Professional Documents
Culture Documents
przejawach w oparciu o teoretyczny dorobek na temat antyku takich uczonych jak: Mengs, Winckelmann
pojmujcych neoklasycyzm jako kierunek estetyczny. By to ruch wielopaszczyznowy w zalenoci od rejonu
Europy w jakim dziaali jego przedstawiciele jak np.
-opiera si na wzorach Greckich i Rzymskicg- obowizujca norm aestetyczna
-Neoklasycyzm szu ka idealnej formy natury, ktra odpowiadac ma szlachetnemu, dostojnemu wizerunkowi
czowieka
-w opozycji do atwej gracjii rkoko i sztucznego patosu baroku
-Ojcem duchowym neoklasycyzmu bu Davis
-tematyka heroiczna, problematyka moralna
Joachim Winckelmann
-niemiecki badacz
-podczas pobytu w Rzymie obejmuje stanowisko konserwatora i bibliotekarza
- 1755 praca pt; O naladownictwie greckich rzeb i malowide
- wielbi sztuk greck (cho nigdy nie pozna jej z autopsji)
- stworzy teori estetyczna w ktrej wielbi sztuk grecka za szlachetna prostot i spokojn jedno.Wcieleniem
ideau pikna bya sztuka grecka- na niej trzeba si wzorowa.
- 3 fundamentalne tezy tej teorii to = 3 TEZY ESTETYKI NEOKLASYCZNEJ:
* wyszo spokoju nad ruchem
*wyszo prostoty nad skomplikowaniem
*wyszo formy nad kolorem
- po raz pierwszy przedstawi dzieje sztuki staroytnej-publikujc je w dziele pt. Historia sztuki staroytnej w
1764r - powizywa w niej artystw z rozwojem sztuki i kultury z krajem w ktrym tworzyli
- podzieli SZTUK ANTYCZN na 4 okresy:
*archaiczny
*wzniosy ( Perykles i Fidiasz)
*pikny (Praksyteles)
*naladowniczy i schykowy ( okres hellenistyczny i rzymski
MENGS ANTON RAPHAEL (172879), niem. malarz i teoretyk sztuki; od 1745 nadworny malarz Augusta III; od
1754 dyr. Akad. w. ukasza w Rzymie; pocztkowo reprezentant pnego baroku, nastpnie pod wpywem J.J.
Winckelmanna oraz studiw nad sztuk antyku i renesansu, jeden z g. przedstawicieli klasycyzmu; portrety (czsto
pastele), sceny mitol. i rel.; rozprawa Gedanken ber die Schnheit und den Geschmack in der Malerei (1762).
NEOKLASYCYCI: J.L David, J.A.D. Ingres, A.Luis, Gierodet-Trioson, A. Jean Gros, Francois Gerard, Pierre Paul
prud`hon
1
MALARSTWO ANGIELSKIE KOCA XVIII W
ARTYCI: Thomas Gainsborough, Joshua Reynolds, William Hogarth, Joseph Wright, Beniamin West
PEJZAYCI: William Turner, Jochn Constable
ROMANTYZM- zamiast wyczuciu kompozycji na 1-wszy plan wchodzi strefa duchowa + cierpienie. Ulubionym
tematem jest natura o swym nieobliczalnym wymiae oraz kracowej sceneriitj. Nawanice grskie rozpadliny, gsty
las miejsca osamotnione przez czowieka, gdzie zakrada si lk. Pejza rozumiany jako yjcy wasnym yciem
twr, zaczyna si go szanowa i czci za to e wzbudza emocje.
Romantyzm nie ma cech odrbnego stylu, jest rozumiany raczej jako wyraz postawy wiatopogldowej, artyst.
i uczuciowej. Znamionuje j pojmowanie sztuki jako przejawu odrbnoci cywilizacyjnych, nar. i osobowych oraz
jako ekspresji przey wewn. twrcy, wyolbrzymienie roli sztuki, artysty i doznania estet., wybujay indywidualizm
i subiektywizm, odrzucenie przekonania o racjonalnym charakterze twrczoci artyst., zwrot ku poznaniu
intuicyjnemu i twrczej roli wyobrani. Swoboda tematyczna znalaza upust w wyobraeniach fantastycznych, nie
skrpowanych tradycyjnymi ramami ikonograficznymi. Skodyfikowany jzyk alegor.-sybol. zastpio dziaanie
emocjonalnym nastrojem albo indywidualna, czsto ezoteryczna symbolika. Potrzeba odwoywania si do przeszoci
zrodzia wielk popularno malarstwa hist., zw. podejmujcego wtki nar., zarwno o anegdotycznym, jak
historiozoficznym charakterze. Kult natury nada now rang malarstwu pejzaowemu, zyskujcemu w twrczoci
panteistycznie nastrojonych romantykw niem. wymiar sakralny (Ph.O. Runge, C.D. Friedrich), ale przybierajcemu
te charakter udramatyzowanej wizji (W. Turner) lub przyr. obserwacji (J. Constable). Wobec braku jednolitoci
stylowej terminem romantyzm okrela si wiele nurtw mal. i indywidualnych dokona, jak np. fantasmagoryczna
pna twrczo F. Goi, poet.-fantastyczne wyobraenia H. Fselego, ezoteryczno-wizyjne dzieo W. Blake'a,
kontemplacyjne krajobrazy C.D. Friedricha, rel.-historyzujca sztuka powstajca w krgu Bractwa w. ukasza
(nazareczycy ), barokowo dynamiczne i wysoce emocjonalne malarstwo franc. (T. Gricault, E. Delacroix). W
odniesieniu do architektury termin romantyzm jest stosowany wobec niektrych malowniczych, na og
nieregularnych budowli epoki historyzmu, zw. neogot. (rezydencje w formie zamkw, zameczkw, willi woskich,
pawilony parkowe). Typowym wyrazem idei romantyzmu byy stylizowane naturalne zaoenia ogrodowe (park
krajobrazowy), z budowlami lub ich ruinami w rnych stylach hist. i egzotycznych. W rzebie znamion romantyzmu
upatruje si w dziele artystw podejmujcych typow romantyczn tematyk i operujcych dynamiczn, nie
klasycyzujc form (F. Rude). W sztuce pol. najwybitniejszym przedstawicielem malarstwa romantyzmu jest
wyksztacony we Francji P. Michaowski.
-Obejmuje wszystkie niemale dziedziny sztuki, stanowic nowy rodzaj pojmowania wewntrznej rzeczywistoci
czowieka (zoono i gbia ludzkiej duszy), czstokro wyraajce niepokj i dramat + obecno p[ierwiastkw
irracjonalnych. Silna inspiracja literatur: Nietzschego (w neoklasycymie Winckelmanna) podporzdkowana
tajemniczym siom natury.
2
- przewiadczenie o wspistnieniu dziedzin sztuki: muzyki, literatury - poezji, plastyki, a take ycia
duchowego
Friedrich Schlegel
- pisarz i filozof
-razem z bratem zaoy pismo Ateneum, a take pismo Europa oraz Niemieckie Muzeum, powicone
odnowie sztuki
-reprezentowa kierunek estetyki gdzie dzieo sztuki traktuje si jako wyraz indywidualnoci artysty i ducha
narodu w jednym.
-wystpowa przeciwko klasycznym kanonom
-opowiada si za tworzeniem sztuki narodowej
-fascynowa si redniowieczem
3
NEOGOTYK- zrodzi si w wyniku powrotu do przeszoci raz jeszcze na przeomie XVIII / XIX w ( w
neoklasycymie powrt do klasycznych form antyku i renesansu), tu powrt do stylu
redniowiecznego oraz florenckiego quattrocenta. Neogotyk czerpie z tradycji poszczeglnych
krajw.
Rozprzestrzenia si po caej Europie, przyjmujc rne formy w zalenoci od rodzimych tradycji danego kraju.
Zaliczamy do niego nastpujce bractwa artystyczne:
1. francuskich PRYMITYWISTW
2. niemieckich NAZARECZYKW
3. woskich PURYSTW
4. angielskich PRERAFAELITW
cechy malarstwa:
-silny linearyzm
-poszukiwanie detalu + niezwyka drobiazgowo celem odkrycia prawdziwej natury
-szokujce zestawienia barwne
-denie do oddania wiernoci przez min. studiowania KOSTIUMOLOGII
-natura w plenerze malowana = gosz konieczno cilejszego z ni kontaktu
-poetycka estetyka
-dydaktyczny zamys
PRERAFAELICI- John Millais (1829-1896), Dante Gabriel Rossetti (1828-1882, William Hunt (1817-1910),
Edward Burne Jones, -James Collinson
4
-Friedrich Georg Stephens, Thomas Woollner
REALIZM XIX w- Pojawia si zaraz po kryzysie romantyzmu. Powrt do wiata realnego, natury. Bunt przeciw
oficjalnej sztuce, romantycznym zapdom, poza irracjonalnoci, zdala od historycznych tematw.
Najwaniejsze tematy to zwyke ycie z ca jego prozaicznoci i czowiekiem w roli gwnej. Sztuka powinna
zajmowa si zwykym yciem, ktre si wok nas roztacza (nie potrzebne s akademie gdy ucz pikna jedynie,
artysta powinien dobrze technicznie malowa)..Rozprzestrzeni si po caej Europie, przyjmujc rne formy w
zalenoci od regionu. Sztuka realistw wzbudzaa powszechne wzburzenie spoeczne, a obrazy ich uznano za
skandalizujce.
REALIZM we FRANCJI po XIX w- We Francji wci du popularnoci cieszyo si malarstwo klasycystyczne.
Na salonach domagano si wzniosych scen historycznych i bohaterw narodowych. Obrazy realistw ukazujce
przecitnego czowieka uznano za wywrotne i nie dopuszczono ich do wielkiej Midzynarodowej Wystawy w Paryu
w 1855 r. Realizm we Francji przyj najbardziej uporzdkowany i spjny ksztat. Nowe tematy zaczy wypiera z
czasem malarstwo alegoryczne i mitologiczne, a take moralizatorskie bdce czci integraln sztuki oficjalnej
wspieranaj we Francji przez Napoleona. Tematyka obejmowaa biedot, bezdomnych, klasy pracujce, za
koncepcj pikna zastpiono pojciem prostoty.
*1855r umowna data realizmu. W tym roku Courbet za wasne pienidze wznosi Pawilon Sztuki Niezalenej =
Realizmu, gdzie zdala od krytyki salonw wystawiaj realici.
**W tym samym roku malarze ze szkoy Barbizon dokonali swojej pierwszej publicznej wystawy prac.
REALICI: Camill Corot, Courbet Gustave, Daumier Honore,
SZKOA Z BARBIZON = BARBIZOCZYCY 1830 - 1850
Grupa artystw skupiona w miejscowoci Barbizon, niedaleko lasu Fontainebleau zasyna z zamiowania do
pejzay malowanych w plenerze. Studiowali tam twrczo wybitnego brytyjskiego pejzaysty JOHNA
CONSTABLE`A.
SYMBOLIZM
SYMBOLI (MALARSTWO) Gustave Moreau, Puvis de Chavannes, Arnold Bocklin, Odilon Redon, Alfons
Osbert, Fernand Khnopff, Jan Toorop, James Ensor, Ferdinand Hodler, Franz von Stuck, Michai Wrbel
5
SYMBOLICI ( RZEBA)- August Rodin (symbolizm i impresjonizm w jednym + koncepcja neoplatonizmu),
Camill Clodell
IMPRESJONIZM
Impresjonizm by ruchem artystycznym, ktry pojawi si we Francji w 60. latach XIX stulecia i trwa do jego koca.
Zotym okresem impresjonizmu byy lata 18741886, kiedy to artyci tego kierunku dziaali jako grupa, wystawiajc
co jaki czas swe prace na organizowanych przez siebie tzw. wystawach niezalenych. Grup impresjonistw
tworzyo kilku malarzy, wrd nich m.in. Gustave Caillebotte, Claude Monet, Berthe Morisot, Camille Pissarro,
Auguste Renoir, Alfred Sisley, Federico Bazille, Edgar Degas, Edouard Manet. Impresjonici swym malarstwem
dawali wyraz chci odejcia od dotychczasowych regu i zasad panujcych w sztuce. Sprzeciwiali si przede
wszystkim sztuce akademickiej, dominujcej w tamtym czasie we Francji. Gwnym celem malarzy impresjonistw
byo oddanie za pomoc rodkw malarskich wszelkich zmiennoci, jakie dostrzegali wok siebie. Interesowali si
przede wszystkim pejzaem. Malujc widoki natury, chcieli przedstawi ca jej niestao, wynikajc w znacznej
mierze z wpywu na krajobraz wiata sonecznego, ktre powodowao wszelkiego rodzaju zmiany barwne w obrbie
poszczeglnych elementw pejzau. Impresjonici starali si odda to, co widzieli przed sob, w sposb jak
najbardziej obiektywny, nie zaleao im na malowaniu z pamici, na wypracowanych kompozycyjnie widokach czy
wykoczonych od strony technicznej obrazach. Tworzyli swego rodzaju szkice z natury, a szkicowo ich obrazw,
braku wyranych konturw i wszelkich szczegw oraz swego rodzaju przypadkowej kompozycji, wynikaa wanie
z chci jak najpeniejszego uchwycenia natury, jak najsprawniejszego oddania jej zmiennoci. Jako e najbardziej
interesowali si wpywem wiata na rzeczywisto, jemu powicali najwicej uwagi, ono te stanowio podstaw ich
malarskich dzie. Studia nad wiatem wymagay uycia takich, a nie innych barw. agodna, przyjemna i jasna
kolorystyka ich prac jest niczym innym, jak wanie efektem zainteresowania wiatem sonecznym. Malujc postaci
ludzkie czy to tworzc portrety, czy te przedstawiajc ulice pene przechodniw starali si odda jak najlepiej
ruch i dynamik oraz zatrzyma chwil w na pozr przypadkowym od strony kompozycyjnej widoku.
Cechy:
-swobodny sposb malowania
-szerokie pocignicia pdzla
-jasna kolorystyka
-rozmiotana faktura
-szkicowo
-pozorny chaos
-malowanie w plenerze (jak barbizoczycy, tylko tamci mieli realistyczn posta)
-inspiracj jest wynalezienie fotografii
Tematyka:
-sceny codzienne, banalne z uwzgldnieniem zmiennoci: wiata, ulotnoci powitrza, nieuchwytnoci mgy i pary
lokomotyw,
1874- pierwsza wystawa impresjonist ( manifest) zorganizowana obok wystawy salonu paryskiego ( akademicy
odrzucali impresjonizm) w ramach stowarzyszenia artystw niezalenych u synnego fotografa Nadara. Wystawa
wzbudzia powszechny skandal wrd krytyki i publicznoci zostao po niej jedynie okrelenie kierunku ( uyty
pierwotnie w negatywnym znaczeniu).
PARALEIZM- pojcie dotyczy teorii opracowanej prze Ferdinanda Hodlera (symbolisty), ktura dotyczy
przedstawienia tej samej postaci w rnych pozach w tym samym obrazie( np. Dzie albo noc). Rwnolegle
przezentuje symbolizm pantomimiczny.
SECESJA MONACHIJSKA -(przesanka secesji) zaoyciel Franc von Stuck ( symbolista), inspiruje si
twrczoci prerafaelitw, forma fatalna, himeryczna kreska o duej dozie pierwiastkw seksualnych.