici Olarak flten karma: Noteri, sfat sakl kalmak flartyla bir aydan alt aya kadar grevinden yaklafltrmaktr (NK.m.126/D).
Meslekten karma: Bir daha atanmamak zere noterlikten karmaktr
(NK.m.126/E).
Noterlik Kanununun 127 inci maddesinin nc fkrasnda bu husus Disiplin Kurulu verecei cezay, sraya bal kalmakszn serbeste takdir eder fleklinde ifade edilmifltir. Noterlik Kanununun 157 inci maddesine gre iki defa hkm
giyen notere Meslekten karma Cezas verilmesi zorunludur. Ancak kanunun
aka emrettii hallerde meslekten karma cezasnn verilmesi zorunludur.
(NK.m.127.I)
Noterlik Kanununda
dzenlenen disiplin sular ve cezalar nelerdir?
SIRA SZDE
Herhangi bir disiplin cezas aldktan sonra befl yl iinde, kendisine ayn disipD fi N E L M
lin cezasnn
verilmesini gerektiren bir eylem veya harekette bulunan notere, 126
nc maddedeki sraya gre daha ar olan cezalardan birisi verilir (NK.m.127,II-IIS O R U
I,c.2).
DKKAT
DKKAT
SIRA SZDE
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
AMALARIMIZ
Hakl bir engeli olmakszn izin sresini onbefl gnden daha az bir sre geiren
veya grevinden izinsiz olarak ayrlan noterlere ilk defasnda en ok knama cezas verilir. (NK.m.58).
Noterlik Kanununun 109 uncu maddesi gereince ortak ifllemlere ait gelir tutarnn hesaba yatrlacak ksmn sresi iinde yatrmayan notere ilk defasnda knama cezas verilir ve cezalandrlmalarna konu olan ifllemden elde ettikleri cret ve noter hissesi tutarnn tamam alnarak bankadaki noterlikler ortak cari hesabna yatrlr (NK.m.159,I).
Noterlik Kanununun 109 uncu maddesinin son fkras gereince, cret ve noter hissesi miktarnn beli bir orannn ortak hesaba yatrlmas gereken ifllerini yapmaktan kanan notere knama cezas verilir (NK.m.159,II/b).
Noterlik Kanununun noter ktibi olabilme flartlarna iliflkin 44 nc maddesindeki hkmlere aykr hareket eden noterlere ilk defasnda en az knama cezas
verilir (NK.m.45,VII).
Noterlik Kanununun, ktip adaylar ile yaplacak olan szleflmeye iliflkin 45 inci maddesinin ilk befl fkras hkmlerine aykr hareket eden noterlere ilk defasnda en az knama cezas verilir (NK.m.45,VII).
Noterin bir ceza kovuflturmas sonunda hkm giymifl yahut beraat etmifl olmas, hakknda disiplin cezas uygulanmasna engel teflkil etmez (NK.m.142,I). Ancak,
disiplin ifllem ve kararna konu teflkil eden fiilinden dolay ceza soruflturmas almfl bulunan noter hakkndaki disiplin kovuflturmas, sz konusu soruflturma kesin
bir karar veya hkmle sonulanncaya kadar bekletilir (NK.m.142,II).
137
138
Bakanln uygulad
disiplin cezasna karfl idari
yargya baflvurulabilir.
Disiplin Kurulu, delillerin nasl gsterilecei ve inceleneceini, istek veya vazgemeye yahut evvelce verilmifl kararlara bal kalmakszn takdir ve tayin eder
(NK.m.134,I). Tank veya bilirkiflilerin duruflmaya arlmasna veya yelerden biri tarafndan dinlenilmesine yahut yazl ifadesinin okunmas ile yetinilmesine kurul karar verir. Ancak, inceleme konusu olayn delili, yalnzca bir tann kiflisel bilgisinden ibaret ise, bu tank herhalde dinlenir. (NK.m.135).
Tanklar ve bilirkifliler Tebligat Kanunu hkmlerine gre arlr (NK.m.138,I).
Disiplin Kurulunun Karar: Disiplin Kurulu, ye tam saysnn salt ounluu
ile karar verir (NK.m.134,II). Duruflmal veya duruflmasz olarak yaplan inceleme
sonunda noter hakknda verilen kararn birer rnei ilgililere ve noterin bulunduu yer cumhuriyet savcsna bildirilir (NK.m.140,I).
Disiplin Kurulu Kararna tiraz: lgililer veya cumhuriyet savcs, bu kakarn
kendilerine tebliinden itibaren onbefl gn iinde, dorudan doruya veya Trkiye Noterler Birlii araclyla Adalet Bakanlna verecekleri bir dileke ile bu karara itiraz edilebilir. (NK.m.140,II).
Bakanln kararlarna karfl ilgili veya Trkiye Noterler Birlii Danfltaya baflvurabilirler (NK.m.141,IV).
Disiplin Kurulu Kararnn Yerine Getirilmesi: Kurulun disiplin cezas verilmesine iliflkin kararlar kesinleflmedike uygulanmaz (NK.m.143).
139
zet
N
A M A
N
A M A
N
A M A
140
Kendimizi Snayalm
1. Afladakilerden hangisi noterlerin faaliyetlerinden
doan ykmllklerinden deildir?
a. Ant me
b. Teminat Verme
c. mza - Mhr rneklerini Verme
d. Har ve Vergi Toplama
e. Mesleki yaynlar takip etmek.
141
Okuma Paras
NOTERLER HAKKINDA YAPILAN NCELEME VE
SORUfiTURMA fiLEMLER HAKKINDA GENELGE
(No:14)
1512 sayl Noterlik Kanununun 153nc maddesi uyarnca grevden doan veya grev srasnda iflledikleri
sularndan dolay noterler hakknda kovuflturma yaplmas Adalet Bakanlnn iznine bal olduu gz
nnde tutularak;
1- Evrakn, soruflturma defterine kaydedilmesi,
2- Hakknda soruflturma yaplan noterin; ad, soyad,
grev yapt ve su iflledii noterlik dairesinin fezlekede belirtilmesi,
3- Noterin grevden doan ve grevi srasnda iflledii
iddia edilen sularndan dolay, flikyet dilekesi
zerine veya resen Cumhuriyet baflsavclnca haberdar olunmas durumunda, izin gerekmediinden
derhal soruflturmaya geilerek, delillerin toplanmasndan sonra noterin savunmasnn alnmas,
4- Yaplan soruflturma sonunda dzenlenen fezlekenin
sonu ksmnda, Cumhuriyet savcsnn kovuflturma
izni verilip verilmemesi konusundaki dflncesini
aka belirtmesi,
5- fiikyete konu noterlik iflleminin kim tarafndan yapld arafltrlarak, ifllem tarihinde ad geen noterin izinli veya raporlu olup olmadnn tespit edilmesi, ifllemin noter vekilleri, imzaya yetkili baflkatip
veya katipler tarafndan dzenlendiinin tespiti hlinde, bu grevliler hakknda genel hkmler uyarnca soruflturma yaplmas, dzenlenen iddianame
veya kovuflturmaya yer olmadna dair karar rneinin evraka eklenmesi,
6- Soruflturmaya konu noterlik cilt bendinde bulunan
evrak ile mstenidat ve dier belgelerin noterlik dairesi dflna kartlmadan okunakl ve onayl birer
suretinin usulne uygun alnarak fezlekeye mutlaka
eklenmesi,
7- Delil olarak ibraz edilen veya elkonulan belge asllarnn postada kaybolmamas iin emanette saklanarak asl gibidir onayn hv fotokopilerinin evraka
eklenmesi,
8- Noterle birlikte flikyet olunan kifliler hakkndaki soruflturma evraknn ayrlarak, tbi olduu usule gre
yrtlmesi,
9- Kovuflturma izni zerine, en yakn ar ceza mahkemesince son soruflturmann almasna iliflkin mahkeme karar ile son soruflturmann almasna yer olmadna dair veya yarglama sonunda verilen mahkeme kararnn kesinleflmifl tasdikli bir suretinin Bakanlmz Ceza flleri Genel Mdrlne gnderilmesi konularnda gereken dikkat ve zenin gsterilmesini rica ederim. Adalet Bakan
2. a
3. b
4. d
5. e
6. a
7. b
8. c
9. d
10. e
142
Sorumluluun fiartlar ise haksz fiil sorumluluunda olduu gibi; fiil, hukuka aykrlk, kusur, nedensellik ba ve zarardr.
Sra Sizde 2
5510 sayl Sosyal Sigortalar ve Genel Salk Sigortas
Kanunu hizmet akdi ile alflan 4/al, bamsz alflanlar 4/bli, kamu grevlilerini de 4/cli olarak nitelendirmifltir. Yaplan dzenlemede Avukatlar ve Noterler 4/bli
saylmaktalar. 4/bliler yani noterler primlerini kendileri derler. Noterler kazanlar ne olursa olsun, 5510 sayl Kanuna gre, belirlenen prime esas kazancn asgari snr ile bunun 6,5 kat arasnda istenilen miktar bildirilebilme hakkna sahiptirler, prime esas kazan alt snrn asgari cret olarak belirlemifltir. Buna gre, noter
asgari cret ve onun 6,5 kat arasnda bir miktar sigortal Kuruma kazan olarak bildirmek ile ykmldr.
Buna karfllk noterlik personeli ise 4/1-al saylr.
Sra Sizde 6
Noterlerin disiplin sorumluluuna iliflkin olarak Noterlik Kanunu baz su ve cezalar dzenlemifltir. Noterlik
Kanununa gre, disiplin cezasn gerektiren sular bu
Kanunun 125 inci maddesinde belirtilmifl,
Meslein vakar ve onuruna aykr eylem ve hareketlerde bulunmak,
Grevi yapmamak veya kusurlu olarak yapmak,
Grevin gerektirdii gveni sarsc hareketlerde bulunmak biiminde sralanmfltr.
Sra Sizde 3
Hukuki sorumluluun konusu, noterin zarar grenin
uramfl olduu zarar gidermek, dier bir ifadeyle tazmin etmesidir. Borlar Hukukunda, hukuki sorumluluun sebepleri kusur (haksz fiil), szleflme (akit) ve kanundur. Noter baflta kendi olmak zere, Noterlik Kanunun 162 inci maddesinde yer alan Stajyer, ktip ve ktip adaylar tarafndan yaplmfl olsa bile noterleri, bir
iflin yaplmasndan veya hatal yahut eksik yaplmasndan dolay zarar grmfl olanlara karfl sorumludur.
Sra Sizde 4
Noterlik Kanununun 151 inci maddesinin birinci fkras, noterlerin, geici yetkili noter yardmclarnn, ktiplerin ve ktip adaylarnn noterlikteki grevleri, Trkiye
Noterler Birlii organlarndan grev alan noterlerin ise
ayrca bu grevleri srasnda veya grevleri sebebiyle
iflledikleri sulardan dolay, eylemlerinin niteliine gre Trk Ceza Kanununun Devlet memurlarna ait hkmleri uyarnca cezalandrlmalarn ngrmektedir.
Sra Sizde 5
Noterlik Kanunda noterler iin bir ok su tr dzenlenmifltir. Bunlar;
Noter ifllemlerinde tahrifat,
Yasaklara aykr hareket,
Noterlikler ortak cari hesabyla ilgili ykmllkleri
yerine getirmemek,
Gzetim ve denetim grevinin ihlli olarak sralanabilir.
Noterlere verilecek disiplin cezalar Noterlik Kanununun 126 nc maddesinde saylmfltr. Buna gre sz
konusu cezalar flunlardr;
Uyarma; Notere grevinde daha dikkatli davranmas gerektiini yaz ile bildirmektir (NK.m.126/A).
Knama; Notere, grevinde veya davranflnda kusurlu sayldn yaz ile bildirmektir (NK.m.126/B).
Para Cezas; 250 liradan 5.000 liraya kadardr
(NK.m.126/C)
Geici Olarak flten karma: Noteri, sfat sakl kalmak flartyla bir aydan alt aya kadar grevinden
yaklafltrmaktr (NK.m.126/D).
Meslekten karma: Bir daha atanmamak zere noterlikten karmaktr (NK.m.126/E).
Yararlanlan Kaynaklar
nternet Kaynaklar
http://www.adalet.gov.tr
http://www.turkiye.gov.tr
http://www.tnb.org.tr
143
Szlk
145
Szlk
Avans: Alacaa saylmak zere nceden yaplan, demenin
peflin verilen ksm.
Dosya tutma: Avukat zerine ald her ifl veya yazl mta-
tutma ykmll.
bildii faaliyetler.
larn kullanmas.
snn engellenmesi.
Baflktip: Adliyelerde, kalem ifllerini yrten veyahut noterliklerde katiplerin bafl olan gerektiinde notere vekillik
eden katip; mahkeme yaz iflleri mdr; baflyazman.
Defter tasdiki: Trk Ticaret Kanunu ve dier kanunlar hkmlerine gre tutulmas gereken defterlerin bu kanunlar uyarnca noterler tarafndan onaylanmas.
146
teminat yatrmalar.
Noterin yemin etmesi: lk defa noterlie atananlarn, ifle
bafllamadan nce, bal bulunduklar asliye hukuk veya
mnferit sulh mahkemesinde, kendilerine verilen bu grevi doru ve tarafsz olarak yapacaklarna dair vicdan
ve namuslar zerine ant imesi.
rndan oluflur.
oluflan daire.
Noterlik staj: Noter olabilmek iin, Noterlik Kanunu ve Ynetmelik hkmleri uyarnca yaplmas zorunlu staj.
kam, merci ve flahsa verilmemifl olan her nevi hukuki ifllemleri bu kanun hkmlerine gre yapan grevli.
teki grevleri, Trkiye Noterler Birlii organlarnda grev alan noterlerin ise ayrca bu grevleri srasnda veya
rnca cezalandrlmalar.
Noterin denetimi: Noterliklerin, cumhuriyet savclar, Adalet
Bakanl ve Trkiye Noterler Birliince devaml denetimi ve ylda en az bir defa teftifl edilmesi.
Noterin haklar: cret hakk, izin hakk ve hastalk istirahat
olmak zere kanunla dzenlenen haklar.
kuruluflu.
Szlk
Uzlafltrma: Dava almadan veya dava almfl olup da henz duruflma bafllamadan nce kendilerine intikal eden
ifl ve davalarda, taraflarn kendi iradeleriyle istem sonucu elde edebilecekleri konulara inhisar etmek kaydyla,
avukatlarn mvekkilleriyle birlikte karfl taraf uzlaflmaya davet etmesi.
cret hakk: Noter ve avukatlarn verdikleri hizmetlerin karfllnda aldklar hizmet bedeli.
Veklet grevi: Vekil avukatn herhangi bir kimseyi temsil
etme hakk.
Veklet creti: Vekillik grevinin ifas nedeniyle alnan cret; avukatn mvekkilinden alaca ve davay veya icra
takibini lehe bitirmesi halinde de dier taraftan alnacak
olan cret.
Yazflma yetkisi: Sann mdafi ile, mdafiin sank ile yazd mektup ve elektronik haberleflme mesajlar alma ve
gnderme yetkisi.
Yetki evresi: Asliye ve mnferit sulh mahkemesinin bulunduu yerde o mahkemenin yarg evresindeki noterlik
ifllerini grmeye yetkili noterin faaliyet alan.
147
Dizin
149
Dizin
Adalet Bakanl 7, 61, 74-79, 89-91, 95, 106, 115, 117-120,
122, 129-131, 133, 135, 137-139
Noter vekili 84
Avukat bamszl 6, 7, 9
Avukatlk Kanunu 3-6, 9, 15, 17, 18, 20, 27-29, 32, 34, 35, 37,
Noterler odas 84
Noterlik 34, 72-79, 84-91, 93, 95, 101-109, 115-122, 129-137, 139
Noterlik dairesi 75, 85-89, 105-108, 116, 117, 119, 120, 135
Baflkatip 87
Savunma 3-8, 16, 33-35, 45, 58, 60, 62, 76, 137
lliyet ba 132
Tebell 77, 78
Tebligat 35, 37, 58, 88, 92, 100, 104, 109, 117, 138
Tebli 35, 45, 77, 78, 88, 92, 103, 104, 106, 116, 135, 137, 138
Iztrar hali 47
Tespit 29, 30, 45, 47, 73, 85-87, 89, 91, 92, 94, 95, 102, 103,
Trkiye Barolar Birlii 30, 35, 56, 57, 60, 61, 64-66
Mahkeme 3-7, 9, 17, 19, 20, 29-34, 40, 42, 45, 46, 48, 50, 58,
60, 62, 63, 65, 74, 76, 79, 85, 91, 102, 107, 118, 120, 129,
Meslek kurallar 8, 46, 48, 50, 56, 57, 61-63, 65, 66, 91, 95
Veklet akdi 27
Meslek tekeli 2, 5, 6, 9
Vekil 4, 5, 7-9, 18, 19, 27, 29-32, 34, 37, 43, 44-47, 50, 63, 65, 66,
Mesleki dayanflma 56
88, 89, 93, 102, 106, 107, 115-117, 121, 122, 130, 135-137
Mvekkil 3-9, 17-20, 26-32, 34-37, 42, 43, 50, 58, 59, 61-63, 66
Vekil eden 4, 27, 29, 30, 34, 37, 43-47, 50, 58, 62, 63
Yafl haddi 78
150