Historia sztuki nowoczesnej powszechnej 17.10.2003 file:///G:/hs%20III%20rok/ihs040611/www/pienkospow031017.

html

przedmiot: Historia sztuki nowoczesnej powszechnej powrt drukuj

prowadzcy: dr Piekos data: 17.10.2003 aktualizacja: 22.10.2003 kontakt zapisz

6. Realizm
O realizmie jako kierunku artystycznym o podstawach teoretycznych mona mwi od poowy XIX w,
jednak pewne jego cechy pojawiay si ju wczeniej, w cigu XVIII w:
- zainteresowanie konkretnoci, czyli artystyczna odpowied na konkretn rzeczywisto, wiat ludzki,
umiejtno odzwierciedlania konkretnej rzeczywistoci
- zainteresowanie pojedynczym czowiekiem, jego psychologi, wymiarem spoecznym, politycznym
- zainteresowanie wszystkimi przejawami ycia, nawet tymi dotychczas pomijanymi (malarstwo
rodzajowe byo dotd uwaane za mao wartociowe)
- w cigu XVIII w wielk karier zaczynaj robi artyci, ktrzy skupiaj si na wymiarze
publicystycznym, biecych bolczkach spoeczestwa; czsto korzystaj z grafiki, ktra ma by szybka
i konkretna, spenia okrelone cele spoeczne i polityczne
- ukazywani s ludzie wspczeni, wspczesne stroje, wntrza (dotd byo to zwizane z okrelonymi
sytuacjami, np. aktualizacje w malarstwie religijnym miay sakralizowa to co aktualne)

6.1 William Hogarth

Czsto tworzy cykle, serie ukazujce od przyczyny do skutku ciek upadku czowieka - powodem
byo ycie ze, rozpustne, leniwe (nie chodzi jednak o moralno bosk, lecz prawa ludzkie, zasady
spoeczne), Kariera rozpustnika (lata 30.), Pracowito i lenistwo (1748 r ). Kostium wspczesny,
nawizania do aktualnego ycia odbiorcw jego sztuki.
Gin Lane - aktualny temat, postaci, brak wymiaru wyszego, istotna jest funkcja oddziaywania
spoecznego.

Hogarth: Kariera rozpustnika Hogarth: Pracowito i lenistwo Hogarth: Gin Lane

W sztuce francuskiej do wprowadzenia realizmu najbardziej przyczynili si Jean Baptiste Chardin i Jean
Baptiste Greuze:

6.2 Jean Baptiste Greuze

O pokolenie modszy od Hogartha (we Francji realizm pojawi si pniej), stosowa takie same metody
dystrybucji (cho sam nie tworzy grafik, zajmowa si tym warsztat), by uwaany za najlepszego
wspczesnego artyst. Jego obrazy nie wymieway ludzkich bdw, lecz pokazyway ich przyczyny i
skutki. Chtnie ukazywa jak naley ksztatowa modego czowieka, jak go uczy, czsto ukazywa
rodzin (ktrej rola spoeczna si wtedy zmieniaa, powstawaa rodzina nowoczesna).
Przedstawia codzienno, ycie mieszczastwa, ale tak jakby byy to bardzo wane sceny historyczne,
nadaje im du rang; ukazuje rodzin, w ktrej dziej si rzeczy ze i dobre.
lub (Wiejska narzeczona), 1761 r., jego pierwszy wielki sukces - ukazana scena kontraktu lubnego:
dramatyczna (matka nie chce odda crki), kada posta co wyraa, treci nie jest ceremonia, lecz
towarzyszce jej uczucia. Dzieo odnioso sukces, gdy obraz trafia do odbiorcy, ktry chcia oglda
swoje ycie, ale przedstawione tak, by byo ono wane, dodatkowo ukazanie uczu odpowiadao
sentymentalnej publicznoci.
W 1778 r wystawi w pracowni (pierwsze zerwanie z tradycjami, nie wystawi na salonie Akademii,
lecz w domu) dwa obrazy powizane ze sob ( Przeklestwo ojca - niewdziczny syn i Przeklestwo
ojca - syn ukarany). S to dwie odsony dramatu - syn idzie na wojn, by zdoby bogactwo, ojciec
rzuca na niego kltw (lecz sam nie jest bez winy, bo le go wychowa), w drugim obrazie gdy syn
wraca, ojciec wanie zmar. Przedstawione silne emocje, nawizania do antycznych tragedii, rzeb,

1z4 2008-02-28 10:06

Historia sztuki nowoczesnej powszechnej 17.10.2003 file:///G:/hs%20III%20rok/ihs040611/www/pienkospow031017.html

zarazem ukazana wspczesno - dao to popularno. Zobacz wicej: http://hogarth.cjb.net/

Greuze: Wiejska narzeczona Greuze: Niewdziczny syn Greuze: Syn ukarany

6.3 Joseph Wright of Derby

Bardzo popularny malarz angielski, najlepiej wychodziy mu obrazy
nocne, owietlone wiatem wiecy.
Dowiadczenie z pomp prniow, 1767 r - scena eksperymentu
naukowego (duszenie papugi), sceneria nocna nie jest uzasadniona
treci obrazu, za to tworzy atmosfer - wane s emocje, relacje
pomidzy postaciami. Zastosowana gra wiatem tworzy cudowno,
rdo jest niewidoczne, w efekcie wiato bije ze rodka sceny.
Mimo, e jest to scena zwykego eksperymentu, zostaa jej nadana
wano, podnioso - w zwyczajnoci dzieje si co wanego. Przeniesienie motyww religijnych do
scen ukazujcych ludzkie ycie (sekularyzacja) jest czste w sztuce owiecenia.

7. Portret
Jego przemiany wietnie ukazuj zmiany w sztuce, dawniej by umieszczany do nisko w hierarchii. W
XVIII w wzrasta liczba portretw osb spoza arystokracji - mieszczastwa, intelektualistw itd.

7.1 Greuze: Claude-Henri Watalet , 1767 r

Ekspert, mionik sztuki. Ukazany w domu, w nieoficjalnym stroju, w niedbaej, swobodnej pozie.
Siedzi nad notatkami, zajmuje si badaniem kopii antycznej rzeby.
"Portret zawodowy" - ukazany czowiek podczas wykonywania swojej profesji, istotny jest gest, poza,
uczucia portretowanego.

7.2 Hogarth: David Garric, 1757 r

Aktor, reyser, dyrektor teatru, przyjaciel malarza. Ukazany przy pracy (intelektualnej, aktorstwo
stawiaoby go niej), obok ona - wykorzystany motyw poety z muz, ewangelisty z anioem.

7.3 Jacques-Louis David: David Lavoisier z on

Nauczyciel, naukowiec (ale te poborca podatkw, wic nie przey WRF). Siedzi przy stole, z
notatkami, prbwkami - ukazany jako naukowiec, ktrego czule wspiera ona. Obraz jest
przedstawieniem zarwno naukowca jak i miego ycia rodzinnego.

Greuze: Watalet Hogarth: Garric David: Lavoisier David: Potocki

7.4 Portret angielski

Panowaa w nim tendencja do ukazywania bohatera w sposb swobodny, podczas ycia codziennego,

2z4 2008-02-28 10:06

Historia sztuki nowoczesnej powszechnej 17.10.2003 file:///G:/hs%20III%20rok/ihs040611/www/pienkospow031017.html

bez pozowania, przy ulubionych zajciach. Stworzyli go artyci brytyjscy, ale szybko rozprzestrzeni si
po Europie, np.:
David: Polski arystokrata pod Rzymem, 1781 r - portret Stanisawa Kostki Potockiego w typie
angielskim, zarazem reprezentacyjny, konny, ale ukazuje go w sytuacji swobodnej, na przejadce.
Zwyczajno, rodzajowo, w tle ukazane staroytnoci - powd przyjazdu do Woch.
Joshua Reynolds, Thomas Reynolds, Thomas Gainsborough - gwni twrcy portretu angielskiego,
okrelili sztuk europejsk.
Portret najczciej przedstawia arystokrat brytyjskiego, w domu lub w parku, podczas zwykych
czynnoci, rozrywek. Przyroda przestaje by tem, jest otoczeniem bohatera, jest dla niego wana -
dzieo ukazuje posta i jej otoczenie.
Ukazywane s przemiany obyczajowe, np. Ksina ............... z dzieckiem (portret, a zarazem scena
rodzajowa), novum, bo wczeniej kto inny zajmowa si dzieckiem, przedstawiona zostaa zmiana
podejcia do dzieci.

7.5 J. Reynolds
Horacy Walpole, lata 50 - dyplomata,
mecenas sztuki, pisarz, polityk; poza
swobodna, zamylenie
Giuseppe Baretti, lata 70. - Woch
zamieszkay w Londynie, publicysta,
dziennikarz; ukazany z ksik blisko oczu,
bo ma wad wzroku - liczy si prawda o yciu
i charakterze

Horacy Walpole Giuseppe Baretti

7.6 Gainsborough
Waciciel na polowaniu - niedbaa poza, swoboda
Maestwo Andrews na spacerze, 1748 r - najbardziej znany portret artysty; na skraju parku i pl
ukazani bohaterowie, umieszczeni z boku kompozycji, duo miejsca zabiera krajobraz - celem
podkrelenie ich zwizkw z natur. widoczna zmiana - przyroda przestaje by tem, staje si
rwnoprawnym elementem dziea.
Bkitny chopiec, lata 70. - charakterystyczna maniera, rozwibrowana natura, w ktr wtapiaj si
postaci

Gainsborough: Maestwo Andrews Bkitny chopiec Ingres: Bertin

8. Portret w XIX w
Powstay w XVIII w portret realistyczny, ukazujcego czowieka, bdzie si rozwija bardzo dugo.

8.1 Jacques Ingres

Najwybitniejszy portrecista francuski XIX w.
Louis-Francois Bertin, 1832 r (cho duo pniejszy, kontynuuje trendy) - portret potentat a
prasowego, finansisty, czowieka nowej epoki, kapitalizmu; jak u Balzaka portretowanie nowego typu
czowieka interesw. Studium psychologiczne i spoeczne. Brak atrybutw, narzdzi - ukazany tylko
czowiek, jego poza, wzrok.

3z4 2008-02-28 10:06

Historia sztuki nowoczesnej powszechnej 17.10.2003 file:///G:/hs%20III%20rok/ihs040611/www/pienkospow031017.html

8.2 Teodor Gericault

Seria portretw osb chorych psychicznie, pocztek lat 20. XIX w. Wykonana na zlecenie lekarza,
przedstawione autentyczne osoby jako studia chorb. Nowo - zainteresowanie stanami
ekstremalnymi, wyjtkowymi, zgbianie rzeczywistoci.

Gericault: Chora kobieta Gericault: Chora kobieta West: mier gen. Wolfe

9. Aktualne tematy w malarstwie historycznym

Tematyka taka bya wczeniej pomijana, przedstawiano wielkie wydarzenia z przeszoci, teraz
pojawiaj si rwnie bahe aktualne zdarzenia.

9.1 Benjamin West: mier gen. Wolfe, 1770 r

Pierwszy taki obraz, namalowany wkrtce po fakcie (Wolfe poleg w Kanadzie w walce z Francuzami),
samo wydarzenie bez wikszego znaczenia, ale genera by mody, bitw wygra, sta si bohaterem,
mier zostaa wykorzystana propagandowo. Forma: genera jak Chrystus zdjty z krzya i opakiwany
(sekularyzacja motyww, schematw religijnych, mitologicznych czsta w sztuce XVIII w), w efekcie
scena wspczesna nabiera mocy propagandowej.

9.2 David: mier Marata

Zastosowany podobnych chwyt, wykorzystany motyw martwego Chrystusa z
obrazu Rubensa. Przedstawione wydarzenie wspczesne, reporta z miejsca
zbrodni (obaj si znali). Poczenie portretu inteligenta przy pracy, obrazu
historycznego ukazujcego realne wydarzenie historyczne oraz konkretnego
politycznego celu - ukazanie Marata jako pisarza zamordowanego przy pracy,
mczennika za lud. "Jezus proletariatu" - motywy religijne zostay
wykorzystane, gdy byy dobrze rozpoznawalne, propaganda - mier nie
bya bezsensowna, gdy suya ludowi (cd. w nastpnym wykadzie).

powrt kontakt drukuj zapisz

4z4 2008-02-28 10:06