Architektura w krgu Bauhausu.

Pod nazwa Bauhaus kryje si 14 lat istnienia niemieckiej szkoy rzemios i przemysu artystycznego.
Zaoona w 1919 roku przez W. Gropiusa , w czasie swojego burzliwego istnienia zdoaa wyksztaci
jedynie 500 absolwentw. Na myl i twrczo tej szkoy radykalnie wpyna postawa europy i wiata
po wojnie. Bauhaus obra sobie za cel wyksztacenie nowego pokolenia architektw i projektantw
ktrzy zaspokoili by wymagania XX w., wykorzystujc jego zdobycze naukowe, techniczne ,
intelektualne i estetyczne. Chciano stworzy rodowisko zaspokajajce zarwno materialne jak
duchowe potrzeby czowieka. W manifecie postulowano o odrodzenie jednoci sztuk plastycznych-
czenie pracy malarzy , rzebiarzy i architektw dla stworzenia jednego wsplnego dziea
.Postulowano take o powrt do rzemiosa artystycznego artysta jest wyszym stopniem czeladnika
dla tego w nomenklaturze uczelni wrcono do nazywania profesorw mistrzami a uczniw
czeladnikami . Wprowadzono take p roczny kurs wstpny, prowadzony pocztkowo przez Ittena a
pniej, Laszlo Maholy- Nagi ktry mia na celu nauczenie podstaw rysunku i projektowania,
zaznajomienie ze strukturami materiaw, a take zachcanie do nowego spojrzenia na problem
konstrukcji.

Bauhaus jako twrcza, ksztatujca instytucja nie miaa sobie rwnych, co jest zasug przede
wszystkim Woltera Gropiusa( zgromadzi w tej placwce najznakomitsze umysy europy lat 20 ) ktry z
pen wiadomoci popieraa rozwj techniczny i rnorodno pomysw .Gropius wskrzeszajc idee
futuryzmu i funkcjonalizmu wysnu take idee architektury organicznej jako wyrazu postawy przeciwnej
akademizmowi: Chcemy stworzy jasn, organiczn architektur, ktrej logika wewntrzna bdzie
oczywista i promienna nie obciona kamliwymi fasadami i sztuczkami chcemy architektury
przystosowanej do naszego wiata maszyn, radia, szybkich aut- Architektur o przejrzystym i
funkcjonalnym stosunku form.

Aby lepiej zrozumie architektur powstajc w Bauhausie zacznijmy od omwienia 2 fabryk, ktre
zaoeniami wyprzedziy swoje czasy, mowa tu o fabryce Fagus z roku 1911 i fabryce wzorcowej na
wystaw Werkbundu(stowarzyszenie przemysowcw, architektw i artystw) w roku 1914, w obydwu
tych budowlach Gropius zastosowa szko i stal w sposb wczeniej niespotykany. Fasad gwnego
gmachu fabryki Fagus tworzya szklana ciana wsparta na wskich stalowych ramach okiennych. Aby
podkreli przejrzysto struktury nie zastosowa on adnych podpr na naronikach, co stanowio
novum w tamtym czasie.

Taka sama konstrukcja zostaa zastosowana w fabryce wzorcowej. klatki schodowe po obu stronach
budynku zamknite s w cylindryczne, przeszklone wiee, tak, e widoczna jest ich wewntrzna
struktura. fabryki te byy przykadem bezkompromisowego zerwania ze starymi stylami , technikami i
materiaami, a konstrukcje i rozwadzanie przestrzenne w nich wykorzystane rozwiny si w peni
dopiero w latach 30 XX wieku.

Omwiwszy ju te dwa budynki wrmy do cisego tematu .W 1919 kiedy to z poczenia dwch szk
Akademii Sztuk Piknych i Szkoy Rzemios Artystycznych powstaje instytucja pod wszystkim znana
nazw Bauhausu.

1
Pierwszym architektonicznym przedsiwziciem szkoy byo zbudowanie domu dla Adolfa Sommerfelda
w zachodniej czci Berlina . Mia by on wybudowany z drewna uratowanego z wraku statku. Budynek
ten by pierwszym duym, wsplnym przedsiwziciem szkoy . Jest to doskonay przykad stworzenia
jednolitego dziea sztuki. Dekoracja zewntrzna jak i wewntrzna tworz nierozerwalna cao.
Architektura odzwierciedla jeszcze wpyw form ekspresjonistycznych, zauway tez moemy inspiracje
domami preriowymi projektowanymi przez Franka Lloyda Wrighta.

Geometryczny w formie Relief na porczach schodw oraz w hallu wykonany przez Joosta Schmidta
zachwyca rytmicznymi formami i znaczcymi kontrastami . Jest to tym bardziej imponujce gdy zdamy
sobie spraw, e artysta ograniczony by przez trudny w pracy, twardy materia. Witra nad drzwiami
wejciowymi wykonany przez Josefa Albersa.

Nastpn inwestycj architektoniczna jaka chce si zajc jest przebudowa teatru miejskiego w Jenie
(Turyngia), ktra odbya si w roku 1922. Obecne budynek teatru nie zachowa ksztatu ktry nada mu
Gropius, za jego wersja zachowaa si tylko na nielicznych fotografiach.

Budynek ten odchodzi od ekspresjonistycznego stylu chat z bali i orientuje w stron modernistycznej
architektury Le Corbusiera czy grupy de Stlij. w widocznych tu prostych formach i braku dekoracji
upatrywa mona pocztku stylu architektury Bauhausu Jakkolwiek przy domu Sommerfelda pracowali
wykadowcy i absolwenci uczelni, tak przy tym budynku do pracy zaproszeni zostali uczniowie szkoy.

Bardzo barwne wntrze z opisu : przez 2 niebieskie ganki , przechodzisz do jasno tego foyer z
fioletowymi szatniami. Obite kolorowa terakota schody prowadza nas do Sali w kolorze rowo szarym,
z ciemno niebieska kurtyn.

W planach byy take plafony wykonane przez Oskara Schlemmera, lecz zostay one zdjte po ostrym
ich skrytykowaniu przez van Doesburga.

Nastpnym dzieem jest dom AM Horn stworzony na wystaw Bauhausu ktra trwaa od 15 Sierpnia
koca Wrzenia. Dom ten zawiera w sobie idealn funkcjonalno i czysto formy . Jest to niewielki
parterowy dom, na polu kwadratu. Dugo ciany zewntrznej domu wynosi 12 metrw. Mae pokoje
skoncentrowane s wok centralnego salonu z azienki mona by atwo przej do sypialni. Kuchnia i
jadalnia, ktra bya na tyle dua by pomieci st i krzesa dla 6 osb, byy obok siebie. Z salonu mona
byo przej do pokoju dzieci do uatwiao paniom domu domowe obowizki. Alma Buscher
zaprojektowaa ciany po ktrych mona byo pisa i rysowa(2007 maestwo Puszkarewiczw
tapeta do kolorowania), a take due drewniane klocki do zabawy.

Kuchnia bya pierwsz nowoczesn i funkcjonaln kuchnia. Blat roboczy by usytuowany naprzeciwko
okna, proste do czyszczenia gadkie powierzchnie mebli, Pniej podczono elektryczno oraz
gorc i zimn wod. Pralnia w domu znajdowaa si w piwnicy. Owietlenie salony uzyskane zostao
przez wyduenie cian salonu i umieszczenie w wystajcej czci poziomych okien, innym rdem

2
wiata byo okno umieszczone w niszy. Proste formy i nagie ciany charakteryzoway wntrze domu.
AM Horn by czci projektu osiedla mieszkaniowego, ktre miao by wykonywane ze standardowych
segmentw.

W 1925 Szkoa, zostaje przeniesiona do Dessau. Pocztki dziaalnoci szkoy w nowym miejscu
skoncentrowane byy wok realizowania zlece od rady miasta , byy to budynki Bauhausu(warsztaty,
sale wykadowe, mieszkania dla studentw), nowy budynek istniejcej szkoy rzemios art. , kolonii
mieszkaniowej i budynku biura porednictwa pracy . Z czego wybudowany zosta jedynie budynek
Bauhausu i osiedle mieszka dla profesorw- mistrzw.

W zespole architektonicznym szkoy spenione zostay wszystkie wymagania techniczne, artystyczne i

socjalne co byo zawsze denie Gropiusa. Szkoa skadaa si z trzech gwnych czonw: Szkoy
rzemios art. Miasta Dessau, bloku warsztatw i internatu dla uczniw. 3 kondygnacyjny budynek
Szkoy rzemios art. Miasta Dessau by poczony z warsztatami Bauhausu 2 kondygnacyjnym
mostkiem zawieszonym nad ulic. W tym czniku znajdoway si pomieszczenia administracyjne, sale
zebra i prywatna pracownia Gropiusa. Trzy pitrowe skrzydo warsztatw- najwiksze w tym
kompleksie miecio w przyziemiu drukarni i farbiarni. Byo ono zamknite szklana cian osonow:
podobnie jak w fabryce Fagus, supy none znajdoway si poza przeszklon cian non. Wsparte na
filarach skrzydo(w, ktrym znajdowaa si jadalnia, sala zebra i sala widowiskowa) czyo zesp
warsztatw z 6 kondygnacyjnym internatem dla uczniw. Kady z 28 pokoi spenia funkcje sypialni i
pracowni, i do kadego doczony by balkon. Uroczyste otwarcie szkoy odbyo si w grudniu 1926
roku.

Krzeso podstawowym celem Breuer byo stworzenie mebli pasujcych do kadego wntrza
( d.e.s.i.g.n. domowy elementarz sprztw i gratw niecodziennych, Ewa Solarz, warszawa 2010.)

W niewielkiej odlegoci od Budkw uczelni, w maym lasku sosnowym zbudowane zostay domy dla
mistrzw. Osiedle skadao si z trzech par niskich, biaych domw, z wasn pracowni . Kady dla
dwch rodzin profesorskich. I jeden indywidualny dom dla Gropiusa. Autor widzia swoje domu jako
model budynkw mieszkalnych przyszoci. Wntrza byy przedstawieniem nowoczesnego sposobu
ycia, kunszt poczenia technicznej doskonaoci i funkcjonalnego dopracowania szczegw. Dom
wasny Gropiusa zosta zniszczony podczas II Wojny wiatowej.

Niedugo przed swoim odejciem we 1928 roku Walter Gropius zdecydowa si rozszerzy zakres
szkolenia architektonicznego . Zatrudnieni zostali specjalici do spraw konstrukcji, statyki i geometrii
wykrelnej.Na stanowisko kierownika dziau architektury zatrudniony zosta Hannes Meyer , Ktry to po
rezygnacji Gropiusa obio stanowisko dyrektora szkoy. Zajmowa si on przede wszystkim problemem
funkcjonalizmu, racjonalizmu. Wiza on budownictwo ze spoeczestwem- chcia rezygnacji z
intuicyjnego pojmowania form na rzecz bada naukowych i deniu do zaspokajania rzeczywistych
potrzeb ludzkich zamiast potrzeb luksusu.

3
Najwaniejszym przedsiwziciem Meyera , jego partnera Wittwera i Bauhausu by internat dla szkoy
podstawowej w Bernau. Na fasadzie budynku departamentu szkoy umiecili trzy kominy z
wbudowanym systemem spalania oleju, Ktre uczniom miay kojarzy szkol z fabryk wiedzy. Internat
skada si z piciu, ustawionych schodkowo blokw trzy pitrowych, w tym jeden by dla nauczycieli.
budulcem bya ceg. Od poudnia budynki miay wyjcie na ogrd i plac zabaw. Uczniowie kwaterowani
byli w dwu osobowych pokojach. Pi takich pokojw zoone byo w jeden segment z salonem do
nauki i zabawy. Wzdu poszczeglnych budynkw internatu Architekci zbudowali oszklony chodzik.
Przejcie to oferowao ogldanie piknych widokw i zachcao do komunikacji z poszczeglnymi
pawilonami mieszkalnymi . Wedug Meyera szkoa ta by rezultatem naukowej analizy potrzeb ludzkich.

1930 roku zarzd uczelni nakaza Meyerowi poda si do dymisji a na jego miejsce jako dyrektora
ustanowiono Miesa van der Roha. By on perfekcjonista , charakteryzowao go denie do doskonaoci
. Za czasw jego kierownictwa studia nad architektura zostay poszerzone i wszystko zmierzao ku
dobremu. Niestety w 1932 roku Hitlerowcy przejli okrg Anthal w ktrym znajdowa si Dessau i
wadze natychmiast wszczy starania o zamknicie uczelni. Bauhaus zosta oficjalnie zamknity w
padzierniku 1932 roku. Van der Rohowi udao si na 6 miesicy wskrzesi szkol jako instytucje
prywatn, lecz po dojciu do wadzy Hitlera szkoa zostaa w roku 1933 ostatecznie zamknita.