PRZYCZYNY REWOLUCJI konstytucji ( od tego momentu Zgromadzenie nazywa si Konstytuant ).

11 lipca
Zgromadzenie powouje Gwardi Narodow na czele z La Fayettem dla zabezpieczenia
absolutne rzdy Ludwika XVI 1774 1792 i jego ony Marii Antoniny Habsburg porzdku w Paryu. Sytuacja w Paryu jest podminowana, krl ciga wojska z zamiarem
feudalna struktura pastwa bdca sprzecznoci z narastajcymi tendencjami pacyfikacji, uspokaja lud odwoujc znienawidzonego ministra Necera.
14 VII 1789 zdobycie i zburzenie Bastylii przez lud paryski, wprowadzono trjkolorow
kapitalistycznymi
kokard na znak jednoci krla z ludem.
absolutyzm chroni stany wysze, wadc, kler, szlacht co pozostaje w sprzecznoci
z rodzcymi si liberalizmem i hasami demokracji
buruazja posiada wadz ekonomiczn, ale nie posiada wadzy politycznej, chce
Reformy Konstytuanty 5 VIII 1789 reformy ( poprzedzone wielkimi buntami
chopw na prowincji tzw. Wielka Trwoga )
odebra przywileje wadcy, klerowi, szlachcie
- zniesiono podzia na stany ( rwno )
za sytuacja ekonomiczna ( rozrzutno Marii Antoniny ) - znosi si cz wiadcze feudalnych
zy stan finansw pastwa ( ogromne wydatki na armi, dyplomacj, utrzymanie - wolno wobec prawa
dworu ) - wasno
nierwnomierny rozwj gospodarczy Francji, spadek produkcji - braterstwo i tolerancja
wysokie podatki - nowy podzia 83 departamenty podzielono na dyskryty kantony gminy miejski
klski ywioowe ( susza, pomory byda, nieurodzaj, epidemie ) i wiejski
inflacja, wzrost cen, bankructwo wielu przedsibiorstw
wpyw ideologii owiecenia : wolno - rwno braterstwo, Rosue ( umowa 26 VIII 1789 Konstytuanta ogasza deklaracje praw czowieka i obywatela
spoeczna ), Lock ( traktat o tolerancji ) Monteskiusz ( trjpodzia wadzy ) autorstwa La Fayetta
- wolno rwno - braterstwo
- wszelka wadza pochodzi od narodu, a nie od krla
OBRAZ SPOECZESTWA - jednostka ludzka jest wolna, ma prawo do wasnoci
- nikt nie moe by uwiziony bez nakazu sdowego
- wadza pastwowa odpowiada przed narodem
KLER
I Kardynaowie i biskupi ok. 1 ty Kler prowincjonalny ok. 60 ty 0,3 % We Francji obowizuje system dwuwadzy, monarchia konstytucyjna ( rzdzi krl
SZLACHTA
Ludwik XVI ograniczony przez Konstytuant )
Arystokracja Prowincjonalna Szlachta z ubrania
Konstytucja cywilna dla kleru VII 1790
II czerpi dochody
z ziemi
szlachta czerpi
dochody z ziemi
posiadali tytu
szlachecki, prawa
2% - wybieralno duchownych
szlacheckie - przysiga na Konstytuant
Buruazja, drobnomieszczastwo, przedstawiciele wolnych - dobra kocielne dobrami narodowymi
- konfiskata klasztorw, dziesiciny
III zawodw ( lekarze, prawnicy, dziennikarze ), pracownicy najemni,
chopi ( nie posiadali praw politycznych )
98 % - ingerencja pastwa w stosunki wewntrzne Kocioa, z wyjtkiem wiary

Uchwalenie Konstytucji 3 IX 1791, Trjpodzia wadzy na ustawodawcz,

wykonawcz, sdownicz.
PRZEBIEG REWOLUCJI
Ustawodawcza ( legislatywa ) Wykonawcza ( egzekutywa ) Sdownicza
Krl zwouje Stany Generalne na dzie 5 maja 1789 aby uchwaliy podatki ( Stany Jednoizbowe zgromadzenie Krl wraz z ministrami Sdy
Generalne nie byy zwoywane od 1613 ). Stan trzeci da podwjnej liczby prawodawcza, wybierane co
przedstawicieli i przeprowadzenia reform, stan I i II nie chc wsplnych obrad. Krl 2 lata ( cenzus majtkowy )
zamyka sale obrad, stan III przenosi si do sali gry w pik ( 23 VI 1789 ) i 9 VII ogasza
si Zgromadzeniem Narodowym, i ogasza, e nie rozejdzie si bez ustanowienia
 wyrniajcy ich ubir: pantalon (dugie, lune spodnie), carmagnole (marynark z
PODZIAY POLITYCZNE W ZGROMADZENIU krtkimi poami), czerwon czapk frygijsk i sabots (drewniane chodaki).

LEWICA BAGNO PRAWICA YRONDYCI, czonkowie francuskiej partii politycznej, pochodzcy gwnie
z departamentu Gironde. W pocztkowym okresie rewolucji francuskiej yrondyci byli
Radykalna mniejszo wroga Bez cile okrelonego Zwolennicy utrzymania
w cisym zwizku z jakobinami. Ich radykalni przywdcy Brissot, Marguerite Gaudet
monarchii i gotowa walczy o programu monarchii konstytucyjnej w
i Marie-Jeanne Roland, szybko zdobyli przewag w Legislatywie, a po odsuniciu od
demokratyczne stosunki w pastwie politycznego jej ksztacie z 1791 r.
wadzy krla zdominowali rzd republikaski powoany we wrzeniu 1792 przez
powszechne prawo wyborcze,
Konwent. Przyszo im rzdzi w krytycznym czasie; doprowadzili do wojen z wrogami
rwny dostp do wasnoci
Francji. Niepowodzenia w tych wojnach przyczyniy si nie tylko do egzekucji krla, ale
Rewolucyjna Umiarkowana Stowarzysze- Salon
i do upadku partii i wprowadzenia rzdu Wielkiego Terroru. Kryzys wybuchn, gdy
Grale yrondyci nie roku 1789 francuski
Charles-Franois Dumouriez, gwnodowodzcy armi francusk, zbieg w kwietniu
Kordelierzy Jakobini 1793 do Austriakw. Partia prbowaa odzyska znaczenie odwoujc si do skrzyda
Marat, Dantan Robespiere umiarkowanych i aresztujc Hberta. Gdy si to nie powiodo, tum wygna ich
Poza Zgromadzeniem organizowa si w zbrojne sekcje lud Parya na czele z sankiulotami z Konwentu, a pniej wicej ni dwudziestu ich przywdcw aresztowano
( ubodzy robotnicy najemni ). Przywdcy sankiulotw ( Babeuf, Hebert ) gosili i zgilotynowano.
powszechne zrwnanie prawne i majtkowe
Do wojny par rwnie sam Ludwik XVI w nadziei, e przyniesie ona klsk militarn
i upadek rewolucyjnych rzdw. Cz lewicy (yrondyci) para do rozstrzygni
JAKOBINI, najsynniejszy klub polityczny w okresie rewolucji francuskiej. zbrojnych w przekonaniu, e ludy innych krajw udziel poparcia rewolucji. W 1792 r.
Wywodzi si z Klubu Bretoskiego (Club Breton), zawizanego po zwoaniu w 1789 w Zgromadzeniu przegosowano wypowiedzenie wojny Austrii, ktre popary Prusy.
Stanw Generalnych; nazw wzi od siedziby w starym dominikaskim klasztorze w. Marsz sprzymierzonych wojsk austriacko-pruskich zosta powstrzymany w bitwie pod
Jakuba w Paryu. Klub szybko si rozrasta, a jego starannie opracowany program Valmy (co nie przesdzio jeszcze losw wojny). Na haso ,,0jczyzna
polityczny wywiera wielki wpyw na Zgromadzenie Narodowe. W sierpniu 1791 mia na w niebezpieczestwie" cigny do Parya oddziay ochotnikw z prowincji. Uzbrojony
prowincji sie klubw filialnych. Wysokie wpisowe ograniczyo czonkostwo do ludzi i zorganizowany lud coraz gwatowniej wyraa sw wrogo do monarchii. Na
posiadajcych jaki zawd lub piastujcych stanowiska urzdnicze; pocztkowo jakobini niekorzy Ludwika XVI dziaao rwnie to, e ju wczeniej usiowa uciec z Parya.
nie wyrniali si nazbyt radykalnymi pogldami. Gdy przywdztwo obj w 1792 Ponadto wrogie pastwa gosiy wobec caej Europy, e wystpuj w obronie krla. W tej
M.F.M. Robespierre, wwczas umiarkowanych usunito z klubu. W nastpnym roku klub sytuacji wybuch powstania ludowego w Paryu ( sierpie 1792 ) doprowadzio do
doprowadzi do Wielkiego Terroru, w czerwcu odsun od rzdw yrondystw. obalenia Ludwika XVI i uwizienia jego samego oraz rodziny krlewskiej
Powodzenie zawdzicza sprawnej organizacji i poparciu sankiulotw. Po upadku
Robespierrea klub zamknito, a prby jego reaktywowania zakoczyy si ostatecznym
WIELKI TERROR, Grande Terreur, okres rewolucji francuskiej, rozpoczty
niepowodzeniem w 1799.
w marcu 1793, kiedy rewolucyjny rzd, Konwent, doprowadziwszy do egzekucji krla
Ludwika XVI (21 I 1793) zacz atakowa oponentw i kadego, kogo uznano za
KORDELIERZY (franc. Cordeliers, zwizani sznurem), francuska nazwa zagroenie dla porzdku rewolucyjnego. Powoano Trybuna Rewolucyjny, przed ktrym
regularnych franciszkanw. Nazwa pochodzi od klasztoru franciszkanw gdzie odbyway stawiano ,,wrogw pastwa. W nastpnym miesicu utworzono Komitet Ocalenia
si zebrania) Klub ten pocztkowo wspdziaa z Jakobinami, lecz pniej przez nich Publicznego; zacz swoj dziaalno niemrawo, lecz niebawem przeksztaci swoj
zwalczany, zosta przez Robespierrea rozpdzony w marcu 1794, przywdcy za Danton i wadz w bezlitosn dyktatur, rozprawi si z yrondystami, doprowadzi do egzekucji
Desmoulins zgilotynowani. co najmniej 12 tysicy winiw politycznych, duchownych i arystokratw, m.in. Marii
Antoniny i Madame Roland. Terror nasili si w czerwcu 1794 po egzekucji Hberta
SANKIULOCI, tak nazywano we wczesnym okresie rewolucji francuskiej czonkw i Dantona, gdy ster przej Robespierre. Zakoczy si w nastpnym miesicu po
ochotniczej,,armii republikaskiej. Nazw wzili std, e nie nosili modnych, obcisych aresztowaniu i zgilotynowaniu Robespierrea.
spodni, spitych pod kolanami (sans culotte), lecz robotnicze, lune, lniane okrycia.
Podczas Wielkiego Terroru funkcjonariusze nazwali si citoyens sansculottes i nosili

KONSTYTUCJA 1793.Konstytucja jakobiska i zmiany spoeczne Przez cay
okres swej dyktatury jakobini wykorzystywali poparcie mas ludowych na czele
z sankiulotami. Robespjerre i jego wsppracownicy z Komitetu Ocalenia Publicznego
musieli paci za to poparcie realizacj da ludu. Nowa konstytucja uchwalona przez
podporzdkowany jakobinom Konwent w czerwcu 1793 r. ustanawiaa - po raz pierwszy
w Europie - powszechne prawo wyborcze (czynne j bierne dla kadego mczyzny, ktry
ukoczy 21 lat). Wprowadzaa rwnie do zapewnienia owiaty, pracy i opieki sytuacja
wojenna spowodowaa e konstytucja pozostaa tylko na papierze. W interesie
drobnomieszczastwa jakobini doprowadzili do likwidacji wielkich spek handlowych
z Kompani Wschodnioindyjsk na czele. Chopi mogli wykupywa ziemie
skonfiskowane emigrantom i skazanym. Terror ekonomiczny jakobinw uderza
w warstwy uprzywilejowane poprzez masowe konfiskaty majtkw, rekwizycje
ywnoci, podatki i przymusowe poyczki. Wynosi natomiast na szczyty spoeczestwa
warstw nowobogackich.
OBALENIE RZDW ROBESPIERA Po roku terroru jakobiskiego armia
rewolucyjna odniosa sukcesy na froncie i wkroczya do Belgii. Na wschodzie Europy
wybuch powstania kociuszkowskiego w Polsce zwiza siy Prus i Rosji. Brak
zewntrznego zagroenia w l 794 r. pozbawia jakobinw uzasadnienia stosowania
terroru. Zorganizowaa si wtedy opozycja antyjakobiska wywodzca si z jej wasnych
czonkw zagroonych kolejnymi aresztowaniami. W przewidywaniu upadku dyktatury
postanowili oni uprzedzi bieg wydarze i obali kierownictwo Komitetu Ocalenia
Publicznego. Przywdcy opozycji zmobilizowali Konwent i zbrojne oddziay paryan,
ktre 27 lipca 1794 r. (czyli 9 termidora wedug kalendarza republikaskiego)
aresztoway Robespierre' a i jego wsppracownikw. Przywdca jakobinw zosta
zgilotynowany bez sdu nastpnego dnia.
WADZA DYREKTORIATU. W wyniszczonej i wykrwawionej Francji nastpi
odwrt od zasad i instytucji skrajnie republikaskich. Uwieczeniem zachodzcych
przemian bya nowa konstytucja przyjta w 1795 r. Miaa ona zagwarantowa wadz we
Francji siom umiarkowanym i centrowym. Dlatego prawa wyborcze zostay uzalenione
od cenzusu majtkowego. Dwustopniowe wybory do dwuizbowego Zgromadzenia
odsuway elementy radykalne 0d wpywu na wadz wykonawcz, ktr stanowi
picioosobowy rzd, tzw. Dyrektoriat. W wojnie Z koalicj okres wadzy Dyrektoriatu
( lipiec 1794 - listopad 1799) przynis wewntrzn stabilizacj polityczn.
Zagwarantowa j system wolnoci i moliwoci pomnaania majtku oraz robienia
kariery wojskowej i cywilnej W subie pastwa. Zniesienie barier
stanowych umoliwiao byskotliwe kariery zdolnych, modych ludzi nowego pokolenia.
Ten stan rzeczy sprzyja utwierdzeniu noty narodowej w toku rewolucji i warstwy
spoeczne (La Grand Nation - Wielki Nard) na gruncie republikaskiej Francji.
PRZEJCIE WADZY PRZEZ NAPOLEONA. Udany podbj Napoleona
Egiptu (1798 r.; m.in. bitwa pod piramidami) zosta zneutralizowany kontrakcj Wielkiej
Brytanii. Admira Horacy Nels0n zniszczy desantow flot Napoleona (Abukir, sierpie
1798 r.), odcinajc jego armi ldow w Syrii i Egipcie. Jednoczenie armie austriacka
i rosyjska wypary Francuzw z Woch groc wkroczeniem na terytorium Francji. Rzdy
Dyrektoriatu zostay zachwiane. Trudnoci gospodarcze, rosnca korupcja, chaos
w administracji - wywoyway powszechne niezadowolenie. Napoleon zdecydowa si
wic na powrt z Egiptu do Parya i w listopadzie 1799 r. Dokona udanego zamachu
stanu. Obali Dyrektoriat, rozpdzi obie izby Zgromadzenia i ustanowi Konsulat
system w ktrym centraln wadz wykonawcz penio kolegium 3 konsulw
z Bonapartem jako Pierwszym Konsulem.
SKUTKI REWOLUCJI.
ogromne straty ludzkie ( kilkanacie tysicy )
zniszczenie caej poaci kraju, dbr kultury
zniesienie absolutyzmu
zniesiono podzia na stany
zrwnanie wszystkich wobec prawa
zniesienie przywilejw szlachty i kryteriw awansu ( decyduje wyksztacenie
i zasugi )
pocztek kapitalizmu, koniec feudalizmu
sprowadzono swobod dziaalnoci gospodarczej
swobodne wykonywanie rzemiosa, przemysu, handlu
gwarancja nienaruszalnoci wasnoci prywatnej
wiadomo obywatelska ( ojczyzna, nard, patriotyzm )
powsta hymn i flaga, wito narodowe
wpyw ideologiczny na ruchy rewolucyjne w Europie przeomu XVIII i XIX stulecia
( np. w Polsce )
chopi otrzymali ziemie na wasno ( mogli j dodatkowo kupi z puli majtkw
skonfiskowanych szlachcie i Kocioowi )
 Powstanie drugiej koalicji antyfrancuskiej Wielka Brytania, Turcja, Austria, Rosja (
grudzie 1798 )
PRZEGLD WANIEJSZYCH WYDARZE REWOLUCJI Napoleon Bonaparte przej komend nad garnizonem Parya zamach stanu 18
zwoanie przez krla Ludwika XVI Stanw Generalnych ( 5 maja 1789 ) brumairea ( 9 listopada 1799 )
stan trzeci wobec odmowy wsplnego uczestnictwa w obradach pozostaych stanw
ogosi si Zgromadzeniem Narodowym reprezentacj caego spoeczestwa,
miejsce obrad : sala do gry w pik ( 17 czerwca 1789 )
przeksztacenie Zgromadzenia Narodowego w Konstytuant ( 9 lipca 1789 )
zdobycie Bastylii ( wizienie ) przez lud Parya i powoanie Gwardii Narodowej pod
dowdztwem Marii Jzefa de La Fayettea ( 14 lipiec 1789 )
ogoszenie Deklaracji Praw Czowieka i Obywatela w opracowaniu de La Fayette'a;
gosia wolno, rwno, braterstwo, wasno - czyli tzw.. prawa naturalne (26
sierpnia 1789)
uchwalenie konstytucji roku 1791 (3 wrzenia 1791),
rozpocza dziaalno Legislatywa - wybrane zgodnie z konstytucja Zgromadzenie
Prawodawcze (1 padziernika 1791)
Zgromadzenie Prawodawcze wypowiedziao wojn Austrii (20 kwietnia 1792)
uwizienie Ludwika XVI pod naciskiem ludu Parya (powszechne oskarenia
rodziny krlewskiej o zdrad) (10 sierpnia 1792)
"kanonada pod Valmy , moralne zwycistwo francuskiej armii rewolucyjnej nad
poczonymi siami austriacko-pruskimi (20 wrzenia 1792),
powoanie nowego zgromadzenia narodowego - Konwentu, ogoszenie republiki we
Francji (22 wrzenia 1792),
cicie krla Ludwika XVI - 21 stycznia 1793,
wojna Francji z pierwsz koalicj (Wielka Brytania, Austria, Prusy, Holandia,
Hiszpania, Rosja) 1793,
wybuch powstania antyrewolucyjnego w Wandei (luty 1793 - krwawo stumione w
grudniu 1793),
utworzenie Komitetu Ocalenia Publicznego (5 kwietnia 1793),
Konwent, zaleny od jakobinw, uchwali konstytucj jakobinw ( 24 czerwca
1793 )
Okres wielkiego terroru ( inspirowany przez przywdc jakobinw Maksymiliana
Robespierrea ( do 27 lipca 1794 )
Przewrt termidoriaski aresztowanie Robespierrea i przejcie wadzy przez
buruazj ( 27 lipca 1794, 9 thermidiora wedug kalendarza rewolucyjnego)
Uchwalenie konstytucji roku trzeciego, powoanie na mocy nowej ustawy
zasadniczej Dyrektoriatu ( 22 sierpnia 1795 )
Pokj w Bazylei, zawarty midzy Francj a Prusami i Holandi w koalicji
antyfrancuskiej pozostay faktycznie tylko Austria ii Anglia ( 1795 )
Kampania woska armii rewolucyjnej ( 1796 1797 ) i pokj z Austri w Campo
Formio ( 17 padziernik 1797 )
Ekspedycja egipska generaa Napoleona Bonaparte ( maj 1798 padziernik 1799 )