Bezlitosna Immunizacja-Prawda o Szczepionkach PDF

A.
Kotok
Bezlitosna immunizacja
Aleksander Kotok
Bezlitosna
immunizacja
Prawda oszczepionkach
Warszawa 2015
Tytu oryginau:
.
Tumaczenie: Konsultacja medyczna:

Marcin Pracki dr Wiktor Budziski
Korekta:
Aleksandra obodziska Projekt okadki
Katarzyna Nowak i amanie:
Zygmunt Dziekan Rafa Winiarek
Prawa autorskie do oryginau:

Aleksander Kotok, 2006
Prawa autorskie do polskiego tumaczenia iwydania:

Copyright 2015Wydawnictwo Hartigramma
Wszelkie prawa zastrzeone. adna cz ksiki nie moe by kopiowana, publi-

kowana irozprowadzana wjakiejkolwiek formie innej ni to wydanie. Kopiowanie
i przedruk, jak rwnie udostpnianie treci ksiki w mediach elektronicznych,
moliwe s jedynie po uzyskaniu pisemnej zgody Wydawcy, z wyjtkiem krtkich
cytatw, ktre mog by zamieszczane w opracowaniach krytycznych i artykuach
jej powiconych. Jakiekolwiek naruszenie praw autorskich moe spowodowa po-
cignicie do odpowiedzialnoci cywilnej ikarnej wmaksymalnym zakresie dopusz-
czalnym przez prawo. Ani Autor, ani wydawnictwo Hartigramma nie ponosz adnej
odpowiedzialnoci za jakiekolwiek dziaania lub zaniechania, ktre Czytelnik moe
podj po przeczytaniu niniejszej ksiki.
Polskie wydanie opracowano na podstawie drugiego, uzupenionego wydania rosyjskiego.

Wydawca:
Hartigramma sp. zo.o.
ul. Siennicka 19A, 04-394 Warszawa
tel. +48 22 810 60 25
Oprawa:
ERGO BTL, ul. Naddnieprzaska 7, 04-205 Warszawa
ISBN 978-83-62185-13-9
Wstp
W ksice poddano szczego- Osobny rozdzia powicony
wej analizie szczepienia jako zabieg zosta ospie prawdziwej, nad kt-
medyczny oraz jako zoony pro- r zwycistwo do dzi uwaa si
blem spoeczny, ktry do dzi nie za najwaniejszy dowd sukcesu
znalaz waciwego rozwizania. szczepie.
Kada choroba, przeciwko Szczegln warto maj dane
ktrej szczepionk wczono do historyczne dotyczce pojawienia
kalendarza szczepie Federa- si szczepionek iwdroenia ich do
cji Rosyjskiej, omwiona zostaa praktyki medycznej, tym bardziej
w osobnym rozdziale, w ktrym e do tej pory wliteraturze temat
krtko opisano jej etiologi, pato- ten wzasadzie nie by omawiany.
genez, metody leczenia przyjte Ksika dysponuje rozbudowa-
we wspczesnej praktyce alopa- nym systemem odnonikw, cyta-
tycznej imedycynie alternatywnej tw ikomentarzy. Wznacznej iloci
(homeopatia inaturopatia), atake wykorzystano trudno dostpne dla
metody profilaktyki. zwykego czytelnika materiay.
Dodatkowo omwiono niektre Dodatki daj moliwo zapo-
choroby, przeciwko ktrym szcze- znania si z dokumentami gwa-
pionki nie wystpuj wkalendarzu rantujcymi prawa obywatelskie
szczepie Rosji, lecz wczono je i swobod wyboru w kwestiach
do kalendarzy szczepie winnych szczepie [w Rosji dop. red.].
krajach. Bez wzgldu na zoono
Szczegowej analizie poddano omawianych zagadnie ksika zo-
skad szczepionek i moliwe po- staa napisana ywym i przystp-
wikania poszczepienne, przyto- nym jzykiem. Adresowana jest
czono fakty pozwalajce spojrze do szerokiego krgu czytelnikw
nadrug stron medalu szczepie interesujcych si zagadnieniami
izapozna si zpunktem widzenia medycznymi.
przeciwnikw tego zabiegu.
[5]
Ksik t powicam swej ukochanej Mamie,
Walentynie Jakowlewnie Kotok
Przedmowa autora do wydania pierwszego
Autor tej ksiki nie jest pod jcych szczepienia. Homeopatw
wzgldem odebranego wysze- czsto mona byo spotka wrd
go wyksztacenia lub specjalizacji czonkw rnych wrogo nastawio-
epidemiologiem, immunologiem, nych do szczepie stowarzysze.
wirusologiem ani adnym innym Najsynniejszy rosyjski home-
szanowanym idumnie brzmicym opata tamtych czasw, dr Lew
podczas polemiki na temat szcze- Jewgieniewicz Brazol (18541927),
pionek -logiem. by rwnoczenie autorem dwch,
Jestem zwykym lekarzem ho- do dzisiaj najwaniejszych, publi-
meopat, ktry swego czasu fa- kacji wydanych wjzyku rosyjskim,
scynowa si histori medycyny ktre sprzeciwiay si szczepie-
iobroni prac doktorsk zporw- niom przeciwko ospie prawdziwej.
nawczej historii homeopatii wkra- Ten interesujcy fakt homeopa-
jach europejskich i Imperium Ro- tycznego sceptycyzmu wstosunku
syjskim1. do szczepie nie dotyczy bezpo-
Pracujc nad doktoratem iana- rednio tematu mojego doktora-
lizujc rozwj medycyny w XIX tu i nie zosta wnim wspomniany,
i na pocztku XX wieku, zwrci- lecz wziem go pod uwag.
em uwag nato, e bardzo wielu Bdc wychowany, podobnie jak
homeopatw, wrd ktrych byo niemal wszyscy medycy, w duchu
niemao specjalistw wiatowej lepej wiary wkorzy wynikajc
sawy, zdecydowanie wystpowao ze szczepie, nie mogem si nie
przeciwko szczepieniom profilak- zdziwi, e lekarze homeopaci XIX
tycznym. wieku zazwyczaj ludzie wnajwy-
Homeopaci nierzadko byli auto- szym stopniu wyksztaceni igodni
rami artykuw i ksiek krytyku- szacunku wystpowali przeciwko
[1]Kotok A., The History of homeopathy in the Russian Empire from its emergence until the
WWI as compared with other European countries and the USA: similarities and discrepan-
cies, PhD thesis. The Hebrew University of Jerusalem, 1999. Czytelnicy mog odnale po-
szerzon wersj pracy doktorskiej pod adresem http://www.homeoint.ru/thesis/index.html.
[7]
A. Kotok Bezlitosna immunizacja. Prawda o szczepionkach
zabiegowi, poytek z ktrego, wysi w organizacje majce na celu
dawaoby si, powinien by oczywi- wycznie walk zczym, co przy-
sty zdefinicji, tym bardziej e rw- nosi im korzy?
nie twrca homeopatii, Samuel Taka idea jest absurdalna zdefi-
Hahnemann (17551843), wypowia- nicji, lecz c w takim razie kiero-
da si natemat szczepionek prze- wao masowym ruchem antyszcze-
ciw ospie prawdziwej, wyraajc piennym pod koniec XIX i na po-
swe poparcie, widzc w ich dekla- cztku XX wieku?
rowanej skutecznoci potwierdze- Dlaczego ruch ten nasili si
nie zasady podobiestwa, na ktrej w naszych czasach, dlaczego bez
opiera si homeopatia [podobne le przerwy powiksza si liczba rodzi-
czy podobnym przyp. tum.]. cw odmawiajcych poddawania
Jednak blisze, a przy tym na- szczepieniom swych dzieci?
wet najbardziej powierzchowne Dlaczego odmowa szczepienia
zapoznanie si z tematem wyka- wywouje tak wcieko wadz
zao, e whistorii szczepionek nie medycznych?
wszystko byo tak jednoznaczne, Dlaczego szczepienia wykonu-
jak usiuj tego dowodzi obecni je si na oddziaach pooniczych,
propagatorzy masowych szczepie. w przedszkolach i szkoach bez
Dalsza analiza tematu coraz zgody rodzicw?
bardziej pogbiaa moje wtpli- Dlaczego nawet ustawy chro-
woci. nice prawa jednostki do wolne-
Faszowanie danych, przeinacza- go wyboru wkwestiach szczepie
nie faktw, brak poszanowania dla wrzeczywistoci nie dziaaj?
zasad inieprzebieranie wrodkach, Dlaczego wanie szczepionki
chciwo ipogo zazyskiem, narzu- staj si przedmiotem odrbnych
canie spoeczestwu praw sprzecz- ustaw? Dlaczego nie jakie inne za-
nych zfundamentalnymi zasadami biegi medyczne?
wolnoci jednostki wszystkie te Historia ruchu antyszczepionko-
nieodczne cechy wyznawcw wego w rnych krajach w ostat-
szczepie niewiele miay wsplnego nich latach przykuwa coraz wik-
zwyobraeniami okorzyci przynie- sz uwag historykw, co wiad-
sionej wiatu przez Edwarda Jenne- czy zarwno o wadze tego tema-
ra [twrc szczepie przeciw ospie tu, jak i o istniejcej od dawna
prawdziwej przyp. tum.]. koniecznoci weryfikacji utartych
Czy to moliwe, e wiele tysicy wyobrae o tym, co dziao si
ludzi pochodzcych ze wszystkich w przeszoci, z punktu widzenia
warstw spoecznych zjednoczyo wspczesnej nauki.
[8]
Przedmowa
Zagadnienie szczepie jest ciwej [podobnie jak zabiegw
zbyt zoone, by pozwoli so- oszczdzajcych przyp. tum.] ,
bie na uproszczenia lub odda je stosowane w odniesieniu do
w rce tak zwanych specjalistw zmniejszonych dawek niektrych
szczeglnie tych, ktrzy cae swe szczepionek. Postanowiem wic
zawodowe ycie zbudowali napro- zatytuowa sw ksik Bezlitosna
pagowaniu szczepie. Przecie wa- immunizacja (chocia termin im-
dze medyczne zapobiegliwie wy- munizacja w stosunku do szcze-
cznie ich opinie uznaj zagodne pie nie jest waciwy, oczym b-
zaufania. dzie mowa wkolejnym rozdziale).
W rzeczywistoci szczepienia Tytu ten to nie tyle ironia
dotycz tylu aspektw, zarwno oparta na doprowadzeniu do ab-
medycznych i biologicznych, jak surdu, ile stwierdzenie smutnego
i psychologicznych, filozoficznych, faktu. Obecna praktyka szczepie
socjologicznych, kulturowych, hi- naprawd nie zna adnej litoci,
storycznych, statystycznych, e aofiarami chciwoci dziaaczy lob-
trudno znale normalnego czo- by szczepionkowego iich medycz-
wieka, wystarczajco kompetent- nych sugusw staj si zarwno
nego przynajmniej w wikszoci starzy, jak imodzi.
dziedzin wiedzy, ktrych dotyczy Nie przytaczam tu doniesie,
omawiany problem, nie mwic ktre Czytelnik bez szczeglne-
ju owszystkich. go trudu moe odszuka w przy-
Oczywicie daleki jestem od stpnej formie w wielu ksikach
tego, by uwaa siebie zaczowie- na przykad na temat budowy
ka wiedzcego wszystko, co ma ifunkcji ukadu odpornociowego
zwizek ze szczepieniami. lub klasyfikacji szczepionek.
Jednak przypuszczam, e wy- Celowo zrezygnowaem zzag-
sze wyksztacenie medyczne i do- biania si wmeandry specjalistycz-
wiadczenie historyka medycyny nych dyscyplin, gdy mam nauwa-
nie stanowi najgorszych warun- dze, e ksika przeznaczona jest
kw do omawiania tego tematu przede wszystkim dla szerokiego
wkadym razie s nie gorsze od krgu Czytelnikw, ktrzy maj ja-
warunkw posiadanych przez mn- kie pojcie obiologii imedycynie.
stwo -logw uwaanych za eks- Najwaniejszym zadaniem ni-
pertw. niejszej ksiki jest zapoznanie
W rosyjskiej terminologii szcze- z nagromadzonymi doniesieniami
pieniowej stosuje si pojcie im- wiadczcymi o tym, e szczepie-
munizacji oszczdzajcej lito- nie stanowi zabieg zarwno mao
[9]
A. Kotok Bezlitosna immunizacja. Prawda oszczepionkach
skuteczny, jak ibardzo niebezpiecz- wego leczenia najbardziej rozpo-
ny wkadym razie znacznie gro- wszechnionych chorb dziecicych,
niejszy, ni przyjo si sdzi. przytaczam niektre dane natemat
Praktycznie w kadym kraju, leczenia homeopatycznego i natu-
ktry uwaa si zademokratyczny, ropatycznego.
ustawy deklaruj rodzicom pra- Czytelnicy mog stosowa te
wo do wolnego wyboru opartego metody wycznie na wasn od-
nainformacji. powiedzialno dotyczy to szcze-
Jednak taki wybr moliwy jest glnie leczenia przy pomocy du-
do dokonania jedynie wwczas, ych dawek witaminy C.
gdy rodzice posiadaj dostp do Mimo e posiadane dane wy-
informacji zarwno nakorzy, jak gldaj obiecujco, naley pami-
i na niekorzy zabiegu wedug ta, e nie prowadzono szczego-
zasady za iprzeciw. wych bada nad takim leczeniem,
Z informacj za nie ma pro- a dawkowanie dobierano empi-
blemu jest jej a nadmiar. Gazety, rycznie. Leczenie to powinien pro-
radio, telewizja, internet, niezliczo- wadzi lekarz.
ne tumy specjalistw z zakresu Homeopatyczne metody le-
szczepie, poczwszy od miejsco- czenia s opracowane bardziej
wych pediatrw, koczc na wy- szczegowo, lecz rwnie w tym
sokich urzdnikach medycznych wypadku rodzice musz pamita,
wszyscy unisono gosz korzyci e to oni i tylko oni odpowiadaj
wynikajce ze szczepie. zazdrowie swych dzieci.
Z kolei znacznie trudniej znale Optymalnym wariantem bya,
informacje przeciw, a ci, ktrzy jest ibdzie konsultacja zlekarzem
nie maj dostpu do internetu cieszcym si zaufaniem rodzicw.
lub mieszkaj w maych miejsco- Niestety w naszych czasach,
wociach, s praktycznie skazani wktrych kwalifikacje wielu lekarzy,
naniewiedz. zpunktu widzenia ich umiejtnoci
Niniejsza ksika ma wanie przywracania zdrowia, s katastro-
na celu udostpnienie rodzicom falnie niskie, a stosowanych przez
danych, ktre ukrywa si przed nich oficjalnie zatwierdzonych me-
nimi, a w ktre si uzbrajajc, tod tumienia chorb nie mona
bd mogli krytycznie przeanalizo- inaczej scharakteryzowa ni jako
wa problem. Na uytek rodzicw, barbarzyskie icakowicie sprzecz-
ktrzy poszukuj alternatywy dla ne znatur (antybiotyki wprzypad-
szczepionek, a take chc wicej kach uzasadnionych inieuzasadnio-
wiedzie o moliwociach domo- nych, hormony, sterydy, maci itp.),
[ 10 ]
Przedmowa
znalezienie takiego lekarza staje si cy w poszukiwaniu potrzebnych
coraz trudniejsze. materiaw wrosyjskich rdach.
Musz jeszcze zastrzec, e Kilka bardzo wanych ksiek
w ksice tej omawiam masowe przysa mi uprzejmie doktor Alek-
profilaktyczne szczepienia dzieci sander Martens (Moskwa), adok-
umieszczone wkalendarzach szcze- tor Aleksander Iwaniw (Odessa)
pie wielu krajw (wyjtkiem s bezzwocznie zaspokaja moj cie-
szczepionki przeciw grypie). kawo wzakresie stosowania no-
Kwestia leczniczych szczepionek, zodw [lekw homeopatycznych
w tym rwnie przeciw wciekli- sporzdzanych zchorobowo zmie
nie wrazie pogryzienia przez przy- nionych tkanek przyp. red.].
puszczalnie wcieke zwierzta, to Oglnie rzecz biorc, liczba tych,
cakiem odrbny temat, ktrego ktrzy bezporednio lub porednio,
narazie nie poruszam. materiaami lub po prostu dobr
Pragn szczerze podzikowa rad wiadczyli mi pomoc, leka-
wszystkim, ktrzy mi pomagali. rzy iosb zinnych bran zcaego
Wtpi, czy ksika, ktr ma wr- wiata, do ktrych zwracaem si
kach Czytelnik, ujrzaaby wiato zprobami owspprac, wynosi
dzienne bez pomocy, ktrej jako kilkadziesit osb.
korektor, redaktor i po prostu do- Nie bd tu wymienia ich na-
bry doradca nawszystkich etapach zwisk, lecz pragn, by wszyscy moi
pracy, udzielia mi Galina obanowa przyjaciele i koledzy wiedzieli, e
(Sankt Petersburg). doceniam wywiadczone mi przy-
To ona odszukaa iprzysaa mi sugi ionich pamitam.
niektre stare publikacje przecho- Oddzielnie wspominam oHilary
wywane w Rosyjskiej Bibliotece Butler (Nowa Zelandia), ktra mimo
Narodowej. Wiele z wykorzysta- bezmiaru zaj ipracy narzecz spo-
nych wtej ksice materiaw od- eczestwa zawsze staraa si nie
nalaza w izraelskich bibliotekach pozostawia bez odpowiedzi mych
iudostpnia mi Xenia Michajowa pyta iodpowiada nanie wmiar
(Jerozolima). szybko iwyczerpujco.
W trakcie pracy nad ksik Mam nadziej, e studium ma-
otrzymywaem rozsdne rady iwy- teriaw niniejszej ksiki pozwoli
janienia od Aleksandra Jastrebo- Czytelnikom wyrobi sobie wasne
wa (Sankt Petersburg) iAleksandry zdanie o szczepionkach. Zdanie
Kazaczek (Melbourne). oparte nainformacji, dziki ktre-
Doktor Anatolij Szyow (Jaro- mu rodzice zdoaj dokona was
saw) nigdy nie odmwi mi pomo- nego wyboru.
Przedmowa autora do wydania drugiego
Po tym, jak Bezlitosna immu- ze szczepie znacznie przewysza

nizacja ujrzaa wiato dzienne, ich ryzyko. Podobnie jak podczas
otrzymaem ogromn liczb listw, pracy nad pierwszym wydaniem
zarwno od lekarzy, jak i osb ksiki otrzymaem znaczn pomoc
niezwizanych z medycyn, ktre od Aleksandra Jastrebowa i Alek-
przeczytay ksik. Interesujce sandry Kazaczek, za co jestem im
jest, e cho nierzadko wytykano szczerze wdziczny. Niektre stare
mi niewielkie pomyki i nieciso- iunikalne materiay zostay odszu-
ci, ani jeden list nie poda wwt- kane iudostpnione mi przez Roz
pliwo nie tylko samej idei ksiki, Borodeck, ktrej pragn wyrazi
lecz nawet poszczeglnych wnios sw gbok wdziczno. Wiele
kw wniej zawartych. Nie oznacza wanych rad otrzymaem w pry-
to oczywicie, e baza dowodowa watnej korespondencji oraz na
bya bezbdna. Do drugiego wyda- forum przy mojej stronie interne-
nia Bezlitosnej immunizacji w- towej. Nie mam moliwoci wy-
czyem nowe fakty imoje komen- mienienia kadej osoby z nazwis
tarze do nich, ktre maj wykaza ka, lecz moja wdziczno wobec
Czytelnikowi uomno i zagroe- wszystkich, ktrzy pomagali mi so-
nia wynikajce z obecnych prak- wem iczynem wpracy nad drugim
tyk szczepieniowych. W zasadzie wydaniem ksiki, wcale nie jest
wszystkie rozdziay zostay zmo- wzwizku ztym mniejsza.
dyfikowane ipoprawione. Oprcz Mam nadziej, e drugie wyda-
tego dodaem nowy rozdzia Po- nie Bezlitosnej immunizacji nie
wikania poszczepienne, w kt- bdzie ocenione niej ni pierwsze,
rym pragn ukaza, wjaki sposb ktre zebrao pochlebne recenzje.
obrocy szczepionek na rnych Wszystkie opinie i uwagi zostan
poziomach praktyki medycznej przyjte przez autora z wdzicz
tworz statystyk kracowo maej noci.
liczby powika poszczepiennych, Aleksander Kotok
stosownie do koncepcji korzy kwiecie 2006 rok
[ 12 ]
Wstp do wydania polskiego
Oglnopolskie Stowarzyszenie
Wiedzy oSzczepieniach Stop NOP
Do rk polskiego Czytelnika tra- telnych informacji na ich temat.

fia z niecierpliwoci oczekiwana Poonice dostaj pakiety rekla-
ksika rosyjskiego lekarza Alek- mowe, ale nie s informowane
sandra Kotoka. Autor jest znany o preparatach stosowanych do
zwczeniejszej publikacji na polskim szczepie szpitalnych, anierzadko
rynku medycznym Szczepienia nie informuje si ich nawet o sa-
w pytaniach i odpowiedziach dla mym fakcie wykonania szczepienia.
mylcych rodzicw (Wydawnic- Przychodnie obwieszone s plaka-
two Lekarskie SIMILIMUM, Nowy tami i oferuj duy wybr szcze-
Scz 2011). pionek, lecz lekarze nie s w sta-
nie wymieni ich skadnikw, nie
Potrzeba informacji mwic obardziej wyczerpujcych
Oferta szczepie kierowana objanieniach. Medycy iurzdnicy
jest obecnie do szerokiej populacji. naciskaj na wysok wyszczepial-
Stale wyduana jest lista szcze- no, ale ca odpowiedzialno za
pie wczanych przez Gwny zaszczepienie dziecka zrzucaj na
Inspektorat Sanitarny do obowiz- rodzicw ktrym nie pokazuje si
kowego kalendarza szczepie dla nawet ulotki preparatu inie udziela
dzieci (26 dawek refundowanych penej informacji ani okorzyciach
szczepie wpierwszych dwch la- dla danego dziecka, ani o moli-
tach ycia plus wiele zalecanych wych skutkach ubocznych.
nierefundowanych), przygotowu- Bezlitosna immunizacja. Praw-
je si take obszerne kalendarze da o szczepionkach to kolejna
szczepie uzupeniajcych dla do- ksika wypeniajca t luk infor-
rosych i personelu medycznego. macyjn. Przyblia jeszcze bardziej
Szczepionki s intensywnie rekla- niezwykle kontrowersyjny temat
mowane w mediach, przychod- masowych szczepie profilaktycz-
niach ina oddziaach pooniczych, nych, ktre od lat maj swoich za-
jednoczenie jednak brakuje rze- gorzaych zwolennikw inie mniej
[ 13 ]
zdecydowanych przeciwnikw.
Zrozumiae zapytania opowikania Polski arosyjski
poszczepienne i gosy krytyczne system szczepie
zwizane znimi gin niestety wme- Czy istniej podobiestwa po-
dialnej wrzawie, ktrej celem wyda- midzy Rosj i Polsk pod wzgl-
je si jedynie spolaryzowanie spo- dem systemu szczepie, odsetka za-
eczestwa wcelu uniemoliwienia szczepionych osb izachorowa na
rzeczowej dyskusji. Problem ten choroby zakane?
dotyczy ogromnej rzeszy cakowicie W 1997 roku, za prezydentury
zdezorientowanych rodzicw ileka- Borysa Jelcyna, parlament rosyj-
rzy. W tej masie ludzi cz decydu- ski zaproponowa zwoanie ogl-
je si na szczepienia, nie dysponujc nokrajowej konferencji dotyczcej
nawet podstawow wiedz na ich szczepie. Wzili w niej udzia leka-
temat. Rosnca grupa osb poszu- rze, prawnicy iurzdnicy. Efektem
kuje jednak rzetelnych, niezalenych rozmw byo zniesienie przymusu
od producentw i sprzedawcw, iobowizku szczepie wRosji, jako
informacji na temat preparatw cakowicie nieefektywnego i spo-
szczepionkowych. ecznie szkodliwego procederu. Ico
Ksika, pisana bardzo przej- si okazao? Poziom wyszczepialno-
rzystym i przystpnym jzykiem, ci pozosta prawie niezmieniony.
przyblia temat chorb zakanych, Oprcz tego parlament uchwali
produkowanych przeciwko nim ustaw o profilaktyce immunolo-
szczepionek oraz szkodliwych skut- gicznej, wktrej szczegowo om-
kw szczepie. To zagadnienia jak- wiono take rodzaje odszkodowa
e czsto pomijane cakowitym za powikania poszczepienne u dzie-
milczeniem przez wikszo leka- ci iosb dorosych (patrz fragmenty
rzy oraz ekspertw wakcynologii rosyjskich ustaw na kocu ksiki,
iurzdnikw, forsujcych programy wtym Ustawa Federalna oProfilak-
szczepie na caym wiecie. Jest to tyce Szczepie Chorb Zakanych
pierwsza wPolsce ksika powi- z17 wrzenia 1998 roku).
cona skrywanej stronie szczepie, Wszystko wyglda zatem tak,
ktra ma tak bogat bibliografi. jak powinno by wpastwie demo-
Czytelnik moe sam odszuka ponad kratycznym. Ajak jest wPolsce?
1000 rde informacji, z ktrych Od pocztku lat dziewidziesi-
korzysta dr Aleksander Kotok ro- tych ubiegego stulecia trway przy-
syjskich, amerykaskich, brytyjskich, gotowania do rozszerzenia kalenda-
niemieckich, australijskich, japo- rza obowizkowych szczepie dla
skich iwielu innych. dzieci. Decyzje o dodaniu nowych
[ 14 ]
Wstp do wydania polskiego Stowarzyszenie STOP NOP
szczepionek do kalendarza zawsze piecznych dla polskiego spoecze-
zapaday zdala od mediw iopinii stwa zmian. Midzy innymi zmie-
publicznej. Nigdy nie podawano do niono definicj choroby zakanej
wiadomoci publicznej szczego- na znacznie szersz (co pozwala na
wych kryteriw, ktrymi kierowali ogoszenie epidemii pod byle pre-
si konsultanci medyczni wwybo- tekstem), przeniesiono zapisy doty-
rze szczepionek. W chwili wydania czce epidemii do zapisw oglnych
tej ksiki zapadaj decyzje owpro- ustawy (dajc urzdnikom woln
wadzeniu kolejnych szczepionek, rk w postpowaniach admini-
ktre maj znacznie powikszy stracyjnych), przyznano gwnemu
liczb dawek i przeznaczonych na inspektorowi sanitarnemu upraw-
ich zakup publicznych pienidzy. nienie do ogaszania stanu epide-
W roku 2008 podczas nowe- mii (przedtem mg to zrobi tylko
lizacji ustawy o chorobach zaka- Minister Zdrowia), wprowadzono
nych izdrowiu publicznym wycofa- powane utrudnienia w dostpie
no zniej archaiczny zapis okaraniu do informacji publicznej ozachoro-
osb uchylajcych si od szczepie, waniach na choroby zakane ipowi-
jak przystao na cywilizowane de- kaniach poszczepiennych oraz znie-
mokratyczne pastwo. Niestety, siono zwrot kosztw lekarzom za
wpraktyce nic si nie zmienio, po- zgaszanie NOP-w (niepodanych
niewa urzdnicy sanepidu, uywa- odczynw poszczepiennych).
jc rnego rodzaju nadinterpretacji Jednoczenie cakowicie zigno-
prawnych, dalej nakadali inakada- rowano apele spoeczne dotyczce
j grzywny na osoby, ktre naj- odszkodowa dla dzieci idorosych
czciej zpowodu wystpienia po- dotknitych powikaniami poszcze-
wanych powika po poprzednich piennymi. W 18 krajach europej-
szczepieniach odmawiaj kolej- skich nie ma przymusu iobowizku
nych zabiegw. szczepie (patrz tabela na s. 16).
W 12 krajach Europy oraz w USA,
Problemy Japonii, Rosji, Tajwanie, Korei P-
polskiego systemu szczepie nocnej oraz Quebecu w Kanadzie
W 2012 roku uchwalono kolej- istniej rzdowe ustawy oodszko-
n nowelizacj ustawy ochorobach dowaniach irekompensatach za do-
zakanych iinspekcji sanitarnej. Nie znanie uszczerbku na zdrowiu spo-
uregulowano wniej postpowania wodowanego szczepieniami (patrz
wobec osb odmawiajcych szcze- tabela na s. 17). W Polsce nie.
pie, natomiast wprowadzono wie- Polska jawi si wic nie jako
le bardzo niekorzystnych i niebez- kraj postpowy i demokratyczny,
[ 15 ]
Kraje, w ktrych szczepienia Kraje, w ktrych obowizkowe s

nie s obowizkowe (lecz s tylko pojedyncze szczepionki (14)
refundowane przez pastwo)
Portugalia Francja bonica, tec, polio (IPV)
Hiszpania Belgia polio (IPV)
Wielka Brytania Wochy bonica, tec, wzw B, polio (IPV)
Irlandia Malta bonica, tec, polio (IPV)
Islandia
Norwegia
Szwecja Kraje, w ktrych jest wiele szczepie obowiz-
Finlandia kowych (refundowanych przez pastwo), w tym
Niemcy wiele archaicznych (np. BCG czy OPV)
Holandia Polska
Luksemburg Czechy
Szwajcaria Sowacja
Austria Wgry
Rosja otwa
Estonia Rumunia
Litwa Bugaria
Dania Grecja
Cypr Sowenia
rdo danych: http://www.eurosurveillance.org/images/dynamic/EE/V17N22/art20183.pdf
(data dostpu: 04.06.2015 r.)
lecz jako republika bananowa trze- ne po ukoczeniu 2.5. miesica

ciego wiata, jako kraj zniewolony, ycia dziecka), zoszaamiajc licz-
poligon dowiadczalny firm farma- b zgonw z powodu bdw le-
ceutycznych. To kraj z liczb lud- karskich (specjalici Uniwersytetu
noci poniej 38 milionw, zujem- Jagielloskiego szacuj, e jest ich
nym przyrostem naturalnym, zjed- ok. 750023000 rocznieI) iz naj-
nym z najwyszych wskanikw niszym w Europie zaufaniem do
miertelnoci noworodkw szcze- lekarzy. Lekarzom brakuje oglnej
pionych wpierwszej dobie ycia (w wiedzy medycznej, nie potrafi te
krajach Europy Zachodniej pierw- rozpozna powika poszczepien-
sze szczepienia s przeprowadza- nych, nie zgaszaj ich do sanepidu
[I] M. Kautsch i J. ak ogosili w fachowym periodyku Zdrowie i Zarzdzanie, 2/2001,

tom III artyku zatytuowany Bdy lekarskie i ich koszty. We fragmencie koczcym
rozwaania znalaz si nastpujcy akapit: Jeeli niemieckie oceny dotyczce wskani-
ka zgonw, za ktre win ponosz lekarze, odnosiyby si do Polski, to umiercalimy
wtym okresie 7,5 tysica osb rocznie, jeeli amerykaskie 23,6 tys. Jeeli uznamy
dane brytyjskie za bardziej zasadne, umiercalimy rocznie 23 tys. osb, a szkodziliby-
my co roku 370 tysicom pacjentw.
[ 16 ]
Kraje, w ktrych funkcjonuje

system odszkodowa ZA POWIKANIA poszczepiennE
Kraj Data Quebec 1985
wprowadzenia (Kanada)
Niemcy 1961 Tajwan 1988
Francja 1963 USA 1988
Japonia 1970 Wochy 1992
Szwajcaria 1970 Korea Pd. 1994
Austria 1973 Norwegia 1995
Nowa Zelandia 1974 Rosja 1998
Szwecja 1979 Islandia 2001
Wielka Brytania 1979 Sowenia 2004
Finlandia 1984 Wgry 2005
rdo danych: http://www.who.int/bulletin/volumes/89/5/10-081901/en/
(data dostpu: 04.06.2015 r.)
ani tym bardziej nie wiedz, jak szczepie dziecka. Oszukiwanie,

je leczyII. straszenie sdem rodzinnym, wi-
W polskich szpitalach, przy- zieniem i ogromnymi grzywnami,
chodniach i placwkach sanepidu straszenie mierci dziecka lub ci-
kadego dnia dochodzi do racych kimi powikaniami po chorobie, jeli
narusze praw obywatelskich. Po- dziecko nie bdzie szczepione, wy-
czwszy od przeprowadzania szcze- miewanie iponianie przy innych
pie i zabiegw medycznych bez pacjentach rodzicw, ktrzy odma-
zgody rodzicw, przez nieprzeka- wiaj szczepie (najczciej zpowo-
zywanie obiektywnych informacji du wystpienia powika poszcze-
o ryzyku zwizanym ze szczepie- piennych) to dzieje si kadego
niem i moliwych powikaniach, dnia wnaszym kraju inosi znamio-
amanie kodeksu etyki lekarskiej, na przeladowa.
praw pacjenta ipraw konstytucyj-
nych, a po amanie prawa przez Szczepienia
urzdnikw publicznych (wojewo- jako eksperyment medyczny
dw ipracownikw sanepidu), ci- Polska nie ratyfikowaa Eu-
gajcych z rodzicw bezprawnie ropejskiej Konwencji Bioetycznej
nakadane grzywny za odmow przyjtej przez 29 krajw eu-
[II] Zobacz m.in.: prof. Jacek Wysocki i dr Hanna Czajka, 2002 r., Zesp hipotonicz-
no-hiporeaktywny (HHE) po zastosowaniu skojarzonej, penokomrkowej szczepion-
ki przeciwko bonicy, tcowi i krztucowi (DTPw), apel prof. Andrzeja Zieliskiego
do lekarzy o zgaszanie NOP z 2008 r.: http://www.prawdaoszczepionkach.pl/apel-w
-sprawie-zglaszania-chorob-zakaznych-i-niepozadanych-odczynow-poszczepiennych-z-
2008-r-,78,220.htm (data dostpu 04.06.2015 r.).
[ 17 ]
ropejskichIII ktra zakazuje ja- obecnoci rodzicw. Pielgniarki
kichkolwiek eksperymentw na zabieraj matkom noworodki na
ludziach, i ktra mwi, e ycie porodwkach iszczepi je, amic
i zdrowie jednostki nie mog by prawo: bez wiedzy rodzicw, bez
powicane dla ogu spoecze- ich obecnoci, bez ich zgody, acza-
stwa, bo s dobrem najwyszym. sem rwnie pomimo ich jasno
W naszym kraju regularnie prowa- wyraonego sprzeciwu. Gonym
dzi si ogromn liczb bada kli- echem odbio si take testowanie
nicznych szczepionek na noworod- szczepionki przeciwko ptasiej gry-
kach iniemowltach, na przykad pie, Focetria firmy Novartis, wGru-
szczepionek poliwalentnych, prze- dzidzu. Personel przychodni wma-
ciwko meningokokom czy pneumo- wia tam dorosym pacjentom, e
kokom. Na przykad od 2003 roku to szczepionka przeciwko zwykej
nielegalnie podawano dzieciom grypie. Szczepiono rwnie bez-
wwieku 1,5 miesica szczepionk domnych, zktrych cz zmara.
Pentaxim, podczas gdy preparat Urzd Rejestracji Produktw Lecz-
by zarejestrowany do szczepienia niczych przyzna wwczas, e sytu-
dzieci, ktre ukoczyy 2 miesi- acja moe si powtrzy, poniewa
ce. Dopiero w 2011 roku decyzj system nadzoru nad badaniami
Ministra Zdrowia, po tym, jak pro- klinicznymi jest cakowicie niewy-
ducent przedoy dokumentacj dolny, asame testy nie byy zare-
z nowych bada klinicznych, wiek jestrowane przez adn powoan
podawania preparatu zosta for- do tego polsk instytucjIV.
malnie obniony do co najmniej 6. Wiele szczepionek na polskim
tygodnia ycia. Do takich ekspery- rynku obecnych jest od niedaw-
mentw mona rwnie zaliczy na istosunkowo mao wiemy oich
podawanie szczepionki Infanrix skutkach ubocznych. Badania kli-
Hexa (6w1) w czterech dawkach niczne I, II iIII fazy (przed wdroe-
zamiast zalecanych przez produ- niem produktu na rynek) s prze-
centa GSK (GlaxoSmithKline) trzech prowadzane na ograniczonej liczbie
dawek, a take wyprowadzanie pacjentw, do tego wyselekcjo-
dziewczynek z lekcji na szczepie- nowanych, wic miarodajno ich
nie przeciwko HPV bez udzielenia wynikw jest ograniczona mog
wczeniej penej informacji i bez nie wykry rzadkich skutkw ubocz-
[III]rd o: ht tp://conventions.coe.int / Treat y/C ommun/ChercheSig.asp?
NT=164&CM=&DF=&CL=ENG (data dostpu: 09.04.2015 r.).[IV] rdo: https://archive.
today/GwNWu, data dostpu: 09.04.2015 r.
[IV] rdo: https://archive.today/GwNWu, data dostpu: 09.04.2015 r.
[ 18 ]
nych lub powika, ktre wystpi nych wszystkimi szczepionkami zfir-

u grup pacjentw niedostatecznie mowanego przez pastwo kalenda-
reprezentowanych w badaniach. rza szczepie.
Badania kliniczne IV fazy to po pro-
Rola koncernw iinnych organizacji
stu monitorowanie skutkw ubocz-
wpropagowaniu szczepie
nych lekw ju zarejestrowanych
i obecnych w sprzeday. Innymi Ksika ukazuje si w czasie,
sowy, stosowanie lekw obecnych gdy koncerny farmaceutyczne pro-
na rynku krcej ni kilka lat zawsze, wadz w naszym kraju niezwykle
do pewnego stopnia, oznacza pod- agresywne dziaania reklamowo
dawanie si eksperymentowi me- -handlowe. W mediach gwnego
dycznemu. Powracajcym proble- nurtu coraz powszechniejsze s
mem jest monitorowanie powika reklamy szczepionek udajce kam-
poszczepiennych. Jeli nie jest ak- panie spoeczne, odwoujce si
tywne nie uprzedza si pacjentw do emocji iuczu rodzicw wtaki
owszelkich moliwych powikaniach sposb, aby wzbudzi w nich poczu-
oraz koniecznoci obserwacji pod cie winy, jeli nie zaszczepi swoich
ktem nowych, niewymienionych dzieci promowanymi preparatami.
w ulotce, ani nie pyta si ich po W gwnych kanaach telewi-
zabiegu ostan zdrowia to wykry- zyjnych, radiowych iprasowych au-
walno powika jest bardzo niska dycje iartykuy na temat szczepie
(spada nawet do 1%). Trzecia trud- pokazuj problem tylko jednostron-
no to brak neutralnego placebo nie z punktu widzenia instytucji
w badaniach klinicznych: zamiast i wyimaginowanego dobra pu-
niego wgrupie kontrolnej zreguy blicznego oraz odpornoci zbioro-
podawana jest inna szczepionka wej (stadnej). Natomiast krytyczne
lub preparat zawierajcy adjuwan- opinie na temat kalendarza szcze-
ty, dodatki obecne najczciej tak- pie iinformacje od rodzicw dzieci
e wtestowanym produkcie. atwo okaleczonych przez szczepionki s
sobie wyobrazi, e porwnanie nagminnie zbywane milczeniem lub
leku z podobnym produktem nie bagatelizowane.
wykae takich rnic w skutkach Sanepid w Polsce jest instytu-
ubocznych, jakie mogoby wykaza cj odpowiedzialn jednoczenie
porwnanie zfaktycznym, nieszkod za rozprowadzanie szczepionek,
liwym placebo. Nigdy nie przepro- realizacj szczepie i za nadzr
wadzono te porwnania stanu nad caym systemem; instytucj
zdrowia grupy osb nieszczepionych rozliczajc si z wyszczepialnoci
w ogle z grup osb zaszczepio- i wyznaczon do monitorowania
[ 19 ]
Liczba zgosze niepodanych odczynw poszczepiennych wyranie wzrosa

dziki dziaalnoci Stowarzyszenia STOP NOP
powika poszczepiennych, co ro- ofiary sub niemajcych zwizku ze

dzi wiele konfliktw. Wielu kierow- szczepieniami, atake do stosowa-
nikw powiatowych stacji sanepidu nia niczym nieuzasadnionych grb
szanuje decyzje rodzicw w spra- naoenia niebotycznych kar czy
wie szczepie ich dzieci, niekt- odebrania dzieci.
rzy jednak nagminnie ami prawa Problemy zsanepidem miewaj
czowieka i pacjenta dla odrobiny rwnie lekarze, ktrzy sumiennie
wadzy i pienidzy. Ci drudzy usi- zgaszaj powikania poszczepienne.
uj nakada na rodzicw grzywny S szykanowani przez urzdnikw,
bez wyroku sdowego na pod- ktrzy zarzdzaj nadprogramo-
stawie wasnych, swobodnych in- we kontrole, a nawet skadane s
terpretacji przepisw prawa, ktre na nich skargi do sdw lekarskich.
ju dwukrotnie zostay podwaone Tylko nieliczne stacje sanepidu rze-
przez Naczelny Sd Administracyj- telnie przyjmuj i rozpatruj zgo-
ny. Rodzice zaskarajcy samowol szenia, wikszo nie dba oto lub
sanepidw do sdw administra- wrcz aktywnie utrudnia rapor-
cyjnych nieodmiennie wygrywaj towanie powika. Polscy lekarze
sprawy sdowe. Nadgorliwi urzd- maj ustawowy obowizek zgasza-
nicy uciekaj si te do wyudzania nia podejrzenia NOP, czyli kadego
danych osobowych, nkania osb pogorszenia stanu zdrowia wokre-
postronnych, nasyania na swoje sie do 4 tygodni po szczepieniu (1
[ 20 ]
roku po szczepieniu BCG), austawa sanych powyej naciskw, lekarze
epidemiologiczna przewiduje kar nader czsto nie s partnerami do
grzywny z kodeksu wykrocze za podejmowania takich decyzji. Wie-
niedopenienie tego obowizku. lu z nich wiedz o pojawiajcych
Niestety, rzetelno w tym wzgl- si na rynku preparatach zdobywa,
dzie jest w Polsce bardzo niska. jeli wogle, na szkoleniach finan-
Zgaszalno powika polekowych sowanych przez koncerny farma-
w pasywnym systemie monitoro- ceutyczne lub od przedstawicieli
wania oscyluje wok jednego pro- handlowych odwiedzajcych przy-
centa. Tymczasem sanepidy, tak chodnie. Ponadto lekarzy straszy
gorliwe w prbach przymuszania si wprost utrat prawa do wyko-
rodzicw do ryzykowania zdrowiem nywania zawodu za sceptyczne wy-
dzieci, do 2013 roku nie naoyy powiedzi o szczepieniach. Wiedzc
na niedbaych lekarzy ani jednej otym, trudno si ju dziwi, e nie
grzywny. Przy tym wszystkim war- majc zawodowej alternatywy dla
to wspomnie, e wyszczepialno zdobywanej mudnie izpowice-
wrd samego personelu medycz- niem profesji, obawiaj si otwar-
nego, pomimo zwikszonego ryzyka tych wystpie przeciwko jakiemu-
zawodowego, jest nika. Na przy- kolwiek aspektowi odgrnie narzu-
kad wedug szacunkw NIZP-PZH canego programu szczepie.
liczba szczepicych si przeciwko Polskie pastwo zakupuje pre-
grypie osb ze rodowiska medycz- paraty szczepionkowe dla oby-
nego jest wyjtkowo niska iwynosi wateli. Nie na wszystkie nowoci
okoo 56 procent. starcza jednak pienidzy podatni-
Rodzice, co zrozumiae, bardzo kw. Wwczas koncerny farmaceu-
licz na wsparcie lekarzy wpodej- tyczne skupiaj swoje dziaania na
mowaniu decyzji o szczepieniach lokalnych wadzach. Urzdnicy s
iczuj si rozgoryczeni ioszukani, poddawani indoktrynacji ze strony
spotykajc si zdezinformacj lub przedstawicieli farmaceutycznych,
manipulacj przed szczepieniem, aby finansowa dodatkowe szcze-
apniej brakiem empatii lub nie- pienia z pienidzy publicznych na
kompetencj wrazie powika. Ze szczeblu samorzdowym. Na przy-
strony rodowiska medycznego kad, cho polskie Ministerstwo
spodziewaj si wsparcia,meryto- Zdrowia nie rekomendowao szcze-
rycznej dyskusji i wiedzy. Nieste- pie przeciwko HPV (mylnie nazy-
ty, zwielu powodw: braku czasu, wanych szczepieniami przeciwko
dostpu do literatury medycznej, rakowi szyjki macicy), przeprowa-
wtym obcojzycznej, atake opi- dzano szerok kampani szczepie
[ 21 ]
wposzczeglnych wojewdztwach kom, meningokokom, ospie wietrz-
z wykorzystaniem funduszy prze- nej iHPV. Kwoty wydane na dodat-
znaczonych na profilaktyk zdro- kowe szczepienia bd ogromne,
wotn V, reklamujc szczepionki sigajce kilkuset milionw zotych
nawet wszkoach. Podobny zasig rocznie, oczywicie paconych zna-
miaa kampania reklamowa szcze- szych podatkw, i odbdzie si to
pie przeciwko pneumokokom. kosztem pozostaych wydatkw na
Gone byy te protesty i skargi zakup lekw czy zabiegi medyczne.
rodzicw do Rady Etyki Mediw Koszt potencjalnych powika po-
w sprawie nieetycznego reklamo- szczepiennych zupenie nie zosta
wania szczepionek przeciwko ro- wzity pod uwag. Tymczasem, jak
tawirusom VI . Szczeglnie wiele zostao opisane powyej, system
kontrowersji otacza szczepienia zgaszania imonitorowania niepo-
przeciwko grypie (zwykej, ptasiej danych odczynw poszczepien-
iwiskiej). Wkampaniach promo- nych (NOP) praktycznie nie funkcjo-
cyjnych cakowicie pomija si mil- nuje. Obecnie wwarszawskiej pro-
czeniem realne zagroenia iryzyko kuraturze toczy si postpowanie
zwizane zpodawaniem szczepio- dotyczce ponad 60 skarg na nie-
nek niemowltom, dziewczynkom wydolno systemu rejestracji NOP
(HPV Gardasil/Silgard iCervarix) i przeciwko lekarzom, ktrzy nie
imodziey. zgosili niepodanych odczynw
poszczepiennych.
Powikania poszczepienne Lekarzy w Polsce nie uczy si
Kadego roku kalendarz szcze- prawidowego rozpoznawania od-
pie w Polsce jest powikszany czynw poszczepiennych. Tym
o kolejne dawki szczepionek obo- samym nie potrafi oni wdroy
wizkowych i zalecanych. Na po- skutecznego sposobu leczenia po-
cztku 2015 roku posanki iposo- wika. Stan dzieci zpowikaniami
wie Platformy Obywatelskiej zapro- jeszcze si pogarsza po kolejnych
ponowali projekt poszerzenia obo- wmuszanych im szczepieniach,
wizkowego kalendarza szczepie poniewa kryteria kwalifikacji do
ochronnych dla dzieci i modziey szczepie, podobnie jak kalendarz
oszczepionki przeciwko pneumoko- szczepie, s stale poszerzane,
[V] Roczny fundusz profilaktyczny w Poznaniu na HPV.

[VI] http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114873,7600866,Kampania__Obej-
mij_mnie_szczepieniem_ _narusza_kodeks.html (data dostpu 04.06.2015 r.).
http://mediamarketingpolska.pl/artykuly/82353,just-zapewni-strategie-i-kreacje-kam-
panii-stop-pneumokokom (data dostpu 04.06.2015 r.).
[ 22 ]
z korzyci dla dystrybutora, lecz Statystyki powika s wic
ze szkod dla maych pacjentw. zafaszowane w niewiarygodnym
Kryteria te s zreszt niejasne iar- stopniu. W 2008 roku na ten pro-
bitralne brakuje oficjalnych pol- blem zwrci uwag prof. Andrzej
skich wytycznych. Lekarzom mwi Zieliski: Jednak obowizek usta-
si jednak, e powikanie poszcze- wowy raportowania rozpoznanych
pienne nie jest przeciwwskazaniem chorb stanowi w tym caym na-
do dalszych szczepie. Nie s te wale pracy bardzo niewielkie ob-
przeciwwskazaniami (cho wiele cienie. Apeluj wic do Kolegw
znich do niedawna byo): gorczka Lekarzy o skrupulatne dokony-
poniej 38,5C, przezibienie, katar, wanie obowizkowych zgosze
kaszel, a nawet antybiotykotera- zachorowa iNOP dla wsplnego
pia, AZS (atopowe zapalenie skry), dobra lekarzy i pacjentw [pod-
astma, cukrzyca, padaczka, porae- krelenie prof. Zieliskiego].
nie dziecice czy nowotwory. Ijak
to pogodzi zoczywistym niegdy Co w sytuacji, gdy to nam
twierdzeniem, e do szczepienia le- przytrafia si NOP?
karz powinien zakwalifikowa tylko W Polsce rocznie zgaszanych
zdrowe dziecko? Naley podkreli, i rejestrowanych jest okoo 1800
e wPolsce nie ma oficjalnych wy- powika poszczepiennych (przed
tycznych kwalifikacji do szczepie powstaniem Oglnopolskiego Sto-
ani osb odpowiedzialnych za edu- warzyszenia Wiedzy o Szczepie-
kacj lekarzy wtym temacie. niach STOP NOP zgaszano ich jesz-
Po szczepieniu, kiedy matka cze mniej, ok. 1000 patrz tabela
przychodzi roztrzsiona do lekarza, na s. 20). Jak wtakim razie naley
bo zdzieckiem dzieje si co niedo- ocenia fakt, e do Stowarzysze-
brego, syszy wtpliwej jakoci po- nia ktre zreszt wci jest mao
rady wrodzaju: To dobrze, wida, znane co miesic dociera okoo
e organizm walczy!, To normalne, 200 zgosze o gwatownym po-
wszystkie dzieci tak maj, We- gorszeniu stanu zdrowia dziecka
dug mnie to nie jest NOP, bo jakby bezporednio po szczepieniach?
by, tobym zgosia, To nic takie- A ilu rodzicw zupenie nie wie,
go, ale na wszelki wypadek prosz e po szczepieniu moe si sta
przyoy altacet w miejscu wku- co zego? Przecie lekarze przed-
cia ida czopek zparacetamolem. stawiaj szczepionki jako cud me-
Nie ma rzetelnych bada, diagnozy dycyny XXI wieku, wmawiajc, e
inie ma mowy ozgoszeniu NOP-u s cakowicie bezpieczne, a jedy-
do sanepidu. nymi objawami poszczepiennymi
[ 23 ]
mog by niewielka gorczka iza- odmowy zgoszenia NOP-u (lub jego
czerwienienie w miejscu wkucia. podejrzenia) przez lekarza naley
Wychodzi na to, e w Polsce pisemnie powiadomi: jego przeo-
wszystkie powikania poszcze- onych, Naczeln Izb Lekarsk, Na-
pienne to zaczerwienienie i stan rodowy Fundusz Zdrowia oraz Mi-
podgorczkowy, wystarczy okad, nisterstwo Zdrowia. Mona rwnie
zbicie temperatury, ipo kopocie. zgosi problem do prokuratury.
Reszta objaww nie ma zwizku ze
szczepieniem. Oglnopolskie Stowarzyszenie
Dlatego te rodzice powinni Wiedzy oSzczepieniach STOP NOP
dysponowa cho podstawow Oglnopolskie Stowarzysze-
wiedz na temat moliwych zmian nie Wiedzy o Szczepieniach STOP
zachowania i zdrowia swojego NOP od czterech lat stara si
dziecka po kadym szczepieniu. zwrci uwag posw i senato-
Obserwacja dziecka jest niezbdna, rw, urzdnikw i lekarzy na pro-
aby wychwyci nawet najmniej- blemy zwizane ze szczepieniami
sze zmiany. Pozwoli to na podjcie w Polsce. Stowarzyszanie nie wy-
szybkich dziaa razem zlekarzem, stpuje przeciwko szczepieniom,
aby przeciwdziaa ewentualnym lecz opowiada si za zniesieniem
trwaym skutkom powika po- obowizku i przymusu szczepie,
szczepiennych. Od szybkiej po- wprowadzeniem wolnoci wyboru
mocy lekarzy specjalistw czsto i szacunkiem do wiadomych de-
zale skuteczne leczenie i reha- cyzji obywateli. W tym celu, oczy-
bilitacja. Dziaania na wasn rk wicie, dana osoba lub jej opiekun
nie wydaj si najlepszym rozwi- musi otrzyma od lekarza obiek-
zaniem, cho bardzo czsto to ro- tywne ipene informacje obilansie
dzice s pozostawieni zproblemem korzyci iryzyka, wodniesieniu do
sami sobie. indywidualnej sytuacji istanu orga-
W przypadku niezgoszenia nizmu. Dziecko nie jest wasnoci
NOP-u (lub jego podejrzenia) przez pastwa. Dbao ojego zdrowie to
lekarza rodzic powinien uzyska kse- obowizek rodzicw i opiekunw
rokopi dokumentacji medycznej prawnych, to do nich naley de-
(najlepiej zrobi fotokopi samemu, cyzja oszczepieniu ito oni, razem
aby mie dowd na wypadek fa- zdzieckiem, bd zawsze ponosi
szowania dokumentacji), isamemu konsekwencje swoich wyborw.
zgosi NOP do sanepidu oraz do Stowarzyszenie domaga si
URPL (Urzd Rejestracji Produktw wprowadzenia jasnego, czytelnego
Leczniczych). Jednoczenie ofakcie i skutecznego systemu rozpozna-
[ 24 ]
wania, zgaszania i egzekwowania Ksika Bezlitosna immuniza-
zgosze powika poszczepiennych. cja. Prawda oszczepionkach moe
Jest to danie korzystne dla ka- pomc wposzukiwaniach wasne-
dego obywatela Rzeczypospolitej go miejsca wwiecie dezinformacji
Polskiej. Ponadto Stowarzyszenie i przekama medycznych. Prze-
postuluje ustanowienie funduszu cie kademu rodzicowi chodzi tyl-
odszkodowa dla dzieci idorosych ko ojedno: aby jego dziecko byo
dotknitych powikaniami poszcze- zdrowe. Ale czy droga do zdrowia
piennymi i utworzenie grupy eks- ma polega na przymuszaniu do
pertw, niezalenych od koncernw podejmowania zdrowotnego ryzy-
farmaceutycznych, do opiniowania ka? Na przyjmowaniu sw leka-
szczepionek dostpnych na polskim rza na wiar? Na zamianie chorb
rynku. Jest to potrzeba tym bar- wieku dziecicego (obecnie wpo-
dziej palca, e wPolsce stosuje si nad 90% o lekkim przebiegu) na
szczepionki nieuywane wEuropie nieuleczalne choroby przewleke
Zachodniej (Euvax B przeciwko (padaczka, autyzm, nowotwo-
WZW typu B, podawana w1. dobie ry, cukrzyca)? Pamitajmy wic
ycia, DTPw przeciwko bonicy, o najwaniejszym: nikt nie zwolni
tcowi ikrztucowi, zpenokomr- nas zodpowiedzialnoci za wasne
kowym komponentem krztuca, zdrowie izdrowie naszych dzieci
OPV doustna szczepionka z y- zdobywajmy wic wiedz oszcze-
wym wirusem polio, choroby Hei pieniach (i ochorobach zakanych)
nego-Medina). Niedawne rezygna- zwielu rde, zkadej strony, isa-
cje 26 osb zpenionych przez nie modzielnie podejmujmy decyzj,
funkcji konsultantw medycznych, co dalej.
po wprowadzeniu przez ministra Jeli ta ksika sprawi, e cho
zdrowia wymogu ujawniania docho- jeden rodzic lub jeden lekarz zada
dw powyej 300 zotych pocho- sobie pytania Czy to, co do tej
dzcych zkoncernw farmaceutycz- pory zrobiono wkwestii szczepie,
nych, daj do mylenia. jest waciwe i dobre dla dzieci?
Powyej przedstawilimy tylko Czy mona poprawi obecn sytu-
bardzo oglny zarys wad systemu acj wtrosce onasz przyszo?
szczepie wPolsce. O rzeczywistym iznajdzie na nie odpowiedzi, to jej
stanie rzeczy rodzice przekonuj si zadanie zostao spenione.
codziennie na skrze wasnej iswo-
ich dzieci. Przemysaw Cuske
[ 25 ]
Cele statutowe Stowarzyszenia STOP NOP to:

1. Promocja iochrona zdrowia publicznego woparciu oholi-
styczn koncepcj czowieka iwiata.
2. Poprawa bezpieczestwa ijakoci usug medycznych.
3. Przeciwdziaanie wystpowaniu niepodanych odczynw
poszczepiennych (NOP).
4. Poszerzanie iupowszechnianie wiedzy na temat faktycz-
nego bezpieczestwa iskutecznoci tzw. szczepie ochronnych
oraz alternatywnych metod stymulacji ukadu odpornociowego
organizmu udzieci idorosych.
5. Wspieranie oraz ochrona praw imienia osb, atake ro-
dzin dotknitych skutkami niepodanych odczynw poszcze-
piennych lub stosujcych alternatywne wstosunku do szczepie
ochronnych metody zapobiegania zakaeniom ichorobom za-
kanym.
6. Respektowanie wolnoci iswobd obywatelskich, atake
praw czowieka ipacjenta, szczeglnie wzakresie wyboru meto-
dy profilaktyki i leczenia chorb, wtym chorb zakanych.
[ 26 ]
POSTULATY Z PETYCJI STOP NOP
Petycja ws. zmuszania rodzicw idzieci do szczepie

i ochrony dzieci przed odczynami poszczepiennymi (13.04.2011)
DAMY:
1. Natychmiastowego wstrzymania iuznania za bezprawne wszelkich restrykcji
wobec rodzicw, ktrzy kierujc si dobrem swoich dzieci, podejmuj suwerenne
decyzje odnonie do tego, czy, kiedy ijakie szczepionki bd podane ich dzieciom.
2. Wprowadzenia jasnych zapisw wdokumentach prawnych, respektujcych
prawo rodzicw do odmowy szczepienia swoich dzieci.
3. Usprawnienia systemu identyfikacji, kontroli ileczenia niepodanych od-
czynw poszczepiennych (w skrcie NOP).
4. Utworzenia specjalnego funduszu odszkodowa dla osb dotknitych
trwaym uszczerbkiem zdrowia lub utrat bliskich wskutek wystpienia niepo-
danych odczynw poszczepiennych.
Peny tekst petycji: http://www.petycje.pl/7000
Skarga dotyczca ignorowania powika poszczepiennych

i niedziaajcego systemu NOP(22.09.2013)
DAMY:
1. Opracowania nowego systemu identyfikacji, kontroli ileczenia niepoda-
nych odczynw poszczepiennych (NOP), wcznie zopracowaniem procedur gwa-
rantujcych opiekunom prawnym idorosym pacjentom peny udzia wtym pro-
cesie.
2. Utworzenia specjalnego funduszu odszkodowa dla osb dotknitych
trwaym uszczerbkiem zdrowia lub utrat bliskich wskutek wystpienia NOP ipo-
wika poszczepiennych.
3. Utworzenia listy biegych ekspertw niezalenych od koncernw far-
maceutycznych, wtym producentw szczepionek na potrzeby wydawania opi-
nii niezbdnych wtoku spraw sdowych dotyczcych powika poszczepiennych
(z obowizkiem zoenia owiadczenia okonflikcie interesw).
Peny tekst petycji: http://petycje.pl/9970
[ 27 ]
Petycja wsprawie wolnoci wyboru szczepie

i wycofania niebezpiecznych dla zdrowia
dodatkowych skadnikw zawartych wszczepionkach
(petycja skierowana wsplnie zInstytutem Ochrony
Zdrowia Naturalnego zsiedzib wBrukseli)
Poprzez niniejsz petycj domagamy si:
1. Prowadzenia rzetelnych bada nad niebezpiecznymi skadnika-
mi szczepionek (aluminium, rt, formaldehyd, skwalen, polisorbat 80)
w celu informowania naukowcw, lekarzy, personelu medycznego oraz ca-
ego spoeczestwa oryzyku, ktre si znimi wie, oraz bada porwnu-
jcych stan zdrowia dzieci szczepionych wedug penego programu szcze-
pie inieszczepionych. Badania takie maj sens tylko wtedy, gdy zesp je
prowadzcy skada si zniezalenych naukowcw, ktrzy zoyli owiad-
czenia obraku konfliktu interesw, oraz gdy prowadzi dialog spoeczny za
porednictwem Internetu lub niezalenych od producentw szczepionek
stowarzysze pacjentw.
2. Zaprzestania wimi zasady ostronoci stosowania niebezpiecz-
nych skadnikw w szczepionkach, dopki nie zostan przeprowadzone
powysze badania inie poznamy ich wynikw.
3. Skuteczniejszego formalnego zobowizania lekarzy przeprowadzaj-
cych szczepienia do:
a) przeprowadzenia bardzo dokadnego, potwierdzonego na pimie
wywiadu z pacjentem (rodzicami lub opiekunami w przypadku, gdy pa-
cjentem jest dziecko) odnonie do aktualnego stanu zdrowia, alergii, ast-
my, chorb immunologicznych, neurologicznych oraz powika poszcze-
piennych upacjenta iczonkw jego rodziny,
b) rzetelnego informowania pacjenta (rodzicw lub opiekunw
w przypadku, gdy pacjentem jest dziecko) o wszystkich dostpnych na
rynku szczepionkach, aby pacjent (lub jego rodzic czy opiekun) mg doko-
na wiadomego wyboru preparatu, ktrym ma zosta zaszczepiony,
c) rzetelnego informowania pacjenta (rodzicw lub opiekunw
w przypadku, gdy pacjentem jest dziecko) owszystkich moliwych niepo-
danych odczynach ipowikaniach poszczepiennych wymienionych winfor-
macji oprodukcie io koniecznoci niezwocznego zgoszenia ich lekarzowi,
[ 28 ]
Pastwo nie ma prawa powica ani jednego czowieka
nawet wcelu ratowania milionw, gdy kada jednostka
jest niezwykle cenna iwarta rwnie wiele co milion innych.
Naraanie czowieka naoperacj, ktra wnajlepszym wypadku

nie przynosi adnej korzyci, za wwielu innych zagraa zdrowiu
iyciu, to akt nieuprawnionego zamachu nawolno jednostki,
zamachu nieusprawiedliwionego nawet zpunktu widzenia
bezpieczestwa poszczeglnych osb.
dr Lew Brazol
Rzekoma korzy ifaktyczna szkoda
szczepie przeciw ospie (1884 r.)
Szczepionki. Podstawowe problemy
O konkretnych chorobach niczy si do omwienia kwestii
i szczepionkach bdziemy mwi wsposb bardzo oglny.
wosobnych rozdziaach, aniniejszy Przede wszystkim chc zwr-
chc powici problemom maci uwag naniezwyko samego
jcym zwizek ze szczepionkami zabiegu szczepienia lub, jak inni
iszczepieniami wogle. go nazywaj, immunizacji stoso-
Praktyka szczepie jest uomna wania tego drugiego terminu bd
zbardzo wielu punktw widzenia unika nakartach swojej ksiki2.
medyczno-biologicznego, praw- Kiedy mwimy ojakiej formie
nego, etycznego, socjologicznego, leczenia, jej skutecznoci, powika-
filozoficznego, ekonomicznego, niach, cenie (zarwno w dosow-
i uargumentowane omwienie nym, jak iprzenonym sensie), kt-
kadego z nich atwo zapewnio- r przychodzi nam paci zato, by
by materia na grub ksig. Te- pozby si jakiej choroby lub spo-
raz jednak jestem zmuszony ogra- wolni jej niszczycielski dla naszego
[2]Mona jedynie aowa, e termin, ktry jest zgruntu bdny, wystpuje nawet wUsta-
wie Federalnej Rosji (Ustawa oprofilaktyce immunologicznej chorb infekcyjnych); na-
leao oczywicie zastosowa termin profilaktyka szczepieniowa. Taka zamiana poj
wcale nie jest tak nieszkodliwa, jak mogoby si wydawa, poniewa stwarza faszywe
wraenie, jakoby szczepionka czynia ludzi odpornymi, czyli chronionymi przed wszelkimi
chorobami, niepodatnymi nanie, jeli przestrzega cisego znaczenia tego sowa (z aci-
ny: immunire wzmacnia od wewntrz, chroni lub immunis uwolniony, pozbawiony
czego. Arnaudow G., Terminologia medica polyglotta. Medyczna terminologia wpiciu
jzykach, Sofia 1979, s. 204). Wrzeczywistoci za immunizacj jest uzyskanie ochronnych
przeciwcia zmleka matki lub krwi matki, czy te przekazanie naturalnej choroby. Mona
umownie uzna ten termin jako rwnie pasujcy do leczenia surowicami uzyskanymi od
superodpornych ludzi lub zwierzt, lecz jest on cakowicie niestosowny wkontekcie szcze-
pie. Szczepionka nie czyni czowieka niepodatnym nachoroby przeciwnie, pozajelitowe
podanie szczepionek czyni czowieka nosicielem przewlekej infekcji poszczepiennej, osa-
biajc nastpnie ukad odpornociowy gospodarza iwaden sposb nie immunizujc go!
Bardzo trafnie wyrazia t opini australijska badaczka, doktor Vera Scheibner: Odpor-
no nie stanowi rezultatu podania patogenu (i innych czynnikw infekcyjnych isubstancji
toksycznych). Ju od okoo stu lat oficjalne badania immunologiczne wykazuj, e infekcje
szczepieniowe nie uodparniaj. Uwraliwiaj, czyni szczepionego bardziej podatnym nate
[ 31 ]
uczyni go w niewiadomym stop- Niewielu pediatrw posiada wy-
niu chorym, aby potem ten sta si starczajce pojcie otym, jaki jest
zdrowszym? A jeli zastanawiaj skad szczepionek, jakie s parame-
si, to czyby si zni zgadzali? try toksykologiczne tych substancji,
Trudno obecnie znale kraj, jakie jest najwysze dopuszczalne
w ktrym szczepie dokonywa- stenie (NDS) w organizmie czo-
oby si przymusowo. Praktycz- wieka, jakie powikania po podaniu
nie nie istniej kraje uwaajce szczepionki zostay opisane.
si zademokratyczne, wktrych Nawet wmiar fachowy lekarz
rodzice nie mogliby dokona wol- sabo orientuje si w meandrach
nego iwiadomego wyboru pole- funkcjonowania ukadu immu-
gajcego na odmowie szczepie nologicznego, w tym, jak si on
[prawdopodobnie autor nie od rozwija, jaka jest natura chorb
wiedza Polski przyp. red.]. autoimmunologicznych, ktrych
Jednak rzeczywicie wiadomy liczba w ostatnich latach zwik-
wybr moe opiera si jedynie sza si w zastraszajcym tempie,
napenej informacji, adostp do proporcjonalnie do wzrastajcej
niej jest absolutnie niezadowala- liczby szczepie6.
jcy wanie dlatego, e taka in- Przy niewiarygodnym przea-
formacja bardzo czsto nie tyle dowaniu programu akademii me-
nie dziaa nakorzy szczepie, co dycznych przez dyscypliny mie-
wrcz wskazuje na wyrzdzane ciowe iniemajce adnego zwiz-
przez nie szkody. ku z przysz praktyk medyczn
Informacja ta jest trudno dostp- biologi, fizyk, rne chemie
na nie tylko dla rodzicw, lecz rw- (pod wieloma wzgldami powta-
nie dla pracownikw medycznych. rzajce program szk podstawo-
[6]Z ostatnich danych, ktre zdoaem odszuka naten temat: Choroby autoimmunolo-
giczne atakuj ju jednego nadziesiciu ludzi wEuropie iAmeryce Pnocnej (...) ich czsto-
tliwo gwatownie wzrosa wcigu ostatnich kilku lat, co udokumentowano wprzypadku
cukrzycy typu pierwszego istwardnienia rozsianego (...) wcigu ostatnich dziesiciu lat
nagromadziy si doniesienia ornych skutkach ubocznych szczepie, ktre wczeniej
nie wystpoway lub nie byy uznawane... Doniesienia te skupiaj si nazjawisku autoim-
munologii inapojawieniu wpeni rozwinitych chorb autoimmunologicznych.... Autorzy
publikacji, dwaj izraelscy profesorzy zeszpitali uniwersyteckich Assaf HaRofeh Hospital
iChaim Sheba Medical Center at Tel Hashomer, dochodz do wniosku, e Istniej jasne
przesanki, e szczepionki mog wywoywa iprawdopodobnie wywouj autoimmuno-
logiczne skutki uboczne imog nawet uruchomi wpeni rozwinite choroby autoimmu-
nologiczne, chocia wdo rzadkich przypadkach... (Tishler M., Shoenfeld Y., Vaccination
May be Associated with Autoimmune Diseases, The Israel Medical Association Journal
2004, 6(7), s. 430432). W rzadkich przypadkach?! Ile jeszcze dzieci musi ucierpie wwy-
[ 35 ]
wych w bardziej skomplikowanej wprowadzanie wycie odgrnych
postaci jako danina narzecz zapo- planw cigania grupy docelowej
mnianych, susznie minionych cza- poddawanej szczepieniom7.
sw, w ktrych wczorajsi ucznio- Rosyjscy autorzy pisz: Ostat-
wie przychodzili z klasycznych nimi laty, wzwizku ze wzrostem
gimnazjw bez twardych podstaw liczby dzieci, ktre przebyy ci-
dotyczcych nauk przyrodniczych) kie powikania w okresie okoo-
immunologia wykadana jest porodowym imajcych poraenie
wpopiechu imimochodem, przy mzgowe zwizane zniedotlenie-
czym nawet nie oddzielnie, tylko niem, pojawia si konieczno
z jakiego wzgldu na wykadach ucilenia kalendarza szczepie
z mikrobiologii tak jakby jedy- profilaktycznych dla tej kategorii
nym zadaniem ukadu immunolo- pacjentw. Uniwersalno mecha-
gicznego bya walka z czynnikami nizmw immunologicznych pod-
infekcyjnymi. czas odpowiedzi na oddziaywanie
Ostatnimi czasy coraz czciej infekcyjne, toksyczne i stresowe,
syszy si okonfliktach midzy im- wana rola procesw autoimmu-
munologami ipraktykujcymi leka- nologicznych, ontogenetyczne
rzami pierwsi maj znacznie lep- cechy odpowiedzi immunologicz-
sze pojcie otym, czym mog gro- nej (w szczeglnoci apoptoza
zi szczepienia, ado drugich naley neonatalnych limfocytw B przy
niku autoimmunologicznych skutkw szczepie, by odpowiadao to kryteriom naukowym

tak wymagajcym, kiedy mowa ouznaniu zwizku szczepie zchorobami imierci po ich
podaniu, itak agodnymi, kiedy mowa opoytku wynikajcym ze szczepie? Dzikuj pro-
fesorowi Y. Shoenfeldowi za uprzejme nadesanie mi materiaw. Zreszt zdolno olejw
wglowodorowych, uywanych w szczepionkach w charakterze adjuwantw, do ktrych
naley na przykad skwalen, do wywoywania reakcji autoimmunologicznych wykazano
ju dowiadczalnie. Patrz Kuroda Y., Autoimmunity induced by adjuvant hydrocarbon oil
components of vaccine, Biomedicine & Pharmacotherapy, Jun 2004, (58)5, s. 325337.
[7]Wystpowanie tego kryzysu wstosunkach teoretykw ipraktykw zostao po-
twierdzone naniedawnej midzynarodowej prestiowej konferencji zwoanej zokazji dwu-
stulecia eksperymentu Jennera istulecia mierci Pasteura: Immunologia, ktra rozwina
si kiedy dziki szczepieniom, obecnie zajmuje si bardziej kwestiami teoretycznymi ipre-
stiowymi. Niektrzy immunolodzy uwaaj, e spotkanie wakcynologii iimmunologii byo
jedynie historycznym przypadkiem. Immunolodzy zadaj sobie pytanie co do dugotrwaych
skutkw szczepie. Naprzykad, czy zwikszajca si liczba choniakw zwizana jest ze
szczepieniami? Wwietle pojawienia si nowych wirusw czy stare choroby wyparte
przez szczepionki zostay zastpione przez nowe, groniejsze? (Moulin A.M., Philosophy
of Vaccinology [w:] Vaccinia, Vaccination, Vaccinology. Jenner, Pasteur and their Successors.
International Meeting on the History of Vaccinology, 68 December 1995, Marnes-La-Coqu-
ette, Paris, France. Pary 1996, s. 21).
[ 36 ]
znacznym obcieniu antygeno- forum Amerykaskiej Akademii
wym, utrudnienie wsppracy Pediatrii w1982 roku przedoono
midzy limfocytami T ilimfocyta- rezolucj nawoujc do zapewnie-
mi B unoworodkw, niezdolno nia takiego stanu rzeczy, wktrym
neonatalnych limfocytw B do rodzicw informowaoby si o ko-
izotypowego przeczania synte- rzyciach iryzyku wynikajcym ze
zy immunoglobulin zIgM na IgG) szczepie.
podaje wwtpliwo konieczno Rezolucja nalegaa, by Amery-
wczesnej stymulacji antygenowej kaska Akademia Pediatrii przygo-
wcelach profilaktycznych istano- towaa wjasnym iprzystpnym j-
wi podstaw do starannego dyna- zyku informacje, zktrymi rozsdni
micznego zbadania tych aspektw rodzice zechcieliby si zapozna,
z puntu widzenia wspczesnej natemat korzyci iryzyka szczepie
nauki. Niemniej obowizujce nor- wynikajcych zkalendarza, ryzyka
matywy nie uwzgldniaj opisa- chorb, ktre mog by powstrzy-
nych szczegw8 . Co przeszka- mane przez szczepionki, i jak naj-
dza w uwzgldnianiu tych szcze- wicej oglnych ubocznych reakcji
gw? Czyby konieczno uzyski- naszczepienia iich leczenia.
wania maksymalnej wyszczepial- Prawdopodobnie zebrani leka-
noci bez liczenia si ze zdrowiem rze uznali, e rozsdni rodzice nie
dzieci ani zdanymi naukowymi? powinni mie dostpu do informa-
Informacje otym, e szczepionki cji tego typu, irezolucj odrzucili9.
s nieskuteczne, a ich stosowanie Zwolennicy szczepie otwarcie
moe by grone, s starannie fil- przyznaj, e nadmierna ilo in-
trowane, aby rodzicom nie rzucay formacji moe zaszkodzi ich szcze-
si woczy niepoprawne, nieodpo- pieniowym sukcesom:
wiadajce oficjalnej wersji badania, Twrcy broszur powinni ustali
ktre mog wywoa wtpliwoci podstawowe rzeczy, ktre pacjent
rodzicw co do tego, czy wyrazi (lub rodzic) powinien wiedzie, by
zgod naszczepienie dzieci. zachowa si we waciwy spo-
Na przykad, jak donosi pro- sb [czyli da zaszczepi siebie
fesor collegeu medycznego przy lub swoje dziecko dop. red.]. Nie
Uniwersytecie Illinois, pediatra Ro- trzeba skupia si naszczegach.
bert Mendelsohn (19221988): Na Podczas pisania broszury naley
[8]Woodin N., Dektiarewa M., Immunologia okresu okooporodowego. Problemy iper
spektywy, Pediatria 2001, 4, s. 48.
[9]Mendelsohn R., The Medical Time Bomb of Immunization Against Disease, East West
Journal, Nov 1984.
[ 37 ]
dy do wywoania podanego osobist spraw kadego czonka
zachowania, nie za do prezento- spoeczestwa lub jego opiekunw.
wania dogbnej wiedzy10. Jednak wcale nie bezinteresowni
Oto zalecenie doktora Martina adepci teorii szczepieniowych sta-
Smitha z Departamentu Zdrowia raj si pozyska cae spoecze-
USA, ktry odpowiada zapublikacj stwo (i wcelu prowadzenia takiej
broszur informacyjnych dla rodzi- polityki niestety dysponuj odpo-
cw: wiednimi rodkami).
Obfito i zoono materia- Amerykaski socjolog Iwan Illich
u moe wprowadzi zamieszanie susznie zauway w swej synnej
wumysach rodzicw ibez potrze- ksice Medical Nemesis [ksi
by wywoa ich niepokj11. ka niewydana w jzyku polskim
Waciwie robi si wszystko, dop. red.] przeoonej namnstwo
aby nie wywoa niepokoju prze- jzykw, e medycyna szkodzi
szkadzajcego masowym szczepie- zdrowiu nie tylko za porednic-
niom. Podobne przykady zatajania twem agresji wymierzonej prze-
negatywnych informacji o szcze- ciw jednostce, lecz rwnie przez
pionkach mona mnoy bez liku. wpyw swych organizacji spoecz-
Zreszt jeli wszystko ogranicza- nych nacae rodowisko12.
oby si do kwestii osobistej wiedzy Mwic o szczepionkach, nale-
i wasnych wyobrae o tym, co y podkreli szczeglne zagroe-
jest dobre, a co ze dla wasnych nie wynikajce ze szczepieniowej
dzieci i dla samego siebie, mona koncepcji odpornoci zbiorowej.
byoby pogodzi si z wszelkimi Szczepienia to nie sprawa osobi-
szczepieniowymi bzdurami. Wko- sta. Jest to w istocie kwestia spo-
cu szczepienia byyby po prostu eczna, poniewa przeznaczeniem
[10]Parent Comprehension of Polio Vaccine Information Pamphlets, Paediatrics, Jun

1996, 97 (6 Pt 1), s. 809. Nowozelandzkie Stowarzyszenie wiadomoci szczepieniowej
(The Immunisation Awareness Society Inc.), cytujc te sowa, dodao wswym artykule
prasowym z22 wrzenia 2002 roku krtki komentarz: Zachowa si we waciwy spo-
sb oznacza uzyskanie jak najwikszej liczby rodzicw wykonujcych swym dzieciom
szczepionki. Szczegy, naktrych nie naley si skupia, to wcale nie te, ktrych rodzice
faktycznie nie musz zna, lecz te, ktre nie s wstanie doprowadzi do maksymalnej liczby
szczepie. Innymi sowy: Nie udostpniajcie informacji, ktra moe doprowadzi rodzicw
do rezygnacji ze szczepie. Udostpniajcie tylko t informacj, ktra zmusi ich do wykony-
wania szczepie (przekad narosyjski E. Szewenkowa Auckland, Nowa Zelandia).
[11]Vaccine brochures [w:] proposes changes AAP News, Jun 1989, s. 2. Cytuj za:
Neustaedter R., The Vaccine Guide. Making an Informed Choice, Berkeley, California
1996, s. 9.
[12]Illich I., Medical Nemesis: The Expropriation of Health, Nowy Jork 1976, s. 40.
[ 38 ]
przeciwciaa chroni, nie mwic jce si ciosy wymierzane wroz-
ju o tym, w jakiej iloci. Inny wijajcy si ukad odpornocio-
czonek Komitetu posun si jesz- wy mog by przedstawiane jako
cze dalej, dodajc: Mechanizm absolutnie niegrone wycznie
obronny (immunologiczny) jest wpropagandowej literaturze szcze-
nieznany. Co si dzieje w odpo- pieniowej.
wiedzi na wniknicie infekcji po- Szybko rosnca zachorowalno
wstaj przeciwciaa czy odpowied dzieci narne alergie, nie mwic
komrkowa, a moe wcza si ju o chorobach nowotworowych
jaka pami?. Komitet Doradczy i autoimmunologicznych, to naj-
ds. Praktyki Szczepie stwierdzi lepszy dowd na to, e przyroda
to samo wstosunku do szczepion- reaguje na bezmyln i nieodpo-
ki przeciw krztucowi: Analiza wiedzialn ingerencj czowieka
skutecznoci nie ustalia bezpo- wustalone przez ni prawa.
redniego zwizku midzy wy- Oto co pisze wswym licie do
twarzaniem przeciwcia iochron Rosyjskiego Narodowego Komitetu
przed krztucem28 . O tym, e Bioetyki immunolog onkologiczny
obecno przeciwcia, ktrych wy- profesor W. Gorodiowa: Niezale-
twarzanie jest celem szczepienia, nie od tego, jak krtkotrwae bd
wcale nie oznacza ochrony przed formy patologii immunologicznej,
chorob, bdziemy jeszcze mwi wszystkie one sprowadzaj si do
na amach tej ksiki. zaburzenia rwnowagi ukadw
Sprzeczne z natur pozajelito- limfocytw T, prowadzc do roz-
we przenikanie do organizmu zo- strojw czynnociowych istruktu-
onego kompleksu biologicznego, ralnych zdrowia dziecka.
wktrym s obecne metale cikie Zapas limfocytw ulega stop-
(rt), trucizny (fenol), znane kance- niowemu wyczerpaniu, a orga-
rogeny (formaldehyd), aluminium nizm staje si bezbronny wobec
(glin), zanieczyszczenia szczepionek rnych czynnikw antropogenicz-
(na przykad mykoplazma lub wiru- nych. Czowiek starzeje si owiele
sy ludzkie iodzwierzce), wywouje zawczenie. Naturalne, fizjologicz-
bardzo powane wtpliwoci co do ne starzenie si to proces stopnio-
bezpieczestwa takiego zabiegu. wego ganicia, widnicia wszyst-
Cigy i sprzeczny z natur kich ogniw ukadu odpornociowe-
stres immunologiczny, powtarza- go. Szczepienia za przyspieszaj,
[28]enpenny S.J., Vaccines. The Risks. The Benefits. The Choices. Parental Manual, New
Medical Awereness Seminars.
[ 52 ]
reumatoidalne zapalenie staww, by nie szkodzi. Wyjcie zsytuacji
tocze rumieniowaty ukadowy, polegaoby na opracowaniu szcze-
choroba Parkinsona i prawdopo- pionek bez wykorzystywania jakich-
dobnie rak31. Na tej samej kon- kolwiek metod biotechnologicznych,
ferencji z wykadem zawierajcym by moe czystej syntezy chemicz-
analogiczne wnioski wystpi rw- nej. Kady lekarz wie, e w chwili
nie wirusolog Wendell D. Win- obecnej nie ma takich szczepionek.
ters ze szpitala przy Uniwersytecie Drugi problem polega na zastoso-
wLos Angeles32. waniu ywych atenuowanych szcze-
W rosyjskim podrczniku do pa- pionek wirusowych. W dziaaniu
tofizjologii dla studentw iaspiran- atenuacji (osabienia waciwoci
tw akademii medycznych profesor patogennych przez laboratoryjne
G. Ignatiewa z Instytutu Immuno- manipulacje in vitro lub na zwierz-
logii pisze: Wszystkie wspczesne tach) kryje si jeszcze jedno kam-
preparaty szczepionkowe uzyskuje stwo. Rzecz wtym, e wprowadza-
si przy pomocy metod biotechno- jc wczeniej atenuowany ywy
logii zzastosowaniem surowic iko- mikroorganizm do ywego ciaa
mrek zwierzcych. Jak si okazuje, ludzkiego, nie jestemy w stanie
u zwierzt wystpuj nadzwyczaj okreli, anawet kontrolowa dal-
grone dla czowieka infekcje prio- szej jego ewolucji w stron wzros
nowe iretrowirusowe. Oczyszczenie tu patogennoci, jego rekombinacji
szczepionki zdomieszek potencjal- genetycznych zinnymi mikroorgani-
nie zawierajcych te infekcje jest zmami (a takich czynnikw jest wie-
z zasady niemoliwe (bez utraty le) zpowstawaniem nowych form
antygenu uodparniajcego). Takie ycia. Dlatego niezalenie od tego,
powane zjawisko zmusza do przy- jak dobry byby efekt ochronny y-
znania, e szczepic ludno, me- wych szczepionek, stosujcy je le-
dycyna niewiadomie [?! autor] karz rwnie nie przestrzega zasady,
amie podstawow zasad goszc, by nie szkodzi33.
[31]Simpson R.V., RNA-Containing Viruses in Human Can Be Transcripted Into DNA-Provim-

ses. Warto doda, e po tym, jak owiadczenie stao si gone iwywoao due zamieszanie,
prace nad t wan dla ycia kwesti zostay przez Simpsona przerwane wzwizku ztym, e
wykonujcy j badacz porzuci laboratorium. Amwi si, e nie ma ludzi niezastpionych!
Patrz: Mendelsohn R.S., Immunizations. The terrible risk your children face that your doctor
wont reveal, Atlanta 1988, s. 2829.
[32]Moscowitz R., The Case Against Immunizations, Journal of the American Institute of
Homeopathy, Mar 1973, 76, s. 23.
[33]Ignatiewa G., Ukad immunologiczny ipatologia [w:] Aktualne problemy patofizjologii
(wybrane lekcje), red. B. Moroz, 2001, s. 116.
[ 54 ]
instancji, wrzeczywistoci wszystko wydania niniejszej ksiki wynosi
odbywao si dokadnie naodwrt o okoo 6250 dolarw USA]. Jed-
wycznie wwyjtkowych przypad- nak jeli mowa onieodwracalnym
kach odszkodowania udawao si poraeniu ukadu nerwowego, to
uzyska naetapie opinii eksperta. suma odszkodowania moe osig
Niemal wszystkie bez wyjtku n wiele milionw dolarw, ktre
pozwy trafiaj do wyszej instancji, zostan przeznaczone napielgna-
asprawy trwaj latami, wykacza- cj okaleczonego dziecka.
jc ofiary szczepie lub ich krew- Zatem odwlekanie w czasie
nych moralnie ifinansowo. Ustawa uznania zwizku szczepionki zcho-
staa si atw zdobycz dla zain- rob ma nacelu po prostu docze-
teresowanej strony, gwarantujc kanie mierci ofiary, by zapaci
nietykalno biznesowi szczepienio- znacznie mniej.
wemu, jednoczenie wniczym nie Nie mwi ju o t ym, e
pomagajc jego ofiarom!61. Naley o zmar ym wszyscy oprcz jego
tu jeszcze zauway, e pod wielo- krewnych szybko zapomn, a nie-
ma wzgldami mier ofiary szcze- penosprawny bdzie przez dugie
pie jest znacznie korzystniejsza dla lata ywym wiadectwem sku-
zwolennikw szczepionek ni jego tecznoci ibezpieczestwa szcze-
niepenosprawno. pie, przywodzc na myl innym
Po pierwsze, zawsze istnieje rodzicom niepoprawne wtpli-
szansa zrzucenia mierci na jaki woci, czy warto naraa dzieci
przypadek w rodzaju zespou natakie ryzyko.
nagej mierci eczkowej (SIDS) Swj udzia wbiznesie szczepie-
niemowlt i w ogle uniknicia niowym maj nie tylko producenci
wypaty odszkodowania. i wysi urzdnicy medyczni, lecz
Po drugie, nawet w przypad- rwnie szeregowi lekarze.
ku dowiedzionej mierci wwyniku Nawet przy tak rozpaczliwej
szczepienia krewni ofiary otrzy- walce prowadzonej przez wadze
muj sum okoo wierci milio- medyczne przeciwko rodzinom
na dolarw i kwesti uznaje si okaleczonych i zmarych dzieci, na
za zamknit [zgodnie z ustaw skutek ktrej jedynie jedna czwar-
oprofilaktyce szczepie chorb za ta zwracajcych si o odszkodowa-
kanych w Rosji 300 minimalnych nia otrzymuje je, do 1997 roku po-
wynagrodze za prac, co wchwili nad tysic rodzin uzyskao wypaty
[61]Szczegy: Geier D., Geier M., The true story of pertussis vaccination: asordid legacy?,
History of Medicine and Allied Sciences, Jul 2002, 57(3), s. 249284.
[ 71 ]
Powikania poszczepienne
Po wykluczeniu, zdawaoby si, wszystkich przyczyn

oprcz szczepienia, wwielu przypadkach pozostaj wtpliwoci
co do zwizku przyczynowo-skutkowego
midzy powikaniami iszczepionk.
T. Bektemirow
Wspczesne podejcie do analizy reakcji
ipowika poszczepiennych,
Szczepienia, lipiecsierpie 2000)69
Krtko przed tym, jak rozpocz- Do swego artykuu autorka wy-

em prac nad drugim wydaniem korzystaa raport Immunizacja.
Bezlitosnej immunizacji, nowoze- Inny pogld pani Butler, ogoszo-
landzka dziennikarka Hilary Butler ny na zebraniu Towarzystwa na
przysaa mi rkopis swej nowej rzecz Porodw Domowych wHa-
ksiki. Fragment biografii Hilary milton 2 listopada 1985 roku. Na-
podsun mi ide opracowania od- gle nasz telefon zacz bez przerwy
dzielnego rozdziau opowikaniach dzwoni. Miaam wraenie, e ro-
poszczepiennych. We fragmen- dzice, ktrzy zetknli si zproble-
cie tym mowa bya ozdarzeniach, mami szczepie, nieoczekiwanie
ktre nastpiy po publikacji arty- zaludnili Now Zelandi. Telefonu-
kuu Kirsten Walner Co jest gro- jcy rodzice sdzili, e byli jedyny-
niejsze: szczepionki czy choroby? mi, ktrych dzieci ucierpiay wwy-
wNew Island Herald z1 lutego niku szczepie. Najbardziej intrygu-
1986 roku. jce byo to, e wszystkim im me-
[69]W tym miejscu oraz wkolejnych cytujc biuletyn Szczepienia, odwouj si do archi-
ww internetowych dostpnych na stronie Privivka.ru, ktre finansowane s przez produ-
centa szczepionek Sanofi Pasteur.
[ 77 ]
dycy owiadczyli, e problemy byy Artyku otworzy puszk Pandory.
zbiegiem okolicznoci bez zwizku Wikszo Nowozelandczykw nie
ze szczepionkami. Przy czym leka- czytaa gazet, mona wic tylko si
rze, ktrzy mieli nieco lepsze wy- domyla, ilu faktycznie byo ro-
ksztacenie, twierdzili, e powane dzicw mogcych opowiedzie po-
reakcje na szczepionki zdarzaj si dobne historie.
raz na milion z podtekstem, e Ta obserwacja poczyniona oko-
jest to koszt ponoszony na rzecz o 20 lat temu w odlegym i ca-
ochrony spoeczestwa. kiem dostatnim kraju codzien-
Biorc pod uwag liczebno nie potwierdza si powszechnie
ludnoci kraju, tak czy inaczej oka- wmiejscach, gdzie rodzice usiuj
zywao si, e s oni jedynymi, kt- dociec, co si stao zich dzieckiem
rzy mieli pecha. Pewien pediatra po szczepieniu. Wodpowiedzi nie-
w cigu trzech lat zdy poinfor- zmiennie sysz o tym, e brak
mowa cztery pary rodzicw (dwie jakiegokolwiek zwizku midzy
znich to moi znajomi), e ich dzieci szczepionk i nastpujc po niej
byy jedynymi na milion. Tymcza- chorob dziecka, mowa wycznie
sem ludno kraju nie przewyszaa o zbiegu okolicznoci lub zaobser-
czterech milionw obywateli. wowane powikania po szczepion-
Kiedy ci rodzice w kocu spo- ce to rzadko, oktrej nawet nie
tkali si ipodzielili ze sob swymi ma sensu mwi, bo przed losem
dowiadczeniami, nie byli zdziwie- si nie ucieknie.
ni. Rodzice, ktrzy przyjli takie Rwnoczenie kada dyskusja
wytumaczenia medykw, zamilkli winternecie lub nawet najskrom-
i yli jak wczeniej, byli wygodni niejsze prby ledztwa dzienni-
dla spoecznoci medycznej. Wik- karskiego niezmiennie ujawniaj
szo wierzya, e ich ukochane dziesitki przypadkw powika
dzieci w rzeczywistoci byy je- poszczepiennych, nierzadko do
dynymi, ktrym to si przytrafi- powanych, przy czym w stosun-
o, iuznawali, e nie mieli wyboru. kowo niewielkiej grupie dzieci,
Najprawdopodobniej nawet nie w krgu krewnych, najbliszych
wiedzieli, e istnieje moliwo znajomych iprzyjaci. Wystarczy
wystpienia do towarzystwa ubez- porozmawia z rodzicami dzieci
pieczeniowego o odszkodowania. cierpicych na epilepsj, op-
Lekarze ich otym nie informowali. nienie rozwoju umysowego lub
Jednak okazao si, e adne autyzm albo ze specjalistami
zrodzicw nie zapomniao, jak ich wzakresie rehabilitacji, by przeko-
dzieci zareagoway na szczepionki. na si, e szczepionki odgrywa-
[ 78 ]
chc przekona nas redaktorzy czarna skrzynka. Wiemy, co jest
wskazwek metodycznych90? Trud- na wejciu i na wyjciu procesu,
no wto uwierzy. lecz czym jest sam proces, moe-
Technologia produkcji szczepio- my jedynie si domyla, aszybko
nek zmienia si gwnie wzakresie rosnca zachorowalno dzieci na
nieistotnych drobiazgw. Szcze- schorzenia autoimmunologiczne
pionki wci zawieraj niezwykle i nowotworowe podsuwa nam
toksyczne substancje (rt, glin, myl, e wskrzynce ma miejsce
formaldehyd, fenol), prawie nie s co wicej ni tylko wytwarzanie
poddawane standaryzacji nawet przeciwcia w odpowiedzi na an-
w ramach jednej serii, kalendarz tygeny szczepionkowe. Gubic si
szczepie peny jest gronych ab- wdomysach co do tego, jak prze-
surdw (na przykad rwnoczesne biega proces szczepienia u zdro-
podawanie DTP iOPV lub masowe wych ludzi, nie mamy bladego po-
szczepienie noworodkw przeciw jcia, w jaki sposb zareaguje na
WZW typu B), ktre s oczywiste szczepionk odporno chorego
dla rednio rozgarnitego lekarza dziecka.
lub nawet zwyczajnie poinformo- Amoe wtakim razie tradycyj-
wanego rodzica. na medycyna moe przynajmniej
A moe jednak racjonalna poszczyci si swymi sukcesami
taktyka oparta jest na lepszym w leczeniu alergii, astmy oskrze-
zrozumieniu budowy i dziaania lowej i innych chorb, susznie
ukadu odpornociowego? Wt- uznawanych za domen wieku
pi. Nasze pojcie o odpornoci dziecicego, dziki czemu rodzice
wci jeszcze jest dalekie od tego, mog nie obawia si dalszego po-
by uzna nas za godnych choby gorszenia stanu zdrowia dzieci po
w minimalnym stopniu do wtarg szczepieniu? Takie mylenie byoby
nicia wten fantastycznie zoony absurdalne. Te iwiele innych cho-
i precyzyjnie wyregulowany sys- rb dziecicych (jeli nie wszystkie)
tem, i to jeszcze w trakcie jego mog by leczone zpowodzeniem
intensywnego rozwoju. By okre wycznie wprymitywnym progra-
li wyobraenia analogiczne do mie telewizyjnym, ktry faktycznie
naszej wiedzy o ukadzie odpor- jest reklam na jednym z rosyj-
nociowym, nauka stosuje termin skich kanaw91.
[90]Zastosowanie do masowych szczepie wspczesnych wysoce skutecznych, niskore-
aktogennych szczepionek doprowadzio do gwatownego zmniejszenia czstotliwoci ci-
kich reakcji ipowika nastpujcych wokresie poszczepiennym (Ibidem).
[91]Chodzi opopularny wRosji program Zdrowie przyp. tum.
[ 92 ]
Niektre dane toksykologiczne osubstancjach
wchodzcych wskad szczepionek
Formaldehyd maldehyd wywoywa zarwno

mutacje genowe, jak i aberracje
Formaldehyd (a w postaci chromosomowe. Na podstawie po-
pynnej formalina), przy pomocy siadanych wchwili obecnej danych
ktrego dokonuje si chemicz- stwierdzamy, e formaldehyd ma
nej dezaktywacji stosowanych charakter absolutnego kanceroge-
w szczepionkach wirusw i bak- nu w tym sensie, e moe zosta
terii, stanowi znany kancerogen okrelony jako saby inicjator odzia-
(substancj wywoujc raka). aniu promotorowym przy przekro-
W opublikowanym 6 maja 1982 czeniu okrelonego stenia110.
roku raporcie specjalnej komisji Stosowany jest w gospodar-
Ministerstwa Zdrowia i Ochrony stwach rolnych jako substancja
rodowiska Holandii do spraw for- niszczca drobnoustroje i rodek
maldehydu donosi si: Przedsta- grzybobjczy, atake wcharakte-
wione dane wykazuj, e formal- rze insektycydu. Wniknicie for-
dehyd dysponuje waciwociami maldehydu do przewodu pokar-
genotoksycznymi ikancerogennymi. mowego wywouje objawy ci-
Rezult aty wielu krtkotrwaych kiego zatrucia silne ble brzucha,
bada mutagennoci formaldehy- krwawe wymioty, wystpowanie
du byy gwnie pozytywne, i for- biaka i krwi w moczu, niewydol-
[110]Obserwacje naukowe toksycznoci iszkodliwoci substancji chemicznych, 1982, 13,

s.37. Wswoim raporcie komisja odpowiedziaa na pytanie: Czy mona zposiadanych da-
nych wycign wnioski wodniesieniu do czowieka e wystpuje lub nie wystpuje
poziom nieefektywny? Jakie znaczenie pod tym wzgldem ma fakt, e formaldehyd jest
zwykym produktem metabolizmu ssakw? wnastpujcy sposb: Opierajc si na tym,
e formaldehyd okrela si jako saby inicjator odziaaniu promotorowym, wpraktyce mo-
na zaoy wystpowanie progowego poziomu aktywnoci rakotwrczej formaldehydu.
Fakt, e formaldehyd jest zwykym produktem metabolizmu ssakw, nie ma wpywu na ten
wniosek (Ibidem, s. 38).
[ 107 ]
jc si uwielu onierzy si Koali- dawania soli glinu wskadzie szcze-
cji, ktrzy uczestniczyli w wojnie pionek.
w 1991 roku z wieloma zawie-
rajcymi sole glinu szczepionkami, Rt
ktre otrzymali onierze przed Jest to jeden z najbardziej tok-
rozpoczciem inwazji118. sycznych spord wystpujcych
Badania wykazuj, e dugo- na wiecie pierwiastkw chemicz-
trway kontakt soli glinu z tkank nych, ktrych szkodliwe dziaanie
mzgu iszpiku kostnego prowadzi na ludzki organizm zademonstro-
do zaburze przyswajania informa- wano ju dawno temu. Rt jest
cji idemencji, co zostao zademon- toksyczna w kadej postaci. Sto-
strowane podczas dowiadcze ze sowanie odczynnikw rtciowych
zwierztami. Wykazano przy tym wcharakterze insektycydw irod-
rwnie, e podawany ze szcze- kw przeciwgrzybiczych doprowa-
pionkami glin przenika do mzgu dzio do sabych i silnych zatru
ipozostaje tam przez jaki czas119. dotykajcych tysicy ludzi. Przy-
Glin wykryto w mzgach osb jcie 1 g soli rtci jest miertelne.
zmarych na chorob Alzheime- Organiczne pochodne rtci, takie
ra120. Glin jest wydalany zorgani- jak chlorek metylortci CH3HgCl,
zmu przez nerki, jednak uniemow- s bardzo toksyczne w zwizku
lt indeks filtracji kbuszkowej ze swoj lotnoci. W organizmie
jest bardzo niski i osiga normal- ludzkim czas ptrwania rtci wy-
ny poziom najwczeniej po 1224 nosi od kilku miesicy do kilku lat.
miesicach ycia121. Nie stanowi Efekt toksyczny moe by utajony,
to jednak przeszkody dla oficjalnej a objawy zatrucia mog wystpi
polityki podawania znacznej liczby dopiero po kilku latach122.
szczepionek zawierajcych glin ju Toksyczno rtci zaley od po-
wpierwszym roku ycia. Nikt nigdy staci, w ktrej przenika ona do
nie analizowa bezpieczestwa po- organizmu, oraz od drogi, ktr
[118]Ghemrdi R.K., Lessons from macrophagic myofasciitis: towards definition of avaccine

adjuvant-related syndrome, Revista de Neurologia, Feb 2003, 159(2), s. 162164.
[119]Redhead K. et al., Aluminium-adjuvanted vaccines transiently increase aluminium le-
vels in murine brain tissue, Pharmacology and Toxicology, Apr 1992, 70(4), s. 278280.
[120]Kirschman J.D., Dunne L.J., Nutrition Almanac 1984, s. 65, cyt. za: Diodati C.J.M.,
Immunization..., s. 71. Patrz rwnie dane dowiadczalne [w:] Bilkei-Gorzo A., Neurotoxic
effect of enteral aluminium, Food and Chemical Toxicology, May 1993, 31(5), s. 357361.
[121]Simmer K., Aluminium in Infancy [w:] Zatta P.F., Alfrey A.C. (Eds), Aluminum Toxicity in
Infants Health and Disease, Atlanta 1997.
[122]Wybrane problemy toksycznoci jonw metali, Moskwa 1993, s. 53 i56.
[ 110 ]
Niektre dane toksykologiczne osubstancjach...
si do niego przedostaje. Rt W niektrych produktach moe
wpostaci pierwiastka (Hg) sabo wystpowa znaczna ilo zwiz-
wchania si w ukadzie pokarmo- kw rtci, na przykad w rybach
wym (z dowiadcze na zwierz- morskich, grzybach i rolinach
tach wynika, e mniej ni 1 pro- okopowych124. Prawdopodobnie
cent), lecz bardzo atwo dochodzi niemoliwo usunicia rtci z or-
do tego przy inhalacji oparw rtci. ganizmu zwizana jest z cechami
Wchanianie w odku i jelitach genetycznymi 125 lub zmianami
znakowanej rtci Hg 203 [radioak zwizanymi z wiekiem, co odgry-
tywny izotop rtci dop. red.] wa decydujc rol wpatogenezie
zostao dokadnie zbadane w or- niektrych chorb. Na przykad
ganizmie ludzkim, idla ladowych u pacjentw zmarych na kardio-
dawek nieorganicznej rtci, otrzy- miopati rozstrzeniow (chorob
manych wraz zpokarmem, wynosi atakujc modych sportowcw,
okoo 7 procent, podczas gdy me- bdc jednym z gwnych kryte-
tylort CH3Hg+ wchaniana jest riw do przeszczepu serca) poziom
przez organizm ludzki w 95 pro- zawartoci rtci w miniu serco-
centach niezalenie od tego, czy wym by 22000 razy wyszy ni
trafia do niego wraz zpokarmem, w innych tkankach lub w miniu
czy winny sposb123. sercowym chorych zmarych na
Rt przenika do organizmu inne postaci chorb sercowych126.
czowieka z otoczenia, wody i po- Istniej dane oroli rtci wrozwoju
karmu, przy czym niektre pro- choroby Alzheimera127. Po mier-
dukty szczeglnie j gromadz: ci 12 dzieci wBundabergu w1928
[123]Ibidem, s. 145.
[124]Maow A., Cechy diagnostyki itaktyka prowadzenia chorych przy zatruciu rtci,
Biuletyn Toksykologiczny 2004, 5, s. 815.
[125]Analiz problemu genetycznej skonnoci do toksycznego wpywu rtci na rozwj
ukadu nerwowego zajmowaa si grupa profesor epidemiologii Mady Horning zColum-
bia University. Badacze odtworzyli na myszach grafik szczepie dziecicych iodkryli, e po-
szczeglne geny kodujce odpowiedzi immunologiczne zwizane ze zgodnoci tkankow
okrelaj rozwj lub brak chorb autoimmunologicznych wodpowiedzi na podanie rtci
szczepionkowej (Hornig M. et al., Neurotoxic effects of postnatal thimerosal are mouse stra-
in dependent, Molecular Psychiatry 2004, 9, s. 833855;Truth Revealed: New Scientific
Discoveries Regarding Mercury in Vaccines and Autism).
[126]Frustaci et al., Marked elevation of myocardial trace elements in idiopathic dilated
cardiomyopathy compared with secondary cardiac dysfunction, Journal of American Colle-
ge of Cardiology 1999, 33(6), s. 15781583.
[127]Pendergrass J.C., Haley .., Inhibition of brain tubulin-guanosine 5'- triphosphate
interactions by mercury: Similarity to observations in Alzheimer's diseased brain, Metal
[ 111 ]
O ospie prawdziwej inie tylko,
czyli od czego wszystko si zaczo
Historia szczepionek i mitw wyksztacajc si ze stosunkowo

szczepionkowych ma swj pocz- nieszkodliwego wirusa atakujce-
tek w historii szczepionek prze- go zwierzta udomowione przez
ciw ospie prawdziwej, dlatego te czowieka.
uznaem za konieczne powice- Bez wzgldu na wystpujce
nie tej chorobie caego rozdzia- wci nie tylko w popularnonau-
u (Szczegowa historia ospy kowej, lecz rwnie w powanej
prawdziwej iwalki zni, wcznie naukowej literaturze twierdze-
zdowiadczeniami Jennera ijego nie, jakoby ospa prawdziwa, jako
naladowcw, zostanie opisana niezwykle niebezpieczne schorze-
w mojej ksice Szczepionki. Pa- nie, znana bya ludzkoci ju od
stwo przeciwko obywatelom). tysicy lat (niektrzy entuzjaci
Przypuszcza si, e wirus ludzkiej gotowi s nawet uzna obecno
ospy prawdziwej [Wanie ospy niezbadanych szczepw na twa-
prawdziwej. Nazwa czarna ospa, rzach kilku mumii zapowany do-
spotykana jeszcze u niektrych wd naukowy na wystpowanie
niedouczonych autorw, wrzeczy ospy prawdziwej w staroytnym
wistoci jest przestarzaym okre Egipcie), brak wiarygodnych wia-
leniem odmiany ospy prawdziwej dectw tego, e choroba ta nie-
o najciszym przebiegu, konkret pokoia ludzko przed nasz er.
nie krwotocznym, nie za choroby Przytaczane w charakterze przy-
jako takiej. W dalszej czci roz kadw niektre epidemie staro-
dziau bd uywa pojcia ospa ytnoci (na przykad epidemia
prawdziwa lub ospa naokrele opisana przez Tukidydesa, panuj-
nie jednej itej samej choroby wy ca w Afryce w czasach wojen pe-
woywanej przez wirusa Variola.] loponeskich), atake wspomniane
pojawi si 10 tysicy lat przed wBiblii, byy najprawdopodobniej
nasz er, znieznanych powodw epidemiami dumy lub tyfusu.
[ 129 ]
O ospie prawdziwej inie tylko, czyli od czego wszystko si zaczo
i stanowio cz rytuau wielbie- ipozostawiajcego blizny wmniej
nia bogini ospy prawdziwej Mate ni piciu procentach przypadkw.
(w celu obaskawienia jej iunikni- Wraz z konkwistadorami ospa
cia zaraenia t chorob). prawdziwa trafia na kontynent
Dokadny opis ospy prawdziwej amerykaski, gdzie w rodowisku
zosta sporzdzony dopiero w X ludnoci ocakiem innej genetyce
wieku przez synnego iraskiego dokonaa prawdziwego spustosze-
uczonego encyklopedyst ilekarza nia. (Zreszt dla rdzennej ludnoci
Abu Bakr Muhammada ibn Zakarij- obu Ameryk miertelne okazay si
ja ar-Raziego [Rhazesa dop. red.] rwnie odra iwinka).
(865925 lub 934), ktry odnoto- Pod koniec XVI wieku i na po-
wa agodny i do niegrony cha- cztku XVII wieku charakter ospy
rakter tej choroby. prawdziwej w Europie zmieni si
Ospa prawdziwa trafia do Eu- nagorsze, co byo wywoane poja-
ropy wraz z powracajcymi z Bli- wieniem si nascenie innej, znacz-
skiego Wschodu krzyowcami nie groniejszej, zjadliwej odmiany
i do samego koca XVI wieku nie wirusa ospy prawdziwej Variola
stanowia powanego problemu, major, powodujcego mier do 30
bdc stosunkowo agodn choro- procent chorych.
b wczesnego wieku dziecicego. Zaczy si epidemie ospy praw-
[Po raz pierwszy wykaza to pro dziwej pochaniajce coraz wicej
fesor Charles Creighton w swej ofiar, co sprowokowao wEuropie
synnej ksice Historia epidemii intensywne poszukiwanie rod-
w Brytanii 161, co zostao cako kw zapobiegawczych. Na dzieci
wicie potwierdzone w stosunko wkadano ubrania chorych na a-
wo nowym artykule Carmichael godne postaci ospy, awkoyskach
A.G., Silverstein A.M., Smallpox umieszczano skry owcze nasczo-
in Europe before the Seventeenth ne rop zospowych krost.
Century: Virulent Killer or Benign Organizowano nawet impre-
Disease?]162. zy ospowe i przyprowadzano
Najwyraniej byo to zwizane na nie dzieci, ktre nie chorowa-
z przewag agodnej odmiany y naosp prawdziw, aby mogy
wirusa ospy prawdziwej, zwanego zarazi si od chorego na agod-
Variola minor, wywoujcego mniej n posta i uzyska odporno
ni jeden procent miertelnoci nachorob. Naley jednak zauwa-
[161]Creighton ., History of Epidemics in Britain, Cambridge 18911894.

[162]Journal of the History of Medicine and Allied Sciences 1987, 42, s. 147168.
[ 131 ]
Drzeworyt z1881 roku przedstawiajcy Edwarda Jennera (17491823) wykonujcego

swojemu synowi zabieg inokulacji limf zakaon krowiank (osp krowi), co miao rze-
komo chroni przed zachorowaniem na osp prawdziw, ito doywotnio, zamieszczony
w The British Medical Journal z 23 maja 1896 r.
[ 138 ]
niej niemoliwe, chocia Jenner nie ma to znim adnego zwizku.
posiada wieloletnie osobiste zna- W nastpnym artykule, wydanym
jomoci z przewodniczcym i se- przez niego w osobnej broszurze
kretarzem Towarzystwa165. w1799 roku, Jenner jednak donis,
Jenner by zmuszony pogodzi e chopiec zmar prawdopodob
si ztymczasow porak. W1798 nie wwyniku ry].
roku wznowi swe dowiadcze- Oprcz tego Jenner zarazi li-
nia. Teraz zacz eksperymentowa szajem koskim jeszcze kilkoro
zrop wydostajc si zzainfeko- dzieci, z ktrych niektre potem
wanej pciny koskiej podczas cho- wymagay powanego leczenia
roby nazywanej liszajem koskim. uporczywych ropiejcych wrzodw.
Jenner sdzi, e wanie ten ma- Ani troch nie troszczc si o ich
teria, przenoszony rkami koniu- los, a nawet nie prbujc ich ino-
szych na krowie wymiona, stanowi kulowa i zbada, czy wystpuje
rdo prawdziwej ospy krowiej. jakakolwiek ochrona, 24 kwietnia
Pierwszy obiekt jego ekspery- 1798 roku wyruszy do Londynu,
mentw picioletni chopiec John by opublikowa sensacyjne wyniki
Baker, ktremu Jenner 16 marca swych dowiadcze.
1798 roku wprowadzi pyn zwrzo- Tam pod koniec czerwca tego
du narce koniuszego zaraonego samego roku wyda na wasny
liszajem koskim, zmar na seps koszt broszur Analiza przyczyn
wywoan zainfekowanym mate- idziaania Variolae vaccinae, choro-
riaem. [O tym Jenner w swym by wykrytej w niektrych zachod-
artykule z 1798 roku skromnie nich hrabstwach Anglii, wszczegl-
wspomnia wnastpujcy sposb: noci Glostershire, znanej jako ospa
smego dnia chopiec uwolni si krowia, zawierajc najbardziej
od swej dolegliwoci, lecz okaza niewiarygodne brednie.
si nie nadawa do inokulacji, gdy Twierdzi na przykad, e ospa
niedugo po eksperymencie za krowia, ktrej przebycie nie daje
chorowa wnoclegowni na febr. adnej gwarancji, e nie zachoruje
Ipomyle tylko, jaki zbieg okolicz si ponownie na ni sam, rw-
noci! Idea tumaczenia powika noczenie chroni przez cae ycie
zostaa twrczo rozwinita przez przed osp prawdziw.
jego naladowcw: niezalenie od Caa historia medycyny nigdy
tego, co si stanie po szczepieniu, nie znaa czego takiego irzecz ja-
[165]Baxby D., Edward Jenners Unpublished Cowpox Inquiry and the Royal Society:
Everard Homes Report to Sir Joseph Banks, Medical History 1999, 43, s. 108110.
[ 139 ]
i nie otrue si, to znaczy, e chway oraz zachwyty nad wspa-
byy jadalne, jeli za si otrue, niaym odkryciem.
to byy trujce. Kolejne odkry- Rosja rwnie nie staa zboku
cie Jennera zostao przyjte znie i daa si uwie nowej modzie.
mniejszym entuzjazmem. Teraz Pierwszym rosyjskim lekarzem,
kady przypadek (a takich byo ktry w1801 roku wykona szcze-
bez liku) zachorowania na osp pionk z ospy krowiej, by znany
prawdziw osb, ktre otrzymay rosyjski chirurg, anatom i fizjolog,
zbawienn szczepionk, mona doktor Efriom Osipovich Muchin
byo najspokojniej zrzuci nakarb (17661850) [Podkrelam ro
rzekomej ospy krowiej. syjski, poniewa w niektrych
Brakowao jakiegokolwiek rdach medycznych wystpuje
powanego dowodu owej siy bdna informacja, jakoby doko
ochronnej, oprcz wnajwyszym na on szczepienia jako pierwszy
stopniu wtpliwych rezultatw w Imperium Rosyjskim. W rze
uzyskanych podczas inokulacji czywistoci prawdopodobnie jako
ludzi zaszczepionych wczeniej pierwszy szczepienia dokona nie
osp krowi (w ogle realn pr- bdcy Rosjaninem znany rys
b mg by jedynie stan zdrowia ki lekarz Otto von Huhn (1764-
uratowanego przez osp krowi -1832) 27 listopada 1800 roku167].
po ewidentnym kontakcie zinfek- Czytelnik mg si ju domyli, e
cj, a nie testy inokulacyjne) 166, jako obiekt eksperymentu zosta
na Jennera jednak posypay si wybrany wychowanek sierocica,
zaszczyty. akonkretnie Anton Pietrow z mo-
Zosta wybrany nahonorowego skiewskiego domu dziecka. Po za-
czonka kilku akademii naukowych szczepieniu, namocy szczeglnego
(o co zapobiegliwie zatroszczy dekretu imperatora Aleksandra I,
si sam, rozsyajc swe artyku- otrzyma nazwisko Wakcynow.
y i zawiadczenia o posiadanych Szczepienie osp krowi konty-
tytuach do uniwersytetw euro- nuowa w Rosji inny znany le-
pejskich, by wiedziano tam, zjak karz, chirurg Fiodor Hiltebrandt
wan osobistoci maj do czy- (17731845), ktry ju w roku
nienia) i zewszd dochodziy po- 1802 zdy wyda swj panegiryk
[166]Naley jeszcze odnotowa, e wielu inokulatorw wtym rwnie Thomas Dimsdale

zauwaao, e po pierwszej inokulacji ponowna bardzo czsto prowadzi do wystpienia
naskrze tych samych elementw, ie to wcale nie jest dowd nanieprzyjcie si.
[167]Kanep W., Charakterystyka rosyjsko-otewskich stosunkw naukowo-medycznych
[w:] Zhistorii medycyny, Ryga 1973, s. 4647.
[ 141 ]
szczepie. Rodzicw mona byo Richard Gibbs utworzy Lig prze-
kara (zgodnie z prawem w co- ciwko Obowizkowym Szczepie-
raz wikszym wymiarze) i wsa- niom (Anti-Compulsory Vaccina-
dza do wizienia nieograniczon tion League), ktra powoywaa
liczb razy. Rodzice nie mieli te do ycia wiele swych filii w r-
prawa do odmowy uczynienia nych miastach. Wanie te filie
swego dziecka dawc szczepionki: w latach siedemdziesitych XIX
na pierwsze danie musieli po- wieku stay si orodkami walki
zwoli lekarzowi pobra materia z przymusowymi szczepieniami
z powstaej po szczepieniu kro- wAnglii. Duchowny William Hume-
sty wcelu wszczepienia go innym -Rotery i jego ona Mary rwnie
dzieciom. Rzecz jasna szczepili si utworzyli w1874 roku wChelten-
i doszczepiali wszyscy bdcy ham Narodow Lig przeciwko
napastwowych posadach poli- Obowizkowym Szczepieniom, kt-
cjanci, caa armia, caa flota, wszy- ra nawoywaa do obywatelskiego
scy pracownicy kolei musieli by nieposuszestwa i mczestwa
szczepieni i co jaki czas doszcze- szczepieniowego (odmowy pa-
piani. Szczepiono wszystkich prze- cenia grzywny, i zamiast tego od-
bywajcych wwizieniach, przytu- siadywania wyroku za swe prze-
kach iwrazie zagroenia epidemi konania). Szeciu zbuntowanych
w zwykych szkoach, nie infor- czonkw samorzdu w Keighley
mujc w ogle rodzicw i wyma- owiadczyo, e wspieraj Hume-
gajc jedynie zapacenia rachun- -Roteryego, i odmwili rozprawie-
ku za wykonany zabieg. Do walki nia si zobywatelami, zaco zostali
robotnikw o prawo do odmowy osadzeni wwizieniu wLeeds. Od-
szczepie (nawet pod grob za- prowadzao ich trzy tysice przy-
mykania zakadw pracy) nierzad- jaci i znajomych. Wadze czujc,
ko musiay angaowa si zwizki e tym razem ewidentnie przesa-
zawodowe177. dziy, usioway zagodzi spraw
Ustawa z 1867 roku staa si iwiniw wkrtce uwolniono. We
ostatni kropl przelewajc cza- wszystkich miastach iwsiach, przez
r cierpliwoci spoeczestwa. ktre powracali do domu, witay
W tym samym roku homeopata ich odwitne demonstracje zorga-
[177]Szczegowo naten temat mona przeczyta wDurbach N., They Might As Well
Brand Us: Working Class Resistance to Compulsory Vaccination in Victorian England, Social
History of Medicine, 2000, 13(1), s. 4562. Dzikuj doktorowi Nadawie zUniwersytetu
w Tel Awiwie, ktry zwrci moj uwag nat publikacj iuprzejmie przysa mi kopie kilku
cytowanych wtym rozdziale artykuw.
[ 152 ]
na przykadzie Portland w Orego rzadko. [Oczywicie w armii i flo
nie czytamy: W cigu ostatnich cie, atake wwizieniach sprawa
dziesicioleci XIX wieku opozycja miaa si cakiem inaczej. Oto jak
wobec szczepie przybraa status Jack London wopowiadaniu Make
prawdziwego, cho nieregularnego Westing (1907) opisuje swo
masowego ruchu. W niektrych je szczepienie, ktremu poddano
stanach trzeba byo odwoa ju go w wizieniu: Ustawiwszy si
przyjte ustawy oobowizkowych w ciasnym rzdzie jeden za dru
szczepieniach w zwizku z prote gim w ten sposb, e kady trzy
stami obywateli190]. ma rce na ramionach stojcego
Jednak w tym samym roku do- przed nim, przeszlimy do drugie
szo do naprawd smutnego zda- go duego holu. Tutaj postawili nas
rzenia majcego daleko idce skut- pod cian, kac obnay lewe
ki wsprawie oprawo do odmowy rce. Student medycyny, prakty
szczepienia przeciw ospie prawdzi- kujcy na takim bydle jak my, ob
wej Jacobson przeciwko Stanowi szed szereg. Zrobi szczepionk
Massachusetts Sd Najwyszy USA cztery razy sprawniej ni wprawni
zawyrokowa narzecz stanu iobo- cyrulicy. Kazano nam zachowa
wizkowych szczepie na podsta- ostrono, aby nie zahaczy oco
wie tak wtpliwego argumentu, jak rk, dopki krew nie wyschnie
opinia wikszoci medycznej. i nie powstanie strupek, a potem
To pochopne i nieprzemylane zaprowadzili nas do cel. Tutaj roz
orzeczenie byo wspaniaym pre- dzielili mnie zmoim nowym znajo
zentem dla wszystkich czerpicych mym, lecz ten zdy szepn mi:
zyski ze szczepie iposuyo jako Wyssij!. Kiedy tylko zatrzasny
precedens w trakcie przekszta- si drzwi, wyssaem rank. Potem
cania szczepie w zabieg obo- widziaem tych, ktrzy nie wyssali:
wizkowy we wszystkich stanach, mieli na rkach potworne wrzody,
chocia do rzeczywistej przemocy w ktrych bez trudu zmiecia
wobec wolnych obywateli docho- by si pi. Sami s sobie winni!
dzio w historii Ameryki bardzo Temogli wyssa...191.
[190]Johnston R.D., The Radical Middle Class: Populist Democracy and the Question
of Capitalism in Progressive Era, Portland, Oregon, Princeton University Press, 2003.
Jestem szczerze wdziczny profesorowi Robertowi Johnstonowi zauprzejme udostpnienie
materiaw zjego przyszej ksiki.
[191]Jeli chodzi otraktowanie przez policj obywateli odmawiajcych szczepie, patrz:
Albert M., The Last Smallpox Epidemic in Boston and the Vaccination Controversy, 1901-
-1903, New England Medical Journal, 1 Feb 2001, 344, s. 375379.
[ 163 ]
ri zbawiennej odpornoci zbio nia pozostaych dzieci, chocia stra-
rowej?!216. ci ju wten sposb swe pierwsze
Na marginesie zaznaczam, e dziecko, awowej miejscowoci od
niemieccy przeciwnicy szczepio- wielu dziesitkw lat nie byo ani
nek wcale nie zaprzestali walki jednego przypadku ospy.
zprzemoc szczepieniow. Lekarze Niestety takie przypadki nie s
iprzedstawiciele innych zawodw rzadkoci. Niemal w kadym wy-
poczyli wysiki, tworzc Zwizek daniu czasopisma (Zwizku Prze-
Przeciwnikw Szczepionek zsiedzi- ciwnikw Szczepionek) mona zna-
b gwn w Lipsku (Verband der le doniesienia ifotografie takich
Impfgegner, e.V., Sitz Leipzig), przez przypadkw cikich powika
dugie lata regularnie wydawali poszczepiennych. Nawet zwolen-
czasopismo Przeciwnik Szczepio- nik szczepie Stauffer zmuszony
nek (Der Impfgegner), wktrym by przyzna: Nie da si zaprze-
informowano ofaktach niewygod- czy, e naskutek szczepienia osp
nych dla zwolennikw szczepie. krowi grulica wzw chonnych
W swojej ksice Przyroda jako (skrofuloza), przebiegajca do
lekarz ipomocnik znany niemiecki tej pory w sposb utajony, moe
pisarz ilekarz doktor Friedrich Wolf przej wstadium aktywne (zapal-
(18881953) pisa: Oto przypadek, ne) idoprowadzi do fatalnych dla
z ktrym si zetknem: zdrowy dziecka skutkw. Zapalenie wzw
syn pewnego handlowca natych- chonnych, wysypka, choroby oczu
miast po szczepieniu zachorowa i uszu, a take grulica mog wy-
nacikie ropne zapalenie wzw stpi po szczepieniu przeciw ospie.
chonnych rki, wktr wkuto si, Ponadto bez odpowiedzi pozostaje
robic szczepionk. Pojawi si ro- pytanie, czy szczepionka faktycznie
pie wza chonnego w dole pa- chroni przed osp. Nie ulega wtp
chowym zrozkadem martwiczym. liwoci, e trucizna szczepionkowa
Po kilku dniach dziecko zmaro. prowadzi do zagroenia cikimi
Ojca bez wzgldu na desperacki powikaniami poszczepiennymi
sprzeciw zmuszono do zaszczepie- udzieci217.
[216]Wolff E., Medizinkritik der Impfgegner im Spannungsfield zwischen Lebenswelt- und
Wissenschaftsorientierung [w:] Dinges M. (Hrsg.), Medizinische Bewegungen im Deutschen
Reich (ca. 1870ca. 1933), MedGG 1996, 9, s. 79108. Dzikuj doktorowi Eberhardowi
Wolffowi (Uniwersytet wZurichu) zauprzejme udostpnienie mi kopii artykuu.
[217]Die Natur als Arzt und Heifer. Das neue naturarztliche Hausbuch von Friedrich Wolf
Dr. med., Stuttgart, Berlin i Lipsk 1928, przedruk Mitteldeutscher Verlag Halle Leipzig.
1988, s. 543, przekad G. obanowa. Jestem bardzo wdziczny G. obanowej zauprzejme
udostpnienie egzemplarza ksiki doktora Wolfa oraz zaten cytat.
[ 187 ]
wkocu XIX stulecia, wpoowie XX gu, wywoyway uwielu chorych
wieku praktycznie zanika w r- powikania. O najciszych z nich
nych krajach rozwinitych, przy zapaleniach mzgu i opon mz
czym cakowicie niezalenie od tego, gowych pocztkowo zabraniano
jak wygldaa sytuacja szczepienio- donosi w publikacjach, aby nie
wa i czy obowizek szczepie by odstraszy ludnoci inie zniechci
w nich usankcjonowany. Na osp do szczepie. Bez wzgldu na za-
prawdziw cierpiay wycznie kra- kaz wzrost liczby porae mzgu
je rozwijajce si, przy czym znw po szczepieniach doprowadzi do
niezalenie od polityki szczepienio- pojawienia si doniesie w litera-
wej. Najgorsza sytuacja panowaa turze, najpierw w Danii, nastp-
wBrazylii, Indiach, Indonezji, Kongo, nie wHolandii, Niemczech, Francji
Nigerii, Pakistanie iSierra Leone235, iRosji. Wniektrych krajach nate
a spord wszystkich tych krajw powikania zmaro wicej ludzi ni
szczepionki nie byy obowizkowe wwyniku ospy prawdziwej. WHo-
jedynie w Brazylii i Sierra Leone landii w 1954 roku w wyniku po-
we wszystkich pozostaych krajach szczepiennych zapale mzgu
zgodnie zprawem wymagane byy umiera jeden na60 szczepionych,
szczepienia idoszczepianie236. co wywoao panik wcaym kraju.
W wielu pastwach odstpio- Oprcz zapalenia mzgu opisywa-
no od szczepie nie dlatego, e no te inne powikania poszcze-
perspektywa epidemii ospy praw- pienne zapalenie skry, uoglnione
dziwej nie wydawaa si zagroe- irozsiane powikania poszczepien-
niem, lecz dlatego, e w obliczu ne i inne. Wyodrbnienie wirusa
skutkw szczepie blady skutki z pynu mzgowo-rdzeniowego
samej choroby. Nawet radzieccy i mzgu osb zmarych wykazao,
autorzy pozwolili sobie (oczywi- e czynnikiem wywoujcym powi-
cie jedynie wksice dla lekarzy) kania by ten sam wirus zawarty
napisa, co nastpuje: Niemal wszczepionce237.
rwnolegle zwdroeniem do prak- Oczywicie opublikowano to wy-
tyki szczepionek pojawiy si do- cznie wksikach dla specjalistw.
niesienia oich skutkach ubocznych. Powszechnie nadal karmiono nas
Szczepienia przeciw ospie, nawet baniami: Odpowiednio wczesne
wykonywane wedug wszelkich re- szczepienie przeciw ospie wszyst-
[235]Libow A.L., Nikoajewski G., Problemy likwidacji ospy, Moskwa 1970, s. 5.

[236]Ibidem, tabela nas. 2133.
[237]Szczepionki profilaktyczne wpraktyce pediatry, Kijw 1975, s. 13.
[ 197 ]
Choroby
I SZCZEPIONKI PRZECIW NIM
Ospa wietrzna
Choroba nie dziewczynki, w wyznaczonym

przez natur wieku moe by tylko
Ospa wietrzna, choroba wywo- powodem do radoci.
ywana przez wirusa Varicella zo- Do zaraenia dochodzi drog
ster z grupy wirusw opryszczko- powietrzno-kropelkow zarwno
wych, naley do cakiem niegro- od chorych naosp wietrzn, jak
nych chorb wieku dziecicego. i od chorych na ppaca. Okres
Choruj zazwyczaj dzieci wwieku wylgania choroby trwa dwa do
przedszkolnym i modszym wie- trzech tygodni. Choroba zaczyna
ku szkolnym. Naley zauway, e si ostro, od gwatownego wzro-
u noworodkw i dzieci karmio- stu temperatury do 38C i wy-
nych piersi choroba pojawia si stpienia wysypki, ktra w cigu
jedynie w przypadku, gdy mat- doby przeksztaca si w pche-
ka w dziecistwie nie chorowaa rzyki. Po dwchtrzech dniach
naosp wietrzn280. pcherzyki wysychaj; w cigu
Zaraenie si wirusem ospy okoo tygodnia powstajce strup-
wietrznej przez kobiet ciarn ki odpadaj, nie pozostawiajc
we wczesnym okresie ciy moe naskrze blizn. [Niemniej w przy
by przyczyn wad wrodzonych, padku dubania i drapania p
a w pnym okresie zarae- cherzy ospowych mog pozosta
nia osp wietrzn noworodka, ze niewielkie blizny. Dlatego wane
miertelnoci dochodzc do 31 jest, by przyci dziecku paznok
procent281. cie nakrtko istara si odwraca
Dlatego przebycie ospy wietrz- jego uwag przy pomocy czytania
nej przez zdrowe dziecko, szczegl- i zabawy. Mog zosta zalecone
[280]Samarina W., Sorokina O., Dziecice choroby zakane, St. Petersburg, Moskwa 2000, s. 59.
[281]Meyers J.D., Congenital varicella in term infants: Risk considered, Journal of Infectio-
us Disease 1974, 129, s. 215217. Omiertelnoci noworodkw w23 procentach przypad-
kw przy zaraeniu ciarnej wcigu ostatnich piciu dni przed porodem imatki wcigu
pierwszych 1012 dni po porodzie donosi si wartykule: Sauerbrei A., Wutzler P., Neonatal
varicella, Journal of Perinatology, 21 Dec 2001, s. 545549.
[ 227 ]
Ospa wietrzna
uniwersaln izazwyczaj korzystn Wrd nich znamienne jest zmniej-
odpowied na infekcj, ijej tumie- szenie liczby zarejestrowanych przy-
nie w wikszoci przypadkw nie padkw zespou Reyea cikiego
przynosi adnej wyranej korzy- zapalenia mzgu, ktremu towarzy-
ci lub nawet przynosi jej bardzo sz konwulsje ipiczka, co przede
mao. Z drugiej strony sprawdzono, wszystkim wie si z rezygnacj
e tumienie wysokiej tempera- zleczenia przy pomocy salicylanw
tury moe by szkodliwe. U wik- (aspiryny).
szoci ludzi ta szkoda jest niemal Niemiecc y autor zy podsu-
niezauwaalna, lecz kiedy mowa mowujc wszystkie moliwe po-
omilionach, to moe sta si ona wikania ospy wietrznej w 1997
przyczyn wzrostu zachorowalno- roku, okrelili ryzyko powstania
ci imiertelnoci. Nie naley wic powika uzdrowego dziecka jako
popiera powszechnego stosowa- 8,5 na100 tysicy dzieci wwieku
nia rodkw przeciwgorczkowych do 16 lat. Przy czym 38,6 procent
w krajach rozwijajcych si, ani przypadao na powikania wywo-
wkrajach rozwinitych286. ane przez towarzyszc infekcj
Nie ulega wtpliwoci, e znacz- bakteryjn (okoo 61 procent po-
ny procent przypadkw cikiego wikania neurologiczne, ktre prak-
przebiegu ospy wietrznej i jej nie- tycznie wszystkie ustpiy bez pro-
korzystnych skutkw (powika), blemu). Nie stwierdzono ani jedne-
rzekomo podajcych wwtpliwo go zgonu lub stanu zagraajcego
agodno tej choroby, powinien yciu wywoanego na przykad
by przypisany wanie takiemu przez krwotok288.
nieprzemylanemu i nieodpowie- Towarzyszce powikania bak-
dzialnemu leczeniu. teryjne rzeczywicie mog by
Powikania ospy wietrznej s niebezpieczne, lecz najczciej
rzadkie i w cigu ostatnich 25 lat ich rozwj charakterystyczny jest
XX wieku miay tendencj zniko- dla dzieci cierpicych na scho-
w. W USA liczba zapale mzgu rzenia ukadu immunologicznego.
wywoanych przez osp wietrzn Szczepienie przeciw ospie wietrz-
zmniejszya si z58 wlatach 1970- nej mogoby by w jakiej mierze
-1979
do 28 wlatach 19801983287. uzasadnione w przypadku dzieci
[286]Eichenwald H.F., Fever and antipyretics (Commentary), Bulletin of the World Health
Organization 2003, 81(5).
[287]Preblud S.R., Varicella: complications and costs, Pediatrics 1990, 86, 874882.
[288]Ziebold . et al., Severe complications of varicella in previously healthy children in
Germany: a 1year survey, Pediatrics, Nov 2001, 108, 5, s. E79.
[ 231 ]
y szczepi teraz rwnie dorosych analitykiem filii projektu obserwa-
albo w ogle zrezygnowa z pro- cji ospy wietrznej Orodka Kontroli
jektu szczepienia przeciw ospie Chorb wLos Angeles, zacz nie-
wietrznej296. oczekiwanie otrzymywa donie-
Tymczasem pocig z now sienia od pielgniarek szkolnych,
szczepionk nabra ju prdkoci ktre nigdy wczeniej nie widziay
i na t publikacj rzecz jasna nie ppaca u dzieci. Goldman prze-
zwrcono uwagi uczeni mog widuje, e niebawem bdziemy
sobie prorokowa. Likwidacj odry zmuszeni obserwowa epidemi
i polio rwnie obiecali, lecz nic tej choroby zarwno u dzieci, jak
ztego nie wyszo. Jednak sytuacja iu dorosych, uktrych jej skutki
zosp wietrzn staa si gorsza ni mog by znacznie powaniejsze
przypuszczano. od skutkw ospy wietrznej. Wod-
O ile Brytyjczycy mwili wypowiedzi nato koncerny farmaceu-
cznie odorosych, to wcakiem tyczne owiadczyy, e zamierzaj
niedawnych doniesieniach opu- opracowa szczepionk rwnie
blikowanych w padziernikowym przeciw ppacowi!
(2003 rok) numerze czasopisma Goldman zwyczajnie wymia t
Szczepionka297, amerykaski ba- absurdaln zpunktu widzenia zdro-
dacz doktor Harry Goldman wyka- wego rozsdku ide, owiadczajc,
za, e przy zmniejszeniu zachoro- e wten sposb bez koca bdzie
walnoci na osp wietrzn dziki krci si koo choroba lecze-
masowym szczepieniom nagle nie choroba. Jego zdaniem ze
igwatownie wzrosa zachorowal- szczepionk przeciw ospie wietrz-
no na ppaca rwnie u dzie- nej byoby znacznie mniej proble-
ci, ktre wczeniej przebyy osp mw, gdyby wszystkim dzieciom
wietrzn. umoliwiono nabycie odpornoci
Sam Goldman zainteresowa naosp wietrzn298 [Materia NVIC
si tym zjawiskiem dopiero wte- z1 padziernika 2003: Dla ppaca
dy, gdy bdc wlatach 19952002 charakterystyczne s ble o nie
[296]New Scientist, 4 May 2002, s. 7.

[297]Patrz trzy artykuy doktora Goldmana: Goldman G.S., Varicella susceptibility and
incidence of herpes zoster among children and adolescents in a community under active
surveillance; Incidence of herpes zoster among children and adolescents in a community
with moderate varicella vaccination coverage; Using capture-recapture methods to assess
varicella incidence in a community under active surveillance, Vaccine 2003, (21) 27/28
s. 42384255.
[298]Data Reveals Threat of Shingles Epidemic From Vaccine Use; Health Officials Threaten
Legal Action Against Researcher.
[ 238 ]
ucze), miaa miejsce epidemia. dwunastomiesicznego dziec-
Zachorowao ponad 40 uczniw, ka, uktrego po 24 godzinach od
wszyscy bez wyjtku zaszczepie szczepienia pojawia si wysyp-
ni314.] do spektakularnie demon- ka przypominajca ospow i za-
struj niezbyt wysok skuteczno razio ono sw ciarn matk,
szczepionki. Niewtpliwie wkrtce ktra zmuszona bya podda si
usyszymy, e potrzebne jest po- aborcji316.
wtrne szczepienie, a potem, e Inne dziecko zaszczepione ty-
trzeba je wykonywa okresowo. dzie wczeniej zarazio sw mat-
Podobnie jak w przypadku k bdc w39 tygodniu ciy317.
szczepionki przeciw wirusowemu Poniewa szczepionka przeciw
zapaleniu wtroby typu A inten- ospie wietrznej moe wywoa po-
sywnie opracowuje si i wdraa jawienie si charakterystycznej dla
narynek koktajle szczepionek, aby niej wysypki (u okoo 3,4 procent
bez zbdnego haasu itumaczenia zaszczepionych wysypka pojawia
rodzicom kracowej koniecznoci si wok miejsca wkucia, u 3,8
szczepienia dziecka przeciw tak procent moe rozprzestrzeni si
strasznej chorobie, jak ospa wietrzna cae ciao318), to zaszczepiony
na, podawa po czterypi szcze- powinien unika kontaktu z no-
pionek wjednej strzykawce315. worodkami, kobietami ciarnymi
Koczc wywody o tej szcze- i osobami cierpicymi na choroby
pionce, trzeba jeszcze wspomnie, ukadu immunologicznego.
e odnotowano te przenoszenie Szczepionka przeciw ospie
si samego wirusa szczepionko- wietrznej nie pojawia si jeszcze
wego. Zarejestrowano przypadek w kalendarzu szczepie krajw,
[314]Clower ., Chickenpox outbreak, Troy Messenger, 27 Feb 2006.

[315]Patrz naprzykad: Nolan . et al., Reactogenicity and immunogenicity of alive
attenuated tetravalent measles-mumps-rubella-varicella (MMRV) vaccine, Vaccine,
21 Dec 2002, s. 281289 iArbeter A.M. et al., The combination measles, mumps, rubel-
la and varicella vaccine in healthy children, Developments in Biological Standardization
1986, 65, s. 8993.
[316]Salzman M.B. et al., Transmission of varicella-vaccine virus from a healthy 12-month-old
child to his pregnant mother, Pediatrics 1997, 1(131), s. 151154.
[317]Huang W. et al., Transmission of varicella to agravida via close contacts immuni-
zed with varicella-zoster vaccine. Acase report, The Journal of Reproductive Medicine,
Oct 1999, 10(44), s. 905907.
[318]Leung .K., K .P., The Truth about chickenpox, The Canadian Journal of Diagnosis
1999, 12(16), s. 7987.
[ 250 ]
Ospa wietrzna
w ktrych mieszka wikszo mo- Kampania szczepie przeciw
ich Czytelnikw, lecz intensywne ospie wietrznej ma na celu nie
pranie mzgu przygotowujce tyle ochron dzieci, co zaspokoje-
grunt dla szerokiej ofensywy nowej nie chciwoci producentw szcze-
szczepionki ju si tam rozpoczo pionek izaoszczdzenie pienidzy
[w Polsce w wikszoci przypad ZUS na zwolnieniach chorobo-
kw jest to szczepionka zalecana, wych dla rodzicw pielgnujcych
anie obowizkowa dop. red.]. chore dzieci.
Jak wykazaem w niniejszym Wyeliminowanie wirusa ospy
rozdziale, szczepionka przeciw wietrzn ej moe doprowadzi do
ospie wietrznej prowadzi do zabu- nieprzewidywalnych skutkw, za-
rzenia normalnej cyrkulacji czyn- graajc zdrowiu dorosych idzie-
nika chorobotwrczego i mona ci. Odnotowywana obecnie wzmo-
j uzna za przestpstwo nie tyl- ona zachorowalno wrd dzieci
ko przeciw dzieciom, lecz rw- nappaca jest znacznie groniej-
nie przeciw dorosym. Czy warto sza ni ospa wietrzna i moe sta-
uczestniczy wtym procederze? nowi jeden ztakich skutkw.
Znaczna skuteczno szcze-
Wnioski pionki, o ktrej zapewnia jej pro-
Ospa wietrzna to jedna znaj- ducent, jest wtpliwa. Nie mino
mniej gronych chorb dzieci- 56 lat od chwili rejestracji szcze-
cych, stanowica przyczyn powi- pionki, gdy zaczy rozbrzmiewa
ka jedynie wwyjtkowych przy- gosy domagajce si powtrnych
padkach i z reguy u cierpicych szczepie.
nachoroby ukadu immunologicz- Szczepionka wywouje efekty
nego. Leczenie homeopatyczne uboczne, wtym rwnie ze strony
ospy wietrznej jest w peni sku- ukadu nerwowego, a ilo zawar-
teczne. Raz przebyte schorzenie tego wniej DNA ssakw znacznie
wywouje trwa, zazwyczaj do- przewysza takow winnych szcze-
ywotni odporno pod warun- pionkach, co moe zwikszy ryzy-
kiem normalnej cyrkulacji wirusa ko chorb nowotworowych uosb
wspoeczestwie ludzkim. zaszczepionych.
Wirusowe zapalenie wtroby typu A
Choroba nicznych. Wirus zapalenia wtroby

typu A jest wydzielany przez cho-
Jeszcze jakie 1520 lat temu rego do otoczenia wraz zfekaliami.
myl ozainwestowaniu pienidzy Do zaraenia dochodzi wic drog
w opracowanie szczepionek do fekalno-oraln.
masowego zastosowania przeciw Okres inkubacyjny choroby wy-
takim chorobom jak ospa wietrz- nosi rednio 30 dni (maksymalnie
na lub wirusowe zapalenie w- 50). Objawy okresu przedtacz-
troby typu A moga wydawa si kowego, trwajcego okoo tygo-
cakowicie absurdalna, lecz natle dnia, przypominaj objawy grypy
obecnej ofensywy zwolennikw (gwatowny wzrost temperatury,
szczepionek na wszystkich fron- bl gowy, mdoci, utrata apety-
tach wczorajszy absurd itemat dla tu), lecz pojawienie si tawe-
wystpie komikw sta si smut- go zabarwienia skry itwardwki,
n rzeczywistoci. ciemnienie moczu iodbarwienie
Wirusowe zapalenie wtroby kau, podobnie jak w przypadku
typu A, znane take jako epide- innych zapale wtroby, wskazuj
miczne zapalenie wtroby, zaka- na poraenie wtroby i pocztek
ne zapalenie wtroby lub choroba okresu taczkowego, trwajcego
Botkina, tradycyjnie uwaane jest do dwch tygodni. Dzieje si tak
zajedn znajlejszych chorb za- przy typowym zapaleniu wtroby
kanych. W odrnieniu od wiru- typu A, co ma miejsce, zgodnie
sowego zapalenia wtroby typu B z danymi rnych autorw, jedy-
iC, przenoszonych niemal wycznie w okoo 1030 procent przy-
nie zaporednictwem krwi, zapa- padkw wrd ludnoci w ogle,
lenie typu A to typowa dziecica za u dzieci najczciej choroba
infekcja wewntrzjelitowa, cho- przebiega wrozmytej postaci, bez
roba brudnych rk, a w uprosz- wyranych objaww klinicznych
czeniu choroba brudnej wody i zwyczajnie pozostaje niezauwa-
izych warunkw sanitarno-higie- ona. [W wielu podrcznikach do
[ 253 ]
rwnoczenie ogromn liczb an- Specjalnie zawarem wksice
tygenw, wtym rwnie niewtp ten rozdzia, by jeszcze raz wyka-
liwe patogeny, a przy tym z jakie- za Czytelnikom, e dla zwolenni-
go powodu w przypadku adne- kw szczepie caa populacja to
go znich nie pojawiaj si obawy tylko grupa docelowa objta lub
oukad immunologiczny345. nieobjta szczepieniami i instru-
Ta nacechowana potworn ig ment do zarabiania pienidzy.
norancj odpowied, niezalenie Nie ma przy tym adnego zna-
od tego, od kogo pochodzi, moe czenia, naile powana jest choro-
wydawa si wyczerpujca jedynie ba. Kampania szczepie przeciw
dla kogo pozbawionego wiedzy wirusowemu zapaleniu wtroby
oukadzie odpornociowym iskut- typu Astanowi najlepsze potwier-
kach pozajelitowego, pomijajcego dzenie tej tezy.
najwaniejsze mechanizmy obrony
czowieka, trafiania do organizmu
Wnioski
dziecka trujcych koktajli, zawie-
rajcych czynniki chorobotwrcze, Wirusowe zapalenie wtroby
ktre zgodnie z natur powinny typu A jest do lekk, zazwyczaj
trafia do organizmu cakiem inn dziecic chorob. W wikszoci
drog. Ogromna liczba antyge- przypadkw, szczeglnie u dzieci
nw, w tym rwnie patogenw wmodszym wieku, choroba prze-
u zdrowego noworodka trafia do biega niezauwaalnie lub nie zosta-
bon luzowych ukadu oddecho- je rozpoznana ze wzgldu na sw
wego i do tworw limfatycznych, agodno.
wktrych ulega unieszkodliwieniu, Praktycznie nie wystpuj
do czego z definicji nie dochodzi powikania inie istnieje przewleke
podczas szczepienia. Nie tylko tok- nosicielstwo wirusa WZW typu A.
syczno szczepionek, lecz rwnie Choroba daje trwa, zazwy-
cakiem inna droga przenikania czaj doywotni odporno. WZW
czynnikw chorobotwrczych sta- typu A to typowa choroba zych
je si przyczyn powika, niekiedy warunkw sanitarno-epidemicz-
bardzo cikich lub miertelnych, nych, choroba brudnych rk. Nie
oraz niestabilnoci odpornoci po- wymaga adnych specjalnych rod-
szczepiennej. Bdziemy otym jesz- kw ochronnych oprcz podstawo-
cze mwi. wego porzdku, kanalizacji, wodo-
[345]Uczajkin W., Pastwowy kalendarz szczepie profilaktycznych. Wady izalety, Infek-

cje Dziecice 2004, 2, s. 48.
[ 266 ]
Wirusowe zapalenie wtroby typu A
cigw i wyrobienia wrd dzieci ka przyznaje si sam producent.
nawykw higienicznych. Oprcz powika szczepionka ozna-
Opisaem choroby, w tym cza dodatkowe obcienie wiru-
rwnie do cikie, bdce skut- sowe i dodatkowe substancje tok-
kami szczepionki przeciw WZW syczne trafiajce do organizmu.
typu A, do ktrych jako do powi-
Wirusowe zapalenie wtroby typu B
Choroba si na skutek pracy z produktami

Wirusowe zapalenie wtroby krwi, zapalenia wtroby w wy
typu B to infekcja wirusowa ataku- wiadzie, stau pracy i wieku, lecz
jca wtrob i przenoszona wraz nie na skutek liczby kontaktw
z krwi lub, bardzo rzadko, z inny- z pacjentami, przy czym wykrycie
mi pynami organizmu. Moliwo markera wskazuje raczej na uod
zakaenia si WZW typu B (nazy- pornienie spowodowane staymi
wanym rwnie zapaleniem surowi- kontaktami z czynnikiem choro
czym lub taczk wszczepienn) botwrczym o niewielkiej inten
przez brudne rce nie wystpuje sywnoci ni naprzebyt aktywn
wogle. To zapalenie wtroby tra- chorob. Autorzy rosyjscy wykazali,
dycyjnie uwaane jest zachorob e szczeglnie wysoki poziom zain
zawodow narkomanw korzy- fekowania WZW typu B wystpuje
stajcych ze wsplnych strzykawek u operujcych chirurgw i lekarzy
do wleww doylnych, prostytutek, hematologw (utych drugich do
homoseksualistw, atake pacjen- 84,6 procent)346].
tw, ktrzy otrzymuj transfuzj Prawdopodobiestwo przenie-
penej krwi lub plazmy (na przykad sienia (nie myli zzachorowaniem!)
chorzy na hemofili lub pacjenci wirusa wirusowego zapalenia w-
oddziaw hemodializy). troby typu B podczas jednorazo-
Nawet personel medyczny nie- wego kontaktu seksualnego szacu-
majcy stale do czynienia zproduk- je si na2070 procent. Przypadki
tami krwi, nie podlega wikszemu zaraenia od czonka rodziny, nosi-
ryzyku zaraenia ni inne grupy ciela wirusa, nale raczej do rzad-
ludnoci. [Prawdopodobiestwo koci ijego prawdopodobiestwo
wykrycia HBsAg (australijskie moe by praktycznie cakowicie
go antygenu) u medyka zwiksza usunite przez stosowanie indy-
[346]Dienstag J.L., Ryan D.M., Occupational exposure to hepatitis virus in hospital per-
sonnel: infection or immunization?, American Journal of Epidemiology, Jan 1982, 115(1),
s. 2639; Taic B., Rachmanowa A., Profilaktyka szczepieniowa..., s. 181.
[ 269 ]
ani troch nie ucierpia wwyniku tycznej, do ktrej badacze jeszcze
tych manipulacji348. nie dotarli. Specjalici s zgodni co
Raz przebyta choroba zapewnia do tego, e nasilenie objaww kli-
trwa, zazwyczaj doywotni od- nicznych choroby jest odwrotnie
porno. Co najmniej u80 procent proporcjonalne do stopnia ryzyka
dorosych ijeszcze wikszej liczby przejcia w stan przewleky: im
dzieci choroba koczy si penym wyraniej przejawia si zapalenie
wyzdrowieniem bez jakichkolwiek wtroby, tym mniejsze prawdopo-
skutkw. Jedynie od 1 do 4 pro- dobiestwo, e przybierze posta
cent dorosych, ktrzy zachorowa- przewlek.
li nawirusowe zapalenie wtroby U okrelonej liczby przewlek
typu B, staje si przewlekymi nosi- ych nosicieli wirusa zapalenia
cielami choroby349. wtroby typu B (zazwyczaj uludzi
Czynniki wpywajce na przej- zcikimi chorobami wtle lub nie-
cie WZW typu B wstadium prze- doborem odpornoci) przewleke
wleke nie s do koca jasne. Zau zapalenie wtroby typu B moe
waono, e czciej zdarza si doprowadzi do niewydolnoci
to w przypadku mczyzn oraz wtroby lub raka drg ciowych
uosb ztowarzyszcymi schorze- i wtroby. Wraz z wiekiem nie-
niami ukadu pokarmowego, od- bezpieczestwo przejcia zapale-
dechowego lub wydalniczego, czy nia wtroby w posta przewlek
te chorych na alergie, zatart zmniejsza si. Najgroniejsze pod
beztaczkow posta choroby wzgldem skutkw jest przekszta-
zdugotrwaym zachowaniem mar- cenie si ostrego WZW typu B
kerw replikacji wirusa itrwaym wprzewleke unoworodkw (we-
zespoem cytolizy i poczeniem dug niektrych ocen ryzyko prze-
WZW typu B z innymi rodzajami wlekego zapalenia wtroby wy-
zapalenia wtroby, atake limfocy- nosi 90 procent z25-procentow
topeni T, wystpowaniem okre pniejsz miertelnoci wwieku
lonych antygenw HLA iinnych350. dorosym wwyniku przewlekych
Najprawdopodobniej wszystkie chorb wtroby), lecz ju wwieku
wymienione czynniki stanowi ob- czterech lat ryzyko to szacuje si
jaw jakiej specyficznej wady gene- tylko na10 procent.
[348]Wilson G.S., The Hazards of Immunization, Londyn 1967, s. 113114.

[349]Stratton K.R. et al., Adverse Events Associated with Childhood Vaccines: Evidence
Bearing on Causality, Waszyngton 1994, s. 211.
[350]Bondarenko L., Prognoza przewlekego wirusowego zapalenia wtroby, Rosyjski
Biuletyn Medyczny 1998, 1, s. 1517.
[ 271 ]
tematy dla bada dla niezalenych reakcjach ubocznych lub powika
naukowcw stwierdzi Belkin]. niach, wrd ktrych w1840 przy
Belkinowi zadano nastpu- padkach potrzebna bya hospitali
jce pytanie: Dlaczego zamiast zacja, a 642 przypadki skoczyy
szczepi niemowlta, nie bada si si zgonem. Mam w posiadaniu
matki naokoliczno nosicielstwa rwnie statystyk pochodzc od
wirusa WZW-B (poniewa jest to amerykaskiego pediatry Edwarda
jedyna droga, ktr noworodek Yasbaka: od 1990 do koca 2002
moe zarazi si t chorob)?. roku do Systemu Informacji oSkut
Odpowied Belkina bya cakiem kach Ubocznych Szczepie wpy
wyczerpujca: ny dane o 95 20 powikaniach
Sprzeda szczepionek jest niepo szczepionce przeciw WZW-B
zwykle dochodowym biznesem, (osobno lub wkombinacji zinnymi
a proces polecania szczepionek szczepionkami) u dzieci w wieku
splamiony jest naduyciami urzd- do jednego roku, spord ktrych
nikw, producentw szczepionek 627 zakoczyo si zgonem (w 401
iosb zasiadajcych wKomitecie przypadkach postawiono uniwer
ds. Szczepie oraz Amerykaskiej saln dla takich zdarze diagno
Akademii Pediatrii. Model biznesu, z zesp nagej mierci ecz
w ktrym kupno towaru narzuca- kowej), powikania wjeszcze 284
ne jest przez pastwo, to marze- przypadkach zostay uznane zaza
nie monopolisty. graajce yciu. W 42 27 przypad
Faktycznie, po co traci pie- kach rodzice przywozili dzieci do
nidze na poszukiwanie tych izby przyj i 1591 dzieci byo ho
jednostek spord kobiet w ci- spitalizowanych. Ogem do ko
y, ktrych dzieci mog ucierpie ca 2002 roku, czyli w cigu 12 lat
w wyniku WZW typu B i dokony- szczepie, dotary doniesienia o38
wa wybirczych szczepie, kiedy 600 przypadkach powika po
mona szczepi wszystkie nowo- szczepionce przeciw WZW typu B
rodki?373. [Zgodnie z ostatni sta (pojedynczo lub wkombinacji zin
tystyk VAERS wlatach 19992002 nymi szczepionkami) we wszyst
w USA w grupie wiekowej od kich grupach wiekowych, 753 spo
0 do 6 lat po szczepieniu przeciw rd nich skoczyo si zgonem
WZW typu B doniesiono o 13363 szczepionych. W 14476 przypad
[373]W Polsce sytuacja jest jeszcze bardziej kuriozalna: mimo e ciarne s obowizkowo
badane na obecno antygenu WZW typu B wostatnich tygodniach ciy, to szczepionk
przeciw WZW typu B otrzymuj wszystkie dzieci bez wyjtku, do tego wpierwszej dobie
ycia, a nie tylko te, ktre s dziemi nosicielek wirusa dop. red.
[ 284 ]
rym wczeniej ustalony zwizek janienia kwestii. Przecie dla pro-
szczepionki przeciw WZW typu B ducentw najwaniejsza jest ilo
z chorobami ukadu nerwowego sprzedanego towaru.
teraz okrelono jako niedowiedzio- Stwardnienie rozsiane, kt-
ny! [Zgodnie z danymi wspomnia re wczeniej wystpowao wrd
nego wczeniej doktora Yasba dzieci bardzo rzadko, do czsto
ka, wcigu 12 lat doniesiono o50 zaczto odnotowywa w prakty-
przypadkach stwardnienia rozsia ce pediatrycznej wkrajach, ktre
nego, 113 zespou Guillaina-Barr wczyy si do walki zWZW typu
go, 108 zapalenia rdzenia krgo B przy pomocy szczepionek392.
wego lub zapalenia mzgu i rdze Zreszt opublikowane niedaw-
nia krgowego, 67 zapalenia no obszerne badanie analizuj-
nerwu wzrokowego, 342 rnych ce czstotliwo pojawiania si
paraliw, 129 zespou zaburze stwardnienia rozsianego wrd
nia koordynacji ruchowej (ataksji), zaszczepionych przeciw WZW-B
51 zaburze wiadomoci, 32 i niezaszczepionych Anglikw
utraty suchu i121 autyzmu]. w okresie od 1993 do 2000 roku
Zaznaczono przy tym, e dane ujawnio, e w cigu trzech lat
nie s wystarczajce do wycig po szczepieniu czstotliwo wy-
nicia ostatecznych wnioskw stpowania tej strasznej choroby
potwierdzajcych tez lub zaprze- bya trzykrotnie wysza wrd za-
czajcych jej i potrzeba dodatko- szczepionych393.
wych bada. Sprawa jest otwarta, Sdz, e warto wtym miejscu
aprzekupni eksperci skaniaj si opowiedzie krtk histori majc
raz ku jednej opinii, innym razem zwizek zarwno zeszczepionkami
ku drugiej. Szczepie dokonuje przeciw WZW typu B, jak i z ko-
si na coraz wiksz skal i nikt mitetem ekspertw przy Instytu-
nie kae ich powstrzyma przy- cie Zdrowia, ktry ostatnimi czasy
najmniej w odniesieniu do tych, wci znajduje si pod ostrzaem
ktrzy nie nale do grupy ryzyka, krytyki. Ta historia da Czytelnikowi
choby do czasu ostatecznego wy- pewne pojcie o tym, na ile mo-
[392]Boiko A. et al., Early onset of multiple sclerosis. A longitudinal study, Neurology

2002, 59, s. 10061010; Ghezzi A. et al., Multiple sclerosis in children: clinical features of 149
cases, Multiple Sclerosis 1997, 3, s. 4346; Ruggieri M. et al., Multiple sclerosis under 6
years of age, Neurology 1999, 53, s. 478484; Hamard I.et al., Infantile acute optic neuri-
tis, Bulletin de lAcadmie National de Mdecine 2000, 7(1984), s. 15111521.
[393]Hernan M.A. et al., Recombinant hepatitis B vaccine and the risk of multiple sclerosis,
Neurology 2004, 63, s. 838842.
[ 294 ]
pojawiajce si regularnie w rosyj skadnik narodowego projektu
skich mediach doniesienia nikogo Zdrowie, lecz postanowiono sfi-
nie dziwi.]. nansowa go w caej rozcigoci.
Obecny plan wyszczepialnoci W 2006 roku zaszczepi si 10 mi-
przeciw WZW typu B przewiduje lionw uczniw wszystkich tych,
zaszczepienie milionw obywateli. ktrzy nie otrzymali szczepionki
Rosyjska dziennikarka donosi: Mi- wczeniej. W2007 roku planuje si
nister Zdrowia iRozwoju Socjalne- zaszczepi dodatkowo 15 milionw
go Michai Zurabow w wywiadzie modych ludzi od 18 do 35 roku
udzielonym w programie infor- ycia, znw tych, ktrzy si nie
macyjnym kolejny raz zaniepokoi szczepili. Przeznaczono naten cel
Rosjan: okazuje si, e najwa- 4,2 miliarda rubli w2006 roku i6,1
niejszym kierunkiem narodowego miliarda w2007 roku403.
projektu Zdrowie nie bdzie po- W takim razie czy zachorowal-
prawa jakoci usug medycznych no na WZW typu B ronie, czy
ani wzrost wynagrodze lekarzy. spada? A moe spada wycznie
Za rzecz najwaniejsz minister woficjalnych doniesieniach, aro
uzna zaszczepienie 30 milionw nie, kiedy trzeba uzyska pienidze
obywateli przeciw WZW typu B. na programy szczepieniowe? Jeli
WRosji nawirusowe zapalenie w- spada, to po co szczepi miliony
troby typu B choruje co roku dzie- obywateli, tracc na to miliardy
wi osb na 100000, przy czym rubli? Gdzie tu logika? A jeli ro-
wostatnich latach zachorowalno nie, to jaki poytek daj szcze-
wzrosa o 2,5 razy. Obecnie we- pionki i po co zwiksza wydatki
dug naszych ocen choruje 7 mi- nanie, ajednoczenie take liczb
lionw ludzi, aniektrzy wirusolo- powika poszczepiennych? Chcia-
dzy sdz, e znacznie wicej po bym wierzy, e nie jestem jedy-
prostu wielu ze swojej choroby nie nym, ktry zadaje te pytania.
zdaje sobie sprawy. S to gwnie
ludzie modzi, majcy przed sob Wnioski
dugie ycie, lata pracy iwychowa- Wirusowe zapalenie wtroby
nia dzieci... Obowizkowe szczepie- typu B, podobnie jak WZW typu C,
nie przeciw WZW typu B izmniej- to choroba specyficznych grup ry-
szenie poziomu zachorowalnoci zyka narkomanw stosujcych
do trzech osb na 100000 lud- wsplne strzykawki, prostytutek,
noci nie tylko uznano za wany homoseksualistw lub pacjentw
[403] Batenewa T., Rosjan przygotowuje si do szczepie, Izvestia.ru z10 stycznia 2006 roku.
[ 309 ]
otrzymujcych w trakcie lecze- ryzyko jest minimalne lub wogle
nia transfuzj krwi lub jej frakcji, nie wystpuje.
w mniejszym stopniu choroba Kwestia, czy naley szczepi
dorosych uprawiajcych niebez- noworodki urodzone przez mat-
pieczny seks. Grup ryzyka jest te ki bdce nosicielkami wirusa
wjakim stopniu personel medycz- WZW typu B, powinna by roz-
ny majcy styczno zkrwi. strzygana po starannych badaniach
Noworodki, nastolatki ani laboratoryjnych (ustalenie liczby
inne kategorie ludnoci nienale- przeciwcia i stenia DNA wirusa
ce do wymienionych grup ryzyka, uciarnej) iuwzgldnieniu wszyst-
nie maj powanej szansy zarae- kich innych czynnikw, ktre mog
nia si WZW typu B. sprzyja zakaeniu noworodka.
Szczepionka przeciw WZW ty- Na poziomie pastwowym
pu B ma ogromn liczb znanych walka zWZW typu B iWZW typu
iopisanych wliteraturze skutkw C powinna polega nazapewnieniu
ubocznych, wcznie z cikimi placwkom medycznym jednorazo-
chorobami ukadu nerwowego, co wych instrumentw ikoniecznych
podaje wwtpliwo konieczno systemw sterylizacji oraz na za-
jej zastosowania nawet u tych, krojonej na szerok skal kampa-
ktrzy rzeczywicie ryzykuj za- nii edukacyjnej wrd nastolatkw
chorowaniem naWZW typu B, nie i modziey oraz walce z narko
mwic ju otych, dla ktrych to mani.
Grypa
W ostatnim czasie jestemy szkolach przekonuje si rodzicw

wiadkami nowego zmasowane- do szczepionek. Nauczelniach nie
go ataku psychologicznego pod dopuszcza si studentw do sesji,
kryptonimem szczepionka jako dopki si nie zaszczepi. Wyda-
najlepsza ochrona przed gryp!. je si, e na murach niedugo za-
Kiedy oglda si jesieni doniesie- wisn znane ju plakaty z czasw
nia medyczne, trudno oprze si wojny domowej w Rosji z nieco
wraeniu, e wszystkie pozostae zmienionym napisem: Czy zapisa-
problemy zdrowotne od dawna e si ju na szczepienie przeciw
s rozwizane izdecydowanie nie grypie?. Rwnoczenie brak ja-
ma si czym martwi poza szcze- kiejkolwiek dyskusji internetowej,
pieniami przeciw grypie. Trwa od- w ktrej zaszczepieni nie donosi-
liczanie do wyznaczonego przez liby, e natychmiast po szczepion-
kogo terminu jak do wybuchu ce zachorowali nanajprawdziwsz
bomby atomowej lub zderzenia gryp, przeciw ktrej obiecano im
planety z gigantycznym meteory- ochron, apotem przez ca zim
tem. Wszystkie doniesienia doty- nie mogli pozby si przezibie.
cz wycznie tego, ile osb objto rodki masowego przekazu ilitera-
ju szczepieniem ico trzeba zrobi, tura naukowa donosz o faktach
by byo ich jeszcze wicej. WRosji wzitych jakby z rwnolegej rze-
wychwala si miejscowe wadze, czywistoci, rzdzcej si wasnymi
szczodrze wykadajce setki ty- zasadami, goszcymi fantastyczne
sicy rubli naszczepionk przeciw znienie miertelnoci, zachoro-
grypie, niemajce jednak pienidzy, walnoci, wydatkw nazwolnienia
by paci wynagrodzenie lekarzom chorobowe dziki cudownej szcze-
inauczycielom oraz zapewni zim pionce.
ogrzewanie wdomach. Zawstydza
si tych, ktrzy uwaaj, e na- Choroba
ley znale lepsze zastosowanie Ta wietnie nam wszystkim
dla pienidzy. Wszkoach iprzed- znana choroba wywoywana jest
[ 311 ]
to droga powietrzno-kropelkowa. ku zbyt intensywnego leczenia alo-
Okres inkubacji moe trwa od jed- patycznego). W1993 i1994 roku
nego do siedmiu dni (zazwyczaj 48 przebadano 1659 kobiet ciar-
godzin). nych w Nottingham, spord kt-
Grypa zaczyna si ostro, nierzad- rych, jak si okazao, 11 procent
ko zdreszczami. Temperatura ciaa przebyo gryp. Autorzy badania
wpierwszych dniach osiga maksy- donosz, e grypa w drugiem
malny poziom, najczciej wgrani- itrzecim trymestrze ciy to zjawi-
cach 3840C. Napierwszy plan wy- sko do powszechne inie prowa-
suwaj si oznaki intoksykacji bl dzi do przekazania wirusa podowi
gowy zcharakterystycznym umiej- ani wytwarzania przeciwcia, po-
scowieniem wczci czoowej, bl dobnie jak do jakichkolwiek innych
gaek ocznych, krzya, rnych grup powika ciowych409.
miniowych. Poraenie drg odde- Czynnikami ryzyka hospitalizacji
chowych charakteryzuje si wyst- w zwizku z gryp s choroby ser-
powaniem suchego kaszlu, drapa- ca i astma oskrzelowa, przy czym
niem w gardle, uciskiem za most- grypa wymaga mniejszej liczby
kiem, zaoonym nosem, niekiedy hospitalizacji (w USA iNiemczech
krwotokami znosa. Wysoka tempe- trzykrotnie mniejszej) ni tak zwany
ratura ciaa trwa do dwch dni, po wirus RSV (Respiratory Syncytial Vi-
czym spada. Oglny czas trwania rus), przeciw ktremu spezy nani-
okresu gorczkowania nie przekra- czym wszystkie prby stworzenia
cza czterechpiciu dni408. szczepionki410, 411.
Grypa najprawdopodobniej nie Wedug opublikowanej staty-
stanowi zagroenia dla kobiet ci- styki co roku grypa ijej powikania
arnych (w kadym razie przy bra- staj si przyczyn mierci od 10
[408]Choroby zakane. Poradnik dla kadego, St. Petersburg 2000, s. 163.

[409]Irving W.L. et al., Influenza virus infection in the second and third trimesters of pre-
gnancy: aclinical and seroepidemiological study, An International Journal of Obstetrics and
Gynaecology, Oct 2000, 107, s. 12821289.
[410]Weigl J.A. et al., Influenza-associated hospitalizations in children in Germany, Epide-
miology & Infection, Dec 2002, 129, s. 525533.
[411]Przeciwko zakaeniom wirusem RSV opracowano jednak preparat Synagis, zawie-
rajcy przeciwciaa monoklonalne (paliwizumab). Przeznaczony jest dla wczeniakw oraz
dzieci zdysplazj oskrzelow iwrodzonymi wadami serca. Mimo e podaje si go jak szcze-
pionk, de facto ni nie jest, poniewa nie powoduje wytwarzania przeciwcia przez ukad
odpornociowy, lecz ma za zadanie dostarczy wyprodukowane technik bioinynierii prze-
ciwciaa monoklonalne. Ich zadanie polega na zapobieganiu namnaania si wirusa RSV
worganizmie. Preparat nie jest pozbawiony skutkw ubocznych, wrd ktrych wymieniane
s m.in. reakcje alergiczne itrombocytopenia dop. red.
[ 316 ]
I wszystko to robi si bez dochodowe jest nawoywanie pa-
wzgldu na to, e w federalnej cjentw do szczepie.
ustawie O profilaktyce szczepie Najlepsz ilustracj tego, jak
chorb zakanych jednoznacznie niebezpieczne mog by nawet
powiedziano, e szczepienia pro- tak niegrone szczepionki jak
filaktyczne prowadzi si za zgod szczepionka przeciw grypie, jest
obywateli, rodzicw lub innych smutna historia szczepionki prze-
opiekunw prawnych nieletnich ciw grypie wiskiej, o ktrej
i obywateli uznanych za niezdol- chciabym krtko opowiedzie
nych do podejmowania decyzji wtym rozdziale.
w trybie ustalonym przez prawo- Kiedy wlutym 1976 roku dwu-
dawstwo Federacji Rosyjskiej435. nastu onierzy suby zasadniczej
zachorowao nagryp wkoszarach
Bezpieczestwo wFort Dix (New Jersey) [Przypomi
Powikania po szczepionce prze- nam, e epidemia z lat 19181920
ciw grypie s znane, jest ich wiele rwnie rozpocza si w kosza
inie oszczdzaj nawet pracowni- rach i rwnie wrd wczeniej
kw medycznych, jeli ci zgodz si wielokrotnie szczepionych przeciw
naszczepienie. Pewne przeprowa- rnym chorobom onierzy. Po
dzone wKanadzie badanie wykaza- dejrzany zbieg okolicznoci!] i je-
o, e u89 procent zaszczepionych den znich zmar, lekarze, rzekomo
pojawiy si reakcje miejscowe (zapo zbadaniu antygenowej struktu-
palenie, zaczerwienienie, obrzk), ry wirusa, owiadczyli, e doszo
a u 49 procent ukadowe (go- do znaczcej mutacji inaley ocze-
rczka, mczliwo, bl gowy, kiwa strasznej epidemii na skal
katar, zapalenie wzw chonnych narodow, przypominajcej epide-
szyjnych, minioble, bl odka, mi zlat 19181920.
wymioty, bezsenno)436. Wszyscy znajdujcy si w ko-
Prawdopodobnie to dowiad- szarach zostali natychmiast za-
czenie nazawsze zniechcio kana- szczepieni szczepionk Port Chal-
dyjskich medykw do bycia obiek- mers, o ktrej z szacunkiem m-
tem eksperymentw zeszczepion- wiono, e chroni przed wszystkimi
kami. Bezpieczniejsze i bardziej szczepami grypy. Wkrtce 500
[435]Ustawa oprofilaktyce szczepie chorb zakanych, nr 157-FZ, podpisana przez Prezy-

denta Federacji Rosyjskiej 17 wrzenia 1988, art. 11, pkt. 2.
[436]Scheifele D.W. et al., Evaluation of Adverse Events after Influenza Vaccination in
Hospital Personnel, Canadian Medical Association Journal 1990, 142(2), s. 127130.
[ 328 ]
wym itym, ktry cyrkuluje, co czy- chowego, przy czym wcale nie jest
ni szczepienie nieskutecznym452. najbardziej rozpowszechniona (do
[Podobne do rosyjskiego jest do 40 procent ostrych wirusowych za-
wiadc zenie z Hiszpanii: podczas pale drg oddechowych wywou-
kampanii powszechnych szczepie j rinowirusy).
przeciw grypie zachorowalno na Nieskuteczno szczepionek
ni wzrosa o... 400 procent453]. zwizana jest przede wszystkim
Tak wic szczepionki przeciw z koniecznoci zgadywania, jaka
grypie nie tylko nie spowalniaj odmiana wirusa bdzie przewaa
tempa, lecz same stanowi przy- w kolejnym sezonie. Nieskutecz-
czyn wzrostu zachorowalnoci no ta jest wietnie udokumento-
naostre wirusowe zapalenia drg wana wliteraturze naukowej.
oddechowych. Jaki wycignito Szczepionka przeciw grypie
ztego wniosek? Bez wzgldu nato wie si z niema liczb powi-
szczepienia bez wtpienia nadal po- ka ze strony ukadu nerwowego.
zostaj najpewniejszym rodkiem Oprcz tego osabiajc odporno,
ochrony, aszczepionki naley poda- szczepionka czyni zaszczepionego
wa co roku453. bardziej podatnym na inne infekcje.
Nasuwa si pytanie: czy ten, Zakrojone na szerok skal
kto to napisa, ma wszystko wpo- kampanie reklamowe organizowa-
rzdku zgow? Amoe kampanie ne przez producentw idystrybu-
Chro si przed gryp przy pomo- torw szczepionek nastawione s
cy szczepionki! faktycznie obliczo- wycznie napromocj inie maj
ne s na ludzi niedorozwinitych nic wsplnego z trosk o dobro
umysowo? Pytania te chyba s re- obywateli.
toryczne! Istnieje wiele skutecznych
metod zapobiegania i leczenia
Wnioski grypy. S to metody naturopatycz-
Grypa to jedno zwielu scho- ne i homeopatyczne ignorowane
rze nalecych do grupy ostrych przez system ochrony zdrowia
wirusowych chorb ukadu odde- narzecz szczepionek.
[452]Selcowski A., Zima bez grypy. Szczepienia jako podstawowa metoda walki zgryp,
Medycyna dla Kadego 1999, 3(14).
[453]Jot F. et al., Survey on vaccinations in Europe: adverse effects, epidemiology, laws,
and EFVV proposals, Medical Veritas 2005, 2, s. 137.
[454]Ibidem.
Bonica (dyfteryt)
Bonica455, podobnie jak polio W odrnieniu od innych roz-
itec, naley do schorze, ktre dziaw, wktrych musiaem powo-
najbardziej zatrwaaj rodzicw. ywa si przede wszystkim nama-
Nawet tych, ktrzy gotowi s dziel- teriay z innych krajw, niedawna
nie pogodzi si zryczk, wink epidemia bonicy wbyych republi-
lub odr i zrezygnowa z odpo- kach dawnego Zwizku Radzieckie-
wiednich szczepionek, sama myl go daje moliwo omwienia tego
o tym, e dziecko pozostaje nie- tematu naprzykadzie bliskim wik-
uodpornione na bonic, dopro- szoci moich Czytelnikw.
wadza do paniki.
Czyby epidemia bonicy Choroba
wRosji wykazaa, e nie istnieje al- Bonica prawdopodobnie znana
ternatywa dla szczepienia i tylko jest ludzkoci ju do dugo, cho-
przez powszechne wyszczepianie cia opisywane przez dawnych au-
mona osign rzeczywisty sukces torw choroby odpowiadaj raczej
wwalce zt cik infekcj? py- pewnemu urednionemu pojciu
taj rodzice456. zapalenia krtani, ktrym mona
Mam nadziej, e zanim rodzi- okreli te krztusiec i cik an-
ce zaczn miota si wposzukiwa- gin, ni samej bonicy. Uwaa
niu odpowiednich szczepionek si, e w Europie bonica zostaa
iwaciwych orodkw szczepie- po raz pierwszy dokadnie opisa-
niowych, wktrych zdoaj uod- na w Hiszpanii w XVI wieku pod
porni dziecko na bonic przy nazw el garrotillo, czyli dusz-
pomocy szczepionek, przeczytaj ca choroba. Na Wschodzie jej
jednak ten rozdzia i przemyl opisy pochodz z wczeniejszego
swj wybr. okresu457.
[455]Bonica od greckiego sowa diphtheria skra, bona. Nazwa nadana przez francu-
skiego lekarza ibadacza Pierre'a Bretonneau (17781862).
[456]Uczajkin W., Szamszewa O., Profilaktyka szczepie..., s. 112.
[457]Patrz: Nakamura A., Ahistorical survey of diphtheria in Europe, China and Japan.
Part I: ancient and medieval age, Nippon Ishigaku Zasshi, Sep 1995, 41, s. 369394.
[ 341 ]
Bonica (dyfteryt)
ska przytacza przykady sprzecz- wrd dzieci do 14 roku ycia wy-
nych doniesie urzdnikw me- nosia wlatach 19891991 rednio
dycznych, dotyczcych liczb przy- tylko 92,5 procent, czyli 7,5 pro-
padkw zachorowa na bonic cent dzieci praktycznie nie byo
w Moskwie w latach 19921993. zaszczepione514. Wcigu kilku lat
Rnica liczby chorych dochodzi do przed epidemi wZSRR nakadem
200 procent! wydawnictwa Medycyna ujrza-
Dane dotyczce statystyki wy- a wiato dzienne monografia na
szczepialnoci wcale nie wyglda- temat bonicy, w ktrej katego-
y lepiej. Nie udao si odnale rycznie twierdzono: Ustalono, e
dokadnych liczb idanych, ilu byo jeli prawidowym szczepieniom
zaszczepionych wchwili wybuchu podda si 6070 procent dzieci, to
epidemii, lecz nawet jeli zostayby bonica jako choroba epidemiczna
one opublikowane, raczej nie mo- przestanie istnie515. Inagle 92,5
na byoby im wierzy, gdy pocho- procent zaszczepionych okrela
dziy od zwolennikw szczepie. si sowem tylko. Jak to? Czy
Ogranicz si do kilku cytatw: szczepieniowcy nie nazbyt po-
W 1991 i 1992 roku poziom za- chopnie zmieniaj swoje kryteria?
szczepie poniej 90 procent gru- Inni autorzy nie wdaj si wtakie
py docelowej wystpowa wGruzji szczegy, lecz zato chtnie wska-
45 procent, Irlandii 65 procent, zuj przyczyn wszystkich nie-
Azerbejdanie 69 procent, Tur- szcz: Poczwszy od 1972 roku
cji 72 procent, Rosji 73 procent, wnastpstwie bezprecedensowej
na Litwie 78 procent, w Serbii kampanii przeciw szczepieniom
iCzarnogrze 79 procent513. profilaktycznym, poziom wyszcze-
Rosyjskie 73 procent wcale nie pialnoci naterenie Rosji iinnych
wyglda na katastrofalnie niski krajw WNP zacz szybko spada:
poziom. Przy czym wedug inne- pod koniec lat osiemdziesitych
go rda procent zaszczepionych osign krytyczn warto 50
wrd dzieci by znacznie wikszy: procent i mniej, co doprowadzio
Wyszczepialno przeciw bonicy do szybkiego wzrostu zachoro-
[512]Czerwoska G., Mity iprawda oszczepionkach [w:] Profilaktyka szczepie iprawa

czowieka. Raport Rosyjskiego Pastwowego Komitetu Bioetycznego, Moskwa 1994 oraz
Czerwoska G., Szczepionki. Mity i rzeczywisto..., s. 6061.
[513]Obapienko G., Gazka A., Bonica wEuropie wlatach 19851992, Konferencja... 1993,
s. 14.
[514]Taic B., Rachmanowa A., Profilaktyka szczepieniowa..., s. 138.
[515]Sadownikowa W., Masowe szczepienia, s. 59.
[ 363 ]
toksyn. Spord 170 osb naszcze- w ktrej badano poziom anatok-
pienie zgosio si 27. U siedmiu syny w surowicy krwi 457 dzieci
pojawiy si powikania, przy czym w wieku 6, 10 i 16 lat, sprbowa-
utrojga cikie, wymagajce we- no odpowiedzie napytanie co do
zwania pogotowania. Wrezultacie czasu trwania odpornoci poszcze-
cay instytut zaliczono do grupy piennej.
zaszczepionych, o powikaniach Wszystkie dzieci otrzymay
polecono zapomnie, gdy nigdzie trzy dawki anatoksyny w wieku
nie zostay zanotowane. Jednej niemowlcym, a dziesiciolatki
zpacjentek wystawiono kart szpi- i szesnastolatki jeszcze jedn
taln z pierwotn diagnoz ner- dawk z toksyn tca. Poziom
wobl midzyebrowy, powikanie poniej uznawanego za ochronny
po DTP, i z diagnoz ostateczn 0,01ME/ml wystpi u15 procent
ostre zapalenie drg oddecho- szeciolatkw, 48 procent dziesi-
wych 558. ciolatkw i 24 procent szesnasto-
Komentarz jest zbdny. latkw. Po tym jak wszystkie dzieci
otrzymay dodatkow szczepionk,
Skuteczno poziom ochronny wystpi u97
Jak dugo trwa odporno po procent. Reakcje ukadowe byy
zaszczepieniu? Jednym tchem rzadkie iumiarkowane. Miejscowe
owiadcza si nam, e cykl szcze- reakcje nie miay znaczenia klinicz-
pie zapewnia powstawanie specy- nego560.
ficznej odpornoci przeciw bonicy W ten sposb co szste szecio-
u ponad 90 procent zaszczepio- letnie dziecko i niemal co drugie
nych559, lecz liczby te nie s nic dziesicioletnie nie zostay wedug
warte, jeli po krtkim czasie od- regu szczepieniowych uodpornio-
porno ta jest niewykrywalna. ne. Potwierdzaj to rwnie rosyj-
Przypominam, e w cykl scy zwolennicy szczepie: Wedug
szczepie to trzy szczepionki, ka- danych pewnego badania odpor-
da zawierajca rt, formaldehyd no zanika po roku u10 procent
i aluminium, ktre wywouj ni- dzieci, po 313 latach u67 pro-
gdy niezbadane odroczone efekty. cent ipo 1423 latach u83 pro-
Wstarannie wyszczepionej Szwecji, cent. Inne badania wykazay, e po
[558]Czerwoska G., Mity... [w:] Profilaktyka szczepie...

[559]Uczajkin W., Szamszewa O., Profilaktyka szczepie..., s. 113.
[560]Mark A. et al., Immunity and immunization of children against diphtheria in Swe-
den, European Journal of Clinical Microbiology & Infectious Diseases, 8 Mar 1989,
s. 214219
[ 380 ]
Bonica (dyfteryt)
kich jak odra, krztusiec, czste nie- si bezceremonialnie: Podczas po
yty grnych drg oddechowych. nownej rejestracji dzieci podczas
Nierzadko dziecko mylnie zostaje spisu powszechnego w 1957 roku
uznane za penowartociowo za- w Centrum Okrgowym wykryto
szczepione, a nastpnie za odpor- okoo 300 dzieci niezaszczepionych
ne, mimo e szczepiono je krtko przeciw bonicy w zwizku z od
po przebytym schorzeniu, prze- mow rodzicw. Uwzgldniajc to,
szkadzajcym wwytworzeniu pe- przede wszystkim podjlimy kroki
nowartociowej odpornoci585. zmierzajce do penej wyszczepial
Albo: Spord 280 dzieci, kt- noci grupy docelowej. W latach
re przebyy bonic, 174 byy prze- 19571958 niemal cakowicie zli
ciw niej prawidowo zaszczepione. kwidowalimy odmowy szczepie
73,5 procent prawidowo zaszcze- przeciw bonicy587. Nie przytacza
pionych dzieci przeszo inne cho- si szczegw odnonie do metod
roby zakane. Zachorowalno na likwidacji odmw].
bonic odnotowano u 41 procent Dokadnie tak samo zawsze byli,
dzieci, ktre przebyy jedn choro- s i bd lekarze oraz pielgniar-
b zakan, a wrd dzieci, ktre ki wystawiajcy z yczliwoci lub
przeszy dwie, trzy i wicej chorb za pienidze fikcyjne zawiadcze-
zakanych w 59 procentach przy- nia o wykonanych szczepieniach
padkw586. dla swoich i cudzych dzieci, lecz
Wiadomo, e prawie 100 pro- przede wszystkim zawsze byy, s
cent ikade dziecko moe zaist- i bd dzieci majce bezsporne
nie wycznie wchorej wyobrani prawo do odmowy szczepie ze
i propagandowych relacjach zwo- wzgldw medycznych, ktrych
lennikw szczepie, gdy zawsze liczb zwikszaj mnoce si
byli, s ibd rozsdni rodzice od- z roku na rok szczepionki w po-
mawiajcy szczepie. [Zuczciwymi czeniu z niskim poziomem ycia
rodzicami, ktrzy nie kombinowali spoeczestwa. Czy wtakim razie
i nie kupowali zawiadcze, tylko moe kiedy doj do likwidacji
starali si walczy oswe przekona odmw? Urzdnik natychmiast
nia, wowych czasach obchodzono ucila: Dowiadczenie pracow-
[585]Gres B., Analiza zachorowalnoci nabonic we wschodnich okrgach Republiki Ukra-

iny irodki jej likwidacji [w:] Ibidem, s. 16.
[586]Pedenko A.I. et al., O niektrych przyczynach zachorowa na bonic dzieci zaszcze-
pionych [w:] Ibidem, s. 96.
[587]ysenko O., Analiza zachorowalnoci nabonic wOkrgu Potawskim ikroki zmierza-
jce do jej obnienia wlatach powojennych [w:] Ibidem, s. 38.
[ 391 ]
szym stopniu ni ich silni izdrowi Z czasu trwania ostatnich
rwienicy. I adne statystyczne epidemii w krajach Wsplnoty
mydlenie oczu, sprytne tumacze- Niepodlegych Pastw ibatyckich
nia o nieprawidowoci szcze- oraz zdanych wystpujcych wli-
pie i inne standardowe sztuczki teraturze wynika, e skuteczno
zwolennikw szczepie, majcych anatoksyny jest wtpliwa pod
nacelu wypaczanie faktw ipraw wzgldem wytwarzania prawdzi-
biologicznych, tutaj nie pomog. wej odpornoci natoksyn.
Zreszt nigdy nie pomagay! Oprcz tego uznacznego pro-
centa szczepionych dzieci i doros
Wnioski ych odporno poszczepienna
Zachorowalno na bonic, wogle nie powstaje.
bdc wXIX wieku inapocztku Masowe zastosowanie an-
XX wieku jedn z gwnych przy- tybiotykw i szczepienia dzieci
czyn mierci wrd dzieci, znacz- zmieniy epidemiologiczne cechy
nie spada przed II wojn wiato- choroby, gwatownie zmniejszajc
w dziki poprawie poziomu ycia moliwo nabycia i utrzymania
spoeczestwa, przy czym prak- naturalnej odpornoci na boni-
tycznie we wszystkich krajach eu- c dziki kontaktowi zczynnikiem
ropejskich, i to bez jakichkolwiek chorobotwrczym.
szczepionek. Bonica staa si grona dla
Podobnie jak inne choroby dorosych, a take dla niemowlt
zakane bonica jest przede wszyst- pozbawionych przeciwcia matki.
kim zwizana z brudem, stocze- Przyczynami wybuchu epide-
niem skupisk ludzkich iniedoywie- mii bonicy wlatach dziewidzie-
niem. Wanym wspczesnym czyn- sitych byy: gwatowny spadek
nikiem ryzyka zachorowania nabo- poziomu ycia ludnoci republik
nic, aszczeglnie zgonu najej sku- byego ZSRR i niezdolno rosyj-
tek, jest alkoholizm. skich wadz do waciwej iszybkiej
Anatoksyna bonicy nie jest oceny sytuacji oraz podjcia sto-
w stanie zapobiec cyrkulacji czyn- sownych krokw.
nika chorobotwrczego w spoe- Istniej interesujce iobiecu-
czestwie ani zakaeniu nim, wy- jce metody profilaktyki ileczenia
tworzeniu toksyny stanowicej bonicy ignorowane przez wadze
przyczyn choroby. medyczne.
Krztusiec (koklusz)
Choroba raonych postaciach choroby634.
Krztusiec naley do chorb, Aby rozwia ostatni cie wtpli
ktre wczeniej tradycyjnie uzna- woci u Czytelnika odnonie do
wano zadziecice inaktre coraz rda zakaenia dzieci, zacytuj
czciej choruj nastolatki idoroli. raport Komitetu Ekspertw z ana
[Krztusiec niestety spotykany jest lizy skutkw ubocznych szczepion
te w krajach, w ktrych przez ki przeciw krztucowi i ryczce
wiele lat wikszoci mieszkacw przy Amerykaskim Instytucie
podaje si szczepionki przeciw Medycyny: Fakty potwierdza
krztucowi. W USA od 1980 do j, e zaszczepieni doroli sta
1989 roku zarejestrowano 27 000 nowi gwne rdo zaraenia
przypadkw choroby, przy czym noworodkw i dzieci w krajach
12 procent chorych stanowili ludzie rozwinitych635 . Ci sami auto
od 15 roku ycia wzwy 632. Lub: rzy donosz, co nastpuje: Przed
Szczeglnie niebezpieczni jako rozpoczciem masowych szcze
rdo zakaenia s chorzy z roz pie uwaano, e 95 procent ludzi
myt postaci choroby, u ktrych zaraao si krztucem w cigu
krztusiec czsto pozostaje niezdia swego ycia. 20 procent przypad
gnozowany. Dzieci w wieku mod kw obserwowano w wieku poni
szym nierzadko zaraaj si od ej roku, a 60 procent w wieku
dorosych 633. Jeszcze jeden przy od roku do czterech lat. Zgodnie
kad: W ostatnich latach XX wie z danymi Orodka Kontroli Cho
ku rdem infekcji dla dzieci staj rb w okresie od 1986 do 1988
si doroli, ktrym diagnozy z re roku 46 procent przypadkw za
guy si nie stawia nawet w wy obserwowano u dzieci poniej
[632]obzin U.W., Potnikow K., Infekcje dziecice, St. Petersburg 2001, s. 19.
[633]Samarina N., Sorokina O., Dziecice choroby zakane..., s. 93.
[634]Pokrowski W., Ewolucja chorb zakanych..., s. 255.
[635]Howson .P. et al., Adverse effects of Pertussis and Rubella Vaccines, Waszyngton
1991, s. 9.
[ 407 ]
Krztusiec (koklusz)
take wysokim stosunkiem zgo- adnego pojcia onaturze tej cho-
nw do liczby zachorowa, ktry roby (czynnik wywoujcy j zo-
rni si w rnych warstwach sta wyodrbniony przez Bordeta
spoecznych ornym statusie ma- i Gengou z Instytutu Pasteura
terialnym. W cikich warunkach w Brukseli dopiero w 1906 roku),
bytowania, wbiednych dzielnicach lecz w odrnieniu od homeopa-
dzieci choroway we wczeniejszym tw swymi metodami leczenia
wieku, wktrym krztusiec stanowi jedynie pogarszali rokowania. Sze-
szczeglne zagroenie649. roko stosowano upuszczanie krwi
Oto cytat zwykadu radzieckie- ipijawki, rodki wymiotne (w celu
go pediatry profesora S. Nosowa: usunicia oglnego luzu), prepa-
Bezsporn iistotn rol wosabie- raty rtci i opium. Raczej nie ule-
niu objaww krztuca izmniejsze- ga wtpliwoci, e zatrwaajca
niu miertelnoci na jego skutek statystyka miertelnoci wwyniku
odegra wzrost poziomu ycia lud- krztuca w tamtych czasach przy-
noci, poprawa rozwoju fizyczne- najmniej czciowo zawdziczana
go dzieci i zachodzcy w zwizku bya takiemu leczeniu, bywajcemu
z tym spadek czstotliwoci nie- niekiedy gorszym od samej choro-
ktrych towarzyszcych stanw by. Obecnie krztusiec wci pozo-
patologicznych i chorb przewlek staje powanym problemem wkra-
ych osabiajcych organizm dziec- jach rozwijajcych si. [Jest to bar
ka. Znaczenie tego czynnika przy dzo wane ucilenie, gdy kiedy
krztucu atakujcym ludzi w naj- wstrznitym rodzicom demon
wczeniejszym inajbardziej podat- struje si takie straszne (i praw
nym na uszkodzenia wieku, jest dopodobnie prawdziwe) liczby, e
bardzo wielkie650. Wtym samym nawiecie od 600 000 do miliona
miejscu profesor Nosow zauwaa, dzieci co roku umiera na krztusiec
e na przykad wrd chorych na lub jego powikania, to z jakiego
krztusiec wlatach 19401945 krzy- wzgldu zapomina si ucili, e
wic rejestrowano u 77 procent, mowa o tych krajach, w ktrych
przy czym u 25 procent cik, miliony dzieci umiera na wszel
III stopnia. kie choroby opanowane dziki
Z drugiej strony klasyczni le- szczepionkom oraz na nieopano
karze nie tylko nie mieli wwczas wane, przede wszystkim w wy
[649]Pokrowski W., Ewolucja..., s. 238239.

[650]Nosow S., Ewolucja dziecicych chorb zakanych wokresie intensywnej walki oich
likwidacj, przemwienie z 10 listopada 1961, s. 14.
[ 415 ]
Krztusiec (koklusz)
Czy ley w ich interesie przynie zostaje zatakowe uznana. Two-
puszczenie, e szczepionki mog je dziecko zmaro siedem dni po
szkodzi? Przypuszczenie to ozna- szczepieniu? Wybacz, ale powinno
czaoby uczynienie rzdu obiektem byo umrze wcigu 24 godzin, aby
brutalnej krytyki, afirmy farmaceu- udowodni zwizek ze szczepie-
tyczne straciyby miliony dolarw. niem. Wprzeciwnym razie przyczy-
Drugi przykad sprzedajnoci nauki na mierci jest nieznana. Wikszo
to uczeni podobni do Cherryego, najbardziej wpywowych lekarzy
ustalajcy czstotliwo powika w USA ma powizania z firmami
i donoszcy o nich. Jak czsto au- farmaceutycznymi. Wpyw kon-
tyzm, zesp nagej mierci nie- cernw farmaceutycznych jest tak
mowlt, zapalenie mzgu, trwae wielki, e plany producentw le-
uszkodzenia neurologiczne i rak karstw stay si planami gwnego
powstaj po szczepieniu? Decydu- nurtu medycyny irzdu USA677.
j o tym producenci szczepionek Niestety nie dotyczy to tylko
zaporednictwem swych przekup- USA, lecz caego wiata. Gdyby
nych uczonych. Czy naga mier wiat szczepie nie by doszcztnie
noworodka, ktra nastpuje 20 dni przesiknity najbardziej obrzydli-
po podaniu szczepionki, zwizana w korupcj, mit bezpiecznych
jest zszczepieniem, czy moe ona iskutecznych szczepionek dawno
wiza si ze szczepieniem jedynie, pkby jak baka mydlana. Napod-
kiedy nastpuje po siedmiu dniach, stawie sfaszowanych bada ta-
trzech dniach lub po 24 godzinach? kich sprzedajnych ekspertw jak
Kto to ustala? Cherry, take rosyjscy zwolennicy
Jeli uwanie przestudiuje Pan szczepie serwuj czytelnikom
dane o czstotliwoci skutkw podobne naukowe wnioski:
ubocznych, to dostrzee Pan, e Wczeniej uwaano, e pod wpy-
koncerny farmaceutyczne sfinan- wem komponentu krztucowego
soway wikszo bada na ten DPT powstaje zapalenie mzgu.
temat. Innymi sowy producenci W chwili obecnej dowiedziono
szczepionek sami ustalili, co jest im bdnoci takiej opinii. Wrzadkich
potrzebne do ich wasnych celw. przypadkach wystpienia obja-
Wybrali takie liczby, ktre gwa- ww zapalenia mzgu w okresie
rantuj, e wikszo zwizanych poszczepiennym chodzi zazwyczaj
zeszczepionkami zgonw iurazw o rne schorzenia (infekcyjne za-
[677]Testimony of Raphaele Moreau-Horwin & Michael Horwin, list do senatora Dana Bur-
tona z 12 kwietnia 1999 r. (dostpny na wielu stronach internetowych).
[ 431 ]
go688. Wykryto je rwnie pniej To prawda, lecz wycznie
w Niemczech, Francji i Woszech. w przypadku, jeli sama matka
Czyby teraz trzeba byo wymyli wdziecistwie miaa kontakt zna-
szczepionk przeciw owym szcze- turaln infekcj krztuca i nabya
pom krztuca, itak bez koca, ku trwaej odpornoci. Jednak wzwiz-
radoci producentw idystrybuto- ku ztym, e obecnie ju drugie po-
rw szczepionek? kolenie matek pozbawia si mo-
Oprcz wszystkich innych pro- liwoci nabycia takiej odpornoci
blemw zwizanych zzagroeniami (planowe szczepienia przeciw krztu-
ioczywist nieskutecznoci szcze- cowi zaczto wZSRR w1959 roku),
pionek jest jeszcze jeden, ktry poniewa zostaa ona unich zast-
rwnie zazwyczaj jest przemilcza- piona przez nietrwa odporno
ny izatajany przed opini publiczn. szczepionkow, matki nie s wsta-
Zarwno w podrcznikach traktu- nie przekaza ochrony swym nowo-
jcych ochorobach zakanych, jak rodkom. Wten sposb tumaczy si
iwdo zgrabnie skomponowanych opisywane wczeniej przesunicie
broszurach proszczepiennych mwi zachorowalnoci do najmodszego
si, e niemowlta przez kilka (do wieku, wktrym choroba jest naj-
piciuszeciu) miesicy ycia s groniejsza. Pierwsza szczepionka
pasywnie chronione przed krztu podawana jest w wieku zaledwie
cem przez przeciwciaa matek uzy- trzech miesicy. Okazuje si, e
skane za porednictwem oyska; dziecko zaszczepionej matki jest
oprcz tego przeciwciaa trafiaj do bezbronne wobec krztuca przez
dziecka wraz z mlekiem matki (co, cay przedszczepieniowy okres y-
powtarzam wskazuje na niezwy- cia. [Wystpowanie ponad 50 pro
ka wag karmienia piersi), przez cent przypadkw krztuca umaych
co wczesne szczepienie jest bezsen- dzieci mona wytumaczy nie
sowne w zwizku z blokowaniem wystarczajc odpornoci matki
procesu szczepiennego przez prze- i brakiem przekazywania ochron
ciwciaa matki689. nych przeciwcia przeciwkrztu
[688]Sheldon ., Dutch Whooping Cough Epidemic Puzzles Scientists, British Medical Jo-
urnal 1998, 316, s. 9194. Patrz take: Mooi F.R. et al., Adaptation of Bordetella pertus-
sis to Vaccination: ACause for Its Reemergence?, Emerging Infectious Diseases Journal,
Jun 2001, 7(3 Supplement), s. 526528.
[689]Medunicyn N., Wakcynologia..., s. 137. Podobnie jak wprzypadku odpornoci po
chorobie zesp autorw zPetersburga rwnie wyrni si oryginalnym stwierdzeniem:
Odporno matki nie przechodzi nadziecko (Samarina W., Sorokina O., Dziecice choroby
zakane..., s. 93). Prawdopodobnie wich miecie dziej si jakie dziwne cuda zkrztucem!
[ 440 ]
nia swej odpowiedzialnoci za wy Szczepionka przeciw krztu-
rzdzone szkody, aco zatym idzie cowi (krztucowy skadnik szcze-
wypacania odszkodowa. Skoro pionek wieloskadnikowych) tra-
tak, to nie ma potrzeby poszuki dycyjnie uwaana jest za jedn
wania bardziej zoonej i drogiej z najmniej skutecznych i najgro-
wprodukcji szczepionki]. niejszych spord istniejcych
Kwestia lepszych, bezpiecz- obecnie szczepionek. Kontynuuje
niejszych, lecz znacznie droszych si na skal krajow kampanie
szczepionek czeka narozwizanie. szczepieniowe, przesuwajc cho-
Podobnie jak kwestia, czy szcze- rob do najgroniejszego, niemow-
pionki przeciw krztucowi wogle lcego wieku, pozbawiajc kobiety
s potrzebne. moliwoci nabycia naturalnej od-
Mam nadziej, e w tym roz- pornoci i zwikszajc liczb cho-
dziale przytoczyem wystarczajco rych na rozmyte postaci krztuca
wiele danych dla pragncych po- dorosych, ktrzy zaraaj dzieci.
wanie zastanowi si, czy szcze- Nowa szczepionka bezko-
pionki przeciw krztucowi maj mrkowa rwnie nie jest wolna
co wsplnego ze zdrowiem dziec- od skutkw ubocznych, chocia
ka iczy nie naleaoby trzyma si prawdopodobnie jest bezpiecz-
zdaleka od tego niezwykle wtpli- niejsza i skuteczniejsza od trady-
wego dobrodziejstwa. Wybr na- cyjnych szczepionek penokomr-
ley do rodzicw! kowych.
Istniej dane przemawiajce
Wnioski na korzy znacznej skutecznoci
Krztusiec to gwnie choro- bezpiecznej homeopatycznej pro-
ba wieku dziecicego, bdca kie- filaktyki krztuca.
dy grona wkrajach europejskich W krajach rozwinit ych
iwAmeryce ipozostajca tak dla krztusiec charakteryzuje si agod-
krajw rozwijajcych si. Raz prze- nym przebiegiem. Powane przy-
byta choroba pozostawia trwa, padki, powikania, a tym bardziej
zazwyczaj doywotni odporno, zgony stanowi kracowo rzad-
ktra chroni take przysze dzieci kie zjawisko i wystpuj niemal
wnajgroniejszym pod wzgldem wycznie wrd dzieci w wieku
powika krztuca wieku. do 6 miesicy.
Odra
Choroba najpierw na luzwce policzkw,

Chorob wywouje nietrway ust idzise pojawiaj si tak zwa-
wrodowisku zewntrznym wirus ne plamki Koplika (szarobiaawe
roznoszony przez chorego czowie- przebarwienia przypominajce ka-
ka. Nietrwao wirusa decyduje sz mann), ktre zanikaj wcigu
opraktycznie jedynej drodze jego kilku dni. Zazwyczaj pojawienie si
przenoszenia si drodze kropel- plamek Koplika pokrywa si wcza-
kowej. [Naley jednak wspomnie sie ze szczytem zakanoci odry
rwnie opozajelitowej drodze za i dlatego naley, o ile to moliwe,
raenia odr podczas wykonywa odizolowa dziecko i nie pozwoli
nia zastrzykw. Drog t uznawa na rozprzestrzenianie si infekcji.
no wczeniej za egzotyczn i nie Nastpnie typowa pcherzykowa
spotykan. W obecnym okresie wysypka pojawia si natwarzy iza
totalnych szczepie przybiera ona uszami, po czym stopniowo opa-
coraz wiksze znaczenie, chocia da naszyj iramiona, tuw, rce
wci pozostaje rzadka]. i nogi. Kady etap opadu wy-
Okres inkubacyjny trwa okoo sypki trwa okoo doby. Po trzech-
10 dni, po czym nastpuje okres -czterech dniach od pojawienia si
prodromalny, czyli kataralny, trwa- wysypki zaczyna ona zanika wtej
jcy trzycztery dni z objawami samej kolejnoci, wktrej si poja-
charakterystycznymi dla wszyst- wia. Osoby, ktrym nie jest obca
kich ostrych wirusowych chorb homeopatia, od razu dostrzeg
ukadu oddechowego (gwatowny wtakim przemieszczaniu si wy-
wzrost temperatury, rozbicie, bl sypki urzeczywistnienie prawa Kon-
gowy, wiatowstrt, katar i ka- stantyna Heringa goszcego, e
szel). Na uwag zasuguje prze- kierunkami leczenia iodpowiednio
krwienie (zaczerwienienie) bony kryteriami kontroli waciwoci do-
luzowej jamy ustnej i spojwek. boru lekarstwa homeopatycznego
Nastpujcy potem okres wysyp- jest przemieszczanie si objaww
ki rozjania charakter choroby: z gry w d, od wewntrz na ze-
[ 447 ]
o by uznane zaich dziaanie), lecz nej iskutecznej pediatrii729. Jake
rwnie przed nimi. Dodatek wita- chciaoby si wierzy tym sowom!
miny A do dziecicej diety zosta Dodatek witaminy A w daw-
uznany przez Bank wiatowy zanaj- ce 100000 ME pomaga walczy
bardziej dochodow inwestycj z odr nie tylko dzieciom wyczer-
w ochron zdrowia, jaka kiedykol- panym wkrajach rozwijajcych si,
wiek zostaa podjta726. lecz rwnie normalnie odywio-
Dodatek witaminy A do diety nym dzieciom wkrajach rozwini-
dzieci pomg gwatownie zmniej- tych, czego dowid zesp bada-
szy miertelno odry 727 oraz czy japoskich730.
wogle miertelno dzieci wkra- Stosowano te wiksze daw-
jach rozwijajcych si728 . ki. W Tanzanii dzieciom chorym
Redaktor prestiowego mina odr podawano 200000 ME
dzynarodowego czasopisma pedia- zewietnym efektem731, awAfry-
trycznego bez ogrdek owiadczy, ce Poudniowej zaproponowano
e prawdopodobnie wanie do wi- nawet dawk 400000 ME. Wedug
tamin, anie szczepionek iantybio- doniesie badaczy zUniwersytetu
tykw, ktrych stosowanie wie w Kapsztadzie obniyo to ponad
si z mnstwem rnych proble- trzykrotnie miertelno wwyniku
mw, naley przyszo bezpiecz- odry i ponad dwukrotnie koniecz-
[726]World Bank (1993) World Development Report 1993: Investing in Health, New York,
Oxford University Press.
[727]Hussey G.D., Klein M., Arandomized, controlled trial of vitamin Ain children with
severe measles, The New England Journal of Medicine 1990, 323, s. 160164.
[728]Klein M., Hussey G.D., Vitamin Areduces mortality and morbidity in measles, South
African Medical Journal, 21 Jul 1990, 78(2), s. 5658; Rahmathullah L. et al., Reduced mor-
tality among children in southern India receiving asmall weekly dose of vitamin A, New En-
gland Journal of Medicine, 4 Oct 1990, 323(14), s. 929935; West K.P. Jr. et al., Efficacy of
vitamin Ainreducing preschool child mortality in Nepal, Lancet, 13 Jul 1991, 338 (8759),
s.6771; Herrera M.G. et al., Vitamin Asupplementation and child survival, Lancet, 1 Aug
1992, 340(8814), s.267271; Fawzi W.W., Vitamin Asupplementation and child mortality,
Journal of the American Medical Association, 1993, 269, s. 898903; Sommer A., Vitamin
A, infectious disease, and childhood mortality: a2 solution?, Journal of Infectious Diseases,
1993 May, 167(5), s.10031007.
[729]Griffiths J.K., The vitamin Aparadox, Journal of Pediatrics, Nov 2000, 137(5),
s. 604607.
[730]Kawasaki Y. et al., The efficacy of oral vitamin Asupplementation for measles and
respiratory syncytial virus (RSV) infection Kansenshogaku Zasshi, Feb 1999, 73(2), s. 104109.
[731]Barclay A.J.G. et al., Vitamin A supplements and mortality related to measles:
a randomized clinical trial, British Medical Journal 1987, 294, s. 294296.
[ 458 ]
Odra
ni w Afryce784]. Istnieje te inna wsoku owocowym co dwie godzi-
droga walki zchorobami typu odry. ny chronio jedynie w przypadku,
Jeli poda si dominiowo lub do- gdy kuracja trwaa ca dob. Tych
ylnie witamin C i inne niewiel- 1000 mg mogo upora si zodr
kie wsparcie w postaci substancji wcigu 48 godzin786.
odywczych, to dziewicioro z 10 Jeszcze przed pojawieniem si
dzieci zostanie uratowane. Nie tego wywiadu z dowiadczonym
powiem, e wszystkie, gdy wie- pediatr do podobnego wniosku
le z tych dzieci jest tak chorych (pozbawienie dzieci moliwoci
i wyczerpanych, e przypominaj przebycia odry czyni je bezbron-
roliny. Nic nie moe ich uratowa nymi wobec wielu innych chorb)
itrzeba si ztym pogodzi. Jednak doszed inny badacz, dowodzcy
dla normalnego lub przynajmniej w swym artykule, e wiele dzieci
umiarkowanie wyczerpanego dziec- wkrajach rozwijajcych si, otrzy-
ka dodatek witaminy C do leczenia mujcych szczepionk przeciw od-
dokona prawdziwego przewrotu, rze, umiera wcigu roku po szcze-
jeli uczyni si to we wczesnym pieniu787. W innym badaniu usta-
etapie choroby785. Dalej w wy- lono, e szczepionka przeciw bo-
wiadzie doktor Kalokerinos odpo- nicy, tcowi i krztucowi (caoko-
wiada napytanie, wjakiej postaci mrkowa) zwizana jest ze wzros
naley podawa witamin C. Jego tem miertelnoci dzieci wGwinei
zdaniem do zapobiegania chorobie Bissau788.
nadaj si nawet tabletki, lecz przy Tak wic sowa doktor Viery
powanej chorobie koniecznie nale- Scheibner s absolutnie uzasad-
y podawa j doylnie, aprzynaj- nione: Dzieci wkrajach Trzeciego
mniej dominiowo. Frederick Klen- wiata nie potrzebuj szczepionek,
ner pisa, e doylne lub domi- lecz witamin ipoprawy jakoci od-
niowe podanie 1000 mg witaminy ywiania789.
C co sze godzin gwarantowao Aby zakoczy temat szczepie
ochron przed odr, a 1000 mg przeciw odrze w Afryce, powiem,
[784]Bhaskaram P., Measles & malnutrition, Indian Journal of Medical Research,
Nov 1995, 102, s. 195199.
[785]International Vaccine Newsletter, June 1995.
[786]Klenner F.R., The Treatment of Poliomyelitis and Other Virus Diseases with Vitamin ,
Southern Medicine & Surgery, Jul 1949, 111(7), s. 209214.
[787]Weiss R., Measles battle loses potent weapon, Science, Oct 1992, 258, s. 546547.
[788]Kristensen I. et al., Routine vaccinations and child survival: follow up study in Guinea-
-Bissau, West Africa, British Medical Journal 2000, 321, s. 14351438.
[789]Scheibner V., Vaccination. 100 years..., s. 92.
[ 481 ]
ci w wieku dwch lat, poniewa powika u dzieci w modszym
dzieci trafiajce do przedszkola s i rednim wieku szkolnym; znacz-
przyjmowane, nawet jeli nie zo- nie czciej wrd niemowlt
stay zaszczepione. Skazalimy przy i dorosych, wrd ktrych za-
pomocy rodkw prawnych odr chorowalno na odr wzrasta
na zniknicie, wydajc nakaz Mi- wostatnich latach wzwizku zma-
nisterstwa Zdrowia ZSRR dotycz- sowymi szczepieniami.
cy tego problemu. Wnakazie tym Zwolennicy podejcia naturo-
maksymalnie skrcilimy list prze- patycznego wmedycynie zwracaj
ciwwskaza, jednoczenie zabra- uwag, e przebycie dziecicych
niajc przyjmowania do przedszko- chorb zakanych, przede wszyst-
la dzieci niezaszczepionych. Teraz kim odry, jest korzystne dla doj-
naley zrobi to, co najwaniejsze rzewania iwzmacniania si odpor-
pokona barier psychologicz- noci.
n u lekarzy wykonujcych szcze Witaminy (szczeglnie wita-
pienia821. mina A i C) oraz lekarstwa home-
Wybrzmiao to z mwnicy bez opatyczne s wstanie znacznie za-
jakiegokolwiek skrpowania. godzi przebieg choroby izapobiec
Pod barier psychologiczn rozwojowi powika.
w tym kontekcie najwidoczniej Szczepionka przeciw odrze
naley rozumie sumienie lekarzy moe by przyczyn cikich powi-
i przestrzeganie zasady: Przede ka ze strony ukadu nerwowego.
wszystkim nie szkodzi. Udokumentowano znacznie odda-
Lecz jeli wydano nakaz iodra lone wczasie stumienie czynnoci
zostaa rodkami prawnymi ska- ukadu immunologicznego nasku-
zana nazniknicie, to czy zasady tek zastosowania szczepionki prze-
moralnoci ietyki lekarskiej mog ciw odrze.
temu przeszkodzi?! Niska skuteczno szczepion-
ki zostaa zademonstrowana pod-
Wnioski czas testw szczepionki wkrajach,
Odra jest chorob zakan w ktrych problem odry jest wy-
niezwykle rzadko prowadzc do jtkowo powany.
[821]Burgasow P., Efekty wypeniania zalece XVI Wszechzwizkowego Zjazdu Mikro-

biologw iEpidemiologw oraz kolejne zadania wdziedzinie walki zchorobami zakanymi
wZSRR, 1984, 7, s. 12.
Ryczka
Choroba oprzyszo innych. Otym, co sta-

nowi prawdziwy cel profilaktyki
Choroba wirusowa znana pod szczepie ryczki (oprcz natural-
nazw ryczka to unikalna pod nej chci zarobku), powiem jeszcze
wzgldem nieszkodliwoci i skraj- wdalszej czci tekstu.
nej koniecznoci przebycia jej rdem zaraenia ryczk jest
w wieku dziecicym (szczeglnie wycznie chory czowiek. Droga
przez dziewczynki), ktra stanowi przenoszenia si infekcji to dro-
wietny przykad cakowitej absur- ga kropelkowa. Okres inkubacyjny
dalnoci icynizmu aktualnej logiki trwa do trzech tygodni, a prodro-
szczepieniowej. malny okoo doby. Sama choroba
Nawet natle takich cakiem a- wswym typowym wariancie prze-
godnych chorb dziecicych jak biega z charakterystyczn niezle-
ospa wietrzna, winka lub zapalenie wajc si wysypk, niepozosta-
wtroby typu A, ryczka wyrnia wiajc po sobie pigmentacji (ta
si agodnoci przebiegu i bra- ostatnia charakterystyczna jest dla
kiem jakichkolwiek konsekwencji. odry), umiejscowion na twarzy,
Jeli wymienione wyej choroby zazwyczaj w okolicy trjkta nos-
umownie mog zosta porwnane -usta, na plecach i poladkach,
znieprzyjemn, cho niezbyt cik trwajc do tygodnia. Oprcz wy-
gryp, to ryczka zazwyczaj prze- sypki dla ryczki charakterystycz-
biega lej od najzwyklejszej grypy. ne jest powikszenie szyjnych ipo-
Dlatego na uytek skutecznej pro- tylicznych wzw chonnych.
pagandy szczepieniowej koniecznej Uwag rodzicw moe zwrci
do sprzeday szczepionek, trzeba stosunkowo niewielkie podwysze-
spekulowa nie na podstawie nanie temperatury (zazwyczaj nieprze-
tychmiastowych powika samej wyszajce 38C) i skpe objawy
choroby, ktre wprzypadku dzieci kataralne (kaszel ikatar niemal nie
w ogle nie wystpuj, lecz suge- wystpuj). Oprcz kilkudniowego
rujc konieczno troszczenia si osabienia dziecka rodzice mog
[ 499 ]
W 1972 roku opisano 36 przy- ryczce, gdy nie monitoruje si
padkw zespou Guillaina-Barrgo, u nas powika poszczepiennych,
przy czym udzieci zaszczepionych a w szczeglnoci wystpowania
picioma rnymi szczepionkami maopytkowoci. Wedug naszych
przeciw ryczce 840 . Nadal po- danych w 2001 roku zarejestro-
jawiaj si doniesienia o zespole wano siedmioro takich pacjentw,
Guillaina-Barrgo i zespole cieni aw2002 piciu chorych na 150
nadgarstka, rnego rodzaju neuro- dzieci z ostr postaci maopyt-
patiach izapaleniach rdzenia krgo- kowoci, leczcych si na oddzia-
wego po podaniu szczepionki 841. le hematologii w Izmailovie. Pod-
Wrd rzadziej wystpujcych, czas analizy wywiadu lekarskiego
lecz rwnie spotykanych powika uznacznej wikszoci (91,6 procent)
opisano utrat suchu i maopyt- wykryto nastpujce osobliwo-
kowo samoistn (ITP). Rosyjscy ci. Udziewiciorga dzieci (75 pro-
autorzy donosz: Czstotliwo cent) wykryto rne objawy alergii
wystpowania maopytkowoci (atopowe zapalenie skry, alergia
spowodowanej przez szczepionk pokarmowa, alergia na lekarstwa,
przeciw ryczce wyniosa w Fin- katar sienny). Dwoje dzieci nalea-
landii i Wielkiej Brytanii 1:30000, o do grupy czsto chorujcych (po-
awSzwecji 1:40000 szczepionych nad cztery razy wroku). Tylko ujed-
w okresie od dwch do trzech ty- nego pacjenta nie wykryto w wy-
godni po szczepieniu. Istniej dane wiadzie okolicznoci obciajcych.
na temat powstawania maopyt- Zatem 11 spord 12 dzieci wchwili
kowoci w pniejszym okresie. szczepienia przeciw ryczce nale-
We Francji odnotowano przypadao do grupy ryzyka wystpienia
ki maopytkowoci zwizanej ze powika poszczepiennych842. Jed-
szczepieniem w okresie do 45 dni, nak wystpowanie takiej grupy ry-
awUSA do 60 dni po szczepieniu. zyka pomijane jest wrosyjskich in-
Trudno mwi oczstotliwoci wy- strukcjach szczepionkowych, wkt-
stpowania maopytkowoci wy- rych ani jeden z wymienionych
woanej przez szczepionk przeciw objaww alergii nie stanowi prze-
[840]Gilmartin R.C. et al., Rubella vaccine myeloradiculoneuritis, Pediatrics 1972, 80(3),

s. 413417.
[841]Cecille A. et al., Acase report of post-rubella myelitis in an adult, Pathologie Biolo-
gie, Pary, May 1999, 47, s. 531533; Tsuru A. et al., Acute disseminated encephalomyelitis
after live rubella vaccination, Brain and Development, 22 Jun 2000, s. 259261.
[842]Pietrow W., Ostra maopytkowo wrd dzieci zwizana zpodaniem szczepionki
przeciw ryczce, Pediatria 2003, 6, s. 5156.
[ 508 ]
Ryczka
znacznie nisza ni przypuszcza- rych doniesieniach informuje si,
no. Niemniej nawet dodatkowe e zazwyczaj poziom przeciwcia
szczepienie w wieku rozrodczym niszy ni 1:64 nie jest ochronny,
tych, ktrzy otrzymali tylko jed- lecz wniosek ten nie ma wielkiego
n szczepionk wdziecistwie lub praktycznego znaczenia. Wiado-
nie otrzymali jej w ogle, okaza- mo, e poziom przeciwcia moe
o si nie rozwizywa problemu. obniy si z ochronnego do
Mona uzna za dowiedzione, e nieochronnego do szybko wna-
szczepionka nawet nie wwieku stpstwie najrniejszych przyczyn,
przedszkolnym, lecz bezpored- i idea, e kobieta pragnca zaj
nio kilka lat przed ci wcale w ci powinna co roku spraw-
nie gwarantuje ochrony i publika- dza poziom przeciwcia wirusa r-
cje w czasopismach medycznych yczki, graniczy zparanoj.
donoszce owydawaniu nawiat Budet adnego kraju nie moe
dzieci z wrodzon ryczk, uro- pozwoli sobie na luksus tak dro-
dzonych przez zaszczepione matki, gich bada serologicznych. Obec-
wcale nie s unikalne ani nawet nie zaleca si, by nie zachodzi
zwyczajnie rzadkie [aby Czytelnik w ci przez co najmniej trzy
nie pomyla, e mowa o jakim miesice po szczepieniu w celu
pojedynczym, kazuistycznym ba uniknicia wewntrzonowego za-
daniu, odsyam do przypisu, gdzie kaenia podu ywym wirusem
wymieniem wiele znanych publi zawartym w szczepionce przeciw
kacji na ten temat865]. W niekt- ryczce.
[865]Ushida M. et al., Congenital rubella syndrome due to infection after maternal anti-
body conversion with vaccine, Japanese Journal of Infectious Diseases, Apr 2003, 56(2),
s. 6869; Condon R, Bower C., Congenital rubella after previous maternal vaccination,
Medical Journal of Australia, 15 Jun 1992, 156(12), s. 882; Miron D., On A., Congenital
rubella syndrome after maternal immunization, Harefuah, 1 Mar 1992, 122(5), s. 291293;
Das B.D. et al., Congenital rubella after previous maternal immunity, Archives of Dise-
ases in Childhood, May 1990, 65(5), s. 545546; Saule H. et al., Congenital rubella infec-
tion after previous immunity of the mother, European Journal of Pediatrics, Feb 1988,
147(2), s. 195196; Forsgren M., Soren L., Subclinical rubella reinfection in vaccinated
women with rubella-specific IgM response during pregnancy and transmission of vi-
rus to the fetus, Scandinavian Journal of Infectious Diseases 1985, 17(4), s. 337341;
Enders G., Rubella embryopathy after previous maternal rubella vaccination, Infection,
MarApr 1984, 12(2), s. 9698; Bott L.M., Eizenberg D.H., Congenital rubella after successful
vaccination, Medical Journal of Australia, 12 Jun 1982, 1(12), s. 514515. Rosyjski zesp
autorski rwnie uznaje moliwo takiego rozwoju zdarze. Zprzekonaniem owiadczajc,
e sia ochronna szczepionki wynosi 90 procent, autorzy dodaj: U pozostaych (niewielkiej
liczby) potencjalnych ciarnych nie zawsze udaje si zapobiec wrodzonej ryczce (Siemio-
now W. et al., Ryczka..., s. 90).
[ 517 ]
bi jeszcze szczepionka. Metody pro- lecz naeliminacj wirusa ryczki ze
filaktyki homeopatycznej zalecane spoeczestwa ludzkiego iw chwili
s przez niektrych homeopatw, obecnej zyska natym mog jedy-
jednak ich rzeczywist skuteczno nie kobiety w wieku rozrodczym.
powinny wykaza badania, ktre do Samym dzieciom oprcz szkody
chwili obecnej nie zostay jeszcze szczepionka ta nic nie daje.
przeprowadzone. Niewielka skuteczno szcze-
pionki w powizaniu z wieloma
Wnioski powikaniami, wrd ktr ych
Ryczka to prawdopodobnie pierwsze miejsce zajmuj zapale-
najagodniejsza i najbardziej nienia staww, zostaa dowiedziona
szkodliwa choroba dziecica, ktr przy pomocy wielu bada. Oprcz
musz przeby wwieku dziecicym tego szczepionka przeciw ryczce
dziewczynki wzwizku zpotencjal- wchodzi wskad szczepionki MMR,
nym zagroeniem wyrzdzenia nie- ktrej zwizek z autyzmem i roz-
odwracalnej szkody podowi pod- maitymi zaburzeniami behawioral-
czas zainfekowania wirusem rycz- nymi stanowi obecnie temat burz-
ki we wczesnym okresie ciy. liwej dyskusji.
Szczepionka przeciw ryczce Ryczka nie jest jedyn cho-
nie pozwala naby naturalnej, naj- rob, ktra we wczesnych sta-
pewniejszej odpornoci, i przesu- diach ciy moe doprowadzi do
wa chorob do wieku dorosego, zaburze rozwoju podu, a cige
w ktrym jest groniejsza, szcze- natrtne omawianie tematu wro-
glnie dla kobiet zpowodu, okt- dzonej ryczki zwizane jest wy-
rym wczeniej napisaem. cznie zposiadaniem szczepionki
Kampania szczepienia dzieci oraz moliwoci zarobienia na jej
nie jest nastawiona naich ochron, produkcji isprzeday.
Polio
Polio, obok bonicy itca, jest dzie o tym, co widzieli i przeyli,

w opinii rodzicw chorob wcho- nie mog mie pewnoci, e przy-
dzc w skad trjcy najstrasz- padki, ktre przedstawiono im jako
niejszych i najgroniejszych. Nie niewtpliwe polio, faktycznie taki-
wiem, w jakiej mierze zdoaem mi byy.
przekona Czytelnika do zachowa- Bez wzgldu na to, e samej
nia spokoju odnonie do bonicy, choroby lub tego, co w jej cha-
lecz z polio pjdzie atwiej, gdy rakterze przedstawiano ju nie
sama choroba zostaa oficjalnie ma, sztucznie zakorzeniony strach
ogoszona jako zlikwidowana wcy- przed ni nadal yje, stanowic
wilizowanym wiecie (Rosja zosta- wietny instrument promocji
a zatwierdzona jako kraj wolny i sprzed ay szczepionek wielo-
od polio w 2001 roku) i dlatego skadnikowych.
decyzja o zgodzie na szczepienie
wymuszana jest przez zwolenni- Choroba
kw szczepionek nie przy pomocy Czynnikiem wywoujcym polio
obawy nieuchronnego zaraenia, jest wirus z rodzaju enterowiru-
a jedynie obietnic powrotu cho- sw, majcy trzy typy serologiczne.
roby, jeli nie bdziemy szczepi [Po raz pierwszy infekcyjna natu
si cile wedug planu, a take ra polio zostaa wykazana w1909
uczestniczy w akcjach ochron- roku przez austriackiego uczone
nych prowadzonych przy pomocy go Karla Landsteinera (18681943),
szczepionek wieloskadnikowych. ktry wczeniej odkry grupy krwi,
Wtpi, czy ktokolwiek z ro- iErwina Poppera. Wprowadzili oni
dzicw, ktrzy obecnie decyduj zawiesin z rdzenia krgowego
o szczepieniu swych dzieci, przy- omioletniego dziecka zmarego
najmniej raz widzia na ywo napolio do czaszek map, krlikw,
chorego na polio. Nawet babcie winek morskich imyszek. Umap
idziadkowie, ktrzy mog opowie- rozwin si typowy obraz ostrego
[ 521 ]
Polio
nie dzieciom szczepionek isurowic nieczne. Zazwyczaj chodzio olekar-
jako dodatku do ju wdroonych stwa obniajce gorczk883.
wwczas szczepionek przeciw ospie Kampania leczenia choroby
prawdziwej. Mechanizm efektu skrnej znanej jako malinica przy
urazu mini prowokujcego nie- pomocy zastrzykw z Salwarsanu
dowad do dzi jest nieznany, lecz doprowadzia do wybuchu epide-
przypuszcza si, e uraz uruchamia mii polio wrd tych, ktrym go
przenikanie wirusa do orodkowe- podawano naSamoa884.
go ukadu nerwowego za pored- Podczas wybuchu epidemii po-
nictwem aksonw komrek nerwo- lio wOmanie 42,9 procent chorych
wych wminiach881. na polio dzieci 30 lub mniej dni
Reprezentatywny jest przykad przed chorob otrzymao szcze-
Indii, w ktrych programy szczepionk DTP, podczas gdy wgrupie
pie szczeglnie szczepionk DTP kontrolnej osb zdrowych szcze-
byy przyczyn ogromnej liczby pionk otrzymao 28,3 procent885.
przypadkw tak zwanego sprowo- Ciekawe, e szczepionki mog
kowanego polio i mierci w jego by czynnikiem prowokujcym nie
wyniku, wendemicznych dla polio tylko dzikie polio, lecz rwnie
regionach882. skojarzone ze szczepionk polio pa-
Wedug posiadanych ocen, co ralityczne, oktrym jeszcze bdzie
najmniej 6070 procent przypad- mowa. Niewtpliwy zwizek para-
kw paralitycznego polio nawsiach litycznego polio zpoprzedzajcymi
indyjskich spowodowane byo zaszczepienie iniekcjami (zazwyczaj
strzykami, ktre wcale nie byy ko- antybiotykw) ustalili rumuscy ba-
[881]Gromeier M., Wimmer E., Mechanism of injury-provoked poliomyelitis, Virology,

Jun 1998, (72)6, s. 50565060.
[882]Mudur G., Flawed Immunization Polices in India Led to Polio Paralysis, British Medi-
cal Journal, 25 Apr 1998, 316, s. 1261.
[883]Varghese M., Paralytic poliomyelitis in arural area of north India, National Medical
Journal of India, JanFeb 1997, 10(1), s. 810; Wyatt H.V. et al., Unnecessary injections and
paralytic poliomyelitis in India, Transactions of the Royal Society of Tropical Medicine and
Hygiene, SepOct 1992, 86(5), s. 546549.
[884]Lambert S.M., Ayaws campaign and an epidemic of poliomyelitis in Western Samoa,
American Journal of Tropical Medicine and Hygiene 1936, 389, s. 4146. Przytaczajc sta-
tystyk zachorowalnoci na polio wczasie tej kampanii (pierwszy przypadek mia miejsce
tydzie po pierwszej iniekcji), autor wduchu szkoy, ktra go wychowaa, owiadczy, e nie
dostrzega zwizku.
[885]Sutter R.W et al., Attributable risk of DTP (diphtheria and tetanus toxoids and pertus-
sis vaccine) injection in provoking paralytic poliomyelitis during alarge outbreak in Oman,
Journal of Infectious Diseases, Mar 1992, 165(3), s. 444449.
[ 525 ]
jemnicy. Po przypadku uduszenia nym barwnikiem wody. Wrd za-
si 390 map nalotnisku wLondy szczepionych potwierdzone labo-
nie, byy premier Jawaharlal Neh ratoryjnie polio rozwino si u10,
ru stara si w marcu 1955 roku awrd zaszczepionych placebo
zakaza odowu map, lecz pod u68. Natej podstawie wycigni-
naciskiem USA i Wielkiej Brytanii to wniosek, e skuteczno szcze-
zmuszony by odwoa zakaz. We pionki moe wynosi ponad 80 pro-
dug najskromniejszych szacunkw cent. Tajemnic pozostaje, dlaczego
od 1953 do 1956 roku do USA wy wykluczono statystyk z33 stanw
sano co najmniej 100 000 map. iczym by tajemniczy barwnik, po
Wydaje si, e za t krwaw a podaniu ktrego zachorowao nie-
ni mapy okrutnie si zemci mal siedem razy wicej dzieci ni
y na czowieku, o czym powiem po szczepionce 917.
jeszcze wtym rozdziale]. Dnia 12 kwietnia 1955 roku wy-
Kultury komrek nerek zaraa- stpujc zdwugodzinnym raportem
no poszczeglnymi typami wiru- przed 500 lekarzami reprezentu-
sw polio. Po inaktywacji formali- jcymi publiczn sub zdrowia
n przygotowywano szczepionk, na Uniwersytecie Ann Arbor (Mi-
ktr najpierw testowano nazwie- chigan), doktor Thomas Francis Jr.,
rztach. Testy szczepionki na lu- dyrektor Orodka Szczepie prze-
dziach zaczy si w 1954 roku. ciw Polio na tym samym uniwer-
Pienidze nabadania zebra Naro- sytecie, owiadczy, e szczepionka
dowy Fundusz narzecz Walki zPo- dowioda swego bezpieczestwa
raeniem Dziecicym w ramach iskutecznoci. Pniej raport Fran-
kampanii Marsz dziesiciocent- cisa juniora zosta wydrukowany
wek (March of Dimes). wosobnej broszurze: Francis . et
Zaszczepiono okoo 2 miliony al., Evaluation of the 1954 vaccine
dzieci w44 stanach, jednak oceny trial, Poliomyelitis Vaccine Evalu-
skutecznoci, wedug czasopisma ation Center, University of Michi-
Life, dokonano na podstawie da- gan, 12 April 1955918. [Naley od
nych uzyskanych tylko z11 stanw. notowa, e Jonas Salk by jednym
Zaszczepiono tam 200745 dzie- ze studentw bakteriologa Thoma
ci, a 201229 otrzymao zastrzyki sa Francisa seniora w Nowym Jor
z placebo zabarwionej niezna- ku, a wraz z Francisem juniorem
[917]Life, 25 Apr 1955, cyt. za: McBean E., The poisoned needle...
[918]Praca Thomasa Francisa Jr. opublikowana zostaa wtym samym roku wJournal of
the American Medical Association 1955, 158(14), s. 12661270 dop. red.
[ 536 ]
szczepiono szczepionk firmy Katter. gwarantowane unieszkodliwienie
Szczepionka zostaa natychmiast wirusw szczepionkowych za po
wycofana, lecz byo ju za pno. moc formaliny. Rzecz w tym, e
Nadal rejestrowano zachorowania, wirusy mog skleja si i pokry
a kilka przypado rwnie na kon- wa zanieczyszczeniami proteino
cern Wyeth. Dnia 12 maja przerwa- wymi. Formaldehyd nie niszczy,
no najaki czas szczepienie przeciw lecz wrcz utrwala tak struktur.
polio. Pniejsze ledztwo ustalio, Zwikszenie stenia formalde
e ze szczepieniami zwizanych byo hydu czyni zastosowanie szcze
260 przypadkw polio: 94 u za- pionki bezsensownym, gdy traci
szczepionych (59 wpostaci para- si wszelkie szczepionkowe wa
litycznej), 126 przypadkw wrodzi- ciwoci wirusw, a jeli doda si
nach zaszczepionych (101 w po- mniej formaliny, to wzrasta ryzyko
staci paralitycznej) i40 przypadkw przetrwania wirusw919. Specjali
przypado na kontakty z chorymi sta chorb nerwowych z Oxfordu
(32 wpostaci paralitycznej). doktor Richie Russel owiadczy:
W wielu przypadkach roznosi- Kiedy polio wtacza si przy
cielami infekcji stawali si rodzice pomocy szczepionki, to naturalne
pielgnujcy swe chore dzieci za- siy obronne organizmu prawdo
raajc si od nich i nie chorujc, podobnie okazuj si nieskutecz
zaraali innych. Zmaro 10 osb (5 ne. Dlatego niemal wszystkie takie
zaszczepionych i5 majcych stycz- przypadki rozwijaj si do postaci
no z zaszczepionymi), niektre paralitycznej, atakujc t koczyn,
pozostay sparaliowane. Win wktr wykonano wkucie920].
obarczono dwie serie zomiu wy- Sd pozytywnie rozpatrzy 54
produkowanych przez koncern Kat- pord 60 pozww zoonych prze-
ter. Wzwizku zbdami popenio- ciwko koncernowi Katter, naogl-
nymi wtrakcie inaktywacji wirusa n sum ponad 3 milionw dola-
pozostawa on nie do koca unie rw. Ciekawa bya nieproporcjonal-
szkodliwiony ipacjenci otrzymywali nie dua liczba pacjentw wrd
szczepionki zprawdziwymi, troskli- osb majcych styczno z chory-
wie wyhodowanymi wirusami polio mi, co nie charakteryzowao polio
wszystkich trzech typw. [ledztwo naturalnego.
dotyczce tego zdarzenia nasuno Dziennikarz James Spolding na-
pytanie, czy wogle moliwe jest pisa w Milwaukee Journal 15
[919]Veldee .V., Regarding Salk vaccine (list) New England Journal of Medicine, 15 Sep
1955, 253, s. 483484, cyt. za: Wilson G., The Hazards of Immunization..., s. 46.
[920]Russell R. (letter), Lancet, 21 May 1955, s. 1071, cyt. za: McBean E., The poisoned...
[ 538 ]
Polio
liwoci, e znaczna cz z nich Historia wirusa SV-40 iHIV
wywoywana jest przez rne
szczepionki, wpierwszej kolejnoci W 1959 roku Bernice Eddy, ba-
przez doustn szczepionk przeciw daczka z amerykaskiego Naro-
polio iDTP. dowego Instytutu Zdrowia (NIH),
Od razu zaznaczam, e obraz postanowia w kocu przeanali-
poraenia wiotkiego moe zosta zowa dziwne zjawisko, na ktre
wywoany nie tylko przez entero- zwrcia uwag ju w 1955 roku.
wirusy (czyli wirusy polio, Coxsackie Kultury komrek z mapich nerek,
iECHO), lecz prawdopodobnie rw- na ktrych hodowano wirusy po-
nie przez wirusy nalece do ca- lio, samoczynnie obumieray bez
kiem innych grup. Opisano przypa- jakiejkolwiek interwencji zewntrz-
dek, wktrym typowy obraz polio nej i bez jakiejkolwiek widocznej
zosta zarejestrowany uzakaonego przyczyny. Dwukrotnie informo-
wirusem Epstein-Barr powodujce- waa o tym swe kierownictwo
go mononukleoz infekcyjn930. w raportach i dwukrotnie zostaa
Rzecz jasna nasuwa si cakiem zignorowana. Wwczas przyrzdzi-
logiczne pytanie: czy epidemie a ekstrakt ztkanki nerek pobranej
polio wywoujce spoeczn pa- od dziesiciu map i wprowadzia
nik i zapotrzebowanie na szcze- podskrnie 23 noworodkom cho-
pionki faktycznie byy epidemiami mika. Wcigu dziewiciu miesicy
polio, czy chodzio raczej o jakie u 20 z nich pojawiy si ogromne
inne schorzenia? Przecie diagno- podskrne nowotwory zoliwe,
z stawiano praktycznie wycznie w wyniku ktrych wszystkie p-
na podstawie obrazu poraenia niej zmary.
wiotkiego! Wprowadzenie nowych Okazao si, e przyczyn by
kryteriw diagnostycznych unie- nieznany wirus. Ten wirus DNA
moliwio obiektywne porwnanie okaza si trwalszy ni wirus po-
poziomu zachorowalnoci sprzed lio, przez co inaktywacja wirusa
rozpoczcia szczepie ipo nich. polio nie bya dla niego szkodliwa.
Jednak tragedia zwizana ze Podobnie jak adenowirusy (rw-
szczepionkami przeciw polio oka- nie wirusy DNA) wirus ten mg
zaa si znacznie straszniejsza ni wywoywa rozwj nowotworw
kilkaset przypadkw zgonw ipo- ugatunkw biologicznych niebd-
rae. cych jego naturalnymi ywicielami.
[930]Wong M., Poliomyelitis-like syndrome associated with Epstein-Barr virus infection,

Pediatric Neurology, Mar 1999, 20(3), s. 235237.
[ 543 ]
W lipcu 1960 roku doktor Eddy wprzyszych szczepionkach. aden
przedstawia swoje odkrycia Jo- zurzdnikw nie zada przy tym
sephowi Smadelowi, kierujcemu wycofania zrynku zaraonych serii
wydziaem biologicznym Instytutu, szczepionek inikt nie donis opinii
dodajc, e prawdopodobn przy- publicznej, e wykryty wirus wy-
czyn rozwoju nowotworw by wouje nowotwory zoliwe uzwie-
nieznany wirus mapi. Nie chcc rzt laboratoryjnych.
w nic si zagbia, ten od razu Jak wiadomo, to, co ukryte,
owiadczy, e mowa o nieszkod staje si kiedy jawnym, i cze-
liwych podskrnych guzkach, ka w tym wypadku nie trzeba
i ostrzeg doktor Eddy, by ta nie byo zbyt dugo. Ju 21 lipca 1961
mieszaa si w nie swoje sprawy. roku New York Times donis, e
Jednak wtym samym roku wlabo- Merck iinni producenci zaprzesta-
ratoriach firmy Merck wPensylwa- li produkcji szczepionek przeciw
nii doktor Maurice Hilleman iBen polio izajmuj si poszukiwaniem
Sweet wyodrbnili tego wirusa. By sposobw na usunicie z nich ja-
to czterdziesty wirus odnaleziony kiego mapiego wirusa. W odpo-
wnerkach makakw rezus idlate- wiedzi nazapytanie Departament
go zosta nazwany SV-40 (Simian Zdrowia owiadczy, e nie dyspo-
virus 40931). Podczas gdy kolejne nuje dowodami nato, e w wirus
miliony Amerykanw otrzymyway moe stanowi zagroenie. W1962
szczepionk Salka, wZSRR iw kra- roku zaczy si badania epidemio-
jach Europy Wschodniej testowano logiczne.
szczepionk Sabina, ktra, jak si Mody absolwent Harvardu dok-
pniej okazao, rwnie bya zain- tor Joseph Fraumeni, zatrudnio-
fekowana SV-40. ny wNarodowym Instytucie Raka,
Na pocztku 1961 roku odby- zbada wraz zdwoma swymi kole-
a si tajna narada urzdnikw gami zachowane prbki szczepion-
Departamentu Ochrony Zdrowia ki Salka wyprodukowane w maju
i producentw szczepionki prze- iczerwcu 1955 roku, czyli wpierw-
ciw polio, na ktrej producenci szych miesicach oglnonarodowej
owiadczyli, e SV-40 jest niegro- kampanii szczepie. Szczepionki
ny dla czowieka. Jednak wmarcu umownie podzielono na trzy gru-
tego samego roku Departament py z wysok, redni i nisk za-
Zdrowia USA nakaza producentom wartoci SV-40, po czym badacze
zadba o to, by nie byo wirusa porwnali miertelno w wyniku
[931]Simiae to po acinie mapa, awic simian virus to mapi wirus przyp. tum.
[ 544 ]
kiem nowych faktw przemawiaj- ustawaa, a wic nadal wystpo-
cych na korzy hipotezy o szcze- wao zagroenie wybuchem epi-
pionkowym pochodzeniu HIV-1. demii. Trzeba byo stworzy tak
Oprcz tego w trakcie zbiera- szczepionk, ktra uczyniaby pa-
nia zezna wyszy na jaw bardzo cjentw niepodatnymi naszczepy
nieprzyjemne fakty wywierania dzikiego wirusa polio.
nacisku na wiadkw, usiowania Systematyczne eksperymenty
przekupienia lub szantau, nacisku nastawione na stworzenie ywej
napras naukow, by nie publiko- szczepionki rozpoczto w 1946
wa bada, ktre mog nazawsze roku w laboratoriach koncernu
podway zaufanie opinii publicz- Lederle wPearl River (Nowy Jork),
nej do szczepionek ista si powo- wktrych uczestniczy wspomnia-
dem pozww o miliardy dolarw ny wczeniej doktor Hilary Koprow-
odszkodowa, tak e do koca ski. Napocztku lat pidziesitych
wyjanienia zwizku AIDS ze szcze- wykaza on zasadnicz moliwo
pionk przeciw polio wci jeszcze stworzenia ywej szczepionki
daleka droga. przeciw polio. Wirusy hodowano
nakurzych embrionach, anastp-
Szczepionka Sabina nie pasaowano przy uyciu mzgu
(doustna szczepionka szczurw. Jednak wzwizku zwie-
przeciw polio OPV) loma niedogodnociami zwizany-
Poszukiwania nowej szczepionki mi z t metod Koprowski i jego
lub szczepionki uzupeniajcej spo- wsppracownicy przystpili za
wodowane byy nie tylko ogromn przykadem Salka do pracy naner-
liczb powika po szczepionce Sal- kach map. W 1957 roku Koprow-
ka oraz jej oczywist nieskuteczno- ski zosta dyrektorem Instytutu
ci. Zwolennicy szczepie owiad- Wistar wFiladelfii iwtym samym
czyli, e szczepionka Salka nie bya roku zaczy si testy jego szcze-
wstanie rozwiza problemu polio pionki przeciw polio w belgijskim
nawet napoziomie teoretycznym. Kongu, oczym ju pisaem. Wtym
W najlepszym razie moga uchro- samym roku Amerykanin [ydow
ni przed chorob (polio) osob skiego pochodzenia, urodzony
zaszczepion, lecz zaszczepieni do- wBiaymstoku dop. red.], Albert
kadnie tak samo jak niezaszczepie- Bruce Sabin (19061993), zajmuj-
ni, zaraali si dzikimi wirusami cy si szczepionkami przeciw polio
polio, ktre rozmnaay si w ich od pocztku lat trzydziestych, roz-
jelitach i nadal przemieszczay pocz swe dowiadczenia wZSRR.
wrd ludzi. Cyrkulacja wirusa nie Sabin podkrela szczegln ko-
[ 554 ]
40 przypadkw polio paralityczne- chorzy niezmiennie otrzymuj
go, przy czym uwikszoci chorych diagnoz tego syndromu parali-
byo to polio poszczepienne. Na- tycznego lub co najwyej zespou
ley zauway, e podczas stawia- Guillaina-Barrgo (ktrego wlatach
nia diagnozy polio uokrgowych siedemdziesitych wChinach nagle
komisji pojawiay si problemy. zrobio si 10 razy wicej)958.
Przy wystpowaniu typowego kli- W Finlandii odnotowano gwa-
nicznego obrazu polio w przypad- towny wzrost liczby przypadkw
ku 15 chorych postawiono inne zespou Guillaina-Barrgo, ktry
diagnozy. W jednym przypadku wedug autorw bada moe by
waciw diagnoz postawiono sprowokowany przez szczepionk
dopiero po sekcji zwok zmarego przeciw polio959.
pacjenta957. W Brazylii zarejestrowano
Mona przypuci, e wniekt- wzrost liczby przypadkw zespou
rych krajach podejmuje si wysiki, Guillaina-Barrgo, zapalenia rdze-
by ukry poszczepienne polio para- nia krgowego i paraliu nerwu
lityczne za parawanem innych dia- twarzowego960.
gnoz, awpozostaych odnotowuje Rosyjski specjalista rwnie
si wzrost liczebnoci przypadkw przyznaje, e likwidacj polio przy
paraliu wiotkiego, ktry trudno pomocy szczepionek maluje si
powiza zczymkolwiek innym ni nam w nieprawdopodobnie jas
masowe kampanie szczepie. Na nych barwach: Zachorowalno
przykad na pocztku lat siedem- na ostre niedowady wzrosa czte-
dziesitych wiat po raz pierwszy rokrotnie z 1,7 w 1971 roku do
usysza ochiskim zespole para- 7,2 w1974 roku. Choroway dzieci
litycznym, ktry podejrzanie przy- wwieku od 10 miesicy do omiu
pomina polio. Mimo e niektrzy lat, przy czym dzieci wpierwszych
chiscy badacze przypuszczaj, e trzech latach ycia, najintensyw-
bez wtpienia mowa o zmutowa- niej szczepione przeciw polio, sta-
nym szczepie szczepionkowym, nowiy 83 procent wszystkich
[957]Leszczyska E., Przypadki paralitycznego polio poszczepiennego w Federacji

Rosyjskiej wlatach 20002002, Rosyjski Biuletyn Medyczny 2004, 3, s. 2023.
[958]Uhari M. et al., Claster of childhood Guillain-Barre cases after after an oral poliovac-
cine campaign Lancet 1989, s. 440441; Shen Y., Xia G., What causes Chinese paralytic
syndrome?, Lancet 1994, 344, s. 1026.
[959]Kinnunen E. et al., Incidence of Guillain-Barre syndrome during anationwide oral po-
liovirus vaccine campaign, Neurology, Aug 1989, 39(8), s. 10341036.
[960]Friedrich F., Rare adverse events associated with oral poliovirus vaccine in Brazil,
Brazilian Journal of Medical and Biological Research, Jun 1997, 30(6), s. 695703.
[ 560 ]
Polio
przypadkw. Choroway gwnie wszystkich przypadkw polio wy-
dzieci wielokrotnie szczepione. woanych przez dzikiego wirusa,
3,4 procent chorych nie otrzymao ale rwnie przypadkw zwiza-
szczepionek, u4,3 procent historia nych ze szczepieniami962. Niestety
szczepie jest nieznana. Wykryto to prawda.
35 przypadkw ostrych niedowa- Wrd powika po OPV opi-
dw, ktre pojawiy si wokresie sano konwulsje. Na 165000 dzieci
od 4 do 30 dni po kolejnym szcze- trzykrotnie zaszczepionych wHam-
pieniu. Niemal poow chorych burgu od 1964 do 1974 roku yw
stanowiy dzieci w wieku dwch szczepionk przeciw polio, u 19
lat po siedmiu do dziewiciu szcze- (1 przypadek na 8600 zaszcze-
pieniach. Klinicznie ostre niedo- pionych) wystpiy konwulsje,
wady nie rniy si od agodnie u trzech (1 przypadek na 55000
przebiegajcego polio961. Albo: szczepionych) stanowiy one po-
W cigu dziewiciu miesicy 1997 cztek epilepsji963.
roku wnaszym kraju odnotowano Opisano ostre rozsiane zapale-
dwa przypadki polio. Zastanawia nie mzgu irdzenia (u chorej sze
jednak 513 innych zespow para- cioletniej dziewczynki wyodrbnio-
litycznych iniemal cakowity brak no zmutowany drugi typ wirusa
przypadkw zwizanych ze szcze- szczepionkowego z pynu mz
pionkami (jeden lub dwa przypadki gowo-rdzeniowego i w wymazie
w czasie Narodowych Dni Szcze- zgarda)964.
pie). W USA od 1980 do 1994 Izraelscy autorzy opisali dwch
roku mimo braku polio odnotowa- chorych, ktrzy zarazili si polio od
no 125 przypadkw zwizanych osb dopiero co zaszczepionych.
ze szczepieniami. Najwidoczniej Odnotowano parali czteroko-
nie wykrywa si u nas nie tylko czynowy, przemijajce zapalenie
[961]Ancupowa A., Niektre efekty analizy ostrych schorze niedowadowych wGorkim,

Polio wwarunkach masowych szczepie. Infekcje enterowirusowe niezwizane zpolio, Swer-
dowk 1975, s. 76. W11,3 procent przypadkw wykryto wirusy polio trzech typw irne
szczepy wirusw Coxsackie (s. 77). Interesujce, e bez wzgldu na agodno przebiegu
u9,5 procent chorych dugotrwale wcigu kilku lat wystpoway niedowady zaatakowa-
nych grup mini (s. 79).
[962]Kowalewa E., Teoretyczne uzasadnienie spadku zachorowa na choroby zakane,
Epidemiologia iChoroby Zakane 1998, 3, s. 48, Narodowe Dni Szczepie.
[963]Ehrengut W., Ehrengut J., Convulsions following oral polio immunization, Develop-
ments in Biological Standardization 1979, 43, s. 165171.
[964]Ozawa H. et al., Acute disseminated encephalomyelitis associated with poliomyelitis
vaccine, Pediatric Neurology, Aug 2000, 23, s. 177179.
[ 561 ]
Polio
narastania intensywnoci oddziay- i odpornoci w tym samym okre-
wania informacyjnego. Rozpoczta sie wzrosa z 306000 do 388000
dwa miesice przed Narodowymi przypadkw. Wzrasta zachorowal-
Dniami Szczepie wmarcu ikwiet- no na choroby krwi i narzdw
niu 1996 roku kampania informa- krwiotwrczych, szczeglnie ane-
cyjna stopniowo nabieraa tempa mii, ktrych poziom wcigu piciu
i wywieraa zmasowany wpyw lat skoczy o 32,3 procent, z 6,41
w ostatnim tygodniu. Odwoanie w1995 roku do 9,45 na 1000 dzie-
do rozsdku widzw i suchaczy ci w 1999 roku. O 75,9 procent
opatrzono wpywem na ich sfe- wzrosa wcigu piciu lat zachoro-
r emocjonaln. Filmy reklamowe walno na astm oskrzelow993.
do zgrabnie czyy elementy za- W wietle wszystkiego, co na-
groenia ipodwyszenia czujnoci pisaem wtym rozdziale na temat
na moliwo zaraenia si ze wska- polio iszczepionek przeciw niemu,
zaniem drogi wyjcia zsytuacji992. sdz, e Czytelnik cakowicie zgo-
Nie ma co, prawdziwie naukowe dzi si z wypowiedzi profesora
podejcie w subie producentw Mendelsohna: Wrd immunolo-
i dystrybutorw szczepionek pod gw trwaj debaty na temat ryzy-
przykrywk interesw pastwa. ka stosowania martwych wirusw
Chciaoby si wczeniej czy pniej w porwnaniu z ryzykiem wyni-
otrzyma odpowied na pytanie, kajcym z podawania ywych. Ci,
czy nie jest przypadkiem skutkiem ktrzy popieraj wykorzystywanie
mnstwa kampanii zlat 19921997 szczepionek na bazie martwych
nastawionych na totalne szczepie- wirusw, twierdz, e wanie wy-
nia przeciw bonicy i polio wrd stpowanie ywych wirusw od-
rosyjskich dzieci, w tym rwnie powiada za przypadki polio. Ciza,
z niewtpliwymi przeciwwskaza- ktrzy popieraj stosowanie szcze-
niami, wzrost zachorowalnoci na pionek na bazie ywych wirusw,
schorzenia nieinfekcyjne: W cigu owiadczaj, e martwe wirusy nie
piciu lat (19951999) zachorowal- zapewniaj wystarczajcej ochrony,
no na raka wrd dzieci zwikszy- zwikszajc podatno zaszczepio-
a si o 32,5 procent. Liczba pier- nych na chorob. Daje mi to nie-
wotnych przypadkw zachorowa spotykanie rzadk iwygodn mo-
ukadu endokrynnego, zaburze y- liwo przyjcia postawy neutralnej.
wienia, zaburze przemiany materii Uwaam, e obie strony maj racj
[992]Ignatow N., Organizacja kompleksowej kampanii informacyjnej przeciw polio, Epide-
miologia iChoroby Zakane 1998, 4, s. 911.
[993]Prochorow B., Zdrowie ludnoci Rosji wXX wieku, Moskwa 2001, s. 189.
[ 577 ]
istosowanie kadej ztych szczepio- dziesitych okazao si, e wik-
nek zwiksza, anie zmniejsza praw- szo ostrych przewlekych niedo-
dopodobiestwo zakaenia naszego wadw wywoana zostaa przez
dziecka polio. Krtko mwic, oka- inne wirusy jelitowe (Coxsackie
zuje si, e najskuteczniejsz meto- iECHO). Szczepy dzikiego wirusa
d ochrony naszego dziecka przed zostay zastpione przez szczepy
polio jest dopilnowanie, by nie po- wirusw szczepionkowych zdolnych
dano mu szczepionki przeciw niedo mutacji i przeksztacania si
mu 994! wpostaci wirulentne. Kilka epidemii
polio zostao wywoanych takimi
Wnioski wanie zmutowanymi wirusami.
Polio to choroba rzadko pro- W chwili obecnej jedyna
wadzca do powanych objaww moliwo, by w cywilizowanych
klinicznych (u 0,11 procenta za- krajach ucierpie w wyniku para-
infekowanych). Polio przybrao liu zwizanego zpolio, to podda
skal epidemii dopiero pod koniec si szczepieniu przy pomocy do-
XIX wieku prawdopodobnie na ustnej szczepionki przeciw polio
skutek wzrostu liczby czynnikw (OPV). Zastpowanie OPV podczas
je prowokujcych, wrd ktrych pierwszych szczepie przeciw polio
na pierwszym miejscu znajduj si przez inaktywowan szczepionk
szczepionki. IPV wstrzymuje si wwielu krajach
Spadek zachorowalnoci na zprzyczyn ekonomicznych.
polio, ktry przypisuje si szcze- Homeopatyczne i naturopa-
pieniom, zosta osignity dziki tyczne metody leczenia oraz re-
zmianie kryteriw diagnostycznych. habilitacji okazay si cakiem sku-
Oprcz tego pod koniec lat pi- teczne.
[994]Mendelsohn R., The Medical Time Bomb of Immunization Against Disease, East
West Journal, Nov 1984.
Tec
Tec to jedna zchorb, okt- wystpuje wglebie, atake wuka-

rych myl wywouje najwiksze dzie trawiennym ludzi i zwierzt,
obawy rodzicw, szczeglnie mo- nie wyrzdzajc im sw obecnoci
dych, ktrzy boj si nawet oddy- najmniejszej szkody. Wprzeszoci
cha przy dziecku iktrzy wszdzie tec tradycyjnie uwaano za cho-
widz okropne drobnoustroje czy- rob wsi i gospodarstw rolnych,
hajce, by zaatakowa malestwo. w ktrych wystpowao wiksze
Te naturalne obawy zochot roz- prawdopodobiestwo skaleczenia
dmuchuj producenci idystrybuto- oraz nastpujcej po nim infekcji
rzy szczepionek, ktrzy dostrzegaj (naley te uwzgldni stay kontakt
w nich gwnego sprzymierzeca znawoon gleb). Wraz zpojawie-
swojego interesu. Mimo e daleki niem si mechanizacji i spadkiem
jestem od umniejszania zagroenia iloci koniecznych do wykonania
wynikajcego z tej niewtpliwie rcznie prac wgospodarstwie rol-
powanej choroby, kwestia uza- nym zachorowalno na tec za-
sadnienia podawania szczepionek cza szybko spada. Swj wkad
w powizaniu z niewielk czsto- w statystyk zachorowalnoci na
tliwoci wystpowania tca nie tec wniosy szczepionki (inaczej
moe zosta przeze mnie pomini- przecie by nie moe!). W ksi-
ta wniniejszej ksice. ce Szkodliwo szczepionek i su-
rowic (1960) jej autor, znany le-
Choroba karz Herbert Shelton (18951985),
Podobnie jak w przypadku bardziej znany Czytelnikom jako
krztuca i bonicy za rozwj cho- twrca oryginalnego sposobu od-
roby nie jest odpowiedzialny sam ywiania, powouje si na synnego
mikroorganizm (w przypadku tca lekarza kanadyjskiego sir Williama
jest to bakteria Clostridium tetani, Oslera (18491919), ktry napisa
nazywana paeczk tca), lecz jego w klasycznym podrczniku Zasa-
toksyna (tetanospazmina). Czynnik dy i praktyka medycyny (1882),
chorobotwrczy powodujcy tec e tec to choroba przenoszona
[ 579 ]
Tec
bezporednio zwizanych ze szcze- poparze, chorych na nowotwo-
pieniami? Czy wszystkie one byy ry i osb starszych (na przykad
nieuniknionymi ofiarami na rzecz wUSA iEuropie ludzie po pidzie-
dobra ogu?! sitce stanowi 70 procent cho-
O rzadkoci choroby moe rych i80 procent zmarych)1000.
wiadczy choby fakt, e podczas Wedug wylicze dokonanych
II wojny wiatowej wrd dziesit- przez jednego z badaczy w 1969
kw tysicy zranionych onierzy roku szansa zaraenia tcem
alianckich wystpio bardzo mao w kraju rozwinitym wynosia 1
przypadkw zachorowania na t- do 300 000 1001 najwidoczniej
ec. Wamerykaskiej armii chorych od owego czasu ryzyko zmniejszy-
by tuzin, z ktrych szeciu otrzy- o si jeszcze bardziej. WKanadzie
mao ca seri szczepie przeciw wostatnich czasach rejestruje si
tcowi, a jeden onierz tylko od dwch do siedmiu przypadkw
jedn szczepionk. Zmaro trzech rocznie, przy czym zej mier-
spord siedmiu zaszczepionych telnych nie byo od 1991 roku,
idwch spord piciu niezaszcze- awUSA 4164 przypadki rocznie
pionych997. Wrd Anglikw zacho- z923 zgonami 1002. WAnglii iWa-
rowao 22 onierzy, poowa znich lii w cigu szesnastu lat (1984
zmara wszyscy zmarli byli cz- 2000) co roku rejestrowano 175
ciowo zaszczepieni998. przypadkw tca (jeden chory na
Obecnie tec wystpuje prze 5 milionw obywateli rocznie)1003.
de wszystkim wrd narkomanw W Rosji w latach 20002003 co
stosujcych narkotyki wstrzyki- roku rejestrowano od 31 do 42
wane doylnie999, ofiar cikich przypadkw tca1004.
[997]Bulletin of U.S. Army Medical Department, vol. 7, 4, April 1947.
[998]Dittmann S., Atypische Verlaufe nach Schutzimpfungen, Lipsk 1981, s. 156.
[999]Na przykad 27 spord 67 przypadkw tca (40 procent), zanotowanych wKali-
fornii wokresie od 1987 do 1997 roku, dotyczyo narkomanw (Morbidity and Mortality
Weekly Report, Mar 1998).
[1000]Cook .. et al., Tetanus: areview of the literature, British Journal of Anaesthesia
2001, 87, s. 477487.
[1001]Peebles T.C. et al., Tetanus-toxoid emergency boosters. A reappraisal, New
England Journal of Medicine 1969, 280(11), s. 575581.
[1002]Diodati .J.M., Immunization: History, Ethics, Law and Health, Quebec 1999,
s. 260.
[1003]Rushdy A.A. et al., Tetanus in England and Wales, 19842000, Epidemiology
& Infection, Feb 2003, 130, s. 7177.
[1004]Sanepid Federacji Rosyjskiej, Zbir danych statystycznych imateriaw analitycz-
nych, 2003, s. 46 oraz Choroby zakane wRosji, dane zoficjalnej strony internetowej Sane-
pidu Federacji Rosyjskiej.
[ 581 ]
ciu lat, anastpnie 14 lat. Potem does not rule out tetanus, Bri
szczepionki przeciw tcowi iboni- tish Medical Journal, 5 Feb 2000,
cy zaleca si powtarza co 10 lat. 320(7231), s. 383].
To zalecenie zreszt nie jest popie- Niek trzy badacze podaj
rane przez wszystkich specjalistw: w wtpliwo zarwno t liczb,
Dane epidemiologiczne wskazuj jak i w ogle moliwo podejcia
na to, e planowe szczepienia raz zjedn przeciwciaow miar do
na 10 lat nie maj praktycznie ad- wszystkich ludzi: Nie wystpuje
nej wartoci inie s warte naka- absolutny lub uniwersalny poziom
dw znimi zwizanych1060. ochronny przeciwcia. Poziom neu-
Za minimalny poziom ochron- tralizujcych przeciwcia u ludzi
ny przeciwcia tcowych uznaje uwaany obecnie za ochronny, 0,01
si 0,01 ME/ml surowicy krwi1061. ME/ml oparty jest na badaniach
Poziom ten zosta ustalony przy prowadzonych na zwierztach ipo-
pomocy winek morskich przez rwnywany ztakim samym uczo-
grup badaczy w 1937 roku1062, wieka zju wystpujcymi objawa-
ichocia obecnie wci uznawany mi nadchodzcej mierci1063.
jest za ochronny, praktyka niejed- Przypadki tca, wtym rwnie
nokrotnie temu przeczy. Dodatko- jego najciszych postaci, u po-
wo zosta on ustalony jako poziom siadajcych nie tylko ochronny,
zapobiegajcy mierci w wyniku lecz znacznie wyszy poziom prze-
tca, nie za zapobiegajcy zara- ciwcia, wielokrotnie opisano wli-
eniu! [Poza tym sze spord 45 teraturze specjalistycznej. Cisami
winek morskich nie uratowao si badacze donosz o przypadku
mimo ochronnego poziomu 0,01. tca u 35-letniego mczyzny,
Kolejny raz zamieszanie zwizane u ktrego choroba rozwina si
ztymi pojciami omawiano wpu bez wzgldu na to, e poziom prze-
blikacji Vinson D.R., Immunisation ciwcia by 16 razy wyszy od uzna-
[1060]Gardner P., LaForce F.., Protection against tetanus, New England Journal of
Medicine, 1995, 333(9), s. 599.
[1061]McComb J., Levine L., Adult immunization: II. Dosage reduction as asolution to
increasing reactions to tetanus toxoid, New England Journal of Medicine 1961, 265,
s. 11521153.
[1062]Sneath P.A.T. et al., Tetanus immunity: the resistance of guinea pigs to lethal spore
doses induced by active and passive immunization, American Journal of Tropical Medicine
and Hygiene 1937, 25, s. 464476.
[1063]Passen E.L., Andersen B., Clinical tetanus despite aprotective level of toxin-neu-
tralising antibody, Journal of the American Medical Association, 7 Mar 1986, 255(9),
s. 11711173.
[ 598 ]
Tec
mydo iwoda utleniona mog oka- si, narkomani wstrzykujcy so-
za si znacznie poyteczniejsze ni bie narkotyki doylnie, ofiary ci-
szczepionka przeciw tcowi1075. kich oparze iludzie wpodeszym
wieku.
Wnioski Szczepionka przeciw tcowi
Tec to choroba wywoywana wie si ze znaczn liczb po-
przez neurotoksyn wytwarzan wika, w tym rwnie ze strony
wwarunkach beztlenowych przez ukadu nerwowego, atake zreak-
bakterie Clostridium (zazwyczaj cjami anafilaktycznymi.
wgbokich ranach kutych). Zastosowanie nadtlenku wodo-
Zachorowalno na tec wkra- ru wprzypadku powierzchownych
jach rozwinitych wynosi kilkadzie- urazw, odpowiednio wczesne uda-
sit osb rocznie. Spadek zachoro- nie si do lekarza wcelu opatrzenia
walnoci na tec osignito przede rany iotrzymanie wrazie koniecz-
wszystkim dziki waciwej obrbce noci surowicy przeciwtcowej
chirurgicznej ran i zastosowaniu stanowi wystarczajc gwarancj
rodkw ekstremalnej profilaktyki bezpieczestwa.
tca, atake zmniejszeniu zakresu Rodzice pragncy mimo wszyst-
prac wykonywanych rcznie wgo- ko podda swe dzieci szczepieniu
spodarstwach rolnych. wycznie przeciw tcowi, powin-
Grupami wysokiego ryzyka s ni pamita oistnieniu szczepionki
noworodki wkrajach rozwijajcych pojedynczej.
[1075]Goblomme K., Tetanus toxoid vaccination: an overview, International Vaccination

Newsletter, Sep 1996.
Grulica
Choroba wacj upionej infekcji gruliczej.
Grulica to jedna znajstarszych Udzia AIDS wwiatowej statystyce
znanych ludzkoci chorb, przy grulicy ocenia si na okoo 8 pro-
czym jak adna inna charakteryzuje cent, jednak wniektrych krajach
si ona cisym zwizkiem ze sta- afrykaskich liczba ta jest picio-
nem socjalno-ekonomicznym spo- krotnie wysza. Zgodnie zniedaw-
eczestwa. O ile zwizek innych nym owiadczeniem Departamentu
schorze zakanych z poziomem Bada Chorb Tropikalnych przy
dobrobytu moe jeszcze w jakiej WHO zachorowalno na grulic
mierze stanowi przedmiot dysku- wzrasta weWsplnocie Niepodle-
sji, to wwypadku grulicy kwestia gych Pastw ikrajach Afryki Sub-
ta jest jasna od dawna inie poda- saharyjskiej, za na caym wiecie
wana w wtpliwo nawet przez spada1076.
najbardziej zajadych zwolenni- Zgodnie zdostpnymi wchwili
kw szczepionek. A 95 procent obecnej szacunkami, do 32 procent
wszystkich przypadkw grulicy caej populacji wiata zakaone jest
i98 procent zgonw wjej wyniku grulic, jednak moe ona rozwin
na wiecie przypada na kraje roz- si jako choroba u10 procent.
wijajce si, przy czym 80 procent Zachorowalno na grulic
zachorowa ma miejsce wycznie moe znacznie waha si w r-
w22 krajach, awrd nich poowa nych regionach nawet jednego
przypadkw grulicy naley do pi- kraju w zalenoci od warunkw
ciu krajw Azji Poudniowej. Mimo socjalno-ekonomicznych. W 1999
e grulica nigdy nie przestaa by roku w Omaha odnotowano 1,3
problemem w krajach rozwijaj- chorych na 100000 ludnoci, pod-
cych si, w ostatnich latach stao czas gdy wNowym Jorku liczba ta
si oniej gono wzwizku zAIDS, wynosia 17,7, aw San Francisco
ktre moe wywoywa reakty- 18,2. Ponad 40 procent chorych na
[1076]TDR Strategic Direction for Research: Tuberculosis, Feb 2002.
[ 605 ]
Grulica
wic u dziecka alergicznego reak- rok podlega obserwacji wporadni
cja moe by szczeglnie burzliwa. przeciwgruliczej iwrazie koniecz-
Wszystkie te czynniki powinien oce- noci otrzyma leczenie zapobie-
ni specjalista pulmonolog oto gawcze lub prewencyjne. Rodzicw
dlaczego nie naley si obawia, martwicych si rezultatami idio-
jeli po odczytaniu wyniku prby tycznych dowiadcze tuberkulino-
skieruje si dziecko na konsultacj wych mona uspokoi: Osigajc
do poradni przeciwgruliczej. Ida- 25 rok ycia, 85 procent obywate-
lej: Chwila, wktrej infekcja po raz li zaraa si prtkami grulicy, co
pierwszy trafia do organizmu dziec- oznacza, e uwikszoci prtek Ko-
ka, a tym bardziej uaktywnia si cha wczeniej lub pniej znajdzie
w nim, jest do odpowiedzialna. si worganizmie. Zwyciy wwal-
Wiele zaley od stanu odpornoci ce z ukadem immunologicznym
jeli jest ona wporzdku, to prtek moe on wycznie wsprzyjajcych
grulicy spokojnie wspistnieje temu warunkach: przy gwatow-
zorganizmem. Jeli za dziecko jest nym pogorszeniu warunkw y-
osabione awiemy, e wpoczt- ciowych godzie, chodzie, braku
kowym okresie szkolnym, podob- higieny itp.1105. Jest to wanie to,
nie jak wwieku dorastania, dziecku o czym pisa doktor Mendelsohn,
towarzyszy wiele stresw: obcie- tylko wyartykuowane nieco inny-
nie nauk, obcienia emocjonalne mi sowami i w innym kontekcie.
ifizyczne, wkocu proces szybkie- Pulmonolog nie usunie adnego
go ronicia izmian zachodzcych stresu, nie poprawi odywiania
w organizmie to choroba moe dziecka, nie zmniejszy obcienia
zapuci korzenie. Aby zapobiec nauk, czyli nie uczyni tego, co naj-
moliwoci takiego rozwoju sytuacji, waniejsze, co mogoby zasadniczo
dziecko powinno co najmniej przez naprawi sytuacj ipoprawi stan
[1105]Argumenty i Fakty Zdrowie, numer 21(458) z 22 maja 2003 r. Najnowsze wia-

domoci o prbie Mantoux: 11 kwietnia do szpitala rejonowego w Weykooeksandriw-
sku (Obwd Chersoski) ze szkoy z internatem w Kalininie przywieziono 88 wychowan-
kw, ktrym wczeniej wykonano prb Mantoux. W Obwodzie Chmielnickim po tym
samym zabiegu hospitalizowano 47dzieci ze wsi Wierka Kamieniec (Obwd Podolski).
Pacjenci skaryli si na niedomaganie, bl gowy, wysok gorczk. Medycy sdz, e
uuczniw wystpia nietypowa reakcja na tuberkulin. Pozostaje jeszcze ustali, jakie s
jej przyczyny toksyczne, alergiczne czy jakiekolwiek inne. Ostateczna diagnoza bdzie
znana po przeprowadzeniu badania krwi dzieci i zbadaniu tuberkuliny. W zwizku z przy-
padkami nietypowej reakcji na prb Mantoux u dzieci Ministerstwo Zdrowia tymczaso-
wo wstrzymao wykonywanie tego zabiegu w caej Ukrainie (Malinowska T., Jakowien-
koJ., Na Ukrainie pilnie wstrzymano wykonywanie prby Mantoux, Fakty i Komentarze
(Ukraina) z 14 kwietnia 2006 r.).
[ 623 ]
Grulica
ni odpowiada midzynarodowym blice Mari El, Chakasji, Okrgu Ja-
wymaganiom stawianym szcze- rosawskim, Sachaliskim, Iwanow-
pionce. Zgodnie zzasadami farma- skim, Nowgorodskim, Smoleskim,
cji czstotliwo poszczepiennych Orowskim. Nie odnotowano po-
zapale wzw chonnych przy wika poszczepiennych wRepubli-
zastosowaniu ojczystej szczepionce Karelii, wOkrgu Murmaskim,
ki nie powinna przekracza 60 na Ulianowskim, Omskim i Kamczac-
100000 zaszczepionych1125. kim oraz wCzukockim Okrgu Au-
Nie wiem, czy bardzo uspokoi tonomicznym.
rodzicw ofiar fakt, e powikania Takie rnice wiadcz przede
w peni odpowiadaj midzynaro- wszystkim ornym podejciu do
dowym wymaganiom stawianym organizacji i oceny jakoci profi-
szczepionce i czy rodzice zostali laktyki szczepie na rnych tere-
uprzedzeni o moliwoci wyst- nach Rosji1126. Jeli przeoy si
pienia takich powika, lecz teraz to na jzyk zrozumiay dla zwyk
chc powiedzie o czym innym. ego miertelnika, oznacza to, e
Liczby te, jak si okazuje, s nie- wwielu okrgach Rosji powikania
pene. Z tego samego dokumentu nie s rejestrowane wogle lub s
dowiadujemy si: Bardzo wysokie ukrywane, tak e dokadna liczba
wskaniki czstotliwoci powika ofiar pozostaje nieznana [podobnie
poszczepiennych wykryto wRepu- jest wPolsce dop. red.].
[1125]Ministerstwo Zdrowia Federacji Rosyjskiej. Zarzd Wydziau Ochrony Zdrowia Matki

iDziecka, nr 133/8-39, Departament Sanepidu nr 1100/769-98-113. Wspczesne podej-
cie do zagadnienia szczepie profilaktycznych iwczesnego wykrywania infekcji gruliczej
udzieci. Zacznik do pisma z14 kwietnia 1998 roku. Materia mona znale na stronie
internetowej Ministerstwa Zdrowia Federacji Rosyjskiej iwniektrych ksikach, na przy-
kad wksice Tapc B., Rachmanowa A., Krtki podrcznik do szczepie profilaktycznych,
St.Petersburg 2001, s. 345. I jeszcze kilka sw o ofiarach szczepionki BCG: Powikania
poszczepienne najczciej wystpoway u dzieci w wieku modszym. Naley zauway, e
wskanik rozprzestrzenienia powika poszczepiennych w tej grupie wiekowej zblia si do
wskanika zachorowalnoci na grulic. Jest to dua grupa dzieci wymagajca szczeglnej
pomocy medycznej (wcznie z obserwacj i leczeniem), a w konsekwencji moe stanowi
grup ryzyka zachorowania na grulic. Rozprzestrzenienie powika poszczepiennych
wlatach 19951996 wynioso 2,4 na 100000 dzieci. W grupie wiekowej 04 lata 6,6;
56 lat 1,6; 1014 lat 0,5 na 100000 dzieci (Zakirowa N., Powikania po szczepieniu
idoszczepianiu BCG u dzieci na terenie Rosji. Czstotliwo, przyczyny powstawania i objawy
kliniczne, Moskwa 1998, s. 6). Czstotliwo powika poszczepiennych w sumie, wedug da-
nych autorki wyniosa 21,1 na 100000 zaszczepionych prawdopodobnie wanie std po-
chodz dane uyte w materiaach Ministerstwa Zdrowia. Wystpiy nastpujce powikania
(wymienione w kolejnoci zalenie od czstotliwoci wystpowania, malejco) zapalenie
wzw chonnych, ropnie, wrzody, nacieki, bliznowce, zapalenie koci.
[1126]Ibidem.
[ 635 ]
Grulica
ci ponownego szczepienia. Jedyne sce szczepionki BCG s obowizko-
badanie odpowiadajce wszystkim we od 1955 roku. Obecnie szczepi
kryteriom zostao przeprowadzo si najpierw noworodki, potem
ne w Afryce Wschodniej wMalawi dzieci wwieku 7 i12 lat, anastp-
i wykazao, e brak jakichkolwiek nie wwieku 18 lat [obecnie wPol
dowodw na korzy ponowne sce szczepionk BCG szczepi si
go szczepienia BCG. Na podstawie jedynie noworodki w pierwszej
tego WHO nie uznaje za potrzeb dobie ycia1134, co w poczeniu
ne zalecanie ponownych szczepie ze wspomnian przez autora nisk
przeciw grulicy. Od siebie dodaj, skutecznoci szczepionki iz nara
e w tym samym badaniu kolejny aniem na powikania dopiero co
raz dowiedziono, e chocia BCG urodzone dzieci, nieznajdujce si
mona uzna za skuteczn przeciw wgrupie ryzyka, jest tym bardziej
trdowi, to wodniesieniu do gru pozbawione sensu dop. red.].
licy puc adnej ochrony w adnej Zgodnie zniedawn publikacj,
grupie wiekowej nie wykryto1133]. szczepionka u Polakw wywouje
Nie chodzi tu o liczb zastrzy- powikania wdwch przypadkach
kw, lecz o to, e problem tkwi na 10000 dawek, czyli 0,02 pro-
wsamej szczepionce! cent (przy czym autorzy sami praw-
Praktyka masowego szczepie- dopodobnie zdziwieni tak znaczn
nia szczepionk BCG pod wieloma liczb, uczciwie zastrzegaj, e licz-
wzgldami stanowi spadek po spo- ba doniesie opowikaniach moe
czywajcym w pokoju obozie so- nie odpowiada prawdzie1135), dla-
cjalistycznym. Paradoksalnie sowo tego te szczepionka moe zosta
obz wietnie ukazuje, e gruli- uznana za bezpieczn metod za-
ca niezmiennie powinna znajdowa pobiegania grulicy1136.
wwarunkach obozowych wietne O bezpieczestwie mowa b-
podoe dla swego rozwoju. WPol- dzie pniej, teraz za warto zazna-
[1133]Karonga Prevention Trial Group. Randomised controlled trail of single BCG, repeated
BCG, or combined BCG and killed Mycobacterium leprae vaccine for prevention of leprosy
and tuberculosis in Malawi, Lancet 1996, 348, s. 1724.
[1134]Patrz kalendarz szczepie opublikowany na stronie: http://www.gis.gov.pl/ckfinder/
userfiles/files/EP/informacje dla podrujcych/PSO 2014.pdf (data dostpu: 04.06.2015r.)
dop. red.
[1135]Przypominam Czytelnikom, e wedug ocen FDA wUSA do Systemu Informacji
o Skutkach Ubocznych Szczepie (VAERS) dociera jedynie od 1 do 10 procent powika po
podaniu szczepionek.
[1136]Szczuka I., Adverse events following immunization with BCG vaccine in Poland 1994-
-2000, Przegld Epidemiologiczny 2002, 56, s. 205216.
[ 639 ]
Grulica
(wszelkich, nie tylko BCG) wokre- bdw wpodawaniu szczepionki,
sie noworodkowym, albowiem lecz od stanw niedoboru odpor-
szczepienie przeszkadza wrozwoju noci coraz bardziej powszechnych
naturalnych (sanogenetycznych) wrd dzieci. Jednak nikt nie pro-
reakcji dziecka: fagocytozy, wy- wadzi bada epidemiologicznych,
twarzania przeciwcia, adaptacji nie szacuje uszczerbku wyrzdzane-
do rodowiska1164. go szczepieniami inie usiuje zmie-
W peni podzielam pogld do- ni sytuacji. Pulmonolodzy pona-
wiadczonego pulmonologa. Za- rzekali izgodzili si co do tego, e
rwno BCG, jak iinne szczepionki, naley wnosi do wadz o zmniej-
ktrymi tak gorliwie chroni si szenie toksycznoci szczepionki.
niemowlta, poczwszy od pierw- Caa para susznego gniewu posza
szych godzin ich ycia to zabjcy wgwizdek. Czy nastpi kiedy kres
naturalnej odpornoci i gwaranci szalestwa onazwie BCG?
natychmiastowych oraz odroczo-
nych w czasie chorb. Czy tego Wnioski
chcemy dla naszych dzieci?
W dniach 20 i21 kwietnia 2006 Prtkami grulicy zaraa si do
roku w Sankt Petersburgu w Na- 1/3 caej populacji, lecz przy tym
ukowo-Badawczym Instytucie Pul- jedynie u 10 procent zakaonych
monologii odbya si Oglnorosyj- moe rozwin si choroba. Decy-
ska Konferencja Naukowo-Prak- dujcym czynnikiem jest stan uka-
tyczna pod hasem Aktualne za- du immunologicznego czowieka.
gadnienia wykrywania, diagnostyki Grulica jest typow chorob
i leczenia grulicy pozapucnej. socjaln biednych krajw niezdol-
Wspomniane podczas konferencji nych do zapewnienia diagnostyki
liczby dotyczce powika poszcze- i leczenia na odpowiednim pozio-
piennych prowadzcych do niepe- mie; krajw, w ktrych przepe-
nosprawnoci dzieci byy wstrzsa- nione s wizienia gwne wyl-
jce. Odnotowano, e problem ko- garnie infekcji gruliczych. adne
stno-stawowych powika po BCG przedsiwzicia nie s w stanie
wRosji wykracza poza granice me- zmieni dynamiki zachorowalno-
dycyny, stajc si problemem spo- ci na grulic, dopki nie zostan
ecznym i prawnym. Podkrelono, rozwizane problemy przeludnienia
e powikania po BCG nie zale od w miejscach zamieszkania i ndzy
[1164]Czerwoska G., Szczepionki, s. 388390.
[ 655 ]
ludnoci oraz zapewnienia leczenia Skrna prba tuberkulinowa
wspczesnymi lekarstwami. (test Mantoux) znana jest zzadzi-
Klska szczepionki BCG w ba- wiajcej niedokadnoci i ogrom-
daniach klinicznych i szybko ros nej liczby faszywie dodatnich
nca zachorowalno na grulic, i faszywie ujemnych rezultatw.
w tym rwnie dziecic, w kra- Faszywe diagnozy grulicy mog
jach, wktrych szczepi si niemal doprowadzi do nieuzasadnionego
100 procent noworodkw, wiad- napromieniowania podczas bada
czy otym, e szczepionka wnajlep- rentgenologicznych izalecenia nie-
szym razie jest cakowicie bezuy- bezpiecznego leczenia profilak-
teczna, za w najgorszym sama tycznego. W skad biopreparatu
sprzyja rozwojowi grulicy, przy stosowanego do corocznej prby
czym wnajciszych jej postaciach. Mantoux wchodz fenol i mo-
Szczepionka wywouje efekty nooleinian polioksyetylenosorbi-
uboczne, wrd ktrych prym wio- tolu, ktrych skumulowane efekty
d poraenia ukadu limfatycznego toksyczne wdziecicym organizmie
ioporowo-ruchowego. nigdy nie byy badane.
winka (nagminne zapalenie przyusznic)
Choroba szczeglnie intensywnie rozmnaa

si wirus, przez co nie stawia si
Nagminne zapalenie przyusznic, waciwej diagnozy. Stosunkowo
popularnie zwane wink, przy wysoka podatno na nagminne za-
zwyk ym przebiegu u zdrowego palenie przyusznic stanowi przyczy-
dziecka jest niegron chorob n tego, e wepoce przedszczepie-
dziecic wywoywan przez wi- niowej znaczna cz dzieci przed
rusa Parotitis epidemica, roznoszo- osigniciem dojrzaoci pciowej
n drog powietrzno-kropelkow, posiadaa ju przeciwciaa na czyn-
rzadziej przez zakaone przedmio- nik wywoujcy t chorob. Prze-
ty (naczynia, zabawki iinne), gdy byte schorzenie pozostawia trwa
wirus jest nietrway w rodowi- doywotni odporno. Podobnie
sku zewntrznym. rdem infek- jak wprzypadku wielu innych dzie-
cji jest wycznie chory czowiek. cicych chorb zakanych zdrowe
Okres inkubacyjny trwa od 10 dni dzieci nierzadko przebywaj choro-
do trzech tygodni, prodromalny b wsubklinicznej lub rozmytej po-
[od pojawienia si pierwszych ob staci, tak e odporno na gron
jaww do penego rozwoju obja w wieku dorosym chorob naby-
ww klinicznych dop. red.] , ze wana jest wsposb do komforto-
zwykymi dla wszystkich chorb wy. [Rezultaty badania serologicz
zakanych objawami (bl gowy, nego dzieci, ktre nie choroway na
uczucie rozbicia, ble mini, osa- nagminne zapalenie przyusznic inie
bienie) dob, sama choroba do zostay we wac iwym terminie
tygodnia. Uokoo 25 procent cho- przeciwko niemu zaszczepione, wy
rych brak najwaniejszego objawu kazay, e ponad 20 procent znich
winki obrzku (jednostronne- posiadao specyficzne przeciwciaa
go lub dwustronnego) w okoli- na rednim lub wysokim poziomie,
cy poduchwowej, zwizanego czyli nie potrzebowao ju szcze
z obrzmieniem linianek przyusz- pienia, gdy najwidoczniej przebyy
nych ipoduchwowych, wktrych wink wrozmytej ibezobjawowej
[ 657 ]
o okoo 20 osb i w chwili obec- Zapalenie trzustki, znane jako
nej brak oznak powstrzymania rzadkie powikanie nagminnego
epidemii owiadczya dyrek- zapalenia przyusznic (zapalenie
tor Departamentu Zdrowia Stanu, trzustki wystpuje niekiedy rw-
gwna epidemiolog stanu Iowa nie po ospie wietrznej imononu-
doktor Patricia Quinlisk. Pokana kleozie zakanej), odnotowano
liczba okoo 23 procent chorych, rwnie po szczepieniu1195.
to uczniowie szk rednich. Mimo Naley wspomnie o historii
e 66 procent zaraonych byo za- szczepu Urabe wirusa winki, na
szczepionych na wink, epidemio- bazie ktrego stworzono szcze-
lodzy uznali szczepienie za podsta- pionki Pluserix iRimparix. Po poja-
wowy rodek do walki z masowym wieniu si serii doniesie otym, e
rozprzestrzenianiem si choroby. wywoa on u szczepionych asep-
W celu spowolnienia epidemii na tyczne zapalenie opon mzgowych
terenie stanu ipoza jego granica- (w krtkim okresie jego stosowa-
mi medycy wezwali mieszkacw nia z Francji dotary doniesienia
do natychmiastowego poddania si o54 przypadkach1196, az Japonii
szczepieniu1193. o3111197), w1992 roku wszystkie
Znamy te takie moliwe po- szczepionki zawierajce ten szczep
wikanie szczepionki jak zapalenie zostay wycofane z rynku krajw
jder to samo zapalenie jder, rozwinitych. Istotnych rnic mi-
zagroenie ktrym ma zmusi ro- dzy dziemi zkrajw rozwinitych
dzicw do zgody na szczepienie i rozwijajcych si nie wykryto,
swych synw przeciw wince 1194. gdy zBrazylii, wktrej tym szcze-
[To samo rdo donosi, e w Ja pem zaczto szczepi w1997 roku,
ponii odnotowano dziewi przy natychmiast pojawio si 87 ofiar,
padkw zapalenia jdra po szcze lub jeden przypadek aseptyczne-
pieniu przeciw wince]. go zapalenia opon mzgowych na
[1193]Doniesienie RIA Novosti z 1 kwietnia 2006 roku. Szczepionka najwidoczniej jest
nieskuteczna, lecz itak stanowi podstawowy rodek do walki z chorob. To znaczy, e jeli
fakty przecz teorii, to tym gorzej dla faktw.
[1194]Suzuki M. et al., Acase of orchitis following vaccination with freeze-dried live attenu-
ated mumps vaccine, Nippon Hinyokika Gakkai Zasshi, May 2002, 93, s. 577579.
[1195]Adler J.. et al., Pancreatitis caused by measles, mumps, and rubella vaccine,
Pancreas, Jul 1991, 6, 489490.
[1196]Autret E. et al., Aseptic meningitis after mumps vaccination, Therapie, NovDec
1996, 51, s. 681683.
[1197]Sigiura A. et al., Aseptic meningitis as acomplication of mumps vaccination, Pedia-
tric Infectious Disease Journal, Mar 1991, 10, s. 209213.
[ 669 ]
dwa nowe genotypy wirusa, na kt- dlatego te jest niebezpieczny. Na-
re szczepionka nie dziaa1212. rzucanie tej szczepionki ludnoci
Jeli tak jest, to mona przypusz- wywouje pytania co do zgodnoci
cza, e pomysowa natura wkrt- takiego postpowania zpodstawo-
ce wypeni powstajc w zwizku wymi prawami obywateli. Do tej
ze szczepionkami pustk nowymi pory nie zbadano nawet przyczyn,
szczepami wirusa, jak czyni to ju dla ktrych 20 procent ludnoci
teraz zkrztucem. By moe bd Szwajcarii odmawia poddania si
to nowe szczepy wirusa znacznie temu szczepieniu. Dojrzewanie
groniejsze od tych, przeciw ktrym ukadu immunologicznego odbywa
ma chroni szczepionka. si na zasadzie uczenia si, przez
W wietle stale nadchodzcych co pojawia si pytanie, czy choro-
danych onieskutecznoci iszkodli- by dziecice nie s przypadkiem
woci szczepionki przeciw wince konieczne do normalnego rozwo-
szwajcarski badacz w 1995 roku ju odpornoci. Wkocu mamy do
podsumowa wystpujce sprzeci- czynienia zdugotrwaymi skutka-
wy: Masowe szczepienia przeciw mi obecnych manipulacji, ktrym
wince zostay wczone do szwaj- poddajemy naturaln rwnowag
carskiego programu nastawionego midzy czowiekiem imikroorgani-
na wykorzenienie winki, odry ir- zmami1213.
yczki bez wzgldu na brak jakiej- Czy wypowiedzi na temat win-
kolwiek koniecznoci uzasadnionej ki nie daoby si zastosowa do in-
ochron zdrowia spoeczestwa. nych chorb zakanych rzekomo
Dowiadczenie siedmiu lat przeczy opanowanych przez szczepionki?
teoretycznym rozwaaniom: nie-
potrzebna szczepionka okazaa si Wnioski
mao skuteczna, a do tego zwi- Nagminne zapalenie przy-
zana zzaskakujco wysokim ryzy- usznic to cakiem niegrona choro-
kiem powika, co stwarza zagro- ba dziecica, prowadzca do po-
enie dyskredytacji woczach opinii wanych powika zazwyczaj wy-
publicznej take innych szczepio- cznie wwieku dojrzewania, wrd
nek. Projekt nie wytrzymuje kryty- ktrych najczciej wymienia si
ki zpunktu widzenia epidemiologii, msk niepodno. Jednak rwnie
[1212]Jin L. et al., Genetic Heterogeneity of Mumps Virus in the United Kingdom: Identifica-
tion of Two New Genotypes, Journal of Infectious Diseases 1999, 180, s. 829833.
[1213]Albonico H.U., Arguments against routine mumps vaccination, Sozial- und Praven-
tivmedizin 1995, 40, s. 116123.
[ 673 ]
przebyta wwieku starszym bardzo Na tle masowych szczepie
rzadko prowadzi do niepodnoci. zachorowalno na nagminne za-
[Zgodnie zpodanymi informacjami, palenie przyusznic przesuwa si do
szczepienie przeciwko wince prze grupy wiekowej, wktrej wystpu-
suwa okres moliwego zaraenia je najwikszy procent powika.
si na pniejszy wiek (szczepionka Niewielka skuteczno
nie daje doywotniej odpornoci), iznaczna reaktogenno szczepion-
przez co de facto zwiksza ryzyko ki zostay wykazane wwielu bada-
powstania niepodnoci spowodo niach wrnych krajach wiata.
wanej wink dop. red.]. Istniej sprawdzone wtrakcie
Raz przebyta choroba pozo- wieloletniej praktyki homeopatycz-
stawia trwa, zreguy doywotni ne metody zapobiegania ileczenia
odporno. tej choroby.
Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV)
Mao ktrej kobiety nie niepo- co najmniej raz na trzy lata powin-
koi problem rnych typw raka na odwiedza ginekologa i pod-
raka piersi, raka macicy... Niemal dawa si badaniu cytologiczne-
kada ma znajom, ktra choro- mu. Wikszo przypadkw raka
waa, choruje lub zmara wwyniku diagnozuje si wanie u tych ko-
chorb kobiecych. biet, ktre przez wiele lat nie od-
Zachorowalno na raka szyjki wiedzay ginekologa i nie robiy
macicy wwikszoci krajw rozwi- wymazu. W USA zazwyczaj doty-
nitych wynosi 912 przypadkw czy to kobiet z nizin spoecznych
na 100000 kobiet. Choroba rozwi- iokrelonych grup etnicznych (La-
ja si powoli od przedrakowych tynosek i Wietnamek, wrd kt-
zmian wnabonku szyjki macicy do rych zachorowalno jest dwatrzy
raka upywa 1015 lat. Wykryta razy wysza).
wtym czasie choroba daje wszel- Kto ryzykuje rakiem szyjki ma-
kie szanse na cakowite wylecze- cicy? Uwaa si, e w7080 pro-
nie: u9295 procent kobiet, ktre centach przypadkw rak szyjki
otrzymay we waciwym czasie macicy zwizany jest z wirusem
leczenie, przez 10 lat nie dochodzi brodawczaka ludzkiego (HPV),
do nawrotu. Nawet w przypadku przy czym najczciej zjego dwo-
nawrotu choroby szanse na wyle- ma onkogennymi, czyli wywouj-
czenie wci jeszcze s ogromne. cymi raka odmianami (szczepami)
Jak diagnozuje si chorob? HPV16 i HPV18. Potencjalnie
Najlepsz, a przy tym najbardziej onkogennych odmian wirusa jest
dostpn metod wczesnej diagno- okoo 30. Pciowa droga przeno-
styki schorzenia jest wymaz znany szenia infekcji uznawana jest za
powszechnie jako badanie cytolo- najwaniejsz dla HPV, lecz istnie-
giczne lub test Pap, ktry wykonuje j badania naukowe wykazujce,
si podczas badania ginekologicz- e cakiem moliwe jest zakaenie
nego. W opinii specjalistw ka- zarwno pionowe (matka zakaa
da kobieta wspyjca pciowo, dziecko wokresie wewntrzono-
[ 675 ]
Zakoczenie
Dlatego te na pocztku stworzony zosta jeden Adam,

od ktrego pochodzi cay rodzaj ludzki,
aby poj, e tego, kto zabija jednego czowieka,
Pismo traktuje jak kogo, kto umierca cay wiat,
a do kogo, kto ratuje jednego czowieka,
Pismo odnosi si jak do kogo, kto ocali cay wiat.
Czowiek wybija monety wedug jednego wzorca,
i wszystkie one s do siebie podobne, a Krl wszystkich krlw,
Najwitszy, Bogosawiony, ksztatuje kadego czowieka
przychodzcego na wiat wedug wzorca pierwszego Adama,
a aden z nich nie przypomina drugiego.
Dlatego kady czowiek powinien mwi:
wiat zosta stworzony dla mnie.
Talmud Babiloski, Sanhedryn 4,5
Czy potrzebne s nam szczepie- Kady wybr zasuguje na sza-

nia profilaktyczne? Czy s one sku- cunek, jeli dokonany zosta po
teczne? A moe stanowi zagroe- uwanej analizie informacji za
nie? Czy s bezpieczne? i przeciw. Chciabym na zako-
Mam nadziej, e kady, kto czenie jedynie podzieli si zCzy-
przeczyta t ksik, bdzie wsta- telnikami wnioskami, do ktrych
nie teraz z du doz pewnoci sam doszedem.
odpowiedzie sobie na te pytania. Uznaem, e skuteczno szcze-
Moliwe, e kto zrezygnuje znie- pionek jest znacznie zawyana.
ktrych szczepionek, a kto inny Bdna jest wswej istocie rwnie
ze wszystkich. Pozostali Czytelnicy, ocena skutecznoci szczepie opar-
uznajc baz dowodow tej ksiki ta na zliczaniu jakich przeciwcia.
za niewystarczajc, umocni si Wzrost poziomu przeciwcia po
wswej wierze wszczepienia. szczepieniu sam w sobie niczego
[ 681 ]
nie oznacza, jeli po krtkim czasie otrzymay szczepionek ze wzgldu
gwatownie spada, stajc si niena zy stan zdrowia i znaczn po-
ochronnym nawet wedug ocen datno na wszelkie choroby za-
nauki oszczepieniach (w wielu roz- kane) i nie mog by powanym
dziaach ksiki ukazywaem przy- dowodem przemawiajcym na ko-
kady tego rodzaju). rzy szczepie.
Oprcz tego jednym z wyma- Wiele bada tego typu prowa-
ga stawianych trwaej odpornoci dzi si na okrelone zamwienie
jest ciga cyrkulacja mikroorgani- finansowane s przez producentw
zmw wskupiskach ludzkich. szczepionek.
Im wicej bdzie szczepionek, Niemaa liczba medykw niena-
tym mniej bodcw zerodowi- lecych do lobby szczepionkowe-
ska zewntrznego bdzie otrzymy- go i niezobowizanych ze wzgldu
wa czowiek, aco za tym idzie na powizania zawodowe do pie-
tym sabsza bdzie jego specyficz- nia dytyrambw na cze szcze-
na odporno na choroby, przeciw pie zwraca uwag, e szczepionki
ktrym si szczepi. s sprzeczne znatur ju na pozio-
Aktualne obliczenia dotyczce mie samej idei.
okresw trwania odpornoci po- Ukad immunologiczny czowie-
szczepiennej opieraj si na prze- ka rozwija si przez uczenie si. Na-
sance cigego kontaktu z czyn- tura zaprogramowaa choroby dzie-
nikiem chorobotwrczym, jednak cice, ktre stymuluj dojrzewanie
moliwo takiego kontaktu wci ukadu odpornociowego. Obecne
si zmniejsza. nachalne szczepienie przeciw wszel-
Czy moe by co bardziej dys- kim moliwym chorobom nie po-
kredytujcego korzyci wynikajce zwala ukadowi odpornociowemu
ze szczepie ni obecne cakiem zdrowych dzieci rozwija si, za co
powane rozwaania nad perspek- pac one od razu lub wprzyszoci
tyw przeksztacenia wirusa odry powanymi chorobami.
wbro biologiczn? Masowe rozprzestrzenianie si
Co za tyczy si bada epide- alergii i astmy, gwatowny wzrost
miologicznych, ktre rzekomo wy- liczby rejestrowanych chorb au-
kazuj mniejsz zachorowalno toimmunologicznych, ktre jeszcze
wrd osb zaszczepionych, to 5060 lat temu uznawano za nie-
takie badania s uomne zzaoe- zwykle rzadkie przypadki, a take
nia (do grupy kontrolnej, zoonej choroby onkologiczne wszystko
z osb niezaszczepionych, nie- to wiadczy o tym, e zaburzono
uchronnie trafiaj dzieci, ktre nie najwaniejsze prawa biologiczne.
[ 682 ]
Zakoczenie
Osobicie nie mam wtpliwo- Nieustajce prby urzdnikw
ci, e przede wszystkim jest to medycznych, majce na celu kastra-
spowodowane przez szczepionki. cj ustaw gwarantujcych ludnoci
Oprcz tego szczepionki s nasta- prawo do wolnego wyboru wkwe-
wione przede wszystkim na od- stii szczepie, szantaowanie rodzi-
porno specyficzn. Ich skadniki cw, odmowa przyjcia dzieci do
toksyczne wywouj dugotrwae placwek edukacyjnych, przedszkol-
stumienie funkcji najwaniejszego nych, a dorosych do pracy przy
rodzaju odpornoci odpornoci braku zawiadcze oszczepieniach
komrkowej, na skutek czego na- to rwnie wielkie przestpstwo
stpuje gwatowne pogorszenie wymagajce aktywnej interwencji
zdrowia osb szczepionych. organw odpowiadajcych za prze-
Rozwaania na temat krtkiego strzeganie praworzdnoci.
czasu trwania takiego pogorsze- Co za tyczy si powika po-
nia ijego rzekomej nieszkodliwo- szczepiennych, to jest ich wiele
ci to nieodpowiedzialny bekot, znacznie wicej od tych, oktrych
majcy na celu odwrcenie uwagi zazwyczaj donosi si publicznie.
opinii publicznej od powanej de- Zwolennicy szczepie wci jeszcze
baty nad problemem dugotrwaej usiuj przypisywa je zbiegom oko-
immunosupresji oraz jej skutkw licznoci, zaostrzeniu wczeniej wy-
wpostaci szybko wzrastajcej za- stpujcych schorze, atake fa-
chorowalnoci wwyniku mnstwa szowa statystyk, lecz ukrywanie
szczepie. faktw staje si coraz trudniejsze.
Naley zauway, e przemys Przytaczaem przykad autyz
szczepieniowy jest totalnie skom- mu, ktrego masowe rozprzestrze-
promitowany przez styk interesw nienie wrd zaszczepionych dzieci
finansowych producentw idystry- wywoao w USA powstanie tak
butorw szczepionek zprzedstawi- wpywowego iniezalenego ruchu
cielami aparatu pastwowego, or- rodzicielskiego, e obecnie jest on
ganw sanepidu iorganizacji zrze- w stanie sfinansowa nawet nie-
szajcych lekarzy. wygodne dla dziaaczy szczepienio-
Narzucanie lekarzom grafikw wych badania.
wyszczepialnoci i bodce mate- Czy istnieje wyjcie zzaistniaej
rialne wnagrod za ow bezmyl- sytuacji? Oczywicie, e tak. Jest
n wyszczepialno, nie za za ono proste, ajednoczenie zoone.
zdrowie populacji, to naruszenie Jeli mowa o Rosji, to wydaje
podstawowych zasad medycyny mi si, e problem polega na bra-
izbrodnia przeciw narodowi. ku spoeczestwa obywatelskiego,
[ 683 ]
ktre nie powstaje z braku woli lecz take wszelkimi sposobami
czynnikw rzdowych. Jest to trud- staraj si wychowywa ich nie na
ny proces wymagajcy wielu lat. pracownikw sfery usug, jakimi
Kiedy wszyscy rodzice zaczn w rzeczy samej medycy by po-
dochodzi swych praw nie przy winni, lecz na posiadaczy wiedzy
pomocy apwek ifaszowania do- tajemnej, sdziw powoanych do
kumentw medycznych, lecz zpo- decydowania za rodzicw, co jest
moc prokuratury lub sdu, akady lepsze dla ich dzieci, a czsto na
urzdnik suby zdrowia bdzie wie- wykonawcw wasnych, niepodle-
dzie, e sodkie ycie iwadza ska- gajcych apelacji wyrokw.
zywania lub uaskawiania zalenie Bardzo trafnie na ten temat na-
od wasnego widzimisi bezpow- pisa w swym artykule pracownik
rotnie si skoczyy inadszed czas Instytutu Filozofii przy Rosyjskiej
przestrzegania prawa wszystko Akademii Nauk P. Tiszczenko. Ana-
wrci na waciwe miejsce. lizujc radziecki model suby zdro-
Kiedy kady lekarz bdzie wie- wia, stwierdzi: Istot stosunku or-
dzia, e najmniejsza prba wywie- ganw suby zdrowia do ludnoci
rania nacisku na rodzicw wnajlep- w ramach istniejcego pastwo-
szym przypadku skoczy si prze- wego modelu medycyny mona
suchaniem w prokuraturze i po- okreli jako manipulacj, czyli od-
wanym ostrzeeniem, to uwiado- noszenie si do czowieka jak do
mi sobie, e lepiej, aprzede wszyst- kwazinieoywionego obiektu nie-
kim korzystniej jest przestrzega dysponujcego swobod wyboru.
prawa, anie sprzecznych zprawem Zdrugiej strony ten sam stosunek
instrukcji resortowych. mona scharakteryzowa jako roz-
Rzecz jasna znikn musz taczanie kontroli nad ubezwasno-
wszelkie plany wyszczepialnoci, wolnion jednostk przez dyspo-
skoro mowa o zabiegu, do ktre- nujcego mdroci idowiadcze-
go odmow gwarantuje ustawa. niem opiekuna. Dlatego zazwyczaj
W zwizku z tym musz powie- nazywamy takie postpowanie
dzie jeszcze kilka sw. paternalistycznym. Pacjent zdefi-
Niestety nie cakiem bezinte- nicji ma by pasywny. W kadym
resowni propagatorzy szczepie razie organy suby zdrowia, bro-
z akademii medycznych konty- nic interesw pacjentw, nie inte-
nuuj nie tylko proszczepieniowe resuj si osobist opini samych
pranie mzgw studentw me- pacjentw na temat istoty tych in-
dycyny, szerzc dezinformacj na teresw. Idealny pacjent, paradok-
temat rzeczywistego stanu rzeczy, salnie nazywany wiadomym,
[ 684 ]
Zakoczenie
powinien lepo, bezapelacyjnie Uwaam za absolutnie niedo-
wykonywa polecenia medykw. puszczalny obecny stan rzeczy,
Nieprzypadkowo w lubowaniu wktrym decyzj wkwestii szcze-
Lekarza Rosyjskiego obiecuje si pie oddano wrce grupy intere-
(wcharakterze wysokiego standar- sw, osb, ktre zapomniay oho-
du profesjonalizmu): Ukierunko- norze isumieniu, troszczc si wy-
wywa tryb i leczenie pacjentw cznie owasn korzy iczynic
na ich dobro, zgodnie zmoimi sia- ze szczepionek rdo wasnego
mi imoim pojmowaniem.... dobrobytu.
Ich pojmowanie wasnego do- adna nowa szczepionka iadna
bra z gry uznaje si za nacecho- dodatkowa dawka starej szczepion-
wane ignorancj niezasugujc na ki nie mog pojawi si wkalenda-
uwag ze strony profesjonalistw rzu szczepie bez szerokiej iotwar-
medykw. tej debaty na temat koniecznoci
Prawo do ukierunkowywania takiego kroku zudziaem wszystkich
pojmuje si jako oczywisty atrybut zainteresowanych. Naley (lepiej
wadzy organw ochrony zdrowia. pno ni wcale) zdecydowanie po-
Na tym prawie, jako na podstawie tpi praktyk utajnionych decyzji
ideologicznej, buduje si prakty- podejmowanych przez egzekutyw
k w dziedzinie szczepie lud szczepionkow, majcych ogromne
noci1220. znaczenie dla milionw ludzi iprzy-
Niestety, zamiast opartych na szoci narodu, i po raz pierwszy
Konstytucji praw obywatelskich, jawnie iotwarcie omwi kalendarz
rzeczywiste relacje pomidzy le- szczepie, wsuchujc si nie tylko
karzem i pacjentem w przestrze- wopini szczepieniowcw, lecz tak-
ni postradzieckiej wci bazuj na e lekarzy podstawowej opieki zdro-
tej uomnej ideologii, a grzmice wotnej, immunologw, rehabilitan-
wypowiedzi lekarzy oniedopusz- tw, statystykw i przede wszyst-
czalnoci nieuzasadnionej odmowy kim rodzicw.
szczepie to najlepsze tego po- Naley zaangaowa faktycznie
twierdzenie. niezalenych ekspertw iprzedsta-
Szczegln uwag naley po- wicieli opinii publicznej. Naley te
wici regulacji polityki pastwo- stworzy niepodlegajce organom
wej wdziedzinie profilaktyki szcze- suby zdrowia systemy rejestra-
pieniowej. cji powika poszczepiennych, po-
[1220]P. Tiszczenko, Szczepienie i prawa czowieka [w:] Profilaktyka szczepie i prawa

czowieka, 1994 (wykad).
[ 685 ]
dobne do amerykaskiego VAERS, ryzyka i korzyci. Organizowane
zotwart dla opinii publicznej baz przez zaniepokojonych szczepie-
danych. niowcw badania epidemiologiczne
Sdz, e potrzebna jest te nieuchronnie wykazuj, e im wy-
finansowana przez pastwo in- szy jest poziom wiedzy ludzi, tym
stytucja dokonujca niezalenych mniej podatni s oni na ide zba-
ekspertyz sdowo-medycznych, wiania ludzkoci przy pomocy szcze-
do ktrej mog zwraca si rodzi- pionek1221. Caa profilaktyka szcze-
ce okaleczonych przez szczepion- pie to, jak zgrabnie uj niemiecki
ki izmarych na ich skutek dzieci, lekarz G. Buchwald, autor wielu
atake wszyscy, ktrzy uwaaj, e publikacji na temat szczepie in-
szczepienia wyrzdziy szkod ich teres oparty na strachu. Strach za
zdrowiu. tradycyjnie kiekuje na podglebiu
O istnieniu takiej bazy danych ignorancji, bezmylnoci, lepej wia-
i takiej instytucji zajmujcej si ry woficjaln prawd, niechci do
ekspertyzami sdowo-medyczny- podejmowania decyzji iponoszenia
mi powinni wiedzie wszyscy oby- odpowiedzialnoci. Im mniej stra-
watele godzcy si na szczepienia chu, im wicej wiedzy, tym mniej
siebie lub znajdujcych si pod ich szczepionek. Nie podoba si to zwo-
opiek osb. lennikom szczepie.
Nie bd odkrywczy, mwic, e Kilka lat temu Amerykaskie To-
kwestia wyszczepialnoci to wisto- warzystwo Medyczne postanowio:
cie sprawa edukacji. Chodzi ozdol- Odmowa szczepie podyktowana
no do krytycznego mylenia, ana- czynnikami religijnymi i filozoficz-
lizy, syntezy, rozsdnego rozwaania nymi naraa na niebezpieczestwo
[1221] Patrz na przykad artykuy Hak E. et al., Negative attitude of highly educated pa-
rents and health care workers towards future vaccinations in the Dutch childhood vaccina-
tion program, Vaccine 2005, 23, s. 31033107, Timmermans D.R.M. et al., Attitudes and
risk perception of parents of different ethnic backgrounds regarding meningococcal vacci-
nation, Ibidem, s. 33293335 iMaayan-Metzger A., To vaccinate or not to vaccinate that
is the question: why are some mothers opposed to giving their infants hepatitis vaccine?,
Ibidem, s. 19411948. Autorzy pierwszego artykuu ze zgroz odnotowuj, e wrd ludzi
wpodeszym wieku odmawiajcych zaszczepienia si przeciw grypie iinfekcji pneumoko-
kowej wikszo jest wietnie wyksztacona, a poniewa wcigu ostatnich dziesicioleci
poziom wyksztacenia wci ronie, mona przypuszcza, e coraz wicej ludzi bdzie kry-
tycznie podchodzi do szczepie. W ostatnim z wymienionych wyej bada przeprowadzo-
nym wIzraelu wykazano, e co pita matka odmawiajca zaszczepienia swego dziecka prze-
ciw WZW typu B pracuje wsubie zdrowia. W sumie wgrupie matek opornych wykryto
nie tylko wysoki poziom wyksztacenia idochodw wporwnaniu zmatkami ulegymi,
lecz oglnie bardziej krytyczny stosunek do wspczesnej medycyny, wiksz ch rodzenia
wdomu iduszego karmienia piersi.
[ 686 ]
Zakoczenie
zdrowie nie tylko niezaszczepione- buj szczepionek, nie potrzebuj
go, lecz take jego otoczenia, idla- (wyraajc si w szczepionkowej
tego Amerykaskie Towarzystwo nowomowie) profilaktyki szcze-
Medyczne apeluje do spoecznoci pie przeciw chorobom, ktrych
medycznej w poszczeglnych sta- powikania wywoywane s przez
nach o usunicie moliwoci takiej czynniki moliwe do opanowania.
odmowy z zapisw prawnych wy- Powinny przychodzi na wiat dro-
magajcych obowizkowego szcze- g naturaln, otoczone mioci
pienia1222. i radoci, bez pomocy skalpela
W Kongresie USA wcigu ostat- i otumaniajcych matk oraz je
nich kilku lat rozwaa si projekty same medykamentw. Nie woto-
ustaw gwarantujcych koncernom czeniu obcych, zmczonych, roz-
farmaceutycznym, w tym rwnie dranionych ludzi, ktrzy dawno
producentom szczepionek, prawo zatracili zdolno do wspczucia,
do immunitetu wzakresie pozww marzcych, by jak najszybciej upo-
nadsyanych przez uytkownikw, ra si zkolejnym przypadkiem,
ktrzy ucierpieli po zayciu ich pre- lecz wrd tych, ktrzy bd dla
paratw. Mona nie wtpi w to, nich najbliszymi i kochajcymi
e immunitet ten bdzie znacznie ludmi. Potrzebuj dugiego kar-
silniejszy i trwalszy ni odporno mienia piersi, a potem prostej
zapewniana przez szczepionki. Jeli zdrowej ywnoci, bogatej w mi-
spoeczestwo nie zachowa czuj- kroelementy imineray, witaminy,
noci, to wietnie opacana przez przede wszystkim A i C, wieego
producentw lekarstw troska me- powietrza i wiata sonecznego,
dykw ozdrowie narodu, realizowa- mioci iszacunku wrodzinie.
na przede wszystkim przy pomocy Wszystko to mona mie bez
szczepionek, wkrtce przeway pra- pienidzy albo za niewielkie pieni-
wo tego narodu do samodzielne- dze. I wanie zt prostot itanio-
go decydowania otym, co jest dla ci do ostatniej kropli krwi bd
niego dobre, aco ze. Nie sdz, by walczy ci, ktrzy przeksztacili
wrd moich Czytelnikw byo wie- trosk ozdrowie dzieci idorosych
lu takich, ktrzy udz si, e lob- w dochodowy interes, ci, ktrzy
byci firm farmaceutycznych eruj mno nacechowane ignorancj
wycznie na Kapitolu wUSA. naukowo-dowodowe badania wy-
Na koniec wyra swe gbokie kazujce bezpieczestwo iskutecz-
przekonanie, e dzieci nie potrze- no szczepionek.
[1222]CSA Rep. , -87; Reaffirmed: Sunset Report, s. 197.
[ 687 ]
Porzumy zudzenia! Nie da si Latem 2004 roku wbugarskim
znimi dogada, podobnie jak nie- miasteczku Borowcu odbyo si se-
moliwe jest przekonanie wilka do minarium, na ktrym wystpowa
diety wegetariaskiej. Spoecze- jeden znajsynniejszych wspczes
stwo nie potrzebuje wynalazcw, nych homeopatw, autor trzech
producentw i dystrybutorw ksiek, ktre stay si wiatowymi
szczepionek, pasoytujcych na jego bestsellerami, doktor Prafull Vijay-
budecie ipozbawiajcych obywa- akar zBombaju. Powiedzia: Szcze-
teli zdrowia, lecz domowych poo- pionki to wielki zabjca dzieci.
nych ispecjalistw wdziedzinie kar- Dziecko rodzi si zdrowe. Szczepion-
mienia piersi. Potrzebne s orodki ki czyni zniego pacjenta. Wszyscy
dla rodzicw, kka zainteresowa, widzielimy w swej praktyce, jak
kluby sportowe, biblioteki wszyst- najcisze choroby zaczynaj si po
ko to, co czyni ycie zdrowym, cie- szczepieniu. Nie mam nic do do-
kawym ispenionym. dania. Wybr naley do rodzicw.
Spis treci
Przedmowa autora do wydania pierwszego........................................................... 7
Przedmowa autora do wydania drugiego............................................................. 12
Wstp do wydania polskiego Oglnopolskie Stowarzyszenie
Wiedzy o Szczepieniach STOP NOP....................................................................... 13
Szczepionki. Podstawowe problemy...................................................................... 31
Powikania poszczepienne...................................................................................... 77
Niektre dane toksykologiczne
o substancjach wchodzcych w skad szczepionek............................................ 107
O ospie prawdziwej i nie tylko, czyli od czego wszystko si zaczo................. 129
CHOROBY I SZCZEPIONKI PRZECIW NIM:

Ospa wietrzna....................................................................................................... 227
Wirusowe zapalenie wtroby typu A.................................................................. 253
Wirusowe zapalenie wtroby typu B.................................................................. 269
Grypa..................................................................................................................... 311
Bonica (dyfteryt).................................................................................................. 341
Krztusiec (koklusz)................................................................................................ 407
Odra...................................................................................................................... 447
Ryczka................................................................................................................ 499
Polio...................................................................................................................... 521
Tec..................................................................................................................... 579
Grulica................................................................................................................. 605
winka (nagminne zapalenie przyusznic)............................................................ 657
Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV)................................................................... 675
Zakoczenie................................................................................................................. 681
Dodatki......................................................................................................................... 689
Wykorzystane rda rosyjskojzyczne...................................................................... 699
Polski kalendarz szczepie obowizkowych.............................................................. 703

Bezlitosna Immunizacja-Prawda o Szczepionkach PDF

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bezlitosna Immunizacja-Prawda o Szczepionkach PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

A.

Tumaczenie: Konsultacja medyczna:

Prawa autorskie do oryginau:

Prawa autorskie do polskiego tumaczenia iwydania:

Wszelkie prawa zastrzeone. adna cz ksiki nie moe by kopiowana, publi-

Polskie wydanie opracowano na podstawie drugiego, uzupenionego wydania rosyjskiego.

Po tym, jak Bezlitosna immu- ze szczepie znacznie przewysza

Do rk polskiego Czytelnika tra- telnych informacji na ich temat.

Kraje, w ktrych szczepienia Kraje, w ktrych obowizkowe s

lecz jako republika bananowa trze- ne po ukoczeniu 2.5. miesica

[I] M. Kautsch i J. ak ogosili w fachowym periodyku Zdrowie i Zarzdzanie, 2/2001,

Kraje, w ktrych funkcjonuje

ani tym bardziej nie wiedz, jak szczepie dziecka. Oszukiwanie,

nych lub powika, ktre wystpi nych wszystkimi szczepionkami zfir-

Liczba zgosze niepodanych odczynw poszczepiennych wyranie wzrosa

powika poszczepiennych, co ro- ofiary sub niemajcych zwizku ze

[V] Roczny fundusz profilaktyczny w Poznaniu na HPV.

Cele statutowe Stowarzyszenia STOP NOP to:

POSTULATY Z PETYCJI STOP NOP

Petycja ws. zmuszania rodzicw idzieci do szczepie

Skarga dotyczca ignorowania powika poszczepiennych

Peny tekst petycji: http://petycje.pl/9970

Petycja wsprawie wolnoci wyboru szczepie

Naraanie czowieka naoperacj, ktra wnajlepszym wypadku

niku autoimmunologicznych skutkw szczepie, by odpowiadao to kryteriom naukowym

[10]Parent Comprehension of Polio Vaccine Information Pamphlets, Paediatrics, Jun

[31]Simpson R.V., RNA-Containing Viruses in Human Can Be Transcripted Into DNA-Provim-

Po wykluczeniu, zdawaoby si, wszystkich przyczyn

Krtko przed tym, jak rozpocz- Do swego artykuu autorka wy-

Formaldehyd maldehyd wywoywa zarwno

[110]Obserwacje naukowe toksycznoci iszkodliwoci substancji chemicznych, 1982, 13,

[118]Ghemrdi R.K., Lessons from macrophagic myofasciitis: towards definition of avaccine

Historia szczepionek i mitw wyksztacajc si ze stosunkowo

[161]Creighton ., History of Epidemics in Britain, Cambridge 18911894.

Drzeworyt z1881 roku przedstawiajcy Edwarda Jennera (17491823) wykonujcego

[166]Naley jeszcze odnotowa, e wielu inokulatorw wtym rwnie Thomas Dimsdale

[235]Libow A.L., Nikoajewski G., Problemy likwidacji ospy, Moskwa 1970, s. 5.

Choroba nie dziewczynki, w wyznaczonym

[296]New Scientist, 4 May 2002, s. 7.

[314]Clower ., Chickenpox outbreak, Troy Messenger, 27 Feb 2006.

Choroba nicznych. Wirus zapalenia wtroby

[345]Uczajkin W., Pastwowy kalendarz szczepie profilaktycznych. Wady izalety, Infek-

Choroba si na skutek pracy z produktami

[348]Wilson G.S., The Hazards of Immunization, Londyn 1967, s. 113114.

[392]Boiko A. et al., Early onset of multiple sclerosis. A longitudinal study, Neurology

W ostatnim czasie jestemy szkolach przekonuje si rodzicw

[408]Choroby zakane. Poradnik dla kadego, St. Petersburg 2000, s. 163.

[435]Ustawa oprofilaktyce szczepie chorb zakanych, nr 157-FZ, podpisana przez Prezy-

[512]Czerwoska G., Mity iprawda oszczepionkach [w:] Profilaktyka szczepie iprawa

[558]Czerwoska G., Mity... [w:] Profilaktyka szczepie...

[585]Gres B., Analiza zachorowalnoci nabonic we wschodnich okrgach Republiki Ukra-

[649]Pokrowski W., Ewolucja..., s. 238239.

Choroba najpierw na luzwce policzkw,

[821]Burgasow P., Efekty wypeniania zalece XVI Wszechzwizkowego Zjazdu Mikro-

Choroba oprzyszo innych. Otym, co sta-

[840]Gilmartin R.C. et al., Rubella vaccine myeloradiculoneuritis, Pediatrics 1972, 80(3),

Polio, obok bonicy itca, jest dzie o tym, co widzieli i przeyli,

[881]Gromeier M., Wimmer E., Mechanism of injury-provoked poliomyelitis, Virology,

[930]Wong M., Poliomyelitis-like syndrome associated with Epstein-Barr virus infection,

[957]Leszczyska E., Przypadki paralitycznego polio poszczepiennego w Federacji

[961]Ancupowa A., Niektre efekty analizy ostrych schorze niedowadowych wGorkim,

Tec to jedna zchorb, okt- wystpuje wglebie, atake wuka-

[1075]Goblomme K., Tetanus toxoid vaccination: an overview, International Vaccination

[1076]TDR Strategic Direction for Research: Tuberculosis, Feb 2002.