Centrum Nauki i Biznesu ak Sp. z o.o.

..
nazwa szkoy/placwki

Kierunek: BIOMASAYSTA (323003)

program autorski z rozszerzeniem zagadnie z zakresu fizjoterapii

AUTORSKI PROGRAM NAUCZANIA

Program do uytku wewntrznego Centrum Nauki i Biznesu ak Sp. z o .o.

Zatwierdzony przez Dyrektora ds. Ksztacenia Iwon Bdkowsk.

* nazwa taka jak na zawiadczeniu o wpisie do ewidencji

d 2011
Program opracowany przez:

Jzefa ukiewicz
Bogumia Ludwig
Maria Zborek
Danuta Mirosawska
Jan Biaczyk
Pawe Pojda
Krystian Kroczek
Marek Michalak

2
 SPIS TRECI

PLAN NAUCZANIA.........................4

PROGRAMY NAUCZANIA PRZEDMIOTW ZAWODOWYCH

ANATOMIA, FIZJOLOGIA I FIZJOPATOLOGIA............... 5

KINEZYTERAPIA......................................... 11
PODSTAWY FIZJOTERAPII KLINICZNEJ.............................15
TEORIA MASAU.........................18
PRACOWNIA MASAU WICZENIA.................................21
METODYKA I SYSTEMATYKA WICZE.......25
PSYCHOLOGIA CZOWIEKA CHOREGO.....29
GIMNASTYKA LECZNICZA....33
ZAJCIA PRAKTYCZNE FIZYKOTERAPIA...............36
ZAJCIA PRAKTYCZNE KINEZYTERAPIA...............40

3
PLAN NAUCZANIA

Kierunek: BIOMASAYSTA (323003)

Podbudowa programowa: szkoa rednia

Lp. Przedmioty nauczania Sem. Sem. Razem

I II
1. 30 20 50
Anatomia, fizjologia i fizjopatologia
2. Kinezyterapia 20 - 20
3. Podstawy fizykoterapii klinicznej 20 - 20
4. Teoria masau 20 - 20
5. Pracownia masau - wiczenia 20 - 20

6. Metodyka i systematyka wicze 20 - 20

7. Psychologia czowieka chorego 10 - 10
8. Gimnastyka lecznicza - 15 15
9. Zajcia praktyczne - fizykoterapia - 50 50
10. Zajcia praktyczne - kinezyterapia - 50 50

x RAZEM 140 135 275

4
 ANATOMIA , FIZJOLOGIA I FIZJOPATOLOGIA

1. SZCZEGOWE CELE KSZTACENIA

Celem zaj jest zapoznanie suchaczy z zagadnieniami dotyczcymi anatomii i fizjologii
czowieka. Szczeglny nacisk zostanie pooony na zagadnienia zwizane z ukadem ruchu
czowieka co zwizane jest bezporednio z kierunkiem ksztacenia. Szczegowa wiedza na te
tematy jest niezbdna suchaczom w czasie zaj praktycznych. W czasie zaj przedstawione
zostan zagadnienia dotyczce fizjologii wszystkich ukadw narzdw.

W wyniku zorganizowanego procesu ksztacenia suchacz powinien umie:

scharakteryzowa budow i funkcj poszczeglnych organelli komrkowych,

scharakteryzowa budow i funkcj poszczeglnych tkanek zwierzcych,

wymieni podstawowe osie i paszczyzny ciaa,

scharakteryzowa rnice konstytucjonalne w oparciu o typologi Kretschmera,

scharakteryzowa skad chemiczny i waciwoci koci,

okreli rol okostnej, chrzstnej i szpiku kostnego,

scharakteryzowa rodzaje tkanki kostnej,

scharakteryzowa wzrost i rozwj koci,

scharakteryzowa budow i funkcj krgosupa (ksztat, odcinki, budowa krgw),

przedstawi szkielet klatki piersiowej,

przeanalizowa budow szkieletu obrczy i koczyny wolnej grnej oraz dolnej,

scharakteryzowa budow czaszki (koci mzgoczaszki, trzewioczaszki, szwy,
ciemiczko),

scharakteryzowa poczenia krgw,

wyjani funkcje krgosupa, opisa nastpujce w nim zmiany starcze,

objani jak poczenia eber umoliwiaj prac klatki piersiowej,

scharakteryzowa poczenia obrczy i koczyny wolnej grnej i dolnej,

scharakteryzowa poczenia czaszki,

opisa budow mini,

wyjani mechanizm skurczu minia,

wyjani jak objawiaj si procesy patologiczne w funkcjonowaniu mini,

okreli rda energii dla mini oraz budow i funkcje ATP,

scharakteryzowa budow i funkcje ukadu miniowego,

przeanalizowa budow i funkcje ukadu pokarmowego,

scharakteryzowa budow i funkcje ukadu oddechowego,

wyjani mechanizm wentylacji puc i regulacji oddychania,

scharakteryzowa przebieg wybranych procesw patologicznych w obrbie ukadu
oddechowego,

scharakteryzowa budow i rol ukadu moczowego,

wyjani mechanizm wytwarzania moczu,

zanalizowa waciwoci fizyczne i skad chemiczny moczu,

przeanalizowa zaburzenia czynnoci nerek w przebiegu chorb nerek,

scharakteryzowa budow i funkcje ukadu rozrodczego,

przeanalizowa przebieg ontogenezy czowieka (periodyzacja, akceleracja, zmienno
dynamiki rozwoje, normy rozwojowe),

przeanalizowa skad komrkowy i chemiczny krwi i limfy,

scharakteryzowa budow i rol krwi,

scharakteryzowa budow i funkcje ukadu krwiononego,

5

dokona analizy budowy ukadu immunologicznego i jego znaczenia dla zdrowia
czowieka,

wyjani mechanizm przekazywania impulsw nerwowych,

scharakteryzowa budow orodkowego i obwodowego ukadu nerwowego,

przeanalizowa budow narzdw zmysw w kontekcie ich funkcjonowania i
penionych zada,

wyjani zasad sprzenia zwrotnego,

scharakteryzowa mechanizm dziaania hormonw, budow i funkcje poszczeglnych
gruczow,

przeanalizowa wpyw zaburze regulacji hormonalnej na stan zdrowia czowieka,

scharakteryzowa budow skry oraz wytwory nabonka,

dokona analizy wpywu wysiku fizycznego na stan zdrowia czowieka,

scharakteryzowa przebieg procesu starzenia si ustroju.

prognozowa moliwo wystpienia choroby w okrelony warunkach,

przewidywa dalszy przebieg choroby na p[odstawie wystpujcych objaww,

planowa metody terapeutyczne w przedstawionych jednostkach chorobowych,

zapobiega nieprawidowym zachowaniom i reakcjom psychicznym,

promowa w swoim rodowisku prozdrowotny styl ycia,

charakteryzowa metody bada diagnostycznych w przedstawionych jednostkach
chorobowych.

2. MATERIA NAUCZANIA
KOMRKA JAKO PODSTAWOWA JEDNOSTKA STRUKTURALNA I
FUNKCJONALNA ORGANIZMU
Charakterystyka organelli komrkowych. Podziay komrkowe.

HISTOLOGIA NAUKA O TKANKACH

Charakterystyka tkanek czowieka.

POSTA CZOWIEKA JAKO CAO

Proporcje ciaa. Okolice ciaa. Ukady narzdw.

UKAD KOSTNY OSTEOLOGIA

Dane oglne. Okostna, czynnoci koci. Wzrost i rozwj koci.

OSTEOLOGIA SZCZEGOWA
Krgosup, klatka piersiowa, koci koczyny grnej i dolnej, czaszka.

UKAD WIZADOWY SYNDESMOLOGIA

Poczenia krgw, czynno krgosupa, poczenia eber, poczenia koczyny grnej i
dolnej, poczenia koci czaszki.

UKAD MINIOWY MIOLOGIA

Wiadomoci wstpne, budowa mini.

FIZJOLOGIA MINI
Mechanizm skurczu minia, fizjopatologia mini.
6
GENERACJA SIY MINI
rda energii dla mini, mechanizm dziaania ATP, zasad wszystko albo nic, skurcz
tcowy.

MIOMECHANIKA
Sia mini.

MIOLOGIA SZCZEGOWA
Minie tuowia, minie szyi i gowy, minie koczyn grnej i dolnej.

UKAD TRAWIENNY
Budowa ukadu pokarmowego. Trawienie pokarmu jako zoony proces chemiczny. Skadniki
pokarmowe. Fizjopatologia ukadu pokarmowego.

UKAD ODDECHOWY
Budowa ukadu oddechowego. Fizjologia ukadu oddechowego. Oddychanie tkankowe.
Fizjopatologia ukadu oddechowego.

UKAD MOCZOWY
Budowa nerki. Czynnoci nerek. Drogi wprowadzajce mocz. Fizjopatologia nerek.

UKAD PCIOWY
Narzdy pciowe eskie i mskie. Zapodnienie, cia, pord.

UKAD KRENIA, UKAD CHONNY

Serce. Naczynia krwionone. Obiegi krwi. Fizjologia ukadu krenia. Skad i funkcje krwi.
Ukad chonny, rodzaje chonnoci. Fizjopatologia krwi.

UKAD NERWOWY
Neuron, synapsy. Orodkowy ukad nerwowy. Obwodowy ukad nerwowy. Autonomiczny
ukad nerwowy. Rodzaje odruchw. Uczenie si. Sen i czuwanie.

NARZDY ZMYSW
Narzd smaku, powonienia, przedsionkowo limakowy, wzroku, skra jako narzd zmysu.

POWOKA WSPLNA
Budowa skry, Twory nabonkowe skry.

GRUCZOY DOKREWNE
Mechanizm dziaania hormonw. Charakterystyka poszczeglnych gruczow dokrewnych.
Zaburzenia regulacji hormonalnej.

FIZJOLOGIA STARZENIA SI USTROJU CZOWIEKA

7
PATOLOGIA OGLNA
Podzia i zakres patologii. Pojcie zdrowia, choroby. Czynniki wpywajce na stan zdrowia.
Patologia tkankowa.

CHOROBY UKADU KOSTNEGO STAWW

Patofizjologia koci, staww, mini. Wady postawy. Wady wrodzone ukadu ruchu. Urazy
krgosupa, klatki piersiowej. Metody leczenia stosowane w ortopedii i traumatologii.

PATOLOGIA UKADU KRENIA

Wady serca wrodzone i nabyte. Zaburzenia rytmu i przewodnictwa. Niewydolno krenia
ostra i przewleka. Choroby naczy obwodowych. Normy hematologiczne. Hemofilia.

PODSTAWY NEUROLOGII. CHOROBY MINI I NARZDW ZMYSW

Objawy chorb ukadu nerwowego. Choroby zapalne orodkowego ukadu nerwowego.
Choroby naczyniowe mzgu. Rwa kulszowa. Uszkodzenie poprzeczne rdzenia. Miastenia.

PODSTAWY REUMATOLOGII
Okrelenie chorb reumatycznych. Objawy i przebieg gorczki reumatycznej. Metody
leczenia stosowane w reumatologii.

PATOLOGIA UKADU ODDECHOWEGO

Oglne objawy chorb ukadu oddechowego. Choroby za-palne nosa i zatok przynosowych,
garda, krtani, tchawicy. Ostry i przewleky nieyt oskrzeli. Nowotwory puc. Zapalenie puc.

PATOLOGIA UKADU POKARMOWEGO

Przyczyny, patogeneza, objawy, metody leczenia chorb grnego odcinak przewodu
pokarmowego. Choroba wrzodowa odka i dwunastnicy. Choroby bakteryjne i pasoytnicze
jelit. Zapalenie wyrostka robaczkowego.

PATOLOGIA UKADU MOCZOWO PCIOWEGO

Przyczyny, patogeneza, objawy, podzia niewydolnoci nerek. Mocznica. Zesp nerczycowy.
Zapalenie nerek. Kamica nerkowa. Zapalenia narzdw pciowych eskich, przerost
gruczou krokowego.

PODSTAWY ENDOKRYNOLOGII
Regulacja wydzielanie hormonw. Objawy i leczenie chorb przysadki mzgowej.
Nadczynno i niedoczynno kory i rdzenia nadnerczy, nadczynno i niedoczynno
tarczycy. Cukrzyca.

WYBRANE ZAGADNIENIA Z ALERGOLOGII

Rodzaje alergii. Atopia. Wstrzs alergiczny. Choroba posurowicza. Alergie skrne polekowe.
Leczenie chorb alergicznych.

3. RODKI DYDAKTYCZNE
- szkielet/plansza dydaktyczna
- modele narzdw wewntrznych/plansze dydaktyczne
8
- slajdy
- aparaty do pomiaru cinienia ttniczego
- filmy video
- zdjcia
- plansze

4. UWAGI O REALIZACJI

Anatomia z fizjologi jest jednym z przedmiotw zawodowych. Zawiera informacje

niezbdne do zrozumienia i opanowania treci z pozostaych przedmiotw zawodowych. W
zawodzie fizjoterapeuty/biomasaysty II, wiedza o budowie i funkcjonowaniu organizmu
czowieka, a szczeglnie ukadu ruchu jest niezbdna do prawidowego opanowania
praktycznych umiejtnoci zawodowych.
O kolejnoci realizowanych treci powinien decydowa nauczyciel, biorc pod uwag, jeeli
to moliwe korelacje z treciami innych omawianych przedmiotw zawodowych.
Przedmiot zawiera treci teoretyczne trudne, zalecane jest wic stosowanie rnorodnych
metod w jego realizacji: zarwno podajcych, jaki i aktywizujcych.
Bardzo wane jest uwiadomienie suchaczom koniecznoci wypracowania wasnych metod
w ramach samoksztacenia.
Samodzielnie zdobyta, utrwalona wiedza bdzie trwalsza, bardziej zrozumiaa. W celu
zainteresowania suchacza przedmiotem naley stosowa rnorodne rodki dydaktyczne,
ktre omawiane treci uczyni bardziej interesujcymi i zrozumiaymi.
Ocenianie wiedzy suchaczy powinno mie charakter jakociowy, informujcy suchacza o
jego osigniciach, a jednoczenie dajce informacje, ktre treci naley bardziej utrwali.
Rnorodno metod sprawdzajcych: pisemnych zada testowych, pyta problemowych, a
take obserwacji aktywnoci suchacza w czasie zaj dydaktycznych pozwoli na dokonanie
peniejszej oceny osigni suchaczy.
Nauczyciel oceniajc osignicia suchaczy powinien okreli, na jakim poziomie suchacz
potrafi wyjani pojcia okrelone w celach ksztacenia.

5. PROPONOWANY PODZIA GODZIN NA REALIZACJ

POSZCZEGLNYCH DZIAW TEMATYCZNYCH :

l.p. Dziay tematyczne Liczba

godzin
1 Komrka i tkanka jako podstawowa jednostka struktury 5
funkcjonowania organizmu
2 Ukady : kostny , stawowy ,miniowy 6
3 Miologia szczegowa 5
4 Ukady : oddechowy , moczowy , pciowy , krenia 5
5 Ukady : nerwowy , zmysy , skra 5
6 Gruczoy dokrewne 2
7 Patologia oglna 2
8 Choroby ukadu kostnego i staww 4
9 Choroby ukadu krenia 4
10 Choroby neurologiczne 4
11 Choroby ukadu oddechowego 2
12 Choroby ukadu pokarmowego i moczowo-pciowego 3
13 Wybrane zagadnienia z endokrynologii i alergologii 3
RAZEM 50

9
6. PROPOZYCJE METOD SPRAWDZANIA I OCENY OSIGNI
EDUKACYJNYCH SUCHACZY.

Sprawdzanie i ocenianie postpw suchaczy powinno odbywa si w sposb cigy w trakcie

realizacji programu wedug kryteriw przedstawionych suchaczom na pocztku zaj przez
nauczyciela.
Wiadomoci z anatomii s niezbdne do realizacji przedmiotw zwizanych ze specjalnoci:
fizjoterapia .Mog by sprawdzane za pomoc testw, odpowiedzi ustnych i prac pisemnych.
Zadania w tecie mog by otwarte (krtkie odpowiedzi z luk ) lub zamknite (wyboru
wielokrotnego, typu prawda/fasz).
Na zakoczenie semestru suchacz z przedmiotu otrzymuje ocen semestraln (jawn dla
suchacza) wpisan do dokumentacji szkolnej.

7. LITERATURA
Atlas anatomii: ciao czowieka, budowa i funkcjonowanie, wiat Ksiki, Warszawa 2004
Bochenek A., Reichert M., Anatomia czowieka, PZWL, Warszawa 1992
Gog B., Anatomia czynnociowa orodkowego ukadu nerwowego, PZWL, Warszawa 1984
Horst A., Fizjologia patologiczna, PZWL, Warszawa 1986
Koaczkowski Z., Anatomia funkcjonalna, PZWL, Warszawa 1984
Kozowski S., Wprowadzenie do fizjologii klinicznej, PZWL, Warszawa 1995
Krechwiecki A., Czerwieski F., Zarys anatomii czowieka, PZWL, Warszawa 1987
Sokoowska Pituchowa J., Skrypty do anatomii topograficznej, AM, Krakw 1989
Sokoowska Pituchowa J., Anatomia czowieka, PZWL, Warszawa 1992
Sylwanowicz W., May atlas anatomiczny, PZWL, Warszawa 1990
Sylwanowicz Z., Michajlik A., Ramotowski A., Anatomia i fizjologia czowieka, PZWL,
Warszawa 1985
Traczyk W., Trzebski A., Fizjologia czowieka z elementami fizjologii stosowanej i
klinicznej, PZWL, Warszawa 1989
Traczyk W., Fizjologia czowieka w zarysie, PZWL, Warszawa 1982
Urbanowicz Z., Anatomia czowieka. Sownik encyklopedyczny, Morpol, Lublin 2000
Wrblewski T., Patologia, PZWL, Warszawa 1985
Wrblewski W., Miechowiecka A., Patologia, PZWL, Warszawa 1992

10
 KINEZYTERAPIA

1. SZCZEGOWE CELE KSZTACENIA

W wyniku procesu ksztacenia suchacz powinien umie:

wyjani i stosowa w sposb prawidowy pojcia: rehabilitacja lecznicza,

psychologiczna, spoeczna i zawodowa,

wyjani podstawy kinezyterapii jako dziau lecznictwa, w ktrym wykorzystuje si
waciwoci ruchu,

wyjani waciwe techniki badania i oceny narzdu ruchu, ukadu krenia,
oddechowego,

dobiera zestawy wicze dla dzieci i dorosych adekwatnie do rodzaju choroby,

przedstawi wskazania i przeciwwskazania do wykonywania poszczeglnych wicze
fizycznych,

interpretowa przepisy BHP, uytkowania i konserwacji sprztu rehabilitacyjnego
stosowanego kinezyterapii,

decydowa o waciwym postpowaniu w sytuacjach zwizanych ze specyfikacj
zawodu.

2. MATERIA NAUCZANIA
WIADOMOCI WSTPNE
Wprowadzi suchaczy do przedmiotu oraz zawodu fizjoterapeuty, przedstawi zadania
zawodu fizjoterapeuty i miejsc rehabilitacji w ochronie zdrowia.

RUCH JAKO CZYNNIK TEPEUTYCZNY

Przedstawi w oparciu o wiadomoci z anatomii i psychologii wpyw ruchu na poszczeglne
ukady.

HIGIENA I BEZPICZESTWO PRACY W ODNIESIENIU DO ODNOWY WASNEGO

ZDROWIA
Przedstawi suchaczom struktur pracy na poszczeglnych stanowiskach w odniesieniu do
rehabilitacji. Okreli warunki ochrony wasnego zdrowia. Przedstawi sprzt stosowany na
poszczeglnych stanowiskach pracy.

NAZEWNICTWO WICZE W KINEZYTERAPII

Zwrci uwag na odmienno nazewnictwa stosowanego w kinezyterapii, zapozna
suchaczy z zasadami i formami prowadzenia wicze, pozycjami wyjciowymi.

SYSTEMATYKA I PODIZA WICZE STOSOWANYCH W KINEZYTERAPII

Przedstawi materia w formie charakterystyki wicze indywidualnych, zespoowych,
stosowanych metod kinezyterapeutycznych.

11
METODYKA WYKONYWANIA POSZCZEGLNYCH ZABIEGW
KINEZYTERAPEUTYCZNYCH I WICZENIE OGLNOUSPRAWNIAJCE
Przedstawi suchaczom materia z oglnie przyjt systematyk i metodyk ich prowadzenia.
Omwi cele wicze oglnousprawniajcych w usprawnianiu leczniczym, zasady
prowadzenia wicze w wodzie, omwi bezpieczestwo zaj.

CHD I ZASADY NAUKI CHODZENIA

Omwi fazy chodu, rnicowa chd fizjologiczny, patologiczny, zapozna suchaczy
rodzajem pionizacji i zasadami asekuracji. Zwrci uwag na zastosowane urzdzenia i sprzt
do wicze leczniczych. Omwi sposoby, pozycje wykonywanych wicze wykorzystujc
wczeniej wiedz suchaczy.

KINEZYTERAPIA NIEKTRYCH WAD WRODZONYCH I WAD POSTAWY U

DZIECI, POMOCE ORTOPEDYCZNE
Przedstawi suchaczom zasady, metodyk postpowania usprawniajcego w omawianych
jednostkach z uwzgldnieniem pomocy, zaopatrzenia ortopedycznego.

POSTPOWANIE USPRAWNIAJCE W CHOROBACH ORTPPEDECZNO

URAZOWYCH I CHOROBACH NEUROLOGICZNYCH
Okreli zasady metodyki i specyfik postpowania kinezyterapeutycznego w omawianych
zespoach chorobowych korzystajc z wiadomoci z zakresu kinezyterapii oglnej, anatomii,
patologii, metodyki i systematyki wicze fizycznych.

POSTPOWANIE USPRAWNIAJCE W CHOROBACH REUMATOIDALNYCH,

CHOROBACH UKADU KRENIA, ODDECHOWEGO I PO ZABIEGACH
CHIRURGICZNYCH
Przedstawi specyfik postpowania usprawniajcego w omawianych jednostkach majc na
uwadze wiadomoci z zakresu anatomii i patologii w oparciu o zasady metodyki i systematyki
wicze fizycznych.

3. RODKI DYDAKTYCZNE
- zdjcia
- foliogramy
- slajdy
- filmy

4. UWAGI O REALIZACJI

Celem ksztacenia jest przedstawienie zastosowania wicze fizycznych w profilaktyce i

leczeniu.
Przedmiot spenia zadania wychowawcze ksztatujce waciwe postawy suchaczy:
- odpowiedzialno za powierzony sprzt,
- odpowiedzialno za poziom wasnej wiedzy,
- odpowiedzialno za skutki wasnych dziaa.
Nauczyciel moe samodzielnie dobiera treci dziaw tematycznych i decydowa o
kolejnoci ich realizacji.
12
Zaleca si stosowanie metod aktywizujcych, szerokie wykorzystanie rodkw
dydaktycznych.
Ocenianie wiedzy suchaczy powinno odbywa si wedug wczeniej ustalonych kryteriw.
Sprawdzanie wiedzy suchaczy mona przeprowadzi w formie pisemnej, ustnej lub zada z
wykorzystaniem: testw dydaktycznych, obserwacji czynnoci suchaczy, pyta
problemowych.

5. PROPONOWANY PODZIA GODZIN NA REALIZACJ

POSZCZEGLNYCH DZIAW TEMATYCZNYCH :

l.p. Dziay tematyczne Liczba

godzin
1 Wiadomoci wstpne : higiena i BHP na stanowisku pracy 1
2 Podstawowe nazewnictwo w kinezyterapii 2
3 Systematyka i podzia wicze 3
4 Metodyka wykonania wicze 3
5 Chd i zasady nauki chodu, wady postawy 3
6 Postpowanie w chorobach ortopedyczno-urazowych i 4
chorobach reumatoidalnych
7 Postpowanie usprawniajce w chorobach reumatoidalnych , 4
ukadu krenia , oddechowego , po zabiegach
chirurgicznych
RAZEM 20

6. PROPOZYCJE METOD SPRAWDZANIA I OCENY OSIGNI

EDUKACYJNYCH SUCHACZY.

Sprawdzanie i ocenianie postpw suchaczy powinno odbywa si w sposb cigy w trakcie

realizacji programu wedug kryteriw przedstawionych suchaczom na pocztku zaj przez
nauczyciela.
Wiadomoci z kinezyterapii s niezbdne do realizacji wicze w pracowni kinezyterapii .
Mog by sprawdzane za pomoc testw, odpowiedzi ustnych i prac pisemnych.
Zadania w tecie mog by otwarte (krtkie odpowiedzi z luk ) lub zamknite (wyboru
wielokrotnego, typu prawda/fasz).
W procesie sprawdzania i oceniania naley zwraca uwag na merytoryczn jako
wypowiedzi, poprawne posugiwanie si terminologi. Ocena osigni szkolnych powinna
by stymulujca dla suchacza.
Proces ocenienia powinien obejmowa :
- diagnoz stanu wiedzy
- identyfikacj postpw w trakcie realizacji programu
- rozpoznawanie trudnoci w osiganiu zaoonych celw ksztacenia
- rozpoznanie stopnia korelacji wiadomoci z poszczeglnych przedmiotw
- sprawdzenie wiadomoci i umiejtnoci po zrealizowaniu programu
Na zakoczenie semestru suchacz z przedmiotu otrzymuje ocen semestraln (jawn dla
suchacza) wpisan do dokumentacji szkolnej.

7. LITERATURA

Borkowska M., ABC rehabilitacji dzieci, Tom 1-2, Warszawa 1989

Dega W., Senger A., Ortopedia i rehabilitacja, Warszawa 1994
Red. Zbaty A., Fizjoterapia, Warszawa 1990
13
Grochmal St., w. Relaksowo koncentracyjne, Warszawa 1994
Kasperczyk T., Wady postawy ciaa diagnostyka i leczenie, Warszawa 1994
Kutner Koniska M., Korekcja wad postawy, Warszawa 1986
Malinowska K., Dega W., Rehabilitacja medyczna, Warszawa 1994
Grochmal St., Rehabilitacja w chorobach ukadu nerwowego, Warszawa 1990
Rosawski A., Technika wykonywania wicze rehabilitacyjnych, Warszawa 1987
Rosawski A., Woniewski M. Kinezyterapia, Wrocaw 1987

14
 PODSTAWY FIZYKOTERAPII KLINICZNEJ

1. SZCZEGOWE CELE KSZTACENIA

W wyniku zorganizowanego procesu ksztacenia suchacz powinien umie:

charakteryzowa struktury systemw regulacji czynnoci ustroju ludzkiego,

rozrnia systemy regulacji czynnoci ukadu ludzkiego,

wyjania integracyjn funkcj orodkowego ukadu nerwowego,

ocenia odczyny ustroju wywoane czynnikami fizykalnymi,

odbiera waciwe dawki bodcw stosowanych w profilaktyce, terapii i rehabilitacji,

przedstawi moliwoci stymulowania rozwoju fizycznego, psychicznego i
spoecznego czowieka poprzez zastosowanie elementw naturalnych rodowiska.

2. MATERIA NAUCZANIA
WSTP DO PRZEDMIOTU
Aspekty nowoczesnego mylenia w biologii. Struktury, porzdek i budowa materii.

BUDOWA I STANY CZYNNOCIOWE SYSTEMW REGULACJI UKADW

USTROJU, ZMIANY TYCH STAN W WYNIKU DZIAANIA CZYNNIKW
FIZYCZNYCH
Poziomy organizacyjne: strukturalny, fizjologiczny, racjonalno pojciowy. Procesy
yciowe.

PLANOWANE ZMIANY CZYNNOCI ELEMENTW SYSTEMU REGULACJI JAKO

PODSTAWOWA ZASADA STOSOWANIA CZYNNIKW FIZYCZNYCH PROCESIE
PROFILAKTYKI.
Aktywno wasna organizmu, aktywno wasna z zakresu biologicznego, aktywno wasna
w zakresie informatycznym, apetencja.

ZMIANY CZYNNOCI ELEMENTW SYSTEMW REGULACJI UKADW

ORGANIZMU CZOWIEKA W PROCESIE REHABILITACJI
Bodziec jako sposb uzyskania informacji. Mechanizmy fizjologiczne i behawioralne w
ukadzie sensorycznym. Adaptacja. Habituacja. Transfer modalny.

SYSTEMY REGULACJI UKADW USTROJU LUDZKIEGO.

Komrka jako ukad komunikacyjny. Komunikacja miedzy komrkami. Przyjmowanie
informacji przez komrk.
System regulacji temperatury ciaa i poziomy jego organizacji. System regulacji czynnoci
ukadw: oddechowego, krenia, pokarmowego, moczowego. Poziomy organizacji tych
systemw. Zasady funkcjonowania ukadu nerwowego (orodkowego i obwodowego).
Zasady i prawa funkcjonowania efektorw ruchu

15
3. RODKI DYDAKTYCZNE
- plansze
- filmy dydaktyczne

4. UWAGI O REALIZACJI

Teoretyczne podstawy fizjoterapii klinicznej maj scala wiedz na temat ustroju w stanie
zdrowia i choroby z rnych dziedzin medycyny. Przygotowuje on do wykorzystywania
zintegrowanej wiedzy w procesie rehabilitacji.
Treci ksztacenia naley traktowa elastycznie. Najistotniejsze jest ocenianie i sprawdzanie.
Ocenianie powinno mie charakter jakociowy i by prowadzone wedug uprzednio
sprecyzowanych kryteriw wymaga.
Sprawdzanie osigni mona przeprowadzi w formie pisemnej, ustnej oraz zada
praktycznych za pomoc:
- pyta problemowych, problemowych polece,
- testw dydaktycznych,
-ukierunkowanej obserwacji czynnoci suchaczy podczas wykorzystywania zada
formuowanych przez nauczyciela.
Warunkiem prawidowego sprawdzania i oceniania jest analiza treci nauczania, ktr naley
przeprowadzi przed podjciem procesu ksztacenia.

5. PROPONOWANY PODZIA GODZIN NA REALIZACJ

POSZCZEGLNYCH DZIAW TEMATYCZNYCH :

l.p. Dziay tematyczne Liczba

godzin
1 Wstp do wiadomoci z przedmiotu 2
2 Budowa i stany czynnociowe systemw regulacji ukadw 5
ustroju zmiany tych stanw w wyniku dziaania czynnikw
fizycznych
3 Planowanie zmian czynnoci elementw systemu regulacji 4
jako podstawowa zasada stosowania czynnikw fizycznych w
procesie profilaktyki
4 Zmiana czynnoci elementw systemw regulacji ukadw 4
organizmu czowieka w procesie rehabilitacji
5 Systemy regulacji ukadw ustroju ludzkiego 5
RAZEM 20

6. PROPOZYCJE METOD SPRAWDZANIA I OCENY OSIGNI

EDUKACYJNYCH SUCHACZY.

Sprawdzanie i ocenianie postpw suchaczy powinno odbywa si w sposb cigy w trakcie

realizacji programu wedug kryteriw przedstawionych suchaczom na pocztku zaj przez
nauczyciela.
Wiadomoci z fizykoterapii klinicznej s niezbdne do realizacji wicze w pracowni. Mog
by sprawdzane za pomoc testw, odpowiedzi ustnych i prac pisemnych.
Zadania w tecie mog by otwarte (krtkie odpowiedzi z luk ) lub zamknite (wyboru
wielokrotnego, typu prawda/fasz).
16
W procesie sprawdzania i oceniania naley zwraca uwag na merytoryczn jako
wypowiedzi , poprawne posugiwanie si terminologi. Ocena osigni szkolnych powinna
by stymulujca dla suchacza.
Proces ocenienia powinien obejmowa :
- diagnoz stanu wiedzy
- identyfikacj postpw w trakcie realizacji programu
- rozpoznawanie trudnoci w osiganiu zaoonych celw ksztacenia
- rozpoznanie stopnia korelacji wiadomoci z poszczeglnych przedmiotw
- sprawdzenie wiadomoci i umiejtnoci po zrealizowaniu programu
Na zakoczenie semestru suchacz z przedmiotu otrzymuje ocen semestraln (jawn dla
suchacza) wpisan do dokumentacji szkolnej.

7. LITERATURA
Mitkiewski E., Zarys fizjologii lekarskiej, Warszawa 1984
Pawlak H., Poradnik teoretycznych podstaw fizjoterapii klinicznej, Warszawa 1993
Traczyk W.Z. Fizjologia czowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, Warszawa
1989

Literatura powinna by uzupeniana w miar ukazywania si nowych publikacji.

17
 TEORIA MASAU

1. SZCZEGOWE CELE KSZTACENIA

Celem ksztacenia jest zapoznanie suchaczy z zagadnieniami obejmujcymi aspekty zaburze
funkcjonowania poszczeglnych ukadw czowieka.
Przedstawione zostan poszczeglne grupy chorb, objawy, sposoby leczenia.
Szczeglny nacisk pooony zostanie na profilaktyk.

W wyniku procesu ksztacenia suchacz powinien umie:

bada i ocenia struktury tkanek,

ocenia zmiany strukturalne i czynnociowe,

okrela wskazania i przeciwwskazania do masau,

przedstawia zadania, rodzaje, moliwoci zastosowania masau jako rodka
wpywajcego na organizm,

dobiera i stosowa odpowiedni metod masau zalenie od potrzeb,

interpretowa podstawowe zalenoci wystpujce pomidzy czynnikiem
mechanicznym, a odczynem ustroju,

organizowa warsztaty pracy, przestrzega zasad etyki zawodowej.

2. MATERIA NAUCZANIA
WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU
Wprowadzi i wyjani pojecie masau w profilaktyce i rehabilitacji. Omwi waciwoci
czynnika mechanicznego, wyjani rol rodkw zelizgowych.

BIOLOGICZNE PODSTAWY MASAU

Omwi zmiany zachodzce w tkankach powstaych po dziaaniu czynnika mechanicznego.
Uwzgldni kryteria doboru odpowiednich metod masau w odniesieniu do ukadu
czuciowego.
Zastosowa formy czynnika mechanicznego.

ZASADY MASAU KLASYCZNEGO

Omwi techniki odksztace struktur tkankowych zasady dawkowania natenia bodca.
Zastosowa rne pozycje do masau.

RONE METODY MASAU

Omwi masa punktowy, liniowy.
Przedstawi punktowe, liniowe sposoby oddziaywania na tkanki.
Prezentowa wyej wymienione metody w poraeniach i niedowadach.

ZASADY I METODYKA MASAU W CHOROBACH I URAZACH OBWODOWEGO

UKADU NERWOWEGO

18
Prezentowa chwyty normalizujce funkcje ukadu sensorycznego, przedstawi rne metody
masau zalecane w chorobach obwodowego ukadu nerwowego.

ZASADY I METODYKA MASAU W CHOROBACH UKADU ODDECHOWEGO

Prezentacja chwytw i metod masau w objawach chorobowych klatki piersiowej jako
aparatu ruchu ukadu oddechowego.

ZASADY I METODYKA MASAU W CHOROBACH UKADU KRENIA

Przedstawi i stosowa rodzaje chwytw w objawach chorobowych naczy serca, zastosowa
rne metody masau zalecane w chorobach ukadu krenia.

ZASADY I METODYKA MASAU W CHOROBACH UKADU NERWOWEGO

Zastosowanie rnego rodzaju chwytw zalenie od objaww chorobowych dotyczcych
ukadu czucia i ruchu.

ZASADY I METODYKA MASAU W CHOROBACH UKADU POKARMOWEGO I

ONKOLOGII
Metodyka chwytw i zasady ich doboru w chorobach ukadu pokarmowego, normalizacja
ukadu czynnikiem mechanicznym, oglne zasady masau w onkologii.

3. RODKI DYDAKTYCZNE
- foliogramy
- filmy
- plansze
- zdjcia

4. UWAGI O REALIZACJI

Celem ksztacenia jest przedstawienie zastosowania masau w profilaktyce i leczeniu.

Przedmiot spenia zadania wychowawcze ksztatujce waciwe postawy suchaczy:
- odpowiedzialno za powierzony sprzt,
- odpowiedzialno za poziom wasnej wiedzy,
- odpowiedzialno za skutki wasnych dziaa.
Nauczyciel moe samodzielnie dobiera treci dziaw tematycznych i decydowa o
kolejnoci ich realizacji.
Zaleca si stosowanie metod aktywizujcych, szerokie wykorzystanie rodkw
dydaktycznych.
Ocenianie wiedzy suchaczy powinno odbywa si wedug wczeniej ustalonych kryteriw.
Sprawdzanie wiedzy suchaczy mona przeprowadzi w formie pisemnej, ustnej lub zada z
wykorzystaniem: testw dydaktycznych, obserwacji czynnoci suchaczy, pyta
problemowych.

5. PROPONOWANY PODZIA GODZIN NA REALIZACJ

POSZCZEGLNYCH DZIAW TEMATYCZNYCH :

l.p. Dziay tematyczne Liczba

godzin
1 Wprowadzenie do przedmiotu 1

19
2 Biologiczne podstawy masau 2
3 Zasady masau klasycznego 4
4 Rne metody masau przyjte w procesie leczenia 4
5 Zasady i metodyka masau w chorobach i urazach 3
obwodowego i centralnego ukadu nerwowego
6 Masa w chorobach ukadu oddechowego 2
7 Masa w chorobach ukadu krenia 2
8 Masa w chorobach reumatycznych i po urazach 2
RAZEM 20

6. PROPOZYCJE METOD SPRAWDZANIA I OCENY OSIGNI

EDUKACYJNYCH SUCHACZY.

Sprawdzanie i ocenianie postpw suchaczy powinno odbywa si w sposb cigy w trakcie

realizacji programu wedug kryteriw przedstawionych suchaczom na pocztku zaj przez
nauczyciela.
Wiadomoci z teorii masau s niezbdne do realizacji wicze w pracowni masau .Mog
by sprawdzana za pomoc testw , odpowiedzi ustnych i prac pisemnych.
Zadania w tecie mog by otwarte (krtkie odpowiedzi z luk ) lub zamknite (wyboru
wielokrotnego , typu prawda/fasz).
Na zakoczenie semestru suchacz z przedmiotu otrzymuje ocen semestraln (jawn dla
suchacza) wpisan do dokumentacji szkolnej.

7. LITERATURA
Konarska I., Medycyna fizykalna, Warszawa 1974
Prochowicz Z., Masa leczniczy klasyczny i masa chiski, CMDNSzM, Warszawa 1986
Prochowicz Z., Podstawy masau leczniczego, Warszawa 1991
Winklerowa J., Pawlak H., Poradnik fizjoterapeuty, Warszawa 1986
Zborowski A., Masa, Warszawa 1991
Zborowski A., Masa klasyczny, AZ, Krakw 1994
Zborowski A., Masa segmentaryny, AZ, Krakw 1994
Zborowski A., Masa limfatyczny, AZ, Krakw 1994

20
 PRACOWNIA MASAU WICZENIA

1. SZCZEGOWE CELE KSZTACENIA

W wyniku zorganizowanego procesu ksztacenia suchacz powinien umie:

dobiera odpowiednie techniki masau w zalenoci od wskaza lekarskich,

aktualnego stanu zdrowia, potrzeb i moliwoci chorego,

wykonywa zgodnie z zasadami rne techniki masau klasycznego,

wykorzystywa techniki masau klasycznego leczniczego w leczeniu i rehabilitacji,

wykonywa zgodnie z zasadami chwyty diagnostyczne i lecznicze w masau
segmentarno reflektorycznym,

wykorzystywa chwyty diagnostyczne i lecznicze masau segmentarno
reflektorycznego w leczeniu i rehabilitacji,

wykonywa masa kosmetyczny,

wykonywa masa w rnych dyscyplinach sportowych,

wykonywa inne metody masau leczniczego,

przygotowywa pacjentw do masau oraz zapewnia im bezpieczestwo psychiczne
i fizyczne podczas ich wykonywania,

obserwowa, analizowa i interpretowa reakcje pacjentw podczas masau i po jego
wykonaniu,

organizowa miejsce i proces pracy wasnej i innych,

przestrzega zasad etyki w realizacji zada zawodowych,

nawizywa waciwy kontakt sowny i emocjonalny z pacjentami, mobilizowa ich
do wsppracy podczas wykonywania masau.

2. MATERIA NAUCZANIA
WPROWADZENIE DO ZAJ W PRACOWNI MASAU I PRZEPISY BHP
Podstawowe wiadomoci o programie nauczania i metodach pracy. Kryteria oceniania,
regulamin pracowni, przepisy BHP, wyposaenie i organizacja pracy w pracowni.

TECHNIKI MASAU KLASYCZNEGO

wiczenia: precyzji ruchw, jednoczesnoci w poczeniu z precyzj ruchw,
naprzemiennoci w poczeniu z precyzj ruchw, wyczucia odlegoci, techniki ugniatania
podunego i poprzecznego, techniki mieszenia, oklepywania, techniki wibracji.

MASA KOCZYNY GRNEJ I OBRCZY KOCZYNY GRNEJ

Masa: palcw, rdrcza, stawu promienno nadgarstkowego, przedramienia, stawu
okciowego, ramienia, stawu barkowego. Opracowanie dou pachowego. Gimnastyka
koczyny grnej.

MASA KOCZYNY DOLNEJ I OBRCZY KOCZYNY DOLNEJ

Masa: palcw, stopy, podudzia, uda, koczyny dolnej w uoeniu na brzuchu, koczyny
dolnej w uoeniu na boku, mini poladkowych, stawu biodrowego. Gimnastyka koczyny
dolnej.
21
MASA GRZBIETU
Masa: grzbietu i krgosupa. Gimnastyka krgosupa.

MASA KLATKI PIERSIOWEJ

Masa klasyczny w uoeniu na grzbiecie i na boku. Masa mostka i piersiowego odcinka
krgosupa, mostka i okolicy obojczykw. Gimnastyka oddechowa.

MASA BRZUCHA
Masa powok brzusznych, narzdw jamy brzusznej. Gimnastyka mini brzucha.

MASA SZYI
Masa minia kapturkowego w pozycji lecej i siedzcej. Masa minia mostkowo
sutkowo obojczykowego po jednej stronie i masa obustronny. Gimnastyka gowy.

MASA GOWY I TWARZY

Masa gowy. Masa kosmetyczny twarzy. Gimnastyka mini twarzy.

INNE TECHNIKI MASAU

Masa wibracyjny, wirowy, metod uciskow, metod Exlebain. Najnowsze osignicia w
dziedzinie masau w Polsce i na wiecie.

3. RODKI DYDAKTYCZNE
- plansze, foliogramy, filmy
- wyposaenie sali wicze stoy do masau/taborety obrotowe/materace
- rodki polizgowe i wspomagane uywane w masau
- wibratory elektryczne

4. UWAGI O REALIZACJI

Pracownia masau jest jednym z przedmiotw przygotowujcych do praktycznej realizacji

zada zawodowych fizjoterapeuty. Tworzy on integraln cao z teori masau i zajciami
praktycznymi, obejmujc wiedz i umiejtnoci niezbdne do wykonywania zawodu.
Przedmioty te uzupeniaj si nawzajem, a podstawowym zadaniem nauczyciela pracowni
masau jest uksztatowanie u suchaczy umiejtnoci prawidowego dobierania i
wykonywania rnych technik masau i przygotowanie ich do samodzielnej i wiadomej
pracy zawodowej.
Nauczyciel ma take wyjtkow moliwo wpywania na osobowo suchaczy,
ukierunkowywania ich pogldw, zainteresowa i postaw. W wyniku realizacji treci
programowych suchacze powinni wykazywa nastpujce postawy:
- yczliwoci, tolerancji, wraliwoci i cierpliwoci wobec pacjentw,
- odpowiedzialnoci, sumiennoci, dokadnoci i uczciwoci w pracy,
- odpowiedzialnoci za stan i bezpieczestwo pacjenta, za skutki podejmowanych dziaa i
zachowa w kontaktach midzyludzkich,
- szacunku do pracy i odpowiedzialnoci za obraz wasnej grupy zawodowej,
- przekonania o koniecznoci samoksztacenia i doskonalenia umiejtnoci zawodowych,
22
- samokrytycyzmu i obiektywizmu wobec siebie i wykonywanych zada.
Program nauczania pracowni masau zawiera praktyczn nauk masau leczniczego rnymi
technikami. Treci tego przedmiotu pozostaj w cisym zwizku z teori masau, ktra
stanowi wprowadzenie teoretyczne, na bazie ktrego ksztatowane i doskonalone s
umiejtnoci praktyczne potrzebne do pracy fizjoterapeuty. W realizacji treci nauczania
pracowni masau naley odwoywa si do wiadomoci i umiejtnoci opanowanych przez
suchaczy na anatomii, fizjologii i fizjopatologii, psychologii.
Zajcia przewidziane w programie odbywaj si metod wicze w pracowni szkolnej, pod
kierunkiem dowiadczonego nauczyciela masaysty.
Podczas zaj nauczyciel powinien egzekwowa od suchaczy wiedz potrzebn do
opanowania praktycznych umiejtnoci. Dla uatwienia procesu nauczania moe stosowa
pomoce dydaktyczne np. plansze ze schematami, filmy. Przy doborze rodkw naley
uwzgldni moliwoci i potrzeby suchaczy oraz sprawno ich narzdw zmysw.
Bardzo wanym zadaniem nauczyciela jest ewaluacja tj. sprawdzanie i ocenianie osigni
suchaczy. Ocenianie powinno mie charakter jakociowy i by prowadzone wedug
uprzednio sprecyzowanych kryteriw i wymaga. Sprawdzanie osigni suchaczy mona
przeprowadzi w formie pisemnej, ustnej oraz zada praktycznych za pomoc:
- pyta problemowych i polece,
- testw dydaktycznych rnej formie zada,
-ukierunkowanej obserwacji czynnoci suchaczy podczas wykonywania zada
formuowanych przez nauczyciela.
Warunkiem prawidowego sprawdzania i oceniania jest analiza treci nauczania, ktr naley
przeprowadzi przed podjciem procesu ksztacenia.

5. PROPONOWANY PODZIA GODZIN NA REALIZACJ

POSZCZEGLNYCH DZIAW TEMATYCZNYCH :

l.p. Dziay tematyczne Liczba

godzin
1 Wprowadzenie do zaj w pracowni, przepisy BHP 1
2 Techniki masau klasycznego 3
3 Masa koczyny grnej i obrczy barkowej 2
4 Masa koczyny dolnej i obrczy koczyny dolnej 2
5 Masa grzbietu 2
6 Masa klatki piersiowej i brzucha 3
7 Masa szyi i karku 3
8 Masa gowy i twarzy 2
9 Podstawy innych technik masau 2
RAZEM 20

6. PROPOZYCJE METOD SPRAWDZANIA I OCENY OSIGNI

EDUKACYJNYCH SUCHACZY.

Sprawdzanie i ocenianie postpw suchaczy powinno odbywa si w sposb cigy w trakcie

realizacji programu wedug kryteriw przedstawionych suchaczom na pocztku zaj przez
nauczyciela.
Umiejtnoci praktyczne naley sprawdza poprzez obserwacj czynnoci wykonywanych
przez suchacza w trakcie wicze. W procesie sprawdzania i oceniania naley zwraca
uwag na merytoryczn jako wypowiedzi, poprawne posugiwanie si terminologi,
sprawno i koordynacj ruchow w wykonywaniu wicze , przestrzegania zasad BHP .
Ocena osigni szkolnych powinna by stymulujca dla suchacza.
Proces ocenienia powinien obejmowa :
23
- diagnoz stanu wiedzy
- identyfikacj postpw w trakcie realizacji programu
- rozpoznawanie trudnoci w osiganiu zaoonych celw ksztacenia
- rozpoznanie stopnia korelacji wiadomoci z poszczeglnych przedmiotw
- sprawdzenie wiadomoci i umiejtnoci po zrealizowaniu programu
Na zakoczenie semestru suchacz z przedmiotu otrzymuje ocen semestraln (jawn dla
suchacza) wpisan do dokumentacji szkolnej.

7. LITERATURA
Magiera L., Walaszek R., Masa sportowy z elementami odnowy biologicznej, Wydawnictwo
BIOSPORT, Krakw 2003
Zborowski A., Masa klasyczny, Wydawnictwo A, Krakw 2003
Zborowski A., Drena limfatyczny, wydawnictwo A, Krakw 2002
Zborowski A., Masa segmentarny, Wydawnictwo A, Krakw 2000

24
 METODYKA I SYSTEMATYKA WICZE

1. SZCZEGOWE CELE KSZTACENIA:

W wyniku zorganizowanego procesu ksztacenia suchacz powinien umie:

przeprowadza wiczenia fizyczne, ich ukady, rne formy lekcji wicze zgodnie z
wyznaczonym celem,

przeprowadzi dokumentacj wicze, przygotowywa konspekty lekcyjne wicze
zbiorowych w sali gimnastycznej, gimnastycznej terenie, terenie i w wodzie,

dobiera i proponowa waciwe zestawy wicze pacjentom w zalenoci od ich
indywidualnych problemw zdrowotnych i potrzeb,

rozpowszechnia wiedz o wartoci ruchu jako czynniku profilaktycznym,
terapeutycznym i rehabilitacyjnym,

mobilizowa do aktywnoci fizycznej pacjentw, rodzin i wsppracownikw,

analizowa i interpretowa opisy wicze fizycznych.

2. MATERIA NAUCZANIA

WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU
Terminologia: wiczenie fizyczne, kultura fizyczna. wiczenia fizyczne w kontekcie kultury
fizycznej i czterech jej kierunkw: wychowanie fizycznego, sportu, rekreacji fizycznej i
rehabilitacji. Odpowiedzialno prowadzcego za zdrowie i bezpieczestwo wiczcych i za
stan wasnej wiedzy.

KIERUNKI I RODZAJE GIMNASTYKI. ROLA GIMNASTYKI LECZNICZEJ W

WYBRANYCH JEDNOSTEK CHOROBOWYCH.
Kierunki i rodzaje gimnastyki. Zasady kinezyterapii w wybranych jednostkach chorobowych.

TERMINOLOGIA GIMNASTYCZNA.
Znaczenie ujednoliconej terminologii gimnastycznej i zasady opisu wicze.
Analiza wiczenia: pozycja wyjciowa, rodzaj, charakter i sposb wykonania ruchu(
wiczenie wolne, z przyborami i na przyrzdach). Podzia materiau wiczebnego na 4
gwne grupy:
-wiczenia ksztatujce ( cel, zadania, podzia ze wzgldu na budow autonomiczn
czowieka i charakter ruchu)
-porzdkowo- dyscyplinujce
-wiczenia stosowane ( cele, zadania, podzia: w.. Rwnowane, zwisy, podpory, rzuty,
czogania, dwigania, chody, biegi, skoki)
-wiczenia uzupeniajce

WICZENIA PORZDKOWO- DYSCYPLINUJCE.

wiczenia porzdkowo- dyscyplinujce jako rodek organizacji wicze terapeutycznych.
wiczenia i zabawy porzdkowo- dyscyplinujce dla maych dzieci. Podstawowe
wyposaenie sali gimnastycznej, sali zastpczej- przybory i przyrzdy.

25
WICZENIA KSZTATUJCE, STOSOWANE I UZUPENIAJCE- PREZENTACJA I
UWAGI METODYCZNE DO PROWADZONYCH ZESTAWW.
Prezentacja poszczeglnych wicze z uwagami metodycznymi do zestaww oraz
prowadzenie przez suchaczy dokumentacji wicze:
- wiczenia ksztatujce: pozycje wyjciowe, rodzaje wicze ramion z rnych pozycji
wyjciowych i o rnym charakterze, asekuracja wicze
-wiczenia ksztatujce szyi, ng i tuowia
-wiczenia o charakterze korekcyjnym
-wiczenia stosowane: biegi, rzuty, skoki, w. rwnowane, pezania, czogania, przybory(
piki lekarskie, woreczki, laski gimnastyczne, ciarki)

ZABAWY I GRY RUCHOWE.

Rodzaje zabaw i gier ruchowych. Ich cel i charakterystyka. Tok wicze. Rola gier i zabaw
ruchowych w wiczeniach dla chorych i niepenosprawnych. Przykady gier i zabaw
ruchowych w rozwijaniu cech motorycznoci czowieka. Prezentacja wybranych gier i zabaw.

METODYKA ZAJ TERAPEUTYCZNYCH.

Metody nauczania i prowadzenia wicze. Formy prowadzenia zaj w rnych grupach
wiekowych. 3- czciowy tok wicze i krzywa natenia wysiku.

WICZENIA ZBIOROWE SPECJALNE W KINEZYTERAPII.

Gimnastyka poranna. wiczenia oglnokondycyjne dla osb w rnym wieku( dzieci, doroli,
osoby w wieku geriatrycznym). Problemy psychologiczne wystpujce w prowadzeniu
wicze z osobami niepenosprawnymi. wiczenia w profilaktyce wad postawy.

ZASADY LEKCJI PYWANIA.

Podstawowe zaoenia lekcji pywania. Waciwoci rodowiska wodnego. Metodyka
prowadzenia wicze w wodzie. Zasady bezpiecznych wicze w wodzie.

3. RODKI DYDAKTYCZNE

- foliogramy
- plansze
- filmy video
- tamy magnetofonowe z nagraniami jako podkad muzyczny do wicze
- przybory i przyrzdy sportowe do wicze

4. UWAGI O REALIZACJI WRAZ Z ZALECENIAMI DO OCENIANIA

Metodyka i systematyka wicze fizycznych naley do przedmiotw zawodowych, ktre

cz wiadomoci teoretyczne z praktyk. Przygotowuje suchaczy do profesjonalnej
organizacji i prowadzenia wicze terapeutycznych zgodnie z potrzebami pacjentw dbajc
jednoczenie o ich bezpieczestwo i zdrowie.

Realizacja programu nauczania powinna odbywa si w cisej korelacji z treciami wicze

fizycznych, ktre pozwol ksztatowa praktyczn umiejtno suchaczy oraz z treciami
26
anatomii i fizjologii, dajcych wiedz o strukturalnych i czynnociowych podstawach
aktywnoci ruchowej.
Treci ksztacenia zawarte w programie mog by realizowane w dowolnym czasie i
kolejnoci.
Zajcia teoretyczne mog by organizowane dla wszystkich suchaczy metodami podajcymi,
za wiczenia zapewnia umiejtnoci stosowania rnych metod i form organizacji zaj
oraz prowadzenia wicze w rnymi metodami i formami organizacyjnymi - w rnych
grupach wiekowych. Sprzyja to rwnie ksztatowaniu:
- samokontroli i krytycznego stosunku do wasnej wiedzy, umiejtnoci i zachowa,
- konsekwencji i stanowczoci, szacunku i zrozumienia dla chorych,
- yczliwoci w rozwizywaniu draliwych problemw, z poszanowaniem godnoci i bez
szkody dla pacjenta,
- zrozumienia rnic co do indywidualnych preferencji i moliwoci osb wiczcych,
- odpowiedzialnoci za zdrowie i bezpieczestwo wiczcych.

Ocenianie powinno mie charakter jakociowy i by prowadzone wedug wczeniej

sprecyzowanych kryteriw i wymaga.
Oglne kryteria oceny wiadomoci i umiejtnoci nabytych przez suchaczy powinny
uwzgldnia nastpujce czynnoci:
- dobra i poczy w zestawy wiczenia wedug wskaza metodycznych,
- stopniowa w wiczeniach natenie wysiku po uwzgldnieniu okresu rozwojowego, stanu
fizycznego i zdrowotnego,
- skorzysta z konsultacji lekarskich,
- przeprowadzi wiczenia fizyczne zbiorowe dla osb w rnym wieku, w rnych formach i
wg wskaza zdrowotnych,
- przeprowadzi wiczenia wedug samodzielnie opracowanego konspektu wicze,
- przeprowadzi gimnastyk porann, korekcyjn i trening stacyjny wedug konspektu,
- przeprowadzi wiczenia fizyczne w sposb bezpieczny, celowy, waciwie korygujc
bdy,
- wykorzysta zasady lekcji pywania i wicze w wodzie,
- przedstawi zaoenia gwne sportu inwalidzkiego.
Osignicia suchaczy mona sprawdzi w formie pisemnej, ustnej oraz zada praktycznych
za pomoc:
- pyta problemowych i polece,
- tekstw dydaktycznych o rnej formie zada (wielokrotnego wyboru, z luk, uzupenie,
krtkiej odpowiedzi),
-ukierunkowanej obserwacji czynnoci suchaczy podczas wykonywania zada
formuowanych przez instruktora.

5. PROPONOWANY PODZIA GODZIN NA REALIZACJ

POSZCZEGLNYCH DZIAW TEMATYCZNYCH :

l.p. Dziay tematyczne Liczba

godzin
1 Wprowadzenie do przedmiotu 1
2 Kierunki i rodzaje gimnastyki 3
3 Terminologia w przedmiocie 2
4 wiczenia porzdkujco-dyscyplinujce 3
5 wiczenia ksztatujce - zestawy 3
6 Zabawy i gry ruchowe 2
7 Metodyka lekcji wychowania fizycznego 2
8 wiczenia zbiorowe w kinezyterapii 3
9 Zasady lekcji pywania 1
27
 RAZEM 20

6. PROPOZYCJE METOD SPRAWDZANIA I OCENY OSIGNI

EDUKACYJNYCH SUCHACZY.

Sprawdzanie i ocenianie postpw suchaczy powinno odbywa si w sposb cigy w trakcie

realizacji programu wedug kryteriw przedstawionych suchaczom na pocztku zaj przez
nauczyciela.
Wiadomoci z metodyki i systematyki wicze s niezbdne do realizacji wicze w
pracowni kinezyterapii . Mog by sprawdzane za pomoc testw, odpowiedzi ustnych i prac
pisemnych.
Zadania w tecie mog by otwarte (krtkie odpowiedzi z luk ) lub zamknite (wyboru
wielokrotnego, typu prawda/fasz).
Umiejtnoci praktyczne naley sprawdza poprzez obserwacj czynnoci wykonywanych
przez suchacza w trakcie wicze. W procesie sprawdzania i oceniania naley zwraca
uwag na merytoryczn jako wypowiedzi, poprawne posugiwanie si terminologi,
sprawno i koordynacj ruchow wykonywanych wicze, przestrzegania zasad BHP .
Ocena osigni szkolnych powinna by stymulujca dla suchacza.
Proces ocenienia powinien obejmowa :
- diagnoz stanu wiedzy
- identyfikacj postpw w trakcie realizacji programu
- rozpoznawanie trudnoci w osiganiu zaoonych celw ksztacenia
- rozpoznanie stopnia korelacji wiadomoci z poszczeglnych przedmiotw
- sprawdzenie wiadomoci i umiejtnoci po zrealizowaniu programu
Na zakoczenie semestru suchacz z przedmiotu otrzymuje ocen semestraln (jawn dla
suchacza) wpisan do dokumentacji szkolnej.

7. LITERATURA
Bahrynowska- Fic J.: Waciwoci wicze fizycznych, ich systematyka i metodyka,
Warszawa, PZWL 1987
Bahrynowska- Fic J.: Waciwoci metodyka wicze fizycznych oraz sport inwalidzki,
Warszawa, PZWL, 1999
Bondarowicz M.: Forma zabawowa w nauczaniu sportowych gier zespoowych, Warszawa,
Wydaw. Sport i Turystyka 1983
Gniewkowski W., Wlanik K.: Wychowanie fizyczne, Warszawa, Wydaw. Szkolne i
Pedagogiczne 1990
Trzeniowski R.: Zabawy i gry ruchowe, Warszawa, Wydaw. Sport i Turystyka 1986 i dalsze

Literatura powinna by uzupeniona w miar ukazywania si nowych publikacji.

28
 PSYCHOLOGIA CZOWIEKA CHOREGO

1. SZCZEGOWE CELE KSZTACENIA:

W wyniku procesu ksztacenia suchacz powinien umie:

okreli cele i zadania psychologii,

posuy si podstawowymi pojciami z zakresu psychologii,

okreli procesy poznawcze,

rozpozna mechanizmy regulujce zachowanie czowieka,

scharakteryzowa proces mylenia, mowy i zapamitywania,

okreli skadniki osobowoci,

rozrni typy temperamentu,

okreli wpyw czynnikw dziedzicznych i rodowiskowych na psychik czowieka,

scharakteryzowa procesy emocjonalne i motywacyjne,

okreli rol empatii w kontaktach spoecznych,

scharakteryzowa umiejtnoci spoeczne bdce przejawem inteligencji
emocjonalnej,

okreli rodzaje sytuacji trudnych,

wyjani przyczyny i skutki stresu,

zastosowa rne techniki radzenia sobie ze stresem,

scharakteryzowa proces komunikowania si,

okreli bdy i trudnoci w komunikowaniu si,

scharakteryzowa style komunikowania si,

wskaza sposoby radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych,

wyjani pojcie asertywnoci,

rozrni zachowania agresywne, ulege i asertywne.

2. MATERIA NAUCZANIA
WPROWADZENIE DO PSYCHOLOGII
Cele i zadania psychologii jako nauki o czynnociach czowieka. Czynnoci jako zachowanie
celowe. Fizjologiczne mechanizmy regulacji zachowania. Rne sposoby widzenia ludzkich
zachowa. Procesy poznawcze.
o Charakteryzowanie czynnoci czowieka.
o Analizowanie jego zachowa w okrelonych sytuacjach.
o Rozpoznawanie mechanizmw regulacji zachowania czowieka.
o Identyfikowanie i analizowanie procesw sucych poznawaniu otaczajcej
rzeczywistoci.

PAMI I UCZENIE SI
Pami a zapamitywanie. Rodzaje pamici. Sposoby uczenia si. Proces mylenia. Mowa.
o Analizowanie rodzajw pamici.
o Okrelanie warunkw skutecznego zapamitywania.
o Analizowanie funkcji mowy w procesie porozumiewania si.
o Wpyw choroby na sprawno tych funkcji.

OSOBOWO

29
Procesy emocjonalne i motywacyjne ich rola regulacyjne. Pojecie i skadniki osobowoci.
Temperament. Inteligencja. Inteligencja emocjonalna a skuteczno dziaania.
o Analizowanie znaczenia emocji we wzajemnych kontaktach ludzi.
o Okrelanie wpywu emocji na sprawno dziaania.
o Charakteryzowanie typw temperamentu.
o Okrelanie roli osobowoci w regulacji stosunkw czowieka z otoczeniem.
o Okrelanie wpywu czynnikw dziedzicznych, rodowiskowych i innych na psychik
czowieka.
o Analizowanie umiejtnoci spoecznych takich jak: wyraanie uczu, emocjonalne
dostrajanie si, efektywne obnianie wasnego napicia i uspokajanie innych.
o Okrelanie roli empatii w kontaktach spoecznych.
o Wykorzystywanie rnego rodzaju inteligencji w dziaalnoci zawodowej.
o Charakteryzowanie umiejtnoci spoecznych bdcych przejawem inteligencji
emocjonalnej.

STRES
Definicja stresu. Czynniki wywoujce go. Fizjologiczne i psychologiczne objawy stresu.
Rozwizywanie sytuacji stresowych techniki relaksacyjne: akupresura, masa, fitoterapia,
muzykoterapia, wizualizacja. Nieskuteczne sposoby walki ze stresem: palenie papierosw,
picie alkoholu, zaywanie narkotykw (lekw), agresja.
o Rozpoznawanie i analizowanie fizjologicznych i psychologicznych objaww stresu.
o Demonstrowanie i stosowanie rnorodnych technik relaksacyjnych.

PROCES POROZUMIEWANIA SI
Rola umiejtnoci skutecznego porozumiewania si. Aktywne suchanie. Komunikacja
werbalna i niewerbalna. Trudnoci i bdy w porozumiewaniu si. Bariery komunikacyjne.
Mowa ciaa.
o Okrelanie warunkw skutecznego komunikowania si.
o Rozpoznawanie zakce na drodze przepywu informacji.
o Rozpoznawanie myli, emocji i potrzeb komunikujcych si osb (na podstawie
mowy ciaa).

KONFLIKTY I SPOSOBY ICH ROZWIZYWANIA

Definicja konfliktu. Rodzaje i rda. Style rozwizywania konfliktw.
o Definiowanie pojcia konfliktu.
o Charakteryzowanie podstawowych stylw rozwizywania konfliktw.
o Dobieranie ich do potrzeb okrelonej sytuacji.

ASERTYWNO
Pojcie asertywnoci. Zachowanie asertywne i nieasertywne. Przyczyny i skutki zachowa
agresywnych, ulegych i asertywnych.
o Definiowanie pojcia asertywno.
o Rozrnianie zachowa agresywnych, ulegych i asertywnych.

ELEMENTY ETYKI ZAWODU

Podstawowe pojcia etyczne. Podstawy i cechy pacjenta. Trudny pacjent. Dobro pacjenta.
Tajemnica zawodowa.
o Definiowanie pojcia tajemnica zawodowa.
30
 o Charakteryzowanie postaw pacjenta.

3. RODKI DYDAKTYCZNE
- foliogramy
- plansze
- filmy video

4. UWAGI O REALIZACJI

Podstaw realizacji przedmiotu jest nabycie przez suchaczy umiejtnoci komunikacji

interpersonalnej i rozwizywanie konfliktw interpersonalnych. Umiejtnoci te bd
przydatne nie tylko w przyszej pracy zawodowej, ale uatwi take funkcjonowanie w
rnych sytuacjach yciowych.
Wanym celem nauczania przedmiotu jest uwiadomienie suchaczom, e znajomo zjawisk
o charakterze psychologicznym moe wpywa na jako ich pracy, umiejtno radzenia
sobie w sytuacjach trudnych, rozwizywania problemw, podejmowania waciwych decyzji,
przewidywania, planowania oraz kierowania zespoem.

5. PROPONOWANY PODZIA GODZIN NA REALIZACJ

POSZCZEGLNYCH DZIAW TEMATYCZNYCH :

l.p. Dziay tematyczne Liczba

godzin
1 Wprowadzenie do psychologii pojcia oglne 2
2 Osobowo mogce wystpi zmiany u czowieka chorego 3
3 Stres jako czynnik chorobowy 1
4 Procesy porozumiewania si 2
5 Konflikty i sposoby ich rozwizywania 1
6 Asertywno 1
RAZEM 10

6. PROPOZYCJE METOD SPRAWDZANIA I OCENY OSIGNI

EDUKACYJNYCH SUCHACZY.

Sprawdzanie i ocenianie postpw suchaczy powinno odbywa si w sposb cigy w trakcie

realizacji programu wedug kryteriw przedstawionych suchaczom na pocztku zaj przez
nauczyciela.
Wiadomoci z psychologii s niezbdne do oglnego poziomu wyksztacenia fizjoterapeuty i
kontaktu z czowiekiem chorym. Mog by sprawdzane za pomoc testw, odpowiedzi
ustnych i prac pisemnych.
Zadania w tecie mog by otwarte (krtkie odpowiedzi z luk ) lub zamknite (wyboru
wielokrotnego, typu prawda/fasz).
Na zakoczenie semestru suchacz z przedmiotu otrzymuje ocen semestraln (jawn dla
suchacza) wpisan do dokumentacji szkolnej.

7. LITERATURA
Goleman D., Inteligencja emocjonalna, Wydawnictwo Media Rodzina of Pozna, Pozna
1977
Frczek A., Kofta M., Frustracja i stres psychologiczny, PWN, Warszawa 1982
Kalina R. M., Przeciwdziaanie agresji, Warszawa 1991
31
Kpiski A., Poznanie chorego, PZWL Warszawa 1989
Pease A., Mowa ciaa, Wydawnictwo Jedno, Kielce 2003
Rosenberg M. B., Porozumienie bez przemocy, Jacek Santorski & CO Wydawnictwo
Wodarski Z., Matczak A. Wprowadzenie do psychologii, Wydawnictwa Szkolne i
Pedagogiczne, Warszawa 1987
Zimbardo P. G., Ruch F. L., Psychologia i ycie, PWN, Warszawa 1996

32
 GIMNASTYKA LECZNICZA

1. SZCZEGOWE CELE KSZTACENIA

W wyniku zorganizowanego procesu ksztacenia suchacz powinien umie:

nazwa wiczenia lecznicze,

okreli wpyw wicze na organizm ludzki,

okreli podstawowe cechy motorycznoci czowieka, znaczenie tych cech,

przeprowadzi wiczenia bierne i czynne,

przeprowadzi i wyjani zasady wykonywania wicze oddechowych,
rozcigajcych, oglno kondycyjnych, wicze w wodzie,

przeprowadzi gimnastyki porannej.

2. MATERIA NAUCZANIA

WIADOMOCI WSTPNE
Pojcie gimnastyki leczniczej. Miejsce gimnastyki leczniczej w profilaktyce i leczeniu.

NAZEWNICTWO WICZE LECZNICZYCH

Nazewnictwo stosowane w kinezyterapii. Okrelanie osi i paszczyzny ruchu. Podstawowe
pozycje wyjciowe do wicze. Nazewnictwo gimnastyczne.

ROLA AKTYWNOCI RUCHOWEJ

Wpyw wicze na organizm ludzki. Podzia wicze. Zagadnienia metodyczne gimnastyki
leczniczej. Zasady prowadzenia wicze indywidualnych i zespoowych.

SPRZT, BHP, DOKUMENTACJA

Wyposaenie sal wicze. Kontrola sprawnoci urzdze. Rodzaje dokumentacji. Plan zaj
usprawniajcych. Wskazania i przeciwwskazania do wicze ruchowych. Modyfikacje i
przeciwwskazania do wicze ruchowych. Modyfikacje planu usprawnienia.

MOTORYKA CZOWIEKA
Podstawowe cechy motorycznoci czowieka. Znaczenie cech motorycznoci w gimnastyce
leczniczej. Metody treningu i oceny motoryki czowieka.

WICZENIA BIERNE
wiczenia bierne i redresyjne. Cele wicze oraz sposb ich wykonywania. Wskazania i
przeciwwskazania do wicze biernych i redresyjnych. wiczenia prowadzone.

WICZENIA CZYNNE
33
wiczenia samo wspomagane. wiczenia czynne w odcieniu. wiczenia czynne wolne.
wiczenia czynne w odcieniu z dawkowanym oporem. wiczenia izometryczne i
izotoniczne. Wskazania i przeciwwskazania.

WICZENIA ODDECHOWE
Tory oddechowe. Zasady prowadzenia wicze oddechowych.

WICZENIA ROZCIGAJCE
Streching. Pozycja wyjciowa do wicze rozcigajcych. Zasady wykonywania wicze
rozcigajcych. Autoredresja. wiczenia relaksacyjne.

WICZENIA OGLNO KONDYCYJNE

Zasady prowadzenia wicze. Formy prowadzenia zaj grupowych. Aerobik. Dobr wicze
i sprztu. Intensywno wysiku. wiczenia koordynacyjne. wiczenia rwnowane.

WICZENIA W WODZIE
Program, formy i zasady prowadzenia wicze w wodzie. Waciwoci rodowiska wodnego.
BHP zaj w wodzie. Wskazanie i przeciwwskazania do zaj w wodzie.

GIMNASTYKA PORANNA
Program gimnastyki porannej. Zasady prowadzenia zaj.

3. RODKI DYDAKTYCZNE
- plansze
- foliogramy
- filmy video
- literatura

4. UWAGI O REALIZACJI

Celem ksztacenia jest przedstawienie zastosowania wicze fizycznych w profilaktyce i

leczeniu.
Realizacja treci nauczania powinna odbywa si w korelacji z innymi przedmiotami:
anatomi i fizjologi.
Przedmiot spenia zadania wychowawcze ksztatujc waciwe postawy suchaczy:
- odpowiedzialno za powierzony sprzt
- odpowiedzialno za poziom wasnej nauki
- odpowiedzialno za skutki wasnych dziaa
Zaleca si zastosowanie metod aktywizujcych, szerokie wykorzystanie rodkw
dydaktycznych.
Ocenianie wiedzy suchaczy powinno odbywa si wedug wczeniej ustalonych kryteriw.

Sprawdzanie wiedzy suchaczy mona przeprowadzi w formie pisemnej, ustnej lub zada z
wykorzystaniem: testw dydaktycznych, obserwacji czynnoci suchaczy, pyta
problemowych.

34
5. PROPONOWANY PODZIA GODZIN NA REALIZACJ
POSZCZEGLNYCH DZIAW TEMATYCZNYCH :

l.p. Dziay tematyczne Liczba

godzin
1 Wiadomoci wstpne , nazewnictwo wicze leczniczych , 2
sprzt BHP ,dokumentacja
2 Rola aktywnoci ruchowej 1
3 Motoryka czowieka 2
4 wiczenia bierne 2
5 wiczenia czynne 2
6 wiczenia oddechowe 1
7 wiczenia rozcigajce 2
8 wiczenia oglnokondycyjne 1
9 wiczenia w wodzie 1
10 Gimnastyka poranna 1
RAZEM 15

6. PROPOZYCJE METOD SPRAWDZANIA I OCENY OSIGNI

EDUKACYJNYCH SUCHACZY.

Sprawdzanie i ocenianie postpw suchaczy powinno odbywa si w sposb cigy w trakcie

realizacji programu wedug kryteriw przedstawionych suchaczom na pocztku zaj przez
nauczyciela.
Wiadomoci z gimnastyki leczniczej s niezbdne do realizacji wicze w pracowni
kinezyterapii. Mog by sprawdzane za pomoc testw, odpowiedzi ustnych i prac
pisemnych.
Zadania w tecie mog by otwarte (krtkie odpowiedzi z luk ) lub zamknite (wyboru
wielokrotnego, typu prawda/fasz).
Umiejtnoci praktyczne naley sprawdza poprzez obserwacj czynnoci wykonywanych
przez suchacza w trakcie wicze. W procesie sprawdzania i oceniania naley zwraca
uwag na merytoryczn jako wypowiedzi poprawne posugiwanie si terminologi,
sprawno i koordynacj ruchow wykonywanych wicze, przestrzegania zasad BHP. Ocena
osigni szkolnych powinna by stymulujca dla suchacza.
Proces ocenienia powinien obejmowa :
- diagnoz stanu wiedzy
- identyfikacj postpw w trakcie realizacji programu
- rozpoznawanie trudnoci w osiganiu zaoonych celw ksztacenia
- rozpoznanie stopnia korelacji wiadomoci z poszczeglnych przedmiotw
- sprawdzenie wiadomoci i umiejtnoci po zrealizowaniu programu
Na zakoczenie semestru suchacz z przedmiotu otrzymuje ocen semestraln (jawn dla
suchacza) wpisan do dokumentacji szkolnej.

7. LITERATURA
Bahrynowska Fic, Waciwoci wicze fizycznych, ich systematyka i metodyka
Rosawski, Zasady wykonywania wicze leczniczych
Malinowska K., Kinezyterapia

35
 ZAJCIA PRAKTYCZNE - FIZYKOTERAPIA

1. SZCZEGOWE CELE KSZTACENIA

W wyniku procesu ksztacenia suchacz powinien umie:

oceni leczniczy wpyw czynnikw fizykalnych fizykalnych moliwoci ich

zastosowania,

charakteryzowa dziaanie czynnikw fizykalnych na organizm ludzki,

charakteryzowa wskazania i przeciwwskazania do zabiegw,

zastosowa odpowiedni aparatur do zabiegu,

wykorzysta i prawidowo obsugiwa aparatur podczas zabiegu oraz dodatkowe
wyposaenie,

przeprowadzi zabieg fizykalny zgodnie z metodyk zabiegu i zleceniem lekarskim,

przestrzega przepisw BHP podczas wykonywanego zabiegu wobec siebie i pacjenta,

rozwizywa zadania problemowe w trudnych sytuacjach wykorzystujc wiedze
teoretyczn.

wyjani dziaanie czynnikw fizykalnych na organizm czowieka,

dobiera i stosowa waciw aparatur do zabiegw leczniczych,

przygotowa stanowisko pracy, potrzebna do zabiegu aparatur i wyposaenie
dodatkowe,

wykona zabieg zgodnie z zaleceniem lekarskim z uwzgldnieniem indywidualnej
sytuacji zdrowotnej pacjenta,

dokona oceny reaktywnoci organizmu na wykorzystany zabieg,

prowadzi dokumentacje pacjenta,

uytkowa aparatur medyczn i dodatkowe oprzyrzdowanie,

przestrzega zasad etyki zawodowej podczas wykonywania zabiegu.

2. MATERIA NAUCZANIA

WIADOMOCI WSTPNE
Zapoznanie z regulaminem pracowni, podstawowymi przepisami bhp, organizacje zaj w
pracowni. Organizacja pracy w gabinetach fizykoterapii. Omwienie odczynw, ich ocena i
rnicowanie (przykady zabiegw: Solur, prd galwaniczny, elektrostymulacja).

CIEPOLECZNICTWO
Wpyw ciepa na organizm. Charakterystyka odczynu wywoanego bodcem cieplnym.
Charakterystyka zabiegw ciepoleczniczych.
Podzia zabiegw na ciepolecznicze miejscowe suche i wilgotne. Metodyka zabiegw
ciepoleczniczych. Przepisy BHP. Parafinoterapia metodyka zabiegw (pdzlowanie,
rkawiczki, skarpetki). Krioterapia. Wskazania i przeciwwskazania do zabiegw.

WIATOLECZNICTWO
Rodzaje generatorw promieniowania IR, podzia generatorw, budowa, obsuga,
konserwacja. Przepisy BHP. Metodyka zabiegw miejscowych oglnych. Uoenie pacjenta,
przygotowanie do zabiegu, ustalenie odlegoci i czasu zabiegw. Rodzaje filtrw i ich
zastosowanie. Widmo fal elektromagnetycznych. Waciwoci fizyczne promieniowania
wietlnego. Charakterystyka JR. Reakcja organizmu na JR. Promienniki podczerwieni.
Technika zabiegw. Wskazania i przeciwwskazania.
36
Podzia i waciwoci promieni UV rodzaje aparatw, obsuga, przepisy BHP.
Budowa palnika. Ustalenie dawki terapeutycznej. Przygotowanie rumieniomierza. Wykonanie
testu biologicznego. Test palnika. Rumie cieplny i fotochemiczny. Uczulenia. Technika
wykonywania zabiegw oglnych i miejscowych dzieci, zasady dawkowania. Biostymulacja
laserowa. Helioterapia.

ELEKTROLECZNICTWO

Aparatura, wyposaenie, obsuga, przepisy BHP. Rodzaje zabiegw. Rodzaje elektrod i ich
zastosowanie. Przygotowanie okolicy zabiegowej do zabiegu. Dawkowanie i metodyka
zabiegu galwanicznego. Przepisy BHP. Zabiegi wykonywane na rne okolice ciaa,
przykady rnych schorze. Kpiele wodno galwaniczne.
Jontofereza rodzaje lekw, przygotowanie roztworw do zabiegu, sposb ich
wprowadzania, przepisy BHPi metodyka zabiegu. Prowadzenie dokumentacji.
Prdy maej czstotliwoci. Metodyka zabiegw prdami DD i izodynamicznymi.
Dawkowanie. Obsuga aparatu, wyposaenie.
Elektrostymulacja aparatura, wyposaenie, obsuga, BHP. Metodyka i rodzaje
elektrostymulacji. Technika zabiegu.
Elektrodiagnostyka wyznaczanie krzywej IT, interpretacja i ocena bada diagnostycznych.
Dokumentacja.
Prdy impulsowe redniej czstotliwoci aparaty, wyposaenie, obsuga, BHP, metodyka
zabiegu i dawkowanie.
Prdy Wielkiej Czstotliwoci wyposaenie, obsuga, BHP. Dawkowanie i czas zabiegu.
Metoda kondensatorowa i indukcyjna. Metodyka zabiegw.
Diatermia impulsowa TERAPULS technika zabiegu, dawkowanie, przepisy BHP,
dokumentacja.

ULTRADWIKI
Aparatura wyposaenie, obsuga BHP. Metodyka zabiegw w sprzeniu porednim i
bezporednim, dawkowanie i czas zabiegw. Wskazania i przeciwwskazania. Przepisy BHP.

INHALACJE
Rodzaje aparatw wyposaenie, obsuga, BHP. Technika przygotowywania lekw i
wykonywania zabiegw.

KRIOTERAPIA
podzia zabiegw z wykorzystaniem zimna. Lecznicze dziaanie zimna na organizm.
Dwufazowa reakcja organizmu na zimno. Metodyka zabiegw. Wskazania i
przeciwwskazania .

WODOLECZNICTWO
Waciwoci rodowiska wodnego i wpyw jego na organizm. Dawkowanie. Rodzaje
zabiegw wodoleczniczych (zmywania, nacierania, oklepywania, zawijania, polewania,
okady i kompresy, natryski, masa podwodny, kpiele perekowe, kpiele tlenowe, kpiele,
kpiele aromatyczne) wody lecznicze, peloidy.

3. RODKI DYDAKTYCZNE
- plansze
- foliogramy
- filmy wg katalogu PZWL
- zdjcia
- wyposaenie pracowni/gabinetu fizykoterapii
37
4. UWAGI O REALIZACJI

Fizykoterapia to podstawowy przedmiot zawodowy w zawodzie fizjoterapeuta.

Celem realizacji tego przedmiotu jest opanowanie wiedzy praktycznej, bdcej podstaw dla
dziaa praktycznych i umiejtnoci, jakie musi posi suchacz koczcy ten kierunek.
To przedmiot, ktry cile koreluje z innymi przedmiotami zawodowymi, kinezyterapi i
masaem, ale rwnie z anatomi, fizjologia i patologi.
Po ukoczeniu nauki suchacz bdzie zna metody praktycznego zastosowania czynnikw
fizykalnych, zasady dziaania, budow lamp i aparatw, technik wykonywania zabiegw,
wskazania i przeciwwskazania.
Suchacze powinni zosta powiadomieni o kryteriach oceniania na pocztku cyklu
ksztacenia.
Sprawozdanie osigni suchaczy mona dokonywa w formie pisemnej, ustnej oraz zada
problemowych i praktycznych.
Warunkiem prawidowego sprawdzania i oceniania jest analiza treci nauczania, ktre naley
przeprowadzi przed podjciem procesu ksztacenia.

Pracownia fizykoterapii to jeden z gwnych przedmiotw. Celem realizacji tego przedmiotu

jest opanowanie przez suchaczy umiejtnoci wykorzystywania czynnikw fizykalnych
profilaktyce, leczeniu i rehabilitacji.
Kolejno realizowaniu poszczeglnych dziaw jest dowolna.
Omawiajc kady dzia naley wyranie podkreli wskazania i przeciwwskazania do
zabiegw oraz przepisy BHP.
Ocenianie powinno mie charakter jakociowy, kryteria wymagania winny by uprzednio
sprecyzowane.
Oglne kryteria oceny wiadomoci i umiejtnoci nabytych przez suchaczy powinny
stanowi nastpujce czynnoci:
- wyjani i zastosowa zabiegi z wykorzystaniem czynnikw fizykalnych z zakresu
ciepolecznictwa, wiatolecznictwa, elektrolecznictwa, prdw wielkiej czstotliwoci,
ultradwikw, impulsywnych pl magnetycznych, aerozoli w inhalacjach, zabiegw w
rodowisku wodnym,
- zorganizowa swoje rodowisko pracy, dobra odpowiedni aparatur, okreli zakres
obowizkw, przestrzega przepisw bhp zwizanych z wykonywaniem zabiegw wobec
siebie i pacjenta,
- podj decyzje w chwilach trudnych,
- udzieli pierwszej pomocy przedlekarskiej w sytuacjach koniecznych,
- dobra i zastosowa rne metody i techniki fizjoterapeutyczne u dzieci i dorosych w
zalenoci od choroby zgodnie z zaleceniami lekarskimi,
- prowadzi dokumentacje pacjenta,
- uytkowa aparatur medyczn i oprzyrzdowanie zgodnie z obowizujcymi instrukcjami.

Wyej wymienione kryteria oceniania nauczyciel powinien konsekwentnie stosowa i

poinformowa o nich suchaczy.

5. PROPONOWANY PODZIA GODZIN NA REALIZACJ

POSZCZEGLNYCH DZIAW TEMATYCZNYCH :

l.p. Dziay tematyczne Liczba

godzin
1 Wiadomoci wstpne i podstawowe pojcia 2
38
2 Ciepolecznictwo 9
3 wiatolecznictwo 9
4 Elektrolecznictwo 14
5 Ultradwiki 5
6 Inhalacje 4
7 Krioterapia 3
8 Wodolecznictwo 4
RAZEM 50

6. PROPOZYCJE METOD SPRAWDZANIA I OCENY OSIGNI

EDUKACYJNYCH SUCHACZY.

Sprawdzanie i ocenianie postpw suchaczy powinno odbywa si w sposb cigy w trakcie

realizacji programu wedug kryteriw przedstawionych suchaczom na pocztku zaj przez
nauczyciela.
Wiadomoci z zaj praktycznych fizykoterapii s niezbdne do wykonywania specjalnoci
pracownika gabinetu fizykoterapii.
Umiejtnoci praktyczne naley sprawdza poprzez obserwacj czynnoci wykonywanych
przez suchacza w trakcie wicze. W procesie sprawdzania i oceniania naley zwraca
uwag na merytoryczn jako wypowiedzi, poprawne posugiwanie si terminologi,
sprawno i koordynacj wykonywanych zabiegw, przestrzegania zasad BHP.
Ocena osigni szkolnych powinna by stymulujca dla suchacza.
Proces ocenienia powinien obejmowa :
- diagnoz stanu wiedzy
- identyfikacj postpw w trakcie realizacji programu
- rozpoznawanie trudnoci w osiganiu zaoonych celw ksztacenia
- rozpoznanie stopnia korelacji wiadomoci z poszczeglnych przedmiotw
- sprawdzenie wiadomoci i umiejtnoci po zrealizowaniu programu
Na zakoczenie semestru suchacz z przedmiotu otrzymuje ocen semestraln (jawn dla
suchacza) wpisan do dokumentacji szkolnej.

7. LITERATURA
Glinkowski W., Lasery w terapii, Warszawa 1993
Mika T., Fizykoterapia, Warszawa 1994
Siero A., Magnetoterapia i laseroterapia, Katowice 1994
Straburzyski J., Fizjoterapia, Warszawa 1996

39
 ZAJCIA PRAKTYCZNE - KINEZYTERAPIA

1. SZCZEGOWE CELE KSZTACENIA

W wyniku procesu ksztacenia suchacz powinien umie:

wykorzystywa w prawidowy sposb wiedz i umiejtnoci praktyczne,

planowa i wykonywa podstawowe badania poszczeglnych ukadw i narzdw na
potrzeby kinezyterapii,

dobiera techniki wykonywania wicze leczniczych i stosowa je we waciwy
sposb,

dobiera i stosowa sprzt kinezyterapeutyczny adekwatnie do potrzeb,

organizowa i uytkowa w bezpieczny sposb stanowisko pracy,

przestrzega zasad etyki zawodowej.

2. MATERIA NAUCZANIA
WIADOMOCI PODSTAWOWE
Przedstawi specyfik zaj w pracowni, zapozna ze sprztem kinezyterapeutycznym.
Usystematyzowa i nazwa ruchy w poszczeglnych stawach.

PODSTAWOWE BADANIA NA POTRZEBY KINEZYTERAPII

Zapozna suchaczy z badaniami wykonywanymi na potrzeby kinezyterapii, interpretowa i
dokumentowa zgromadzone dane, przeprowadzi badanie pacjenta na potrzeby
kinezyterapii.

WICZENIA INDYWIDUALNE I ZESPOOWE W KINEZYTERAPII

Zapozna suchaczy z wiczeniami indywidualnymi i zespoowymi prowadzonymi w
kinezyterapii, przeprowadzi wiczenia indywidualne zgodnie z zasadami metodyki i
techniki.

SPOSOBY OCENY POMIARU SPRAWNOCI MINI

Przedstawi sposoby oceny i pomiarw sprawnoci fizycznej. Przeprowadzi badanie siy
miniowej wybran metod (Lovett).

WICZENIA INDYWIDUALNE BEZ SYSTEMU BLOCZKOWEGO

Zapozna suchaczy z metodyk i technik wykonywania wicze indywidualnych bez uycia
systemu ciarkowo bloczkowego, prezentowa chwyty do wicze biernych, opanowa
wiczenie specjalne.

WICZENIA INDYWIDUALNE W SYSTEMIE CIARKOWO BLOCZKOWYM

40
wiczenia czynne w odcieniu, rodzaje odcie. Metodyka podwiesze odcieniowych,
wiczenia czynne wspomagane i samowspomagane w systemie i bez systemu. wiczenia
czynne z oporem, metody treningu oporowego, wycigi redresyjne, cele, zadania wicze.

WICZENIA ZESPOOWE USPRAWNIAJCE W BOCZNYCH SKRZYWIENIACH

KRGOSUPA
Usprawnienie w leczeniu zachowawczym, skolioz opracowywanie konspektw, umiejtno
oceny wady i stosowania odpowiednich wicze korekcyjnych, opracowywanie konspektw
wicze z uwzgldnieniem rodzaju wady.
Umiejtno usprawniania dzieci w przypadku wrodzonego zwichnicia stawu biodrowego,
przypadku przepukliny oponowo - rdzeniowej, zasady usprawniania we wrodzonym i
nabytym kroczu szyi, usprawnianie w przypadku wrodzonych wad stp. Stosowanie
zaopatrzenia ortopedycznego.

NAUKA CHODZENIA
Cechy i determinanty chodu, ocena chodu patologicznego, patologicznego w porwnaniu do
chodu fizjologicznego.
Najczciej spotykane patologie chodu, pionizacja bierna i czynna, przygotowanie do nauki
chodzenia. Nauka padania, asekuracja, dobr pomocy i sprztu do nauki chodzenia, wiczenia
poprawiajce stereotyp chodu.

USPRAWNIANIE PO ZAMANIACH, URAZACH, AMPUTACJACH, CHOROBACH

NEUROLOGICZNYCH
Umiejtno zastosowania i przeprowadzenia odpowiednich wicze w leczeniach zama w
opatrunku gipsowym i po jego zdjciu, usprawnianie w przypadku operacyjnego leczenia
zama.
Usprawnianie w przypadku najczciej wystpujcych powika. Usprawnianie po
amputacjach, usprawnianie przed i po zaprotegowaniu, wiczenia rwnowagi i koordynacji,
nauka podania, obsuga. Usprawnianie w przypadku MPD i innych uszkodze orodkowego
ukadu nerwowego, metody kinezyterapeutyczne w usprawnianiu orodkowego ukadu
nerwowego.
Usprawnianie pacjentw z poraeniem mzgowym, niedowadem poowicznym, znajomo
reedukacji, zaopatrzenie ortopedyczne.
Usprawnianie w chorobach demielinizacyjnych i uszkodzeniach nerww odwodowych, dobr
pomocy ortopedycznych.

USPRAWNIANIE CHOROBACH REUMATOIDALNYCH, PO ZABIEGACH

ONKOLOGICZNYCH
Usprawnianie w RZS i ZZSK, zalenie od stopnia wydolnoci czynnociowej i
zaawansowania choroby. Zasady usprawniania po amputacji sutka.

USPRAWNIANIEW KARDIOLOGII, CHOROBACH UKADU ODDECHOWEGO,

WYBRANYCH ZABIEGACH CHIRURGICZNYCH
Zasady usprawniania z zaburzeniami ukadu krenia, usprawnianie po typowych zabiegach
operacyjnych na serce. Usprawnianie w wysikowym zapaleniu oskrzeli pozycje
uoeniowe, gimnastyka oddechowa, drena bierny.
Usprawnianie po typowych zabiegach chirurgicznych w obrbie gowy, szyi, klatki
piersiowej, jamy brzusznej rola dokumentacji kinezyterapeutycznej.

41
USPRAWNIANIE W ZABURZENIACH PRZEMIANY MATERII, CHORYCH
NIEDOWIDZCYCH, NIEDOSYSZCYCH
Zasady, dobr wicze prowadzonych w otyoci, cukrzycy. Zasady stosowania wicze u
pacjentw zaburzeniami wzroku i suchu.

3. RODKI DYDAKTYCZNE
- zdjcia
- foliogramy
- slajdy
- filmy
- wyposaenie pracowni/gabinetu kinezyterapii
4. UWAGI O REALIZACJI

Celem ksztacenia jest przedstawienie zastosowania kinezyterapii w profilaktyce i leczeniu.

Przedmiot spenia zadania wychowawcze ksztatujce waciwe postawy suchaczy:
- odpowiedzialno za powierzony sprzt,
- odpowiedzialno za poziom wasnej wiedzy,
- odpowiedzialno za skutki wasnych dziaa.
Nauczyciel moe samodzielnie dobiera treci dziaw tematycznych i decydowa o
kolejnoci ich realizacji.
Zaleca si stosowanie metod aktywizujcych, szerokie wykorzystanie rodkw
dydaktycznych.
Ocenianie wiedzy suchaczy powinno odbywa si wedug wczeniej ustalonych kryteriw.

5. PROPONOWANY PODZIA GODZIN NA REALIZACJ

POSZCZEGLNYCH DZIAW TEMATYCZNYCH :

l.p. Dziay tematyczne Liczba

godzin
1 Wiadomoci wstpne 2
2 Podstawowe badania pacjenta dla potrzeb kinezyterapii 3
3 wiczenia indywidulane i zespoe 5
4 Sposoby oceny pomiaru sprawnoci mini 3
5 wiczenia indywidualne bez systemu bloczkowego 4
6 wiczenia indywidualne w systemie ciarkowo-bloczkowym 6
7 wiczenia indywidualne i zespoowe usprawniajce w 8
skrzywieniach krgosupa
8 Nauka chodzenia 4
9 Usprawnianie chorych po zamaniach , urazach , 6
amputacjach , chorobach neurologicznych
10 Usprawnianie chorych reumatoidalnych , zabiegach 3
onkologicznych
11 Usprawnianie w chorobach kardiologicznych , ukadu 6
oddechowego , zabiegach chirurgicznych
RAZEM 50

42
6. PROPOZYCJE METOD SPRAWDZANIA I OCENY OSIGNI
EDUKACYJNYCH SUCHACZY.

Sprawdzanie i ocenianie postpw suchaczy powinno odbywa si w sposb cigy w trakcie

realizacji programu wedug kryteriw przedstawionych suchaczom na pocztku zaj przez
nauczyciela.
Wiadomoci z zaj praktycznych kinezyterapii s niezbdne do wykonywania specjalnoci
pracownika gabinetu kinezyterapii.
Umiejtnoci praktyczne naley sprawdza poprzez obserwacj czynnoci wykonywanych
przez suchacza w trakcie wicze. W procesie sprawdzania i oceniania naley zwraca
uwag na merytoryczn jako wypowiedzi, poprawne posugiwanie si terminologi,
sprawno i koordynacj wykonywanych zabiegw, przestrzegania zasad BHP.
Ocena osigni szkolnych powinna by stymulujca dla suchacza.
Proces ocenienia powinien obejmowa :
- diagnoz stanu wiedzy
- identyfikacj postpw w trakcie realizacji programu
- rozpoznawanie trudnoci w osiganiu zaoonych celw ksztacenia
- rozpoznanie stopnia korelacji wiadomoci z poszczeglnych przedmiotw
- sprawdzenie wiadomoci i umiejtnoci po zrealizowaniu programu
Na zakoczenie semestru suchacz z przedmiotu otrzymuje ocen semestraln (jawn dla
suchacza) wpisan do dokumentacji szkolnej.

7. LITERATURA
Borkowska M., ABC rehabilitacji dzieci, Tom 1-2, Warszawa 1989
Dega W., Senger A., Ortopedia i rehabilitacja, Warszawa 1994
Red. Zbaty A., Fizjoterapia, Warszawa 1990
Grochmal St., w. Relaksowo koncentracyjne, Warszawa 1994
Kasperczyk T., Wady postawy ciaa diagnostyka i leczenie, Warszawa 1994
Kutner Koniska M., Korekcja wad postawy, Warszawa 1986
Malinowska K., Dega W., Rehabilitacja medyczna, Warszawa 1994
Grochmal St., Rehabilitacja w chorobach ukadu nerwowego, Warszawa 1990
Rosawski A., Technika wykonywania wicze rehabilitacyjnych, Warszawa 1987
Rosawski A., Woniewski M. Kinezyterapia, Wrocaw 198

43