1

Dz.U.76.32.190

KONWENCJA

w sprawie ochrony wiatowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego,

przyjta w Paryu dnia 16 listopada 1972 r. przez Konferencj Generaln Organizacji Narodw
Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury na jej siedemnastej sesji.

(Dz. U. z dnia 30 wrzenia 1976 r.)

W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

RADA PASTWA

POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ

podaje do powszechnej wiadomoci:

W dniu 16 listopada 1972 roku zostaa przyjta w Paryu przez Konferencj Generaln Organizacji
Narodw Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury na jej siedemnastej sesji Konwencja w sprawie
ochrony wiatowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego.

Po zaznajomieniu si z powysz Konwencj Rada Pastwa uznaa j i uznaje za suszn zarwno

w caoci, jak i kade z postanowie w niej zawartych; owiadcza, e wymieniona Konwencja jest
przyjta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, e bdzie niezmiennie zachowywana.

Na dowd czego wydany zosta akt niniejszy, opatrzony pieczci Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie dnia 6 maja 1976 roku.

(Tekst konwencji jest zamieszczony w zaczniku do niniejszego numeru.)

ZACZNIK

KONWENCJA

w sprawie ochrony wiatowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego.

Konferencja Generalna Organizacji Narodw Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury,
zebrana w Paryu w dniach od 17 padziernika do 21 listopada 1972 roku na swej siedemnastej sesji,

stwierdzajc, e dziedzictwu kulturalnemu i naturalnemu coraz bardziej zagraa zniszczenie nie tylko
wskutek szkd wywoywanych przyczynami tradycyjnymi, lecz take wskutek przeobrae spoecznych i
gospodarczych, ktre pogarszaj sytuacj przez zjawiska jeszcze groniejszych szkd lub zniszcze,

zwaywszy, e uszkodzenie lub unicestwienie jakiegokolwiek dobra nalecego do dziedzictwa

kulturalnego lub naturalnego stanowi nieodwracalne zuboenie dziedzictwa wszystkich narodw wiata,

zwaywszy, e ochrona tego dziedzictwa na szczeblu krajowym jest czsto niedostateczna ze

wzgldu na skal rodkw, jakich ona wymaga, i niewystarczalno zasobw gospodarczych, naukowych
i technicznych kraju, na ktrego terytorium znajduje si dobro podlegajce ochronie,

przypominajc, e akt konstytucyjny Organizacji przewiduje, i bdzie ona udzielaa pomocy w

pielgnowaniu, rozwijaniu i rozpowszechnianiu wiedzy, czuwajc nad zachowaniem ochrony wiatowego
 2

dziedzictwa oraz zalecajc zainteresowanym narodom zawieranie odpowiednich konwencji

midzynarodowych,

zwaywszy, e istniejce midzynarodowe konwencje, zalecenia i rezolucje dotyczce ochrony dbr

kulturalnych i naturalnych potwierdzaj znaczenie, jakie ma dla wszystkich narodw wiata zachowanie
tych unikalnych i niezastpionych dbr bez wzgldu na to, ktrego narodu s one wasnoci,

zwaywszy, e niektre z dbr dziedzictwa kulturalnego i naturalnego maj wyjtkowe znaczenie

uzasadniajce konieczno ich zachowania, jako elementu wiatowego dziedzictwa caej ludzkoci,

zwaywszy, e wobec rozmiarw i wagi nowych niebezpieczestw zagraajcych tym dobrom caa
spoeczno midzynarodowa powinna wzi udzia w ochronie dziedzictwa kulturalnego i naturalnego o
wyjtkowej powszechnej wartoci przez udzielenie zbiorowej pomocy, ktra nie zastpujc dziaania
zainteresowanego Pastwa, bdzie je skutecznie uzupeniaa,

zwaywszy, e niezbdne jest przyjcie w tym celu nowych postanowie umownych,

wprowadzajcych skuteczny system zbiorowej ochrony dziedzictwa kulturalnego i naturalnego o
wyjtkowej powszechnej wartoci, zorganizowany w sposb stay i w oparciu o nowoczesne metody
naukowe,

postanowiwszy na swej szesnastej sesji, e zagadnienie to powinno sta si przedmiotem konwencji

midzynarodowej,

przyjmuje dnia szesnastego listopada 1972 roku niniejsz Konwencj.

I. Definicja dziedzictwa kulturalnego i naturalnego.

Artyku 1

W rozumieniu niniejszej Konwencji za "dziedzictwo kulturalne" uwaane s:

- zabytki: dziea architektury, dziea monumentalnej rzeby i malarstwa, elementy i budowle o
charakterze archeologicznym, napisy, groty i zgrupowania tych elementw, majce wyjtkow
powszechn warto z punktu widzenia historii, sztuki lub nauki,
- zespoy: budowli oddzielnych lub cznych, ktre ze wzgldu na sw architektur, jednolito lub
zespolenie z krajobrazem maj wyjtkow powszechn warto z punktu widzenia historii, sztuki
lub nauki,
- miejsca zabytkowe: dziea czowieka lub wsplne dziea czowieka i przyrody, jak rwnie strefy, a
take stanowiska archeologiczne, majce wyjtkow powszechn warto z punktu widzenia
historycznego, estetycznego, etnologicznego lub antropologicznego.

Artyku 2

W rozumieniu niniejszej Konwencji za "dziedzictwo naturalne" uwaane s:

- pomniki przyrody utworzone przez formacje fizyczne i biologiczne albo zgrupowania takich formacji,
przedstawiajce wyjtkow powszechn warto z punktu widzenia estetycznego lub naukowego,
- formacje geologiczne i fizjograficzne oraz strefy o cile oznaczonych granicach, stanowice
siedlisko zagroonych zagad gatunkw zwierzt i rolin, majce wyjtkow powszechn warto
z punktu widzenia nauki lub ich zachowania,
- miejsca lub strefy naturalne o cile oznaczonych granicach, majce wyjtkow powszechn
warto z punktu widzenia nauki, zachowania lub naturalnego pikna.

Artyku 3
 3

Identyfikowanie i wyznaczanie granic wszelkiego rodzaju dbr, o ktrych mowa w artykuach 1 i 2,

naley do kadego Pastwa bdcego Stron niniejszej Konwencji, na ktrego terytorium one si
znajduj.

II. Ochrona krajowa i ochrona midzynarodowa dziedzictwa kulturalnego i naturalnego.

Artyku 4

Kade Pastwo bdce Stron niniejszej Konwencji uznaje, e na nim spoczywa w pierwszym
rzdzie obowizek zapewnienia identyfikacji, ochrony, konserwacji, rewaloryzacji i przekazania przyszym
pokoleniom dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, o ktrym mowa w artykuach 1 i 2, znajdujcego si
na jego terytorium. Bdzie si ono starao speni ten obowizek zarwno wasnymi siami, wykorzystujc
maksymalnie swoje rodki, jak rwnie w razie koniecznoci, przy pomocy i wsppracy midzynarodowej,
z ktrych moe korzysta w szczeglnoci w dziedzinach finansowej, artystycznej, naukowej i technicznej.

Artyku 5

W celu zapewnienia moliwie najskuteczniejszej ochrony i konserwacji oraz moliwie najbardziej

aktywnej rewaloryzacji dziedzictwa kulturalnego i naturalnego znajdujcego si na ich terytorium Pastwa
bdce Stronami niniejszej Konwencji bd si staray w miar moliwoci i odpowiednio do warunkw
waciwych dla kadego kraju:
a) prowadzi polityk ogln zmierzajc do wyznaczenia dziedzictwu kulturalnemu i naturalnemu
odpowiedniej funkcji w yciu zbiorowym i wczy ochron tego dziedzictwa do programw
planowania oglnego;
b) ustanowi na swoim terytorium - jeeli nie s jeszcze ustanowione - jedn lub kilka sub ochrony,
konserwacji i rewaloryzacji dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, posiadajcych odpowiedni
personel i rozporzdzajcych rodkami pozwalajcymi na wykonywanie przypadajcych im zada;
c) rozwija studia i badania naukowe i techniczne oraz doskonali metody interwencyjne, ktre
pozwol Pastwu sprosta niebezpieczestwom zagraajcym jego dziedzictwu kulturalnemu lub
naturalnemu;
d) przedsibra odpowiednie rodki prawne, naukowe, techniczne, administracyjne i finansowe w
celu identyfikacji, ochrony, konserwacji, rewaloryzacji i oywiania lub odtwarzania tego
dziedzictwa; oraz
e) popiera powstawanie lub rozwj krajowych albo regionalnych orodkw ksztacenia w dziedzinie
ochrony, konserwacji i rewaloryzacji dziedzictwa kulturalnego i naturalnego oraz zachca do
podejmowania bada naukowych w tej dziedzinie.

Artyku 6

1. Przy cakowitym poszanowaniu suwerennoci Pastw, na ktrych terytorium znajduje si

dziedzictwo kulturalne i naturalne wymienione w artykuach 1 i 2, i nie naruszajc praw rzeczowych do
tego dziedzictwa wynikajcych z ustawodawstwa krajowego Pastwa bdce Stronami niniejszej
Konwencji uznaj, e stanowi ono dziedzictwo powszechne, w ktrego ochronie ma obowizek
wspdziaa caa spoeczno midzynarodowa.
2. Pastwa bdce Stronami zobowizuj si zgodnie z postanowieniami niniejszej Konwencji
udzieli pomocy przy identyfikacji, ochronie, konserwacji i rewaloryzacji dziedzictwa kulturalnego i
naturalnego, o ktrym mowa w artykule 11 ustpy 2 i 4, jeeli Pastwo, na ktrego terytorium dziedzictwo
to znajduje si, o ni si ubiega.
3. Kade Pastwo bdce Stron niniejszej Konwencji zobowizuje si nie podejmowa wiadomie
adnych dziaa mogcych wyrzdzi bezporednio lub porednio szkod dziedzictwu kulturalnemu i
naturalnemu, o ktrym mowa w artykuach 1 i 2, znajdujcemu si na terytorium innych Pastw bdcych
Stronami niniejszej Konwencji.

Artyku 7
 4

W rozumieniu niniejszej Konwencji za midzynarodow ochron dziedzictwa kulturalnego i

naturalnego uwaane jest ustanowienie systemu wsppracy i pomocy midzynarodowej, majcego na
celu udzielanie Pastwom bdcym Stronami Konwencji pomocy w ich wysikach podejmowanych w celu
zachowania i zidentyfikowania tego dziedzictwa.

III. Midzynarodowy Komitet Ochrony wiatowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego.

Artyku 8

1. Tworzy si przy Organizacji Narodw Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury

Midzyrzdowy Komitet Ochrony Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego o Wyjtkowej Powszechnej
Wartoci, zwany "Komitetem Dziedzictwa wiatowego". Skada si on z 15 Pastw bdcych Stronami
Konwencji, wybieranych przez Pastwa bdce Stronami Konwencji zebrane na Zgromadzeniu Oglnym
podczas sesji zwyczajnych Konferencji Generalnej Organizacji Narodw Zjednoczonych dla Wychowania,
Nauki i Kultury. Liczba Pastw bdcych czonkami Komitetu zostanie zwikszona do 21, poczwszy od
sesji zwyczajnej Konferencji Generalnej, ktra odbdzie si po wejciu w ycie niniejszej Konwencji w
stosunku do co najmniej 40 Pastw.
2. Wybr czonkw Komitetu powinien zapewni sprawiedliw reprezentacj regionw i kultur wiata.
3. W posiedzeniach Komitetu bior udzia z gosem doradczym jeden przedstawiciel
Midzynarodowego Orodka Studiw nad Ochron i Restauracj Dbr Kulturalnych (Orodek rzymski),
jeden przedstawiciel Midzynarodowej Rady Ochrony Zabytkw i Miejsc Historycznych (ICOMOS) i jeden
przedstawiciel Midzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i jej Zasobw (UICN), do ktrych na wniosek
Pastw bdcych Stronami Konwencji, zebranych na Zgromadzeniu Oglnym podczas sesji zwyczajnej
Konferencji Generalnej Organizacji Narodw Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury, mog
przyczy si przedstawiciele innych organizacji midzyrzdowych i pozarzdowych, majcych podobne
cele.

Artyku 9

1. Pastwa bdce czonkami Komitetu Dziedzictwa wiatowego sprawuj swj mandat od koca
sesji zwyczajnej Konferencji Generalnej, podczas ktrej zostay wybrane, do koca trzeciej kolejnej sesji
zwyczajnej.
2. Jednake mandat jednej trzeciej czci czonkw wyznaczonych w pierwszych wyborach upynie z
kocem pierwszej kolejnej sesji zwyczajnej Konferencji Generalnej, nastpujcej po tej, podczas ktrej
zostali oni wybrani, mandat za drugiej trzeciej czci czonkw wybranych w tym samym czasie upynie z
kocem drugiej kolejnej sesji zwyczajnej Konferencji Generalnej, nastpujcej po tej, podczas ktrej
zostali oni wybrani. Nazwy tych czonkw zostan ustalone w drodze losowania przez Przewodniczcego
Konferencji Generalnej po pierwszych wyborach.
3. Pastwa bdce czonkami Komitetu wybieraj na swych przedstawicieli osoby wykwalifikowane w
zakresie dziedzictwa kulturalnego lub dziedzictwa naturalnego.

Artyku 10

1. Komitet Dziedzictwa wiatowego uchwala swj regulamin wewntrzny.

2. Komitet moe w kadym czasie zaprosi na swe posiedzenie organizacje publiczne lub prywatne,
jak te osoby prywatne w celu zasignicia ich opinii w poszczeglnych sprawach.
3. Komitet moe powoywa takie organy doradcze, jakie uzna za konieczne do wykonania swych
zada.

Artyku 11

1. Kade Pastwo bdce Stron niniejszej Konwencji przedstawia Komitetowi Dziedzictwa

wiatowego, w miar wszelkich moliwoci, wykaz dbr dziedzictwa kulturalnego i naturalnego,
znajdujcych si na jego terytorium i zasugujcych na wpisanie na list przewidzian w ustpie 2
niniejszego artykuu. Wykaz ten, ktrego nie uwaa si za wyczerpujcy, powinien zawiera dokumentacj
dotyczc miejsca pooenia tych dbr i znaczenia, jakie one przedstawiaj.
 5

2. Na podstawie wykazw przedstawionych przez Pastwa w wykonaniu ustpu 1 Komitet ustala,

aktualizuje i rozpowszechnia pod mianem "Listy dziedzictwa wiatowego" wykaz dbr dziedzictwa
kulturalnego i dziedzictwa naturalnego okrelonego w artykuach 1 i 2 niniejszej Konwencji, ktre uznaje
za majce wyjtkow powszechn warto na podstawie kryteriw ustalonych przez siebie.
Zaktualizowane listy powinny by rozpowszechniane co najmniej raz na dwa lata.
3. Wpisanie dobra na list dziedzictwa wiatowego moe nastpi tylko za zgod zainteresowanego
Pastwa. Wpisanie na list dobra znajdujcego si na terytorium, do ktrego roci sobie prawo
suwerennoci lub jurysdykcji kilka Pastw, w niczym nie przesdza praw uczestnikw sporu.
4. Komitet ustala, aktualizuje i rozpowszechnia, ilekro tego wymagaj okolicznoci, pod mianem
"Listy dziedzictwa wiatowego w niebezpieczestwie" wykaz dbr znajdujcych si na licie dziedzictwa
wiatowego, dla ktrych ocalenia konieczne jest podjcie wielkich robt i co do ktrych wniesiono prob
o pomoc zgodnie z niniejsz Konwencj. Lista ta powinna zawiera kosztorys operacji. Na licie tej mog
znajdowa si jedynie dobra dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, ktre s zagroone powanym i
cile okrelonym niebezpieczestwem, jak groba unicestwienia wskutek przypieszonego rozpadu,
projekty wielkich robt publicznych albo prywatnych, szybki rozwj miast i turystyki, zniszczenia
spowodowane zmian wykorzystania lub wasnoci gruntu, gbokie zmiany z nieznanych przyczyn,
opuszczenie z jakiegokolwiek powodu, wybuch lub groba wybuchu konfliktu zbrojnego, kataklizmy i
klski ywioowe, wielkie poary, trzsienia ziemi, obsuwanie si terenu, wybuchy wulkanw, zmiana
poziomu wd, powodzie, przypywy morza. W kadej chwili, w razie nagej potrzeby, Komitet moe
dokona nowego wpisu na list dziedzictwa wiatowego w niebezpieczestwie i poda to bezzwocznie do
publicznej wiadomoci.
5. Komitet ustala kryteria, na podstawie ktrych dobro dziedzictwa kulturalnego i naturalnego moe
by wpisane na listy wymienione w ustpach 2 i 4 niniejszego artykuu.
6. Przed odrzuceniem wniosku o wpisanie na jedn z dwch list wymienionych w ustpach 2 i 4
niniejszego artykuu Komitet zasiga opinii Pastwa bdcego Stron, na ktrego terytorium znajduje si
dane dobro dziedzictwa kulturalnego lub naturalnego.
7. Komitet w porozumieniu z zainteresowanymi Pastwami koordynuje i popiera studia i badania
potrzebne do ustalania list, o ktrych mowa w ustpach 2 i 4 niniejszego artykuu.

Artyku 12

Fakt, e pewne dobro dziedzictwa kulturalnego i naturalnego nie zostao wpisane na jedn z list, o
ktrych mowa w artykule 11 ustpy 2 i 4, nie bdzie oznacza w adnym wypadku, e dobro to nie ma
wyjtkowej powszechnej wartoci z punktu widzenia innych celw ni wynikajce z wpisania na te listy.

Artyku 13

1. Komitet Dziedzictwa wiatowego przyjmuje i rozpatruje wnioski o pomoc midzynarodow

skadane przez Pastwa bdce Stronami niniejszej Konwencji w zakresie dotyczcym dbr dziedzictwa
kulturalnego i naturalnego znajdujcych si na ich terytorium i wpisanych lub zasugujcych na wpisanie
na listy, o ktrych mowa w artykule 11 ustpy 2 i 4. Przedmiotem tych wnioskw moe by ochrona,
konserwacja, rewaloryzacja i oywianie lub odtwarzanie tych dbr.
2. Przedmiotem wnioskw o pomoc midzynarodow na podstawie ustpu 1 niniejszego artykuu
moe by take identyfikacja dziedzictwa kulturalnego i naturalnego okrelonego w artykuach 1 i 2, jeeli
wstpne badania pozwoliy stwierdzi, e prowadzenie dalszych bada jest celowe.
3. Komitet decyduje, jaki bieg naley nada tym wnioskom, okrela w razie potrzeby rodzaj i zakres
swej pomocy i upowania do zawarcia w jego imieniu niezbdnych porozumie z zainteresowanym
rzdem.
4. Komitet okrela kolejno swych interwencji. Czyni to, biorc odpowiednio pod uwag znaczenie
dbr wymagajcych zabezpieczenia dla wiatowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, konieczno
zapewnienia pomocy midzynarodowej najbardziej reprezentatywnym dzieom przyrody lub geniuszu i
historii narodw wiata, jak rwnie pilno podjcia robt, a take rozmiary zasobw Pastwa, na ktrych
terytorium znajduj si zagroone dobra, a w szczeglnoci w jakiej mierze Pastwa te s w stanie
zapewni ochron dbr wasnym rodkami.
5. Komitet ustala, aktualizacje i rozpowszechnia list dbr, co do ktrych udzielono pomocy
midzynarodowej.
 6

6. Komitet decyduje o wykorzystaniu zasobw Funduszu utworzonego w myl artykuu 15 niniejszej

Konwencji. Stara si on o znalezienie rodkw zwikszenia tego Funduszu i podejmuje w tym celu
wszelkie stosowne kroki.
7. Komitet wspdziaa z organizacjami midzynarodowymi i krajowymi, rzdowymi i pozarzdowymi,
majcymi cele podobne do celw niniejszej Konwencji. W celu wprowadzenia w ycie swych programw i
realizacji swych projektw Komitet moe zwrci si do tych organizacji, a w szczeglnoci do
Midzynarodowego Orodka Studiw nad Ochron i Restauracj Dbr Kultury (Orodka rzymskiego), do
Midzynarodowej Rady Ochrony Zabytkw i Miejsc Historycznych (ICOMOS) oraz do Midzynarodowej
Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobw (UICN), jak rwnie do innych organizacji publicznych lub
prywatnych oraz do osb prywatnych.
8. Decyzje Komitetu s podejmowane wikszoci dwch trzecich czonkw obecnych i gosujcych.
Quorum stanowi wikszo czonkw Komitetu.

Artyku 14

1. Komitet Dziedzictwa wiatowego ma do pomocy sekretariat mianowany przez Dyrektora

Generalnego Organizacji Narodw Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury.
2. Dyrektor Generalny Organizacji Narodw Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury,
korzystajc w moliwie najszerszej mierze z usug Midzynarodowego Orodka Studiw nad Ochron i
Restauracj Dbr Kultury (Orodek rzymski), Midzynarodowej Rady Ochrony Zabytkw i Miejsc
Historycznych (ICOMOS) oraz Midzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobw (UICN) w zakresie
ich waciwoci i moliwoci, przygotowuje dokumentacj Komitetu, porzdek dzienny jego posiedze i
zapewnia wykonanie jego postanowie.

IV. Fundusz Ochrony wiatowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego.

Artyku 15

1. Tworzy si fundusz ochrony wiatowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego pod nazw

"Fundusz Dziedzictwa wiatowego".
2. Fundusz jest utworzony z funduszy przekazanych stosownie do postanowie regulaminu
finansowego Organizacji Narodw Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury.
3. rodki finansowe Funduszu powstaj z:
a) obowizkowych i dobrowolnych skadek Pastw bdcych Stronami niniejszej Konwencji,
b) wpat, darw i zapisw czynionych przez:
i) inne Pastwa,
ii) Organizacj Narodw Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury, inne organizacje
nalece do systemu Narodw Zjednoczonych, w szczeglnoci Program Rozwoju Narodw
Zjednoczonych, oraz inne organizacje midzyrzdowe,
iii) organizacje publiczne lub prywatne albo osoby prywatne,
c) odsetek przypadajcych od sum Funduszu,
d) dochodw ze zbirek pieninych i wpyww z imprez organizowanych na rzecz Funduszu oraz
e) wszelkich innych przychodw przewidzianych w regulaminie, ktry uchwali Komitet Dziedzictwa
wiatowego.
4. Skadki na rzecz Funduszu i inne formy pomocy udzielanej Komitetowi mog by wykorzystywane
wycznie na cele okrelone przez Komitet. Komitet moe przyjmowa wpaty przeznaczone na realizacj
pewnego tylko programu lub odrbnego projektu pod warunkiem, e uprzednio podj on decyzj o
realizacji tego programu lub projektu. Wpatom na Fundusz nie mog towarzyszy adne warunki
polityczne.

Artyku 16

1. Niezalenie od wszelkich dodatkowych wpat dobrowolnych Pastwa bdce Stronami niniejszej

Konwencji zobowizuj si wpaca co dwa lata na Fundusz Dziedzictwa wiatowego skadki, ktrych
wysoko, obliczona wedug jednakowej stawki procentowej dla wszystkich Pastw, zostanie uchwalona
przez Zgromadzenie Oglne Pastw bdcych Stronami Konwencji, zebranych podczas sesji Konferencji
 7

Generalnej Organizacji Narodw Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury. Ta uchwaa

Zgromadzenia Oglnego wymaga wikszoci gosw obecnych i gosujcych Pastw bdcych Stronami,
ktre nie zoyy owiadczenia przewidzianego w ustpie 2 niniejszego artykuu. W adnym wypadku
skadka obowizkowa Pastw bdcych Stronami Konwencji nie moe przekroczy 1% ich skadki do
budetu zwyczajnego Organizacji Narodw Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury.
2. Jednake kade Pastwo, o ktrym mowa w artykule 31 lub 32 niniejszej Konwencji, moe w chwili
skadania swoich dokumentw ratyfikacyjnych, dokumentw przyjcia lub przystpienia zoy
owiadczenie, e nie bdzie zwizane postanowieniami ustpu 1 niniejszego artykuu.
3. Pastwo bdce Stron Konwencji, ktre zoyo owiadczenie przewidziane w ustpie 2
niniejszego artykuu, moe w kadej chwili wycofa to owiadczenie w drodze zawiadomienia o tym
Dyrektora Generalnego Organizacji Narodw Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury. Jednake
wycofanie owiadczenia bdzie miao skutek w zakresie skadek obowizkowych nalenych od tego
Pastwa dopiero od daty najbliszego Zgromadzenia Oglnego Pastw bdcych Stronami niniejszej
Konwencji.
4. Aby Komitet mg zaplanowa sw dziaalno w sposb skuteczny, skadki Pastw bdcych
Stronami niniejszej Konwencji, ktre zoyy owiadczenie przewidziane w ustpie 2 niniejszego artykuu,
powinny by uiszczane regularnie, przynajmniej co dwa lata, i nie powinny by nisze od skadek, jakich
dokonywaoby dane Pastwo, gdyby byo zwizane postanowieniami ustpu 1 niniejszego artykuu.
5. adne Pastwo bdce Stron Konwencji, zalegajce z wpat skadek obowizkowych lub
dobrowolnych za biecy i poprzedni rok kalendarzowy, nie moe by wybrane na czonka Komitetu
Dziedzictwa wiatowego. Postanowienie to nie ma zastosowania podczas pierwszych wyborw. Mandat
takiego Pastwa, bdcego ju czonkiem Komitetu, wygasa z chwil wyborw przewidzianych w artykule
8 ustp 1 niniejszej Konwencji.

Artyku 17

Pastwa bdce Stronami niniejszej Konwencji przewiduj lub popieraj tworzenie fundacji lub
publicznych i prywatnych stowarzysze krajowych majcych na celu zachcanie do dokonywania darw
na rzecz ochrony dziedzictwa kulturalnego i naturalnego okrelonego w artykule 1 i 2 niniejszej Konwencji.

Artyku 18

Pastwa bdce Stronami niniejszej Konwencji wspdziaaj w akcjach zbirek midzynarodowych,

organizowanych pod auspicjami Organizacji Narodw Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury na
rzecz Funduszu Dziedzictwa wiatowego. Uatwiaj one zbirki organizowane w tym celu przez
organizacje wymienione w artykule 15 ustp 3.

V. Warunki i tryb udzielania pomocy midzynarodowej.

Artyku 19

Kade Pastwo bdce Stron niniejszej Konwencji moe zwraca si z prob o udzielenie pomocy
midzynarodowej na rzecz dbr dziedzictwa kulturalnego i naturalnego o wyjtkowej powszechnej
wartoci, znajdujcych si na jego terytorium. Zaczy ono do wniosku dane informacyjne i dokumenty
przewidziane w artykule 21, ktrymi rozporzdza, potrzebne Komitetowi do powzicia decyzji.

Artyku 20

Z zastrzeeniem postanowie artykuu 13 ustp 2, artykuu 22 punkt (c) oraz artykuu 23 pomoc
midzynarodowa przewidziana w niniejszej Konwencji moe by udzielona jedynie na rzecz tych dbr
dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, ktre Komitet Dziedzictwa wiatowego postanowi lub postanawia
wpisa na jedn z list, o ktrych mowa w artykule 11 ustpy 2 i 4.

Artyku 21
 8

1. Komitet Dziedzictwa wiatowego okrela procedur rozpatrywania wnioskw o udzielenie pomocy

midzynarodowej, do ktrej udzielenia jest powoany, a w szczeglnoci ustala dane, jakie powinny by
zamieszczone we wniosku, ktry powinien zawiera opis zamierzonej operacji i niezbdnych robt oraz
ich kosztorys i wskazywa stopie ich pilnoci oraz przyczyny, z ktrych powodu Pastwo skadajce
wniosek nie moe ponie caoci wydatkw z wasnych rodkw. W kadym wypadku, gdy to jest
moliwe, wnioski powinny by poparte opini rzeczoznawcw.
2. Wnioski o pomoc zoone w zwizku z klskami ywioowymi lub katastrofami, ze wzgldu na
konieczno moliwie natychmiastowego podjcia prac, powinny by przez Komitet rozpatrywane
bezzwocznie i z pierwszestwem przed innymi; Komitet powinien rozporzdza funduszem rezerwowym
przeznaczonym na tego rodzaju wypadki.
3. Przed podjciem decyzji Komitet przeprowadza badania i konsultacje, ktre uzna za niezbdne.

Artyku 22

Pomoc udzielana przez Komitet Dziedzictwa wiatowego moe przybiera nastpujce formy:
a) studia nad zagadnieniami artystycznymi, naukowymi i technicznymi zwizanymi z ochron,
konserwacj, rewaloryzacj i oywianiem lub odtwarzaniem dziedzictwa kulturalnego i
naturalnego, okrelonego w artykule 11 ustpy 2 i 4 niniejszej Konwencji,
b) skierowanie rzeczoznawcw, technikw i wykwalifikowanych robotnikw do czuwania nad
naleytym wykonaniem zatwierdzonego projektu,
c) ksztacenie specjalistw wszelkich szczebli w dziedzinie identyfikacji, ochrony, konserwacji,
rewaloryzacji i oywiania lub odtwarzania dziedzictwa kulturalnego i naturalnego,
d) dostarczanie urzdze, ktrymi zainteresowane Pastwo nie dysponuje lub ktrych nie jest w
stanie naby,
e) udzielanie poyczek nisko oprocentowanych lub nie oprocentowanych, ktre mog by spacane
na warunkach dugoterminowych,
f) przyznawanie subwencji bezzwrotnych w wyjtkowych i szczeglnie uzasadnionych wypadkach.

Artyku 23

Komitet Dziedzictwa wiatowego moe rwnie udziela pomocy midzynarodowej krajowym lub
regionalnym orodkom ksztacenia specjalistw wszelkich szczebli w dziedzinie identyfikacji, ochrony,
konserwacji, rewaloryzacji i oywiania lub odtwarzania dziedzictwa kulturalnego i naturalnego.

Artyku 24

Pomoc midzynarodowa w powanym zakresie moe by udzielona tylko po szczegowych

badaniach naukowych, gospodarczych i technicznych. Badania te powinny opiera si na najbardziej
nowoczesnych metodach ochrony, konserwacji, rewaloryzacji i oywiania lub odtwarzania dziedzictwa
kulturalnego i naturalnego i powinny odpowiada celom niniejszej Konwencji. Badania powinny rwnie
mie za zadanie poszukiwanie rodkw racjonalnego wykorzystania zasobw bdcych w dyspozycji
zainteresowanego Pastwa.

Artyku 25

Finansowanie niezbdnych robt powinno w zasadzie tylko czciowo obcia spoeczno

midzynarodow. Udzia Pastwa, ktre korzysta z pomocy midzynarodowej, powinien stanowi istotn
cz rodkw przeznaczonych na realizacj kadego programu lub projektu, chyba e rodki tego
Pastwa na to nie pozwalaj.

Artyku 26

Komitet Dziedzictwa wiatowego i Pastwo korzystajce z jego pomocy ustalaj w zawartym midzy
nimi porozumieniu warunki, na jakich bdzie wykonywany program lub projekt, na ktrego realizacj
udziela si pomocy midzynarodowej zgodnie z niniejsz Konwencj. Na Pastwie korzystajcym z tej
 9

pomocy spoczywa obowizek kontynuowania ochrony, konserwacji i rewaloryzacji dbr w ten sposb
uratowanych, zgodnie z warunkami ustalonymi w porozumieniu.

VI. Programy owiatowe.

Artyku 27

1. Pastwa bdce Stronami niniejszej Konwencji bd si staray wszelkimi waciwymi rodkami, a

w szczeglnoci przez ustalanie odpowiednich programw owiatowych i informacyjnych, wzmacnia w
swoich spoeczestwach poszanowanie i przywizanie do dziedzictwa kulturalnego i naturalnego,
okrelonego w artykuach 1 i 2 niniejszej Konwencji.
2. Zobowizuj si one rwnie szeroko informowa spoeczestwo o niebezpieczestwach, jakie
zagraaj temu dziedzictwu, i o dziaaniach podjtych w zastosowaniu niniejszej Konwencji.

Artyku 28

Pastwa bdce Stronami niniejszej Konwencji, ktre korzystaj z pomocy midzynarodowej

stosownie do postanowie Konwencji, podejmuj niezbdne rodki w celu rozpowszechniania wiadomoci
o znaczeniu dbr, na ktre ta pomoc zostaa przeznaczona, i o roli, jak ta pomoc odegraa.

VII. Sprawozdania.

Artyku 29

1. Pastwa bdce Stronami niniejszej Konwencji informuj w okresowych sprawozdaniach, ktre

bd przedstawiane Konferencji Generalnej Organizacji Narodw Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki
i Kultury, w terminach i w formie przez ni okrelonych, o przepisach ustaw i innych aktw prawnych oraz
o innych podjtych przez nie rodkach w celu stosowania niniejszej Konwencji, jak rwnie o
dowiadczeniach uzyskanych w tej dziedzinie.
2. Sprawozdania te bd podane do wiadomoci Komitetowi Dziedzictwa wiatowego.
3. Komitet skada sprawozdanie ze swej dziaalnoci na kadej sesji zwyczajnej Konferencji
Generalnej Organizacji Narodw Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury.

VIII. Postanowienia kocowe.

Artyku 30

Niniejsza Konwencja zostaa sporzdzona w jzykach: angielskim, arabskim, francuskim,

hiszpaskim i rosyjskim, przy czym wszystkie te teksty s jednakowo autentyczne.

Artyku 31

1. Niniejsza Konwencja podlega ratyfikacji lub przyjciu przez Pastwa bdce czonkami Organizacji
Narodw Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury zgodnie z ich procedur konstytucyjn.
2. Dokumenty ratyfikacyjne lub dokumenty przyjcia bd skadane Dyrektorowi Generalnemu
Organizacji Narodw Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury.

Artyku 32

1. Niniejsza Konwencja jest otwarta do przystpienia dla wszystkich Pastw nie bdcych czonkami
Organizacji Narodw Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury, ktre zostan zaproszone do
przystpienia przez Konferencj Generaln Organizacji.
2. Przystpienie nastpuje przez zoenie dokumentu przystpienia Dyrektorowi Generalnemu
Organizacji Narodw Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury.
 10

Artyku 33

Niniejsza Konwencja wejdzie w ycie po upywie trzech miesicy od dnia zoenia dwudziestego
dokumentu ratyfikacyjnego, dokumentu przyjcia lub przystpienia, lecz jedynie w stosunku do Pastw,
ktre w tym dniu lub wczeniej zoyy swoje dokumenty ratyfikacyjne, dokumenty przyjcia lub
przystpienia. W stosunku do kadego innego Pastwa wejdzie ona w ycie po upywie trzech miesicy
od dnia zoenia przez to Pastwo dokumentu ratyfikacyjnego, dokumentu przyjcia lub przystpienia.

Artyku 34

Do Pastw bdcych Stronami niniejszej Konwencji, o ustroju konstytucyjnym federalnym lub

niejednolitym, stosuje si nastpujce postanowienia:
a) jeli chodzi o postanowienia niniejszej Konwencji, ktrych wykonanie zaley od wydania aktu
ustawodawczego przez federaln lub centraln wadz ustawodawcz, obowizki rzdu
federalnego lub centralnego s takie same jak obowizki Pastw Stron nie bdcych pastwami
federalnymi,
b) jeli chodzi o postanowienia niniejszej Konwencji, ktrych wykonanie zaley od wydania aktu
ustawodawczego przez wadz ustawodawcz kadego ze stanw, krajw, prowincji lub kantonw,
wchodzcych w skad federacji, ktre na podstawie zasad konstytucyjnych federacji nie s
obowizane do podejmowania krokw ustawodawczych, rzd federalny poda te postanowienia z
przychyln opini do wiadomoci waciwym wadzom stanw, krajw, prowincji lub kantonw.

Artyku 35

1. Kade Pastwo bdce Stron niniejszej Konwencji bdzie mogo wypowiedzie niniejsz
Konwencj.
2. Wypowiedzenie bdzie notyfikowane na pimie dokumentem zoonym Dyrektorowi Generalnemu
Organizacji Narodw Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury.
3. Wypowiedzenie nabierze mocy po upywie dwunastu miesicy od dnia otrzymania dokumentu
wypowiedzenia. Nie zmieni ono w niczym zobowiza finansowych przyjtych przez Pastwo
wypowiadajce, a do dnia, w ktrym wypowiedzenie nabierze mocy.

Artyku 36

Dyrektor Generalny Organizacji Narodw Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury bdzie
informowa Pastwa bdce czonkami Organizacji, Pastwa nie bdce czonkami Organizacji, o ktrych
mowa w artykule 32, jak rwnie Organizacj Narodw Zjednoczonych, o zoeniu wszelkich dokumentw
ratyfikacyjnych, dokumentw przyjcia lub przystpienia, wymienionych w artykuach 31 i 32, jak rwnie
o wypowiedzeniach przewidzianych w artykule 35.

Artyku 37

1. Niniejsza Konwencja bdzie moga by zrewidowana przez Konferencj Generaln Organizacji

Narodw Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury. Jednake zrewidowany tekst bdzie
obowizywa tylko te Pastwa, ktre stan si Stronami konwencji wprowadzajcej rewizj.
2. Jeeli Konferencja Generalna przyjmie now konwencj wprowadzaj cakowit lub czciow
rewizj niniejszej Konwencji oraz jeeli nowa konwencja nie bdzie stanowi inaczej, niniejsza Konwencja
przestanie by otwarta do ratyfikacji, przyjcia lub przystpienia poczwszy od daty wejcia w ycie nowej
konwencji wprowadzajcej rewizj.

Artyku 38

Zgodnie z artykuem 102 Karty Narodw Zjednoczonych niniejsza Konwencja zostanie

zarejestrowana w Sekretariacie Organizacji Narodw Zjednoczonych na wniosek Dyrektora Generalnego
Organizacji Narodw Zjednoczonych dla Wychowania Nauki i Kultury.
 11

Sporzdzono w Paryu dnia dwudziestego trzeciego listopada 1972 roku, w dwch oryginalnych
egzemplarzach, podpisanych przez Przewodniczcego Konferencji Generalnej zebranej na swej
siedemnastej sesji oraz przez Dyrektora Generalnego Organizacji Narodw Zjednoczonych dla
Wychowania, Nauki i Kultury, ktre bd zoone w archiwach Organizacji Narodw Zjednoczonych dla
Wychowania, Nauki i Kultury i ktrych uwierzytelnione odpisy bd przekazane wszystkim Pastwom, o
ktrych mowa w artykuach 31 i 32, oraz Organizacji Narodw Zjednoczonych.
Powyszy tekst jest autentycznym tekstem Konwencji przyjtej w naleyty sposb przez Konferencj
Generaln Organizacji Narodw Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury na jej siedemnastej
sesji, ktra odbya si w Paryu i ktra zostaa ogoszona za zamknit dnia dwudziestego pierwszego
listopada 1972 roku.
NA DOWD CZEGO zoyli swoje podpisy dnia dwudziestego trzeciego listopada 1972 roku.