Sygn.

akt VII GC 329/15

WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 wrzenia 2016 roku

Sd Okrgowy VII Wydzia Gospodarczy w B.

w skadzie:

Przewodniczcy: SSO Maciej Gos

Protokolant: Krzysztof Kruglicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 sierpnia 2016 roku w B.

sprawy z powdztwa K. B.

przeciwko R. C.

o zapat

1.

Zasdza od pozwanego R. C. na rzecz powoda K. B. kwot 1.299,98 z (jeden tysic dwiecie

dziewidziesit dziewi zotych dziewidziesit osiem groszy) z ustawowymi odsetkami
od dnia 2 listopada 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r., za od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia
zapaty z ustawowymi odsetkami za opnienie.

2.

Oddala powdztwo w pozostaym zakresie.

3.

Zasdza od pozwanego na rzecz powoda kwot 442,00 z tytuem zwrotu kosztw procesu, w
tym kwot 377,00 z tytuem zwrotu kosztw zastpstwa procesowego.

Sygn. akt VII GC 329/15

UZASADNIENIE
Powd K. B. w pozwie skierowanym przeciwko R. C. domaga si zasdzenia kwoty
1.300,00 z wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 maja 2014 r. do dnia zapaty oraz
zasdzenia od pozwanego na swoj rzecz kosztw procesu wedug norm przepisanych.
Dochodzona przez powoda kwota stanowia dwukrotno wysokoci nalenego mu
wynagrodzenia na podstawie art. 79 ust. 1 pkt 3 ustawy o prawie autorskim i prawach
pokrewnych ze wzgldu na naruszenie praw powoda przez pozwanego.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wnis o oddalenie powdztwa. Nie kwestionowa

autorstwa zdjcia powoda, zaznaczy jednak, e jego pobranie nie nastpio z jego strony
internetowej. Otrzyma je w celu opublikowania w prowadzonym przez niego serwisie
internetowym prowadzonym na stronie (...).pl od osoby trzeciej (...). W jego ocenie zdjcie
powoda po jego opublikowaniu w serwisie byo czci nowego utworu w rozumieniu ustawy
o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zamiast napisu Dzien kobiet zawiera on
informacje o promocji siowni z okazji dnia kobiet. Jest tam take logo siowni. Zdjcie
opublikowa automatycznie, gdyz nie ma moliwoci analizy takiego pliku. Zdaniem
pozwanego zgodnie z art. 42 pkt 2 ustawy prawo prasowe jako wydawca i redaktor nie ponosi
on odpowiedzialnoci za tre ogosze i reklam opublikowanych zgodnie z art. 36.
Kwestionowa take wysoko kwoty dochodzonej pozwem.

Pismem procesowym z dnia 15 lutego 2016 powd zmodyfikowa danie pozwu w ten
sposb, e w nis o zasdzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 1.300 z. wraz z
ustawowymi odsetkami od dnia 2.11.2015 r. do dnia zapaty oraz kosztami procesu, w tym
kosztami zastpstwa procesowego.

Sd Okrgowy ustali i zway, co nastpuje:

W ramach prowadzonej przez siebie dziaalnoci gospodarczej powd zajmuje si zawodowo

m.in. wykonywaniem fotografii i sprzeda licencji na ich wykorzystanie. Sprzeda ta jest
prowadzona przez stron internetow (...) na ktrej zamieszczane s utwory powoda wraz ze
wskazanymi cenami, za ktre udzielana jest licencja. Ceny te rni si w zalenoci od
zakresu, w jakim licencjobiorca moe wykorzysta zakupion fotografi (wydruk z (...)
dziaalnoci powoda, wycig z cennika ze strony internetowej k. 13).

Jednym ze zdj oferowanych przez powoda jest fotografia lecego bukietu tulipanw z
napisem DZIE KOBIET 8 MARCA (k.12). Koszt udzielenia licencji na wykorzystanie
takiego zdjcia w podstawowym zakresie to 528,45 z netto (649,99 brutto). Przedmiotowa
fotografia jest zdjciem artystycznym. Strona internetowa powoda zawiera midzy innymi
informacje o autorze zdj (k. 15 16). Rwnie z waciwoci pliku w postaci
przedmiotowej fotografii wynika, e powd jest autorem zdjcia (k. 17).

Powd jest w posiadaniu kilkunastu innych uj zdjcia, bdcego przedmiotem sporu, z

ktrych zostao wybrane najlepsze ujcie (k. 28). W zwizku z tym, e prezentowane przez
powoda zdjcia zostay dopracowane w profesjonalnym programie graficznym P., powd
posiada wszystkie stosowne oryginay, ktre nie s publicznie dostpne (k. 26, pyta CD k.
27).

We waciwociach pliku w sposb weryfikowalny umieszczone zostao na stae imi i

nazwisko powoda ze wskazaniem, e przysuguj mu prawa autorskie do pliku wraz ze
wskazaniem numeru telefonu (k. 17).

W dniu 10 marca 2014 r. podmiot zajmujcy si monitorowaniem Internetu pod ktem

wyszukiwania przejaww naruszenia majtkowych praw autorskich twrcw stwierdzi, e na
stronie internetowej (...), ktrej wacicielem jest pozwany, bez zgody powoda wykorzystano
jego fotografi, w stosunku do ktrej przysuguj powodowi majtkowe prawa autorskie (k.
14). Midzy stronami nie zostaa zawarta adna umowa zezwalajca pozwanemu na
wykorzystanie zdj autorstwa powoda.

W zwizku ze stwierdzonym naruszeniem, w dniu 8 kwietnia 2014 r. powd skierowa do

pozwanego wezwanie do zapaty, domagajc si ochrony na podstawie art. 79 ust. 1 pkt 3 lit.
b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych ze wzgldu na zawinione naruszenie
praw autorskich powoda po stronie pozwanego (k. 18-20). Pozwany nie zadouczyni
wezwaniu powoda i nie zapaci na jego rzecz kwoty dochodzonej niniejszym pozwem (k.
39).

Powdztwo jako zasadne podlegao uwzgldnieniu.

Zgodnie z dyspozycj wynikajc z treci art. 79 ust. 1. ustawy o prawie autorskim i prawach
pokrewnych (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 666 ze zm.) uprawniony, ktrego autorskie prawa
majtkowe zostay naruszone, moe da od osoby, ktra naruszya te prawa:

1) zaniechania naruszania;

2) usunicia skutkw naruszenia;

3) naprawienia wyrzdzonej szkody:

a) na zasadach oglnych albo

b) poprzez zapat sumy pieninej w wysokoci odpowiadajcej dwukrotnoci, a w

przypadku gdy naruszenie jest zawinione - trzykrotnoci stosownego wynagrodzenia, ktre w
chwili jego dochodzenia byoby nalene tytuem udzielenia przez uprawnionego zgody na
korzystanie z utworu;

4) wydania uzyskanych korzyci.

Obecny katalog roszcze w przypadku naruszenia autorskich praw majtkowych jest

wynikiem implementacji przepisw dyrektywy 2004/48/WE (dyrektywie enforcement). W
wyniku dostosowania przepisw ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych do
katalogu roszcze wprowadzone zostao roszczenie o usunicie skutkw. Modyfikacji ulego
roszczenie publikacyjne. Obok typowych roszcze negatoryjnych, do jakich naley roszczenie
o zaniechanie, wprowadzone zostay rodki o charakterze kompensacyjnym, ktre przez
swoj posta mog wywiera take skutek represji. Wtpliwoci w doktrynie i praktyce budzi
w szczeglnoci odmienny od okrelonego w innych regulacjach prawa wasnoci
intelektualnej sposb naprawienia szkody oparty na wielokrotnoci stosownego
wynagrodzenia. Wymienione w w/w art. 79 roszczenia maj charakter samoistny i pozostaj
ze sob w zbiegu, zwaszcza w przypadku narusze cigych, polegajcych na eksploatacji
cudzego prawa. Stosownie do odesania wskazanego w art. 101 wymienione w katalogu art.
79 roszczenia su rwnie w przypadku naruszenia praw pokrewnych.

Ochrona autorskich praw majtkowych jest uksztatowana na podstawie szczeglnych

przepisw okrelajcych podstawy roszcze, ktrych mona dochodzi w sytuacji naruszenia
prawa. Naruszenie autorskich praw majtkowych nastpuje wwczas, gdy dochodzi do
wkroczenia w zakres cudzego prawa autorskiego. Korzystanie z elementw dziea
speniajcych przesank twrczoci jest naruszeniem monopolu eksploatacyjnego
odnoszcego si do konkretnego utworu (zob. J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie,
Warszawa 2008, s. 175). Ustalenie naruszenia nie jest zalene od wielkoci, charakteru i
poziomu artystycznego lub naukowego wykorzystywanego wkadu twrczego. Faktyczna
eksploatacja cudzego utworu bez zezwolenia jest bezporednim naruszeniem prawa
autorskiego. Bezporedni postaci naruszenia s wszystkie dziaania, ktre polegaj na
wkroczeniu w cudze prawa autorskie bez zezwolenia, choby wkroczenie to byo
dokonywane bez zamiaru lub wiadomoci naruszenia. Autorskie prawa majtkowe s
chronione w sposb bezwzgldny i obiektywny.

Fakt naruszenia powinien udowodni powd, ktry musi przedstawi utwr cechujcy si
twrczymi walorami, jak i wskaza dzieo pochodzce od naruszyciela, ktremu stawiany jest
zarzut naruszenia. W celu wykazania istnienia swojego prawa moliwe jest wykorzystywanie
domniemania autorstwa (art. 8 ust. 2 ustawy Prawo autorskie). Powd, domagajc si ochrony
utworu, do ktrego przysuguj mu autorskie prawa majtkowe, powinien wykaza twrczy
charakter dziea w rozumieniu art. 1 w/w ustawy oraz swoje uprawnienia do utworu, ktre
jeeli nie wynikaj z autorstwa utworu opieraj si na nastpstwie prawnym. Wskazujc
dzieo eksploatowane przez naruszyciela, powd powinien opisa elementy wykorzystane z
jego utworu, ktre s obecne w dziele pozwanego. Odwoujc si do chronionych elementw
utworu, powd nie moe domaga si ochrony samego pomysu lub tematu ani te stylu czy
samoistnie ujmowanej formy dziea. (zob. Pawe Podrecki w: Komentarz do art.79 ustawy o
prawie autorskim i prawach pokrewnych, System Informacji Prawnej LEX).

Na kanwie przedmiotowego postpowania powd dochodzi zapaty dwukrotnoci wysokoci

nalenego wynagrodzenia za udzielenie licencji na wykorzystanie zdjcia z zastrzeonymi
przez niego prawami autorskimi na podstawie art. 79 ust. 1 pkt. 3 lit. b) w/w ustawy ze
wzgldu na zawinione naruszenie praw powoda przez pozwanego.

W ocenie Sdu Okrgowego fotografia wykonana przez powoda, wykorzystana nastpnie na

stronie internetowej strony pozwanej, jest utworem w rozumieniu art. 1 ust. 1 i ust. 2 pkt 3
Prawa autorskiego. Stanowi ona bowiem rezultat pracy czowieka (twrcy), przejaw
dziaalnoci twrczej, ma rwnie indywidualny charakter. Powd musia zakupi w celu jej
wykonania odpowiedni ilo kwiatw. Zdjcie zostao przez powoda wykonane w studiu
fotograficznym przy uyciu profesjonalnego sprztu fotograficznego. Powd posiada materia
dokumentujcy wszystkie poszczeglne etapy pracy nad tym konkretnym utworem.
Przedmiotowa fotografia jest zdjciem artystycznym, na ktrym powd dokona zastrzeenia
swoich praw autorskich. Nie ulega wtpliwoci, e charakter tej fotografii (to, nawietlenie,
kolory, napis dzie kobiet 8 marca, itp.) wiadczy o jej oryginalnoci, niepowtarzalnoci i
swoistoci.

Pozwany nie kwestionowa faktu uznania przedmiotowej fotografii za utwr.

Powodowi przysuguje zatem - jako twrcy - wyczne prawo do korzystania z utworu i

rozporzdzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie
z utworu (art. 17 Prawa autorskiego). Twrca moe przenie autorskie prawa majtkowe na
inn osob (art. 41 ust. 1 pkt 1 Prawa autorskiego). Umowa o przeniesienie autorskich praw
majtkowych wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem niewanoci (art. 53 Prawa
autorskiego). Twrca moe rwnie udzieli upowanienia do korzystania z utworu na
wymienionych w umowie polach eksploatacji z okreleniem zakresu, miejsca i czasu tego
korzystania i jeeli umowa nie zastrzega wycznoci korzystania z utworu w okrelony
sposb (nastpuje udzielenie licencji niewycznej) nie wymaga ona zachowania formy
pisemnej (art. 67 ust. 1, 2 i 5 Prawa autorskiego).

Powd podnosi, e sporne zdjcie jest dostpne na rnych stronach internetowych, na

ktrych waciciele zakupili stosown licencj celem eksploatacji za cen wskazan w
znajdujcym si na jego stronie internetowej cenniku (k. 59 - 60).

Stanowisko pozwanego zaprezentowane w odpowiedzi na pozew nie zyskao aprobaty Sdu.

Po pierwsze, w kontekcie naruszenia prawa autorskiego bez znaczenia pozostaje
okoliczno, skd pobrane zostao zdjcie, czy bezporednio ze strony powoda czy te z innej,
zwaszcza e w przypadku dania powoda odpada przesanka zawinienia. W orzecznictwie
sdowym przyjmuje si, e naruszenie zawinione w rozumieniu art. 79 ustawy o prawie
autorskim i prawach pokrewnych, to naruszenie popenione zarwno z winy umylnej, jak i
nieumylnej (por. wyrok SA w odzi z dnia 14 wrzenia 2012 r., I ACa 595/12).

Dla prawno - autorskiej ochrony utworu nie ma znaczenia, w jaki sposb dokonujcy
naruszenia wszed w jego posiadanie lub te w jaki sposb utwr do niego dotar, w
szczeglnoci nie ma znaczenia okoliczno, i utwr, stanowicy przedmiot naruszenia
dotar do dokonujcego naruszenia jako niezamawiana korespondencja przesyana drog
elektroniczn, tak zwany spam (wyrok SA w Warszawie z dnia 14 marca 2006 r., I ACa
1012/05).

Tym samym nie mog uzasadnia uwolnienia pozwanego od odpowiedzialnoci okolicznoci

zwizane z wejciem w posiadanie przedmiotowego zdjcia za porednictwem osoby trzeciej
(...)

Pozwany podnosi, e zamieszone przez niego na stronie internetowej zdjcie po jego

zmodyfikowaniu przez osob trzeci (logotyp siowni, indywidualny tekst, inna jako
zdjcia) byo jedynie czci innego, nowego utworu w rozumieniu prawa autorskiego, a
zatem nie podlega ono ochronie.

Uszo jednak uwadze pozwanego, e podanie fragmentu cudzego utworu, w szczeglnoci

pozbawienie go tytuu i pewnych jego elementw nie moe by uznane za "opracowanie
cudzego utworu" w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy, majc w szczeglnoci na uwadze t
okoliczno, e ochronie podlega utwr jako integraln cao, e przedmiotem ochrony
objte s rwnie jego czci oraz, e doszo do naruszenia integralnoci utworu.

Chybione byy te twierdzenia pozwanego, e jako wydawca i redaktor strony (...).pl nie
ponosi odpowiedzialnoci za tre ogosze i reklam. Zgodnie bowiem z art. 42 ust. 2 Prawa
prasowego (Dz. U. z 1984 r., Nr 5, poz. 24) wydawca i redaktor nie ponosi odpowiedzialnoci
za tre ogosze i reklam opublikowanych zgodnie z art. 36. Takie ogoszenia i reklamy nie
mog by jednak sprzeczne z prawem lub zasadami wspycia spoecznego (art. 36 ust. 2
cyt. Ustawy). Za sprzeczne z prawem naley uzna zatem zamieszczanie reklam sprzecznych
z prawem autorskim i prawach pokrewnych.

Bez znaczenia pozostaje te realny koszt wyprodukowania przedmiotowego zdjcia. Powd

zamieszczajc cen przypisan temu zdjciu zoy ofert nabycia licencji do tego zdjcia
wanie po takiej cenie. Cena ta zostaa zaakceptowania przez kontrahentw powoda, ktrzy
j zapacili, co dokumentuj zaczone przez powoda faktury VAT.
Skoro pozwany mia wtpliwoci w zakresie ceny fotografii, to jego rzecz byo zoenie na
t okoliczno stosownych wnioskw dowodowych zgodnie z art. 6 k.c. Ciar udowodnienia
faktu spoczywa bowiem na osobie, ktra z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Dlatego Sd pomin dowd z dokumentw zoonych przez penomocnika powoda na

rozprawie w dniu 30 sierpnia 2016 r. (art. 217 2 k.p.c.).

Podkrelenia wymaga, e wyrokiem z 23 czerwca 2015 r., opublikowanym w Dzienniku

Ustaw RP z 1 lipca 2015 r. poz. 932, Trybuna Konstytucyjny stwierdzi, e art. 79 ust. 1 pkt.
3 lit. b ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, w zakresie,
w jakim uprawniony, ktrego autorskie prawa majtkowe zostay naruszone, moe da od
osoby, ktra naruszya te prawa, naprawienia szkody poprzez zapat sumy pieninej w
wysokoci odpowiadajcej - w przypadku gdy naruszenie jest zawinione - trzykrotnoci
stosownego wynagrodzenia, ktre w chwili jego dochodzenia byoby nalene tytuem
udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 i
2 w zwizku z art. 31 ust. 3 w zwizku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Jednoczenie Trybuna Konstytucyjny nie wypowiedzia si co do ewentualnego terminu
utraty mocy obowizujcej zakwestionowanego przepisu.

Konsekwencj tego orzeczenia jest wic uznanie, e art. 79 ust. 1 pkt. 3 lit. b omawianej
ustawy uprawnia osob, ktrej autorskie prawa majtkowe zostay naruszone do dania
naprawienia wynikej z tego szkody poprzez zapat sumy pieninej w wysokoci
odpowiadajcej dwukrotnoci stosownego wynagrodzenia, niezalenie od tego, czy
naruszajcemu mona przypisa win (tak Sd Apelacyjny w odzi w wyroku z dnia 27 lipca
2015 r., I ACa 110/15, LEX nr 1789965, Sd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 17
grudnia 2015 r., I ACa 1251/15). Skoro zatem powd jako uprawniony, ktrego autorskie
prawa majtkowe zostay naruszone, moe da od osoby - pozwanego, ktra naruszya te
prawa - midzy innymi - naprawienia wyrzdzonej szkody poprzez zapat sumy pieninej w
wysokoci odpowiadajcej dwukrotnoci, ktre w chwili jego dochodzenia byoby nalene
tytuem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu, to jego roszczenie jest
w peni zasadne i podlegao uwzgldnieniu w caoci bez koniecznoci przypisywania w tym
zakresie winy pozwanemu.

Naley zaakcentowa, e przez "stosowne wynagrodzenie" naley rozumie takie

wynagrodzenie, jakie otrzymaby podmiot prawa autorskiego (lub praw pokrewnych), gdyby
pozwany zawar z nim umow o korzystanie z utworu w zakresie dokonanego naruszenia
(por. wyrok Sdu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 30 grudnia 2014 r., I ACa 1420/14, LEX
nr 1651903). Powd na gruncie niniejszego postpowania wykaza, e dochodzona przez
niego kwota stanowi nalene mu wynagrodzenie na podstawie przedoonego do akt sprawy
cennika oferowanych przez niego usug. Koszt udzielenia licencji na wykorzystanie
przedmiotowego zdjcia w podstawowym zakresie to 528,45 z netto (649,99 brutto), a
powd dochodzi zasdzenia dwukrotnoci tej wartoci.

Majc na wzgldzie powysze, Sd uwzgldni powdztwo powoda na podstawie art. 79 ust.

1 pkt 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (pkt 1 wyroku). Dwukrotno tej
kwoty stanowi suma 1.299,98 z. Dlatego w pozostaym zakresie powdztwo podlegao
oddaleniu jako bezzasadne.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 k.c., zasdzajc je od daty wskazanej w pimie
procesowym z dnia 17.02.2016 r., tj. od dnia 02 listopada 2015 r. (art. 455 k.c.).
O kosztach procesu orzeczono zgodnie z zasad odpowiedzialnoci za wynik procesu
stosownie do art. 98 1 i 3 kpc oraz na podstawie 11 ust. 1 pkt 2 rozporzdzenia Ministra
Sprawiedliwoci z dnia 28 wrzenia 2002 roku w sprawie opat za czynnoci adwokackie oraz
ponoszenia przez Skarb Pastwa kosztw nieopaconej pomocy prawnej udzielonej z urzdu
(Dz.U.2013.461 j.t. ze zm.). Na koszty procesu skaday si: kwota 65 zotych tytuem opaty
od pozwu oraz kwota 377 zotych tytuem wynagrodzenia penomocnika wraz z opat
skarbow od penomocnictwa.