You are on page 1of 3

ROBERT ADAM 1728-1792 jeden z tzech braci architektw dziaajcych w Anglii w okresie zwanym Classical

Revivwal. By to alternatywny nurt, w ktrym zaczto szuka inspiracji w antyku greckim i rzymskim inaczej zwany
Adam style. Po raz pierwszy w sposb jednoznaczny przestano odwoywa si do renesansu, a bezporednio do
antyku. Wsplnie z Mathiew Brettinghaemem zaprojektowa Keddleston Hall, gdzie rodkowy ryzalit elewacji
ogrodowej upodobni si do uku Konstantyna, w westybule znajdujemy odzwierciedlenie antyku. W latach 1762-69
projektuje Syon House. Jednym z wyrnikw jego twrczoci od strony warsztatowej jest sztukateria, ktra zastosowa
w Dining Room. W nieistniejcym ju salonie Derby House w Londynie z 1780 zastosowa sklepienie krzyowe typu
rzymskiego. W Osterley House tworzy pokj etruski z delikatn sztukateri. Wtek gotycki w jego twrczoci pojawia
si
w Seton Castle.
BERLIN REICHSTAG (1882)1884-94 Twrc Parlamentu Rzeszy Niemieckiej by Paul Wallot. Budynek powsta w
drugiej fazie historyzmu niemieckiego w tzw. stylu grundberskim (Grundbergstill)
DOKTRYNA DURANDA Jean Nicolas Louis Durand 1760-1843 by francuskim teoretykiem sztuki XIX w. Usiowa
sprowadzi architektur do cile geometrycznego rozrysowania szutw i bry. Projektowanr budynki powinny wg
niego spenia wymogi praktyczne i rwnoczenie zachowywa zasady estetyczne
RUNDBOGENSTIL (styl arkadowy) w 1818 r. Heinrich Hubsch opublikowa broszure w jakim stylu powinnimy
budowac? W obrazoburczy sposb stwierdzi e architektura antyczna nie powinna by w zorcem w jego czasach.
Zaproponowal by szukac inspiracji na poziomie sztuki wczesnochrzecijaskiej. W ten sposb powstaje rundbogenstil,
ktry charakteryzowal si rezygnacja z porzdkw klasycznych na rzecz ornamentacji zaczerpnitej z wczesnego
chrzecijastwa, romantyzmu, renesansu, z wylaczeniem gotyku. Klasyczne kompozycje czce elementy pionowe i
poziome zastapiono okrgym lub odcinkowym ukiem. Styl stosowany by zarwno w obiektach uytecznoci
publicznej jak i o przeznaczeniu produkcyjnym. (np. Wuppertal-Untverbarmen-Ev.Stadtkirche 1825-29)
JEAN LOUIS CHARLES GARNIER tworzy w okresie historyzmu we Francji a dokladnie w okresie tzw. stylu II
Cesarstwa przypadajcego na lata 1850-1914. Kwintesencja styli i najwybit przykadem bya zaprojektowana przez niego
Opera w Paryu w lat 1861-75. Budowla o bardzo skomplikowanej konstrukcji, w ktorej bogactwo zewntrzne zostalo
odzwierciedlone rwnie we wntrzu. Przypadoci dotychczasowych teatrw byy czste poary, najczciej
wybuchajce na scenie z powodu dekoracji. Garnier pierwszy zastosowa rozwizanie, ktre byo powielane, mianowicie
elazn kurtyn. Bya to konstrukcja z blachy zawieszana na styku sceny z widowni. Gdy wybuchga poar bya
automatycznie spuszczana, publiczno miaa szans na ewakuacj. Stworzy tez m.in. Casino w Monte C arlo w 1878r.
WIEDE VOTIVKIRCHE 1856-79 Autorem jest Heinrich von Ferstel. Budowla powstaa w okresie historyzmu.
Kociol ten rozpoczyna dojrzay neogotyk w architekturze sakralnej. W 1853 dokonano zamachu na Zycie cesarza
Franciszka Jzefa- koci ten zosta ufundowany dla upamitnienia przeycia cesarza. Budynek charakteryzuje
czysto stylowa, architektoniczna wierno form s to wyznaczniki dojrzaego historyzmu przypadajcego na 2 po
XIX w

EMPIRE (styl cesarstwa) 1800-1830 Najwaniejszy nurt klasycyzmu francuskiego, ktry rozla si na ca Europ,
zwizany by z panowaniem cesarza Napoleona. Twrcami nurtu byli Charles Percier i PierreFrancis Leonard Fontaine.
Architekci Ci wsppracowali ze sob. W 1802 tworza wystrj Sali Tronowej w Wersalu, gdzie w detalu styl nawizuje
do antyku, przewanie rzymskiego, ale pojawiaj si rwnie formy ze sztuki egipskiej. W empire pojawia si moda na
sypialnie w formie namiotu wojskowego, czego przykadem jest Sypialnia Jzefiny w Malmaison z 1812.
GOTTFRIED SEMPER 1803-1879 niemiecki architekt epoki historyzmu tworzcy gwnie w stylu
neorenesansowym. W latach 1838-41 projektuje w Drenie Konigliches Hoftheater o pkolistej fasadzie, teatr jednak
spon, na jego miejsce zaprojektowa Zweites Operhaus w latach 1871-78 o zmienionym ksztacie, zwany Oper
Sempera. By pionierem nowoczesnego budownictwa teatralnego. We wsppracy z Karlem von Hasenauerem tworzy
Neue Hoftburg w latach 1862-1907- zaoenie w formach neobarokowych; Muzeum Przyrodnicze w l 1871-91 w stylu
drugiego cesarstwa, a w l 1874-1888 Teatr Zamkowy (burgtheater)
CHICAGO LEITER FIRST BUILDInG 1879-1880 Powsta w krgu tzw. szkoy chicagowskiej, byy to wczesno
modernistyczne trendy w twrczoci architektw Chicago pod k. XIX w. budynkw wysokich. Budynek zaprojektowal
William Le Baron. Charakterystyczne cechy budynkw szkoy to: stalowa ramowa konstrukcja, elewacje wykadane
klinkierem, trjdzielne okna chicagowskie, wyrana pozbawiona ozdb artykulacja pionowa i wielokondygnacyjne
wykusze.
STYL LUDWIKA XVI 1769-1790 jeden z nurtw klasycyzmu francuskiego w okresie panowania Ludwika XVI. Styl
bardzo wyrany we wntrzach. W 1780 r Jean Simon Rousseau projektuje buduar Paacu Fontainebleaau, ktry jest
umiarkowan kontynuacj rokoka, bez asymetrii, z delikatnoci i wytwornoci. W Pokoju kpielowym pojawiaj si
motywy dekoracyjne charakterystyczne dla stylu braci Adam, pojawia si tez charakterystyczne oddzielenie cian stropu
pasem typpu fryzu lub gzymsu. Do uksztatowania si stylu przyczyniy si wykopaliska w Pompejach i Herkulanum.
Sztuk tego okresu cechowao zamiowanie do symetrii, adu i prostoty. Stylcharakteryzowal powrt do systemu
ornamentalnego wywodzcego si z klasyki grecko-rzymskiej. We Wntrzach czono motywy antyczne z symbolami
pastoralnymi, w ornamentyce stosowano meander i girlandy. Formy wzorowane gwnie na antyku odznaczay si
delikatnym rysunkiem i lekkoci proporcji. W architekturze indywidualne odmiany klasycyzmy rozwineli J.A. Gabriel;
V.Louis. J.G. Soufflot (Panteon w Paryu- Sainte genevieve), F.J. Belanger i C.Ledoux. Wntrza byy utrzymane w
jasnej tonacji, ciany o symetrycznych podziaach okadano lakierowan boazeri, kryto tkaninami i tapetami Dua rol
nadal peniy stiuki i kominki. Niezwykle wysoki poziom osigno meblarstwo.
JEAN CHALGRIN 1739 1811 Francuski architekt dziaajcy w okresie klasycyzmu dokadnie w nurcie stylu
Cesarstwa Empire 1800-1830 Jest twrc m.in. paryskiego uku Triumfalnego-Arc de lEtoile z l 1806-1837
Zprojektowa rwnie koci St Philippe du Roule.

PIERRE FRANCOIS LEONARD FONTAINE 1762 CHARLES PERCIER 1764-1798 w architekturze trcy stylu
Cesarstwa, tzw Empire w okresie francuskiego klasycyzmu. Nurt ten przypada na lata 1800-1830. Artysci Ci dziaali i
projektowali razem. W 1802 tworza wystrj Sali Tronowej w Wersalu, gdzie w detalu styl nawizuje do antyku,
przewanie rzymskiego, ale pojawiaj si rwnie formy ze sztuki egipskiej. W empire pojawia si moda na sypialnie w
formie namiotu wojskowego, czego przykadem jest Sypialnia Jzefiny w Malmaison z 1812. W latach 1802-14
dokonuj przeksztacenia urbanistycznego Rue de Rivoli w Paryu. Wytyczyli i zbudowali nowa ulic czc Luwr z
siedzib Napoleona, z cigiem kamienic z arkadowymi podcieniami.
PIERRE ALEXANDER VIGNON 1763-1828 architekt francuski dziaajcy w okresie klasycyzmu w nurcie t zw.
Stylu Cesarstwa empire 1800-1830. Przebudowa koci la Madeleine z 1764 r na Temple de la Gloire w latach 1807-
1842
KLASYCYZM AKADEMICKI- NEOKLASYCYZM Jest to ostatni faza klasycyzmu przypadajca na lata 1900-
1950, jednak naley mie pod uwag, ew poszczeglnych krajach trzeba przyj odrbne periodyzacje np. we Francji
neoklasycyzmem okrela si klasycyzm XVIII w.Jest to pierwsza faza modernizmu lub III faza
historyzmu(zmodernizowanego). Detal architektoniczny, ornamentacj pozostawia si, ale podlega on mniej lub
bardziej posunitej stylizacji lub zredukowaniu. Przykdem jest Hotel Ritz w Londynie 1904-06 autorstwa Mewesa i
Davisa. Arch akademicka czsto stosowana bya do funkcji gloryfikacji pastwa (cesarstw ruskie), np. Ambasada
Niemiec w Petersburgu z lat 1911-12 P.Behrensa czy Lincoln Memorial z l 1914-22. Na p skandynawskim rozwina
si typ nordyckiego klasycyzmu, ktrego przedstawicielem jest Alvar Aalto. Akcenty klasycystyczne czsto skupialy si
w jednym miejscu- czsto w partii wejciowej, skrzyda boczne wtedy s zmodernizowane. Naturalnym dopenieniem
arch by bogaty wystj wewntrzny.
PETER BEHRENS 1868- 1940 niemiecki architekt, przedstawiciel secesji i modernizmu, wspzaoyciel Deutcher
Werkbundu. Jako architekt zacz dziaa po 1899 r budujc dla siebie dom. W 1909 zaprojektowa Hale turbin dla
koncernu AEG- pierwsza w Niemczech wan konstrukcj z elaza. W Latach 1911-12 tworzy w nurcie klasycyzmu
akademickiego Ambasad Niemiec w Petersburgu. By projektantem budynkw przemysowych oprocz hali turbin
projektuje rwnie dla tego samego koncernu Hochspannunsfabrik i Kleinmotorenfabrik. W Hochst tworzy fabryk
Verwaltungsgebaude dla koncernu I.G.Farben.
RAINCY-NOTREDAME-1922-23
Autorem jest Auguste Perret(1874-1954) nazywany ojcem elbetu. Jest to budynek powstay w konwencji
modernistycznej , przypisany do drugiego okresu twrczoci architektsa. ciany zostay przewietlone witrazowa
koronk, sklepienia s elbetowe. W uksztatowaniu bryy jest to klasyczna trjnawowa hala, bez zewntrznych przypr.
KONSTRUKTYWIZM prd w architekturze charakteryzujcy si podkrelaniem cech konstrukcyjnych budynku.
Kierunek architektury modernistycznej rozwijajcy si w latach 1920(25)-1930. W szerszym znaczeniu- podkrelanie
funkcjonalnej, celowej i racjonalnej konstrukcji. Kierunek dominujcy gownie w Rosji (Tatlin). W pozniejszym okresie
rozwoj szed w kierunku zastosowania w architekturze wynikow uzyskanych przy eksperymentach
konstruktywistycznych przy jednoczesnym wykorzystaniu nowych technik i materiaw szko, elbet. Dziki
dziaalnoci Lissitzkiego kontr sta si zjawiskiem midzynarodowym. Przedstawiciele ; El Lissitzky, Konstatnin
Mielnikow, grupa Praesens, Mart Stam, Wadimir Tatlin, Max B erg
ADOLF LOOS 1870-1933 Austriacki architekt tworzcy w okresie secesji, jeden z twrcw podwaliny pod modernizm
europejski. W 1908 wyda manifest :ornament i zbrodnia, gdzie dowodzi zbdnoci dodanego w architekturze
ornamentu. W Latach 1903-06 projektuje wille Karma w Clarens o gadkiej architekturze. W latach 1909-11 projektuje
we Wiedniu Haus Michaelerplatz ustawiony na naroznej dziace w centrum miasta. W 1910 powstaje Steiner House we
Wiedniu uznawany za pierwszy w peni modernistyczny budynek w Europie.
PETERSBURG-ABASADA NIEMIEC-1911-12
Budynek autorstwa Petera Behrensapowstaly w okresie klasycyzmu akademickiego 1900-50 jest przykadem
architektury akademickiej zastosowanej do funkcji gloryfikacji panstwa. Budynek charakteryzuje si zastosowaniem
doryckiego monumentalizmu.
AUGUSTE PERRET 1874 1954
Francuski architekt przyczynil si do zaakcentowania i rozpowszechniania faktury betonu na pocz XX w Nazywany
ojcem elbetu. Tworzacy w okresie modernizmu. Jeden z pierwszych architektow ktry zaczal stosowac w
budownictwie elbet widzc w nim cenny material konstrukcyjny klecz rwnie umoliwiajcy kstzatowanie nowych
form. W 1903 tworzy blok mieszkalny przy rue Franklin w Paryzu pierwszy dom wykonany w szkieletowej
konstrukcji elbetowej. W l 1911-14 projektuje Theatre des Champs Elyyses pierwsze wieksze dzielo arch wyk
caociowo w betonie w latach 1922-33 tworzy Niotre Dame w Raincy z przeswietlons koronk eitrszowych scian.
CHICAGO_ROBIE HOUSE-1908-9 budynek zaprojektowany przez franka loyda Wrighta amerykaskiego architekta
modernistycznego, jeden z najwaniejszych proj XX wieku. Dom w stylu preriowym artysta dopasowywal budynki do
krajobrazu
BEAR RUN-KAUFMANN HOUSE (FALLINGWATER) 1936 frank loyd Wright w konwencji modernistycznej.
Wedlug pomyslu domownicy powinni znale si jak najbliej natury- std pod czescia domu, na ktry skadaj si
kaskadowe balkony i tarasy przepywa wodospad

You might also like