ABC Systemu Windows XP

Spis Treci
SPIS TRECI.............................................................................................................................................................................................1
WSTP.......................................................................................................................................................................................................5
RODZINA SYSTEMW WINDOWS XP........................................................................................................................................................5
Windows XP Home Edition.................................................................................................................................................................5
Windows XP Professional...................................................................................................................................................................5
Windows XP 64-bit Editions...............................................................................................................................................................6
LEGALNO OPROGRAMOWANIA..............................................................................................................................................................6
Rodzaje piractwa komputerowego......................................................................................................................................................6
Legalne produkty firmy Microsoft......................................................................................................................................................7
ORGANIZACJA KSIKI.............................................................................................................................................................................8
ROZDZIA 1. INSTALACJA SYSTEMU...........................................................................................................................................10
PLANOWANIE INSTALACJI (UAKTUALNIENIA)..........................................................................................................................................10
Wymagania sprztowe.......................................................................................................................................................................10
Kompatybilno sprztu....................................................................................................................................................................11
Partycjonowanie dysku i wybr systemu plikw..............................................................................................................................11
Domena czy Grupa robocza?...........................................................................................................................................................12
INSTALACJA WINDOWS XP....................................................................................................................................................................13
Instalacja z pyty CD........................................................................................................................................................................13
INSTALACJA SIECIOWA............................................................................................................................................................................14
UAKTUALNIENIE DO WINDOWS XP........................................................................................................................................................15
Moliwe scenariusze uaktualnienia..................................................................................................................................................15
Przygotowanie systemu do uaktualnienia........................................................................................................................................16
Uaktualnienie z systemu Windows 98/ME.......................................................................................................................................16
Uaktualnienie komputerw z systemem Windows 2000 lub Windows NT Workstation 4.0 SP 5.....................................................17
INSTALACJA WINDOWS XP W KONFIGURACJI DWUSYSTEMOWEJ...........................................................................................................17
KREATOR TRANSFERU PLIKW I USTAWIE............................................................................................................................................18
Migrowanie ustawie do nowego komputera...................................................................................................................................18
AKTYWACJA PRODUKTU WINDOWS........................................................................................................................................................20
Aktywacja Windows XP....................................................................................................................................................................20
ROZDZIA 2. PRACA Z SYSTEMEM..............................................................................................................................................21
URUCHAMIANIE I WYCZANIE KOMPUTERA.........................................................................................................................................21
Specjalne tryby uruchamiania systemu............................................................................................................................................21
Wyczanie komputera......................................................................................................................................................................22
WYLOGOWYWANIE UYTKOWNIKA........................................................................................................................................................23
OBSUGA SYSTEMU................................................................................................................................................................................24
Ikony.................................................................................................................................................................................................24
Okienka.............................................................................................................................................................................................25
Pliki i foldery....................................................................................................................................................................................28
AKTYWACJA SYSTEMU WINDOWS XP....................................................................................................................................................32
Na czym polega aktywacja systemu?...............................................................................................................................................32
Jak dziaa program aktywacyjny?....................................................................................................................................................33
Aktywacja systemu............................................................................................................................................................................34
ROZDZIA 3. KONFIGURACJA RODOWISKA UYTKOWNIKA.........................................................................................35
INSTALOWANIE NOWEGO URZDZENIA...................................................................................................................................................35
AKTUALIZACJA STEROWNIKW..............................................................................................................................................................36
Przywracanie poprzedniej wersji sterownika...................................................................................................................................37
Podpisywanie sterownikw...............................................................................................................................................................37
KONFIGURACJA RODOWISKA UYTKOWNIKA.......................................................................................................................................37
Pasek zada......................................................................................................................................................................................38
Menu Start........................................................................................................................................................................................41
Pulpit................................................................................................................................................................................................41
Spis Treci 2
Opcje regionalne..............................................................................................................................................................................43
Opcje uatwie dostpu....................................................................................................................................................................44
KONFIGURACJA RODOWISKA SYSTEMOWEGO.......................................................................................................................................45
Zmienne rodowiskowe.....................................................................................................................................................................45
Opcje uruchamiania i odzyskiwania................................................................................................................................................46
Wydajno.........................................................................................................................................................................................48
INSTALOWANIE PROGRAMW.................................................................................................................................................................49
Zarzdzanie zainstalowanym oprogramowaniem............................................................................................................................50
ROZDZIA 4. ADMINISTRACJA KONTAMI UYTKOWNIKW............................................................................................51
PODZIA KONT UYTKOWNIKW...........................................................................................................................................................51
ZARZDZANIE KONTAMI.........................................................................................................................................................................52
Typy lokalnych kont uytkownikw..................................................................................................................................................52
Tworzenie lokalnych kont uytkownikw..........................................................................................................................................52
Modyfikowanie kont.........................................................................................................................................................................55
Praca z hasami................................................................................................................................................................................59
KONFIGUROWANIE I WYKORZYSTANIE GRUP..........................................................................................................................................60
Informacje oglne.............................................................................................................................................................................60
Lokalne grupy wbudowane...............................................................................................................................................................61
Praca z grupami...............................................................................................................................................................................62
ROZDZIA 5. ZARZDZANIE DANYMI NA DYSKACH NTFS.................................................................................................64
WYBR SYSTEMU PLIKW.....................................................................................................................................................................64
Sektory i jednostki alokacji..............................................................................................................................................................64
FAT....................................................................................................................................................................................................64
FAT32................................................................................................................................................................................................64
NTFS.................................................................................................................................................................................................65
Konwersja systemu plikw................................................................................................................................................................65
PRACA Z SYSTEMEM PLIKW NT...........................................................................................................................................................66
Tworzenie plikw i folderw.............................................................................................................................................................67
Kopiowanie plikw i folderw..........................................................................................................................................................68
Inspekcja dostpu do danych...........................................................................................................................................................69
Kompresja i szyfrowanie danych......................................................................................................................................................70
Ograniczanie iloci miejsca dostpnego dla uytkownikw............................................................................................................73
ODPORNO NA USZKODZENIA I WYDAJNO........................................................................................................................................74
Program Chkdsk...............................................................................................................................................................................74
Defragmentacja dysku......................................................................................................................................................................75
ROZDZIA 6. INTERNET...................................................................................................................................................................76
CZYM JEST INTERNET?...........................................................................................................................................................................76
World Wide Web (WWW)...................................................................................................................................................................76
Domain Name Services (DNS).........................................................................................................................................................77
Poczta elektroniczna.........................................................................................................................................................................79
File Transfer Protocol (FTP)............................................................................................................................................................80
Internet Relay Chat (IRC)................................................................................................................................................................82
Telnet.................................................................................................................................................................................................83
KONFIGURACJA SYSTEMU......................................................................................................................................................................83
Stay dostp do internetu..................................................................................................................................................................84
Instalacja modemu...........................................................................................................................................................................84
Konfiguracja poczenia z internetem.............................................................................................................................................86
Zapora poczenia internetowego....................................................................................................................................................89
INTERNET EXPLORER.............................................................................................................................................................................90
Konfiguracja programu Internet Explorer.......................................................................................................................................90
Interfejs programu Internet Explorer...............................................................................................................................................94
Przegldanie zasobw internetowych..............................................................................................................................................95
OUTLOOK EXPRESS................................................................................................................................................................................96
Konfiguracja programu Outlook Express........................................................................................................................................96
Interfejs programu Outlook Express................................................................................................................................................98
Wysyanie i odbieranie wiadomoci...............................................................................................................................................100
ROZDZIA 7. DRUKOWANIE..........................................................................................................................................................103
OMWIENIE PROCESU DRUKOWANIA....................................................................................................................................................103
Plik buforu wydruku.......................................................................................................................................................................103
INSTALACJA I KONFIGURACJA DRUKARKI.............................................................................................................................................105
METODY DRUKOWANIA DOKUMENTW................................................................................................................................................107
Wydruk z programu.........................................................................................................................................................................107
Wydruk z Eksploratora...................................................................................................................................................................107
Kopiowanie dokumentw do folderu drukarki...............................................................................................................................107
3 ABC Systemu Windows XP
Drukowanie z systemu DOS...........................................................................................................................................................107
Drukowanie przez internet.............................................................................................................................................................108
Drukowanie na serwerach UNIX...................................................................................................................................................108
ZARZDZANIE DRUKOWANIEM.............................................................................................................................................................108
Anulowanie wydruku dokumentu....................................................................................................................................................108
Zmiana kolejnoci wysanych do drukarki dokumentw...............................................................................................................109
Nadawanie uprawnie do drukarki................................................................................................................................................109
Zaawansowane waciwoci drukarki.............................................................................................................................................110
ROZDZIA 8. ADMINISTRACJA SYSTEMEM Z WYKORZYSTANIEM KONSOLI MMC................................................112
TWORZENIE I KONFIGUROWANIE KONSOLI...........................................................................................................................................112
Dodawanie przystawek do nowej konsoli.......................................................................................................................................112
Tryby pracy konsoli........................................................................................................................................................................114
Edycja ustawie konsoli.................................................................................................................................................................115
Widoki bloku zada.........................................................................................................................................................................117
ZDALNA ADMINISTRACJA.....................................................................................................................................................................119
Konfiguracja Pulpitu zdalnego......................................................................................................................................................120
Podczanie do komputera zdalnego.............................................................................................................................................121
ROZDZIA 9. MONITOROWANIE I OPTYMALIZACJA PRACY SYSTEMU.......................................................................123
POZNAJMY SWJ SYSTEM.....................................................................................................................................................................123
MENEDER ZADA WINDOWS.............................................................................................................................................................124
Wydajno.......................................................................................................................................................................................124
Sie..................................................................................................................................................................................................125
Uytkownicy....................................................................................................................................................................................125
Aplikacje.........................................................................................................................................................................................125
Procesy............................................................................................................................................................................................126
WYDAJNO I KONSERWACJA...............................................................................................................................................................128
Dostosuj efekty wizualne................................................................................................................................................................128
Zwolnij miejsce na dysku twardym.................................................................................................................................................129
Rozmie elementy na dysku twardym tak, aby programy uruchamiay si szybciej....................................................................129
USUGI.................................................................................................................................................................................................129
Zmiana sposobu uruchamiania usug............................................................................................................................................130
Zalenoci pomidzy usugami.......................................................................................................................................................130
MONITOROWANIE PRACY SYSTEMU......................................................................................................................................................131
Komunikaty systemu.......................................................................................................................................................................131
Wydajno komputera.....................................................................................................................................................................132
ROZDZIA 10. TWORZENIE I WDRAANIE ZASAD BEZPIECZESTWA.........................................................................133
ZASADY GRUPY....................................................................................................................................................................................133
Zasady zabezpiecze lokalnych......................................................................................................................................................133
Szablony zabezpiecze....................................................................................................................................................................136
Konfiguracja i analiza zabezpiecze.............................................................................................................................................138
Inspekcja dostpu do zasobw.......................................................................................................................................................140
Konfiguracja opcji logowania........................................................................................................................................................143
ROZDZIA 11. ROZWIZYWANIE PROBLEMW...................................................................................................................145
URUCHAMIANIE SYSTEMU OPERACYJNEGO..........................................................................................................................................145
Pliki niezbdne do uruchomienia systemu.....................................................................................................................................145
Plik Boot.ini....................................................................................................................................................................................145
Zestawy kontrolne...........................................................................................................................................................................146
Konsola odzyskiwania....................................................................................................................................................................147
ROZWIZYWANIE TYPOWYCH PROBLEMW.........................................................................................................................................148
Korzystanie z plikw pomocy.........................................................................................................................................................148
Aktualizacja systemu......................................................................................................................................................................148
Punkt przywracania systemu..........................................................................................................................................................149
Diagnostyka urzdze....................................................................................................................................................................149
Przywracanie poprzedniej wersji sterownikw..............................................................................................................................149
Typowe zmiany w konfiguracji.......................................................................................................................................................150
ODZYSKIWANIE SYSTEMU PO BDZIE TYPU STOP.............................................................................................................................151
Kody kontroli bdw......................................................................................................................................................................152
Najczciej spotykane bdy typu STOP........................................................................................................................................152
Wstp
Od czasu premiery nowego systemu operacyjnego firmy Microsoft, czyli od wrzenia 2001 roku, w czasopismach fachowych oraz w
witrynach internetowych powiconych systemom tej firmy, pojawiaj si artykuy porwnujce Windows XP z wczeniejszymi
wersjami Windows. W wikszoci z nich mona znale list zalet nowej wersji systemu operacyjnego Windows XP uwaany jest
za system:
- niezawodny i bezpieczny,
- odporny na bdy,
- prosty w zarzdzaniu i atwy we wdroeniu,
- wyposaony w wszechstronne narzdzia,
- wspierajcy najnowsze urzdzenia, w tym komputery przenone,
- idealny dla kadego typu sieci komputerowych: zarwno lokalnych, jak wirtualnych czy prywatnych,
- zintegrowany z internetowymi usugami aplikacyjnymi,
- kompatybilny z wczeniejszymi wersjami systemu Windows,
- wydajny, zarwno w zakresie programw multimedialnych i gier, jak i aplikacji biurowych.
Jeeli jeste ciekawy, co kryje si pod tymi oglnymi hasami, jeeli chciaby samemu sprawdzi, czy nowa wersja systemu
Windows jest rzeczywicie tak dobra jak opinie o niej lub jeeli chcesz szybko nauczy si wykorzystywa nowe moliwoci systemu
Windows XP w domu lub pracy ta ksik jest dla Ciebie.
Rodzina systemw Windows XP

Firma Microsoft do tej pory rwnolegle rozwijaa dwie rodziny systemw operacyjnych: pierwsza z nich, bya przeznaczona dla
najmniej wymagajcych uytkownikw, ktrzy liczyli przede wszystkim na atwo i szybko obsugi (Windows 9x/Me). Drug
grup odbiorcw stanowili klienci, dla ktrych priorytetowe byy stabilno i bezpieczestwo systemu (NT/2000). Firma Microsoft,
postanowia jednak ujednolici systemy operacyjne, czc atwo obsugi i szybko ze stabilnoci i bezpieczestwem. Tak
powsta Windows XP. Skoro systemy Windows XP s jedyn dostpn wersj systemu operacyjnego, firma Microsoft przygotowaa
osobne wersje, przeznaczone dla domu, firmy i na potrzeby oblicze technicznych. S to, odpowiednio, systemy Windows XP Home
Edition, Windows XP Professional, Windows XP 64-bit Editions.
Windows XP Home Edition

Ta wersja systemu przeznaczona jest dla uytkownikw domowych. Poniewa wymagania co do funkcjonalnoci komputera
domowego z reguy s nisze ni w stosunku do komputera wykorzystywanego w pracy, Windows XP Home Edition nie zawiera
kilkunastu funkcji dostpnych w wersji Professional. Do najwaniejszych rnic nale:
- brak obsugi Zdalnego dostpu do komputera,
- brak moliwoci szyfrowania plikw i folderw z wykorzystaniem mechanizmu EFS,
- brak obsugi domen komputer z tym systemem nie moe by klientem serwera Active Directory,
- brak moliwoci zainstalowania kilku kart sieciowych,
- obsuga maksymalnie 5 rwnoczesnych pocze.
Windows XP Professional
Wersja Professional, charakteryzuje si najwysz niezawodnoci, lepszymi zabezpieczeniami gwarantujcymi poufno
informacji, zaawansowanymi funkcjami zarzdzania oraz funkcjami zwikszajcymi wydajno pracy indywidualnej i grupowej.
Dziki obsudze domen moliwe jest korzystanie z korzyci zwizanych z podczeniem komputerw do serwera penicego funkcj
kontrolera domeny, takich jak:
zarzdzanie uytkownikami oparte na zaoeniach grup,

stosowanie usug IntelliMirror, profili mobilnych i pozostaych usug Active Directory.
Ta wersja Windows, dziki wbudowanemu serwerowi IIS (ang. Internet Information Services), umoliwia rwnie tworzenie i
zarzdzanie witrynami internetowymi. Wysok niezawodno system Windows XP zawdzicza wykorzystaniu technologii znanej z
Windows 2000, dodatkowo rozbudowana o system automatycznego raportowania bdw. Szyfrowany system plikw (ang. Encryptet
File System) zapewnia kodowanie kadego pliku przy uyciu losowo generowanego klucza, co zabezpiecza przed hakerami i utrat
danych. Dodatkowo, dane przesyane przez sie mog zosta zaszyfrowane, a ich autentyczno moe by potwierdzana poprzez
cyfrowe klucze standardu Kerberos.
Dziki usudze zdalnego dostpu moliwe jest nawizanie bezpiecznego poczenia z komputerem poprzez linie telefoniczn i
uzyskanie dostpu do zasobw komputera. Foldery offline uatwi uytkownikowi przechowywaniu w notebooku aktualnych kopii
dokumentw znajdujcych si na firmowych serwerach, dziki czemu moliwa bdzie praca z tymi dokumentami rwnie poza
biurem.
Windows XP 64-bit Editions

W trakcie przygotowywania ksiki Microsoft nie udostpni finalnej wersji adnego z 64-bitowych systemw operacyjnych.
Wiadomo, e tak jak w przypadku serwerw Windows 2000, dostpnych bdzie kilka rnicych si moliwociami technicznymi
wersji systemu: Standard, Small Business, Advanced i Datacenter. 64-bitowe systemy Windows XP maj zapewni:
- najwyszy poziom wydajnoci i skalowalnoci.
- najlepsz platform dla tworzenia i przetwarzania danych cyfrowych.
- najlepsz platform dla tworzenia i analizy CAD.
- najlepsz platform dla handlu, finansw i analizy danych.
Legalno oprogramowania
W ksice powieconej systemowi operacyjnemu firmy Microsoft nie powinno zabrakn punktu powiconemu problemowi
piractwa komputerowego. Pomimo tego, e w Polsce procent wykorzystywanego nielegalnego oprogramowania systematycznie
maleje (w 2001 r. rednio co druga aplikacja lub system operacyjny by nielegalny), to nadal straty ponoszone przez producentw i
dystrybutorw oprogramowania s rzdu 100 milionw dolarw rocznie.
Rodzaje piractwa komputerowego

Zacznijmy od tego, e wymienimy wszystkie formy piractwa komputerowego. Wbrew powszechnym opiniom, amiemy prawo nie
tylko wtedy, gdy kopiujemy nonik CD z instalacyjn wersja programu. Jako piractwo komputerowe traktuje si:
- wykonywanie dodatkowych kopii oprogramowania:
o na dysku twardym,
o na serwerze sieciowym, jeeli w momencie uruchomienia na stacji roboczej program adowany jest do pamici
tymczasowej komputera,
o na pycie CD-ROM lub innym noniku,
- nielegaln instalacj na dysku twardym,
- faszowanie licencji i innych atrybutw legalnoci oprogramowania,
- piractwo przez sieci (internet, BBS),
- uytkowanie oprogramowania w sieci niezgodne z iloci licencji.
Legalne produkty firmy Microsoft

Indywidualny uytkownik ma moliwo zakupu legalnego oprogramowania albo jako oprogramowania typu OEM
(oprogramowania sprzedawanego z dowolnym elementem komputera), albo jako oprogramowania kupionego oddzielnie, w tzw.
paczce.
Kupujc oprogramowanie OEM, oprcz samego programu, od sprzedawcy powinnimy rwnie otrzyma:
oryginaln instrukcj obsugi i certyfikat autentycznoci.
Wstp 6
Naley zwrci uwag na to, aby na dokumencie zakupu (fakturze lub paragonie) sprztu zostao wyszczeglnione zakupione
oprogramowanie.
Po zainstalowaniu oprogramowanie typu OEM staje si integraln czci tego komputera, na ktrym zostao zainstalowane.
Licencja nie umoliwia przeniesienia oprogramowania (nawet po jego cakowitym odinstalowaniu) na inny komputer.
Rysunek W.1. Komplet

oprogramowania OEM
Drugim sposobem zakupu legalnego oprogramowania, jest kupno paczki zawierajcej, oprcz nonikw instalacyjnych, instrukcje
obsugi, certyfikat autentycznoci oraz informacje o dostpie do wsparcie technicznego.
Rysunek W.2. System

Windows Me sprzedawany w
paczce (BOX)
Atrybuty legalnego oprogramowania

W zalenoci od tego, czy kupilimy oprogramowanie w wersji OEM czy w paczce, naley sprawdzi, czy sprzedawca dostarczy
nam:
- umowa Licencyjn (EULA)1,
- certyfikat autentycznoci (COA),
- kart rejestracyjn 2,
- oryginalne media instalacyjne,
- oryginalne instrukcje,
- faktur zakupu.
Pyta CD z wersj instalacyjn oprogramowania powinna by w caoci pokryta hologramem.
1
Nie dotyczy oprogramowania typu OEM.
2
Nie dotyczy oprogramowania typu OEM.
Rysunek W.3.
Oryginalna pyta
instalacyjna systemu
Windows XP
Professional
Organizacja ksiki
Ksiki z serii ABC adresowane s do tych Czytelnikw, ktrzy zaczynaj swoja przygod z danym programem. Czytelnikw, ktrzy
chc pozna sprawdzone metody rozwizywania typowych dla tego oprogramowania problemw, a przy okazji dowiedzie si co
nieco o samym programie. Piszc t ksik skoncentrowalimy si na tym, co w systemie Windows XP jest nowe, zwaszcza dla
uytkownikw przyzwyczajonych do systemw z serii 9x. Szczeglnie duo uwagi powicilimy konfiguracji systemu Windows XP
do pracy w sieci lokalnej i korzystaniu z ogromnych moliwoci internetu.
Rozdzia 1. Instalacja systemu, opisuje wymagania sprztowe systemu Windows XP oraz scenariusze instalacji oraz uaktualnienia
systemu.
Rozdzia 2. Praca z systemem, adresowany jest do tych czytelnikw, ktrzy zaczynaj swoje przygod z systemami firmy Microsoft,
lub maj niewielkie dowiadczenie w pracy z tymi systemami. Opisalimy w nim m.in., w jaki sposb naley tworzy foldery,
kopiowa pliki czy tworzy skrty do innych obiektw.
Rozdzia 3. Konfiguracja rodowiska uytkownika, powicony jest dostosowaniu wygldu i funkcjonalnoci systemu do
indywidualnych potrzeb uytkownika.
Rozdzia 4. Multimedia, w caoci jest powicony multimedialnym moliwociom systemu Windows XP.
Rozdzia 5. Administracja kontami uytkownikw, przedstawia zagadnienia zwizane z tworzeniem i zarzdzaniem kontami
uytkownikw z wykorzystaniem grup.
Rozdzia 6. Zarzdzanie danymi na dyskach NTFS, opisuje zasady przechowywania i zarzdzania danymi na dyskach komputera.
Rozdzia 7. Sieci lokalne, zawiera opis konfiguracji sieci lokalnej i korzystania z udostpnionych w sieci lokalnej zasobw.
Omwiono rwnie wspdzielenie poczenia internetowego przez wszystkie komputery sieci lokalnej.
Rozdzia 8. powiecony jest internetowi nie tylko konfiguracji systemu Windows XP, ale rwnie wyszukiwaniu informacji w
internecie.
Rozdzia 9. Drukowanie, opisuje zasady konfiguracji i korzystanie z drukarek i faksw.
Rozdziay 10.,11. i 12. opisuj zaawansowane narzdzia administracyjne: rozdzia 10. omawia oglne zasady administracji
systemem, oraz tworzenie wasnych konsol MMC (ang. Microsoft Menagment Console), 11. monitorowanie i optymalizacj pracy
systemu, a rozdzia 12. tworzenie i wdraanie zasad bezpieczestwa.
W rozdziale 13. Rozwizywanie problemw, umiecilimy porady praktyczne ktre pozwol na szybkie rozwizanie niektrych z
problemw, ktre mog pojawi si podczas pracy z komputerem. W tym rozdziale czytelnik znajdzie dokadny opis narzdzi
dostpnych w sekcji Pomoc i obsuga techniczna.
Rozdzia 14. Windows XP dla komputerw przenonych, zawiera wskazwki dla uytkownikw laptopw.
Rozdzia 1.
Instalacja systemu
Planowanie instalacji (uaktualnienia)

Przed rozpoczciem instalacji systemu Windows XP naley j dokadnie przemyle i zaplanowa. Uytkownik musi sprawdzi kilka
elementw oraz podj szereg decyzji, ktre bd miay wpyw na sam proces instalacji oraz dalsz prac. Ponisze informacje
pozwol zainstalowa system bez niepotrzebnych problemw.
Wymagania sprztowe
Pierwsz czynnoci podczas planowania jest sprawdzenie czy komputer, na ktrym jest instalowany Windows XP spenia
minimalne wymagania sprztowe systemu. Komputer musi spenia nastpujce wymagania:
Tabela 1.1 Minimalne i zalecane wymagania sprztowe dla instalacji Windows XP
Komponent Wymagane Zalecane

Procesor Pentium II 233 MHz Pentium II 300 MHz
Pami operacyjna (RAM) 64 MB 128 MB
Przestrze dyskowa Dysk twardy 2 GB i minimum 650 2 GB wolnego miejsca na dysku
MB wolnego miejsca.
Wywietlanie Karta graficzna, monitor w Karta graficzna i monitor
standardzie VGA obsugujce pracujce w trybie SVGA
rozdzielczo 640480
Peryferia Klawiatura, mysz lub inne Klawiatura, mysz lub inne
urzdzenie zastpujce mysz urzdzenie zastpujce mysz
Dla instalacji z CD-ROM Napd CD-ROM CD-ROM o prdkoci 12 lub
szybszy
Dla instalacji sieciowej Karta sieciowa, dysk startowy z Karta sieciowa, dysk startowy z
obsug sieci lub zainstalowane obsug sieci lub zainstalowane
oprogramowanie klienckie oprogramowanie klienckie
(sieciowe) (sieciowe)
Parametry podane w tabeli okrelaj minimaln i zalecan konfiguracj, natomiast niektre z nich mog wymaga modyfikacji lub
maj limit maksymalny. Ilo miejsca zajmowanego na dysku przez system moe si rni i zaley od zainstalowanych skadnikw
systemu, dodatkowych pakietw Service Pack, jednake zalecana ilo wolnego miejsca pozwoli na zainstalowanie Windows XP w
dowolnej konfiguracji oraz zapewnia dodatkowe miejsce na pliki w katalogu Windows , ktrego mog wymaga instalowane w
przyszoci aplikacje. Windows XP posiada ograniczenia dotyczce maksymalnej iloci obsugiwanej pamici RAM, ktra wynosi 4
gigabajty oraz maksymalnego rozmiaru partycji wynoszcego 2 terabajty.
Kompatybilno sprztu
Jeli sprzt zainstalowany w komputerze spenia minimalne wymagania, naley sprawdzi jego kompatybilno z Windows XP. Nie
kady komponent speniajcy wymagania jest obsugiwany przez system. W celu sprawdzenia zgodnoci sprztowej naley
wykorzysta jedn z dostpnych metod.
Pierwsza metoda to poczenie ze stron Listy zgodnoci sprztowej (ang. Hardware Compatibility List):
http://www.microsoft.com/hcl, na ktrej firma Microsoft umieszcza najbardziej aktualne informacje o przetestowanych
urzdzeniach. Jeli urzdzenie znajduje si na tej licie, mona mie pewno, i bdzie dziaao poprawnie. Gdy nie znajduje si na
licie HCL, nie oznacza to, e nie zadziaa. Moe by wrcz przeciwnie, w przypadku gdy posiadamy sterowniki zapewniajce
obsug urzdzenia przez Windows XP dostarczone przez sprzedawc lub opublikowane przez producenta na stronie internetowej.
Kolejnym sposobem na sprawdzenie zgodnoci sprztowej oraz programowej jest wygenerowanie raportu zgodnoci za pomoc
Upgrade Advisor. Aby to zrobi, naley woy pyt CD Windows XP oraz uruchomi plik winnt32.exe wykorzystujc przecznik
/checkupgradeonly jest to moliwe tylko, gdy posiadamy na komputerze zainstalowan poprzedni wersj systemu poniewa
winnt32.exe, to aplikacja pracujca w rodowisku 32-bitowym. Upgrade Advisor mona uruchomi w nastpujcy sposb:
x:\i386\winnt32 /checkupgradeonly
gdzie x oznacza liter napdu CD-ROM.
Alternatywnym sposobem dostpu do Listy zgodnoci sprztowej oraz Upgrade Advisor jest wybranie przycisku Sprawd
zgodno systemu z ekranu powitalnego System Microsoft Windows XP Zapraszamy! Pojawiajcego si po
uruchomieniu pyty CD Windows XP. Nastpnie mona wybra jedn z dwch opcji: Sprawd mj system automatycznie lub
Odwied witryn sieci Web powicon zgodnoci.
Rysunek 1.1. Ekran

powitalny pyty CD
Windows XP
Partycjonowanie dysku i wybr systemu plikw

Program instalacyjny Windows XP pozwala na tworzenie i usuwanie partycji podczas instalacji. Uytkownik musi zdecydowa, w
jaki sposb chce podzieli swj dysk i wybra odpowiednie opcje.
Naley pamita, e po utworzeniu pojedynczej partycji obejmujcej cay dysk nie bdzie moliwe przekonfigurowanie dysku (np.
podzielenie na dwie mniejsze partycje) bez uycia narzdzi firm trzecich. Dobrym sposobem jest utworzenie podczas instalacji
partycji dedykowanej dla systemu speniajcej minimalne wymagania dotyczce rozmiaru, nastpnie po instalacji za pomoc
narzdzi Windows XP utworzenie kolejnych partycji do przechowywania danych.
Windows XP obsuguje trzy systemy plikw: FAT (ang. File Allocation Table), FAT32 oraz NTFS (ang. New Technology File System).
Po utworzeniu partycji naley j sformatowa w jednym z ww. systemw plikw. Oto krtka charakterystyka:
NTFS
Obsuguje dugie nazwy plikw (do 255 znakw).
Zabezpieczenia lokalne na poziomie plikw uprawnienia dostpu mona nakada na foldery oraz pojedyncze pliki.
Uprawnienia NTFS obowizuj podczas korzystania z zasobw przez sie, jak rwnie lokalnie.
Kompresja plikw kompresja w locie zmniejszajca obszar zajmowany przez pliki na dysku, niewymagajca zewntrznych
programw kompresujcych.
Przydziay dysku (ang. Disk Quota) mechanizm zliczajcy ilo danych, jakie uytkownik zapisuje na dysku oraz
ograniczajcy dostpne miejsce zgodnie z ustawieniami.
Rozdzia 1 Instalacja systemu 10
System szyfrowania plikw (EFS) (ang. Encrypted File System).
System plikw NTFS jest obsugiwany wycznie przez Windows XP, Windows 2000 oraz Windows NT. Systemy takie jak Windows
95, Windows 98, Windows ME nie maj wbudowanej obsugi NTFS
Istniej programy, ktre umoliwiaj odczyt i zapis partycji NTFS w systemach Windows 9x. S to jednak dodatkowe aplikacje,
nieobecne w systemie. Windows NT obsuguje NTFS w wersji 4, podczas gdy Windows XP ma zaimplementowany NTFS w wersji
5. Aby Windows NT mg odczyta NTFS 5, naley zainstalowa Windows NT Service Pack 4 lub nowszy.
FAT i FAT32
Obsuga dugich nazw plikw do 255 znakw.
Brak zabezpiecze lokalnych na poziomie pliku i folderu.
Ograniczenie wielkoci partycji FAT do 2 GB oraz FAT32 do 32 GB.
Windows 95 OSR2 i nowsze systemy firmy Microsoft obsuguj FAT32.
Uytkownik nie moe bezporednio podczas instalacji podj decyzji o tym, czy jego partycja bdzie sformatowana w systemie
plikw FAT czy FAT32, poniewa podczas instalacji Windows XP moliwe wybory to: FAT i NTFS. W przypadku, gdy zostanie
wybrany FAT i rozmiar partycji przekracza 2 GB, instalator automatycznie uyje FAT32.
Domena czy Grupa robocza?

To pytanie zostanie zadane uytkownikowi podczas instalacji obsugi sieci Windows XP Professional. Windows XP Home Edition nie
obsuguje domen.
Charakterystyka grupy roboczej

Grupa robocza jest to maa grupa komputerw pracujcych w sieci, ktra nie zapewnia centralnej administracji zasobami. Kady
komputer w grupie roboczej posiada wasn przechowywan lokalnie baz kont SAM (ang. Security Account Manager) w zwizku z
tym uytkownik musi mie konto na kadym komputerze, do ktrego chce si zalogowa. Podczas pracy w grupie roboczej nie
obowizuje zasada pojedynczego konta i pojedynczego logowania. Grupa robocza jest preferowana wycznie w maych sieciach
biurowych oraz domowych, poniewa w miar zwikszania iloci komputerw pracujcych w sieci, staje si trudna do zarzdzania.
Charakterystyka domeny
Domena, podobnie jak grupa robocza, jest logiczn grup komputerw, lecz w przeciwiestwie do grupy roboczej w domenie
wystpuje pojedyncza baza kont przechowujca wszystkie domenowe konta uytkownikw, grup oraz komputerw. Wspomniana
baza jest przechowywana na serwerach penicych funkcj Kontrolerw domeny (ang. DC Domain Controller) usugi Active
Directory. Domena jest bardzo skalowalna, poczwszy od kilku do tysicy komputerw. Podczas pracy w domenie uytkownik
potrzebuje wycznie jednego konta, aby logowa si do dowolnych zasobw. To udogodnienie nazywamy pojedynczym logowaniem
(ang. Single logon process)
Podczanie komputera do domeny

W domenie kady komputer posiada wasne niepowtarzalne konto komputera. W momencie przyczania komputera do domeny
uytkownik wykonujcy operacj przyczenia musi posiada konto uytkownika w usudze Active Directory domeny, do ktrej
przyczany jest komputer. W tej samej domenie musi istnie konto komputera, ktrego nazwa jest identyczna z nazw dodawanej
maszyny. Jeeli podczas instalacji Windows XP konto komputera nie istnieje w domenie, uytkownik wykonujcy instalacj moe je
zaoy pod warunkiem, e posiada odpowiednie prawa.
Wszyscy uytkownicy posiadajcy konta w domenie maj moliwo zaoenia maksymalnie 10 kont komputerw w domenie bez
nakadania dodatkowych praw.
W przypadku, gdy uytkownik nie potrafi zdecydowa o tymk czy bdzie pracowa w domenie czy te w grupie roboczejk naley
wybra grup robocz, poniewa istnieje moliwo przyczenia komputera do domeny po instalacji Windows XP. Aby wykona t
operacj, naley:
1. W Panelu sterowania wybra aplet System , nastpnie na karcie Nazwa komputera wybra przycisk Zmie
2. W oknie Zmiany nazwy komputera w grupie Czonkostwo naley wybra opcj Domena i wpisa nazw domeny, do
ktrej ma nalee komputer.
Rysunek 1.2. Okno Zmiany
nazwy komputera
3. Po zatwierdzeniu operacji uytkownik zostanie zapytany o konto domenowe uytkownika i haso.

4. Jeli w trakcie trwania instalacji komputer zosta przyczony do domeny mona go po instalacji przenie do grupy
roboczej, wybierajc w oknie Zmiany nazwy komputera opcj Grupa robocza .
Instalacja Windows XP
Ponisza procedura opisuje czyst instalacj Windows XP oznaczajc:
instalacj na komputerze nieposiadajcym systemu operacyjnego
lub
cakowite usunicie aktualnie zainstalowanego systemu i zastpienie go przez Windows XP.
Instalacja z pyty CD
Etap pierwszy uruchomienie instalacji i tryb tekstowy
1. Aby rozpocz instalacj, uruchom komputer z pyty CD Windows XP. By to byo moliwe, BIOS komputera musi
obsugiwa funkcj rozruchu z napdu CD-ROM.
Jeeli BIOS komputera nie obsuguje rozruchu z napdu CD-ROM, uytkownik ma kilka moliwoci:
sprawdzenie, czy istnieje oprogramowanie uaktualniajce BIOS do wersji z obsug rozruchu z CD-ROM;
wykorzystanie aplikacji do tworzenia dyskw startowych z obsug CD-ROM. Aplikacja ta jest udostpniana na
stronie internetowej http://www.microsoft.com/download i wymaga 6 sformatowanych dyskietek.
Mona rwnie w systemie Windows 98/ME stworzy dysk startowy, ktry obsuguje wikszo napdw CD-ROM
2. Po uruchomieniu programu instalacyjnego z dysku CD-ROM uytkownik dokonuje kilkakrotnie wyboru opcji instalacji w
trybie tekstowym tego programu. Na ekranie Zapraszamy do programu instalacyjnego nacinij klawisz ENTER
rozpoczynajcy instalacj systemu. Nastpny ekran zawiera Umow licencyjn Windows XP, po jej przeczytaniu wybierz
przycisk F8 w celu zaakceptowania umowy. Ostatnie pytanie trybu tekstowego dotyczy partycji, na ktrej system ma by
zainstalowany. W celu wybrania istniejcej partycji naley j wskaza i zatwierdzi klawiszem ENTER nastpnie wybra
system plikw. Jeeli komputer posiada niesformatowany dysk, wybierz klawisz C w celu utworzenia nowej partycji, ktra
musi zosta sformatowana w jednym z obsugiwanych systemw plikw. Po wykonaniu ww. operacji komputer zostanie
zrestartowany, nastpne uruchomienie wywoa kreatora trybu graficznego.
Etap drugi kreator trybu graficznego

W dalszej czci instalacji uytkownik bdzie odpowiada na pytania kreatora trybu graficznego, ktry zbierze informacje na temat
podanych ustawie Windows XP. Etap drugi obejmuje nastpujce strony:
Opcje regionalne i jzykowe jeli istnieje taka potrzeba, naley zmieni ustawienia jzykowe oraz ukad
klawiatury.
Personalizuj swoje oprogramowanie naley wpisa Nazwisko i Organizacj. Pole Nazwisko jest wymagane.
Klucz produktu ekran pozwalajcy poda Klucz produktu.
Nazwa komputera i haso administratora ekran zawierajcy pola: Nazwa , Haso administratora ,
Potwierdzenie hasa . W polu Nazwa naley wpisa nazw, pod ktr komputer bdzie widziany w sieci.
Aby chroni swoje dane, nie wolno zostawia pustego pola Haso administratora. Puste pole oznacza moliwo dostpu do
komputera niepowoanych osb lokalnie oraz przez sie.
Ustawienia daty i godziny wybierz odpowiedni Stref czasow oraz Dat i godzin
Ustawienia sieciowe moliwo wyboru Ustawie standardowych lub Ustawie niestandardowych .

Pierwsze z nich instaluj usugi: Klient sieci Microsoft Networks, Udostpnianie plikw i drukarek, Harmonogram
pakietw QoS oraz protok TCP/IP. W przypadku wybrania Ustawie niestandardowych moesz decydowa, ktre
usugi i protokoy zostan zainstalowane.
Grupa robocza lub domena komputera ustawienia przynalenoci komputera. Opcja dostpna tylko w Windows XP
Professional. Jeeli zostanie wybrana domena, naley poda nazw konta uytkownika i haso, po restarcie pojawi si
Kreator identyfikacji sieciowej , w ktrym uytkownik moe zaoy lokalne konto uytkownika (lokalne konto
jest tworzone w lokalnej bazie SAM) nastpnie pojawia si ekran logowania.
Instalacja sieciowa
Jeeli przeprowadzana jest instalacja wykorzystujca serwer dystrybucyjny, komputer, na ktrym instalowany jest Windows XP, musi
mie aktywne poczenie sieciowe z serwerem dystrybuujcym pliki rdowe. Gdy poczenie z serwerem zostanie nawizane,
instalacja przebiega identycznie jak instalacja z pyty kompaktowej. Aby uzyska poczenie z serwerem, naley wykona
nastpujce czynnoci:
1. Przygotowanie komputera klienckiego komputer ten musi posiada partycj speniajc minimalne wymagania
instalacyjne opisane w tabeli 1.1 i sformatowan przy uyciu systemu plikw FAT lub FAT32. Nie mona wykorzystywa
NTFS, poniewa dysk startowy z obsug sieci systemw Windows 98 lub MS DOS nie obsuguje NTFS.
2. Zestawienie poczenia sieciowego z serwerem jeeli komputer kliencki posiada zainstalowany system operacyjny,
naley sprawdzi, czy system ten ma wczon obsug sieci, w przeciwnym przypadku naley j skonfigurowa. Jeli
komputer nie posiada systemu operacyjnego, naley uruchomi komputer z dyskietki rozruchowej z obsug sieci.
System Windows XP oraz Windows 2000 nie posiadaj stosownego narzdzia do tworzenia dysku startowego z obsug
sieci. Narzdzie takie jest dostpne w systemie Windows NT i mona je wykorzysta do utworzenia dysku. Podczas
tworzenia takiego dysku w Windows NT naley wskaza typ karty sieciowej, w jak jest wyposaony komputer, moe si
okaza, e kreator dysku startowego z obsug sieci nie obsuguje okrelonej karty sieciowej. W takiej sytuacji naley
sprawdzi, czy producent karty sieciowej dostarczy oprogramowanie umoliwiajce tworzenie dysku startowego z obsug
sieci dla posiadanej karty. Wielu producentw udostpnia takie oprogramowanie.
3. Podczenie do serwera dystrybucyjnego pliki instalacyjne Windows XP (katalog i386 z pyty CD) musz by
umieszczone na serwerze w udostpnionym folderze.
4. Uruchomienie instalacji jeeli komputer posiada aktualnie zainstalowany Windows 98, Windows ME, Windows NT lub
Windows 2000, naley uruchomi z udostpnionego folderu plik Winnt32.exe. Jeeli komputer zosta uruchomiony z
wykorzystaniem dysku startowego MS-DOS lub Windows 98 z obsug sieci, naley skorzysta z polecenia net use x:
\\nazwa_serwera\udzial , nastpnie z dysku sieciowego x: uruchomi Winnt.exe.
5. Dalsza cz instalacji jest taka sama jak instalacja Windows XP z pyty CD.
Uaktualnienie do Windows XP
Wikszo wczeniejszych systemw operacyjnych firmy Microsoft mona uaktualni do Windows XP. Po wykonaniu uaktualnienia
(ang. Upgrade) zostan zachowane ustawienia systemu, aplikacji oraz dane uytkownika. Poprawne uaktualnienie wymaga
odpowiedniego przygotowania i wiedzy na temat posiadanego komputera oraz aplikacji zainstalowanych w systemie. Pierwszym
krokiem, podobnie jak podczas instalacji, jest planowanie, ktre naley wykona zgodnie z informacjami podanymi wczeniej w tym
rozdziale.
Moliwe scenariusze uaktualnienia

Wrd scenariuszy uaktualnienia mona rozrni scenariusze uaktualnienia bezporedniego prezentowane w tabeli 1.2 oraz
uaktualnienie porednie. Uaktualnienie porednie to proces dwuetapowy obejmujcy uaktualnienie z systemu poprzedniego, dla
ktrego nie przewidziano bezporedniego uaktualnienia, do takiego, ktry moe by uaktualniony bezporednio, nastpnie
wykonywane jest uaktualnienie do Windows XP
Tabela 1.2. Dostpne scenariusze uaktualnienia bezporedniego
Windows XP
Poprzednie systemy Home Edition Professional
Windows 3.1 Nie Nie
Wszystkie nie-Windows XP Nie Nie
wersje ewaluacyjne (ang.
Evaluation)
Dowolne wersje serwerowe Nie Nie
Windows 95 Nie Nie
Windows 98/SE Tak Tak
Windows Me Tak Tak
NT 3.51 Nie Nie
NT 4.0 SP5 Nie Tak
Windows 2000 Pro Nie Tak
Windows XP Home Tak Tak
Windows XP Pro Nie Tak
Przed wykonaniem uaktualnienia Windows NT naley zainstalowa Service Pack 5 lub nowszy.
Uruchomienie procesu uaktualnienia moliwe jest na dwa sposoby:

Za pomoc polecenia winnt32.exe znajdujcego si w folderze I386 na pycie CD Windows XP.
Wybranie Zainstaluj system Windows XP z ekranu powitalnego prezentowanego na rysunku 1.1.
W obu przypadkach zostanie uruchomiony Instalator systemu Windows, gdzie uytkownik moe wybra Typ instalacji:
Uaktualnij (zalecane) oznacza uaktualnienie biecej wersji systemu Windows z zachowaniem zainstalowanych
aplikacji oraz danych.
Nowa instalacja (zaawansowane) oznacza zamian istniejcej wersji Windows lub instalacj Windows XP na osobnej
partycji, aby otrzyma konfiguracj dwusystemow, ktra jest opisana dalej w tym rozdziale.
Rysunek 1. 3.
Instalator systemu
Windows
Przygotowanie systemu do uaktualnienia

Uaktualnienie wymaga szczeglnie dokadnego przygotowania systemu. W zwizku z tym, oprcz czynnoci wykonywanych
podczas standardowego planowania instalacji, naley wykona szereg czynnoci dodatkowych, ktre obejmuj:
Sprawdzenie kompatybilnoci sprztowej i programowej.
Instalacj aktualizacji instalacja najnowszych wersji sterownikw oraz aktualizacja oprogramowania do wersji, ktre
s kompatybilne z Windows XP. Jeeli komputer ma wczon w BIOS (ang. Basic Input Output System) ochron
antywirusow, naley j wyczy.
Kopia zapasowa naley wykona kopi zapasow wszystkich danych.
Kontrola antywirusowa kontrola dyskw twardych komputera oraz usunicie ewentualnych wirusw.
Dekompresja dyskw jeeli zostaa wykonana kompresja inna ni NTFS, naley dysk (dyski) zdekompresowa.
Odinstalowanie oprogramowania niekompatybilnego jeeli jakakolwiek zainstalowana aplikacja jest niekompatybilna
z Windows XP, naley j odinstalowa przed uaktualnieniem. Odinstalowanie dotyczy: dodatkowych protokow nie
obsugiwanych przez Windows XP, oprogramowania antywirusowego i menederw przydziaw dysku oraz
programw zarzdzajcych energi.
Uaktualnienie z systemu Windows 98/ME

Aby uaktualni Windows 98 do Windows XP, wykonaj nastpujce czynnoci:
1. W pyt CD Windows XP.
2. Na ekranie powitalnym wybierz Zainstaluj system Windows XP.
3. Wybierz Typ instalacji, kliknij Dalej.
Kolejne czynnoci s uzalenione od konfiguracji systemu biecego. Niektre z nich mog nie mie zastosowania we
wszystkich uaktualnieniach.
4. Na tym etapie uaktualnienia instalator zbiera informacje o komputerze, takie jak akceptacja Umowy licencyjnej, Klucz
produktu.
5. Aktualizacja dynamiczna korzystajca z witryny Windows Update do pobrania najnowszych wersji plikw instalacyjnych i
poprawek systemu Windows XP niezawartych na pycie CD wmaga poczenia z sieci internet. W przypadku braku
poczenia z internetem mona z tego procesu zrezygnowa.
6. Jeli w systemie biecym zainstalowane s aplikacje, do ktrych producent dostarcza pakiety uaktualnie (ang. Update
pack),instalator poprosi o wskazanie lokalizacji plikw migracyjnych dynamicznych bibliotek (ang. Migration dynamic-
link libraries). Pakiety uaktualnie powinny by dostarczane przez producenta aplikacji.
7. Restart komputera, po ktrym instalator zostaje uruchomiony w trybie tekstowym.
8. Moliwo wczenia procesu naprawy istniejcej instalacji systemu Windows XP.
9. Wybierz partycj, na ktrej ma by zainstalowany system oraz ewentualnie sformatuj j.
Windows XP posiada wbudowane narzdzie deinstalacyjne , ktre jest dostpne pod warunkiem, e uaktualnienie jest
wykonywane na partycji FAT lub FAT32. Jeli uaktualniany system jest zainstalowany na takiej partycji, nie jest dostpna
opcja konwersji systemu plikw do NTFS. Jednake po zakoczeniu uaktualnienia istnieje moliwo konwersji partycji do
NTFS bez utraty danych.
10. Restart, po ktrym nastpuje uruchomienie instalatora w trybie graficznym (ang. GUI Graphic User Interface)
11. Modyfikacja Ustawie regionalnych.
12. Podaj Nazw, Organizacj, Haso administratora, Nazw komputera.
13. Przyczenie do domeny komputery z Windows 98/ME nie posiadaj swoich kont komputerw w domenie. Konto takie
musi by utworzone przed lub w trakcie instalacji.
14. Zakoczenie uaktualnienia.
Aby odinstalowa Windows XP i powrci do poprzedniego systemu, naley otworzy Panel sterowania uruchomi aplet
Dodaj lub usu programy i wybra opcj deinstalacji.
Uaktualnienie komputerw z systemem Windows 2000 lub Windows

NT Workstation 4.0 SP 5
Poniewa systemy Windows NT 4.0 SP 5, Windows 2000 oraz Windows XP posiadaj identyczn struktur rejestru i jdra systemu,
niemale identyczn obsug urzdze oraz systemw plikw, prawie wszystkie aplikacje dziaajce na Windows NT 4.0 oraz
Windows 2000 bd mogy dziaa w Windows XP. Charakterystyka ta sprawia, i proces uaktualnienia jest prostszy ni podczas
uaktualnienia z Windows 98/ME. Ze wzgldu na podobiestwo obu uaktualnie postanowilimy nie opisywa poszczeglnych
czynnoci uaktualniajcych.
Instalacja Windows XP w konfiguracji dwusystemowej

Konfiguracja dwusystemowa pozwala uytkownikowi na wybr podczas rozruchu komputera, z jakiego systemu operacyjnego chce
korzysta. Stosujc tak konfiguracj mona uruchamia aplikacje, ktre nie dziaaj w systemie Windows XP, pracujc na innym
systemie oraz uywa Windows XP do wykonywania pozostaej pracy.
Tworzc rodowisko dwusystemowe naley pamita, i niektre starsze systemy firmy Microsoft takie jak MS-DOS nie
rozpoznaj partycji FAT32 oraz NTFS.
Partycja aktywna, czyli ta, z ktrej startuje system operacyjny komputera, musi by sformatowana w systemie plikw obsugiwanym
przez oba systemy operacyjne, ktre maj by uruchamiane.
Przykad 1.
Jeeli ma by zainstalowany na komputerze Windows XP oraz MS DOS, partycja aktywna musi by sformatowana systemem plikw
FAT, poniewa tylko partycje FAT s rozpoznawane przez MS DOS
Przykad 2.
Aby zainstalowa Windows XP i Windows 98 na jednym komputerze, partycja aktywna musi by sformatowana w systemie plikw
FAT lub FAT32, poniewa oba systemy operacyjne obsuguj zarwno partycje FAT, jak i FAT32.
W pierwszej kolejnoci naley zainstalowa system operacyjny inny ni Windows XP, nastpnie Windows XP na dowolnej partycji
nie koniecznie aktywnej, poniewa instalator Windows XP przekopiuje pliki niezbdne do rozruchu systemu na partycj aktywn
nazywan partycj systemow. Pozostae pliki systemu operacyjnego zostan skopiowane na partycj rozruchow, czyli t, ktra
zostaa wskazana przy instalacji.
Kreator transferu plikw i ustawie
Jest to narzdzie, ktre umoliwia przeniesienie plikw, folderw oraz ustawie uytkownika na nowy komputer. Kreator transferu
plikw i ustawie jest szczeglnie przydatny w sytuacji, gdy zostaa wybrana czysta instalacja systemu Windows XP, lecz
uytkownikowi zaley na przeniesieniu swoich ustawie i plikw z poprzedniego systemu. Migrowane ustawienia mona podzieli
na cztery grupy:
Wygld zawiera elementy takie jak to pulpitu, schematy kolorw uwzgldniajc ustawienia zaawansowane, dwiki oraz
ustawienia paska zada.
Ustawienia akcji zawiera czstotliwo powtarzania klawiszy, ustawienia przegldania folderw (czy folder otwiera si
w tym samym oknie czy te nowym), klikanie elementw (czy pojedyncze kliknicie otwiera element czy dwukrotne).
Internet ustawienia przegldarki oraz sposobu komunikacji z sieci internet. Zawiera takie elementy jak adres
internetowy (ang. Universal Resource Locator URL) strony gwnej (ang. Home page), Ulubione, pliki Cookies,
Zabezpieczenia, Poczenia dial-up oraz ustawienia serwerw Proxy.
Poczta ta grupa zawiera informacje konfiguracyjne programu pocztowego potrzebne do poczenia z serwerem poczty,
plik z podpisami, widoki, reguy, poczt lokalna oraz kontakty. Obsugiwane klienty pocztowe to MS Outlook oraz MS
Outlook Express.
Migrowanie ustawie do nowego komputera

Poniewa tylko Windows XP jest wyposaony w Kreator transferu plikw i ustawie, aby przenie ustawienia z dowolnego
starszego systemu uytkownik musi posiada dostp do komputera z Windows XP w celu utworzenia Dysku kreatora lub pyt CD
Windows XP, na ktrej znajduje si Kreator transferu plikw i ustawie. Aby uruchomi ten kreator w systemie Windows XP:
1. Wybierz menu Start .
2. Nastpnie Wszystkie programy .
3. Dalej wybierz Akcesoria i grup Narzdzia systemowe , w ktrej znajduje si Kreator transferu plikw i
ustawie .
4. Z poziomu pyty CD naley wybra na ekranie powitalnym Wykonaj zadania dodatkowe , nastpnie klikn na
Transferuj pliki i ustawienia .
Uruchamianie kreatora na nowym komputerze (tworzenie dysku kreatora):

1. Z menu Start uruchom Kreator transferu plikw i ustawie zgodnie ze wczeniejszym opisem.
2. W oknie Kreator transferu plikw i ustawie Zapraszamy! kliknij Dalej.
3. Na ekranie Ktry komputer wybierz Nowy komputer i kliknij Dalej
4. Na pytanie Czy masz dysk CD systemu Windows XP? w przypadku, gdy dysk CD jest dostpny, wybierz Uyj
kreatora z dysku CD Windows XP . W przeciwnym razie wybierz Chc utworzy dysk kreatora w
nastpujcej stacji dyskw lub jeli posiadasz taki dysk, wybierz Mam ju dysk kreatora . Kliknij Dalej
5. Jeli wybrae tworzenie dysku kreatora, zostaniesz poproszony o woenie sformatowanej dyskietki do stacji. Nastpnie
kreator przekopiuje niezbdne pliki na dyskietk i wywietli nastpujcy ekran:
Rysunek 1.4.
Instrukcja
uruchomienia
kreatora na
starym
komputerze
Uruchamianie kreatora na starym komputerze (zbieranie informacji)

1. Zgodnie z komunikatem pokazanym na rysunku 1.4 uruchom kreator na starym komputerze.
3. Na ekranie Ktry komputer wybierz Stary komputer i kliknij Dalej.
4. Na ekranie Wybierz metod transferu wybierz miejsce, do ktrego chcesz zapisa przenoszone dane, kliknij
Dalej.
5. Gdy pojawi si strona Co chcesz transferowa , wybierz opcje zgodnie z tym, co chcesz zrobi. Moesz zaznaczy
pole wyboru Pozwl mi wybra niestandardow list plikw i ustawie po klikniciu przycisku
Dalej (dla uytkownikw zaawansowanych) , co spowoduje pokazanie dodatkowej strony kreatora i pozwoli Ci na
dodanie lub usunicie niektrych elementw do transferu.
Rysunek 1.5. Ekran

wyboru ustawie
transferu
6. Jeeli w punkcie 4. wybrae Stacja dyskw lub innych nonikw wymiennych , zostaniesz poproszony o woenie
dyskietki lub dyskietek w zalenoci od objtoci Twoich danych.
Rysunek 1.6.
Komunikat
monitujcy o
woenie dyskietki
7. Na ekranie Koczenie fazy zbierania kliknij Zakocz.
Ponowne uruchomienie kreatora na nowym komputerze (Import danych)

1. Zgodnie z komunikatem pokazanym na rysunku 1.4 uruchom kreator na nowym komputerze.
3. Na ekranie Ktry komputer wybierz Nowy komputer i kliknij Dalej.
4. Na pytanie Czy masz dysk CD systemu Windows XP? wybierz Nie potrzebuj dysku kreatora. Pliki i
ustawienia zostay ju zebrane z mojego starego komputera. Kliknij Dalej.
5. Na stronie Gdzie s pliki i ustawienia? wybierz lokalizacj, do ktrej zostay zapisane migrowane ustawienia i dane,
kliknij Dalej.
6. Wybierz Zakocz.
Aktywacja produktu Windows

Aktywacja produktu Windows (ang. Windows Produkt Activation WPA) to nowy mechanizm zapobiegajcy nielegalnemu
korzystaniu z produktw firmy Microsoft, ktry bdzie stosowany we wszystkich przyszych produktach.
Aktywacja Windows XP
Podczas pierwszego logowania do systemu Windows XP, ktre zwykle odbywa si zaraz po instalacji pojawia si okno dialogowe
Aktywacja systemu Windows , gdzie uytkownik moe wybra jedn z dwch metod aktywacji: przez internet lub telefonicznie.
Aktywacja systemu nie musi odbywa si zaraz po instalacji systemu, firma Microsoft zaleca dopenienia obowizku aktywacji po
penym zakoczeniu konfiguracji ustawie komputera. W przypadku, gdy uytkownik nie aktywuje produktu zaraz po instalacji,
bdzie przez 30 dni, co pewien czas, monitowany o dokonanie Aktywacji Windows XP. Jeeli nie zostanie ona wykonana w tym
okresie, zostan zablokowane wszystkie funkcje systemu z wyjtkiem narzdzia do aktywacji. Aktywacja produktu nie wymaga
wpisywania adnych informacji personalnych z wyjtkiem kraju, z ktrego pochodzi uytkownik, a program aktywacyjny tworzy na
podstawie zainstalowanych urzdze identyfikator komputera i wysya go do usugi WPA.
Nie naley myli Aktywacji Windows XP z rejestracj, w trybie online. Rejestracja online jest nieobowizkowa, w przypadku
zdecydowania si na rejestracj w trybie online uytkownik jest zobowizany do wpisania informacji osobistych. Zapewnia ona
uytkownikowi pomoc techniczn, informacje o aktualizacjach produktu i inne korzyci.
Rozdzia 2.
Praca z systemem
Uruchamianie i wyczanie komputera

Po udanym zainstalowaniu system Windows XP zostanie on automatycznie uruchomiony po wczeniu komputera. Wyjtkiem od tej
reguy jest sytuacja, gdy na komputerze zainstalowanych jest kilka systemw operacyjnych w takim przypadku podczas
uruchamiania komputera uytkownik musi wybra, ktry system zostanie uruchomiony.
Po uruchomieniu komputera, jeeli tylko utworzylimy wicej ni jedno konto uytkownika komputera lub jeeli jakiekolwiek konto
chronimy hasem, zobaczymy jeden z nowych elementw systemu operacyjnego Windows XP spersonalizowany ekran powitalny.
Ekran zawiera list wszystkich kont uytkownikw. Aby zalogowa si do systemu, wystarczy wybra i klikn ikon reprezentujc
nasze konto systemowe.
Na personalizowanym ekranie powitalnym nie jest wywietlane obecne w kadym systemie Windows XP konto Administrator.
Najprostsz metod zalogowania si do systemu na to konto jest przeczenie ekranu powitalnego do wersji znanej z systemu
Windows 2000. W tym celu naley, po wywietleniu spersonalizowanego ekranu powitalnego, nacisn dwukrotnie kombinacj
klawiszy Ctr+Alt+Del. Teraz moemy wpisa nazw uytkownika (Administrator) i jego haso. Aby przywrci poprzedni widok,
wystarczy nacisn klawisz Esc.
Specjalne tryby uruchamiania systemu

Jeeli system si nie uruchamia, naley poprzez nacinicie klawisza F8 podczas pocztkowej fazy adowania systemu
wywoa ekran menu, z ktrego mona wybra specjalne tryby uruchamiania systemu. Lista dostpnych trybw jest do duga i
przypomina list trybw dostpnych w systemie Windows 2000. Jeeli awaria systemu wystpia bezporednio po zainstalowaniu
nowego urzdzenia lub programu, rozwizaniem bdzie wybr opcji Ostatnia dobra konfiguracja (ostatnie dziaajce
ustawienia) , dziki ktrej moemy uruchomi system dokadnie w takim stanie, w jakim po raz ostatni ktrykolwiek z
uytkownikw pomylnie si do niego zalogowa.
Pena lista specjalnych trybw uruchamiania systemu Windows XP wyglda nastpujco:
- Tryb awaryjny system zostanie uruchomiony z minimaln liczb sterownikw (np. nie zostan zainstalowane
sterowniki napdu CD-ROM). Wszystkie uruchomione w tym trybie urzdzenia korzysta bd z podstawowej wersji
sterownikw. Jeeli pomimo wybrania tej opcji system nadal si nie uruchamia, wiadczy to o bardzo powanych bdach
urzdze niezbdnych do jego dziaania (dysku twardego, procesora, pamici lub pyty gwnej).
- Tryb awaryjny z obsug sieci od poprzedniego trybu rni si tym, e zostanie uruchomiona obsuga sieci
(sterowniki karty sieciowej i najwaniejsze usugi sieciowe).
- Tryb awaryjny z wierszem polece system zostaje uruchomiony w trybie awaryjnym, ale nie zostaje uruchomiony
graficzny interfejs uytkownika. Ten sposb uruchamiania komputera moe pomc przy rozwizywaniu powanych
problemw zwizanych z obsug karty grafiki.
- Wcz rejestrowanie uruchamiania podczas uruchamiania systemu w pliku rejestrowane s wszystkie sterowniki i
usugi uruchamiane przez system. Plik wynikowy ntbtlog.txt umieszczony zostanie w gwnym katalogu systemu Windows.
- Wcz tryb VGA system jest uruchamiany przy uyciu podstawowego sterownika VGA. Ten tryb jest przydatny po
zainstalowaniu nowego sterownika karty grafiki, ktry uniemoliwi prawidowe uruchomienie systemu.
- Ostatnia dobra konfiguracja system zostaje uruchomiony w tym stanie, w ktrym po raz ostatni uytkownikowi
udao si do niego zalogowa. W rezultacie wszystkie zmiany dokonane od ostatniego pomylnego uruchomienia zostan
utracone.
Rozdzia 2 Praca z systemem 20
- Tryb przywracania usug katalogowych opcja wykorzystywany wycznie przy uruchamianiu komputerw
penicych funkcj kontrolera domeny umoliwiajca odtworzenie lub przetestowanie dziaania usug katalogowych (ang.
Active Directory).
- Tryb debugowania specjalny tryb diagnostyczny umoliwiajcy przesyane za porednictwem kabla szeregowego
informacji o pracy systemu do innego komputera.
Wyczanie komputera
Jeeli nie chcemy ryzykowa tego, e nastpnym razem uruchamiajc komputer bdziemy musieli skorzysta z jednego z trybw
opisanych powyej, naley wycza komputer wybierajc kolejno menu Start | Wycz komputer | Wycz . Po chwili, w
zalenoci od typu pyty gwnej, komputer albo zostanie wyczony, albo na ekranie zobaczymy komunikat informujcy nas o tym,
e moemy bezpiecznie wyczy komputer z prdu.
Okno dialogowe Wyczanie komputera umoliwia dodatkowo ponowne uruchomienie komputera oraz przeczenie go w stan
niskiego poboru energii (stan wstrzymania w tym stanie wyczone zostaje wikszo urzdze, m.in. dysk twardy i karta grafiki,
dziki czemu zostaje ograniczona zuywanej przez komputer energii elektrycznej) lub hibernacji.
Rysunek 2.1. Okno

dialogowe Wyczanie
komputera
Przeczanie komputera w stan niskiego poboru energii

Uytkownicy komputerw przenonych z pewnoci doceni moliwo ograniczenia zuywanej przez ich komputer energii. Jeeli
nie chcemy wycza komputera, ktry w danej chwili nie jest nam potrzeby do pracy, najprociej przeczy go w stan wstrzymania.
W tym celu naley:
1. Nacisn przycisk Start.
2. Nacisn znajdujcy si w prawym, dolnym rogu przycisk Wycz komputer .
3. Zostanie wywietlone okno dialogowe przedstawione na rysunku 2.1. Naley wybra opcj Stan wstrzymania . Komputer
po chwili wyczy dyski twarde oraz wikszo urzdze zewntrznych.
4. Aby uaktywni komputer, wystarczy nacisn dowolny klawisz komputer po chwili bdzie ponownie gotowy do pracy
(szybciej ni w przypadku poprzednich systemw firmy Microsoft).
5. Jeeli w komputerze zostaa utworzona wiksza liczba kont uytkownikw, pojawi si ich lista. Za pomoc myszki naley
wybra waciwe konto. W przeciwnym razie komputer przywrci sesj uytkownika.
Przeczanie komputera w stan hibernacji

Jeeli planujemy dusz przerw w pracy z komputerem, ale nie chcemy traci zbyt wiele czasu na ponowne uruchomienie systemu
operacyjnego i uywanych programw, moemy przeczy komputer w stan hibernacji. System zapisze na dysku twardym dokadn
kopi zawartoci pamici operacyjnej i wyczy komputer. Ponowne uruchomienie komputera bdzie o wiele krtsze. W tym celu
naley:
1. Nacisn przycisk Start .
2. Nacisn znajdujcy si w prawym, dolnym rogu przycisk Wycz komputer.
3. Zostanie wywietlone okno dialogowe przedstawione na rysunku 2.1. Naley nacisn klawisz Shift i wybiera opcj
Stan wstrzymania (podpis pod klawiszem opcji po naciniciu klawisza Shift zostanie zmieniony na Hibernacja ).
4. Aby uaktywni komputer, naley wczy go komputer po chwili bdzie ponownie gotowy do pracy.
5. Tak jak w przypadku wychodzenia systemu ze stanu wstrzymania, jeeli w komputerze zostaa utworzona wiksza liczba
kont uytkownikw, zostanie wywietlona ich lista. Za pomoc myszki naley wybra waciwe konto. W przeciwnym
przypadku komputer przywrci sesj uytkownika.
Wylogowywanie uytkownika
System Windows XP uatwia prac wielu uytkownikw na jednym komputerze. Moliwe jest zarwno wylogowanie (system
zakoczy wszystkie uruchomione przez uytkownika programy i umoliwi zalogowanie innemu uytkownikowi), jak i odczanie
uytkownika (system umoliwi innemu uytkownikowi zalogowanie si, ale nie zakoczy dziaania uruchomionych aplikacji. Dziki
temu moemy po pewnym czasie zalogowa si do systemu i kontynuowa rozpoczt prac).
Obie opcje dostpne s zarwno z menu Start | Wyloguj (rysunek 2.2), jak i z Menedera zada Windows (rysunek 2.3).
Uytkownik, ktry wylogowuje si z systemu, zwraca wszystkie zajte przez siebie zasoby systemowe, w rezultacie wydajnoci
komputera nie ulega pogorszeniu. Programy uruchomione przez uytkownika, ktry zosta przeczony, nie zostaj zamknite,
dziki czemu w kadej chwili moe on kontynuowa rozpoczt prac, ale obywa si to kosztem pogorszenia wydajnoci komputera.
Rysunek 2.2. Okno dialogowe

umoliwiajce wylogowanie
uytkownika
Aby uruchomi Menadera zada Windows, naley nacisn kombinacj klawiszy Ctr+ Alt+Del lub Ctr +Shift+Esc.
Osoba z uprawnieniami administratora moe, poprzez zaznaczenie nazwy innego uytkownika i nacinicie przycisku Wyloguj,
zakoczy sesj wybranego uytkownika. Pozostali uytkownicy komputera po wybraniu zakadki Uytkownicy nie zobacz
dnych informacji o aktywnych sesjach innych osb.
Rysunek 2.3. Zmieniony

Meneder zada umoliwia
zarwno wylogowanie, jak i
przeczenie uytkownikw
Obsuga systemu
Po omwieniu zagadnie zwizanych z uruchamianiem i wyczaniem komputera oraz wylogowywaniem uytkownikw pozosta
cz rozdziau moemy powici opisowi pracy z systemem.
Czytelnicy majcy dowiadczenie zdobyte podczas pracy z wczeniejszymi wersjami systemw operacyjnych firmy Microsoft
dotyczy to zarwno systemw serii 9x, jak i NT/2000, szybko przyzwyczaj si do pracy z nowym Windows. Pozostali czytelnicy
powinni powici chwil na dokadne zapoznanie si z elementami interfejsu uytkownika systemu Windows XP.
Ikony
Tak jak w poprzednich wersjach systemu Windows, pewnych ikon umieszczonych na pulpicie nie mona usun. Jednak liczba
staych ikon pulpitu zostaa ograniczona do jednej po zainstalowaniu Windows XP na pulpicie znajdziemy tylko ikon Kosz .
Ikony to nic innego jak reprezentacje przernych obiektw systemowych. Niektre z nich reprezentuj programy otwarcie ich
spowoduje uruchomienie danego programu. Inne reprezentuj dokumenty otwarcie ikony tego typu spowoduje uruchomienie
programu sucego do obsugi dokumentw tego typu oraz wywietlenie w nim wybranego dokumentu. Jeszcze inne
reprezentuj foldery otwarcie takiej ikony spowoduje wywietlenie okna prezentujcego zawarto konkretnego folderu.
Poniewa dokumenty przechowywane w folderach rwnie s reprezentowane poprzez ikony, po otwarciu ikony folderu
zobaczymy list ikon dokumentw. Specjalny typ ikon to ikony skrtw. Charakteryzuje je niewielka strzaka wywietlona w lewym
dolnym wierzchoku ikony oznacza, e stanowi ona skrt, do jakiego programu, dokumentu, folderu lub witryny WWW.
Reprezentowany przez ikon na pulpicie Kosz jest przykadem specjalnego obiektu systemowego. Jego dziaanie polega na
zarezerwowaniu pewnej iloci wolnego miejsca na niektrych lub wszystkich dyskach logicznych. W tym miejscu bd zapisywane
wszystkie usuwane z danego dysku pliki i foldery. Dziki temu, jeeli omykowo usuniemy z dysku niezbdne nam jutro rano pliki,
moemy je odzyska zagldajc do kosza. eby mie pewno, e usuwane pliki rzeczywicie trafiaj do kosza (skd moemy je
jeszcze odzyska) naley, klikajc prawym przyciskiem na ikonie Kosz i z menu kontekstowego wybierajc opcje Waciwoci
zarezerwowa odpowiedni ilo miejsca na dyskach.
Rysunek 2.4. W przypadku dyskw
logicznych o wielkoci powyej 40
GB warto zmniejszy domylny
obszar kosza wynoszcy 10%
dysku
Wrmy do omawiania ikon. Na szczcie, niezalenie od typu ikony, zawsze mona nimi operowa przy wykorzystaniu kilku takich
samych czynnoci:
Aby otworzy ikon, naley dwukrotnie j klikn. Zawarto ikony zostanie wywietlona w odrbnym oknie.
Aby przesun ikon, wystarczy przecign j i upuci w dowolnym innym miejscu na ekranie.
Aby wywietli list wszystkich operacji, jakie mona wykona na danej ikonie, naley klikn j prawym przyciskiem
myszy.
Aby automatycznie rozmieci wszystkie ikony wywietlone na pulpicie systemu lub w oknie programu, wystarczy klikn
prawym przyciskiem myszy w dowolnym pustym miejscu pulpitu lub okna. Nastpnie, z menu kontekstowego, wybieramy
opcj Rozmie ikony i kolejn opcj okrelajc preferowany sposb rozmieszczenia ikon ( Wedug nazw , Wedug
typw itd.).
Aby samodzielne utworzy ikon skrtu do dowolnego programu i umieci jej na pulpicie, naley:
1. Ustawi kursor myszki na dowolnym, pustym fragmencie pulpitu.
2. Nacisn prawy przycisk myszki.
3. Z menu podrcznego wybra i klikn opcj Nowy , a nastpnie wybiera i klikn opcj Skrt .
4. Wysane zostanie okno Tworzenie skrtu . Naley wybra opcje Przegldaj .
5. W oknie Przegldanie w poszukiwaniu folderu naley wskaza lokalizacj programu, do ktrego skrt utworzymy
na pulpicie, a nastpnie nacisn przycisk OK.
6. Jeeli cieka dostpu do pliku pojawia si w pustym dotychczas polu poniej tekstu Wpisz lokalizacj elementu ,
naley nacisn przycisk Dalej .
7. Zostanie wywietlone okno Wybieranie tytuu programu umoliwiajce zmian domylnej nazwy programu. Po
naciniciu klawisza Zakocz na pulpicie pojawi si nowa ikona skrtu. Po jej dwukrotnym klikniciu zostanie
uruchomiony wybrany program.
Okienka
Ten element interfejsu uytkownika jest tak charakterystyczny dla systemw firmy Microsoft, e to od niego pochodzi nazwa
Windows. Wyjanijmy, dlaczego.
Geneza nazwy Windows

eby wyjani Czytelnikowi, dlaczego okienka s tak wane, musimy krtko wspomnie o funkcji, jak spenia kady system
operacyjny oraz przypomnie po krtce histori systemw operacyjnych DOS i Windows.
System operacyjny zarzdza czterema typami operacji:
Uruchamianiem, nadzorem i zakoczeniem procesw aplikacji. Zadaniem systemu operacyjnego jest wczytanie aplikacji do
pamici i jej uruchomienie.
Alokacj pamici. Zadaniem systemu jest przydzielenie aplikacji potrzebnej jej iloci pamici i zwolnienie obszarw
pamici duej nieuywanych.
Operacjami wejcia-wyjcia (I/O) plikw. System plikw (ang. File System) jest podstawow czci kadego systemu
operacyjnego funkcjonalno starszych systemw operacyjnych waciwie sprowadzaa si do obsugi pamici
masowych.
Urzdzeniami wejcia-wyjcia. Wanym zadaniem systemu operacyjnego jest komunikacja si z urzdzeniami wejcia-
wyjcia, takimi jak: karta graficzna, klawiatura czy mysz.
Historia DOS-u (ang. Disk Operating System) rozpocza si w 1981 roku. Mao wtedy znana firma Microsoft wykupia od Seattle
Computer Products program, ktry zmodyfikowaa tak, aby mg on pracowa na komputerach IBM PC i nazywaa go MS DOS.
Przez nastpne kilka lat produkt ten bdzie rozwijany i modernizowany, ale najwaniejsza zasada jego dziaania nie ulegnie zmianie
systemy operacyjne oparte na DOS-ie pozwalay na rwnoczesn prac z jedynym komputerem, tylko jednemu uytkownikowi,
ktry mg uruchomi dokadnie jeden program.
Zasada ta zostaa zamana w sierpniu 1995 roku 3, wraz z premier systemu Windows 95. System umoliwia jednoczesne
uruchamiania dowolnej liczby aplikacji, z ktrych kada moga by uruchamiana w oddzielnym oknie przeczajc si pomidzy
oknami uytkownik mg kontrolowa prace kadej z aplikacji. We wrzeniu 2001 r., wraz z premier Windows XP, systemu
umoliwiajcego przeczanie si pomidzy oknami uytkownikw roku, firma Microsoft zamaa ostanie ograniczenie, ograniczenie
liczby jednoczenie pracujcych z komputerem osb.
W Windows XP moemy uruchamia dowolnie wiele programw nie s one wywietlane na caym obszarze ekranu, lecz w
oknach, ktre zajmuj jedynie jego cz
Elementy okien
Wszystkie okna, niezalenie od rnorodnej zawartoci posiadaj pewne elementy wsplne. Jednym z takich elementw s ramki
otaczajce te okna. Na ramkach umieszczonych jest kilka elementw:
3
Prb zamania tej zasady przez system Windows 3.x trudno uzna za udan.
Pasek tytuowy
Pasek tytuowy zawiera ikon menu systemowego, nazw okna lub wywietlonego w nim programu oraz przyciski umoliwiajce
okrelenie wielkoci i zamknicie okna. Pasek tytuowy umoliwia:
przywrcenie oryginalnego rozmiaru okna wystarczy klikn go dwa razy;
przesunicie okna w dowolne miejsce w tym celu naley umieci wskanik myszy na pasku tytuowym i przecign
okno.
Na pasku tytuowym umieszczone s dodatkowo trzy przyciski:
Przycisk Minimalizuj
Po klikniciu przycisku Minimalizuj okno znika z ekranu i jest reprezentowane przez ikon na pasku zada systemu. Aby
powtrnie wywietli okno, kliknij odpowiedni ikon wywietlon na pasku zada.
Przycisk Maksymalizuj
Kliknicie przycisku Maksymalizuj sprawia, e okno zajmuje cay obszar. Gdy okno zajmuje cay obszar ekranu, przycisk
Maksymalizuj zastpowany jest przyciskiem Przywr . Kliknicie przycisku Przywr spowoduje przywrcenie poprzednich
rozmiarw okna. Przycisk ten reprezentowany jest przez dwa malutkie okna i jest umieszczony pomidzy przyciskami
Minimalizuj oraz Zamknij .
Przycisk Zamknij
Kliknicie przycisku Zamknij powoduje zamknicie okna, jednoczenie znika take przycisk reprezentujcy okno na pasku zada.
Jeli przed zamkniciem okna pracowae nad jakim dokumentem i zapomniae go zapisa, to teraz bdziesz mia okazj, eby to
zrobi
Ramka oraz uchwyt zmiany wielkoci

Bardzo wanym narzdziem jest ramka otaczajca okno. Przecigajc j, mona bowiem dowolnie zmienia wielko okna.
Wikszo okien ma take, umieszczony w prawym dolnym rogu, specjalny uchwyt zmiany wielkoci, ktry jest na tyle duy, i z
atwoci mona umieci na nim wskanik myszy.
Paski narzdzi
Niektre okna oprcz menu gwnego posiadaj take paski narzdzi. Paski te, wywietlane poniej menu gwnego, pozwalaj na
szybkie wywoanie najczciej uywanych polece danego programu. Aby wykona polecenie, wystarczy klikn odpowiadajcy mu
przycisk paska narzdzi.
Pasek stanu
Pasek stanu wywietlany wzdu dolnej krawdzi okna prezentuje informacje o stanie programu. Uchwyt zmiany wielkoci
znajdujcy si w prawym dolnym wierzchoku okna jest widoczny wycznie wtedy, gdy wywietlisz pasek stanu. Aby wywietli lub
ukry pasek stanu, wybierz z menu opcj Widok |Pasek stanu .
Rysunek 2.5. Okno Mj
komputer z widocznym
paskiem stanu
Menu
Wikszo programw ma menu gwne wywietlone poniej grnej krawdzi okna. Kada z opcji tego menu zawiera kolejne
podmenu; aby je otworzy, wystarczy klikn dan opcj. Jeli wolisz posugiwa si klawiatur, a nie myszk, to kade z tych menu
moesz otworzy wciskajc klawisz Alt i nacisn podkrelon liter z nazwy odpowiedniej opcji menu gwnego. Dla przykadu,
nacinicie kombinacji klawiszy Alt+P spowoduje wywietlenie menu odpowiadajcego opcji Plik . Opcj z rozwinitego menu
mona take wybra, posugujc si przyciskami strzaek. Kiedy ju zaznaczysz odpowiedni opcj, wybierz j, naciskajc klawisz
Enter .
Menu systemowe
Menu systemowe pozwala na przesuwanie, zmian wielkoci oraz zamykanie okna przy uyciu klawiatury, a nie myszki. Aby
otworzy menu systemowe, naley nacisn kombinacj klawiszy Alt+Spacja . Alternatywnym sposobem wywoania menu
systemowego jest kliknicie ikony tego menu znajdujcej si z lewej strony paska tytuowego okna. Kiedy menu zostanie otwarte,
moesz wybra jedn z jego opcji, posugujc si standardowymi metodami kliknij opcj, ktr chcesz wybra. Jeli wolisz si
posugiwa klawiatur, nacinij klawisz odpowiadajcy literze, ktra w nazwie opcji zostaa podkrelona. Jeli z menu systemowego
wybierzesz opcj Przenie lub Rozmiar , to bdziesz mg przesun lub okreli wielko okna, posugujc si klawiszami
strzaek. Kiedy zakoczysz, nacinij klawisz Enter .
Nacinicie kombinacji klawiszy Alt+Spacja powoduje wywietlenie menu systemowego aktywnego okna, nawet jeli w danej
chwili na ekranie widocznych jest kilka okien. Aktywne okno mona pozna po tym, i jego pasek tytuowy jest ciemniejszy od
pozostaych. Aby uaktywni inne okno, kliknij mysz w jego dowolnym miejscu. Moesz take wcisn klawisz Alt i naciska
klawisz Tab a do momentu, gdy w wywietlonym oknie dialogowym zostanie zaznaczony odpowiedni program. Wtedy zwolnij
przycisk Alt.
Pliki i foldery
Pamici masowe, takie jakie jak dyski twarde, pyty CD-RW lub DVD mog zawiera tysice, a nawet miliony plikw. Jeli
umieciby te pliki na dysku bez adnej organizacji, to odszukanie konkretnego z nich byoby niesychanie trudne.
Podczas instalacji systemu Windows XP w gwnym katalogu dysku twardego komputera automatycznie zostan utworzone
nastpujce foldery:
Documents and Settings dla kadego konta uytkownika system automatycznie utworzy podkatalog tego folderu, w
ktrym bd przechowywane wszystkie informacje o uytkowniku (haso, ustawienia pulpitu, ostatnio odwiedzone strony
WWW, folder Moje dokumenty i wiele innych).
Program Files w folderze przechowywane s zainstalowane programy, w tym wiele programw systemowych.
System Volume Information specjalny folder niedostpny dla uytkownika.
Windows gwny katalog systemu. To w nim znajduj si pliki niezbdne do prawidowej pracy systemu Windows XP.
Jakakolwiek modyfikacja zawartoci tego folderu powinna by dobrze przemylana.
Rysunek 2.6. Folder

Windows zawiera okoo
300 podkatalogw i co
najmniej 6 tysicy plikw
Pliki
Kady program lub dokument jest zapisany jako plik. Podstawowymi atrybutami kadego pliku s:
- jego nazwa nazwa pliku moe by prawie dowolna, nie moe jedynie zawiera znakw: gwiazdki, ukonika, odwrotnego
ukonika i nie powinna by dusza ni 100 znakw.
- typ pliku w celu zachowania zgodnoci z wczeniejszymi wersjami systemu i dziaajcymi w tych systemach
programami, typ pliku nadal jest okrelany poprzez rozszerzenie nazwy ostatni element nazwy, z reguy trzyliterowy,
oddzielony od waciwej nazwy znakiem kropki.
Kady plik musi mie nazw. W jednym folderze nie mog si znale dwa pliki o tej samej nazwie.
- wielko okrela, ile miejsca na dysku zajmuje plik, co, gdyby nie najrniejsze formaty plikw, przekadaoby si na
ilo zapisanych w pliku informacji.
- dat utworzenia, modyfikacji i ostatniego uycia.
- tylko do odczytu ustawienie tego parametru spowoduje, e nie bdzie mona modyfikowa i usun pliku (a wic
rwnie zawartych w nim informacji).
- ukryty ustawienie tego parametru spowoduje, e plik przestanie by widoczny w oknie Eksploratora lub innego
programu sucego do zarzdzania plikami i folderami.
Programy przeznaczone do zarzdzania plikami i folderami, w tym Eksploratora mona skonfigurowa tak, aby wywietla
rwnie pliki z ustawionym atrybutem Ukryty.
Rysunek 2.7. Okno waciwoci

pliku mona wywoa zaznaczajc
plik, klikajc prawym przyciskiem
myszy i z menu kontekstowego
wybierajc Waciwoci
Nieznane i ukryte rozszerzenia nazw plikw

Jeli sprbujesz otworzy plik, ktrego rozszerzenie nie jest skojarzone z adnym programem, system, nie potrafic otworzy pliku,
wywietli okienko dialogowe z pytaniem, w jaki sposb ma zidentyfikowa program, w ktrym plik zosta utworzony. Po wybraniu
opcji Wybra program z listy zostanie wywietlona lista zainstalowanych programw. Teraz moesz okreli, jakiego programu
naley uywa do otwierania dokumentw danego typu.
Systemy Windows od wersji 3 a do wersji XP rozpoznaj typ pliku nie na podstawie przechowywanych w nim informacji, ale
rozszerzenia nazwy. W rezultacie wystarczy zmieni rozszerzenie pliku tekstowego, eby zobaczy ponisze okno z komunikatem
o bdzie.
Rysunek 2.8. Prba
uruchomienia pliku z
nieznanym rozszerzeniem
zakoczy si bdem
Przegldajc pliki za pomoc Eksploratora Windows lub zakadki Mj komputer przekonamy si, e wywietlane nazwy wielu
rnego typu plikw nie zawieraj rozszerzenia. Zamiast tego, wywietlany jest krtki opis danego typu plikw (ikona, tekst
sformatowany itd.). Jest to efektem domylnych ustawie systemu Windows, ktry ukrywa przed uytkownikiem znane mu
rozszerzenia plikw, w ten sposb zabezpieczajc si przed bdem przypadkowej zmiany rozszerzenia pliku znanego typu.
Rysunek 2.9. System Windows
ukrywa przed uytkownikiem
znane mu rozszerzenia plikw, w
zamian wywietlajc krtki opis
typu pliku
Na licie znanych rozszerze nazw plikw znajduj si take pliku typu ZIP, czyli pliki lub foldery skompresowane. Praca z takimi
plikami w systemie Windows XP nie wymaga instalowania dodatkowego oprogramowania.
cieki dostpu
Dokadne pooenie pliku na dysku okrela cieka dostpu. cieka dostpu to acuch znakw skadajcy si z nazwy dysku i
folderw (w przypadku plikw przechowywanych na lokalnym komputerze) lub nazwy komputera i udziau (w przypadku plikw
przechowywanych na komputerze zdalnym pracy w sieci powicony jest rozdzia 7.), oddzielonych do siebie dwukropkiem (w
przypadku dysku), dwoma znakami odwrotnego ukonika (w przypadku nazwy komputera) oraz znakami odwrotnego ukonika (w
przypadku folderw). cieka pokazuje drog, jak naley przej, aby odszuka plik, poczynajc do najbardziej oglnego
pooenia dysku, poprzez kolejne foldery i koczc na nazwie pliku. Oglna skadnia cieki ma nastpujc posta:
dysk:\folder(y)\nazwa_pliku
Znaki odwrotnego ukonika oddzielaj poszczeglne nazwy folderw, w ktrych przechowywany jest plik.
Przegldanie plikw
Bez instalowania jakiegokolwiek dodatkowego oprogramowania, pliki moemy przeglda za pomoc trzech programw
instalowanych razem z systemem Windows XP.
Mj komputer : Ten program pozwala na przegldanie zawartoci dyskw przy wykorzystaniu prostej metody, w ktrej
zawarto kadego otwieranego dysku lub folderu jest wywietlana w nowym oknie.
Eksplorator Windows : Pozwala na przegldanie zawartoci dyskw przy wykorzystaniu okna zawierajcego dwa panele.
Polecenie Wyszukaj w menu Start : Wywoa pokazanego na rysunku 2.10 Pomocnika wyszukiwania . Pomocnika
wyszukiwania w nowej wersji systemu Windows zosta mocno zmieniony i umoliwia teraz m.in. wyszukiwanie plikw
okrelonych typw.
Rysunek 2.10. Jedna z nowych

funkcji Windows XP
Pomocnik wyszukiwania
Przegldanie w oknie Mj komputer

Chyba najczciej wykorzystywanym narzdziem sucym do przegldania zawartoci komputera jest zakadka Mj komputer .
Aby j otworzy, wystarczy z menu Start wybra Mj komputer . Po uruchomieniu zobaczymy ekran przypominajcy pokazany na
rysunku 2.5. W grnej czci znajduj si prywatne foldery uytkownikw, poniej dyski logiczne komputera, na dole okna
umieszczone zostay wymienne noniki pamici masowej.
Aby wywietli zawarto konkretnego dysku, wywietli zawarto folderu lub zobaczy zawarto pliku, naley otworzy
reprezentujc go ikon. Aby zamkn wywietlone okno, naley klikn przycisk Zamknij (X), wywietlony w jego prawym
grnym wierzchoku.
Przegldanie zasobw przy uyciu programu Eksplorator Windows

Program, podobnie jak Mj komputer , suy do wywietlania i przegldania zawartoci nonikw pamici masowej
zainstalowanych w komputerze. Jednak Eksplorator Windows prezentuje dane w zupenie inny sposb zarwno dyski i
foldery, jak i dostpne w nich pliki, wywietlane s w jednym oknie posiadajcym dwa panele. Przegldanie zawartoci dyskw
odbywa si zawsze w ramach tego samego okna. Windows XP oferuje kilka metod uruchomienia programu Eksplorator
Windows :
Mona klikn przycisk Start i z wywietlonego menu wybiera opcj Wszystkie programy | Akcesoria |
Eksplorator Windows .
Innym sposobem na uruchomienie programu jest kliknicie ikony Mj komputer prawym przyciskiem myszy i wybr z
menu kontekstowego opcji Eksploruj .
Kolejn metod uruchomienia programu jest zaznaczenie w oknie Mj komputer , kliknicie prawym przyciskiem myszy
ikony dysku lub folderu i z menu kontekstowego wybr opcj Eksploruj . Najprostszym sposobem uruchomienia
programu jest kliknicie prawym przyciskiem myszy przycisku Start i wybranie polecenia Eksploruj .
Okno Eksploratora Windows zostao pokazane na rysunku 2.6.
Przeszukiwanie zasobw komputera

Jeeli chcemy znale dany plik, czsto najszybsz metod bdzie skorzystanie z usug Pomocnika wyszukiwania . Podajc
moliwe dokadne dane o pliku (np. cao lub fragment nazwy, rozmiar, fragment przechowywanych w pliku danych lub
orientacyjn dat utworzenia) spowodujemy przeszukanie zasobw komputera pod ktem zgodnoci z podanymi przez nas
kryteriami. Dlatego im dokadniej zdefiniujemy kryteria wyszukiwania, tym mniej plikw i folderw zostanie zwrconych w jego
wyniku. Okrelenie jedynie, e w nazwie znajduje si litera a, moe zakoczy si znalezieniem tysicy plikw speniajcych te
kryterium. W takim przypadku trudno mwi o znalezieniu poszukiwanego pliku.
Foldery
Kiedy po raz pierwszy otworzysz okno Mj komputer , zazwyczaj jego zawarto bdzie przedstawiana w formie ikon. Moesz
jednak samemu okreli, w jaki sposb bdzie przedstawiana zawarto okna. Dostpne s nastpujce widoki:
Kafelki: Kada ikona jest stosunkowo dua, a poniej niej wywietlana jest nazwa pliku. Dziki temu prezentowane
informacje s bardzo czytelne.
Ikony: Kada z prezentowanych ikon jest maa, dziki czemu w oknie mona wywietli ich wicej.
Lista: Ten sposb prezentacji przypomina ikony, jednak ikony s jeszcze mniejsze, a nazwy plikw w kolumnach s
posortowane alfabetycznie.
Szczegy: W tym przypadku wywietlana jest nazwa pliku, wielko (dla plikw), typ oraz data i godzina modyfikacji.
Miniatury: Wybr tego sposobu prezentacji spowoduje wywietlenie zamiast ikon niewielkich miniatur plikw i zawartoci
folderw.
Opcje folderw
W przeciwiestwie do wczeniejszych wersji systemu Windows, w Windows XP uytkownik ma moliwo dostosowania folderu do
typu przechowywanego w nim plikw. W tym celu naley:
1. Zaznaczy wybrany folder.
2. Klikn prawym przyciskiem myszy i z menu kontekstowego wybra opcj Waciwoci.
3. Wybra zakadk Dostosowywanie , tak jak zostao to pokazane na rysunku 2.11.
4. Rozwin list dostpnych typw folderw i wybra typ odpowiadajcy przechowywanym w folderze plikom.
Rysunek 2.11. Windows XP

umoliwia dostosowanie folderu
do typu przechowywanych w
nim danych
Przegldanie folderw rnego typu za pomoc wbudowanych narzdzi systemu Windows wywoa odpowiedni dla danego typu
danych akcj. I tak, przegldanie folderu typu Obrazy, spowoduje uruchomienie wbudowanej przegldarki plikw graficznych,
otwarcie folderu typu Muzyka, spowoduje uruchomienie programu odtwarzajcego dwik i muzyk itd.
Aktywacja systemu Windows XP

System Windows XP zosta zabezpieczony przed kopiowaniem i wielokrotna instalacj na rnych komputerach z jednego nonika
instalacyjnego za pomoc technologii nazwanej aktywacj produktu. Osignito to dziki temu, e pojedyncza pyta CD pozwala na
tylko jedn aktywacj systemu.
Na czym polega aktywacja systemu?

Kady komputer, a waciwie prawie kada jego kada jego cz, ma swj unikalny identyfikator (numer seryjny). Wszystkie te
numery mog by wykorzystane do wygenerowania unikalnego numeru komputera. Dodatkowo, system Windows take ma swj
identyfikator (Product ID). Poprzez poczenie obu numerw (komputera i oprogramowania) wygenerowany zostaje unikalny
identyfikator wykorzystywany podczas aktywacji.
4
Proces aktywacji sprowadza si do przesania firmie Microsoft (poprzez internet lub telefonicznie ) wygenerowanego w powyej
opisany sposb numeru. W odpowiedzi otrzymamy skadajcy si z 50 cyfr klucz potwierdzajcy. Wprowadzenie go do komputera
(automatyczne w przypadku aktywacji przez internet) koczy proces aktywacji.
Aktywacja wymagana jest przed upywem 30 dni od daty zainstalowania systemu. System, ktry nie zosta aktywowany zostanie
zablokowany i nie pozwoli na zalogowanie si uytkownika.
Tylko pierwsza aktywacja systemu zainstalowanego z danego nonika moe by przeprowadzona poprzez internet. Kada kolejna,
ewentualna aktywacja systemu zainstalowanego z tej samej pyty musi zosta przeprowadzona telefonicznie. W rezultacie, osoba
ktra zainstalowaa nielegaln wersj programu musi zadzwoni do pracownika firmy Microsoft (a wic do przedstawiciela firmy,
ktr okrada) i poprosi o aktywowanie systemu.
Jak dziaa program aktywacyjny?

Program sucy do aktywacji odczytuje, wykorzystujc technologi PID 3.0 technologi unikalnych kluczy produktw
numery seryjne pewnych urzdze zainstalowanych w komputerze.
Microsoft nie zdradzi, jakie elementy komputera s wykorzystywane do generowania klucza aktywacji. Przypuszcza si, e na
licie tych urzdze znajduj si: karty sieciowa i graficzna, napd CD-ROM oraz DVD-ROM, procesor, dysk twardy, kontrolery
SCSI oraz IDE, pami RAM.
Nastpnie program generuje semiunikalny klucz HWID. Po wygenerowaniu klucza program jest w stanie automatycznie rozpozna
zmiany i uaktualnienia urzdze podczonych do komputera.
Microsoft nie zdradzi, ile zmian w konfiguracji komputera moe zosta przeprowadzonych, zanim system bdzie musia by
ponownie aktywowany. Przypuszcza si, e liczba dopuszczalnych zmian wynosi od 3 do 6.
Program aktywacyjny nie skanuje dyskw twardych uytkownikw, ani nie sprawdza adnych danych personalnych. W momencie,
kiedy uytkownik zdecyduje si aktywowa system, na podstawie klucza HWID i numeru seryjnego oprogramowania generowany
jest klucz Instalacyjny (ang. Installation ID). Ten wanie kod jest wywietlany w kreatorze aktywacji podczas aktywacji
telefonicznej. Kod skada si z 50 cyfr (atwiej przez telefon podyktowa same cyfry ni kod zawierajcy znaki alfanumeryczne). Po
sprawdzeniu przez pracownika firmy Microsoft, czy w bazie aktywacji nie znajduj si informacje o innych aktywacjach tego
egzemplarza pyty instalacyjnej, uytkownik otrzymuje klucz potwierdzajcy (ang. Confirmation ID). Klucz ten skada si z 42 cyfr,
wywietlanych jako 7 grup po 6 cyfr. Uytkownik musi wprowadzi klucz potwierdzajcy w kreatorze aktywacji, aby rozpocz
uytkowanie oprogramowania.
Microsoft nie zdradzi, po jakim czasie licznik zmian w konfiguracji komputera zostaje wyzerowany. Przypuszcza si, e okres ten
wynosi okoo 120 dni, czyli po 4 miesicach od zmiany dowolnego komponentu komputera uytkownik moe, bez potrzeby
ponownej aktywacji, wymieni element komputera.
Rysunek 2.12. Przebieg procesu Etapy aktywacji produktu

aktywacji
Uytkownik/ Komputer Microsoft
Procesowanie I nstallation I D
Instalacja, Uytkownik wprowadza numer :
111111-222222-333333
BKH8V-8G6XR-69WCQ-QDHVJ-4TFDY
444444-555555-666666-777777
Product ID + HWID =
Installation ID
Weryfikacja # instalacji
Uzytkownik proszony o Uytkownik wybiera sposb: z unikalnym PI D +
aktywacje podczas I nternet HWID
uruchamiania lub
Telefon
Aktywacja wymagana
Installation ID wysany: Baza Aktywacji
przed 50-tym
eniem lub 30
uruchomieniem lub 30 111111-222222-333333
dniem uytkowania 444444- 555555-666666-
777777
Dialog (wyjtek Internet) Zwraca potwierdzenie

Aktywacja pomylna, Wprowad potwierdzenie 111111 - 222222
Certyfikat Licencji 111111 - 222222 333333 - 444444 - 555555 -
333333 - 444444 -555555 -
Uaktualniony 666666 - 777777
666666 - 777777
4
Naley zadzwoni pod (czynny 5 dni w tygodniu, w godzinach od 9 do 17)
numer Centrum obsugi klienta firmy Microsoft: (0801) 30 88 01.
Aktywacja systemu
Jeeli system nie zosta jeszcze aktywowany, bdzie przypomina o terminie, w ktrym naley przeprowadzi aktywacj (poprzez
wywietlenie komunikatu w prawym rogu paska zada). Aby rozpocz proces aktywacji:
1. Kliknij na rozwijanym komunikacie przypominajcym o obowizku aktywacji zostanie uruchomiony Kreator
aktywacji .
2. Wybierz metod aktywacji (poprzez internet lub telefonicznie).
3. Zdecyduj, czy jednoczenie z aktywacj chcesz zarejestrowa si jako legalny uytkownik systemu (rejestracja jest
dobrowolna).
4. W przypadku aktywacji poprzez internet:
a. Wybierz poczenie.
b. Skonfiguruj poczenie z internetem.
c. System wygeneruje klucz aktywacji, przele go do Centrum aktywacji i odbierze klucz potwierdzajcy. Proces
aktywacji zostaje zakoczony.
5. W przypadku aktywacji telefonicznej:
a. Wybierz nazw kraju, z ktrego dzwonisz.
b. Zadzwo pod podany numer i podaj wywietlony na ekranie kod aktywacyjny.
c. Wprowad podany przez pracownika Microsoftu klucz potwierdzajcy. Proces aktywacji zostaje zakoczony.
Rozdzia 3.
Konfiguracja rodowiska uytkownika
System Microsoft Windows XP umoliwia atwe dostosowanie rodowiska pracy uytkownika do jego indywidualnych potrzeb.
Usprawniony zosta rwnie mechanizm PnP (ang. Plug and Play), gwarantujcy, e wszystkie komponenty komputera zostan
prawidowo skonfigurowane.
Instalowanie nowego urzdzenia

Aby dowolny komponent komputera (modem, stacje dyskw, napd CD-ROM, kontroler dysku twardego czy karta grafiki) mg by
wykorzystywany w rodowisku Windows XP, musi zosta najpierw prawidowo zainstalowany w komputerze.
Aby zainstalowa nowe urzdzenie, trzeba zaogowa si jako Administrator albo na konto bdce czonkiem grupy Administratorzy.
Proces instalowania nowego urzdzenia skada si z dwch lub trzech etapw:
1. Podczenie urzdzenia do komputera. Urzdzenia podczane do portw szeregowych (myszka, modem), USB (ang.
Universal Serial Bus, skanery, drukarki, modemy), DIN lub PS/2 (klawiatura, myszka), port podczerwieni IrDA
(wykorzystywany do komunikacji z komputerami przenonymi) oraz porty karty muzycznej mona podcza bez
wyczania zasilania komputera. Przed podczeniem pozostaych urzdze (w szczeglnoci wszystkich karty rozszerze
instalowanych w slotach magistral PCI lub AGP) naley wyczy komputer z prdu.
2. Zainstalowanie odpowiednich dla danego urzdzenia sterownikw. W wikszoci przypadkw system Windows XP po
wykryciu nowego urzdzenia zainstaluje sterowniki dostarczane razem z systemem. Jeeli chcemy zainstalowa sterowniki
urzdzenia przygotowane przez jego producenta, naley wskaza lokalizacj tych sterownikw (pyta CD dostarczona
razem z urzdzeniem lub witryna internetowa producenta).
3. Ewentualnej konfiguracji urzdzenia. Niektre urzdzenia, starsze lub nietypowe, mog wymaga dodatkowej konfiguracji,
zanim zaczn poprawnie dziaa. Urzdzenie powinno zosta skonfigurowane za pomoc dostarczanego przez producenta
sprztu programu konfiguracyjnego. Jeeli producent nie dostarczy takiego oprogramowania, urzdzenie moe zosta
skonfigurowane za pomoc Menedera urzdze .
Aby otworzy Menedera urzdze:
1. Wybierz Start | Panel sterowania | Wydajno i konserwacja.
2. Nastpnie kliknij System. W oknie dialogowym Waciwoci systemu kliknij kart Sprzt, a nastpnie przycisk
Meneder urzdze.
System Windows XP przydziela unikalny zestaw zasobw systemowych dla kadego zainstalowanego urzdzenia. Na licie
przydzielonych dla danego urzdzenia zasobw mog znale si:
danie przerwania IRQ (ang. Interrupt request),
kana DMA (ang. Direct Memory Access),
adres portu wejcia-wyjcia,
zakres adresw przydzielonych urzdzeniu komrek pamici.
Kady zasb musi by przydzielony do jednego i tylko jednego urzdzenia, albo urzdzenie nie bdzie prawidowo funkcjonowa.
Mechanizm PnP odpowiada za automatyczne przydzielania zasobw instalowanym urzdzeniom. Mechanizm ten nie jest jednak w
stanie rozpozna i skonfigurowa urzdze niezgodnych z standardem PnP. W takim przypadku naley, postpujc wg wskazwek
producenta, rcznie przydzieli zasoby dla danego urzdzenia.
Czasami najprostsz metod usunicia bdu w funkcjonowaniu urzdzenia jest odinstalowanie go, a nastpnie zainstalowanie
najnowszej, przeznaczonej dla systemu Windows XP, wersji sterownikw.
Rysunek 3.1. Meneder

urzdze znalaz jedno le
skonfigurowane i jedno
nieskonfigurowane urzdzenie
Aktualizacja sterownikw
Aby zabezpieczy system przed niepodanymi zmianami w konfiguracji, aktualizacje sterownikw moe przeprowadzi jedynie
uytkownik z uprawnieniami administratora.
Regularnie, na stronach producentw sprztu komputerowego umieszczane s nowsze wersje sterownikw do danego urzdzenia.
Poniewa z reguy pozbawione s one bdw dostrzeonych w wersjach wczeniejszych lub umoliwiaj one wydajniejsz prac
urzdzenia, naley dba o to, aby aktualizowa sterowniki urzdze zainstalowanych w komputerze.
W tym celu naley:
1. Uruchomi Menedera Urzdze.
Innym sposobem otworzenia Menedera urzdze jest zaznaczenie obecnej w menu Start ikony Mj komputer, nacinicie
prawego przycisku myszki i z menu kontekstowego wybranie opcji Waciwoci. W oknie dialogowym Waciwoci systemu
naley klikn kart Sprzt, a nastpnie przycisk Meneder urzdze.
2. Zaznaczy i klikn prawym przyciskiem myszy urzdzenie, ktrego sterownik chcemy zaktualizowa.
3. Na karcie waciwoci danego urzdzenia wybra zakadk Sterownik i klikn przycisk Aktualizuj sterownik .
Uruchomiony zostanie kreator przeprowadzajcy nas przez proces aktualizacji sterownika.
Rysunek 3.2. Zakadka
waciwoci karty grafiki z
zaznaczonym przyciskiem
Aktualizuj sterownik
Rozdzia 3 Konfiguracja rodowiska uytkownika 34
Przywracanie poprzedniej wersji sterownika
Jednym z nowych rozwiza systemu Windows XP jest moliwo atwego przywrcenia poprzedniej wersji sterownika. Jeeli po
zainstalowaniu nowej wersji sterownika dla danego urzdzenia okazao si, e urzdzenie nie dziaa prawidowo, moemy,
wybierajc dostpn na karcie waciwoci danego urzdzenia opcj Przywr sterownik , przywrci poprzedni, sprawdzon
wersj sterownika danego urzdzenia. Jest to moliwe, dlatego e system Windows XP automatycznie wykonuje kopi wszystkich
nadpisywanych przez uytkownika plikw systemowych. Mechanizm przywracania poprzedniej wersji sterownikw wykorzystuje
zarwno utworzone w ten sposb kopie plikw, jak i pliki instalacyjne systemu. Tak wic podczas przeprowadzania tej operacji
prawdopodobnie zostaniemy poproszeni o udostpnienie pyty instalacyjnej systemu operacyjnego.
Podpisywanie sterownikw
Poniewa prba zainstalowania sterownikw, ktre nie s w 100% zgodne z systemem operacyjnym moe prowadzi do wielu
problemw (zaczynajc od wadliwie dziaajcego urzdzenia, a na awarii caego systemu koczc), firma Microsoft podpisuje
cyfrowo te sterowniki, ktre przeszy testy zgodnoci przeprowadzone w jej laboratoriach. Podpis taki gwarantuje, e dana wersja
sterownika jest zgodna z systemem operacyjnym oraz e zainstalowany sterownik nie zostanie przypadkowo zastpiony podczas
zmiany w konfiguracji systemu.
Domylnie, system Windows XP jest skonfigurowany tak, aby ostrzega przed prb zainstalowania nie podpisanego sterownika.
Ustawienia te mona zmieni, tak jak zostao to pokazane na rysunku 3.3. Aby wywoa zakadk Opcje podpisywania
sterownikw , naley:
1. Zaznaczy dostpn z menu Start ikon Mj komputer .
2. Z menu kontekstowego wybra opcje Waciwoci . Na zakadce Sprzt znajduje si przycisk Podpisywanie
sterownikw kliknicie go spowoduje wywoanie danej zakadki.
Rysunek 3.3. Wybierajc opcj

Zablokuj mamy pewno, e w
systemie nie zostan
zainstalowane niesprawdzone
sterowniki
Konfiguracja rodowiska uytkownika

rodowisko uytkownika systemu Windows XP zosta gruntownie zmienione zarwno w porwnaniu z systemami Windows 9x, jak i
Windows 2000.
Najwikszemu przeobraeniu wrd elementw pulpitu ulego menu Start oraz pasek zada. Obecnie menu Start skada si z
dwch czci. Pierwsza zawiera ikony domylnej przegldarki stron WWW i domylnego programu pocztowego oraz najczciej
uruchamiane programy, druga ikony z serii Mj... oraz rozwijane menu Wszystkie Programy . Tam znajdziemy odnoniki do
zainstalowanych przez nas aplikacji. Zmienione menu Start uatwia dotarcie do najczciej uywanych aplikacji, folderw
systemowych oraz dokumentw. Technologia Web View, poprzez system powiza tematycznych i rzeczowych, umoliwia szybkie
modyfikowanie kadego elementu systemu. Obecna jest ona nawet w tak tradycyjnym elemencie interfejsu jak Eksplorator.
Na pulpicie rwnie zaszo kilka istotnych zmian. Nie znajdziemy tam ikon Mj komputer i Moje dokumenty obie
przeniesiono do menu Start . Tam te umieszczono foldery Moje obrazy i Moja muzyka . W rezultacie, po zainstalowaniu
systemu, na pulpicie znajduje si tylko jedna ikona Kosz .
Pasek zada
Pasek zada to znajdujcy si na dole okna aplikacji obszar, w ktrym wywietlane s rnorodne komunikaty. Systemowy pasek
zada domylnie zawiera: znajdujcy si w lewym rogu przycisk Start oraz umieszczony w prawym rogu zegar. Po prawej stronie
zegara wywietlane s ikony zaadowanych, ale w danej chwili nieaktywnych aplikacji (takich jak sterowniki karty graficznej,
myszki itp.). W systemie Windows XP pasek zada domylnie nie zawiera, znanego z wczeniejszych wersji systemw Windows,
paska szybkiego uruchamiania (ang. Quick Launch). Nowymi cechami paska zada systemu Windows XP s rwnie: grupowanie
ikon kilkakrotnie uruchomionych aplikacji oraz ukrywanie ikon aplikacji nieaktywnych. Kolejno skonfigurujemy wymienione cechy
paska zada.
Pasek szybkiego uruchamiania

Aby wywietli pasek szybkiego uruchamiania naley:
1. Ustawi kursor myszki na przycisku Start albo na pasku zada tak, aby nie wskazywa adnego umieszczonego na nim
elementu.
2. Nacisn prawy przycisk myszki. Wybra opcj Waciwoci . Zostanie wywietlone okno Waciwoci paska zada i
menu Start .
3. Jeeli jest to konieczne, wybra opcj Pasek zada .
4. Zaznaczy opcj Poka pasek Szybkiego uruchamiania .
5. Nacisn przycisk OK. Po lewej stronie paska zada zostanie wywietlony pasek Szybkiego uruchamiania .
albo
6. Ustawi kursor myszki na pasku zada tak, aby nie wskazywa adnego umieszczonego na nim elementu.
7. Z menu kontekstowego wybra opcj Paski narzdzi .
8. Zaznaczy opcj Szybkie uruchamianie .
Wasny folder na pasku zada

Dziki temu, e ikony umieszczone na pasku zada s atwo dostpne, uytkownik szybko i wygodnie moe np. uruchomi dany
program, czy otworzy dany folder. Tak wic, jeeli np. czsto jestemy zmuszeni przeglda folder Moje dokumenty , a na
pulpicie mamy twrczy niead zwizany z kilkunastoma uruchomionymi programami i mnstwem na szybko robionych notatek,
dobrym rozwizaniem bdzie umieszczenie ikony Moje dokumenty na pasku zada. W tym celu naley:
1. Ustawi kursor myszki na pasku zada tak, aby nie wskazywa adnego umieszczonego na nim elementu.
2. Z menu kontekstowego wybra opcj Paski narzdzi .
3. Wybra opcj Nowy pasek narzdzi... . Zostanie wywietlone okno pokazane na rysunku 3.4.
Rysunek 3.4. W Windows XP
moemy atwo doda folder do
paska zada
4. Wybra folder, ktry chcemy doda do paska zada (w tym przypadku jest to folder Moje dokumenty ). Po naciniciu
przycisku OK nawy folder pojawi si na pasku zada.
Dostosowywanie powiadomie
Windows XP ukrywa na pasku zada ikony tych aplikacji, ktre zostay uruchomione, ale s nieaktywne. Jeeli chcemy, eby ikona
programu, ktry jest czsto przez nas uywany nie zostaa ukryta, musimy zmieni domyln konfiguracje paska zada. W tym celu:
1. Ustaw kursor myszki na pasku zada tak, aby nie wskazywa adnego umieszczonego na nim elementu.
2. Nacinij prawy przycisk myszki.
3. Wybierz opcje Waciwoci . Zostanie wywietlone okno Waciwoci paska zada i menu Start .
4. Jeeli jest to konieczne, wybierz opcj Pasek zada .
5. Wybierz opcj Dostosuj . Zostanie wywietlone okno Dostosowywanie powiadomie .
6. Zmie warto opcji Zachowanie dla ulubionej aplikacji na Zawsze widoczny .
7. Nacinij przycisk OK. Okno Dostosowywanie powiadomie zostanie zamknite.
8. Nacinij przycisk OK. Od tej chwili zawsze na pasku zada znajdowa si bdzie skrt do zaadowanej aplikacji.
Rysunek 3.5. Kady element
paska moe zosta indywidualnie
skonfigurowany
W poprzednich wersjach systemu Windows jednoczesne zminimalizowanie kilku lub kilkunastu programw powodowao, e ikony
na pasku zda trzeba byo przewija a do wywietlenia ikony tej aplikacji, ktr chcielimy przywrci na pulpit. Windows XP
chroni nas przed t niedogodnoci, grupujc wielokrotnie uruchomione aplikacje i wywietlajc je jako jedn ikon z cyfr
informujca nas o faktycznej liczbie uruchomianych aplikacji. Po wybraniu takiej ikony grupy, zostanie ona rozwinita i bdziemy
mogli wybra aplikacje, ktr chcemy przywrci na pulpit. Moemy rwnie, jednym klikniecie myszki zamkn wszystkie
uruchomione aplikacje z danej grupy.
Konfiguracja paska zada za pomoc edycji rejestru systemowego

Jak widzielimy, za pomoc narzdzi graficznych moemy dostosowa prawie kady element paska zada do naszych potrzeb i
upodoba. Jednak niektre waciwoci paska zada mog zosta zmienione jedynie poprzez modyfikacje wpisw w rejestrze
systemowym.
Do edycji rejestru suy Edytor rejestru, graficzny program, ktry moemy uruchomi wpisujc w polu Uruchom... menu Start
nazw regedit .
Rejestr systemu Windows XP to hierarchiczna baza danych przechowujca informacje o kadym, najdrobniejszym aspekcie
konfiguracji systemu. Rejestr skada si z piciu gazi, kada z nich zawiera setki kluczy, podkluczy i wartoci. W rejestrze
przechowywane s m.in. dane o uprawnieniach poszczeglnych uytkownikw, zainstalowanych programach, czy konfiguracji
komputera. Ryzyko modyfikowania rejestru systemowego wie si z dwoma rzeczami: po pierwsze, przypadkowe usunicie
niektrych wartoci (nie mwic o podkluczach czy kluczach) moe skoczy si nieodwracaln awari systemu i utrat
wszystkich danych. Po drugie, zmiany w rejestrze s natychmiast uwzgldniane przez system operacyjny. Innymi sowy,
przypadkowe odebranie biecemu uytkownikowi, tj. sobie, prawa do logowania si do komputera zostanie natychmiast przez
system uwzgldnione i moemy mie powane problemy z ponownym zaogowaniem si do wasnego komputera.
Informacja o tym, czy system ma wywietla ostrzeenie o maej iloci wolnego miejsca na dysku przechowywane jest w kluczu
HKEY_CURRENT_USER\Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Policies\Explorer .
Naley znale ten klucz, a nastpnie doda now warto typu DWORD i nazwa j NoLowDiskSpaceChecks . Warto nowej
zmiennej ustawiamy na 1 i zamykamy edytor rejestru.
Rysunek 3.6. Zmodyfikowany

klucz rejestru systemowego
Menu Start
Tak jak wiele innych elementw graficznego interfejsu uytkownika, menu Start przeszo gruntown modernizacje i w systemie
Windows XP prezentuje si zupenie inaczej. Przede wszystkim zostao utworzone z wykorzystaniem technologii Web View
obiekty menu Start (skrty do programw) zostay pogrupowane tematycznie wg kilkunastu kategorii takich jak: moje miejsca
sieciowe, narzdzia administracyjne itd. Po drugie, niektre narzdzia zostay ukryte i aby je wywietli musimy zmodyfikowa
konfiguracj menu Start . Zacznijmy od wywietlenia czsto uywanych ikon: Moje miejsca sieciowe i Narzdzia
administracyjne .
Po wywietleniu okna Waciwoci paska zada i menu Start naley wybra zakadk Menu Start i klikn przycisk
Dostosuj . Po wybraniu zakadki Zaawansowane bdziemy mogli wybra, jakie ikony powinny znale si w poszczeglnych
sekcjach menu Start .
Rysunek 3.7. Domylnie, wiele
ikon nie jest wywietlanych w
menu Start
Pulpit
Windows XP umoliwia dostosowanie wygldu pulpitu i parametrw wywietlania do indywidualnych potrzeb uytkownika i
moliwoci karty grafiki oraz monitora. Poniewa konfiguracja tapety, wygaszacza ekranu czy wygldu takich elementw interfejsu
uytkownika jak okna czy przyciski od strony technicznej nie zmienia si od kilku lat, zamiast powtarzania tych samych informacji,
opiszemy wan kwesti ustawienia waciwej czstotliwoci odwieania oraz pokaemy jak, najatwiej przywrci na pulpit znane
z wczeniejszych wersji systemu ikony Mj komputer oraz Moje dokumenty .
Po ustawieniu kursora myszki na dowolnym, pustym fragmencie pulpitu, naciniciu prawego klawisza myszki i wybraniu z menu
kontekstowego opcji Waciwoci wywoamy okno waciwoci ekranu. Na zakadce Pulpit znajduje si przycisk Dostosuj
pulpit . Po jego naciniciu zobaczymy okno Elementy pulpitu (rysunek 3.8). Zaznaczenie odpowiednich opcji w sekcji Ikony
pulpitu jest najprostszym sposobem na wywietlenie na pulpicie ikonek domylnie wywietlanych na pulpicie poprzednich wersji
systemu Windows. Nowoci w Windows XP jest rwnie Kreator oczyszczania pulpitu program, ktry ma nam pomc w
utrzymaniu porzdku na pulpicie.
Kreator oczyszczania pulpitu wywietla list ikon pulpitu, ktrych nie uywano przez co najmniej 60 dni, co pozwala na usunicie
zbdnych ikon z pulpitu. Usunite ikony mona ponownie wywietli, otwierajc na pulpicie folder Nieuywane skrty pulpitu.
Rysunek 3.8. Przywrcenie ikon

Mj komputer i Moje
dokumenty na pulpit nie sprawia
wikszych problemw
Prawdopodobnie niektrzy Czytelnicy nawet t ksik czytaj opart o monitor, tak, aby nie przeszkadzaa w dostpie do
klawiatury i nie zasaniaa zbyt wielu informacji wywietlanych na ekranie. Oni wanie powinni zwrci szczegln uwag na
prawidowe ustawienie czstotliwoci odwieania ekranu warto tego parametru okrela, ile razy na sekund zostanie
odwieona (ponownie wywietlona) zawarto caego ekranu. Zasada jest prosta: im wicej, tym lepiej, z jednym tylko
zastrzeeniem prba zmuszenia monitora do pracy z czstotliwoci z poza jego zakresu moliwoci skoczy si wywietleniem
poziomych linii (mielimy szczcie, po 15 sekundach, o ile nie naciniemy klawisza OK automatycznie zostanie przywrcona
poprzednia warto) albo uszkodzeniem monitora. Nowsze monitory pozwalaj na ustawienie czstotliwoci odwieania wikszej
ni 85 Hz dla praktycznie kadej rozdzielczoci ekranu. Ustawienie czstotliwoci odwieania na 100 Hz lub wicej gwarantuje
nam uzyskanie stabilnego, nie migoccego obrazu niezalenie od tego, co bdziemy wywietla na ekranie monitora.
Rysunek 3.9. Czstotliwo
odwieania ustawia si na
zakadce Monitor
Opcje regionalne
Podstawowe parametry rodowiska pracy uytkownika mona skonfigurowa poprzez Panel Sterowania grup narzdzi
administracyjnych umieszczon w menu Start . Jedn z kategorii zada moliwych do wykonania poprzez Panel sterowania
jest ustawienie Daty , godziny , jzyka i opcji regionalnych . Po wybraniu tej kategorii, na ekranie wywietlone zostanie
okno dialogowe umoliwiajce ustawienie zegara systemowego, formatu liczb i dat oraz dodanie obsugi innych jzykw
narodowych.
Data i godzina
Po wybraniu zadania Zmie dat i godzin na ekranie zostanie wywietlone okno dialogowe umoliwiajce, oprcz ustawienia
zegara systemowego, ustawienie odpowiedniej strefy czasowej i zsynchronizowanie zegara komputera z zegarem wzorcowym.
Jeeli synchronizacja jest wczona, zegar komputera synchronizowany jest z internetowym serwerem czasu raz na tydzie.
Rysunek 3.10. Synchronizacja

czasu w systemie Windows XP
jest atwiejsza ni w
poprzednich wersjach systemu
Format liczb, walut i czasu

Poniewa w rnych krajach stosowane s odmienne formaty zapisu liczb (np. w Polsce cz uamkow oddziela si przecinkiem, a
w krajach anglojzycznych kropk), system Windows XP ustali domylne formaty tych danych na podstawie wybranego podczas
instalacji jzyka.
Ustawienia te okrelaj sposb wprowadzania i wywietlania danych nie tylko w aplikacjach systemowych, ale we wszystkich
zainstalowanych aplikacjach. Tak wic zmiana formatu np. daty krtkiej z formatu rrrr-mm-dd na dd-mm-rrrr zostanie
uwzgldniona w zainstalowanym Wordzie czy Excelu.
Obsuga dodatkowych jzykw narodowych

Po zainstalowaniu systemu Windows XP moliwe jest (w zalenoci od posiadanej wersji instalacyjnej) dodanie obsugi innych
jzykw narodowych. Lista dostpnych jzykw obejmuje, oprcz jzykw zgodnych z formatem Unicode (takich jak angielski,
niemiecki czy francuski) rwnie jzyki wschodnioazjatyckie i jzyki z pisownia od prawej do lewej.
Opcje regionalne i jzykowe
Opcje uatwie dostpu

Moemy dostosowa wygld i funkcjonalno interfejsu systemu Windows XP do potrzeb uytkownikw niedowidzcych,
niedosyszcych lub niepenosprawnych ruchowo bez potrzeby instalowania dodatkowego oprogramowania lub sprztu.
System Windows zawiera nastpujce programy i funkcje, uatwiajce prac tym uytkownikom:
Program Lupa powiksza cz ekranu, uatwiajc ogldanie.
Program Narrator korzysta z technologii zamiany tekstu na mow, aby odczytywa na gos zawarto ekranu. Jest on
przydatny dla osb niewidomych lub niedowidzcych.
Program Klawiatura na ekranie umoliwia uytkownikom ograniczonym ruchowo pisanie na ekranie za pomoc
urzdzenia wskazujcego.
Funkcje klawiatury: Klawisze stae umoliwia kolejne naciskanie sekwencji klawiszy Alt, Ctrl , Shift i Logo
Windows , Klawisze filtru wczenie funkcji spowoduje ignorowanie krtkich, powtarzajcych si nacini klawiszy,
Klawisze przeczajce po wczeniu funkcji nacinicie klawisza Caps Lock , Scroll Lock lub Num Lock bdzie
sygnalizowane komunikatem dwikowym.
Funkcje dwiku: Wartownik dwikw funkcja generujca wizualne ostrzeenia pojawiajce si w momencie
emitowania ostrzee dwikowych, Poka dwiki po wczeniu tej funkcji programy bd wywietlay podpisy
towarzyszce emitowanym dwikom.
Funkcje ekranu: Duy kontrast po wybraniu tej funkcji, system Windows XP bdzie uywa kompozycji kolorw i
czcionek uatwiajcych czytanie.
Funkcje myszy: Klawisze myszy funkcja umoliwia sterowanie kursorem myszy za pomoc klawiatury alfanumerycznej.
Rysunek 3.12. Konfigurowanie
funkcji uatwie dostpu
Meneder narzdzi pozwala sprawdza stan uatwie dostpu oraz uruchamia lub zatrzymywa program Uatwienia dostpu.
Uytkownicy z dostpem na poziomie administratora mog poleci uruchamianie programu wwczas, gdy jest uruchamiany
Meneder narzdzi. Uytkownicy mog te uruchamia programy uatwie dostpu przed zalogowaniem si na komputerze,
naciskajc na stronie powitalnej logowania klawisze logo systemu Windows + U.
Konfiguracja rodowiska systemowego

Po zainstalowaniu dodatkowych urzdze w komputerze i skonfigurowaniu rodowiska uytkownika kolej na konfiguracj
rodowiska systemu operacyjnego. Prawidowe ustawienie najwaniejszych opcji systemu zagwarantuje nam stabiln i wydajn prac
Windows XP.
Ustawienia systemowe obowizuj wszystkich zalogowanych do komputera uytkownikw. Nie ma potrzeby konfigurowania
rodowiska systemowego oddzielnie dla kadego uytkownika.
Zmienne rodowiskowe
Po wybraniu zakadki Zaawansowane okna Waciwoci systemu uzyskamy dostp do okna Zmienne rodowiskowe . To okno
dialogowe umoliwia modyfikowanie takich informacji jak np. lokalizacja folderw tymczasowych (folderw, w ktrych system
Windows XP i niektre aplikacje przechowuje tymczasowe pliki instalacyjne, konfiguracyjne itd.). Zmienne rodowiskowe mog
zosta ustawione dla danego uytkownika (grne okno pokazane na rysunku 3.13) albo dla systemy operacyjnego (okno dolne).
Zmienne systemowe ustawiane s dla wszystkich uytkownikw, ktrzy loguj si do danego komputera. W przypadku
skonfigurowania zmiennej o tej samej dla uytkownika i dla systemu, obowizywa bd ustawienia zmiennej uytkownika.
Rysunek 3.13. Moemy
zaplanowa wykorzystanie
miejsca na dysku poprzez
odpowiednie skonfigurowanie
zmiennych systemowych
Zmienne systemowe Windows XP powinny zosta okrelone poprzez okna dialogowe Zmienne rodowiskowe. Jednak, w celu
zachowania zgodnoci ze starszymi aplikacjami, zmienne te mog by definiowane w pliku Autoexec.bat. Poniewa plik ten jest
przetwarzany podczas startu systemu operacyjnego, jeeli zmienna o tej samej nazwie zostanie zdefiniowana w oknie Zmienne
rodowiskowe, warto okrelona w pliku Autoexec.bat, zostanie zastpiona now wartoci zmiennej.
Opcje uruchamiania i odzyskiwania

Konfigurujc opcje uruchamiania i odzyskiwania wpywamy na przebieg procesu uruchamiania komputera oraz reakcje systemu
operacyjnego na wystpienie bdu typu STOP nieoczekiwanego zatrzymania pracy systemu. Poniewa w systemach Windows NT,
2000 i XP raport o bdzie typu STOP wywietlany jest na niebieskim ekranie, okrela si je jako Niebieskie ekrany mierci (ang.
Blue Screens of Death).
Modyfikowanie opcji uruchamiania

Po wczeniu komputera, na ekranie monitora wywietlona zostaje lista dostpnych systemw operacyjnych. Domylnie, po upywie
30 sekund uruchamiany jest ten system operacyjny, ktrego loader zosta uruchomiony przez BIOS komputera. Loader to krtki
program umieszczony w sektorze startowym aktywnej partycji dysku twardego. Zadaniem tego programu jest uruchomienie danego
systemu operacyjnego.
Pomimo tego, e architektura systemu Windows XP jest zbudowana w oparciu na rozwizaniach znanych z systemu Windows
2000, proces uruchomienia komputera przebiega nieco inaczej. Zamiast kolejno uruchamia poszczeglne usugi systemowe i
czeka, a zostan pomylnie zainicjowane, Windows XP zakada, e usuga zostanie pomylnie uruchomiona i nie czekajc na
potwierdzenie jej uruchomienia rwnolegle uruchamia kolejne procesy systemowe. W rezultacie czas uruchamiania systemu
operacyjnego skrci si o kilkadziesit procent.
Uruchomienie systemu operacyjnego

Pomylne uruchomienie systemu Windows XP jest wynikiem dosy dugiego i skomplikowanego szeregu czynnoci. Poniej
opisalimy poszczeglne etapy tego procesu:
Etap 1 ustanowienie rodowiska pracy systemu operacyjnego. Pierwszy sektor dysku twardego, z ktrego nastpuje
uruchomienie systemu, zawiera min. gwny rekord rozruchowy (ang. Master Boot Record). Informacje odczytane z tego
sektora umoliwiaj komputerowi wczytanie plikw systemowych oraz opisuj fizyczne uporzdkowanie danych na dysku.
Program zawarty w MBR-ze lokalizuje na dysku adres pocztkowy partycji zawierajcej system operacyjny i aduje do
pamici operacyjnej kopi jej sektora rozruchowego. Etap 1. koczy przekazanie sterowania programowi (moduowi
adowania systemu operacyjnego) wczytanemu z sektora rozruchowego.
Etap 2 uruchomienie moduu adujcego. Program adujcy system operacyjny wczytuje i uruchamia pliki zapisane na
dysku. W efekcie nastpuje kompletne zaadowanie systemu operacyjnego, co koczy proces wstpnego rozruchu
komputera.
Etap 3 wybr systemu operacyjnego. Modu adujcy wczytuje plik z informacjami o zainstalowanych w komputerze
systemach operacyjnych oraz definiuje ich pooenie na dyskach twardych. W tym momencie uytkownik ma moliwo
wyboru uruchamianego systemu.
Etap 4 wykrywanie i diagnostyka sprztu. Uruchamiany jest modu rozpoznania sprztu, ktrego zadaniem jest
utworzenie listy zainstalowanych urzdze.
Etap 5 wybr konfiguracji. Modu adujcy umoliwia uruchomienie systemu operacyjnego w kilku trybach. Sposb
wywoania poszczeglnych trybw zaley od wybranego systemu operacyjnego. Moe polega na podaniu dodatkowych
parametrw przy wywoaniu systemu operacyjnego lub wyborze pozycji z wywietlanej na ekranie listy. Specjalne tryby
su z reguy do celw diagnostycznych lub ograniczenia dostpu do komputera.
Etap 6 adowanie jdra systemu. Na tym etapie modu adowania wczytuje do pamici plik (lub pliki) zawierajcy jdro
systemu oraz warstw oddzielenia sprztu (ang. HAL Hardware Abstraction Layer).
Etap 7 inicjalizacja jdra systemu. Etap koczcy faz uruchamiania systemu operacyjnego. Kontrola nad komputerem
zostaje przekazana systemowi operacyjnemu. Podczas inicjalizacji jdra wykonywane s nastpujce zadania:
inicjalizacja sterownikw urzdze niskiego poziomu, tzn. zaadowanych wraz z jdrem systemu,
adowanie i inicjalizacja sterownikw pozostaych urzdze,
uruchamianie programw diagnostycznych lub konfiguracyjnych,
adowanie i inicjalizacja usug skonfigurowanych jako uruchamiane automatycznie podczas startu systemu,
tworzenie pliku stronicowania na dysku twardym,
uruchamianie podsystemw systemu operacyjnego (takich jak podsystem zabezpiecze).
Etap 8 logowanie. Wywietlenie okna dialogowego logowania oznacza pomylne zainicjowanie jdra systemu
operacyjnego. Po poprawnym zalogowaniu do systemu uruchamiane jest rodowisko uytkownika.
Rysunek 3.14 przedstawia okno dialogowe Uruchamianie i odzyskiwanie . Okno wywoujemy wybierajc kolejno Mj
komputer | Waciwoci | Zaawansowane | Uruchamiania i odzyskiwanie Ustawienia . W sekcji Uruchamianie
systemu moemy okreli, ktry z dostpnych systemw operacyjnych bdzie domylnie uruchamiany, oraz po jakim czasie
domylny system zostanie uruchomiony.
Uruchamianie i odzyskiwanie
Ustawienia procesu uruchamiania systemu Windows XP przechowywana jest w pliku Boot.ini znajdujcym si w gwnym katalogu
dysku systemowego. Dla komputera z trzema systemami operacyjnymi plik Boot.ini mgby wyglda jak nastpujco:
[boot loader]
timeout=3
default=multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(1)\WINDOWS
[operating systems]
multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(1)\WINDOWS="Microsoft Windows XP Professional" /fastdetect
multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(2)\WINNT="Microsoft Windows 2000 Server" /fastdetect
c:\boot.lnx="Linux"
Poniewa rczna modyfikacja wpisw w tym pliku moe spowodowa, e aden systemw operacyjnych nie bdzie w stanie si
uruchomi, powinna by ona przeprowadzana jedynie przez osoby, ktre dokadnie rozumiej znaczenie poszczeglnych
parametrw. W powyszym przykadzie, na dwch partycjach tego samego dysku twardego znajduj si dwa systemy operacyjne
firmy Microsoft: XP Professional i 2000 Server. Dodatkowo, do pliku boot.lnx zosta zgrany sektor startowy dysku, na ktrym
zainstalowano system Linux.
Modyfikowanie opcji uzyskiwania

Opcje dostpne w sekcji Awaria systemu pozwalaj na skonfigurowanie reakcji systemu operacyjnego na bd typu STOP.
Domylnie, po wystpieniu takiego bdu informacje o bdzie zostan zapisane do dziennika systemowego, do czonkw grupy
Administratorzy zostanie poprzez sie wysany komunikat z ostrzeeniem, e dany komputer przerwa prac i system zostanie
uruchomiony ponownie.
Opcje sekcji Zapisywanie informacji o debugowaniu maj znacznie, tylko jeeli chcemy raport o bdzie wysya do
technikw firmy Microsoft. Za ich pomoc moemy okreli, jaka cz pamici operacyjnej zostanie zapisana na dysku twardym.
Plik z zapisanym stanem systemu operacyjnego w momencie wystpienia bdu krytycznego mona przesa do serwisu Microsoft
samodzielna analiza tego pliku pomimo tego, e wyjtkowo uciliwa oczywicie jest moliwa.
Wydajno
Zakadka Zaawansowane okna Waciwoci systemu zawiera sekcj Wydajno . Po naciniciu umieszczonego w tej sekcji
przycisku Ustawienia bdziemy mogli skonfigurowa opcje wpywajce na wydajno pracy systemu operacyjnego.
Jeeli system Windows XP nie dziaa tak szybko, jak bymy tego sobie yczyli, po wybraniu zakadki Efekty wizualne , moemy
ograniczy liczne efekty graficzne domylnie wykorzystywane przez system.
Jednak najwaniejsze opcje wpywajce na wydajno pracy komputera s dostpne poprzez zakadk Zaawansowane (rysunek
3.15). Jeeli nasz komputer wykorzystywany jest gwnie do uruchamiania programw, opcja Planowanie uycie procesora
powinna zosta ustawiona na Programy . Drug opcj powinny wybra te osoby, ktre wykorzystuj komputer z systemem Windows
XP jako serwer plikw lub aplikacji. Te same zasady okrelaj ustawienie wartoci parametru Uycie pamici aby
zoptymalizowa wydajno komputerw wolnostojcych lub klienckich, naley ustawi warto parametru na Programy .
Rysunek 3.15. Zaawansowane

opcje konfiguracji wydajnoci
W wikszoci przypadkw najwikszy wpyw na wydajno caego systemu bdzie jednak miaa poprawie skonfigurowana Pami
wirtualna . Naciskajc przycisk Zmie wywoamy okno dialogowe umoliwiajce zmian liczby, rozmiaru i lokalizacji plikw
stronicowania (zarezerwowanych obszarw na dysku, ktre bd uywane do symulowania pamici operacyjnej).
Dokadne zalecenia co do iloci i rozmiaru plikw stronicowania umiecilimy w rozdziale 11. Podstawow regu suc do
okrelania wielkoci pliku stronicowania podamy jednak ju w tym miejscu, poniewa domylne ustawienia systemu Windows XP jej
nie uwzgldniaj:
Rozmiar pocztkowy pliku stronicowania powinien by rwny rozmiarowi maksymalnemu.
W ten sposb zapobiegamy ewentualnej fragmentacji tego pliku, ktra pojawiaby si, gdyby system musia powikszy jego
wielko w trakcie pracy systemu w takim przypadku plik stronicowania zajmowaby rne obszary dysku twardego i czas
dostpu do tak porozrzucanego po dysku pliku ulegby dodatkowemu wydueniu.
Rysunek3.16. Przykad prawidowo
skonfigurowanego pliku
stronicowania
Instalowanie programw
Nowe programy powinny by instalowane poprzez okno dialogowe Dodawanie lub usuwanie programw jedn z kategorii
zada, ktre mog by wykonane za pomoc panelu sterowania . Po wybraniu opcji Dodaj nowe programy naley wskaza
lokalizacj programu instalacyjnego i postpowa wg wskazwek kreatora instalacji oprogramowania.
Firma Microsoft opracowaa nowy format programw instalacyjnych, format msi. Szukajc pliku uruchamiajcego instalacj
oprogramowania, zwrmy uwag nie tylko na pliki setup.exe czy install.exe, ale rwnie na pliki z rozszerzeniem .msi.
Tak przeprowadzona instalacja, w wikszoci przypadkw umoliwi nam pniej bezproblemowe odinstalowanie oprogramowania.
Dodatkowo, wywoanie okna Dodawanie lub usuwanie programw spowoduje automatyczne przeczenia komputera
penicego rol serwera usug terminalowych do trybu dodawania oprogramowania. Moemy by pewni, e w ten sposb
zainstalowane oprogramowanie bdzie dostpne dla wszystkich klientw usug terminalowych.
Rysunek 3.17. Jednym z
wielu kreatorw systemu
Windows XP jest kreator
instalowania nowego
oprogramowania
Zarzdzanie zainstalowanym oprogramowaniem

Okno dialogowe Dodawanie lub usuwanie programw zawiera przycisk Zmie lub usu programy . Po jego naciniciu na
ekranie zobaczymy list zainstalowanych programw. List programw moemy uporzdkowa wedug:
nazw programw,
ich rozmiarw,
daty ostatniego uruchomienia danego programu lub czstoci jego uycia.
Wszystkie te informacje s wywietlane na ekranie.
Po wybraniu dowolnego programu bdziemy mogli odinstalowa go z systemu operacyjnego lub (w przypadku niektrych
programw) zmieni jego konfiguracj.
umoliwiajce bezpieczne
odinstalowanie programu
Rozdzia 4.
Administracja kontami uytkownikw
Konto uytkownika jest unikalnym obiektem zawierajcym informacje o prawach, jakie posiada uytkownik i pozwala na
uzyskiwanie dostpu do zasobw sieciowych jak rwnie na logowanie do komputerw. Kada osoba, ktra regularnie korzysta z
zasobw komputerw pracujcych w rodowisku sieciowym lub autonomicznym powinna posiada konto uytkownika. Dodatkow
zalet korzystania z kont uytkownikw jest moliwo personalizacji rodowiska bez wpywu na prac i dane innych uytkownikw
komputera. Nie bez znaczenia pozostaje kwestia bezpieczestwa danych. Konta uytkownikw oraz mechanizmy nadawania
uprawnie pozwalaj na efektywne i bezpieczne korzystanie z zasobw. Istnieje kilka rodzajw kont, ktre s podzielone ze wzgldu
na ich prawa w systemie oraz przynaleno komputera do domeny lub grupy roboczej. W niniejszym rozdziale opiszemy
zagadnienia zwizane z tworzeniem i zarzdzaniem kontami uytkownikw z wykorzystaniem grup oraz nowe mechanizmy
uatwiajce prac w systemie Windows XP wykorzystujce konta uytkownikw.
Podzia kont uytkownikw

Konta uytkownikw dziel si na trzy grupy:
lokalne konta uytkownikw,
domenowe konta uytkownikw,
konta wbudowane.
Kady rodzaj ma swoje waciwoci oraz okrelone zastosowanie w systemie.
Lokalne konto uytkownika jest najczciej wykorzystywane podczas pracy w grupie roboczej lub na komputerach autonomicznych,
umoliwia uytkownikowi logowanie do komputera oraz dostp do zasobw. Poniewa konto lokalne jest tworzone w lokalnej bazie
kont SAM, umoliwia dostp do zasobw wycznie na komputerze, w ktrego bazie zostao stworzone. Aby skorzysta przez sie z
zasobw na innym komputerze, uytkownik musi posiada konto w bazie komputera, do ktrego uzyskuje dostp. Dlatego te nie
zaleca si stosowania pracy w grupie roboczej, gdy komputerw jest wicej ni 10. Wyobramy sobie sytuacj maej sieci, gdzie jest
tylko piciu uytkownikw, kady z nich posiada wasny komputer, lecz z pewnych wzgldw musi logowa si od czasu do czasu
do wszystkich komputerw. Aby zrealizowa ten scenariusz, na kadym komputerze musi by stworzone konto uytkownika dla
wszystkich piciu osb, czyli w sumie 25 kont. Jeeli uytkownik zmieni haso do konta na jednym z komputerw nie zostanie ono
automatycznie zmienione na pozostaych czterech i moe doj do sytuacji, w ktrej uytkownik bdzie zmuszony pamita pi
hase oraz to, do ktrego komputera pasuj. Jeli sie jest tak maa, jak opisywana, mona ni administrowa mimo pewnych
niedogodnoci. Gdyby jednak komputerw byo wicej ni 10, staje si to wprost niemoliwe.
Domenowe konto uytkownika jest wykorzystywane wycznie wtedy, gdy komputer pracuje w domenie. Konta domenowe s
zakadane przez administratora domeny w usudze Active Directory. Konto domenowe umoliwia logowanie do domeny, co
oznacza, e podczas logowania do komputera po wpisaniu przez uytkownika swojej nazwy i hasa dane te s przesyane przez sie
do kontrolera domeny, ktry autoryzuje uytkownika, sprawdzajc baz kont, czyli Active Directory. Dziki temu mechanizmowi
uytkownik, posiadajc pojedyncze konto, moe uzyskiwa dostp do dowolnych zasobw w caej domenie.
Wbudowane konta uytkownikw s tworzone automatycznie podczas instalacji Windows XP lub podczas instalacji kontrolera
domeny po to, aby umoliwi wykonywanie zada administracyjnych w systemie. S dwa konta wbudowane, ktre nie mog by
usunite: Administrator i Go. Lokalne konta Administratora i Gocia s przechowywane w lokalnej bazie kont SAM, natomiast
domenowe konta Administratora i Gocia s przechowywane w Active Directory i powstaj podczas instalacji kontrolera domeny.
Zarzdzanie kontami
Do zarzdzania kontami uytkownikw naley ich zakadanie, usuwanie, modyfikowanie, zmiana hasa oraz szereg dodatkowych
czynnoci.
Typy lokalnych kont uytkownikw

Kademu tworzonemu kontu uytkownika zostaje przypisany jeden z dwch predefiniowanych typw: administrator komputera lub
konto z ograniczeniami. W zalenoci od metody tworzenia konta zostaje mu automatycznie lub manualnie przypisany typ. Podczas
tworzenia konta uytkownika lokalnego za pomoc apletu Konta uytkownikw z Panelu sterowania podejmowana jest
decyzja o jego typie. Gdy do tworzenia konta uywana jest konsola Zarzdzanie komputerem , zostaje ono automatycznie
przypisane do grupy Uytkownicy, co oznacza, e posiada ograniczenia.
Typ konta wynika bezporednio z jego przynalenoci do grup uytkownikw. Podzia ten prezentuje si nastpujco:
Konto z ograniczeniami to konto, ktre naley do grupy Uytkownicy i posiada nastpujce prawa:
o Zmiana obrazu skojarzonego z kontem uytkownika.
o Zmiana wasnego hasa.
o Usuwanie wasnego hasa.
Standardowe konto uytkownika nie naley do grupy kont predefiniowanych, mona je utworzy wycznie korzystajc z
konsoli Zarzdzanie komputerem . Konto standardowe musi nalee do grupy Uytkownicy zaawansowani. Przyczenie
konta do tej grupy nie jest automatyczne i musi wykona je osoba tworzca lub modyfikujca konto. Prawa przypisane do
standardowego konta to:
o Prawa, jakie posiada konto z ograniczeniami.
o Moliwo zmiany podstawowych ustawie komputera takich jak zmiana ustawie wywietlania oraz zarzdzania
energi.
Administrator komputera naley do grupy Administratorzy i posiada pene prawa zarzdzania komputerem, ktre obejmuj:
o Prawa konta standardowego.
o Tworzenie, zmiana i usuwanie kont uytkownikw.
o Zmiany w konfiguracji komputera.
o Dostp do wszystkich plikw na komputerze.
o Instalacja sprztu i oprogramowania.
Tworzenie lokalnych kont uytkownikw

Poniewa do utworzenia konta domenowego niezbdne jest Active Directory, ktre obsugiwane jest przez Windows 2000 Server, co
wykracza po za zakres tematyczny niniejszej ksiki, opiszemy tylko tworzenie kont lokalnych.
Pierwsze lokalne konto uytkownika powstaje podczas instalacji Windows XP i jest to konto Administrator, dla ktrego uytkownik
w trakcie instalacji podaje haso. Nastpne konta mona utworzy zaraz po instalacji, kiedy wywietlany kreator proponuje zaoenie
kont dla uytkownikw komputera. Wszystkie konta utworzone w ten sposb otrzymuj uprawnienia administratora komputera oraz
puste haso. Puste haso oraz maksymalne prawa, jakie otrzymuj konta sprawiaj, i nie jest to zalecana metoda tworzenia kont
uytkownikw lokalnych. Jeli jednak zostanie ona wykorzystana, naley moliwie szybko zmieni typ kont na konto z
ograniczeniami. Aby to zrobi, wykonaj nastpujce czynnoci:
1. Zaoguj si na uytkownika, ktry pozostanie administratorem komputera.
2. W Panelu sterowania uruchom Konta uytkownikw.
3. Kliknij Zmie inne konto.
4. Nastpnie kliknij konto, ktrego typ chcesz zmieni.
5. Kliknij Zmie typ konta.
6. Wybierz opcj Ograniczone i kliknij przycisk Zmie typ konta.
Jeeli w systemie jest tyko jedno konto administratora komputera, Windows XP blokuje moliwo zmiany jego typu na konto z
ograniczeniami do momentu utworzenia innego konta administracyjnego.
Rozdzia 4 Administracja kontami uytkownikw 50
Podczas pracy w systemie Windows XP moliwe jest tworzenie nowych kont z wykorzystaniem trzech metod. Metody te rni si
interfejsem uytkownika oraz moliwociami. Pierwszy sposb, zalecany dla pocztkujcych uytkownikw, polega on na
wykorzystaniu apletu Konta uytkownikw z Panelu sterowania .
Rysunek 5.1. Konta

uytkownikw Strona
gwna
Aby utworzy konto uytkownika, wykonaj nastpujce czynnoci:

1. Otwrz Panel sterowania.
2. Uruchom aplet Konta uytkownikw.
3. Kliknij Utwrz nowe konto.
4. Na kolejnym ekranie wpisz nazw tworzonego konta i kliknij Dalej.
5. Przeczytaj informacje o dostpnych typach kont i wybierz odpowiednie dla tworzonego uytkownika.
Dla wikszoci uytkownikw komputera zalecane jest konto Ograniczone.
6. Kliknij Utwrz konto.
Jeeli komputer pracuje w domenie, wygld i sposb obsugi apletu Konta uytkownikw jest inny. W oknie Konta
uytkownikw na karcie Uytkownicy prezentowane s lokalne oraz domenowe konta uytkownikw, ktre otrzymay
uprawnienie do korzystania z komputera. Konta domenowe s wyrnione inn ikon. Na rysunku 5.2 pokazane s trzy konta, dwa
pierwsze to konta lokalne natomiast konto trzecie, ktrego ikona przedstawia gow na tle globu to konto domenowe. Nie naley
sugerowa si tym, e przy wszystkich kontach w kolumnie Domena widniej wpisy. Dwa pierwsze wpisy to nazwa komputera, w
ktrego lokalnej bazie kont SAM zostay utworzone konta, trzeci wpis to waciwa nazwa domeny, w ktrej pracuje komputer.
Rysunek 5.7. Wygld okna
Konta uytkownikw, gdy
komputer pracuje w domenie
Po wybraniu przycisku Dodaj administrator komputera ma moliwo wskazania kont domenowych, ktre bd miay dostp do
komputera.
Dodanie konta domenowego nie jest rwnoznaczne z tworzeniem konta. Jest to tylko wskazanie istniejcego konta i nadanie
uprawnie.
Jeli znana jest nazwa konta uytkownika, ktremu ma zosta nadane prawo korzystania z komputera, mona wpisa t nazw oraz
domen konta. Lub, jeeli nazwa uytkownika jest nieznana, mona skorzysta z przycisku Przegldaj w celu zlokalizowania
uytkownika w domenie. Posugiwanie oknem Wybierania obiektw domenowych zostao opisane dalej w tym rozdziale. Po
wskazaniu prawidowego konta domenowego naley zdecydowa o poziomie uprawnie, jakie zostanie mu nadane. Moliwe wybory
to:
Uytkownik standardowy ,
Uytkownik z ograniczonym dostpem ,
Inny .
Wybierajc Inny naley wybra grup uytkownikw, do ktrej bdzie naleao konto domenowe. Wykorzystujc przycisk Usu na
karcie Uytkownicy mona usun konto. Jeeli jest to konto lokalne, zostanie ono usunite z lokalnej bazy kont SAM, jeeli
domenowe, to nie zostanie usunite z Active Directory, lecz tylko z listy kont domenowych, ktre mog korzysta z komputera.
Wybierajc przycisk Waciwoci administrator komputera moe ustawi poziom dostpu, jaki bdzie posiada uytkownik,
wybierajc odpowiednie opcje. Modyfikujc waciwoci konta lokalnego dodatkowo mona zmieni jego nazw, imi i nazwisko
oraz opis.
Kolejny sposb zakadania uytkownikw lokalnych wykorzystuje konsol MMC (ang. Microsoft Management Console). Zakadanie
uytkownika z wykorzystanie konsoli MMC odbywa si identycznie niezalenie od przynalenoci komputera. Wysok
funkcjonalno konsoli osignito dziki zastosowaniu mechanizmu dodawania Przystawek. Zasady korzystania z konsoli MMC
zostay opisane w dalszej czci ksiki. Aby zaoy konto uytkownika z wykorzystaniem konsoli MMC:
1. Panelu sterowania otwrz grup Narzdzia administracyjne.
2. W oknie Narzdzia administracyjne dwukrotnie kliknij na Zarzdzanie komputerem . Zostanie uruchomiona
konsola Zarzdzanie komputerem .
Alternatywn metod uruchamiania konsoli Zarzdzanie komputerem jest kliknicie prawym przyciskiem myszy na Mj
komputer w menu Start lub na pulpicie oraz wybranie z menu podrcznego Zarzdzaj.
Jeeli podczas pracy w domenie w oknie Konta uytkownikw na karcie Zaawansowane klikniesz przycisk
Zaawansowane, otworzy si konsola Uytkownicy i grupy lokalne, ktra zawiera przystawk do obsugi kont
uytkownikw identyczn z t, ktra jest elementem konsoli Zarzdzanie komputerem.
3. W lewej czci okna tzw. drzewie konsoli wybierz i rozwi przystawk Uytkownicy i grupy lokalne.
4. Kliknij na Uytkownicy , w okienku po prawej stronie tzw. oknie szczegw pojawi si lista kont uytkownikw, jakie
ju zostay utworzone w Twoim komputerze.
Rysunek 5.8. Lista

uytkownikw komputera
lokalnego
5. Kliknij prawym przyciskiem myszy puste pole w oknie szczegw lub folder Uytkownicy w drzewie konsoli. Pojawi si
menu podrczne.
6. W menu podrcznym wybierz Nowy uytkownik
7. W oknie Nowy uytkownik wypenij odpowiednie pola:
a. Nazwa uytkownika unikalna nazwa konta uytkownika uywana do jego identyfikacji. Nie moe si
powtrzy w obrbie lokalnej bazy kont SAM. Nie moe zawiera nastpujcych znakw: " / \ [ ] : ; | = , + * ? < >.
Maksymalna dugo wynosi 20 znakw.
b. Pena nazwa nazwa uytkownika wywietlana w konsoli MMC.
c. Opis miejsce na wpisane opisu uytkownika lub konta. Pole to jest informacyjne.
d. Haso tutaj wpisz haso dla konta.
e. Potwierd haso wpisz haso ponownie w celu uniknicia pomyki.
8. Nastpnie skonfiguruj opcje konta, do ktrych naley:
f. Uytkownik musi zmieni haso przy nastpnym logowaniu wymusza zmian hasa podczas
pierwszego logowania. Wczenie tej opcji wyklucza dwie nastpne.
g. Uytkownik nie moe zmieni hasa odbiera osobie korzystajcej z konta moliwo zmiany hasa.
h. Haso nigdy nie wygasa nadpisuje ustawienie Maksymalny okres wanoci hasa konfigurowane w
Zasadach grupy. Okrela, e haso nigdy nie traci swojej wanoci.
i. Konto jest wyczone wycza konto. Wyczenie konta nie powoduje jego usunicia, gdy konto jest
wyczone nie mona go wykorzysta do logowania.
9. Kliknij Utwrz.
Ostatnim sposobem zakadania kont uytkownikw jest wykorzystanie Wiersza polece (ang. Command line). Ta metoda jest
szczeglnie przydatna, kiedy musimy zaoy kilka kont uytkownikw na rnych komputerach. W tym celu naley napisa
odpowiedni plik wsadowy tworzcy konta. W pliku tym powinna zosta wykorzystane polecenie net user, dziki ktremu mona
zakada konta. Poniej prezentujemy skadni polecenia, ktre mona wykorzysta w pliku wsadowym lub bezporednio w Wierszu
polece.
net user nazwa_konta haslo_konta_ /add
Powysze polecenie zakada uytkownika lokalnego nazwa_konta z hasem: haso_konta.
Modyfikowanie kont
Uytkownik z uprawnieniami administratora, tworzc konta dla innych osb ma dostp do zmiennej iloci parametrw konta. Ilo
dostpnych parametrw jest zalena od wybranej metody tworzenia kont, lecz nawet, jeli administrator wybierze metod najbardziej
zaawansowan, czyli przystawk Uytkownicy i grupy lokalne nie moe od razu ustawi wszystkich parametrw. Jest to
dopiero moliwe podczas modyfikacji ustawie konta. Aby mie dostp do wszystkich ustawie konta:
1. Zaoguj si na konto administratora komputera.
2. Uruchom konsol Zarzdzanie komputerem.
3. W drzewie konsoli rozwi folder Uytkownicy i grupy lokalne.
4. Kliknij folder Uytkownicy.
5. Prawym przyciskiem kliknij konto, ktrego ustawienia chcesz modyfikowa, z menu podrcznego wybierz Waciwoci.
6. Na ekranie pojawi si okno Waciwoci konta.
Rysunek 5. 9. Okno suce do

modyfikacji ustawie konta
uytkownika
7. Zmie ustawienia i kliknij przycisk OK.

Na karcie Oglne okna Waciwoci konta znajduj si te same parametry, ktre zostay opisane wczeniej w tym rozdziale w
procedurze tworzenia konta uytkownika za pomoc konsoli Zarzdzanie komputerem . Jedynym nowym parametrem jest Konto
jest zablokowane , ktry nie jest wczany manualnie, lecz automatycznie po okrelonej w ustawieniach bezpieczestwa
komputera iloci nieudanych prb logowania. Jeeli konto zostanie zablokowane, tylko osoba posiadajca uprawnienia
administratora komputera moe je odblokowa wyczajc opcj.
Na karcie Czonek grupy znajduje si lista grup, do ktrych naley modyfikowane konto. Aby doda konto do nowej grupy:
1. Na karcie Czonek grupy kliknij przycisk Dodaj.
2. Jeli znasz nazw grupy, do ktrej chcesz doda konto, wpisz j w pole tekstowe Wprowad nazwy obiektw do
wybrania (przykady) i kliknij Sprawd nazwy.
3. Jeeli wpisae poprawn nazw grupy, tekst zostanie uzupeniony o nazw komputera.
Na przykad jeeli wpisae grup Administratorzy, a Twj komputer nazywa si WindowsXP, powinien pojawi si
nastpujcy tekst: WindowsXP\Administratorzy
lub
Jeeli nie znasz nazwy grupy, wybierz przycisk Zaawansowane i kliknij Znajd teraz . Zobaczysz list wszystkich
dostpnych grup. Zaznacz t, ktra Ci interesuje i kliknij OK.
4. Zamknij okno, klikajc przycisk OK.
5. Jeli nie wprowadzasz innych modyfikacji konta, kliknij OK, aby zamkn Waciwoci konta .
Aby usun konto z grupy:

1. Na karcie Czonek grupy wybierz grup, z ktrej chcesz usun konto.
2. Kliknij Usu .
3. Klikni OK, aby zamkn okno Waciwoci konta
Ostatnia karta to Profil , na ktrej znajduj si parametry dotyczce lokalizacji profilu uytkownika, skryptu logowania oraz
folderu macierzystego.
Profil uytkownika to zbir ustawie rodowiska pracy, do ktrego zaliczamy ustawienia pulpitu, menu Start , ustawienia aplikacji,
folder Moje dokumenty , pliki cookies.
Domylnie profile uytkownikw Windows XP s przechowywane na partycji rozruchowej w folderze Documents and Settings, w
ktrym kady uytkownik cho raz zalogowany do komputera, posiada swj folder o nazwie zgodnej z nazw uytkownika. S to
profile lokalne przechowywane lokalnie na stacji.
Drugi rodzaj profili to profile wdrujce inaczej nazywane mobilnymi (ang. Roaming User Profile) najczciej wykorzystywane
podczas pracy w domenie, lecz nie tylko. Profile mobilne s przechowywane w sieciowym udziale (udostpnionym folderze), do
ktrego uytkownik ma dostp z kadego komputera pracujcego w sieci, podczas gdy profil lokalny dostpny jest wycznie
podczas pracy na komputerze, gdzie nastpio pierwsze logowanie uytkownika i zwizane z tym utworzenie profilu, ktry powstaje
przy pierwszym logowaniu. Jeeli uytkownik korzystajcy z profilu lokalnego zmieni ustawienia zapisywane w profilu na swoim
komputerze, a nastpnie zaloguje si do innego komputera, jego ustawienia nie bd dostpne, aby mona byo korzysta z tych
samych ustawie profilu przy wszystkich komputerach w sieci, naley korzysta z profili mobilnych. Podczas gdy uytkownik loguje
si do komputera na konto, dla ktrego zosta okrelony profil mobilny, profil ten jest cigany przez sie do komputera lokalnego i
wykorzystywany podczas pracy. Gdy uytkownik wyloguje si z komputera, wszelkie zmiany w ustawieniach zostan zapisane w
udostpnionym folderze, gdzie przechowywany jest profil. Zarzdzanie profilami odbywa si za pomoc karty Zaawansowane okna
Waciwoci systemu wywoywanego przez dwukrotne kliknicie ikony System w Panelu sterowania . Aby zarzdza
profilami, naley klikn przycisk Ustawienia w polu Profile uytkownika .
Rysunek 5.10. Okno Profile
Uytkownika
W oknie Profile uytkownika mona przeglda list istniejcych profili ich rozmiarw, typu oraz czasu ostatniej modyfikacji. W
przypadku wybrania profilu mobilnego mona zmieni jego typ na lokalny. Aby to zrobi:
1. Wybierz profil mobilny.
2. Kliknij przycisk Zmie typ.
3. W oknie Zmienianie typu profilu wybierz Profil lokalny
4. Kliknij OK.
Inne operacje, ktre mona wykona to usunicie profilu oraz kopiowanie do innej lokalizacji.
Skrypt logowania to plik wykonywalny najczciej napisany w jednym z obsugiwanych jzykw skryptowych np. Visual Basic
Script Edition lub plik wsadowy. Skrypt ten jest uruchamiany podczas kadego logowania uytkownika, ktremu zosta przypisany i
moe suy do automatycznego przeprowadzania dodatkowej konfiguracji.
Folder macierzysty to miejsce, gdzie uytkownik przechowuje swoje dane, mona go skonfigurowa jako ciek lokaln lub
podczy jako dysk sieciowy. Najczciej wykorzystywana jest druga moliwo, aby uytkownik mg korzysta ze swojego folderu
macierzystego jak z dysku dostpnego np. z poziomu okna Mj komputer .
Rysunek 5.11. Karta Profil

okna Waciwoci
uytkownika
Aby zmieni ustawienia na karcie Profil:

1. W oknie Waciwoci kliknij na kart Profil.
2. W polu cieka profilu wpisz ciek lokaln lub sieciow ciek UNC (ang. Universal Naming Convention) do
katalogu, w ktrym bdzie przechowywany profil uytkownika.
Przykad
c:\Profile\Kot Filemon lub \\Serwer\Nazwa_udzialu\nazwa_uzytkownika . Jeeli nie istnieje katalog o

podanej nazwie, zostanie on zaoony podczas pierwszego logowania uytkownika.
Podczas wpisywania lokalizacji sieciowej naley si upewni, czy nazwa serwera i nazwa udziau s prawidowe. Do udziau
wszyscy uytkownicy, ktrych profile bd w nim przechowywane powinni mie minimalne uprawnienie Zapis i wykonanie.
Istnieje moliwo uywania zmiennej %username%, zamiast wpisywania nazwy uytkownika, ktra moe by duga lub
skomplikowana. Po potwierdzeniu operacji przyciskiem OK lub Zastosuj zmienna zostanie automatycznie zastpiona
nazw uytkownika. Windows XP automatycznie nadaje uprawnienie Pena kontrola dla waciciela profilu oraz systemu. Ma
to miejsce wycznie na partycji NTFS.
3. W polu Skrypt logowania wpisz lokalizacj skryptu, ktry ma by uruchamiany podczas logowania na konto.
4. W pole cieka lokalna wpisz ciek do folderu na dysku lokalnym
lub
wybierz opcj Podcz , wska liter dysku, na jak zostanie zamapowany folder macierzysty nastpnie podaj ciek UNC
do udziau sieciowego.
Podobnie jak w przypadku profilu mona uywa zmiennej %username%, ktra dziaa w ten sam sposb.
Zmiana obrazu skojarzonego z kontem

Kade konto uytkownika lokalnego na komputerze pracujcym w grupie roboczej posiada skojarzony ze sob obraz, ktry jest
wywietlany na ekranie logowania oraz w menu Start . Konto moe zosta skojarzone z obrazem predefiniowanym lub dowolnym
zdjciem w jednym z rozpoznawanych formatw plikw obrazw. Aby zmieni obraz dla Twojego konta, kliknij na ten obraz w
menu Start , co spowoduje otwarcie okna sucego do zmiany obrazw. Alternatywn metod jest uruchomienie apletu Konta
uytkownikw , wybranie konta do zmiany obrazu i kliknicie opcji Zmie mj obraz.
Praca z hasami
Tworzenie hasa
W zalenoci od wybranej metody tworzenia konta uytkownika lokalnego Windows XP daje moliwo utworzenia hasa
uytkownika podczas tworzenia konta lub nie bdzie takiej moliwoci. W przypadku kont, ktre nie posiadaj skonfigurowanego
hasa, mona wykorzysta aplet Konta uytkownikw , aby stworzy haso. W tym celu naley wybra konto, dla ktrego bdzie
tworzone haso oraz klikn Utwrz haso , po czym wpisa haso dla konta. Aby usun haso, naley ponownie wybra konto i
klikn Usu haso.
Zmiana hasa dla wasnego konta

Ze wzgldw bezpieczestwa haso konta uytkownika powinno by zmieniane moliwie czsto. Jeeli osoba niepowoana wejdzie w
posiadanie hasa innego uytkownika, moe uzyska dostp do zasobw i usug, do ktrych nie powinna mie dostpu.
Niezmienianie hasa umoliwi tej osobie dostp przez dowolnie dugi okres czasu, natomiast gdy haso jest zmieniane, co pewien
czas (np. 2 tygodnie) po zmianie hasa dostp zostanie zablokowany. Aby zmieni haso na komputerze pracujcym w domenie:
1. Nacinij kombinacj klawiszy ALT+CTRL+DEL, aby wywoa okno Zabezpieczenia systemu Windows.
2. Kliknij przycisk Zmie haso otworzy si okno Zmienianie hasa.
3. Wpisz stare haso oraz dwukrotnie nowe haso i zatwierd klikajc OK.
4. Kliknij Anuluj.
Lub jeeli komputer pracuje w grupie roboczej:
1. Uruchom Konta uytkownikw.
2. Kliknij na swoje konto.
3. Kliknij Zmie moje haso.
4. Wpisz stare haso i dwukrotnie nowe.
5. Zatwierd przyciskiem Zmie haso.
Resetowanie hasa dla dowolnego konta
W przypadku gdy uytkownik zapomnia swojego hasa, moe poprosi administratora komputera o zresetowanie hasa dla kona
uytkownika. Istniej trzy metody resetowania hasa. Pierwsza z nich dziaa na komputerach pracujcych w domenie:
1. Otwrz okno Konta uytkownikw.
2. Na karcie Uytkownicy wybierz konto dla ktrego chcesz zresetowa haso.
3. Kliknij przycisk Resetuj haso
4. W oknie Resetowanie hasa wpisz dwukrotnie nowe haso i zatwierd zmian przyciskiem OK.
Druga metoda wykorzystuje przystawk Uytkownicy i grupy lokalne konsoli Zarzdzanie komputerem i mona jej
uywa pracujc w domenie oraz grupie roboczej.
1. W oknie szczegw konsoli wybierz konto uytkownika.

2. Kliknij prawym przyciskiem myszy i z menu podrcznego wybierz Ustawianie hasa
3. Przeczytaj ekran ostrzegawczy i kliknij Kontynuuj.
4. Wpisz dwukrotnie nowe haso i zatwierd zmiany przyciskiem OK.
Trzecia metoda moe by wykorzystywana tylko wtedy, gdy komputer pracuje w grupie roboczej.
1. Otwrz Konta uytkownikw.

2. Kliknij na konto, ktrego haso chcesz zmieni.
3. Wpisz nowe haso dwukrotnie.
4. Zatwierd przyciskiem Zmie haso.
Kopia zapasowa i odtwarzanie hase

Zapominanie hasa jest czstym problemem uytkownikw. Aby zapobiec sytuacji, w ktrej ze wzgldu na zapomniane haso nie
mona si zalogowa do komputera, system Windows XP zosta wyposaony w Kreator odzyskiwania hasa. Pozwala on
uytkownikowi na stworzenie Dysku resetowania hasa.
Uytkownik moe tworzy kopi zapasow wycznie hasa do konta, na ktre jest zalogowany.
Nastpujca procedura opisuje proces wykonywania kopii zapasowej hasa:

1. W Panelu sterowania , dwukrotnie kliknij Konta uytkownikw , nastpnie wybierz swoje konto.
2. W panelu Zadania pokrewne (z lewej strony) kliknij Zapobiegaj zapominaniu hasa , aby uruchomi Kreator
przypominania hasa .
3. Kliknij Dalej.
4. W dysk wymienny. Najczciej bdzie to dyskietka 3,5".
Kopia zapasowa moe by przechowywana tylko na dysku wymiennym.

5. Na kolejnym ekranie wpisz haso biecego konta i kliknij Dalej
6. Kliknij Dalej , a nastpnie Zakocz
Podczas logowania do systemu, gdy uytkownik wpisze nieprawidowe haso, pojawia si komunikat przypominajcy, e moe
skorzysta z Dysku resetowania hasa. Aby go uy, wystarczy klikn odpowiedni odnonik, nastpnie woy Dysk resetowania
hasa oraz wpisa dwukrotnie nowe haso i opcjonalnie now wskazwk do hasa.
Rysunek 5.12. Komunikat
przypominajcy o moliwoci
uycia dysku resetowania
hasa
Konfigurowanie i wykorzystanie grup

Informacje oglne
Grupy su do czenia uytkownikw w celu atwiejszego zarzdzania uprawnieniami. Typowym przykadem wykorzystania grup
jest sytuacja, gdy kilku uytkownikw potrzebuje dostpu do tych samych zasobw. W takim przypadku naley utworzy grup,
doda do niej czonkw (konta uytkownikw) i nada uprawnienia do zasobw grupie, a nie bezporednio uytkownikom, poniewa
uytkownicy przejmuj prawa, ktre zostay nadane grupie. W przypadku, gdy zostanie utworzone nowe konto uytkownika, ktre
powinno mie takie same uprawnienia jak pozostali, wystarczy doda tego uytkownika do ww. grupy, aby otrzyma stosowne
uprawnienia. Uytkownicy mog by czonkami wielu grup jednoczenie, co pozwala w elastyczny sposb zarzdza grupami i
uytkownikami.
Podobnie jak konta uytkownikw, rwnie grupy dzielimy na lokalne i domenowe. Grupy lokalne s tworzone w lokalnej bazie
kont SAM komputera, a zakres ich dziaania obejmuje wycznie komputer lokalny. Grupom lokalnym mona przypisywa
uprawnienia do zasobw lokalnego komputera. Grupy domenowe s tworzone w usudze Active Directory na kontrolerze domeny.
Zarzdzaniem grupami domenowymi zajmuje si administrator domeny.
Istnieje jeszcze jeden rodzaj grup, s to grupy specjalne, ktrymi nie mona zarzdza tak jak pozostaymi. Czonkostwo w grupach
specjalnych jest automatyczne, co oznacza, e administrator komputera nie moe dodawa czonkw grupy, lecz automatycznie w
okrelonej sytuacji konto staje si czonkiem grupy. Na przykad czonkiem grupy Uytkownicy uwierzytelnieni staje si konto
uytkownika, ktry poprawnie przeszed przez proces autoryzacji.
Lokalne grupy wbudowane

Windows XP zawiera kilka grup lokalnych wbudowanych, czyli takich, ktre s tworzone automatycznie podczas instalacji. Mona
zarzdza tymi grupami wykorzystujc przystawk Uytkownicy i grupy lokalne konsoli MMC lub apletem Panelu
sterowania , Konta uytkownikw . Jednake w drugim przypadku moliwe jest zarzdzanie wycznie trzema grupami:
Administratorzy, Gocie oraz Uytkownicy. Aby za pomoc apletu Konta uytkownikw zmieni przynaleno konta
uytkownika do grupy, wybierz konto i kliknij Zmie typ konta , nastpnie wybierz odpowiednio dla grupy Administratorzy
Administrator komputera, dla Uytkownicy Ograniczone.
Rysunek 5.13. Zmiana typu
konta za pomoc apletu Konta
uytkownikw
Korzystajc z przystawki Uytkownicy i grupy lokalne administrator komputera ma dostp do wszystkich wbudowanych
grup oraz moliwo tworzenia i modyfikacji nowych grup. Lista grup wbudowanych oraz ich uprawnienia przedstawia si
nastpujco:
Administratorzy
Czonkowie tej grupy maj cakowit kontrol nad komputerem. Prawa, ktre nie zostay nadane grupie Administratorzy
automatycznie, kady czonek tej grupy moe sobie nada. Administratorzy mog tworzy, usuwa oraz modyfikowa konta
wszystkich uytkownikw i grup. Mog rwnie nadawa uprawnienia do wszystkich zasobw komputera. Inne prawa,
jakie posiada ta grupa to:
o Instalacja systemu operacyjnego oraz jego komponentw uwzgldniajc sterowniki, urzdzenia sprztowe, usugi
systemowe itd.
o Instalacja pakietw Service Pack oraz at hot fix.
o Naprawa systemu operacyjnego.
o Przejmowanie wasnoci obiektw.
Operatorzy kopii zapasowych
Uytkownicy nalecy do tej grupy mog tworzy i odtwarza kopie zapasowe niezalenie od posiadanych uprawnie do
plikw i folderw. Grupa ta powinna zawiera wycznie konta osb odpowiedzialnych za wykonywanie kopii zapasowych.
Gocie
Domylnie czonkowie grupy Gocie maj zablokowany dostp do dziennikw zdarze aplikacji i systemu. Po za tym
czonkowie tej grupy maj takie same prawa jak grupa Uytkownicy. Domylnie czonkiem grupy Gocie jest tylko konto
Go, ktrej jest wyczone.
Grupa usug pomocy
Czonkowie tej grupy mog pomaga w diagnozowaniu problemw z systemem. Grupa ta moe by wykorzystana przez
Centrum pomocy i obsugi technicznej podczas dostpu do komputera z sieci lub lokalnie.
Operatorzy konfiguracji sieci
Czonkowie tej grupy maj ograniczone uprawnienia administracyjne, ktre pozwalaj na konfigurowanie ustawie sieci
takich jak adres IP.
Uytkownicy zaawansowani
Grupa Uytkownicy zaawansowani posiada mniejsze prawa do systemu ni grupa Administratorzy, ale wiksze ni grupa
Uytkownicy. Domylnie czonkowie tej grupy posiadaj uprawnienia odczytu i zapisu do wikszoci katalogw systemu
operacyjnego. Uytkownicy zaawansowani mog wykonywa wiele operacji konfigurujcych system takich jak zmiana czasu
systemowego, ustawie wywietlania, tworzenie kont uytkownikw i udostpnianie zasobw. Osoby nalece do grupy
Uytkownicy zaawansowani mog instalowa wikszo oprogramowania, jednake moe doj do sytuacji, kiedy
uprawnienia tej grupy bd niewystarczajce.
Replikator
Czonkowie tej grupy maj moliwo replikowania plikw.
Uytkownicy pulpitu zdalnego
Uytkownicy kont nalecych do tej grupy mog logowa si zdalnie.
Uytkownicy
Uytkownicy maj ograniczony dostp do systemu. Domylnie czonkowie grupy Uytkownicy maj uprawnienie odczytu i
zapisu tylko do swojego profilu.
Grupa Uytkownicy, podczas gdy komputer pracuje w grupie roboczej lub autonomicznie jest nazywana uytkownicy z
ograniczeniami .
Grupa Uytkownicy zostaa zaimplementowana po to by swoim czonkom nada uprawnienia niezbdne do pracy na
komputerze, a jednoczenie zapobiega modyfikacji konfiguracji i ustawie komputera. Uytkownicy nie mog instalowa
urzdze i oprogramowania.
Praca z grupami
Praca z grupami uytkownikw polega na zmienianiu czonkostwa grup oraz nadawaniu uprawnie do zasobw grupom. Poniewa
rozdzia ten dotyczy pracy z grupami i kontami uytkownikw, poniej zostan opisane metody modyfikacji czonkostwa grup.
Nadawanie uprawnie jest opisane w dalszej czci tej ksiki. Aby zmieni list czonkw grupy:
2. W drzewie konsoli rozwi przystawk Uytkownicy i grupy lokalne.
3. Wybierz Grupy i zaznacz grup, ktr chcesz modyfikowa.
4. Kliknij j prawym przyciskiem myszy i z menu podrcznego wybierz Dodaj do grupy
5. Kliknij przycisk Dodaj
6. W oknie Wybieranie wpisz nazw konta uytkownika, ktre chcesz doda do grupy lub jeli nie znasz jego nazwy kliknij
przycisk Zaawansowane nastpnie Znajd teraz.
Jeeli do wykonania niezbdnych zada administracyjnych grupy wbudowane s niewystarczajce, administrator komputera moe
stworzy wasne grupy. Aby to zrobi:
2. W drzewie konsoli rozwi przystawk Uytkownicy i grupy lokalne.
3. Prawym przyciskiem kliknij na folder Grupy i z menu podrcznego wybierz Nowa grupa
Rysunek 5.14. Okno zakadania
grupy uytkownikw

5. Wybierz obiekt, ktry chcesz doda do grupy.
Podczas dodawania czonkw do grupy lokalnej widoczne s konta uytkownikw oraz grupy specjalne, ktre nie s
widoczne w przystawce Uytkownicy i grupy lokalne. Jeeli komputer pracuje w domenie, do grup lokalnych,
oprcz kont lokalnych, mona dodawa konta uytkownikw i grupy domenowe. Aby to zrobi, naley po wybraniu
przycisku Dodaj klikn Lokalizacje i wskaza odpowiednio domen lub komputer lokalny, z ktrych bd
wywietlane konta.
6. Kliknij dwukrotnie OK.
Rozdzia 5.
Zarzdzanie danymi na dyskach
NTFS
Wybr systemu plikw

W systemie Windows XP moemy przechowywa dane na dyskach twardych sformatowanych w jednym z trzech systemw plikw:
FAT (ang. File Allocation Table), FAT32 lub NTFS. Zanim podejmiemy decyzj, jaki system plikw bdzie w naszym przypadku
najodpowiedniejszy, musimy po krtce omwi zalety i wady tych systemw.
Sektory i jednostki alokacji

Podstawowymi terminami opisujcymi dyski twarde s sektory i jednostki alokacji. Dane na kadym dysku twardym zapisywane s
w sektorach, po 512 bajtw kady. Skoro rozmiary dyskw przekraczaj 100 GB, to na tak duym dysku utworzonych jest okoo 210
milionw sektorw. Numerowanie i ledzenie tak duej liczby sektorw moe by dla systemu plikw zadaniem przekraczajcym
jego moliwoci. W celu poprawienia wydajnoci pracy dysku twardego, sektory zostay poczone w grupy zwane jednostkami
alokacji (ang. Clusters).
Rozmiar jednostki alokacji jest rwny liczbie sektorw w tej jednostce. Poniewa jeli plik nie zapeni cakowicie jednej lub kilku
jednostek alokacji, to pozostaa cz powierzchni dyskowej jest tracona, to najefektywniejsze jest utworzenie jednostek alokacji o
rozmiarze jednego sektora.
Stopie wykorzystania dysku maleje wraz ze wzrostem rozmiaru jednostki alokacji. Z drugiej strony zwikszenie jednostki alokacji
poprawia wydajno pracy dysku twardego.
FAT
Standardowy system plikw FAT wykorzystuje adresowanie 16-bitowe, czyli moliwe jest zaadresowanie maksymalnie 65 535
jednostek alokacji. Rozmiar jednostki alokacji jest stay i zostaje okrelony na podstawie wielkoci dysku podczas jego
formatowania.
System FAT cechuje:
- maksymalny rozmiar partycji dysku mniejszy ni 2 GB.
- kompatybilno ze starszymi systemami operacyjnymi firmy Microsoft.
- maksymalny rozmiar jednostki alokacji mniejszy ni 64 KB.
Chocia wielko dysku FAT w systemie Windows XP moe przekroczy 2 GB, to poniewa rozmiar jednostki alokacji tego dysku
bdzie wikszy ni 32 KB, systemy DOS i Windows 95 nie bd miay do niego dostpu.
FAT32
Microsoft wprowadzi system plikw FAT32 w Windows 95 OSR2. System ten wykorzystuje trzydziestodwubitow tablic FAT
powikszajc maksymalny rozmiar dysku do okoo 4 GB. Wczeniejsze wersje systemw operacyjnych firmy Microsoft nie s w
stanie odczyta danych zapisanych na tak sformatowanym dysku.
Chocia teoretycznie grny rozmiaru woluminu FAT32 wynosi 8 TB, praktyczne maksymalny rozmiar woluminu FAT32 dla
Windows XP wynosi 32 GB, co umoliwia zapis caej tablicy FAT w pamici podrcznej i popraw wydajno dysku twardego.
System FAT32 cechuje:
- maksymalny rozmiar partycji dysku mniejszy ni 32 GB.
- mniejszy rozmiar tworzonych jednostek alokacji.
- rozmiar jednostki alokacji wikszy ni 4 KB i mniejszy ni 32 KB.
NTFS
W systemie plikw NT zastosowano adresowanie 64-bitowe, co teoretyczny umoliwia utworzenie dysku o wielkoci okoo 16
eksabajtw, ale w praktyce stosuje si ograniczenie maksymalnego rozmiaru woluminu do 2 TB.
System NTFS cechuje:
- maksymalny rozmiar partycji dysku przekraczajcy 32 GB.
- odporno na bdy. System Windows XP jest w stanie wykry uszkodzone sektory, przenie dane w inny obszar dysku i
oznaczy te sektory jako uszkodzone, co spowoduje, e nie bd duej uywane.
- zwikszone bezpieczestwo. Dziki nadawaniu praw do plikw oraz folderw oraz dziki moliwoci zaszyfrowania
danych przechowywanych na dyskach NTFS za pomoc mechanizmu EFS (ang. Encrypting File System)5 informacje s
chronione przed dostpem niepowoanych osb.
- zarzdzanie wolnym miejscem. Na dyskach NTFS mona zakada limity ograniczajce maksymaln ilo
przechowywanych przez danego uytkownika danych.
- lepsze wykorzystanie przestrzeni dysku. Jednostki alokacji na dysku tej samej wielkoci sformatowanym w systemie NTFS
s rednio cztery razy mniejsze ni w przypadku sformatowania dysku w systemie FAT32.
Czym jest system plikw NT?

Podstawow funkcj systemu plikw jest lokalizacja plikw. Wraz z systemem DOS pojawia si tablica alokacji plikw FAT,
ktra okrela struktur plikw i ich rozmieszczenie na dysku. Tablic FAT mona sobie wyobrazi jako map wskazujc, ktre
jednostki alokacji s w uyciu, a ktre nie i w ktrej jednostce alokacji zapisany jest dany plik.
NTFS prezentuje cakowicie odmienne rozwizanie, oparte na hierarchicznej bazie danych, tzw. gwn tablic plikw (ang. Master
File Table MFT). Pliki i foldery s reprezentowane w MFT przez rekordy zawierajce komplet informacji o kadym pliku.
Poniewa MFT jest raczej baz danych, a nie prost map jednostki alokacji, zapisane w niej jest wicej informacji ni w tablicy
FAT (np. dane o prawach poszczeglnych uytkownikw do pliku).
MFT skada si z rekordw o staej dugoci 1 KB, zapisanych w postaci tablicy. W kadym rekordzie zapisany jest zestaw
atrybutw, ktre wzite razem, jednoznacznie identyfikuj pooenie i zawarto odpowiadajcych im plikw lub folderw.
Konwersja systemu plikw

Podczas instalacji systemu Czytelnik mia moliwo wyboru systemu plikw dla poszczeglnych dyskw komputera. Jeeli
ktrykolwiek z dyskw (w tym dyski: rozruchowy i systemowy) zostay sformatowane w systemie FAT lub FAT32, mona je
skonwertowa do systemu NTFS.
Operacja odwrotna jest niemoliwa. Jedynym sposobem przywrcenia stanu poprzedniego jest ponowne sformatowanie dysku i
odtworzenie danych z kopii zapasowej. Przed konwersj koniecznie trzeba wykona archiwizacj systemu, poniewa system moe
pracowa niestabilnie lub nie wystartowa ponownie.
Konwersji dokonuje si uruchamiajc program Convert z wiersza polece. Aby skonwertowa dysk sformatowany w systemie FAT
lub FAT32 do systemu NTFS:
Z menu Start wybierz polecenie Uruchom...

W polu Otwrz wpisz cmd i nacinij Enter . Zostanie wywoany wiersz polecenia.
Wpisz polecenie convert litera_dysku: /fs:ntfs i nacinij klawisz Enter .
Jeeli konwertujesz dysk rozruchowy, zostanie wywietlony komunikat informujcy o tym, e konwersja wymaga wycznego
dostpu do dysku i zostanie przeprowadzona podczas pierwszego restartu systemu.
5
Dotyczy wycznie wersji XP Professional.
Rozdzia 5 Zarzdzanie danymi na dyskach NTFS 62
Uruchom ponownie komputer.
Rysunek 6.1. Aby wywietli

pomoc kontekstow programu
Convert, wystarczy wpisa
Convert /?. Wykonanie
polecenia pokazanego w dolnym
wierszu spowodowaoby
skonwertowanie dysku E
Algorytm konwersji NTFS

Algorytm uywany do konwersji woluminw FAT lub FAT32 do NTFS jest zaprojektowany tak, by zachowywa integralno FAT, a
do zakoczenia konwersji. Wszystkie pomocnicze dane tymczasowe s zapisywane w wolnym obszarze woluminu. Rekordy
metadanych MFT rwnie zapisywane s w wolnym obszarze dysku. Jedyn przyczyn awarii systemu przy ponownym
uruchomieniu moe by uszkodzenie sektora startowego. W tym przypadku pozostaje nam uruchomi system z instalacyjnej pyty
CD i sprbowa przywrci sprawno systemu poprzez wybranie opcji Napraw .
Microsoft podaje, e do przeprowadzenia konwersji potrzeba jest przynajmniej 5% wolnego miejsca na wybranym dysku. Z
dowiadczenia autorw wynika, e ilo wolnego miejsca nie powinna by mniejsza ni 10% powierzchni dysku.
Praca z systemem plikw NT

W celu uatwienia pracy uytkownikom przyzwyczajonym do systemw Windows 9x, ktre nie obsuguj dyskw sformatowanych w
systemie plikw NT, interfejs nowego systemu firmy Microsoft ukrywa przed uytkownikami nowe moliwoci zarzdzania plikami
i folderami. Aby mc w peni korzysta z moliwoci oferowanych przez system NTFS, trzeba zmieni domylne ustawienia systemu
Windows XP. W tym celu:
Z menu Start wybierz opcje Panel sterowania .
Kliknij ikon Wygld i kompozycje , a nastpnie kliknij ikon Opcje folderw .
Na karcie Widok w obszarze Ustawienia zaawansowane wyczy pole wyboru Uyj prostego udostpniania
plikw [zalecane] (rysunek 6.2).
Kliknij przycisk OK i zamknij Panel sterowania.
Rysunek 6.2. Aby w peni

wykorzysta moliwoci
zwizane z
przechowywaniem danych
na dyskach NTFS, naley
zmieni domylne opcje
folderw
W dalszej czci rozdziau wykorzystywa bdziemy informacje opisane w rozdziale 5., ktry by powicony zagadnieniom
tworzenia i zarzdzania kontami uytkownikw. Bez podstawowej wiedzy na temat kont uytkownikw i grup niemoliwe jest
opanowanie biecego materiau.
Tworzenie plikw i folderw

Kady plik i folder przechowywany na dysku NTFS jest wasnoci jakiego uytkownika. W wikszoci przypadkw wacicielem
obiektu jest ten uytkownik, ktry go utworzy, ale moliwe jest przekazanie prawa wasnoci innemu uytkownikowi.
Jeeli tylko posiadamy odpowiednie uprawnienia, utworzenie pliku lub folderu na dysku NTFS niczym nie bdzie si rni od
utworzenia tych obiektw na dyskach FAT. Prawa dostpu mog by nadawane dla caego dysku, wybranego folderu, a nawet
pojedynczego pliku.
Lista praw dostpu
Po zmianie domylnego widoku folderw, po klikniciu prawym przyciskiem na dowolnym dysku sformatowanym w systemie
plikw NT, lub folderze czy pliku przechowanym na dysku NTFS, z menu kontekstowego bdzie dostpna zakadka
Zabezpieczenia . Po jej wybraniu w grnej czci okna zobaczymy list grup i uytkownikw, w dolnej list uprawnie
nadanych lub odebranych danej grupie lub uytkownikowi.
Rysunek 6.3. Dobr praktyk
jest ograniczanie dostpu
uytkownikom do dysku, na
ktrym zainstalowany jest
system operacyjny
W rzeczywistoci na licie uprawnie znajduj si nie pojedyncze uprawnienia do dysku, pliku czy folderu, ale grupy uprawnie
majce uatwi zarzdzanie dostpem do danych. Nadanie kadego z uprawnie wymienionych na licie spowoduje umoliwienie
wybranemu uytkownikowi lub grupie uytkownikw wykonania pewnych operacji. Pena lista uprawnie specjalnych skadajcych
si na poszczeglne uprawnienia znajduje si w tabeli 6.1.
Tabela 6.1. Lista uprawnie i odpowiadajcych im praw do wykona okrelonych czynnoci
Pena Odczyt i Wywietlanie zawartoci folderu
Uprawnienia specjalne Modyfikacja Odczyt Zapis
kontrola wykonanie (tylko foldery)
Przechodzenie przez
x x x x
folder/Wykonywanie pliku
Wywietlanie zawartoci
x x x x x
folderu/Odczyt danych
Odczyt atrybutw x x x x x
Odczyt atrybutw rozszerzonych x x x x x
Tworzenie plikw/Zapis danych x x x
Tworzenie folderw/Doczanie
x x x
danych
Zapis atrybutw x x x
Zapis atrybutw rozszerzonych x x x
Usuwanie podfolderw i plikw x
Usuwanie x x
Odczyt uprawnie x x x x x x
Zmiana uprawnie x
Przejcie na wasno x
Synchronizowanie x x x x x x
Nadawanie i odbieranie uprawnie

Istnieje ogromna rnica pomidzy jawnym odebraniem jakiego uprawnienia (na przykad uprawnienia do odczytu) pewnej grupie
uytkownikw, a nie nadaniem tej grupie adnych uprawnie. Zwizane jest to z tym, e jeden i ten sam uytkownik moe by
czonkiem dowolnie wielu grup uytkownikw oraz z tym, e odebranie uprawnie (nadanie prawa Odmw ) jest priorytetowe i
spowoduje uniewanienie nadanego prawa Zezwalaj . Jest to jedyny wyjtek od uniwersalnej reguy, na mocy ktrej:
Uprawnienia si kumuluj. Jeeli ten sam uytkownik jest czonkiem trzech grup, z ktrych jedna ma nadane prawo do odczytu
pliku, druga do zapisu, a trzecia nie ma nadanych adnych praw, wynikowymi prawami uytkownika bd prawa do odczytu i
zapisu pliku.
Kopiowanie plikw i folderw
Aby skopiowa plik lub folder, musimy posiada co najmniej prawo odczytu do obiektu rdowego i zapisu do folderu docelowego.
Poniewa wszystkie obiekty zarwno pliki, jak foldery, dziedzicz uprawnienia od folderu nadrzdnego (lub dysku w przypadku
folderw gwnych), to podczas kopiowania i przenoszenia obiektw uprawnienia te mog ulec zmianie. Innymi sowy, po
skopiowaniu pliku z folderu Tajne i Poufne, do ktrego jedynie my mielimy uprawnienia do odczytu do folderu Publiczne, do
ktrego wszyscy maj peny dostp, wszyscy uytkownicy bd mogli odczytywa, modyfikowa a nawet skasowa nasz plik.
Kopiowane lub przenoszone pliki i foldery dziedzicz uprawnienia folderu lub dysku docelowego. Jedynym wyjtkiem jest
przeniesienie obiektw w obrbie tego samego dysku logicznego. W takim przypadku przeniesiony obiekt zachowa pocztkowe
uprawnienia.
Inspekcja dostpu do danych

Dane przechowywane na dyskach NTFS nie tylko mog by chronione przed niepowoanymi osobami moemy rwnie
monitorowa zarwno udane, jak i nieudane, prby dostpu do tych danych. W tym celu, przede wszystkim musimy wczy
domylnie wyczony Dziennik inspekcji dostpu do obiektw:
1. Uruchom menu Start | Wszystkie programy | Narzdzia administracyjne | Zasady zabezpiecze
lokalnych .
2. Jeeli zarwno w menu Start , jak i w Start | Wszystkie programy , nie znajduje si ikona narzdzi administracyjnych:
a. Kliknij prawym przyciskiem na menu Start i z menu kontekstowego wybierz opcje Waciwoci
b. Wybierz Menu Start | Dostosuj | Zaawansowane.
c. Na licie Elementy menu Start znajd pozycj Systemowe narzdzia administracyjne i zaznacz opcj
Wywietl w menu Wszystkie programy .
3. Rozwi folder Zasady lokalne i wybierz opcj Zasady inspekcji .
4. Dwukrotnie kliknij zasad Przeprowad inspekcj dostpu do obiektw . Zostanie wywietlone okno pokazane na
rysunku 6.4
5. Zaznacz opcje Sukces oraz Niepowodzenie .
6. Nacinij klawisz OK i zamknij okno konsoli Zasady zabezpiecze lokalnych .
Rysunek 6.4. Przed okreleniem

folderw, do ktrych dostp
bdziemy monitorowa musimy
wczy inspekcj dostpu do
obiektw
Teraz moemy okreli folder, do ktrego dostp bdziemy monitorowa. Okrelimy te, jakie
czynnoci (np. zapis, modyfikacja, odczyt) i ktrych uytkownikw bdziemy monitorowa. W tym
celu:
1. Zaznacz wybrany folder (na przykad folder Moje dokumenty ).
2. Kolejno wybierz Waciwoci | Zabezpieczenia | Zaawansowane | Inspekcja.
3. Nacinij przycisk Dodaj i wska grupy lub uytkownikw poddanych inspekcji.
4. W oknie dialogowym Wpis inspekcji zaznacz te czynnoci, ktre powinny by monitorowane dla
wybranej grupy lub uytkownika.
Rysunek 6.5. Tak

dokadna inspekcja,
polegajca na
monitorowaniu kadej
czynnoci dowolnego
uytkownika, moe
negatywnie wpyn na
wydajno systemu
5. Dwukrotnie nacinij przycisk OK zamykajc oba okna waciwoci folderu.
Od tej chwili zarwno udane, jak i nieudane, prby zmodyfikowania zawartoci folderu Moje dokumenty bd zapisywane w
Dzienniku zabezpiecze. Aby przejrze wpisy w tym dzienniku:
1. Uruchom menu Start | Wszystkie programy | Narzdzia administracyjne | Podgld zdarze .
2. Wybierz Dziennik Zabezpieczenia . W oknie po prawej stronie zostanie wywietlona lista zarejestrowanych zdarze.
3. Jeeli chcesz pozna wicej szczegw o konkretnym zdarzeniu kliknij na nim dwukrotnie lewym przyciskiem myszki.
Rysunek 6.6. W dzienniku
zdarze zanotowana zostaa
udana prba dostpu do pliku
szablon.doc znajdujcego si w
podfolderze monitorowanego
folderu
Kompresja i szyfrowanie danych

Kompresja plikw i folderw
Na dyskach NTFS mona kompresowa pojedynczy plik, wszystkie pliki w folderze lub wszystkie pliki na dysku. Algorytm
kompresji zachowuje rwnowag pomidzy szybkoci dziaania, a oszczdnoci przestrzeni dyskowej. Algorytm kompresji
zastosowany w systemie plikw NTFS testuje i kompresuje pliki rozpatrujc kolejno po 16 jednostek alokacji. To pozwala systemowi
przeanalizowa, czy w ogle warto kompresowa te dane.
Poniewa mechanizm kompresji plikw jest niedostpny dla jednostek alokacji wikszych ni 4 KB, system Windows XP
domylnie nie tworzy wikszych clusterw na dyskach NTFS.
W nagwku kadego pliku znajduje si znacznik kompresji. Jeli jest ustawiony, system plikw kompresuje plik przy zapisywaniu i
dekompresuje go podczas odczytywania. Foldery rwnie maj znacznik kompresji. Ustawienie znacznika kompresji folderu
powoduje ustawienie znacznikw kompresji wszystkich plikw w tym folderze. Nowe pliki utworzone w danym folderze lub pliki do
niego skopiowane take bd kompresowane.
Aby zmieni znacznik kompresji, musimy posiada co najmniej prawo zapisy do pliku lub folderu.
Nazwy skompresowanych plikw i folderw wywietlane s w oknie Eksploratora na niebiesko. Moemy wyczy wyrnianie
skompresowanych obiektw wyczajc opcj Poka zaszyfrowane lub skompresowane pliki NTFS w kolorze , dostpn z
menu Narzdzia | Opcje folderw | Widok Eksploratora.
Rozmiar skompresowanych plikw podawana jest na podstawie ich rzeczywistej wielkoci. Zwizane jest to z tym, e operacje
przeprowadzane na skompresowanym pliku, takie jak jego kopiowanie czy odczyt wymagaj jego dekompresji.
Aby skompresowa plik, folder lub dysk:

1. Kliknij prawym przyciskiem myszy na wybranym obiekcie.
2. Z menu kontekstowego wybierz opcj Waciwoci | Zaawansowane.
3. W oknie dialogowym Atrybuty zaawansowane zaznacz atrybut kompresji, tak jak zostao to
pokazane na rysunku 6.7.
Rysunek 6.7. Atrybut

kompresji jest jednym z
atrybutw zaawansowanych
obiektu
4. Nacinij przycisk OK, aby zamkn okno dialogowe Atrybuty zaawansowane.

5. Po naciniciu przycisku OK i zamkniciu okna waciwoci wybranego obiektu zostanie wywietlone okno pokazane na
rysunku 6.8.
6. Wybierz opcj Zastosuj zmiany do tego folderu , podfolderw i plikw , aby skompresowa ju zapisane w
folderze pliki.
Rysunek 6.8. Moemy okreli,

czy pliki przechowywane w
folderze, ktry kompresujemy
maja zosta skompresowane
Szyfrowanie plikw i folderw (dostpne tylko w wersji Professional)

Windows XP Professional pozwala na chronienie plikw przed pozostaymi uytkownikami komputera. W tym celu wykorzystywany
jest mechanizm EFS (ang. Encrypting File System). Pliki zaszyfrowane s dostpne, niezalenie od nadanych uprawnie, jedynie
dla ich waciciela oraz agenta odzyskiwania (domylnie agentem odzyskiwania zaszyfrowanych plikw jest administrator
komputera).
Plik moe zosta skompresowany lub zaszyfrowany. Niemoliwe jest nadanie obu atrybutw tym samym plikom.
Pliki zaszyfrowane s automatycznie deszyfrowane podczas ich kopiowania lub otwierania. W rezultacie waciciel plikw moe
pracowa z danymi, tak jakby nie byy zaszyfrowane.
Zaleca si szyfrowanie folderw, a nie poszczeglnych plikw. Zwizane jest to z tym, e pliki tymczasowe tworzone na dysku
podczas pracy uytkownika z plikiem nie s zaszyfrowane i mog by dostpne dla pozostaych uytkownikw komputera, jeeli
atrybut kompresji zosta ustawiony dla pliku, a nie folderu.
Aby zaszyfrowa plik, folder lub dysk:

1. Kliknij prawym przyciskiem myszy na wybranym obiekcie.
2. Z menu kontekstowego wybierz opcj Waciwoci | Zaawansowane
3. W oknie dialogowym Atrybuty zaawansowane zaznacz atrybut szyfrowania.
4. Nacinij przycisk OK, aby zamkn okno dialogowe Atrybuty zaawansowane.
5. Wybierz opcj Zastosuj zmiany do tego folderu , podfolderw i plikw , aby zaszyfrowa ju zapisane w
folderze pliki.
Nazwy zaszyfrowanych plikw i folderw wywietlane s w oknie Eksploratora na zielono. Moemy wyczy wyrnianie
skompresowanych obiektw wyczajc opcj Poka zaszyfrowane lub skompresowane pliki NTFS w kolorze , dostpn z
menu Narzdzia | Opcje folderw | Widok Eksploratora.
Poniewa do szyfrowania pliku wykorzystywane s informacje o koncie uytkownika, jeeli konto w wyniku nieaktywowania
systemu zostanie zablokowane, jedynym sposobem odzyskania danych bdzie aktywacja systemu i odblokowanie konta.
Po zaszyfrowaniu plikw moemy doda autoryzowanych uytkownikw6 do listy osb, ktre bd miay dostp do pliku. W tym
celu naley zaznaczy dany plik, klikn prawym przyciskiem myszy, z menu kontekstowego wybra opcje Waciwoci |
Zaawansowane | Szczegy . Zastanie wywietlone okno dialogowe pokazane na rysunku 6.9. Po naciniciu przycisku Dodaj
wywietlona zostanie lista autoryzowanych uytkownikw, z ktrej moemy wybra osob, ktrej chcemy nada prawa do pliku.
Rysunek 6.9. Po zaszyfrowaniu,

plik moe by udostpniony
wybranym, autoryzowanym
uytkownikom
Aby odszyfrowa lub zdekompresowa dysk, folder lub plik, wystarczy odznaczy nadany atrybut na zakadce waciwoci
zaawansowane obiektu.
6
Uytkownik jest autoryzowany w systemie Windows XP na podstawie osobistego certyfikatu.
Ograniczanie iloci miejsca dostpnego dla uytkownikw
Zanim opiszemy wyjtkowo przydatn waciwo systemu NTFS polegajca na limitowaniu przestrzeni dysku dla poszczeglnych
uytkownikw, pokrtce wymienimy ograniczenia implementacji tej funkcji w systemie Windows XP.
Po pierwsze, ograniczenia s przypisane do woluminu i nie mona przypisa ich do folderu.
Po drugie, ograniczenia s przypisane wacicielom plikw i nie mona przypisa ich grupom uytkownikw.
Po trzecie, czonkowie grupy Administratorzy nie podlegaj ograniczeniom.
Po czwarte, limity ogranicze s zapisywane na dysku, a nie np. w rejestrze systemu. W rezultacie, po przeoeniu
dysku do komputera z wczeniejsz wersj systemu Windows (tak, ktra potrafi odczytywa i zapisywa dane na
dyskach NTFS, np. Windows NT, z zainstalowanym dodatkiem Service Pack 4 lub nowszym), mamy dostp do
dysku, ale ograniczenia obszaru dysku nie dziaaj. Zapis danych na taki dysk moe zniszczy dane dotyczce
ogranicze.
Po pite i najwaniejsze, obsuga ogranicze wpywa na wydajno systemu.
Aby wczy i skonfigurowa ograniczanie iloci miejsca dostpnego dla uytkownikw:
1. Kliknij prawym przyciskiem myszy ikon wybranego dysku NTFS i wybierz opcj Waciwoci.
2. Na zakadce Przydzia wcz zarzdzanie przydziaami.
3. Okrel, czy uytkownicy przekraczajcy limit iloci miejsca nie bd mogli zapisywa nowych danych na dysku.
4. Zdefiniuj limit iloci miejsca i poziom ostrzee. Uytkownicy, ktrych pliki przekrocz poziom ostrzee zostan o tym
poinformowani komunikatem systemowym.
5. Po naciniciu przycisku Wpisy przydziaw bdziesz mg okreli dodatkowe limity dla wybranych uytkownikw.
Przydzia umoliwia
szybkie skonfigurowanie
limitw iloci miejsca dla
uytkownikw komputera
Odporno na uszkodzenia i wydajno

System plikw jest najbardziej krytycznym elementem systemu operacyjnego. Jeli system plikw ulegnie zniszczeniu, to nie tylko
przestanie poprawnie funkcjonowa, ale dane mog by utracone lub pomieszane w sposb, ktry nie od razu zauwaymy. Przyczyny
takiego zdarzenia mog by rne. Dysk moe ulec zniszczeniu lub mie wiele sektorw uszkodzonych. Moe nastpi zanik
zasilania na skutek awarii UPS lub braku UPS, podczas gdy informacje dotyczce systemu plikw znajdoway si w pamici
podrcznej (cache). Dlatego zalecane jest okresowe sprawdzanie poprawnoci systemu plikw.
Wydajno komputera zaley w coraz wikszym stopniu od wydajnoci dysku twardego. Szybko procesorw, kart graficznych i
czas dostpu do pamici operacyjnej wystarczaj ju z nawizk do komfortowej pracy z dowolnym programem. Wystarczy jednak
uruchomi kopiowanie duej iloci danych 7, aby wydajno komputera spada o 90% (wyjtkiem s szczliwi posiadacze dyskw
SCSI). Dlatego, dla wasnej wygody warto zadba o to, aby nie pogorszy jeszcze wydajnoci tego wskiego garda komputera.
Program Chkdsk
Sprawdzenia spjnoci systemu plikw moemy uruchomi, wybierajc Waciwoci | Narzdzia | Sprawd dla
zaznaczonego dysku, lub wpisujc polecenie wiersza polece Chkdsk . Wybierajc ten drugi sposb mamy dostp do kilku
opcji modyfikujcych proces sprawdzania.
/F Uruchamia Chkdsk w trybie automatycznego naprawiania wykrytych uszkodze. W tym trybie program musi mie wyczny
dostp do dysku, wic prba sprawdzenia dysku, na ktrym zainstalowano system operacyjny spowoduje wywietlenie pytania, czy
uruchomi sprawdzanie po pierwszym restarcie komputera.
/V Wywietla komunikaty o wykonywanych operacjach, a w przypadku sprawdzania dysku FAT lub FAT32 dugie nazwy
plikw.
7
Szczeglnie atwo to zauway, jeeli kopiowany folder ma jedynie kilkaset MB, ale zawiera kilka tysicy plikw.
/R Wykonuje pene sprawdzenie dysku w poszukiwaniu uszkodzonych jednostek alokacji. Wybr tej opcji wymusza tryb
naprawiania wykrytych uszkodze.
/L Wywietla rozmiar dziennika dysku. Podanie parametru :liczba , zmienia rozmiar tego dziennika.
/X Wymusza odczenie woluminu. Uytkownicy, ktrzy maj otwarte pliki, trac swoje dane. Wybr tej opcji wymusza tryb
naprawiania wykrytych uszkodze.
/I Pomija sprawdzenie wewntrznej spjnoci pomidzy atrybutami nazw plikw w rekordach plikw i powizanym wykazem
nazw plikw w indeksie katalogu.
/C Pomija sprawdzanie zaptle w strukturze folderw.
Defragmentacja dysku
Tak jak w przypadku szyfrowania plikw, zanim opiszemy mechanizm defragmentacji dyskw, wymienimy klika jego ogranicze:
Po pierwsze, defragmentacja nie porzdkuje pliku stronicowania, poniewa fragmentowany plik stronicowania nie tylko
znaczco obnia wydajno caego komputera, ale hamuje rwnie defragmentacj pozostaych plikw. Sfragmentowany
plik stronicowania naley usun i utworzy na nowo.
Po drugie, defragmentacja nie wpywa na MFT. Jedynym wyjciem w przypadku fragmentacji MFT jest ponowne
sformatowanie woluminu i odzyskanie plikw z kopii zapasowej.
Poniewa sfragmentowana tablica MFT dramatycznie obnia wydajno systemu, a nie jest moliwa jej defragmentacja, nie
naley dopuszcza do sytuacji w ktrej stopie sfragmentowania dysku NTFS przekracza 35%.
Po trzecie, skuteczno defragmentacji plikw skompresowanych jest znikoma. Zwizane jest to nie z samym algorytmem
defragmentacji, ale ze sposobem przechowywania i przenoszenia plikw skompresowanych.
Przed rozpoczciem defragmentacji, warto sprawdzi, czy wybrany dysk wymaga defragmentacji. W tym celu:
1. Kliknij prawym przyciskiem myszy na ikonie dowolnego dysku.
2. Z menu kontekstowego wybierz opcj Waciwoci.
3. Wybierz znajdujcy si na zakadce Narzdzia przycisk Defragmentuj.
4. Zostanie uruchomiony Defragmentator dyskw (rysunek 6.11).
5. Wybierz dysk i nacinij przycisk Analizuj.
6. Jeeli dysk wymaga defragmentacji, wybierz przycisk Defragmentuj.
7. Po zakoczeniu procesu zamknij okna programu.
W przypadku mocno sfragmentowanych woluminw konieczne bdzie kilkukrotne powtrzenie procesu defragmentacji.
Rysunek 6.11. Przed

uruchomianiem dugotrwaej
defragmentacji warto
przeanalizowa dysk
Rozdzia 6.
Internet
Czym jest internet?

Internet globalna sie komputerowa nie jest zbudowany w oparciu o jeden centralny komputer, ktry zarzdza przesyaniem
informacji. Przeciwnie udostpnione zasoby s rozrzucone pomidzy miliony pojedynczych, przyczonych do sieci komputerw.
Podstawow potrzeb uytkownikw tych komputerw jest ch komunikacji z innymi uytkownikami sieci; najlepiej eby bya to
komunikacja atwa i przystpna.
Internet w obecnych czasach to nie tylko wiele poczonych ze sob komputerw, to nowa forma porozumiewania si ludzi.
Forma, ktra udostpnia nam gigantyczne moliwoci i ktra jest w stanie zmieni obraz wiata.
Jedn z najwikszych zalet tej technologii jest jej powszechna dostpno. Uytkownicy komputerw mog si przyczy do
internetu, wystarczy e maj odpowiedni system operacyjny (na przykad Windows XP) i modem.
Windows XP umoliwia wspdzielenie poczenia internetowego. W rezultacie, aby podczy do internetu pozostae komputery
sieci lokalnej, nie trzeba kupowa dodatkowego okablowania, modemw lub innego sprztu .
Podczenie do internetu ma rwnie drug ciemn stron. Nie poddajcy si kontroli urzdnikw internet peny jest seksu,
przemocy i nielegalnych lub szkodliwych informacji. Stwarza rwnie zagroenie dla bezpieczestwa Twojego komputera. Osoby z
zewntrz mog poprzez internet wykra lub zmodyfikowa dane. Korzystanie z internetu, cho uatwiajce zachowanie
anonimowoci, wymaga (jak kada inna forma ycia spoecznego) przestrzegania podstawowych regu i zasad, w tym zasad
zwizanych z bezpieczestwem.
Z przedstawionego w poprzednim rozdziale opisu dziaania sieci komputerowej wynika raczej co dokadnie odwrotnego
koszmar i chaos narastajcy wraz ze stopniem skomplikowania sieci. Aby nad tym zapanowa, wprowadzono kilka tzw. usug
sieciowych, ktrych zadaniem jest zapewnienie atwej komunikacji z innymi uytkownikami sieci bez zbdnej znajomoci takich
danych jak: adres komputera, maska podsieci czy te trasy routingu. Oprogramowanie realizujce usugi sieciowe skada si z dwch
czci: serwera i klienta. Uytkownicy, o ile nie s administratorami sieci, nie musz zajmowa si czci serwerow
oprogramowania, dlatego w dalszych rozwaaniach dla uproszczenia szczegowo omwimy tylko wane dla klienta (uytkownika)
aspekty korzystania z usug.
Poniej opiszemy kilka podstawowych usug, z ktrymi zapewne i Ty ju zdye si spotka przy okazji surfowania w internecie.
By moe korzystae z nich, zupenie niewiadomie, nie zdajc sobie sprawy z ich istnienia.
World Wide Web (WWW)

WWW to skrt od angielskich sw World Wide Web, czyli oglnowiatowej pajczyny. WWW jest najczciej wykorzystywan
usug internetow. Dla wielu uytkownikw WWW i internet to synonimy. Jednak naprawd WWW stanowi tylko cz wszystkich
moliwoci, jakie oferuje internet. Dziki tej usudze moemy przeglda strony, ciga pliki, przeglda te udostpniane przez
inne komputery. Podobnie jak w przypadku innych usug, aby korzysta z WWW, potrzebny jest komputer penicy rol serwera i
udostpniajcy odpowiedni serwis WWW. Pierwszym serwerem WWW na wiecie by serwer znajdujcy si w CERN pod Genew
(European Laboratory for Particle Physics). Obecnie na wiecie dostpnych jest kilka milionw rnych serwerw WWW.
Protokoem usugi WWW jest HTTP (ang. HyperText Transfer Protocol) protok transferu hypertekstowego. Hypertekst jest
specjalnym rodzajem formatu plikw tekstowych, umoliwiajcym m.in. doczanie do plikw tekstowych elementw graficznych,
multimedialnych, dwikowych i linkw8.To wanie moliwo umieszczania odwoa do inny dokumentw jest gwn zalet
dokumentw hypertekstowych. Dziki temu, w jednym dokumencie mona umieci odwoania do dowolnego dokumentu
znajdujcego si gdziekolwiek w internecie.
8
Linki s odwoaniami do innych miejsc w tym samym dokumencie lub do innych dokumentw pooonych gdzie w sieci.
Rozdzia 6 Internet 70
Dokument hypertekstowy opublikowany w internecie nazywa si stron WWW. Skoro kada z nich moe by powizany z dowoln
inn stron, strony WWW tworz gigantyczn pajczyn dokumentw o wiatowym zasigu i niewyobraalnym bogactwie
przechowywanych informacji.
Do ogldania stron WWW potrzebny jest specjalny program przegldarka internetowa. Jedn z popularniejszych przegldarek
jest automatycznie instalowany z systemem Windows XP internet Explorer.
Wyszukiwanie informacji w internecie

Niektre osoby decyduj si na kupno komputera gwnie dla uzyskania dostpu do internetu. Nic dziwnego dziki internetowi
moesz wysya listy elektroniczne do przyjaci na caym wiecie. Moesz te sprawdza program kin i teatrw. Moliwoci
internetu wydaj si by nieograniczone. Jedynym problemem jest fakt, e trzeba wiedzie, gdzie poszukiwane dane si znajduj. Z
pomoc w rozwizaniu tego problemu przychodz nam wyszukiwarki internetowe. Obecnie do dyspozycji uytkownikw internetu
jest co najmniej kilkanacie rnych serwisw sucych do poszukiwania informacji. Najpopularniejsze to: www.yahoo.com,
www.altavista.com oraz www.google.com. Czsto uywanymi s wyszukiwarka infoseek oraz Archie. Ta ostatnia suy do
poszukiwania interesujcych nas plikw na serwerach FTP.
Wszystkie wyszukiwarki dziaaj wedug tego samego schematu. Cz oprogramowania znajdujca si na odpowiednim serwerze
przeszukuje zasoby internetu oraz indeksuje je we wasnej bazie danych. Informacje grupowane s na podstawie zawartoci stron
oraz sw kluczowych umieszczonych w znacznikach meta kodu HTML.
Najbardziej zaawansowane wyszukiwarki posuguj si rnymi algorytmami majcymi na celu zoptymalizowanie procesu
wyszukiwania, tak aby w efekcie uytkownik dosta wycznie to, czego oczekiwa. Zwykle jednak proces wyszukiwania informacji
koczy si wynikiem informujcym o znalezieniu setek tysicy stron zawierajcych treci, ktre podalimy jako warunek
wyszukiwania. Niestety 99% podanych stron zupenie nie jest powicona interesujcemu nas tematowi. Co naley zrobi, eby
odfiltrowa strony, ktre nas nie interesuj?
Najwaniejsze jest odpowiednie formuowanie zapyta skierowanych do wyszukiwarki. Powinnimy uywa wyrazw, ktre w
moliwie najbardziej jednoznaczny sposb identyfikuj interesujcy nas problem, a unika wyrazw bez znaczenia, spjnikw itd.
Jeli to nie pomoe, kolejn moliwoci jest uycie opcji zaawansowanego wyszukiwania.
Dokadnemu omwieniu zagadnie opisanych w tym rozdziale, w tym wyszukiwania informacji w internecie, powicono osobne
ksiki. Czytelnikw zainteresowanych moliwociami internetu odsyamy do ksiki ABC Internetu opublikowanej przez
wydawnictwo Helion.
Domain Name Services (DNS)

DNS naley do jednej z podstawowych usug internetowych. Trudno byoby sobie bez niej wyobrazi korzystania z sieci.
W poprzednim rozdziale pisalimy, e kady komputer w sieci, posugujcy si protokoem TCP/IP, musi posiada wasny,
niepowtarzalny adres IP oraz e posiadanie takiego adresu jest warunkiem wystarczajcym do korzystania ze wszystkich
dobrodziejstw sieci.
W zasadzie jest to prawd pojawia si jednak may problem. Ot wyobramy sobie sytuacj, w ktrej posiadamy kilku przyjaci
i kady z nich ma komputer podczony do internetu. Oczywicie kady z nich ma wasny adres IP, dziki ktremu mona si z nim
komunikowa. Poniewa, jak wspominalimy, adres IP jest liczb 32-bitow9 zapisan w postaci czterech cyfr z zakresu od 0 do 255
rozdzielonych kropkami, dlatego dla kadego naszego znajomego musimy zapamita kilka takich liczb. I tak, np. rozmawiajc z
Adamem bdziemy pamitali, e ma on adres 192.168.100.1, Marek 10.10.156.234, Magosia 232.126.234.67 itd. Jeli posiadamy
wicej znajomych, to prostsze byoby pjcie do nich w odwiedziny, ni przesanie informacji sieci!
Dziki usudze DNS nie musimy sobie zaprzta gowy takimi drobnostkami jak adres IP. Zamiast tego moemy uywa
intuicyjnych adresw skadajcych si z wyrazw lub ich pocze. Oczywicie aby byo to moliwe, musi by spenionych kilka
warunkw. Po pierwsze, nasz komputer musimy poinstruowa, jak zamieni atwe do zapamitania przez nas adresy na
odpowiadajce im numery IP.
Jednym z elementw konfiguracji protokou TCP/IP w systemie Windows XP jest skonfigurowanie usugi DNS. W wikszoci
wypadkw konfiguracja sprowadza si do podania adresu serwera DNS, ktry bdzie podawa naszemu komputerowi nazw
domenow odpowiadajc adresowi IP. Oczywicie musimy wpisa adres IP tego komputera, a nie jego nazw. Moemy wprowadzi
dowoln ilo adresw serwerw DNS, jednak w praktyce wystarczaj dwa lub trzy.
Jedyne, czego potrzebujemy, eby na naszym domowym komputerze korzysta z usugi DNS, to posiadanie przynajmniej jednego
adresu takiego serwera. Osoby czce si z internetem za porednictwem modemu i korzystajce z numeru dostpowego TP SA, nie
musz zna tego adresu. Komputer sam prawidowo skonfiguruje si podczas nawizywania poczenia, a to dziki kolejnemu
protokoowi nazywanemu PPP (ang. Point to Point Protocol). Uytkownicy posiadajcy stae poczenie z sieci, o adresy serwera
DNS powinni zapyta administratora sieci (przy okazji mona zapyta o kilka innych, rwnie potrzebnych danych: adres IP, mask
podsieci i bram domyln).
9
Lub 128-bitow w protokole IP v.6.
Rysunek 8.1 przedstawia okno dialogowe z konfiguracj DNS w systemie Windows XP. Uytkownicy sieci lokalnych, w ktrych
dziaa serwer DHCP nie powinni wpisywa w tej zakadce adnych informacji. W przypadku, kiedy musimy ustawienia sieci
konfigurowa rcznie, naley poda adresy serwerw DNS w kolejnoci, w jakiej maj by przeszukiwane. Aby wywoa okno
dialogowe pokazane na rysunku 8.1, naley wybra odpowiednie poczenie sieciowe, z listy dostpnych Zada sieciowych
wybra Zmie ustawienia dla tego poczenia (lub nacisn prawy przycisk myszy i z menu kontekstowego wybra opcj
Waciwoci ), zaznaczy obecn na zakadce Sie Protok TCP/IP i nacisn przycisk Waciwoci.
Rysunek 8.1. Usug DNS

mona skonfigurowa w oknie
waciwoci protokou TCP/IP
Jak dziaa DNS?

System DNS jest rozproszon, hierarchiczn baz danych. Kady serwer DNS zawiera informacje o wielu tysicach adresw
komputerw i odpowiadajcym im nazwom.
Ukad bazy danych DNS przypomina swoj struktur drzewo na samym szczycie jest . (nazywana root, czyli korze), nastpnie
domeny najwyszego rzdu: org (dla organizacji typu non-profit), com (dla firm), edu (dla instytucji edukacyjnych), net (dla
instytucji zajmujcych si sieci), gov (instytucje rzdowe) itd. Domenami najwyszego rzdu s rwnie skrty pastw, np. pl
charakterystyczna domena dla Polski. Nastpnie zaczynaj si poddomeny, podpoddomeny itd.
Przeszukiwanie domen w celu konwersji nazwy na adres IP odbywa si od domeny root w kierunku poddomen.
Tak wic, jeli chcemy poczy si np. z komputerem o nazwie adam.klasa.katowice.pl, to nasz komputer najpierw musi zamieni
t nazw na odpowiadajcy jej adres. W tym celu wykonuje kilka czynnoci:
Sprawdza, czy sam posiada informacje o tym komputerze, przeszukujc pewne pliki systemowe (w systemie Windows XP s
to pliki hosts.sam i lmhosts.sam). Jeli znajdzie w nich adres danego komputera, to cay proces si koczy. Poniewa jednak
standardowo pliki te nie zawieraj danych informacji, wic przeszukiwanie musi odbywa si dalej.
Komputer wysya zapytanie do preferowanego serwera DNS. Jeli zawiera on potrzebne informacje, to przesya je nam z
powrotem; jeli nie, to on z kolei wysya zapytanie do jednego z serwerw domeny root o serwery nazw obsugujce w
naszym przypadku domen pl Nastpnie wysya pytanie do serwera DNS obsugujcego domen pl o serwer DNS
obsugujcy domen katowice itd. W kocu dochodzimy do serwera DNS, w ktrym znajduje si wpis dotyczcy
komputera o nazwie Adam, co koczy cay proces.
Drug wan funkcj DNS jest konwersja adresw IP na nazwy komputerw. Cay proces konwersji odbywa si podobnie, jak
opisany powyej za pomoc mechanizmu nazywanego odwrotnym DNS (ang. Reverse DNS). Za odwrotny DNS odpowiedzialna jest
domena typu in-addr.arpa. Z niej nastpuj powizania do kolejnych pl adresw IP.
Na pierwszym etapie komputer na podstawie informacji z in-addr.arpa znajduje serwer zawierajcy informacj o klasie A adresu IP,
z niego otrzymuje dane o serwerze dla klasy B dla danego adresu itd.
Adresy internetowe
Zbierzmy razem informacje na temat samych adresw stosowanych w internecie. Maj one posta: http://www.nazwa.com/. Nazw
tak naley czyta od tyu. Tak wic pierwszy czon, (w tym przypadku .com) oznacza domen gwn, czyli przynaleno danego
adresu do okrelonej grupy nazw.
Przyjo si, e typ domeny gwnej (a wic pierwszy czon adresu) wskazuje na charakter instytucji waciciela serwera:
com przedsibiorstwo,
edu instytucja edukacyjna,
gov instytucja rzdowa,
int instytucja midzynarodowa,
mil organizacja militarna,
net instytucje zwizane z sieciami komputerowymi,
org organizacja niedochodowa.
Kolejnym elementem jest waciwa nazwa, ktra musi by unikalna wrd wszystkich adresw zarejestrowanych w danej domenie.
Dalej znajduj si dwa oznaczenia informujce o tym, z jakim protokoem mamy do czynienia: www to oglne oznaczenie stron WWW,
a http:// instruuje przegldark, e nastpujcy po tym elemencie adres jest w rzeczywistoci adresem strony internetowej. Jeeli
jeszcze jaki wystpuje element midzy fraz www (lub http://), a nazw waciw, na przykad: www.news.nazwa.com (lub http://
news.nazwa.com/), to jest to wewntrzny adres, przypisany tylko i wycznie do danego serwera i moe by zdublowany w przypadku
innego serwera zarejestrowanego w obrbie danej domeny gwnej.
Nazwy komputerw nie mog zawiera adnych innych znakw poza literami alfabetu angielskiego (od a do z, bez znakw
narodowych) oraz cyframi. Pojedynczy czon nazwy nie moe zawiera znaku odstpu (spacji), a jego dugo jest limitowana do
22 znakw.
Poczta elektroniczna
Jedn z najczciej wykorzystywanych usug internetowych jest poczta elektroniczna (popularny e-mail). Podobnie jak w przypadku
innych usug internetowych, program umoliwiajcy korzystanie z poczty elektronicznej skada si z dwch czci klienta i
serwera. Aby mc skorzysta z poczty, musimy zainstalowa odpowiedniego klienta oraz posiada konto na serwerze poczty
elektronicznej.
Dzi z atwoci mona znale kilkaset darmowych serwerw pocztowych (np. http://www.hotmail.com/ lub www.wp.pl).
Waciwie jedynymi niedogodnociami z nimi zwizanymi jest ograniczenie rozmiaru przechowywanych na koncie wiadomoci
(na og do 2 5 MB) oraz to, e okresowo bdziemy dostawa wiadomoci zawierajce reklamy rnych firm lub czciej, e do
wiadomoci wysyanych przez nas bd doczane krtkie reklamy.
Jeeli nie chcemy zgodzi si na powysze ograniczenia lub szybko przesyania danych pomidzy serwerem a naszym
komputerem nie jest wystarczajca, warto rozway zaoenie patnego konta. Zazwyczaj jest to jednorazowy wydatek rzdu 100
200 z.
Po zaoeniu konta e-mail musimy odpowiednio skonfigurowa nalec do klienta cz oprogramowania poczty elektronicznej.
Najczciej wykorzystywanymi klientami poczty s programy Outlook Express, Microsoft Outlook i Netscape Messenger. Aby
skonfigurowa usug poczty, musimy wpisa nazw uytkownika, adres poczty oraz adresy serwerw obsugujcych poczt
przychodzc (incoming mail(POP3 ,IMAP) serwer) oraz wysyan (outgoing mail(SMTP) serwer). Konfiguracja
instalowanego wraz z systemem Windows XP programu Outlook Express zostaa opisana w punkcie Konfiguracja
programu Outlook Express
Wiadomoci moemy odczytywa, korzystajc z dwch protokow pocztowych: POP3 lub IMAP. Pierwszy jest znacznie prostszym i
powszechnie wykorzystywanym. Dziki niemu komputer po uzyskaniu poczenia ciga wszystkie wiadomoci do naszej lokalnej
skrzynki pocztowej. cignite wiadomoci moemy w dowolnej chwili odczytywa bez koniecznoci ponownego poczenia si
z serwerem. Protok ten utrudnia korzystanie z poczty w przypadku, kiedy odbieramy j na rnych komputerach. Raz cignite
wiadomoci mog by usunite z serwera lub po wybraniu odpowiedniej opcji s na nim pozostawiane. Po ponownym poczeniu
takie pozostawione wiadomoci s jeszcze raz przesyane do naszego komputera, co powoduje znaczne wyduenie czasu poczenia
oraz wielokrotne pojawienie si w naszej skrzynce tych samych wiadomoci.
Wad tych pozbawiony jest protok IMAP. Niestety nie jest on obsugiwany przez wszystkich dostawcw usug pocztowych. Po
nawizaniu poczenia z serwerem poczty do naszego komputera przesyane s wycznie nagwki wiadomoci. Dopiero po
klikniciu nagwka pobierana jest caa wiadomo. Moemy po wybraniu odpowiedniej opcji zsynchronizowa wiadomoci
znajdujcych si na serwerze z znajdujcymi si w naszej lokalnej skrzynce pocztowej. Komputer otrzymuje wtedy pene wiadomo-
ci, ktre mona nastpnie przeglda w trybie offline (po utracie poczenia z sieci). Dodatkow zalet protokou IMAP jest unikanie
dublowania si wiadomoci. Poczta, ktr przeczytalimy jest na serwerze zaznaczona jako przeczytana i komputer nie pobiera jej
ponownie. Teoretycznie protok IMAP umoliwia znacznie szybszy dostp do informacji, lecz wymaga pewnego cza z internetem,
co w przypadku komunikowania si przez modem czsto nie zdaje egzaminu.
Wygodnym sposobem na sprawdzanie poczty z cudzego komputera jest wykorzystywanie w tym celu przegldarki WWW. Po
poczeniu si z odpowiedni stron internetow i podaniu niezbdnych danych (nazwa uytkownika, haso, ewentualnie nazwy
serwerw pocztowych) moemy przejrze odebrane wiadomoci lub wysa nowy list.
Wysyanie wiadomoci e-mail odbywa si za porednictwem protokou SMTP. Zazwyczaj adresy serwerw poczty przychodzcej
(POP3) i wychodzcej (SMTP) s takie same. Zamiast wpisywa nazwy domenowe serwerw, moemy oczywicie wpisywa ich
adresy IP, co w niektrych przypadkach 10 przypiesza dostp do tych serwerw.
Skoro za porednictwem poczty elektronicznej moemy otrzymywa listy, dokumenty a nawet programy, to moemy rwnie
otrzyma rne niechciane pliki, w tym wirusy komputerowe. Dlatego z reguy nie naley uruchamia otrzymanych t drog
programw, szczeglnie jeli nie wiemy dokadnie, do czego su. Niestety, nawet jeeli nie otwieramy i nie uruchamiamy
podejrzanych zacznikw, istnieje moliwo, e zupenie niewiadome uaktywnilimy wirusa. Zwizane jest to z moliwoci
przesyania wiadomoci jako dokumentw HTML, z apletami Javy lub kontrolkami ActiveX.
Podobne do poczty elektronicznej s grupy dyskusyjne, bdce kolekcjami wiadomoci wysyanych przez rnych uytkownikw.
Zwykle s powicone konkretnemu tematowi. Dziki nim moemy np. wysa zapytanie dotyczce naszego problemu, a inni
uytkownicy grupy mog nam odesa odpowied. Dodatkowo mona przeglda wiadomoci pochodzce z kilku ostatnich dni.
10
Jeeli komputer szybciej czy si z komputerem za pomoc jego adresu IP ni poprzez nazw, naley to traktowa jako sygna ostrzegawczy
konfiguracja sieci lokalnej lub pocze sieciowych naszego komputera wymaga zmiany.
Poniewa moe ich by nawet kilka tysicy, programy dla przypieszenia dziaania cigaj wycznie nagwki. Ca wiadomo
mona cign na yczenie po klikniciu nagwka.
Grupy dyskusyjne
Najwaniejsz zalet grup dyskusyjnych jest to, e s one dostpne waciwie dla kadego internauty. Kady, kto zechce moe
przeglda publikowane tam artykuy. Co jeszcze waniejsze, kady moe wzi udzia w dyskusji i publikowa w ten sposb wasne
informacje, czy dzieli si swoimi problemami. Charakterystyczne dla dobrych grup dyskusyjnych jest to, e na 90% naszych
pyta kto odpowie.
Niestety wiele polskojzycznych grup dyskusyjnych moe by podanych jako przykad zej grupy nowe osoby potrafi
wielokrotnie zadawa to samo pytanie, na ktre odpowied znajduje si w archiwum grupy, 2/3 dyskusji (niezalenie od tytuu
grupy) toczone jest na dwa, zawsze te same tematy, a zamiast odpowiedzi na zadane pytanie doczekamy si raczej listu z czyj
refleksja na temat pogody.
Kady artyku opublikowany w grupie jest po listem elektronicznym, przesanym nie do konkretnej osoby, tylko do caej grupy. W
rezultacie wszyscy subskrybenci grupy maj do niego dostp. Innymi sowy, grupy s pewnego rodzaju oglnodostpnymi,
tematycznymi skrzynkami pocztowymi.
Aby uatwi przeszukiwanie artykuw, s one automatycznie grupowane tematycznie, z zaznaczeniem caych dyskusji, czyli
zespow artykuw, odpowiedzi, odpowiedzi na odpowiedzi itd.
File Transfer Protocol (FTP)

FTP (ang. File Transfer Protocol) jest usug umoliwiajc przesyanie plikw pomidzy dwoma komputerami z wykorzystaniem
protokou TCP/IP. W trakcie sesji FTP komputer, z ktrym si czymy nazywamy komputerem zdalnym (ang. Remote Computer), a
komputer, z ktrego si czymy lokalnym. Najczciej usuga ta jest wykorzystywana do komunikacji w internecie, jednak
mona take przesya pliki, korzystajc z protokou FTP w sieci lokalnej.
Aby moliwe byo korzystanie z protokou FTP na zdalnym komputerze musi by uruchomiony odpowiedni program, serwer FTP.
Jest to program, ktry obsuguje wywoania tzw. klienta FTP i realizuje wysyane przez uytkownikw polecenia.
Drugim niezbdnym programem jest tzw. klient FTP. Standardowo w systemie Windows XP znajduje si program o nazwie ftp.exe,
ktry jest w peni funkcjonalnym klientem FTP. Dla pocztkujcego uytkownika moe si wyda nieco trudny w obsudze,
poniewa wymaga znajomoci kilku podstawowych polece. atwo z internetu mona cign wiele aplikacji posugujcych si
wygodnym interfejsem graficznym, posiadajcych wiele przydatnych opcji dodatkowych.
Klientem FTP jest rwnie program Internet Explorer. Jeeli w oknie adresu podamy poprawn nazw serwera FTP i okrelimy
protok komunikacyjny tej sesji jako ftp: (zamiast http:), bdziemy mogli poczy si z wybranym serwerem.
Program ftp naley wywoa z parametrem bdcym nazw komputera, z ktrym chcemy si poczy. Po uruchomieniu program
sprbuje nawiza poczenie ze komputerem zdalnym. Na przykad, aby nawiza poczenie z serwerem FTP wydawnictwa
Helion, naley:
1. Z menu Start wybra opcj Uruchom...
2. W polu Otwrz wpisa ftp ftp.helion.pl i nacisn klawisz Enter.
3. Jeeli w momencie nawizywania poczenia komputer by podczony do internetu, po chwili zostaniemy poproszeni o
podanie nazwy uytkownika i hasa, w przeciwnym przypadku wywietlone zostanie okno pokazane na rysunku 8.2.
Rysunek 8.2. Po uruchomieniu

programu ftp system Windows,
poprzez jedno z dostpnych
pocze sieciowych sprbuje
nawiza poczenie z serwerem
docelowym
4. Poniewa serwer wydawnictwa umoliwia anonimowe logowanie, na pytanie User: moemy odpowiedzie anonymous
5. Jako haso uytkownika anonimowego naley poda wasny adres e-mail
6. Po autoryzacji moemy korzysta z zasobw serwera, w tym kopiowa na wasny komputer przechowywane na serwerze
pliki
7. Aby zakoczy sesj FTP z komputerem zdalnym i zamkn program ftp, naley wpisa polecenie quit .
Jak widzielimy, proces nawizywania poczenia skada si z kilku czci:
uruchomienia programu klienta FTP,
nawizania poczenia ze zdalnym komputerem,
autoryzacji i logowania si do zdalnego systemu,
przesania komend i polece,
zakoczenia sesji.
W internecie moemy znale dwa typy serwerw FTP: publiczne i prywatne. Te pierwsze zwykle umoliwiaj zalogowanie si po
podaniu jako nazwy uytkownika anonymous, a jako hasa naszego adresu e-mail 11. Kiedy podajemy haso, na ekranie nie s
wywietlane adne znaki. Aby uzyska dostp do serwerw prywatnych, musimy niestety zna haso i nazw uytkownika. W
przeciwnym razie autoryzacja nie bdzie moliwa i po trzech nieudanych prbach nastpi rozczenie ze zdalnym komputerem.
Nawizujc poczenie ze zdalnym komputerem, moemy napotka dodatkowy problem, zwizanym z maksymaln iloci
uytkownikw, ktrzy jednoczenie mog korzysta z FTP. Zazwyczaj serwery ograniczaj t liczb do 300. Jeli wic bdziemy
mieli pecha, stajc si np. 301. uytkownikiem, to nawizanie poczenia nie bdzie moliwe i nastpi rozczenie z wywietleniem
komunikatu, e przekroczono maksymaln, dozwolon liczb uytkownikw. Co wtedy robi? S dwie moliwoci. Pierwsza, to
sprbowa poczenia nieco pniej, w przypadku bardziej popularnych serwerw musimy si uzbroi w cierpliwo. Drug jest
moliwo skorzystania z serwera lustrzanego (ang. mirror lustro). Mirrory s dokadnymi kopiami danego serwera
umieszczonymi na innym serwerze. Wiele popularnych serwerw FTP ma mirrory umieszczone w rnych krajach, w tym w Polsce.
Najwikszym w naszym kraju jest ftp.icm.edu.pl. Znajduje si na nim rwnie wyszukiwarka Archie program, ktry suy do
wyszukiwania plikw na serwerach FTP. Zwykle po jego wywoaniu uzyskamy ca list serwerw, z ktrych moemy cign
potrzebne dane. Warto wybiera serwer pooony najbliej nas, gdy z reguy transfer z tego serwera bdzie najszybszy.
Pliki moemy ciga w dwch trybach: binarnym i tekstowym. Domylnie klient FTP przesya dane w trybie binarnym
otrzymujemy dokadn kopi tego, co znajduje si na serwerze. Trybu tego powinnimy uywa w trakcie przesyania programw,
archiww itd. Generalnie zawsze gdy nie wiemy, jakiego trybu powinnimy uy, lepiej wybra tryb binarny. Natomiast tryb
tekstowy suy do przesyania plikw tekstowych. Zalet korzystania z tego trybu jest m.in. to, e komputer w trakcie
przesyania, dokona konwersji kodw uywanych w zdalnym komputerze na kody naszego, m.in. zamieni znaki koca wiersza tak,
aby tekst mg zosta poprawnie wywietlony.
Internet Relay Chat (IRC)

Internet umoliwia rwnie przeprowadzenie elektronicznej rozmowy (ang. chat). W przypadku poczty elektronicznej na odpowied
musimy czeka, a odbiorca otrzyma nasz wiadomo w przypadku programw do rozmw informacje wymieniane s w czasie
rzeczywistym.
IRC podobnie jak wikszo innych usug internetowych skada si z dwch czci: oprogramowania serwera i klienta.
Oprogramowanie to umoliwia jednoczesne porozumiewanie si wielu osb. IRC jest rozwiniciem koncepcji uniksowego talka,
ktry umoliwia wymian wiadomoci pomidzy dwoma uytkownikami. Naley pamita, e wiadomoci wysyane poprzez IRC
nie s szyfrowane i w prosty sposb mog by dostpne dla kadego, a w szczeglnoci dla administratora serwera. Tak wic, jeli chcemy
wymieni jakie poufne dane, to lepiej to zrobi w inny sposb.
Aby rozpocz prac, naley zainstalowa jakiegokolwiek klienta IRC. Najpopularniejszym programy: ircII oraz mIRC, mona za
darmo pobra z internetu. Po zainstalowaniu oprogramowania klienta moemy rozpocz zabaw
Poniewa z IRC-a moe jednoczenie korzysta nawet kilka tysicy osb, aby nie powsta chaos na kadym serwerze znajduj si
kanay, na ktrych tocz si dyskusje. Nazwy kanaw zaczynaj si od znaku # i s dzielone przez wszystkie serwery pracujce w
danej sieci. Nazwy kanaw lokalnych, znajdujcych si wycznie na danym serwerze, zaczynaj si od znaku &. Rozpoczynajc
prac z programem IRC, naley wymyli sobie przydomek, pseudonim (ang. Nick). Po wczeniu si do grupy bdzie ona nas
identyfikowaa. Na swoje komputerowe imi powinno si wybiera raczej oryginalne nazwy, co do ktrych mamy pewno, e nie
powtrz si w sieci.
Kady kana ma swojego operatora osob odpowiedzialn za jego dziaanie, sterowanie dyskusj i sprawy porzdkowe (np.
usuwanie uytkownikw, ktrzy nie stosuj si do regulaminu kanau). Wszystkie dyskusje na kanale prowadzone s w dwch
trybach: publicznym, kiedy wszystko, co piszemy pojawia si jednoczenie u pozostaych uytkownikw oraz prywatnym, gdy
prowadzimy dyskusj z inn osob tak, aby pozostali uytkownicy nic o tym nie wiedzieli.
Aby korzysta z moliwoci rozmw elektronicznych, naley pozna kilka polece. Kade rozpoczyna si od znaku /.
Tabela 8.1. Lista najwaniejszych polece usugi IRC
11
Moemy poda nasz prawdziwy adres lub fikcyjny. W tym drugim przypadku naley go uprawdopodobni poprzez umieszczenie w nim znaku
@, np. user@fictious.pl. Wiele programw sprawdza poprawno podanego adresu na podstawie obecnoci rozdzielajcego znaku @.
/join #kana czy nas z kanaem o podanej nazwie
/who #kana Informacja o czonkach kanau, @ o operatorze kanau,
a * o administratorze IRC
/leave #kana Rozczenie z danym kanaem
/whois uytkownik Wywietla informacje o danym uytkowniku
/nick nick Zmienia pseudonim na inny
/msg Tom hello Wysya komunikat wycznie do podanego uytkownika (w tym wypadku do Toma)
/dcc chat Tom Powoduje nawizanie poczenia dcc z danym uytkownikiem. W odpowiedzi uytkownik
wysya podobny komunikat z naszym pseudonimem. W efekcie polecenie nawizuje
bezporednie poczenie midzy dwoma komputerami z pominiciem serwera
/help Warto sprbowa!
/quit Koczy poczenie
Telnet
Najczstsz odpowiedzi na zarzuty z serii Dlaczego nie zrobie... jest Przecie nie mog by jednoczenie w wielu miejscach. I
chocia dziki internetowi nie moemy by w wielu miejscach jednoczenie, to moemy przynajmniej jednoczenie pracowa z
komputerami znajdujcymi si w dowolnym punkcie sieci.
Jednym z programw umoliwiajcych zdaln prac na komputerze (innym programem jest, omwiony w poprzednim rozdziale,
program Pulpit Zdalny) jest Telnet. Aby go uruchomi naley:
1. Z menu Start wybra opcje Uruchom...
2. Nastpnie, w polu Otwrz: wpisa telnet .
3. Zostanie wywoane okno terminalu pokazane na rysunku 8.3. Wydanie polecenia open z nazw zdalnego komputera jako
parametrem spowoduje prb nawizania sesji telnet.
Rysunek 8.3. Okno terminalu
programu Telnet podczas
nawizywania poczenia z
komputerem zdalnym
Po nawizaniu poczenia bdziemy musieli poda nazw i haso uytkownika posiadajcego odpowiednie uprawnienia na
komputerze zdalnym. Jeeli autoryzacja zakoczy si sukcesem, moemy pracowa z komputerem, tak jakbymy siedzieli przed jego
monitorem. W rezultacie pracujemy z komputer znajdujcym si np. w biurze, siedzc przy klawiaturze i monitorze komputera
domowego.
Poniewa podczas sesji programu Telnet zarwno nazwa uytkownika, jak haso i wszystkie dane, przesyane s poprzez internet
niezakodowane, w praktyce zosta on zastpiony programami nawizujcymi poczenie za porednictwem protokou SSH.
Konfiguracja systemu
Komputer moe zosta podczony do internetem poprzez lini analogow lub cyfrow. Tradycyjne modemy uywaj linii
telefonicznych, urzdzenia cyfrowe (w tym modemy cyfrowe) wykorzystuj szybkie linie cyfrowych.
Korzystanie z modemu w celu poczenia z internetem powoduje zestawianie poczenia (poprzez wybranie numery dostpowego,
np. 0202122 i zaogowanie komputera do sieci). Taki typ poczenia, nawizywanego od czasu do czasu nazywa si poczeniem
komutowanym. Po nawizaniu poczenia, przez czas jego utrzymywania moliwa jest wymiana danych z internetem, po rozczeniu
nie bdzie to ju moliwe.
ISDN
ISDN jest cyfrow usug pozwalajc na transmitowanie danych, gosu i obrazu. ISDN charakteryzuje si niskim szumem, maymi
zakceniami i dobrym bezpieczestwem transmisji. W wielu wypadkach, ISDN to najtasze cyfrowe poczenie z internetem.
Istniej dwa podstawowe typy linii ISDN: BRI (ang. Basic Rate Interface) i PRI (ang. Primary Rate Interface). Szybko linii BRI
to 64 Kb/s. Linia PRI moe przesya dane z szybkoci 1,5 Mb/s, ale jest drosza.
Chocia poczenie ISDN jest poczeniem komutowanym, czyli musi zosta zestawione na prob uytkownika, to jednak czas
zestawiania poczenia jest kilkukrotnie krtszy ni w przypadku modemw analogowych. Dodatkowo, po nawizaniu poczenia z
internetem nadal moemy rozmawia przez telefon. Jedyn wad poczenia ISDN jest to, e za kad minut poczenia zapacimy,
tak jak za lokaln rozmow telefoniczn.
Stay dostp do internetu

Coraz wiksz popularno zdobywa idea podczania na stae swojego komputera do internetu. Dedykowane linia to specjalne
stae poczenie, najczciej o duej szybkoci. Poczenie to jest zawsze aktywne i gotowe do przesyania danych.
SDI
Poczenia komputera do internetu poprzez cze SDI (Szybki Dostp do Internetu) jest najtasz i najprostsz form uzyskania
staego dostpu do sieci. Przepustowo tego cza w zupenoci wystarczy nie tylko nam (o ile nie zamierzamy pobiera z sieci 650
MB plikw), ale i kilku znajomym. Dlatego czsto kilka osb decyduje si na poczenie komputerw w lokaln sie komputerow i
wsplne wykupienie poczenia SDI.
DSL
Linia DSL (ang. Digital Subscriber Line) to nowa technologia pozwalajca na synchroniczn (dwustronn) transmisje. Szybko
technologii DSL waha si od 128 Kb/s do 2,9 Mb/s. Uruchomienie linii DSL jest doskonaym rozwizaniem dla wymagajcych
uytkownikw i maych firm. Wad linii DSL jest ich koszt.
Istnieje wiele odmian linii DSL o rnych szybkociach. Na przykad ADSL (ang. Asymmetric Digital Subscriber Line) zapewnia
szybko 6 Mb/s w stron uytkownika i 640 Kb/s dla dwch kierunkw jednoczenie.
Sieci TV
Innym typem linii dzierawionych s linie telewizji kablowych. Poczenia takie zapewniaj due szybkoci i stosunkowo niskie
ceny. Szybko taki pocze dzieli si na szybko od uytkownika i szybkoci do uytkownika. Zwykle szybko do uytkownika
jest wiksza, poniewa taka jest charakterystyka ruchu w czu.
Dla tych, ktrzy nie maj dostpu do sieci lokalnych, pozostaje niestety modem, czyli urzdzenie pozwalajce na podczenie
komputera do sieci telefonicznej. Poprzez modem i sie telefoniczn komputer bdzie komunikowa si z serwerem internetowym
wybranego dostawcy internetowego.
Instalacja modemu
Zdecydowana wikszo modemw jest zgodna ze standardem PnP, wic po podczeniu urzdzenia i uruchomieniu komputera
system Windows XP znajdzie nowe urzdzenie i samoczynnie uruchomi Kreatora dodawania sprztu . Jeeli razem z modemem
dostalimy pyt CD, moemy przerwa prac kreatora i uruchomi program instalacyjny. Program instalacyjny jest przygotowanym
w taki sposb, e instalacja nie nastrcza adnych problemw. Po uruchomieniu programu instalatora zostanie nam jedynie
odpowiada na kolejne, wywietlane na ekranie pytania.
Jeeli producent lub sprzedawca nie dostarczy nam takiej pyty, musimy zainstalowa modem korzystajc z Kreatora dodawania
sprztu . Chocia wikszo typw modemw jest obsugiwana przez sterowniki bdce czci systemu Windows, to jeeli tylko
mamy taka moliwo naley odwiedzi stron internetow producenta modemu i przed rozpoczciem instalacji pobra pliki ze
sterownikami do naszego urzdzenia.
1. Jeeli kreator nie zosta uruchomiony, naley prawym przyciskiem myszki klikn ikon Mj komputer i z menu
kontekstowego wybra opcj Waciwoci .
2. Nastpnie naley nacisn znajdujcy si na zakadce Sprzt przycisk Kreator dodawania sprztu .
Rysunek 8.4. Po uruchomieniu

kreatora zobaczymy ponisze
ostrzeenie
3. Po naciniciu przycisku Dalej system sprawdzi, czy do komputera nie zostao podczone nowe
urzdzenie. Skoro system nie wykry naszego modemu podczas startu to prawdopodobnie nie
wykryje go rwnie teraz.
4. Na pytanie, czy sprzt zosta podczony do komputera odpowiadamy Tak (inna odpowied
zakoczy prac kreatora), a nastpnie wybieramy opcj Dodaj nowe urzdzenie sprztowe, tak
jak zostao to pokazane na rysunku 8.5.
Rysunek 8.5. Poniej
listy zainstalowanego
sprztu znajduje si
opcja pozwalajca doda
nowe urzdzenie
5. Teraz naley wybra opcj Wyszukaj i zainstaluj automatycznie nowy sprzt . System przeszuka wewntrzne i
zewntrzne magistrale i jeeli znajdzie i rozpozna nowe urzdzenie, zainstaluje odpowiednie sterowniki. Jednak skoro do
tej pory urzdzenie nie zostao rozpoznane, to szansa, e to si zmieni, jest raczej niewielka. Po naciniciu przycisku
Dalej bdziemy mogli wybra typ instalowanego sprztu.
Rysunek 8.6. Jeeli
pomimo trzech prb modem
nie zosta przez system
rozpoznany, naley
rcznie zainstalowa
odpowiednie urzdzenie
6. W ten sposb uruchomimy kreatora instalowania nowego modemu.
Kreator instalowania nowego modemu moemy rwnie uruchomi, wybierajc kolejno menu Start | Panel sterowania |
Drukarki i inny sprzt | Opcje telefonu i modemu | Modemy | Dodaj.
Poniewa dotychczasowe prby wykrycia modemu zakoczyy si niepowodzeniem, dla zaoszczdzenia swojego czasu
naley zaznaczy opcj Nie wykrywaj mojego modemu, wybior go z listy. Po chwili zostanie
wywietlone okno dialogowe pokazane na rysunku 8.7. W tym momencie naley wskaza na
lokalizacj pliku ze sterownikami pobranymi ze strony internetowej producenta modemu. W
rezultacie na ekranie pojawi si lista sterownikw, dostpnych we wskazanej lokalizacji. Naley wybra typ podczonego
urzdzenia i wskaza waciw pozycj na licie.
Jeeli nie mamy sterownikw do modemu, ostatni szans na jego uruchomienie bdzie wybranie ktrego ze standartowych
typw modemw. Wiele starszych modemw bdzie poprawnie dziaao ze standartowymi sterownikami systemu Windows.
Rysunek 8.7. Po
naciniciu przycisku Z
dysku bdziemy mogli
okreli lokalizacj
plikw ze sterownikami
7. Dalej wskazujemy port, do jakiego podczony jest modem. Naley wybra port komunikacyjny, ktry nie jest jeszcze
wykorzystywany przez adne urzdzenie. Zwykle najpierw warto sprbowa COM2.
8. Nastpnie naciskamy klawisze Dalej i Zakocz . W ten sposb zakoczylimy instancj modemu.
Konfiguracja poczenia z internetem

Po zainstalowaniu modemu naley skonfigurowa poczenie, poprzez ktre komputer bdzie czy si z internetem. W naszym
przypadku bdzie to poczenie wykorzystujce dopiero co dodany modem, a wic bdzie to poczenie komutowane. W tym celu:
1. Z menu Start wybierz Panel sterowania | Poczenia sieciowe i internetowe | Poczenia sieciowe .
2. Z listy dostpnych zada sieciowych wybierz Utwrz nowe poczenie . Zostanie uruchomiony Kreator tworzenia
nowego poczenia sieciowego.
3. Z listy dostpnych opcji wybierz Pocz z internetem (rysunek 8.8) i nacinij przycisk Dalej .
Rysunek 8.8. Za pomoc

kreatora pocze
sieciowych moemy
skonfigurowa nie tylko
dostp do internetu, ale
rwnie poczenie z sieci
wewntrzn
4. Wybierz opcje Konfiguruj moje poczenie rcznie i nacinij przycisk Dalej .

5. Wybierz odpowiadajcy ustawieniom sposb poczenia z internetem (w omawianym przypadku bdzie to opcja Pocz
uywajc modemu telefonicznego ) i nacinij przycisk Dalej.
6. Podaj nazw poczenia (np. moje poczenie internetowe) i nacinij przycisk Dalej.
7. Podaj numer telefonu usugodawcy internetowego i nacinij przycisk Dalej.
8. Podaj wymagane do nawizania poczenia dane, takie jak nazwa konta i haso. Dodatkowe opcje zaznacz tak, jak zostao
to pokazane na rysunek 8.9.
9. Nacinij przycisk Zakocz . Pocz si z internetem w celu przetestowania poprawnoci konfiguracji nowego poczenia.
Rysunek 8.9. Aby komputer
mg podczy si do sieci,
musi zosta uwierzytelniony
przez dostawce internetowego
Dodatkowe opcje poczenia

Po skonfigurowaniu poczenia modemowego moemy dodatkowo ustawi takie parametry jak:
wyczenie gonika modemu,
liczb prb ponownego wybrania numeru,
czas pomidzy kolejnymi prbami i inne.
W tym celu naley:

1. Zaznaczy poczenie internetowe (wszystkie utworzone poczenia s dostpne poprzez zakadk Poczenia
sieciowe ) i z listy dostpnych zada sieciowych wybra zadanie Zmie ustawienia dla tego poczenia lub klikn
ikon poczenia prawym przyciskiem myszy i z menu kontekstowego wybra opcje Waciwoci .
2. Na zakadce Oglne znajduje si przycisk Konfiguruj . Nacinicie go wywoa okno dialogowe waciwoci
modemu. Nawet jeeli uywany modem umoliwia sprztow kompresj przesyanych danych, naley sprawdzi, czy
odznaczenie tej opcji nie wpynie na popraw szybkoci poczenia. Algorytmy kompresji s tak skonstruowane, e czsto
prba kompresji ju i tak skompresowanych programowo danych powoduje spadek wydajnoci poczenia, zamiast
spodziewanego wzrostu.
Rysunek 8.10. Jednym z

elementw konfiguracji
poczenia jest konfiguracja
wykorzystywanego przez te
poczenie urzdzenia
3. Po zamkniciu okna konfiguracji modemu moemy przej do konfiguracji samego poczenia. Na zakadce
Oglne moemy okreli, czy podczas zestawiania poczenia zostanie wywietlone okno dialogowe z pytaniem o
numer dostpowy (poniewa numer ten podalimy podczas tworzenia poczenia, bdzie on wywietlany jako
domylny. Jednak nadal bdziemy musieli zaakceptowa ten numer naciskajc przycisk OK). Za pomoc opcji
Docz domen logowania okrelamy, czy przed prb zestawiania poczenia system bdzie da informacji o
logowaniu do domeny. Zaznaczenie opcji Monituj o nazw uytkownika spowoduje danie potwierdzenia
tosamoci uytkownika przed zestawieniem poczenia.
O ile podczone zostao odpowiednie urzdzenie, tosamo uytkownika moe zosta potwierdzona za pomoc kart
inteligentnych kart z wbudowanym mikroprocesorem przypominajcych niektre karty bankowe.
Rysunek 8.11. W wikszoci

przypadkw poczenie
internetowe powinno zosta
skonfigurowane, tak jak na
rysunku
4. Zakadka Zabezpieczenia umoliwia skonfigurowanie metody weryfikacji uytkownika i protokou szyfrowania

przesyanych danych. Dokadne omwienie tych zagadnie znajdzie Czytelnik w rozdziale 12. Pozostawienie
domylnych ustawie spowoduje, e nasz komputer bdzie stara nawiza si jak najbezpieczniejsze poczenie,
ale jeeli serwer nie bdzie zgada si na takie poczenie, ustanowione zostanie poczenie niezaszyfrowane.
5. Na zakadce Sie moemy przede wszystkim okreli protok wykorzystywany przy poczeniu. System Windows
XP obsuguje dwa protokoy umoliwiajce poczenie ze zdalnymi komputerami: PPP (ang. Point to Point
Protocol) i SLIP (ang. Serial Line internet Protocol). SLIP jest protokoem starszym i praktycznie ju nie
wykorzystywanym. Jednak niektre serwery uniksowe nadal akceptuj takie poczenia.
Naley dwukrotnie przemyle udostpnienie zasobw naszego komputera, takich jak drukarki i pliki poprzez internet. Po
pochopnej decyzji moemy wracajc z drugiego pokoju zasta zadrukowane przez anonimowych internatw wszystkie kartki z
pojemnika drukarki i dyski twarde zawierajce zamiast naszych danych wycznie obsceniczne pliki graficzne.
Nawet nie udostpniajc zasobw naszego komputera nie jestemy cakowicie bezpieczni w sieci jest dostpnych wiele
programw i dokumentw uatwiajcych hakerom zamanie zasad zabezpiecze systemu Windows XP i przejcie nad nim kontroli.
Na szczcie moemy chroni si przed nimi za kolejn nowoci systemu Windows XP zapor poczenia internetowego.
Zapora poczenia internetowego

Zapora poczenia internetowego dziaa jak system zabezpiecze, okrelajc, jakie informacje bd przesyane z internetu do
komputera. Aby zapobiec przedostaniu si niepodanych pakietw, zapora poczenia internetowego przechowuje tabel caej
komunikacji z komputerem, ktry ma chroni. Wszystkie przychodzce pakiety s porwnywane z odpowiednimi pozycjami tabeli.
Wiadomoci przychodzce mog dotrze do komputera tylko wtedy, jeli w tabeli istnieje pozycja, ktra pokazuje, e wymiana
wiadomoci zostaa zapocztkowana w tym komputerze.
Wiadomoci, ktre pochodz ze rda znajdujcego si poza komputerem, na ktrym dziaa zapora, takiego jak internet, s
porzucane, jeli na karcie Usugi nie utworzono pozycji zezwalajcej na ich przedostanie si. Zapora poczenia internetowego nie
wysya powiadomie o swoich dziaaniach, tylko po cichu odrzuca nieproszony ruch sieciowy, czsto zatrzymujc prby
podejmowane przez hakerw, takie jak skanowanie portw.
Aby skonfigurowa Zapor poczenia internetowego:
1. Z menu Start wybiera Panel sterowania | Poczenia sieciowe i internetowe | Poczenia sieciowe .
2. Wybierz poczenie, poprzez ktre komputer czy si z internetem.
3. Z listy dostpnych zada sieciowych wybierz Zmie ustawienia tego poczenia .
4. W oknie waciwoci poczenia wybierz opcje Zaawansowane . Zaznacz pole wyboru opcji Zapora poczenia
internetowego i nacinij przycisk Ustawienia .
5. Na oknie Ustawienia zawansowane znajduj si trzy zakadki. Domylnie system wcza wszystkie dostpne
zabezpieczenia, tak wic jeeli chcesz wiadczy ktr z usug wymienionych w oknie Usugi , powiniene znaczy t
opcj, jak zostao to pokazane na rysunku 8.12.
Rysunek 8.12. Jeeli komputer peni
funkcj serwera ktrej z
wymienionych usug, musi ona
zosta wyczona z zakresu adresw
chronionego przez zapor
6. Po zaznaczeniu wybranej usugi zostanie wywietlone okno Ustawienia usugi. Prosz zwrci uwag, e moemy jedynie
zaakceptowa domylne ustawienia usugi naciskajc klawisz OK. Co wic zrobi, jeeli nasz komputer
peni funkcj serwera Telnet, ale usuga ta nie jest uruchomiona na domylnym porcie 23, a
na porcie 34032? Naley nie zaznacza domylnej usugi FTP, tylko utworzy now usug,
poda jej nazw (np. Mj Telnet ), poda adres komputera i numer portu, na ktrym nasz
komputer bdzie nasuchiwa w oczekiwaniu na nawizanie sesji Telnet.
Rysunek 8.13. Lista typowych

usug nie umoliwia zmiany
numeru portu
7. Zakadka Rejestrowanie zabezpiecze umoliwia skonfigurowanie pliku tekstowego, w ktrym bd zapisywane

udane i nieudane prby nawizania pocze z naszym komputerem.
8. Za pomoc zakadki Protok ICMP moemy skonfigurowa reakcj naszego komputera na przychodzce
pakiety protokou ICMP (ang. internet Control Message Protocol). Jest to jeden z protokow
wchodzcych w skad pakietu protokow TCP/IP. Umoliwia on zarzdzanie i kontrol
dziaania sieci komputerowych. Najczciej wykorzystywanym i najlepiej znanym zastosowaniem
tego protokou jest testowanie obecnoci innych komputerw w sieci poprzez wysyanie do
nich pakietu ECHO (aby wysa taki pakiet, naley wyda polecenie PING adres komputera).
Internet Explorer
Aby odda si szalestwu serfowania po internecie, potrzebna jest (oprcz komputera z dostpem do sieci) przegldarka.
Standardowo, z systemem instalowany jest program internet Explorer w wersji 6.0. Atutem Internet Explorera (dla jednych) i
najwiksza jego wad (dla innych) jest doskonaa integracja ze rodowiskiem Windows i jego narzdziami.
Konfiguracja programu Internet Explorer

Jak prawie kady element systemu Windows XP, Internet Explorer daje ogromne moliwoci dostosowywania go do indywidualnych
upodoba i potrzeb.
Opcje internetowe
Wikszo opcji sucych ustawianiu przegldarki umieszczona zostaa w oknie dialogowym Opcje internetowe , wywoywanym
z menu Narzdzia | Opcje internetowe .
Okno Opcje internetowe mona rwnie wywoa wybierajc menu Start | Panel sterowania | Poczenia sieciowe
i telefoniczne | Opcje internetowe.
1. Zakadka Oglne pozwala na okrelenia strona, ktra bdzie pobierana bezporednio po uruchomieniu przegldarki.
Nacinicie przycisku Uyj biecej automatycznie wstawia adres i nazw aktualnie przegldanej strony. Nacinicie
przycisku Uyj domylnej przywraca ustawienia standardowe, a nacinicie przycisku Uyj pustej spowoduje
usunicie automatycznie otwieranej strony, dziki czemu program nie bdzie prbowa po uruchomieniu nawiza
poczenia z internetem.
2. Moemy rwnie ustali, czy tekst stron, o niezdefiniowanych kolorach czcionki i ta, ma by wywietlany w kolorach
standardowych systemu Windows XP (przycisk Kolory ), a jeeli nie, to w jakich.
3. Istnieje rwnie moliwo ograniczenia czasu przechowywania informacji o odwiedzanych stronach. Przycisk Wyczy
Histori automatycznie kasuje wszystkie dane o odwiedzonych stronach WWW.
4. Klawisz Jzyki pozwala na okrelenie preferowanej listy uywanych jzykw. Ma to znaczenie, jeeli ogldana strona jest
przygotowana w wielu wersjach jzykowych. Przycisk Dostpno pozwala na zignorowanie stylw zdefiniowanych przez
twrcw ogldanych stron i wywietlanie ich jako niesformatowanych.
Rysunek 8.14. Zakadka Oglne
umoliwia skonfigurowanie
podstawowych opcji poczenia
internetowego
Zakadka ta umoliwia rwnie zarzdzanie tymczasowymi plikami internetowymi, czyli plikami ktre zostay pobrane i
zapisane na lokalnym dysku twardym podczas przegldania stron WWW. Poniewa wszystkie pliki wczytywane przez
Internet Explorera s zapamitywane w specjalnym folderze, przy ponownym poczeniu si z tymi samymi stronami s
one wczytywane z dysku twardego, a nie z sieci. W rezultacie czas oczekiwania na wczytanie strony kilkukrotnie si
zmniejsza. Przycisk Usu pliki sprawi, e zostan one usunite z dysku twardego. nacinicie przycisku Ustawienia
spowoduje wywietlenie okienka umoliwiajcego skonfigurowanie mechanizmu przechowywania tymczasowych plikw
internetowych.
Przede wszystkim, moemy okreli, kiedy pliki przechowywane na dysku twardym maj by porwnywane z zawartoci
strony WWW, z ktrej zostay pobrane. Za kadym razem, gdy prbujemy wywoa odwiedzan ju stron, przegldarka
moe sprawdzi przed wczytaniem jej z dysku, czy nie zostaa ona zmodyfikowana. Moe to nastpowa za kadym razem,
gdy wywoujemy stron, kadorazowo po uruchomieniu programu, wcale (wtedy zawsze przy prbie wywoania wybranego
wczeniej adresu zawarto strony bdzie wczytana z dysku bez sprawdzania, czy nie bya ona w midzyczasie
aktualizowana. Jeeli wic w sieci pojawi si nowa wersja jakiego sieciowego biuletynu, ktry namitnie czytujemy, to
bdziemy pozbawieni moliwoci ogldania jego aktualnych wersji), lub automatycznie.
Poniewa kadorazowe sprawdzanie spowalnia prac, tak samo jak sprawdzania raz podczas sesji, nowa wersja Internet
Explorera umoliwia automatyczne sprawdzanie, czy zmienia si zawarto danej strony. To, jak czsto zawarto strony bdzie
porwnywana z plikami tymczasowymi, zaley m.in. od tego, jak czsto zmieniaj si pliki na danej stronie.
5. Przycisk Przenie folder umoliwi zmian lokalizacji folderu przechowujcego pliki tymczasowe. Nacinicie
przycisku Wywietl pliki spowoduje wywietlenie listy pobranych plikw tymczasowych, takich jak strony WWW,
elementy graficzne, pliki cookie. Za pomoc przycisku Przeglda j obiekty moemy zobaczy list pobranych plikw
programw, takich jak aplety Java lub formaty Active X. Moemy rwnie okreli wielko tego folderu jako procent
cakowitej pojemnoci dysku.
Rysunek 8.15. Prawidowe
ustawienia mechanizmu
tymczasowych plikw
internetowych moe znaczco
wpyn na czas wczytywania
stron WWW
6. Zakadka Poczenia daje moliwo ustawienia uywanego poczenia modemowego z internetem, a wic wybr i
konfiguracji dostpnych pocze komutowanych, automatyczne nawizywanie poczenia w razie potrzeby, okrelenie
czasu nieaktywnoci, po ktrym poczenie zostanie zerwane, jak rwnie sprawdzenia bezpieczestwa oraz konfiguracj
opcjonalnego serwera proxy.
Kolejn nowoci w systemie Windows XP jest moliwo niezalenego skonfigurowania serwera proxy i skryptw automatycznej
konfiguracji dla pocze telefonicznych i sieci lokalnej.
Rysunek 8.16. Windows XP

umoliwia skonfigurowanie
serwera proxy dla pocze
telefonicznych
7. Dziki zakadce Programy moesz zdecydowa, z jakich usug poczty elektronicznej i grup dyskusyjnych chcesz korzysta
podczas przegldania stron internetowych oraz wybra programy suce do otwierania obsugi plikw poszczeglnych
typw. Mona rwnie zmieni domylne ustawienia programu internet Explorer, powodujce wywietlanie, przy kadym
uruchomieniu pytania, czy chcemy uczyni go domyln przegldark.
8. Niektre witryny internetowe ciesz si z saw witryn, na ktrych wyjtkowo atwo mona zarazi si najnowszym
wirusem komputerowym. Zakadka Zabezpieczenie umoliwia przypisanie rnych poziomw zabezpiecze dla
rnych stref: Internet, Lokalny internet , Zaufane witryny i Witryny z ograniczeniami . Dla kadej ze stref
mona zdefiniowa inne poziomy zabezpieczenia, a nastpnie dodawa wybrane strony do odpowiednich stref.
Rysunek 8.17. Internet Explorer

moe chroni nas i nasz
komputer przed zawartoci
stron WWW
9. Po pobienym chocia zapoznaniu si z niektrymi stronami WWW, pewnie nie chcielibymy, eby nasi rodzice, dzieci,
koleanki, koledzy rwnie je ogldali. Klasyfikator treci , dostpny poprzez zakadk Zawarto umoliwia
ochron przed odwiedzeniem strony zawierajcej niepodane treci. Klasyfikacja treci jest jednym z nierozwizanych
problemw internetu tworzone s najrozmaitsze systemy, ktre bazujc na intensywnoci poszczeglnych,
wyodrbnionych negatywnych czynnikw umoliwiaj sklasyfikowanie danej strony. Jednym z takich systemw RSAC
(ang. Reactional Software Advisory Council). Daje on moliwo okrelenia, jakiego rodzaju strony mog by przez danego
uytkownika przegldane. Klasyfikacja oparta jest na kilkustopniowej skali, w kilku zasadniczych dziaach: Jzyk, Nago,
Przemoc i Seks.
Rysunek 8.18. Klasyfikator

treci ma pomc w ograniczeniu
szkodliwego wpywu internetu
na dzieci i osoby emocjonalnie
niedojrzae
10. Po wczeniu klasyfikatora treci i naciniciu przycisku Ustawienia na ekranie pojawi si okienko Klasyfikator
treci .
Zakadka Oglne klasyfikatora umoliwia zmian hasa i podjcie decyzji, czy uytkownicy maj prawo ogldania
niesklasyfikowanych miejsc. Dziki zakadce Zaawansowane moemy zmieni system klasyfikacji oraz poda nazw biura
klasyfikacji, za pomoc ktrego bdziemy ocenia zawarto poszczeglnych stron WWW.
Zakadka Zaawansowane umoliwia skonfigurowanie wygldu i funkcjonalnoci programu, w tym rwnie zabezpiecze
chronicych przesyane dane przed podsuchaniem, przechwyceniem lub modyfikacj. To ostatnie jest szczeglnie istotne
dla osb korzystajcych z usug e-bankw czy e-sklepw.
Rysunek 8.19. Lista

moliwych do
skonfigurowania parametrw
programu Internet Explorer
jest imponujco duga
Interfejs programu Internet Explorer

Zanim zaczniemy korzysta z programu, warto powici chwil na poznanie jego interfejsu. Po uruchomieniu przegldarki, na
samej grze znajduje si pasek z nazw aplikacji i aktualnie otwartej strony, ktry umoliwia szybkie zamknicie programu,
maksymalizacj lub minimalizacj okna. Poniej znajduje si standardowy pasek menu udostpniajce wszystkie funkcje
przegldarki 12. Poniej znajduj si: ikony przyciskw bdcych skrtami do najczciej uywanych opcji menu oraz pasek
adresowy (tu naley wpisa adres strony, z ktr chcemy si poczy).
Ulubione
Ulubionymi mog by nie tylko strony, ale rwnie cae kanay informacyjne lub dokumenty Dziki systemowi ulubionych stron
moemy po prostu zaznacza te strony, ktre uznamy za interesujce. Adres zostanie zapisany w specjalnej ksice adresowej.
Jeeli uznamy, e aktualnie przegldana strona jest tak ciekawa, e naleaoby j zapamita, wwczas z menu wybieramy opcj
Ulubione , a nastpnie podopcj Dodaj do Ulubionych . Teraz wystarczy w specjalnym okienku tekstowym wpisa nazw, pod
jak ma by zapamitana dana strona. Zaproponowana zostanie rwnie domylna nazwa. Ten sam efekt osigniemy wybierajc z
menu rozwijanego, ujawnionego po naciniciu prawego przycisku myszy i wskazaniu waciwej strony, opcj Dodaj do
Ulubionych adres wskazanej strony zostanie dodany do listy ulubionych.
Menu kontekstowe
Nacinicie prawego przycisku myszy wywouje menu pozwalajce na zrealizowanie wielu typowych dla wybranego obiektu
czynnoci. Wybranie jednej z pozycji menu kontekstowego jest czsto najszybszym sposobem na wykonanie danej czynnoci. A
poniewa nie ma nic bardzie irytujcego ni przeduajce si prby znalezienia opcji, ktra gdzie tu bya, podejmowane wtedy,
12
Peny opis interesu programu wykracza poza ramy tej ksiki. Osoby chcce pozna wszystkie moliwoci programu odsyamy do wspomnianej
ju ksiki ABC Internetu.
gdy za kad minut poczenia musimy paci nieproporcjonalnie wysokie stawki, zdecydowalimy si opisa menu kontekstowe
obiektw najczciej przegldanych za pomoc programu Internet Explorer. Z tego samego powodu, opisujc przegldark i
program pocztowy dodalimy punkt Jak to zrobi?, w ktrym wymienilimy sposoby wykonywania podstawowych czynnoci
dostpnych dla tych programw.
Opcje menu kontekstowego linku

Otwrz wywietla wskazywany przez link obiekt.
Otwrz w nowym oknie wywietla wskazywany przez link obiekt w nowym oknie.
Zapisz element docelowy jako zapisanie na dysku dokumentu wskazywany przez link.
Drukuj element docelowy wydrukowanie strony wskazywany przez link
Kopiuj skrt zapisanie w schowku adresu do obiektu wskazywanego przez link.
Dodaj do Ulubionych dodanie wskazanego adresu do listy ulubionych
Waciwoci otwarcie okna waciwoci wskazywanego obiektu.
Opcje menu kontekstowego ta

Zapisz jako to zapisanie ta w postaci pliku na dysku.
Ustaw jako to ustawienie ta strony jako tapety pulpitu.
Kopiuj to skopiowanie do schowka ta strony.
Zaznacz wszystko zaznaczenie caej zawartoci strony.
Utwrz skrt utworzenia na pulpicie skrt do strony.
Dodaj do Ulubionych dodanie strony do listy ulubionych.
Wywietl rdo wywietla kod rdowy strony.
Kodowanie zmiana standardu kodowania znakw.
Drukuj wydrukowanie strony.
Odwie ponowne pobranie strony.
Opcje menu kontekstowego grafika

Zapisz rysunek jako zapisanie rysunku na dysku.
Ustaw jako tapet ustawienie rysunku jako tapety pulpitu.
Kopiuj skopiowanie rysunku do schowka Windows
Przegldanie zasobw internetowych

Aby wywoa stron, znajc jej adres, wybierz Plik | Otwrz . Na ekranie pojawi si okno dialogowe Otwrz. W polu
tekstowym mona wpisa adres strony WWW, ale rwnie lokalizacj pliku na dysku.
Prostsz metod jest ustawienie kursora w polu Adres i wprowadzenie adresu, po czym nacinicie klawisza Enter lub
kliknicie przycisku Przejd.
Rysunek 8.20. Otworzy
stron moemy wpisujc jej
adres w polu Adres lub w
oknie Otwrz:
Jeeli chcemy wywoa stron, ktrej adres uprzednio wpisalimy z klawiatury (ale ju go nie
pamitamy), moemy skorzysta z przycisku Historia. Po jego naciniciu, w lewej czci ekranu
zostanie wywietlona lista odwiedzonych stron (rysunek 8.20).
Jeeli chcemy przywoa stron ogldan jaki czas temu, a ktrej nie umiecilimy na licie ulubionych stron, wystarczy klikn
dan stron spowoduje to jej wywietlenie w gwnym oknie przegldarki.
Aktualnie ogldana strona moe zosta z atwoci wydrukowana. Wystarczy nacisn przycisk Drukuj . Ustawienie strony moe
by dokonane poprzez wybr z menu gwnego opcji Plik | Ustawienia strony .
Jak to zrobi?
Aby ponownie wywietli ostatnio przegldan stron, nacinij przycisk Wstecz.
Aby wykona krok naprzd po uprzednim cofniciu si, nacinij przycisk Dalej.
Aby przerwa pobieranie strony, nacinij przycisk Zatrzymaj.
Aby ponowne pobra aktualn stron, nacinij przycisk Odwie . Korzystaj z tej moliwoci, jeeli z jakich powodw wczytana
strona jest niekompletna lub uszkodzona.
Aby wywoa stron gwn, nacinij przycisk Start .
Aby wywietli okno wyszukiwarki internetowej, nacinij przycisk Wyszukaj.
Aby wywietli okno ulubionych stron, nacinij przycisk Ulubione.
Aby wywietli okno multimediw, nacinij przycisk Multimedia.
Okno Multimedia jest nowoci w nowej wersji programu Internet Explorer. Ma ono uatwi odtwarzanie muzyki, wideo lub
plikw multimedialnych. Umoliwia ono m.in. suchanie audycji ulubionych internetowych stacji radiowych podczas uywania
komputera.
Aby wywietli list ostatnio odwiedzanych stron, nacinij przycisk Historia.

Aby wydrukowa aktualnie ogldan strony, nacinij przycisk Drukuj.
Outlook Express
Poczta elektroniczna to jedna z najczciej wykorzystywanych usug dostpnych w internecie. Listy elektroniczne mog zawiera
notatki, uwagi, listy, raporty i kad inn form korespondencji. Moesz take docza do nich pliki. W ten sposb mona wysya
obrazki, opowiadania, arkusze kalkulacyjne i pliki innych typw. Pojedynczy list moesz wysa do jednej lub do setek osb.
Wiadomoci moesz zapisywa, drukowa, odpowiada na nie lub usuwa. Moesz je take przeglda i sortowa oraz dopasowywa
ich format tak, aby dobrze wyglday. Dodatkowo, wiadomo moe zosta zaszyfrowana lub podpisana cyfrowo. Jeeli dodamy do
tego fakt, e listy elektroniczne docieraj w cigu kilku godzin w dowolne miejsce na Ziemi oraz e bez adnych dodatkowych opat,
natychmiast moemy by poinformowani zarwno o dostarczeniu (lub niedostarczeniu) listu do adresata i o przeczytaniu listu,
popularno tej formy komunikacji nie powinna nas dziwi.
Do wysyania i odbierania poczty elektronicznej niezbdny jest program pocztowy. Jeden z popularnych programw pocztowych
Outlook Express jest instalowany na komputerze podczas instalacji systemu Windows XP.
Konfiguracja programu Outlook Express

Aby mona byo pracowa z programem Outlook Express, naley skonfigurowa sposb czenia z internetem oraz konto pocztowe.
Poniewa sposb konfiguracji poczenia internetowego zosta omwiony w punkcie Konfiguracja systemu, poniej zostanie
omwiona tylko konfiguracja konta pocztowego w programie Outlook Express.
Konfiguracja konta pocztowego

Po udanej konfiguracji poczenia internetowego moemy rozpocz konfiguracj konta pocztowego. Po pierwsze, skoro od teraz
bdziemy czsto uruchamia program Outlook Express, najwygodniej bdzie, jeeli dodamy ikon tego programu do menu Start .
1. W tym celu kliknij prawym przyciskiem myszy na przycisku Start , z menu kontekstowego wybierz Waciwoci | Menu
Start | Dostosuj i w polu E-mail wybierz Outlook Express .
Rysunek 8.21. Aby wywietli

ikon waciwego programu
pocztowego w menu Start,
musimy zmodyfikowa jego
waciwoci
2. Teraz moemy uruchomi program. Jeeli jest to pierwsze uruchomienie programu pocztowego, automatycznie zostanie
uruchomiony kreator dodawania konta pocztowego. W przeciwnym przypadku moemy doda nowe konto, wybierajc
kolejno Narzdzia | Konta | Dodaj | Poczta .
3. W pierwszym kroku podaj nazw uytkownika, ktra bdzie widniaa w nagwku wysyanych listw. Zwyczajowo podaje
si w tym miejscu imi i nazwisko uytkownika wysyajcego listy. Nie jest to jednak obowizkowe i nazwa ta moe by
cakowicie dowolna.
4. Nastpnie podaj adres e-mail, ktrego uytkownicy bd mogli uywa w celu odpowiadania na Twoje listy.
5. W kolejnym kroku podaj adresy serwerw pocztowych, za pomoc ktrych bdziesz wysya i odbiera swoje wiadomoci.
6. Jako ostatnie podaj dane o nazwie konta (w wielu przypadkach nazwa konta odpowiada pierwszej czci adresu e-mail) i
hale. Zaznaczenie opcji Zapamitaj haso spowoduje, e nie bdziemy musieli po kadym uruchomieniu programu
podawa hasa, ale z tego samego powodu inne osoby, ktre zaoguj si do komputera na nasze konto bd miay tez
dostp do naszej skrzynki pocztowej.
Aby ustrzec si przed ryzykiem podsuchania hasa podczas autoryzacji uytkownika na serwerze pocztowym, niektrzy
usugodawcy internetowi wymagaj, aby hasa byy przesyana jako zaszyfrowane. W takim przypadku naley zaznaczy opcj
Logowanie przy uyciu bezpiecznego uwierzytelniania hasa.
Dodatkowe waciwoci konta pocztowego

Po dodaniu konta pocztowego moemy skonfigurowa jego waciwoci wybierajc Narzdzia | Konta , zaznaczajc dane konto i
naciskajc przycisk Waciwoci , tak jak zostao to pokazane na rysunku 8.21.
Rysunek 8.21. Konta pocztowe

znajdziemy na zakadce Poczta
okna dialogowego Konta
internetowe
Za pomoc zakadek Oglne i Serwery moemy zmodyfikowa dane podane podczas zakadania konta.
Zakadka Poczenia pozwala na okrelenia, ktre z dostpnych pocze bdzie wykorzystywane podczas odbierania i wysyania
wiadomoci.
Na zakadce Zabezpieczenia moemy wybra certyfikat (podpis cyfrowy), ktry bdzie doczany do wysyanych wiadomoci
oraz okreli metod ich szyfrowania.
Zdecydowanie najwicej moliwoci udostpnia zakadka Zaawansowane . Oprcz numerw portw serwerw poczty przychodzcej
i wychodzcej (ktrych nie naley zmienia, chyba e dostawca internetowy wyranie zaznaczy konieczno modyfikacji tych
parametrw) moemy:
zmieni limity czasu serwera, tj. czas bezczynnoci, po ktrym poczenie moe zosta automatycznie przerwane. W
przypadku czenia si przez modem z darmowym serwerem poczty naley zwikszy ten limit do co najmniej 2 minut;
automatycznie dzieli due wysyane wiadomoci na kilka mniejszych. W ten sposb zmniejszamy ryzyko niepowodzenia
wysania wiadomoci w przypadku problemw z poczeniem;
okreli, czy po pobraniu wiadomoci do skrzynki odbiorczej na serwerze powinna zosta przechowywana ich kopia, jeeli
tak, to przez, jaki okres czasu i wiadomoci maj by przechowywane i w ktrym momencie mog zosta usunite.

Waciwoci zaawansowane
konta internetowego umoliwia
dostosowanie funkcjonalnoci
programu pocztowego do
naszych potrzeb
Interfejs programu Outlook Express
Po skonfigurowaniu programu Outlook Express moesz przej do wysyania i odbierania poczty. Program umoliwia m.in.
odbieranie i wysyanie wiadomoci, tworzenie i usuwanie folderw, usuwanie i drukowanie wiadomoci, przenoszenie i kopiowanie
wiadomoci pomidzy folderami.
Podczas instalacji programu, automatycznie tworzonych jest pi folderw osobistych: Skrzynka odbiorcza, Skrzynka nadawcza,
Elementy wysane, Elementy usunite i Kopie robocze. Oto krtki opis przeznaczenia kadego z nich:
Skrzynka odbiorcza przechowuje listy, zarwno przeczytane jak i nieprzeczytane, ktre otrzymalimy.
Skrzynka nadawcza to folder przechowujcy wiadomoci oczekujce na wysanie. Listy te zostan wysane po naciniciu
przycisku Wylij (praca w trybie offline) lub po okrelonym czasie (praca w trybie online).
Folder elementy wysane zawiera kopie wszystkich wysanych wiadomoci.
Elementy usunite to folder, do ktrego przenoszone s wszystkie usuwane wiadomoci. Jeeli chcesz cakowicie usun
jakie wiadomoci, to powiniene usun je z tego folderu.
Kopie robocze to folder zawierajcy listy, ktre zostay zapisane, ale nie s jeszcze gotowe do wysania.
W prawym dolnym rogu wywietlane jest okno Kontakty , w ktrym znajduje si lista osb wpisanych do ksiki
adresowej.
Zmiana widoku
Interfejs programu Outlook Express moe zosta dostosowany do indywidualnych potrzeb uytkownika. Moemy wyczy lub
zmieni pooenie okna podgldu wiadomoci, ukry pasek narzdzi, widokw lub stanu, a take zdecydowa, czy bd wywietlane
okna: Kontakty , Lista folderw, Pasek widokw i Pasek folderw .
Aby dostosowa sposb wywietlania okna programu Outlook Express, z menu gwnego wybierz polecenie Widok | Ukad .
Wywietli si okno dialogowe pozwalajce na dostosowanie elementw znajdujcych si w oknie.

Waciwoci: Ukad okna
pozwala na dostosowanie
interfejsu programu Outlook
Express do wasnych potrzeb
Dodawanie nowych folderw

W swoich folderach moesz tworzy dowoln ilo podfolderw. Moesz stworzy folder, w ktrym bdziesz przechowywa
wiadomoci zwizane z prac lub wiadomoci od okrelonej osoby.
Aby stworzy nowy folder, wykonaj nastpujce czynnoci:
1. Kliknij prawym klawiszem folder, w ktrym chcesz utworzy podfolder.
2. Z menu kontekstowego wybierz opcj Nowy folder .
3. Wprowad nazw nowego folderu. Pojawi si on na licie folderw.
Zmiana nazwy i usuwanie folderw

Jeeli nie uywasz ju okrelonego folderu, to moesz go usun. Aby usun folder, kliknij jego nazw prawym klawiszem i z menu
podrcznego wybierz polecenie Usu . Poniewa usunicie folderu spowoduje utrat wszystkich przechowywanych w nim
dokumentw, zostanie wywietlone okno dialogowe umoliwiajce potwierdzenie chci usunicia folderu.
Aby zmieni nazw folderu, kliknij prawym przyciskiem, a nastpnie z menu podrcznego wybierz polecenie Zmie nazw .
Nastpnie wprowad nazw nowego folderu.
Ustawianie opcji
Moesz ustawi wiele opcji, takich jak na przykad odtwarzanie dwiku, gdy nadejdzie nowa poczta, ustalanie priorytetw i wiele,
wiele innych. Aby otworzy okno z opcjami, z menu gwnego wybierz polecenie Narzdzia | Opcje . Okno dialogowe Opcje
zostao przedstawione na rysunku 8.23.
Rysunek 8.23. Okno Opcje

zawiera 10 zakadek i
umoliwia ustawienie
kilkudziesiciu parametrw
pracy programu
Najwaniejsze opcje zostay opisane poniej:

Zakadka Oglne . Na tej zakadce moesz okreli podstawowe parametry pracy programy, midzy innymi: folder, ktrego
zawarto bdzie wywietlana po uruchomieniu programu; reakcj na przychodzce wiadomoci; czas, po jakim program
sprawdzi, czy na serwerze nie ma nowych wiadomoci, czy domylny program obsugi poczty i grup dyskusyjnych.
Zakadka Czytanie . Tutaj znajduj si opcje zwizane z odczytywaniem wiadomoci i grup dyskusyjnych, na przykad
czas, po jakim wiadomo uwaa si za przeczytan.
Zakadka Wysyanie . Tutaj moesz okreli takie opcje jak zachowywanie wysanych wiadomoci, ich format (tekst lub
HTML), czy doczanie oryginalnego tekstu do odpowiedzi.
Zakadka Redagowanie . Ta zakadka pozwala na okrelenie formatu wysyanej wiadomoci. Moesz tutaj ustawi takie
waciwoci formatu jak rozmiar i krj czcionki, papeteria czy wizytwki doczane do wiadomoci.
Zakadka Podpisy . W tym miejscu moesz okreli, w jaki sposb program ma podpisywa poczt wychodzc.
Zakadka Pisownia . Tutaj moesz okreli, czy sprawdza pisowni przed wysaniem i jakiego sownika w tym celu uy.
Zakadka Zabezpieczenia . Ta zakadka pozwala wybra opcje zwizane z ochron przed wirusami o bezpieczn poczt,
takie jak cyfrowe certyfikaty i szyfrowanie wiadomoci.
Zakadka Poczenie . Na tej zakadce moesz okreli, w jaki sposb program Outlook Express ma si czy z
internetem.
Zakadka Potwierdzenia umoliwia ustawianie domylnego dania potwierdzenia przeczytania wiadomoci oraz
reakcj na odebranie wiadomoci, ktrej nadawca zada potwierdzenia jej przeczytania.
Zakadka Konserwacja zawiera opcje umoliwiajce porzdkowanie wiadomoci oraz rejestrowaniem pocze z
serwerem.
Wysyanie i odbieranie wiadomoci

Po uruchomieniu programu, moesz natychmiast sprawdzi, czy otrzymae nowe wiadomoci pocztowe. Moesz take odpowiada
na wiadomoci lub wysya nowe.
Sprawdzanie i czytanie wiadomoci

Aby sprawdzi, czy nadeszy nowe wiadomoci, nacinij kombinacj klawiszy Ctrl +M, kliknij ikon Wylij/Odbierz lub
z menu gwnego wybierz Narzdzia | Wylij i odbierz | Wylij i odbierz wszystkie . Podstawowe informacje o nowych
wiadomociach, takie jak tytu, lub nadawca zostan wywietlone w gwnym oknie programu. Nowe wiadomoci zostan oznaczone
jako nieprzeczytane.
Aby przeczyta wiadomo, kliknij dwukrotnie jej ikon. Moesz rwnie otworzy wiadomo wybierajc z menu gwnego Plik |
Otwrz.
Po przeczytaniu wiadomoci moesz j zamkn, usun, odpowiedzie na ni lub przesa dalej do innego uytkownika. Aby
wykona te czynnoci, moesz uy menu lub paska narzdzi. Oto opis przyciskw paska narzdzi:
Odpowiadanie na wiadomoci i przesyanie ich dalej

Gdy odbierzesz jak wiadomo, to moesz na ni odpowiedzie lub przesa j dalej. Moesz to zrobi natychmiast lub za jaki
czas. Wystarczy klikn przycisk paska narzdzi Odpowiedz lub Przelij dalej . Odpowiadanie na wiadomo polega na
automatycznym zaadresowaniu jej do osoby, od ktrej j otrzymae. Domylne ustawienia programu spowoduj, e do Twojej
odpowiedzi doczany jest take oryginalny tekst wiadomoci.
Wszystko, co musisz zrobi, to wpisa swoj odpowied na grze pola tekstowego. Aby wysa wiadomo, nacinij przycisk
Wylij , wybierz menu Plik | Wylij lub nacinij kombinacj klawiszy Alt+S ).
Podczas przesyania wiadomoci dalej wysyasz jej oryginaln zawarto oraz ewentualnie swoje komentarze do niej. W tym
przypadku musisz poda adres osoby, do ktrej wysyasz t wiadomo.
Wysyanie poczty
Now wiadomo moesz wysa w dowolnej chwili. Wystarczy, e klikniesz przycisk Nowa poczta , wybierzesz Plik | Nowy |
Wiadomo pocztowa lub naciniesz kombinacj klawiszy Ctrl +N.
Aby okreli odbiorc nowej wiadomoci, nacinij ikon po lewej stronie pola Do.
Pole Do jest jedynym obowizkowym polem okna Nowa wiadomo. Innymi sowy niemoliwe jest wysanie wiadomoci
niezaadresowanej (poprawnie lub nie).
Jeeli adres odbiorcy wiadomoci znajduje si w ksice adresowej, szybciej i pewniej jest zaadresowa list, naciskajc ikon ksiki
znajdujc si po lewej stronie pola Do. W ten sposb wywoamy ksik adresow.
W polu DW naley wpisa adresy tych osb, ktre powinny otrzyma kopi wiadomoci. Moesz podawa wielu odbiorcw
oryginalnej wiadomoci i wielu odbiorcw kopii, ale wtedy poszczeglne wpisy musz by oddzielone rednikami. Powiniene take
wypeni pole Temat , aby byo wiadomo, czego wiadomo dotyczy.
Korzystanie z Ksiki adresowej

Ksika adresowa pozwala na organizowanie, zarzdzanie i modyfikowanie adresw rnych osb. Ksika ta zawiera list osb
wraz z informacjami z nimi zwizanymi. Ksika adresowa moe oprcz adresu pocztowego zawiera take inne dane osobowe.
Otwieranie Ksiki adresowej z programu Outlook Express

Moesz otworzy Ksik adresow, wybierajc z menu polecenie Narzdzia | Ksika adresowa . Nastpnie kliknij w ikon
Adresy znajdujc si na pasku narzdzi lub nacinij kombinacj klawiszy Ctr +Shift +B.
Ksika adresowa zawiera podstawowe dane o osobach wraz z ich adresami pocztowymi. Dwukrotnie klikajc nazwisko
uytkownika, moesz przeglda informacje o nim. Okno dialogowe Waciwoci podaje pene dane o okrelonym uytkowniku.
Rysunek 8.24. Ksika adresowa
programu Outlook Express
moe z powodzeniem suy
jako prosta baza danych
przechowujca informacje o
naszych znajomych
Jak to zrobi?
Aby utworzy now wiadomo, nacinij przycisk Utwrz wiadomo . Obok tego przycisku znajduje si strzaka skierowana w
d. Po jej naciniciu mona wybra jedn z wielu kartek z papeterii, na ktrej zostanie stworzony nowy list.
Aby odpowiedzie na otrzymany list, kliknij przycisk Odpowiedz . W polu Do zostanie automatycznie wpisany nadawca listu, a w
polu Temat tytu oryginalnej wiadomoci poprzedzony przedrostkiem Re: lub Odp: .
Aby odpowiedzie na otrzymany list autorowi i wszystkim, ktrzy otrzymali kopi listu, na ktry odpowiadamy, kliknij przycisk
Odpowiedz wszystkim. W polu Do zostanie automatycznie wpisany nadawca listu, w polu DW osoby, ktre otrzymay kopi
listu, a w polu Temat tytu oryginalnej wiadomoci poprzedzony przedrostkiem Re: lub Odp: .
Aby przesa list do innego adresata, nacinij przycisk Przelij dalej . Pole Temat zostanie automatycznie uzupenione tematem
oryginalnej wiadomoci poprzedzonym przedrostkiem Fw:, a pole treci treci oryginalnej wiadomoci.
Aby wysa i odebra listy, nacinij przycisk Wylij/Odbierz .
Aby usun wybrany list, nacinij przycisk Usu lub klawisz Del.
Aby wydrukowa wiadomo, nacinij przycisk Drukuj .
Rozdzia 7.
Drukowanie
Przed opisaniem pracy z drukark warto wyjani znaczenie samego terminu drukarka. W terminologii firmy Microsoft drukarka
jest obiektem logicznym, a nie fizycznym urzdzeniem. Tak wic drukark tworzy si poprzez skonfigurowanie zestawu
sterownikw w systemie Windows XP. Natomiast drukarka urzdzenie fizyczne jest okrelana jako urzdzenie drukujce (ang.
Print Device).
Omwienie procesu drukowania

Aby moliwe byo drukowanie dokumentw, w systemie musi zosta zainstalowana drukarka. Proces instalacji drukarki przebiega
podobnie jak proces instalowania sterownikw dowolnego, innego urzdzenia w komputerze. Z systemem Windows XP dostarczane
s trzy typy sterownikw drukarek:
Sterownik graficzny drukarki uniwersalne sterowniki drukarek obsugujce trzy gwne rodzaje drukarek:
o drukarki zgodne z Adobe Postscript,
o drukarki rastrowe, np. laserowe i igowe,
o plotery zgodne z standardem HPCL2.
Sterownik interfejsu drukarki to wanie od tych sterownikw zaley wygld i funkcjonalno okna dialogowego
Waciwoci drukarki . Dla kadego typu drukarki dostpny jest o oddzielny sterownik (oddzielna biblioteka DLL).
Pliki opisujce waciwoci drukarek pliki definiujce moliwoci i wymagania dla poszczeglnych drukarek.
Dokument wysany do druku zostaje przetumaczony przez usug Bufor wydruku na zadanie drukowania i zapisany w postaci pliku
buforu wydruku.
Plik buforu wydruku

Domylnie usuga Bufor wydruku zapisuje zadania drukowania w katalogu WINDOWS\System32\spool\PRINTERS. Usuga Bufor
wydruku zapisuje dwa pliki dla kadego zadania drukowania (print job):
o Plik buforowany plik z rozszerzeniem .SPL. W tym pliku przechowywany jest dokument, ktry ma zosta wydrukowany.
o Plik towarzyszcy plik z rozszerzeniem .SHD. W tym pliku umieszczone s informacje i wskazwki dotyczce zadania
drukowania takie jak lokalizacja drukarki, priorytet wydruku czy nazwa uytkownika, ktry wysa dokument do druku
Rysunek 9.1. Przegldajc zawarto folderu

WINDOWS\System32\spool\PRINTERS
znajdziemy oczekujce na wydruk zadania
drukowania.
Poniewa kady dokument przed wydrukowaniem musi zosta przetworzony i zapisany jako zadanie wydruku, brak wolnego miejsca
na dysku, na ktrym umieszczono folder buforu wydruku, wywoa bd i uniemoliwi wydrukowanie dokumentw. Dlatego
domyln lokalizacj folderu buforu wydruku mona zmieni, wybierajc dysk, na ktrym jest wiksza ilo wolnego miejsca. W tym
celu:
1. Wybierz menu Start | Panel sterowania | drukarki i inny sprzt | Drukarki i faksy.
Rozdzia 7 Drukowanie 90
2. Z menu Plik wybierz opcj Waciwoci serwera.
3. Wybierz zakadk Zaawansowane.
4. W polu Folder buforu wprowad lokaln ciek dostpu do nowego folderu buforu wydruku i nacinij przycisk OK.
Po przeniesieniu folderu buforu nadaj wszystkim uytkownikom uprawnienia do modyfikacji plikw w tym folderze. W przeciwnym
razie niektrzy uytkownicy nie bd mogli wydrukowa adnych dokumentw.
5. Aby zmiany zaczy obowizywa, zatrzymaj i uruchom ponownie usug Spooler (Bufor wydruku), wydajc polecenia
Net Stop Spooler , a nastpnie Net Start Spooler (rysunek 9.2).
Rysunek 9.2. Zatrzymanie i

ponowne uruchomienie usugi
Bufor wydruku jest najlepsz
metod rozwizania problemw
z drukark, ktra zawiesia si
i ponawianie wydruku
dokumentw nie przynosi
adnego efektu
Po przetumaczeniu zadania drukowania na polecenia drukarki usuga Bufor wydruku przekazuje je do monitora wydruku (ang.
Print Monitor). Sterownik ten jest odpowiedzialny za komunikacj z urzdzeniem drukujcym. Kady rodzaj drukarki ma swj
wasny monitor wydruku.
Ostatnim etapem jest wysanie przez usug Monitor wydruku danych do urzdzenia drukujcego.
Instalacja i konfiguracja drukarki

Po tej porcji teorii wrmy do kwestii najbardziej interesujcych wikszo Czytelnikw omwienia procesu instalacji i
konfiguracji drukarki. Aby doda now drukark:
1. Jeeli drukarka nie jest podczona do komputera, to:
o jeeli drukarka wykorzystuje port szeregowy (duga, dwurzdowa wtyczka) wycz komputer, podcz drukark
i wcz komputer;
o jeeli drukarka wykorzystuje port USB (maa, prostoktna wtyczka) podcz j do komputera.
2. System Windows XP powinien po chwili prawidowo rozpozna nowe urzdzenie i uruchomi Kreatora znajdowania
nowego sprztu (rysunek 9.3):
Rysunek 9.3. Jeeli tylko

drukarka jest zgodne ze
standardem PnP, Windows XP
prawidowo rozpozna nowe
urzdzenie
Nacinij przycisk Dalej .

Zostanie wywietlona lista sterownikw dla znalezionej drukarki. Wybierz odpowiedni sterownik i nacinij
przycisk Dalej .
Po chwili zostanie wywietlone okno z komunikatem o pomylnym zainstalowaniu drukarki. Nacinij przycisk
Zakocz .
W prawym rogu paska zada przez chwil bdzie wywietlany komunikat informujcy o pomylnym
zainstalowaniu nowego urzdzenia w systemie.
W przeciwnym przypadku uruchom Kreatora dodawania drukarki, wybierajc menu Start | Drukarki i faksy | Dodaj
drukark.
Rysunek 9.4. Kreator dodawania

drukarki powinien by
uruchamiany tylko w przypadku
instalowania urzdze
niespeniajcych wymogw
standardu PnP
1. Nacinij przycisk Dalej .

2. Poniewa instalowane urzdzenie nie jest zgodne ze standardem PnP, naley odznaczy pole wyboru Automatycznie
wykryj i zainstaluj moj drukark , a nastpnie nacisn przycisk Dalej .
3. Wybierz port, do ktrego podczona jest drukarka i nacinij przycisk Dalej .
Rysunek 9.5. W wikszoci

przypadkw drukarka
podczona powinna by do
portu LPT1
4. Z listy producentw i typw drukarek wybierz pozycje odpowiednie dla Twojej drukarki lub wska lokalizacj sterownikw
urzdzenia.
5. W kolejnym kroku okrel nazw nowej drukarki i zdecyduj, czy nowa drukarka ma zosta drukark domyln 13.
6. Zdecyduj, czy chcesz udostpni now drukark innym uytkownikom sieci lokalnej i jeeli tak, pod jak nazw drukarka
bdzie udostpniona.
7. Aby sprawdzi konfiguracj nowej drukarki, wydrukuj stron testow i zakocz prac kreatora.
Druk strony testowej

Stron testow drukarki moemy wydrukowa nie tylko podczas jej instalacji, ale np. po zmianie tonera czy zainstalowaniu nowych
sterownikw. W tym celu:
1. Z menu Start wybierz Drukarki i faksy . Zostanie wywietlone okno Drukarki i faksy .
2. Wybierz drukark i listy Zada drukarki wybierz zadanie Ustaw waciwoci drukarki .
3. Zostanie wywietlone okno Waciwoci wybranej drukarki. Wygld i funkcjonalno okna, w tym liczba dostpnych
zakadek zaley od sterownikw wybranego urzdzenia, ale na zakadce Oglne zawsze znajduje si przycisk Drukuj
stron testow .
4. Nacinij ten przycisk i sprawd, czy strona testowa zostaa poprawnie wydrukowana.
Metody drukowania dokumentw

W systemie Windows XP moemy wydrukowa dokumenty na kilka sposobw. Dodatkowo, moemy wydrukowa dokumenty przez
internet lub z programu pracujcego w wirtualnej maszynie DOS specjalnym rodowisku emulujcym system DOS dla starszych,
16-bitowych aplikacji.
Wydruk z programu
Najprostsz metod wydrukowania dokumentu jest wybranie odpowiedniej opcji z menu tego programu, w ktrym dokument zosta
otwarty. Aby wydrukowa dokument w ten sposb:
1. Otwrz dowolny program do edycji dokumentw (Notatnik, WordPad, Paint itd.).
2. Przygotuj dokument, ktry chcesz wydrukowa.
3. Z menu Plik wybierz opcj Drukuj . Zostanie otworzone okno Drukuj .
13
Na drukarce domylnej drukowane bd wszystkie dokumenty, z wyjtkiem tych, ktre zostan jawnie wysane do innej drukarki.
4. Nacinij klawisz OK.
Wydruk z Eksploratora
Jeeli chcemy wydrukowa dokument zapisany na dysku twardym bez jego otwierania, wystarczy e wskaemy na ikon tego pliku,
naciniemy prawy przycisk myszy i z menu kontekstowego wybierzemy akcj Drukuj .
Opcje menu podrcznego rni si midzy sob w zalenoci od rozszerzenia pliku. Jeeli jakiej rozszerzenie (np. .pdf, .eps)
nie zostao zarejestrowane w systemie 14 albo typ pliku nie nadaje si drukowania (np. bazy danych programu Access), w menu
podrcznym nie znajdziemy opcji Drukuj.
Kopiowanie dokumentw do folderu drukarki

Wydrukowa dokument mona rwnie przecigajc go myszk do folderu drukarki. Skopiowanie dokumentu do folderu drukarki
spowoduje wydrukowanie jego kopii. Aby wydrukowa dokument w ten sposb:
1. Z menu Start wybierz opcj Drukarki i faksy .
2. Otwrz folder zawierajcy wybrany dokument.
3. Zaznacz dokument przeznaczony do druku i przecignij go nad ikon wybranej drukarki.
4. Pu przycisk myszy. Rozpocznie si proces drukowania dokumentu.
Drukowanie z systemu DOS

Aplikacje systemu DOS mog pracowa w systemie Windows XP, ktry uruchamia na ich potrzeby tryb wirtualnego komputera DOS
(ang. Virtual DOS Machine). Program ten oczekuje, e do portu LPT podczona jest drukarka i e proces drukowania sprowadza si
do wysania cigu bitw bezporednio do tego portu.
W przypadku programw DOS wyposaonych w sterowniki do uywanego typu drukarki, drukowanie na drukarce podczonej
bezporednio do komputera powinno by moliwe. Naley jednak spodziewa si problemw zwizanych ze sposobem, w jaki takie
aplikacje komunikuj si z drukark. Z reguy, jeli aplikacja nie zakoczy pliku wysaniem znaku EOF (ang. End of File), proces
odpowiedzialny za sterowanie wydrukiem bdzie uwaa, e aplikacja wci drukuje. Istnieje kilka objaww tego problemu:
Zadanie drukowania nie zostanie uruchomione, dopki program nie zostanie zamknity.
Ostatnia strona wydruku pozostaje w drukarce.
Strony rnych dokumentw zada drukowania systemu DOS s przemieszane. Przyczyn tego s aplikacje, dokonujce
oblicze pomidzy drukowaniem kolejnych stron raportu, ktre trwaj wystarczajco dugo, aby sterownik uzna to za
przekroczenie czasu wydruku i przyj zadanie drukowania z innej aplikacji.
Zdecydowanie gorzej wyglda prba wydrukowania dokumentu z aplikacji DOS na drukarce podczonej poprzez sie lub do
portu podczerwieni. Poniewa program wysya dane wycznie na nieistniejce w tym wypadku urzdzenie podczone do portu
LPT, musimy zmapowa port LPT do innego portu. Suy do tego polecenia Net Use.
Na przykad, jeeli komputer Lolek udostpniona w sieci drukark pod nazw Gonzales powinnimy zmapowa t drukark do portu
LPT1 naszego komputera wydajc polecenie:
net use lpt1: \\lolek\gonzales
W ten sposb przekonamy aplikacje DOS, e drukuj do portu LPT1, chocia w rzeczywistoci dokumenty bd drukowane na
drukarce o nazwie Gonzales.
Drukowanie przez internet

System Windows XP obsuguje protok IPP (ang. Internet Printing Protocol). Protok IPP umoliwia wysyanie zada drukowania
poprzez internet. Poniewa pakiety IPP (zadania drukowania) s umieszczenie wewntrz protokou HTTP, moliwe jest przesanie
dokumentw poprzez zapory pocze internetowych.
Jednak aby mc drukowa za porednictwem internetu, konieczne jest uruchomienie usug drukowania na serwerze internetowym.
T rol dla systemu Windows XP peni Internet Information Server. Tak wic, aby mc korzysta z protokou IPP, konieczne jest
uruchomienie usug internetowych na serwerze wydruku. Tyle e serwery wydruku s jednymi z najwaniejszych serwerw i nie
14
Rozszerzenia rejestrowane s podczas instalowania odpowiednich programw. Na przykad pliki o rozszerzeniu .pdf zostan zarejestrowane po
zainstalowaniu ktrego z programw firmy Adobe, np. programu Acrobat Reader.
powinny by nigdy wyczane. A jak uczy nas dowiadczenie, serwery internetowe (szczeglnie serwery firmy Microsoft) musz by
co jaki czas restartowane.
Drukowanie na serwerach UNIX

System Windows XP umoliwia rwnie drukowanie dokumentw na komputerach, na ktrych uruchomiony jest demon drukarki
wierszowej LPD. Suy do tego program obsugi zdalnej drukarki wierszowej LPR . Moliwe jest rwnie, za pomoc polecenie LPQ ,
wywietlenie stanu kolejki wydruku na komputerze, na ktrym uruchomiono demona LPD.
Zarzdzanie drukowaniem
Zarzdzanie drukowaniem, cho stosunkowo proste, czsto jest gwnym wyznacznikiem naszych umiejtnoci jako guru
komputerowych. Tym bardziej warto powici chwil czasu na poznanie kilku technik z nim zwizanych.
Anulowanie wydruku dokumentu

Jeeli omykowo wybralimy do druku nie plik zawierajcy dwu stronicowy list, ale prawie 100-stronicowy plik zawierajcy
pierwsz cze wanie pisanej przez nas powieci, moemy to jeszcze naprawi bez koniecznoci natychmiastowego wyczania
komputera z prdu (natomiast w takiej sytuacji warto na czas usunicia dokumentu z buforu wydruku wyczy drukark). Aby
anulowa wydruk dokumentu:
2. Zaznacz drukark, do ktrej wysano dokument.
3. Dwukrotnie kliknij na ikonie drukarki, do ktrej zosta wysany dokument lub wybierz zadania Zobacz, co jest
drukowane . Zostanie otworzone okno pokazane na rysunku 9.6.
4. Wybierz nazw dokumentu, ktrego wydruk chcesz anulowa.
5. Nacinij klawisz Delete lub z menu Dokument wybierz opcj Anuluj . Wybrane dokumenty zostan usunite z kolejki
drukowania.
Rysunek 9.6. Zadania
drukowania mog zosta
usunite z kolejki wydruku
dowolnej drukarki
Zmiana kolejnoci wysanych do drukarki dokumentw

Jeeli w kolejce wydruku naszej jedynej drukarki czeka ju ponad 100 stron tekstu, a my musimy natychmiast wydrukowa
odebran wanie wiadomo e-mail, moemy zmieni priorytet oczekujcych na wydruk dokumentw, ustalajc w ten sposb
kolejno, w ktrej zostan wydrukowane. W tym celu:
2. Dwukrotnie kliknij na ikonie drukarki, do ktrej zosta wysany dokument.
3. Wybierz dokument, ktry ma by wydrukowany jako pierwszy. Zostanie otwarte okno waciwoci dokumentu (rysunek
9.7).
4. Nadaj dokumentowi priorytet wyszy ni okrelony dla pozostaych dokumentw znajdujcych si w kolejce wydruku.
5. Nacinij przycisk Zastosuj .
Rysunek 9.7. Kade zadanie

wydruku ma okrelony priorytet,
ktry moe zosta rcznie
zmieniony
Nadawanie uprawnie do drukarki
Do drukarki, tak jak do kadego innego zasobu komputera, moemy nada odpowiednie uprawnienia wybranym uytkownikom lub
ich grupom. W ten sposb moemy okreli m.in., ktrzy uytkownicy bd mogli drukowa na wybranym urzdzeniu, czy bd
mogli modyfikowa zadania drukowania innych uytkownikw.
Tak samo, jak w przypadku nadawania uprawnie do plikw i folderw, przyznajc lub odbierajc jedno z uprawnie do drukarki,
umoliwiamy lub zabraniamy wykonania danemu uytkownikowi pewnych czynnoci. Pena lista uprawnie do drukarek i
zwizanych z nimi zada znajduje si w tabeli 9.1
Tabela 9.1. Lista uprawnie do drukarek i odpowiadajcych im zada
Zarzdzanie dokumentami
Dozwolone zadania Drukowanie Zarzdzanie drukarkami
(dotyczy wycznie dokumentw)
Drukowanie X X
Zarzdzanie drukarkami X
Zarzdzanie dokumentami X
Odczyt uprawnie X X X
Zmiana uprawnie X X
Przejmowanie na wasno X X
Aby zmodyfikowa uprawnienia do drukarki:
2. Kliknij prawym przyciskiem na ikonie wybranej drukarki.
3. Z menu podrcznego wybierz opcj Waciwoci . Zostanie wywietlone okno waciwoci.
4. Wybierz opcj Zabezpieczenia . W polu Nazwa grupy lub uytkownika znajduje si lista uytkownikw i grup,
ktrym przyznano lub odebrano prawa do drukarki. Lista ta moe by modyfikowana za pomoc klawiszy Dodaj i Usu .
5. Po wybraniu waciwego uytkownika lub grupy uytkownikw, W polu Uprawnienia zaznacz odpowiednie opcj
przyznajc lub odmawiajc wykonania okrelonych zada.
6. Potwierd swoj decyzj, naciskajc przycisk Tak.
Rysunek 9.8. Waciwoci

drukarki
Zaawansowane waciwoci drukarki

Jak wspominalimy, wygld i funkcjonalno okna Waciwoci drukarki zaley od zainstalowanego dla tego urzdzenia
sterownika. Pewne elementy, w tym zawarto zakadki Zaawansowane s jednakowe dla wszystkich typw sterownikw takie
same. Tak wic, niezalenie od typu podczonego urzdzenia na zakadce Zaawansowane znajdziemy pola:
Zawsze dostpna / Dostpna od umoliwia podanie godziny, w ktrych drukarka pobiera zadania drukowania z
buforu wydruku i przesya do swojego urzdzenia drukujcego. Zadania drukowania, wysane o innych godzinach, oczekuj
w kolejce wydruku.
Priorytet jeli klika drukarek podczonych jest do tego samego urzdzenia drukujcego, usuga Bufor wydruku
zazwyczaj naprzemiennie przecza pomidzy dwoma kolejkami. Jeli chcesz, by zadania drukowania z jednej kolejki byy
wykonane przed zadaniami innej kolejki, ustaw wysz warto tego parametru.
Sterownik umoliwia aktualizacj sterownika. Jeli drukarka jest udostpniona, to uytkownicy poczeni do niej
automatycznie pobieraj nowe sterowniki.
Buforuj dokumenty tak, aby program szybciej skoczy drukowanie usuga Bufor wydruku przyjmuje
przychodzce zadania drukowania, przetwarza strumie bajtw i przesya zadanie drukowania z buforu rwnoczenie na
urzdzenie drukujce albo najpierw zapisuje cae zadanie na dysku i dopiero rozpoczyna drukowanie.
Drukuj bezporednio do drukarki zadanie jest przetwarzane w locie i wysyane bezporednio do urzdzenia
drukujcego, bez umieszczania w buforze wydruku.
Wstrzymaj niedopasowane dokumenty usuga Bufor wydruku sprawdza, czy ustawienia drukarki s zgodne
ustawieniami dokumentu i jeeli nie, dokument oczekuje w kolejce wydruku nie wpywajc na wydruk pozostaych
(zgodnych) dokumentw.
Jako pierwsze drukuj dokumenty buforowane usuga Bufor wydruku wydrukuje jako pierwsze zadana z buforu
wydruku, przed nowymi zadaniami. Jeli w buforze wydruku s dwa zadania, usuga Bufor wydruku jako pierwsze
wydrukuje wiksze zadanie.
Przechowaj dokumenty po wydrukowaniu opcja ta powoduje zachowanie pliku w buforze po zakoczeniu wydruku.
Wcz zaawansowane funkcje drukowania po wyczeniu tej opcji, nie bd buforowane dane metapliku i niektre
zaawansowane funkcje drukarki mog by niedostpne. Opcj t naley wyczy, tylko jeeli wystpuj problemy z
poprawnym drukowaniem dokumentw.
Rozdzia 8.
Administracja systemem z
wykorzystaniem konsoli MMC
Administracja systemem obejmuje wykonywanie szeregu czynnoci zwizanych z konfiguracj i utrzymaniem systemu. Konieczne
do sprawnego dziaania systemu jest czuwanie nad jego funkcjonalnoci i ewentualne naprawianie zaistniaych bdw. Osoba
wykonujca powinnoci administracyjne musi posiada konto uytkownika nalece do grupy administratorzy, poniewa tylko takie
konto pozwala na wykonywanie wszystkich niezbdnych czynnoci oraz wykorzysta niezbdne narzdzia. Aby maksymalnie, jak to
tylko moliwe, uatwi administrowanie systemem operacyjnym oraz aplikacjami i usugami w systemie Windows XP, wszystkie
niezbdne czynnoci administracyjne mona wykona za pomoc jednego programu, konsoli MMC (ang. Microsoft Management
Console). Jest to aplikacja, ktra samodzielnie nie suy do wykonywania jakichkolwiek zada, jest ona jednak jednolitym
rodowiskiem, do ktrego mona dodawa rne programy administracyjne w postaci tzw. przystawek i tworzy dziki temu konsole
administracyjne. Konsola administracyjna to, zapamitany w postaci pliku, zbir ustawie programu MMC, ktry moemy
przenosi z jednego komputera na inny. Korzystajc z odpowiednio skonfigurowanych konsoli uytkownik moe zarzdza
komputerem lokalnym oraz innymi komputerami w sieci, wczajc w to serwery. Jedynym ograniczeniem jest dostpna lista
przystawek. Istnieje szereg predefiniowanych konsoli sucych do wykonywania okrelonych czynnoci, wic moliwe jest
zarzdzanie Windows XP bez znajomoci tworzenia wasnych konsoli. Dostp do wikszoci konsoli predefiniowanych mona
uzyska przez otwarcie grupy programw Narzdzia administracyjne z Panelu sterowania . Tworzenie wasnych konsoli
uatwia i przyspiesza dostp do najczciej wykorzystywanych podczas pracy narzdzi. W tym rozdziale opiszemy ogromne
moliwoci, jakie daje korzystanie z personalizowanych konsoli administracyjnych.
Tworzenie i konfigurowanie konsoli

Dodawanie przystawek do nowej konsoli
Proces tworzenia nowych konsoli polega na uruchomieniu narzdzia MMC i dodaniu odpowiednich przystawek oraz
skonfigurowaniu opcji zgodnie z potrzebami. Aby stworzy now konsol:
1. Kliknij menu Start
2. Wybierz Uruchom
3. W oknie Uruchamianie wpisz MMC i zatwierd przyciskiem OK.
Na ekranie pojawi si pusta konsola MMC. Jest to punkt wyjciowy do jej dalszej konfiguracji.
Rysunek 10.15.
Nieskonfigurowana, pusta
konsola MMC
Okno konsoli jest podzielone pionowo na dwie czci uytkownik moe rwnie korzysta z menu oraz paska narzdzi. W lewej
czci okna znajduje si drzewo konsoli, w ktrym jest wywietlana w postaci drzewa, lista dostpnych narzdzi. Prawa cz to
okno szczegw, w ktrym wywietlane s wybrane obiekty oraz ich waciwoci. Nastpn czynnoci, jak naley wykona jest
dodanie przystawek:
1. W menu Plik wybierz Dodaj/Usu przystawk
2. W oknie Dodaj/Usu przystawk kliknij przycisk Dodaj
Na ekranie pojawi si okno Dodawanie przystawki autonomicznej wraz z list dostpnych przystawek oraz krtkim opisem
kadej z nich. Lista ta moe si rni na poszczeglnych komputerach, poniewa zaley od zainstalowanych aplikacji oraz narzdzi
administracyjnych. Twrcy niektrych programw wykorzystuj konsol MMC do zarzdzania wasnym programem dodajc
odpowiedni przystawk. W takiej sytuacji po instalacji aplikacji pojawi si na licie dostpnych przystawek nowa pozycja. Rnice
mog rwnie by wynikiem zainstalowania w systemie Windows XP narzdzi administracyjnych serwera Windows 2000. Jest to
pakiet przystawek sucych do konfiguracji i zarzdzania sprztem, oprogramowaniem i skadnikami sieciowymi systemu Windows
2000.
3. Wybierz przystawk, ktra Ci interesuje i kliknij Dodaj.
W przypadku niektrych przystawek moe pojawi si dodatkowe okno konfigurujce opcje wybranej przystawki. Jeli tak si
stanie, wybierz odpowiednie parametry dziaania przystawki.
4. Kliknij Zamknij , aby zamkn okno dodawania przystawek.

Rysunek 10.16. Lista dostpnych przystawek
Pierwsza cz tworzenia konsoli zostaa zakoczona. W drzewie konsoli znajduj si teraz zainstalowane przystawki. Kolejnym
etapem jest dostosowanie konsoli do wasnych potrzeb. Aby zapamita ustawienia konsoli, wybierz menu Plik i kliknij Zapisz
lub w celu podania innej nazwy Zapisz jako Wybierz lokalizacj dla pliku konsoli i wpisz odpowiedni nazw. Windows XP
domylnie proponuje jako lokalizacj folder Narzdzia administracyjne nalecy do menu Start aktualnie zalogowanego
uytkownika. Jeli lokalizacja zostanie zaakceptowana, aby uruchomi zapisan konsol, naley mie wczone wywietlanie w
menu Start Narzdzi administracyjnych . Aby to zrobi, kliknij prawym przyciskiem na pasku zada, wybierz z menu
podrcznego Waciwoci , na karcie Menu Start kliknij Dostosuj . Przejd do karty Zaawansowane i wcz opcj
wywietlania narzdzi administracyjnych w menu Wszystkie programy .
Dobrym zwyczajem jest nazywanie konsoli zgodnie z jej przeznaczeniem. Np. Zarzdzanie uytkownikami, Zasoby i
udostpnianie
Naley pamita, i konsola moe by uywana przez jej waciciela lub innego uytkownika. Jeeli za administrowanie
komputerami w sieci odpowiedzialnych jest kilka osb, gwny administrator moe, rozdzielajc zadania, utworzy odpowiednie
konsole i przekaza swoim wsppracownikom w postaci plikw z rozszerzeniem .msc.
Tryby pracy konsoli

Kada konsola moe by zapisana w jednym z czterech trybw pracy. Kady z trybw definiuje opcje dostpu do konsoli. Oto krtka
charakterystyka trybw pracy:
Tryb autorski
Zezwala uytkownikowi na peny dostp do funkcji konsoli MMC. Uytkownik moe dodawa przystawki, tworzy nowe
okna, edytowa parametry pracy przystawek.
Tryb uytkownika peny dostp
Daje uytkownikowi peny dostp do konsoli, lecz nie pozwala na dodawanie i usuwanie przystawek oraz zmian
waciwoci. Wszystkie pozostae funkcje s wczone.
Tryb uytkownika ograniczony dostp, wiele okien
Pozwala na dostp wycznie do tych obszarw drzewa konsoli, ktre byy widoczne w momencie zapisywania konsoli,
tworzenie nowych okien. Moliwo zamykania istniejcych okien jest niedostpna.
Tryb uytkownika ograniczony dostp, jedno okno
Ustawienie najbardziej restrykcyjne, rni si od poprzedniego dodatkowym ograniczeniem w postaci braku moliwoci
tworzenia dodatkowych okien.
Domylnie konsola jest zapisywana w trybie autorskim. Nie ma potrzeby zmienia trybu pracy, jeeli z konsoli bdzie korzysta jej
autor; natomiast gdy konsola jest tworzona dla wsppracownika, naley si zastanowi nad zastosowaniem odpowiedniego trybu
uytkownika. Aby zmieni tryb konsoli, naley:
1. Z menu Plik wybierz Opcje
2. Na karcie Konsola z listy rozwijalnej Tryb konsoli wybierz odpowiedni tryb.
3. Gdy zostanie wybrany inny tryb ni Tryb autorski, uaktywni si dwa pola wyboru.
4. Aby wyczy moliwo zapisywania ustawie konsoli, zaznacz pole wyboru Nie zapisuj zmian w tej konsoli.
5. Gdy pole wyboru Zezwalaj uytkownikowi na dostosowywanie widokw jest zaznaczone, uytkownik moe
zmienia ustawienia, w przeciwnym przypadku niedostpna jest menu Widok Dostosuj , ktre wywouje okno
Dostosowywanie widoku.
Rozdzia 8 Administracja systemem z wykorzystaniem konsoli MMC 98
Rysunek 10.17. Okno dostosowywanie widoku
W oknie Dostosowywanie widoku mona wybra, ktre elementy konsoli bd widoczne podczas pracy. Sposb ograniczania
dostpnych elementw konsoli zosta omwiony dalej w tym rozdziale.
Gdy zostaa zapisana konsola z ograniczeniami, domylnym trybem pracy tej konsoli jest taki, jaki zosta wybrany w opcjach
konsoli. Funkcje trybu autora s dla wikszoci uytkownikw niepotrzebne, poniewa nie zmieniaj oni konfiguracji konsoli. Jeeli
jednak uytkownik zechce przekonfigurowa konsol, moe j uruchomi w trybie Autora, wykonujc jedn z poniszych czynnoci:
Klikn plik konsoli prawym przyciskiem myszy i wybra z menu podrcznego Autor.
Uruchomi konsol z wiersza polecenia i zastosowa jako opcj uruchamiania parametr /a
np. "c:\Moje konsole\Konta i grupy" /a
Aby ograniczy dostp uytkownikw do trybu autora konsoli, administrator komputera moe zmieni ustawienia zasad
bezpieczestwa, blokujc moliwo dostpu do opcji pozwalajcych na uruchomienie konsoli w trybie autorskim.
Edycja ustawie konsoli

Dostosowujc wygld konsoli do wasnych potrzeb uytkownik ma do swojej dyspozycji kilka ciekawych opcji. Zwikszajc
funkcjonalno konsoli, nie mona zapomnie o odpowiednim uoeniu przystawek w drzewie konsoli. Przystawki powinny by tak
zlokalizowane, aby dostp do nich by przejrzysty i intuicyjny. W tym celu mona wykorzysta hierarchiczne grupowanie. Podczas
dodawania nowych przystawek, co zostao opisane wczeniej w tym rozdziale, uytkownik decyduje, do ktrego miejsca w drzewie
konsoli bd one dodane. Domyln lokalizacj, jak proponuje Windows XP, jest folder o nazwie Katalog gwny konsoli . Jeli
chcesz podzieli swoje narzdzia na grupy tematyczne, moesz wpierw doda do konsoli odpowiedni ilo nowych katalogw oraz
zmieni ich nazwy. Dodawanie nowych folderw polega na wywoaniu okna Dodaj/Usu przystawk i wybranie z listy
przystawki Folder . Aby zmieni nazw dodanego folderu, kliknij go w drzewie konsoli prawym klawiszem myszy i wybierz
polecenie Zmie nazw , nastpnie wpisz odpowiedni nazw i zatwierd przyciskiem OK. Gdy w konsoli znajduje si ju
odpowiednia ilo folderw, mona instalowa kolejne przystawki w folderach. W tym celu podczas dodawania nowej przystawki
wska list rozwijan Przystawki dodane do i odpowiedni folder.
Niektre przystawki np. Zarzdzanie komputerem posiadaj list rozszerze przystawki. Rozszerzenia to moduy instalowane
podczas uruchomienia przystawki. Domylnie instalowane s wszystkie dostpne rozszerzenia przystawki. Aby zainstalowa tylko
wybrane, wykonaj:
1. W oknie Dodaj/Usu przystawk kliknij na kart Rozszerzenia .
2. W licie rozwijalnej Przystawki, ktre mog zosta rozszerzone wska przystawk.
3. Jeli zaznaczone jest pole wyboru Dodaj wszystkie rozszerzenia oznacza to, i zainstalowane zostan wszystkie
dostpne rozszerzenia.
4. Odznacz ww. pole wyboru i zaznaczajc lub odznaczajc pola wyboru przy nazwie dostpnych rozszerze, wybierz te, ktre
chcesz instalowa.
5. Zatwierd przyciskiem OK.
Rysunek 10.3. Konfigurowanie rozszerze
W niektrych sytuacjach niezbdne jest rwnolege wywietlanie na ekranie dwch rnych przystawek lub takich samych, lecz
pobierajcych dane z rnych komputerw. Przykadem moe by przegldanie dziennikw zdarze jednoczenie dla serwera i stacji
roboczej w celu zdiagnozowania problemu z poczeniem. Aby wygodnie przeglda te ustawienia, naley w konsoli wywietli dwa
okna, kade zawierajce dziennik zdarze innego komputera:
1. W konsoli zawierajcej przystawk Podgld zdarze kliknij na ni prawym przyciskiem myszy i wybierz Nowe okno z
tego miejsca .
2. Z menu Okno wybierz Ssiadujco w poziomie , na ekranie pojawi si dwa okna Podgldu zdarze
3. W nowym oknie kliknij na przystawk Podgld zdarze prawym przyciskiem myszy i wybierz Pocz do innego
komputera
4. Wska komputer, z ktrym chcesz si poczy.
5. Oba okna w konsoli zawieraj Podgld zdarze , lecz kade z nich wywietla dzienniki innego komputera.
Podobnie mona tworzy kolejne okna, ktre mog zawiera dowolne przystawki oraz wywietla parametry rnych komputerw.
Jeeli tworzona konsola ma by uywana przez innych uytkownikw i zawiera przystawki czce si z rnymi komputerami w
sieci, naley pamita o tym, e aby byo to moliwe, kady uytkownik uruchamiajcy konsol musi posiada odpowiednie
uprawnienia na wszystkich komputerach, ktrymi zarzdza konsola.
Podstawow metod nawigacji wewntrz okna konsoli jest poruszanie si po poszczeglnych jej gaziach. Gdy konsola zawiera
wiele przystawek, a uytkownik korzysta czsto tylko z pewnych przystawek, natomiast pozostae s wykorzystywane sporadycznie,
mona zdefiniowa Ulubione miejsca konsoli. Ulubione jest to lista konkretnych gazi drzewa konsoli. Aby doda pozycj do
Ulubionych :
1. W drzewie konsoli wska miejsce, ktre chcesz doda do ulubionych.
2. Kliknij menu Ulubione , a nastpnie Dodaj do ulubionych
3. W oknie Dodawanie do ulubionych wpisz nazw dla nowej pozycji oraz wybierz lub utwrz folder, w ktrym Twoje
ulubione miejsce zostanie zapisane.
4. Kliknij OK.
Od teraz w menu Ulubione znajduje si pozycja o nazwie, jaka zostaa wpisana podczas dodawania lokalizacji do ulubionych. Jej
kliknicie przenosi uytkownika bezporednio do wczeniej okrelonego miejsca konsoli.
Widoki bloku zada

Szczeglnie wtedy, gdy przygotowywana jest konsola dla uytkownika, ktry nie posiada dowiadczenia w uywaniu tego typu
narzdzi korzystne jest stworzenie nowego widoku bloku zada. Jest to bardzo atrakcyjny, funkcjonalny oraz prosty w uyciu w peni
konfigurowalny widok konsoli. Poniej opisalimy procedur tworzenia widoku bloku zada. Zawiera ona niektre czynnoci
opisane wczeniej w niniejszym rozdziale.
1. Otwrz pust konsol MMC.
2. Dodaj przystawk, ktra Ci interesuje
Nie wszystkie przystawki dopuszczaj konfigurowanie widoku bloku zada.
3. W drzewie konsoli kliknij prawym przyciskiem myszy na odpowiednie miejsce, dla ktrego chcesz stworzy nowy widok i
wybierz z menu podrcznego Nowe okno z tego miejsca
4. Z menu Okno wybierz okno, z ktrego rozpoczynae prac. Gdy pojawi si na ekranie, zamknij je. Konsola powinna
zawiera teraz tylko okno, ktre powstao w wyniku dziaania komendy Nowe okno z tego miejsca .
5. W drzewie konsoli kliknij prawym przyciskiem myszy na przystawk i wybierz Nowy widok bloku zada
6. Na pierwszej stronie w oknie Kreator nowego widoku bloku zada kliknij Dalej.
7. Na stronie Wywietlanie bloku zada wybierz satysfakcjonujcy Ci sposb wywietlania elementw w widoku.
Rysunek 10.18. Definiowanie widoku bloku zada
8. Jeeli nie chcesz, aby tworzony widok by alternatywnym widokiem do standardowego, zaznacz pole wyboru Ukryj
kart Standardowy . Jedynym dostpnym widokiem bdzie widok bloku zada.
9. Kliknij Dalej.
10. Wybierajc jedn z dwch opcji na stronie Obiekt docelowy bloku zada , moesz zdecydowa, czy widok bdzie
wykorzystany tylko dla elementu biecego czy te dla wszystkich elementw danego typu.
11. Kliknij Dalej.
12. Wpisz nazw dla widoku i opis nastpnie kliknij Dalej.
W tym momencie koczy si etap tworzenia widoku. Na kolejnej stronie kreator zaproponuje uruchomienie Kreatora nowego
zadania , dziki ktremu mona doda funkcjonalno do widoku.
13. Sprawd, czy zaznaczone jest pole Uruchom Kreatora nowego zadania i kliknij Zakocz.
14. Na pierwszej stronie Kreatora nowego zadania kliknij Dalej.
15. Kolejna strona pozwala wybra, jaki typ polecenia chcesz skonfigurowa. Wybranie Polecenie menu powoduje dodanie
do widoku jednego z polece dostpnych w menu konsoli widoku standardowego. Polecenie powoki uruchamia
wskazany przez autora widoku skrypt lub inny program zewntrzny. Nawigacja powoduje dodanie przyciskw
nawigacyjnych, ktre mog przecza do widoku zdefiniowanego jako ulubiony.
Kolejne etapy bd si rniy w zalenoci od wybranych opcji.
Gdy zostao wybrane Polecenie menu :

16. Wybierz rdo polecenia oraz polecenie, ktre chcesz doda do widoku, kliknij Dalej.
17. Nadaj poleceniu nazw i opis oraz kliknij Dalej.
18. Wybierz ikon dla polecenia i kliknij Dalej.
19. Jeeli chcesz dodawa kolejne polecenia do widoku, zaznacz Uruchom tego kreatora ponownie i kliknij Zakocz .
Zostanie ponownie uruchomiony ten sam kreator. Jeeli nie zaznaczysz tego pola wyboru, kreator zakoczy prac.
Kolejn czynnoci, ktr opcjonalnie mona wykona jest ograniczenie elementw nawigacyjnych oraz menu wywietlanych w
konsoli. Aby to wykona, uruchom stworzon wczeniej konsol w trybie autorskim oraz:
1. Z menu Widok wybierz Dostosuj
2. Zaznaczajc lub odznaczajc poszczeglne pola wyboru obserwuj jak zachowuje si wygld konsoli. Dostosuj opcje do
swoich wymaga i zatwierd przyciskiem OK.
3. Z menu Plik wybierz Opcje i ustaw odpowiedni tryb pracy.
4. Zapisz konsol.
Rysunek 10.19. Wygld konsoli po dostosowaniu widoku
Tak stworzon i zapisan konsol mona udostpni uytkownikowi. Jest kilka metod udostpniania pliku konsoli jedn z
wygodniejszych jest przesanie pliku konsoli jako zacznika wiadomoci e-mail. Po pobraniu pliku konsoli jedyn czynnoci, jak
musi wykona uytkownik jest jej uruchomienie.
Zdalna administracja
Aby uatwi zarzdzanie komputerami pracujcymi w sieci, do systemu Windows XP zostaa dodana usuga serwera oraz klienta
terminali o nazwie Pulpit zdalny. Rozwizanie to pozwala uytkownikowi pracujcemu na innym komputerze na uzyskanie dostpu
do sesji uruchomionej na jego komputerze. Dziki tej funkcji administrator sieci w celu wykonania wikszoci czynnoci nie musi
przemieszcza si, wystarczy, e poczy si z odpowiednim komputerem, korzystajc z klienta pulpitu zdalnego. Poczenie takie
polega na wykorzystaniu komputera lokalnego jako terminalu do maszyny zdalnej. Podczas pracy z usug Pulpit zdalny uytkownik
wykorzystuje klawiatur oraz pozostae urzdzenia wejcia w celu przekazania przez sie informacji do komputera zdalnego,
informacje zwrotne s natomiast wywietlane na monitorze komputera lokalnego. Oznacza to, e uytkownik moe poczy si z
domu ze swoim komputerem w pracy i pracowa w rodowisku identycznym z tym, ktre ma w pracy. Podczas pracy terminalowej
mona korzysta z wszystkich aplikacji zainstalowanych na komputerze wiadczcym usugi pulpitu zdalnego. Dostpne s rwnie
wszystkie poczenia sieciowe oraz zasoby takie jak drukarki. Usug pulpitu zdalnego obsuguje Windows XP w wersji Professional,
aby moliwe byo korzystanie z tej usugi, musz by spenione nastpujce warunki:
Komputer zdalny musi by wyposaony w system Windows XP Professional i posiada odpowiednie poczenie sieciowe z
sieci internet lub LAN (ang. Local area network).
Komputer lokalny (klient pulpitu zdalnego) z zainstalowanym systemem Windows 95 lub nowszym oraz aktywnym
poczeniem do tej samej sieci, co komputer zdalny.
Konto uytkownika z uprawnieniami niezbdnymi do korzystania z usugi pulpit zdalny, na komputerze zdalnym.
Konfiguracja Pulpitu zdalnego

Aby skonfigurowa komputer zdalny do obsugiwania pocze usugi Pulpit zdalny, wykonaj nastpujce czynnoci:
1. Kliknij Start , nastpnie prawym klawiszem myszy Mj komputer.
2. W menu podrcznym kliknij Waciwoci.
3. Na karcie Zdalny zaznacz pole wyboru Zezwalaj uytkownikom na zdalne czenie si z tym
komputerem.
Rysunek 10.20. Uruchamianie usugi Pulpit zdalny
4. W oknie sesje zdalne kliknij OK.
5. Kliknij przycisk Wybierz uytkownikw zdalnych , nastpnie kliknij przycisk Dodaj w celu dodania kont
uytkownikw, ktrzy bd mieli moliwo nawizywania poczenia zdalnego.
Administratorzy automatycznie maj pozwolenie na dostp zdalny.
6. Gdy wybrae kona uytkownikw kliknij OK, aby zatwierdzi wybr.

7. Dwukrotnie kliknij OK.
By komputer lokalny mg korzysta z usugi Pulpit zdalny, naley zainstalowa oprogramowanie klienckie:
1. W pyt CD Windows XP do napdu CD-ROM.
2. Na ekranie powitalnym wybierz Wykonaj zadania dodatkowe.
3. Kliknij Konfiguruj Podczenie pulpitu zdalnego.
4. Postpuj zgodnie z wymaganiami kreatora instalacyjnego.
Wersj instalacyjn klienta Pulpitu zdalnego mona pobra ze strony internetowej:

http://www.microsoft.com/windowsxp/pro/downloads/rdclientdl.asp.
Podczanie do komputera zdalnego

1. Uruchom komputer i zaoguj si do systemu.
2. Sprawd czy Twj komputer ma aktywne poczenie z sieci, w ktrej pracuje komputer zdalny, jeeli nie naley ustanowi
poczenie.
3. Kliknij menu Start , Wszystkie programy , nastpnie Akcesoria , kliknij menu Komunikacja i uruchom
Podczenie pulpitu zdalnego .
Rysunek 10.21. Podczenie pulpitu zdalnego
4. Kliknij przycisk Opcje>> , aby konfigurowa dodatkowe opcje poczenia.

5. W polu komputer wpisz nazw lub adres IP komputera zdalnego.
6. Wpisz w odpowiednie pola nazw uytkownika, haso oraz jeli to potrzebne domen.
7. Kliknij przycisk Podcz.
Jeeli wszystkie parametry zostay skonfigurowane poprawnie, zostanie nawizane poczenie z komputerem zdalnym. Od tego
momentu praca na komputerze zdalnym bdzie przebiegaa, jak gdyby by to komputer lokalny. Jedyn rnic, zauwaaln dla
uytkownika, jest znajdujca si u gry pasek poczenia z nazw serwera oraz przyciskami zarzdzajcymi oknem pulpitu
zdalnego.
Dodatkowe parametry poczenia pulpitu zdalnego:
Oprcz wymaganych parametrw poczenia, uytkownik ma dostp do szeregu dodatkowych ustawie poczenia z usug pulpit
zdalny. Aby wykorzysta w peni moliwoci funkcjonalne tej usugi, naley pozna jej moliwoci. Na karcie Ekran uytkownik ma
dostp do ustawie ekranu pulpitu zdalnego. Wykorzystujc suwak znajdujcy si w grnej czci okna, mona zmieni rozmiar
roboczy ekranu, natomiast aby ustawi ilo wywietlanych kolorw podczas pracy zdalnej, naley wybra z listy rozwijalnej
odpowiedni warto. Pole wyboru Wywietl pasek poczenia w trybie penoekranowym okrela, czy bdzie
wywietlany pasek poczenia. Na karcie Zasoby lokalne znajduj si parametry podczania zasobw lokalnych. Jeeli
komputer lokalny wyposaony jest w krat dwikow i zaley uytkownikowi na poprawnym funkcjonowaniu dwiku podczas
pracy zdalnej, mona zaznaczy opcj Przenie na ten komputer , ktra okrela, e wszelkie dania odtworzenia dwiku
zostan przekierowane z komputera zdalnego na komputer lokalny. Podobnie mona postpi z innymi urzdzeniami lokalnymi.
Istnieje moliwo przekierowania dyskw, drukarek i portw szeregowych komputera lokalnego do komputera zdalnego tak, aby
podczas pracy zdalnej mona byo uywa urzdze lokalnych. Ustawienie Zastosuj kombinacj klawiszy Windows
definiuje sposb obsugi standardowych kombinacji klawiszy typu Alt+Tab. Jeeli zostanie wybrane ustawienie Tylko w trybie
penoekranowym (jest to ustawienie zalecane) lub Na komputerze zdalnym , to komputer bdzie przesya kombinacje klawiszy
do komputera zdalnego. W przypadku wybrania Na komputerze lokalnym kombinacje klawiszy nie bd przesyane do maszyny
zdalnej i zostan wykonane lokalnie. Karta Programy pozwala na podanie cieki do programu, ktry zostanie uruchomiony na
maszynie zdalnej zaraz po zaogowaniu uytkownika. W przypadku gdy uytkownik wyczy wskazany program, zostanie
automatycznie rozczony. Wydajno poczenia z pulpitem zdalnym mona regulowa na karcie Wraenia , gdzie zostay zawarte
parametry optymalizujce poczenie z komputerem zdalnym. Uytkownik moe wybra szybko posiadanego cza oraz parametry
wygldu pulpitu zdalnego.
Rysunek 10.22. Wygld Pulpitu zdalnego podczas pracy penoekranowej
Podczenie pulpitu zdalnego mona rwnie wykorzystywa do zestawiania poczenia terminalowego z usugami terminalowymi
Windows 2000 Serwer, poniewa obie usugi uywaj tego samego protokou komunikacyjnego RDP (ang. Remote desktop
protocol).
Rozdzia 9.
Monitorowanie i optymalizacja pracy
systemu
Monitorowanie pracy takich elementw komputera jak pami operacyjna, procesor czy dysk, pozwala nie tylko diagnozowa
ewentualne problemy, ale rwnie obserwowa wpyw zmian w konfiguracji na wydajno komputera.
System Windows XP Professional (wersja Home Edition nie zawiera zaawansowanych narzdzi administracyjnych) zawiera zestaw
narzdzi sucych do monitorowania i konfiguracji pracy komputera. Meneder zada Windows umoliwia przegldanie,
uruchamianie i zamykanie programw i poszczeglnych procesw, monitorowanie pracy sieci i zaradzanie sesjami uytkownikw.
Konsole Wydajno i Zarzdzanie komputerem umoliwiaj wykrycie i naprawienie problemw sprztowych i programowych.
Poznajmy swj system

Informacje o systemie to zbir danych o systemie operacyjnym, BIOS-ie, zainstalowanych aplikacjach i urzdzeniach. Aby
wywietli te informacje:
1. Z menu Start wybierz Uruchom...
2. W polu Otwrz: wpisz msinfo32 . Zostanie wywietlone okno pokazane na rysunku 11.1. Informacje o systemie mona
rwnie wywietli wybierajc kolejno menu Start | Wszystkie programy | Akcesoria | Narzdzia systemowe |
Informacje o systemie .
Rysunek 11.1. Dostpne

informacje o systemie
podzielono kilka kategorii
3. Wybierajc pozycj Podsumowanie systemu poznany takie dane jak: nazwa i wersja systemu operacyjnego, wersja
systemu BIOS, lokalizacje katalogu Windows, rozmiar i pooenie pliku wymiany, typ procesora.
4. Pozycja Zasoby sprztowe umoliwia wywietlenie listy urzdze pogrupowanych wg wykorzystywanych zasobw
takich jak: bezporedni dostp do pamici czy przerwania programowe.
5. Pozycja Skadniki zawiera bardzo dokadne dane o kadym urzdzeniu podczonym do komputera.
6. Pozycja rodowisko oprogramowania zawiera dane o konfiguracji systemu Windows, w tym dane o rodowisku
systemowym, sterownikach, usugach oraz o zarejestrowanych bdach w dziaaniu programw.
7. Wybierajc pozycj Ustawienia internetowe poznamy dane o rodowisku przegldarki internetowej i jej konfiguracji.
8. Pozycja Aplikacje jest tworzona przez programy firmy Microsoft, takie jak pakiet Office. W poszczeglnych
podfolderach znajdziemy dane o najdrobniejszych aspektach rodowiska pracy aplikacji wchodzcych w skad pakietu.
Rysunek 11.2. Przegldajc
informacje o systemie moemy
pozna takie szczegy jak lista
stylw dostpnych w programie
Word
Rozdzia 9 Monitorowanie i optymalizacja pracy systemu 104
Meneder zada Windows

Meneder zada Windows jest narzdziem dostarczajcym informacji w czasie rzeczywistym o uruchomionych programach.
Dostpne s rwnie dane o czasie, ktry procesor powici kademu z programw oraz o iloci zarezerwowanej przez program
pamici. Moemy rwnie zobaczy, jakie procesy (systemowe i uytkownika) s uruchomione. Aby uruchomi Menader zada
Windows, nacinij kombinacj klawiszy Ctr+Alt+Del lub Ctr+Shift+Esc .
Proces jest programem uruchomionym w zarezerwowanym obszarze pamici i wykonujcym okrelone zadanie, np.
dekompresujcym pliki odczytywane z dysku. Niektre aplikacje (aplikacje wielowtkowe) uruchamiaj jednoczenie wiele
procesw potomnych.
Wydajno
Zakadka Wydajno zawiera podstawowe dane o stopniu wykorzystania procesora i pamici operacyjnej. Zaznaczajc opcj Poka
czas jdra dostpn w menu Widok dodamy do wykresu, zaznaczone czerwonym kolorem, dane o wykorzystania procesora przez
procesy systemu Windows XP.
Rysunek 11.3. Sprawdzajc dane
dostpne na zakadce Wydajno
moemy sprawdzi, czy
uruchomiony proces nadal
dziaa i zajmuje zasoby
systemowe, czy te pomimo
tego, e aplikacje nie zawiesia
si, program naley uruchomi
ponownie
Sie
Rozwizywanie problemw zwizanych z przesyaniem i odbieraniem danych w sieci warto rozpocz od sprawdzenia informacji
dostpnych na zakadce Sie . Skala okna jest automatycznie dostosowywana na podstawie maksymalnej zarejestrowanej wartoci
monitorowanego parametru (na przykad, najwikszej liczby odebranych i wysanych bajtw w cigu sekundy).
Wybierajc z menu Widok pozycje Wybierz kolumny moemy okreli, ktre parametry pracy karty sieciowej bd monitorowane i
wywietlane.
Rysunek 11.4. Prosty monitor
sieci moe zosta rozbudowany i
dostosowany do indywidualnych
potrzeb uytkownika
Uytkownicy
Na zakadce Uytkownicy moemy (o ile jestemy administratorem komputera lub czonkiem grupy Administratorzy) zobaczy
informacje o sesjach innych uytkownikw.
Naciskajc przycisk Wyloguj wymusimy natychmiastowe zakoczenie sesji wybranego uytkownika. W rezultacie uruchomione
przez niego aplikacje zostan zamknite a nie zapisane dane utracone.
Rysunek 11.5. Administrator
komputera moe zakoczy
sesje uruchomione przez innych
uytkownikw
Aplikacje
Na zakadce Aplikacje moemy zobaczy list uruchomionych przez nas programw.
Nawet administrator komputera nie zobaczy programw uruchomionych przez innych uytkownikw. Informacja o tym, e inni
uytkownicy pozostawili uruchomione w ramach swoich sesji programy dostpna jest na zakadce Uytkownicy.
Wywietlenie listy uruchomionych programw powinno by pierwszym krokiem podejmowanym podczas spadku wydajnoci
komputera. Za pomoc Menedera zada moemy nie tylko zobaczy status uruchomionych programw, ale rwnie:
- zakoczy nieodpowiadajc aplikacj. W tym celu naley zaznaczy wybrana aplikacj i nacisn przycisk Zakocz
zadanie.
- Przeczy si pomidzy aplikacjami. W tym celu naley zaznaczy wybrana aplikacj i nacisn przycisk Przecz na.
- Uruchomi now aplikacj. Aby uruchomi now aplikacj wystarczy nacisn przycisk Nowe zadanie... . W rezultacie
zostanie wywietlone (dostpne rwnie z menu Start ) okno Otwrz: , w ktrym moemy wpisa nazw programu.
- Pozna procesy uruchomione przez dany program. W tym celu naley klikn prawym przyciskiem myszy na wybranej
aplikacji i z menu kontekstowego wybra pozycj Przejd do procesu .
Automatycznie zamykanie nieodpowiadajcych aplikacji

Moemy tak skonfigurowa system, eby nieodpowiadajce aplikacje zostay automatycznie zamknite. W tym celu:
1. Z menu Start wybierz Uruchom...
2. W polu Otwrz: wpisz regedit i nacinij Enter.
3. Przejd do klucza HKEY_CURRENT_USER\Control Panel\Desktop i zaznacz pozycj AutoEndTasks .
4. Kliknij dwukrotnie na wybranej pozycji i zmie jej warto z 0 na 1.
Poniewa w ten sposb, jeeli jaki program nie zdy odpowiedzie w cigu 20 sekund (domylna warto parametru
WaitToKillAppTimeout), to zostanie automatycznie zamknity, a my utracimy wszystkie nie zapisane dane, warto zwikszy
warto tego parametru. Parametr WaitToKillAppTimeout znajduje si w tym samym podkluczu
HKEY_CURRENT_USER\Control Panel\Desktop.

Aplikacja umoliwia
uruchamianie i zamykanie
programw
Procesy
Zakadka Procesy pozwala na wywietlenie listy wszystkich uruchomionych w ramach sesji uytkownika procesw z
podstawowymi informacjami o kadym procesie: wykorzystanym przez proces czasie procesora, liczbie zarezerwowanej pamici
operacyjnej i kontekcie bezpieczestwa, w ramach ktrego proces zosta uruchomiony.
Wybierajc opcj Widok | Wybierz kolumny moemy zmodyfikowa list dostpnych o kadym uruchomionym procesie
danych.
Zaznaczajc opcj Poka procesy wszystkich uytkownikw dodamy do listy informacje o procesach uruchomionych w
ramach niezakoczonych sesji innych uytkownikw.
Klikajc prawym przyciskiem myszy na wybranym procesie wywoamy menu kontekstowe, ktre umoliwi nam:
- zakoczenie wybranego procesu,
- zakoczenie wybranego procesu i wszystkich procesw uruchomionych przez ten proces,
- analiz kodu rdowego wybranego procesu. Opcja ta jest dostpna, o ile dodatkowo zainstalowalimy debuger jzyka C+
+. W takim przypadku, po wybraniu opcji Debuguj uruchomione zostanie rodowisko programistyczne i wywietlony kod
programu.
Rysunek 11.7. Meneder zada
w poczeniu z debugerem
jzyka C++ umoliwiaj analiz
kodu rdowego programw
- zmian priorytetu procesu. System Windows XP pracuje w trybie wielozadaniowoci z wywaszczaniem, co znaczy, e
jednoczenie moe by uruchomiona dowolna liczba aplikacji i adna z nich nie bdzie moga zawaszczy dla siebie
zasobw procesora. System, na podstawie priorytetw nadanych poszczeglnym procesom, steruje dostpem aplikacji do
procesora. Im wyszy priorytet procesu, tym rzadziej bdzie on musia czeka na dostp do procesora.
Uruchamianie programw z wyszym priorytet nie przyspieszy ich dziaania na komputerze, na ktrym uruchomiona jest tylko ta
aplikacja. Nadanie wyszego priorytetu ma sens tylko wtedy, gdy chcemy, aby jeden program pracowa szybciej kosztem innych,
rwnoczenie uruchomionych programw .
Zmieni priorytet programu moemy rwnie poprzez uruchomienie go (na przykad utworzenie pliku nazwa_programu.bat) z
priorytetem innym ni normalny. W tym celu:
1. Z menu Start wybierz opcj Uruchom...
2. W polu Otwrz: wpisz cmd i nacinij Enter .
3. W wierszu polecenia wpisz Start nazwa_programu / parametr , gdzie parametrem moe by jedna z wartoci:
LOW aby uruchomi program z najniszym priorytetem;
BELOWNORMAL aby uruchomi program z priorytetem niszym ni normalny;
NORMAL aby uruchomi program z normalnym priorytetem;
ABOVENORMAL aby uruchomi program z priorytetem wyszym ni normalny;
HIGH aby uruchomi program z wysokim priorytetem;
REALTIME aby uruchomi program z najwyszym priorytetem.
Z priorytetem czasu rzeczywistego uruchamiane s najwaniejsze dla pracy systemu procesy. Dlatego tylko administrator moe
uruchamia aplikacje z tym priorytetem. Poniewa aplikacje czasu rzeczywistego traktowane s jako rwnie wane, jak
kluczowe procesy systemowe, nawet administrator nie powinien korzysta z tego przywileju.
Rysunek 11.8. Przypadkowe

zakoczenie procesu
systemowego zakoczy si
bdem systemu i utrat danych
Wydajno i konserwacja
Jeeli chcemy, aby system Windows XP pracowa na naszym komputerze dugo, wydajnie i stabilnie, powinnimy okresowo
uruchamia zadania z kategorii Wydajno i konserwacja.
Po uruchomieniu Panelu sterowania i wybraniu kategorii Wydajno i konserwacja bdziemy mieli dostp do trzech zada
zwizanych z wydajnoci systemu:
Dostosuj efekty wizualne

Po wybraniu zadania Dostosuj efekty wizualne na ekranie wywietlone zostanie okno Opcje wydajnoci (rysunek 11.9).
Zakadka Efekty wizualne pozwala na dostosowanie liczby wywietlanych przez system efektw wizualnych do wydajnoci
naszego komputera.
Wybierajc opcj Niestandardowe bdziemy mogli wczy lub wyczy wybrane efekty.
Pozostawienie wybranej domylnie opcji Niech system Windows wybierze optymalne ustawienia spowoduje automatyczne
wybranie, na podstawie parametrw komputera, optymalnej liczby wczonych efektw.
Wybr jednej z dwch kolejnych opcji spowoduje odpowiednio wczenie albo wyczenie wszystkich efektw wizualnych.
Rysunek 11.9. Uytkownicy

mniej wydajnych komputerw
mog zrezygnowa z
dodatkowych efektw
wizualnych zyskujc w zamian
popraw wydajnoci systemu
Wybierajc zakadk Zaawansowane , bdziemy mogli skonfigurowa uycie procesora, pamici oraz pami wirtualn.
Uytkownicy stacji roboczych lub komputerw wolnostojcych powinni zaznaczy opcj Programy . W ten sposb uruchomiona
aplikacja pierwszoplanowa bdzie miaa wyszy priorytet ni usugi uruchomione w tle, a system Windows dobierze rozmiar pamici
podrcznej tak, aby program dziaa z maksymaln szybkoci.
Po naciniciu przycisku Zmie wywietlone zostanie okno dialogowe Pami wirtualna .
Pami wirtualna jest zarezerwowanym obszarem na dysku twardym komputera, ktry moe by wykorzystywany przez system i
programy, tak jak zwyka pami RAM. Poniewa redni czas dostpu do dysku twardego jest 1 000 razy wikszy ni do pamici
operacyjnej, trudno uzna pami wirtualn za funkcjonalny odpowiednik pamici RAM.
Optymalny rozmiar pliku pamici wirtualnej moemy obliczy na podstawie iloci zainstalowanej w komputerze pamici
operacyjnej, wedug wzoru: rozmiar pliku = 1,5 * ilo pamici RAM . Plik ten moe by utworzony na dowolnej liczbie
partycji dysku twardego. Aby nie dopuci do fragmentacji tego pliku, naley ustawi rozmiar pocztkowy rwny rozmiarowi
maksymalnemu pliku.
Uytkownicy, ktrych komputery wyposaone s w jeden dysk twardy (niezalenie od liczby utworzonych na nim partycji), powinni
umieci plik wymiany na tej samej partycji, na ktrej jest zainstalowany system Windows. Natomiast uytkownicy komputerw
wyposaonych w kilka dyskw twardych powinni przenie plik wymiany na dysk (lub dyski) niezawierajce systemu operacyjnego.
Zwolnij miejsce na dysku twardym

Wybierajc to zadanie moemy usun z wybranego dysku nieuywane lub tymczasowe pliki danych i programw. Po wybraniu
dysku zostanie wywietlone okno dialogowe pokazane na rysunku 11.10. Po zaznaczeniu typw plikw, ktre mog zosta usunite,
system usunie wybrane pliki przywracajc wolne miejsce na dysku.
Rysunek 11.10. Oczyszczanie

dysku pomaga zapanowa nad
lawin starych danych i
nieuywanych programw
przechowywanych na dyskach
Rozmie elementy na dysku twardym tak, aby programy uruchamiay

si szybciej
Wybranie tego zadania spowoduje uruchomienie Defragmentatora dyskw. Dziaanie tego programu zostao opisane w rozdziale 6.
Zarzdzanie danymi na dyskach NTFS.
Usugi
Niemay wpyw na wydajno komputera ma liczba uruchomionych automatycznie podczas startu systemu usug. W zalenoci od
tego, ktre usugi systemowe rzeczywicie wykorzystujemy moemy zmieni tryb uruchomienia lub nawet wyczy
niewykorzystywane przez nas usugi.
Przed wyczeniem usugi dobrze jest wstrzyma jej dziaanie i ostrzec wszystkich uytkownikw o wyczeniu usugi. Usuga
wstrzymana nie odpowiada na nowe dania uytkownikw (wyjtkiem s dania programw uruchomionych przez
administratora), ale nie rozcza ju istniejcych uytkownikw.
Zmiana sposobu uruchamiania usug
Aby zmieni typ uruchamiania wybranej usugi:
1. Z menu Start wybierz opcje Wszystkie programy | Narzdzia administracyjne | Usugi .
2. Dwukrotnie kliknij lewym przyciskiem myszy wybran usug. Zostanie wywietlone okno waciwoci danej usugi
(rysunek 11.11).
3. W polu Typ uruchomienia wybierz opcj Rczny .
4. Nacinij klawisz Zatrzymaj . Po chwili usuga zostanie zatrzymana.
5. Nacinij klawisz OK.
Zatrzymanie, a tym bardziej wyczenie niektrych usug, moe spowodowa awari caego systemu. W niektrych wypadkach,
po wyczeniu usugi system nie wystartuje prawidowo i bdziemy musieli go naprawia z poziomu Konsoli odzyskiwania.
Rysunek 11.11. Nieprzemylane

wyczenie usugi moe by
rdem wielu problemw
Zalenoci pomidzy usugami

Przed zatrzymaniem usugi warto sprawdzi, jakie inne usugi s od niej zalene. Po zatrzymaniu usugi niezbdnej do dziaania
innych usug automatycznie zatrzymane zostan wszystkie usugi zalene.
Aby sprawdzi, czy zatrzymanie wybranej usugi nie wpynie na prac innych usug systemowych:
1. Z menu Start wybierz opcje Wszystkie programy | Narzdzia administracyjne | Usugi .
2. Dwukrotnie kliknij lewym przyciskiem myszy wybran usug. Wywietlone zostanie okno waciwoci wybranej usugi.
3. Wybierz opcje Zalenoci . Po chwili zostanie wywietlona lista usug, ktre, aby dziaa wymagaj uruchomienia
wybranej usugi.
Rysunek 11.12. Zatrzymanie
usugi Stacja robocza
spowodowaoby zatrzymanie
pracy szeciu innych usug
systemowych
Monitorowanie pracy systemu

Windows XP jest wyposaony w trzy dzienniki zdarze: Aplikacja , Zabezpieczenia , Systemy . Lista dostpnych dziennikw
bdzie automatycznie uzupeniana o dzienniki zainstalowanego i skonfigurowanego programu systemowego. Na przykad,
skonfigurowanie i uruchomienie serwera DNS spowodowaby dodanie dziennika DNS.
W dzienniku aplikacji zapisywane s informacje o zdarzeniach generowanych przez programy. Dokadniejsze komunikaty o bdach
aplikacji mona uzyska za pomoc programu Dr. Watson.
W dzienniku zabezpiecze zapisywane s informacje o zdarzeniach zwizanych z bezpieczestwem danych. Domylnie dziennik
zabezpiecze nie zawiera adnych wpisw. Administrator komputera musi okreli, jaki zdarzenia maj by monitorowane 15.
Dziennik systemu przechowuje dane o zdarzeniach wywoanych przez system operacyjny.
System Windows XP jest rwnie wyposaony w bardzo rozbudowane narzdzie suce do zbierania danych dotyczcych
wydajnoci. Mona okreli czas automatycznego uruchomienia i zatrzymania pracy programu oraz ustawi na komputerze alert,
ktry powoduje wysanie wiadomoci lub rozpoczcie rejestrowania, gdy zostan spenione pewne kryteria.
15
W rozdziale 6. opisalimy, w jaki sposb odblokowa zapisywanie do dziennika zabezpiecze zdarze zwizanych z dostpem do plikw i
folderw.
Komunikaty systemu
Aby wywietli list komunikatw systemowych:
1. Z menu Start wybierz opcje Wszystkie programy | Narzdzia administracyjne | Podgld zdarze .
2. Wybierz dziennik zdarze. Zostanie wywietlona lista informacji, ostrzee i ewentualnych bdw systemu.
3. Aby wywietli dodatkowe szczegy zdarzenia, dwukrotnie kliknij komunikat bdu.
Rysunek 11.13. W dziennikach

zdarze zapisywane s trzy typy
informacji: Bdy, Ostrzeenia i
Informacje
Wydajno komputera
Planujc rozbudow komputera warto sprawdzi, jaki element komputera rzeczywicie jest wskim gardem obniajcym
wydajno caego systemu. Moemy to zrobi uruchamiajc narzdzie Wydajno . W tym celu:
1. Z menu Start wybierz opcje Wszystkie programy | Narzdzia administracyjne | Wydajno .
2. Zostanie wywietlone okno Wydajno . Po wybraniu opcji Monitor systemu zobaczysz generowane w czasie
rzeczywistym statystki wydajnoci trzech licznikw dysku, pamici i procesora.
3. Aby doda nowy licznik, kliknij ikon +albo nacinij kombinacj klawiszy CTR+I .
4. Z listy dostpnych obiektw wybierz ten, ktrego wydajno chcesz monitorowa. W dolnej czci okna zostanie
wywietlona lista dostpnych dla tego obiektu licznikw.
5. Nacinicie przycisku Wyjanij spowoduje wywietlenie dokadnych informacji na temat wybranego licznika.
6. Nacinij przycisk Zamknij . Do wykresu zostanie dodany kolejny licznik.
Rysunek 11.14. Monitor systemu

pozwala nie tylko na
przegldanie danych o
wydajnoci, ale rwnie na
zapisywanie ich w pliku,
tworzenie dziennikw ledzenia
i alarmw wywoywanych
przekroczeniem zadanych
wartoci licznikw
Rozdzia 10.
Tworzenie i wdraanie zasad
bezpieczestwa
Niezwykle wanym elementem systemu jest jego bezpieczestwo. Mwi si nawet, e sie komputerowa jest tak bezpieczna, jak jej
najgorzej zabezpieczony element. System Windows XP zosta zaprojektowany tak, aby zapewnia najwyszy poziom zabezpiecze
oraz wygodne narzdzia do konfigurowania i wdraania zabezpiecze. Mimo i domylne ustawienia zabezpiecze stoj na bardzo
wysokim poziomie, nie mona zapomina, e zawsze istnieje moliwo jeszcze lepszego zabezpieczenia komputera. W tym
rozdziale zajmiemy si mechanizmami oraz narzdziami zwizanymi z bezpieczestwem, jakie posiada Windows XP.
Zasady grupy
Zasady grupy (ang. Group Policies) to obiekty zawierajce zbir ustawie konfiguracyjnych systemu. Zasady te obejmuj ustawienia
dla komputera oraz dla uytkownika. Mona zaryzykowa stwierdzenie, e dziki zasadom grup mona skonfigurowa kady
element systemu Windows XP poczwszy od instalacji oprogramowania przez konfiguracje rodowiska uytkownika po
zaawansowane opcje zabezpiecze. Ustawienia zasad grup s przechowywane w obiektach GPO (ang. Group Policy Object).
Obiekty GPO mog by lokalne dla komputera lub domenowe, przechowywane w usudze Active Directory. Jeeli komputer naley
do grupy roboczej dotycz go wycznie ustawienie lokalnych zasad grup, natomiast gdy naley do domeny, na konfiguracj
komputera wpywaj rwnie obiekty GPO stworzone przez administratora domeny. W niniejszej ksice opiszemy lokalne zasady
grup, ktre s wdraane w momencie startu komputera i (lub) podczas logowania uytkownika. Wszystkie zasady grupy zostay
podzielone na dwie zasadnicze czci Konfiguracja komputera i Konfiguracja uytkownika. Pierwsze ustawienia dotycz
parametrw komputera, ktre s adowane podczas startu systemu jeszcze przed logowanie uytkownika. Drugie dotycz ustawie
specyficznych dla uytkownika i s adowane w momencie logowania do systemu.
Zasady zabezpiecze lokalnych

Windows XP zawiera szereg przystawek do konsoli MMC, ktre uatwiaj zarzdzanie obiektami GPO. Jedn z nich jest przystawka
Zasady grupy , ktr wykorzystano do utworzenia predefiniowanej konsoli Zasady zabezpiecze lokalnych (ang. Local
security policy).
Predefiniowana konsola Zasady zabezpiecze lokalnych zawiera przystawk Zasady grupy, jednake w celu
uproszczenia jej obsugi zostay wyczone niektre rozszerzenia.
Za pomoc konsoli Zasady zabezpiecze lokalnych uytkownik z uprawnieniami administratora moe dowolnie
skonfigurowa zasady bezpieczestwa komputera lokalnego. Zostay one podzielone na nastpujce grupy:
Zasady konta
Do ktrych nale ustawienia blokowania konta oraz zasady hase.
Zasady lokalne
Obejmujce zasady inspekcji, opcje zabezpiecze i przypisywanie praw uytkownika.
Zasady kluczy publicznych
Ustawienia szyfrowania plikw.
Zasady ogranicze oprogramowania
Zasady zabezpiecze IP
Rysunek 12.23. Konsola Zasady zabezpiecze lokalnych
Kada z ww. grup zawiera list ustawie, ktre mona konfigurowa, czsto lista ta jest bardzo obszerna. Poniej zostay opisane
najwaniejsze ustawienia oraz ich wpyw na dziaanie systemu.
Ustawienia z grupy Konfiguracja komputera\Ustawienia systemu Windows\Ustawienia zabezpiecze\Zasady konta\Zasady hase
Podajc powysz lokalizacj grupy oraz wszystkie kolejne lokalizacje zoylimy, i do konfiguracji uywana jest przystawka
konsoli MMC Zasady grupy. Jeeli wykorzystujesz predefiniowan konsol Zasady zabezpiecze lokalnych, naley
pomin dwa pierwsze czony.
Haso musi spenia wymagania co do zoonoci

Okrela ono, czy hasa do kont uytkownikw musz spenia wymagania co do zoonoci znakw. Wymagania s
nastpujce:
o Nie mog zawiera fragmentu lub caej nazwy konta uytkownika.
o Musz mie dugo minimum szeciu znakw.
o Musz zawiera znaki z trzech kategorii: Wielkie litery od A do Z, mae litery od a do z, 10 cyfr podstawowych od
0 do 9, znaki specjalne (;!,@#$*&).
Minimalny okres wanoci hasa
Okrela czas ustalany w dniach, jaki musi obowizywa haso uytkownika, aby mg je zmieni. Ustawienie to doskonale
uzupenia si z ustawieniem Wymuszaj tworzenie historii hase i zapobiega zmienianiu hasa kilkakrotnie raz za razem, aby
wrci do poprzedniego.
Maksymalny okres wanoci hasa
Definiuje, ile dni uytkownik moe uywa hasa, zanim wyganie jego wano.
Minimalna dugo hasa
Ustawia minimaln liczb znakw, jak musi posiada haso.
Wymuszaj tworzenie historii hase
Jeeli jest wczone, system zapamituje okrelon liczb zmian hasa w celu zmuszenia uytkownikw do uywania
rnych hase.
Zapisz hasa dla wszystkich uytkownikw w domenie, korzystajc z szyfrowania odwracalnego
Niektre protokoy do poprawnego dziaania wymagaj, aby haso byo przechowywane w postaci zaszyfrowanej
odwracalnym algorytmem.
Ustawienia z grupy Konfiguracja komputera\Ustawienia systemu Windows\Ustawienia zabezpiecze\Zasady konta\Zasady

konta
Prg blokady konta

Okrela, po ilu nieudanych prbach logowania konto zostanie zablokowane.
Czas trwania blokady
Ustawia czas, po ktrym zablokowane konto automatycznie zostanie odblokowane.
Wyzeruj liczniki blokady konta po
Okrela, po jakim czasie pomidzy jednym nieudanym logowaniem a nastpnym, licznik blokady zostanie wyzerowany.
Rozdzia 10 Tworzenie i wdraanie zasad bezpieczestwa 112
Ustawienia z grupy Konfiguracja komputera\Ustawienia systemu Windows\Ustawienia zabezpiecze\Zasady lokalne\Opcje

zabezpiecze
Logowanie interakcyjne: nie wywietlaj nazwy ostatniego uytkownika

Jeeli ustawienie jest wczone, nazwa uytkownika, ktry ostatnio logowa si do komputera, nie jest wywietlana.
Ustawienie znajduje zastosowanie w sytuacji, gdy nie jest stosowany ekran powitalny.
Logowanie interakcyjne: nie wymagaj nacinicia klawiszy CTRL+ALT+DEL
Gdy wczone, nie wymaga od uytkownika nacinicia ww. kombinacji klawiszy w celu przejcia do okna logowania.
Ustawienie to jest domylnie wyczone na komputerach nalecych do domeny. Gdy komputer pracuje w grupie roboczej,
jest wczone.
Logowanie interakcyjne: tekst komunikatu dla uytkownikw prbujcych si zalogowa
Ustawienie pozwala na wpisanie treci komunikatu, ktry bdzie si pojawia po naciniciu kombinacji klawiszy
CTRL+ALT+DEL.
Aby komunikat si pojawi, musi by wyczony ekran powitalny oraz wymagane nacinicie klawiszy CTRL+ALT+DEL.
Logowanie interakcyjne: tytu komunikatu dla uytkownikw prbujcych si zalogowa

Definiuje tytu pojawiajcy si na grnej belce okna komunikatu.
Logowanie interakcyjne: monituj uytkownika o zmian hasa przed jego wyganiciem
Ustala, ile dni przed wyganiciem hasa, uytkownik bdzie informowany o potrzebie jego zmiany. Parametr ten powinien
by ustawiony tak, aby ilo dni nie bya wiksza ni warto parametru Maksymalny okres wanoci hasa pomniejszona o
Minimalny okres wanoci hasa.
Zamknicie: zezwalaj na zamykanie systemu bez koniecznoci zaogowania
Ustala, czy komputer system moe by wyczany przez uytkownika, ktry nie jest zalogowany. Jeeli ustawienie jest
wczone, na ekranie powitalnym lub w oknie logowania uaktywnia si przycisk Zamknij system.
Ustawienia z grupy Konfiguracja komputera\Ustawienia systemu Windows\Ustawienia zabezpiecze\Zasady

lokalne\Przypisywanie praw uytkownika
Logowanie lokalne
Zezwala wszystkim uytkownikom i grupom dodanym do ustawie tej zasady na logowanie lokalne do komputera.
Odmowa logowania lokalnego
Zabrania logowania lokalnego uytkownikom i grupom dopisanym do tej zasady. Ustawienie odmowy nadpisuje ustawienie
przyzwolenia.
Uzyskiwanie dostpu do tego komputera z sieci
Zezwala na dostp do komputera za pomoc sieci. Aby uytkownik mg korzysta z udostpnionych zasobw, musi mie
nadane to uprawnienie na komputerze, ktry udostpnia wspomniane zasoby.
Odmowa dostpu do tego komputera z sieci
Odmawia dostpu do komputera przez sie. Odmowa nadpisuje przyzwolenie.
Ustawienia z grupy Konfiguracja uytkownika\Szablony administracyjne\System\Opcje klawiszy CTRL+ALT+DEL
Usu Menedera zada

Zabrania uytkownikom uruchamiania programu Meneder zada (taskmgr.exe).
Usu opcj zablokuj komputer
Zapobiega blokowaniu systemu przez komputer.
Usu opcj Zmie haso
Uniemoliwia uytkownikom zmian swoich hase do systemu Windows. Blokuje przycisk Zmie haso .
Usu wylosowywanie
Blokuje moliwo wylogowywania si uytkownika.
To tylko niektre ustawienia zasad bezpieczestwa. Lista ustawie jest znacznie dusza, lecz niepotrzebne jest dokadne omawianie
wszystkich parametrw.
Modyfikowanie zasad zabezpiecze

Kad zasad zabezpiecze mona zmodyfikowa, naley jednak przy tym pamita, e nieprzemylana modyfikacja moe mie
negatywny wpyw na dziaanie systemu. Dobr praktyk jest modyfikowanie zasad na komputerze testowym, zanim zostan one
wprowadzone na komputery pracujce w rodowisku produkcyjnym. Aby ustrzec si przed nieoczekiwanymi problemami, zaleca si
postpowanie w nastpujcy sposb:
1. Zainstaluj na komputerze system Windows XP w identycznej konfiguracji jak w rodowisku produkcyjnym.
2. Modyfikuj ustawienia zasad pojedynczo. Pozwoli to na szybki powrt do sytuacji z przed modyfikacji.
3. Po kadej zmianie testuj ustawienia.
4. Dopiero gdy wszystko zostao sprawdzone i przetestowane, powinno nastpi wprowadzenie nowych zasad na pozostae
komputery.
Aby zmodyfikowa ustawienia zasad:
1. Otwrz odpowiedni konsol np. Zasady zabezpiecze lokalnych.
2. Prawym przyciskiem myszy kliknij na ustawienie, ktre chcesz modyfikowa i wybierz z menu podrcznego
Waciwoci.
3. Ustaw parametry zasady. W wikszoci przypadkw bd to dwie opcje Wcz lub Wycz , jednake niektre zasady
wymagaj dodatkowych parametrw liczbowych lub tekstowych.
4. Kliknij OK, aby zatwierdzi zmiany.
Szablony zabezpiecze
Poniewa bardzo dua ilo ustawie konfiguracyjnych obiektw GPO moe sprawia trudnoci podczas doboru waciwych
wartoci dla poszczeglnych ustawie, system Windows XP zosta wyposaony w kilka gotowych szablonw zabezpiecze oraz
narzdzia suce do ich implementacji w systemie. Szablony zabezpiecze to predefiniowane ustawienia, ktre wystpuj w postaci
plikw z rozszerzeniem .inf i umieszczone s w nastpujcym folderze %systemroot%\security\templates. Mona je wykorzystywa
podczas konfigurowania zasad bezpieczestwa komputera. Aby byo to moliwe, naley stworzy konsol zawierajc przystawk
Szablony zabezpiecze . W konsoli tej zostan wywietlone w uporzdkowany sposb wszystkie szablony oraz ich ustawienia.
Rysunek 12.24. Konsola z przystawk Szablony zabezpiecze
Poziomy zabezpiecze
Predefiniowane szablony zabezpiecze rni si poziomem bezpieczestwa, jaki zapewniaj zawarte w nich ustawienia. Zostay
one tak przygotowane, aby odpowiaday najczstszym wymaganiom. Zawieraj cztery poziomy zabezpiecze: podstawowy (setup),
zgodny (compatible), bezpieczny (secure) oraz wysoki (high).
Katalog %systemroot%\security\templates zawiera szablony, ktre s przeznaczone dla serwerw i stacji roboczych oraz dla
kontrolerw domeny. Istotne jest, aby konfigurujc Windows XP, uywa szablonw przeznaczonych dla stacji roboczych.
Rozrni mona je dziki ostatnim dwm znakom w nazwie, s to litery ws.
Poziom podstawowy
Jest to standardowy poziom zabezpiecze, jaki jest stosowany podczas instalacji systemu Windows XP.
Nazwa szablonu setup security.
Poziom zgodny
Wyszy poziom zabezpiecze zapewniajcy dziaanie wszystkich aplikacji biurowych.
Nazwa szablonu compatws.
Poziom bezpieczny
Okrela konfiguracj wysokiego poziomu zabezpiecze, lecz jego wykorzystanie nie daje pewnoci, e wszystkie aplikacje i
(lub) ich funkcje bd dziaa prawidowo.
Nazwa szablonu: securews.
Poziom wysoki
Zapewnia maksymalny poziom zabezpiecze systemu Windows XP, ktry zosta osignity kosztem poprawnej pracy
aplikacji.
Nazwa szablonu: hisecws.
Modyfikowanie szablonw
Predefiniowane szablony naley traktowa jako punkt wyjcia do dalszej konfiguracji. Kady z predefiniowanych szablonw mona
zmodyfikowa i zapisa jako nowy szablon. Aby to wykona:
1. Otwrz konsol zawierajc przystawk Szablony zabezpiecze.
2. Wybierz szablon, ktry chcesz modyfikowa nastpnie rozwi jego struktur w drzewie konsoli.
3. Zmodyfikuj wybrane ustawienia.
Podczas modyfikacji ustawie uytkownik ma zwykle trzy moliwoci. Jeeli pole wyboru Definiuj w szablonie
nastpujce ustawienie zasad jest niezaznaczone, dane ustawienie bdzie niezdefiniowane, co oznacza, e ustawienie to nie
zmienia nic w konfiguracji komputera i pozostawia j bez zmian. W przeciwnym przypadku naley dodatkowo wybra jedn z
dwch opcji Wczone lub Wyczone .
Rysunek 12.25. Modyfikowanie zasady zabezpiecze
Opisana powyej procedura modyfikacji ustawie nie dotyczy wszystkich zasad. Niektre zasady wymagaj dodatkowej
konfiguracji np. wpisania iloci dni lub innych parametrw typu liczbowego lub tekstowego.
4. Kliknij prawym klawiszem myszy na nazw szablonu i z menu podrcznego wybierz Zapisz jako
5. Wska lokalizacj oraz nazw dla nowego szablonu.
6. Kliknij Zapisz.
Po zapisaniu na licie dostpnych szablonw pojawi si nowa pozycja.
Konfiguracja i analiza zabezpiecze

Kolejnym narzdziem, ktre oferuje due moliwoci konfiguracji zabezpiecze systemu jest przystawka Konfiguracja i
analiza zabezpiecze. Jest to narzdzie suce do porwnywania aktualnych ustawie komputera z tymi, ktre s zawarte w
szablonie bez wpywu na biec konfiguracj. Narzdzie to jest szczeglnie przydatne podczas tworzenia i testowania nowych
ustawie i (lub) szablonw. Aby skorzysta z Konfiguracji i analizy zabezpiecze , naley doda do konsoli odpowiedni
przystawk (mona wykorzysta konsol stworzon do konfiguracji i przegldania szablonw). Analiza polega na porwnaniu
ustawie komputera lokalnego z alternatywn konfiguracj pobran z szablonu i przechowywan w osobnej utworzonej specjalnie
do porwnania bazie (plik .sdb).
Analiza zabezpiecze
Aby porwna dwie konfiguracje zabezpiecze:
1. Dodaj do konsoli przystawk Konfiguracja i analiza zabezpiecze.
2. Kliknij prawym przyciskiem myszy na przystawk i wybierz z menu podrcznego Otwieranie bazy danych
3. Wska lokalizacj, w ktrej chcesz utworzy plik bazy oraz nazw bazy.
4. Kliknij przycisk Otwrz.
5. W oknie Importuj szablon wybierz szablon, ktry zostanie zaimportowany do bazy. Jest to szablon, z ktrym bdzie
porwnywana aktualna konfiguracja komputera.
6. Kliknij Otwrz.
7. Ponownie kliknij prawym przyciskiem myszy na przystawk Konfiguracja i analiza zabezpiecze i wybierz z
menu podrcznego Analizuj komputer teraz
8. W oknie Wykonywanie analizy wska lokalizacj, w ktrej bdzie zapisany plik dziennika bdw. Plik ten moe by
potrzebny w pniejszej analizie.
9. Kliknij OK.
Rozpocznie si porwnywanie dwch konfiguracji, na ekranie bdzie widoczne okno przedstawiajce aktualnie analizowane
elementy oraz stan zaawansowania operacji. Po zakoczeniu procesu analizy naley sprawdzi jej wyniki, przegldajc ustawienia w
oknie szczegw.
Rysunek 12.26. Analiza zabezpiecze
Okno szczegw zawiera trzy kolumny: Zasady w ktrej znajduje si nazwa analizowanej zasady, Ustawienie bazy danych
gdzie wywietlane jest ustawienie pobrane z bazy .sdb oraz Ustawienie komputera zawierajce parametry pobrane z
komputera lokalnego. Przed nazw kadej zasady umieszczona jest ikona, ktra przedstawia wynik analizy. Jeeli ikona zawiera na
czerwonym tle znak x, oznacza to, i ustawienie komputera jest mniej bezpieczne ni ustawienie proponowane w szablonie. W
przypadku gdy ikona zawiera zielony haczyk na biaym tle, oznacza to, e ustawienia bazy i komputera s identyczne. Ikona ze
znakiem zapytania informuje o tym, e nie zostaa przeprowadzona analiza tej zasady, gdy w ustawieniach komputera nie zostaa
ona w ogle okrelona i program nie mia moliwoci porwnania. Jeeli ikona nie zawiera adnych dodatkowych symboli, oznacza
to, e zasada nie zostaa zdefiniowana w bazie i nie mona byo zrobi porwnania.
Jeeli ustawienia proponowane nie s odpowiednie, mona je zmodyfikowa, klkajc na wybran zasad prawym klawiszem myszy
i wybierajc z menu podrcznego Waciwoci .
Wprowadzane zmiany s zapisywane w bazie. Aby sprawdzi, jak wypada porwnanie zmienionych zasad z zasadami komputera
lokalnego, naley ponownie uruchomi analiz
Konfigurowanie zabezpiecze
Gdy ustawienia odpowiadaj wymaganiom bezpieczestwa, mona je zastosowa na komputerze lokalnym. Aby to zrobi:
1. Kliknij prawym przyciskiem myszy na przystawk Konfiguracja i analiza zabezpiecze.
2. Z menu podrcznego wybierz Konfiguruj komputer teraz
3. W oknie Konfigurowanie systemu wska lokalizacj dla pliku dziennika i zatwierd przyciskiem OK.
Nastpi przekonfigurowanie ustawie komputera zgodnie z ustawieniami w bazie .sdb.
Jeeli zdefiniowane ustawienia maj by zastosowane rwnie na innych komputerach, np. gdy w sieci jest wprowadzany standard
zabezpiecze dla wszystkich stacji roboczych, by nie analizowa i zmienia ustawie rcznie na kadej stacji od pocztku, mona
wykorzysta narzdzie Konfiguracja i analiza zabezpiecze do wyeksportowania nowego szablonu. Aby to zrobi:
1. Zmodyfikuj ustawienia w bazie danych tak, aby odpowiaday Twoim wymaganiom.
2. Kliknij prawym przyciskiem myszy na Konfiguracja i analiza zabezpiecze.
3. Wybierz z menu podrcznego Eksportuj szablon
4. Wska nazw i lokalizacj dla pliku szablonu, ktry zostanie utworzony.
5. Kliknij przycisk Zapisz.
Zosta zapisany nowy plik szablonu, ktry mona wykorzysta na innych komputerach w celu ich przekonfigurowania. Aby to
zrobi, naley wykorzysta narzdzie Konfiguracja i analiza zabezpiecze , a stworzony szablon wykorzysta jako rdo
ustawie dla bazy danych lub skorzysta z Zasady zabezpiecze lokalnych w celu zaadowania szablonu. Aby to zrobi:
1. Uruchom konsol Zasady zabezpiecze lokalnych.
2. Kliknij prawym przyciskiem myszy na Ustawienia zabezpiecze.
3. Wybierz z menu podrcznego Importuj zasady
4. Wska plik szablonu, ktry chcesz importowa.
5. Kliknij Otwrz.
Zostan zaadowane do ustawie lokalnego komputera ustawienia pobrane z szablonu.
Zarzdzanie zasadami zabezpiecze z Wiersza polecenia

Zarzdzanie zasadami zabezpiecze mona prowadzi take z poziomu Wiersza polecenia. Operacje wykonywane w wierszu
polecenia umoliwiaj konfiguracj zabezpiecze przy wykorzystaniu skryptw. Polecenie, ktre jest wykorzystywane do
zarzdzania zabezpieczeniami to secedit.exe. To polecenie posiada kilka funkcji, ktre nie s dostpne z poziomu graficznego
interfejsu uytkownika. Jedn z takich funkcji jest manualne odwieanie zasad zabezpiecze.
Za pomoc polecenia secedit.exe mona wykona pi operacji:
Przeczniki /analyze, /configure oraz /export odpowiadaj tym samym operacjom, ktre s dostpne w programie
Konfiguracja i analiza zabezpiecze . Wymagaj one wskazania przecznikiem /db bazy, ktra bdzie
wykorzystywana podczas pracy polecenia secedit. Przecznikiem /cfg mona wskaza szablon przeznaczony do
importu. Obsugiwany jest rwnie specjalny tryb pracy, ktry pomija wywietlanie danych wyjciowych na ekranie
oraz zapisywanie ich do pliku dziennika. Moliwe jest jednak przegldanie wynikw dziaania polecenia narzdziem
Konfiguracja i analiza zabezpiecze .
Gdy korzystamy z przecznika /configure, moliwe jest uycie przecznika /overwrite, ktry powoduje, e szablon
wskazany przecznikiem /cfg nadpisuje ustawienia, ktre znajduj si w pliku bazy danych. Jeeli nie zostanie
wykorzystany przecznik /overwrite, importowany szablon domylnie dopisuje si do bazy. Przecznik /areas okrela
obszary ustawie, ktre bd podlegay zmian konfiguracyjnym.
Inspekcja dostpu do zasobw

Jedn z moliwoci Windows XP jest ledzenie aktywnoci uytkownikw i systemu operacyjnego poprzez inspekcjonowanie dostpu
do zasobw oraz skadnikw systemu. Prowadzenie inspekcji pozwala oceni oglny poziom bezpieczestwa systemu oraz
monitorowa dostp do zasobw takich jak drukarki, foldery, pliki. Inspekcja daje moliwo wykrywania (rejestracji) prb
nieautoryzowanego dostpu do systemu. Kada sytuacja, ktra podlega inspekcji nazywana jest zdarzeniem. Wszystkie zdarzenia
inspekcji s zapisywane w dzienniku zabezpiecze, ktry mona w wygodny sposb przeglda za pomoc narzdzia Podgld
zdarze . Kady wpis w dzienniku zawiera:
Identyfikacj wykonanego dziaania.

Nazw uytkownika wykonujcego okrelone dziaanie.
Informacj o tym czy dziaanie zakoczyo si sukcesem czy niepowodzeniem.
Dodatkowe informacje takie jak nazwa komputera z ktrego uytkownik prbowa wykona dziaanie.
Aby system mg rejestrowa zdarzenia, musi zosta wczony mechanizm inspekcji oraz skonfigurowane rodzaje zdarze, ktre
bd podlegay inspekcji. To czy i co dany komputer rejestruje jest ustawiane w zasadach grupy.
Zdarzenia s rejestrowane lokalnie, co oznacza, e aby zosta utworzony wpis w dzienniku zabezpiecze , musi zosta uruchomiona i
skonfigurowana inspekcja na komputerze, na ktrym zachodzi zdarzenie. Jeeli np. uytkownik loguje si do komputera nalecego
do domeny na konto domenowe, zachodzi zdarzenie logowania na konto (opisane dalej w tym rozdziale) aby fakt ten zosta
zarejestrowany, musi by uruchomiona zasada Przeprowad inspekcj zdarze logowania na kontach na kontrolerze
domeny, ktry autoryzowa uytkownika, a nie na stacji roboczej, do ktrej logowa si uytkownik.
Wybr zdarze do inspekcji

By poprawnie skonfigurowa inspekcj zdarze, naley ustali, jaki rodzaj zdarze bdzie podlega rejestrowaniu. Spord wielu
zdarze, jakie zachodz w kadym systemie zostay zdefiniowane typy zdarze, ktre mog podlega inspekcji. Oto ich lista:
Nazwa zasady Przykad

Przeprowad inspekcj zdarze logowania Nazwa i haso uytkownika s weryfikowane w bazie
na kontach danych zabezpiecze. Jeeli uytkownik loguje si do
komputera wykorzystujc lokalne konto uytkownika,
zdarzenie jest zapisywane na komputerze lokalnym.
Jeeli loguje si do domeny korzystajc z konta
domenowego, zdarzenie jest zapisywane na
kontrolerze domeny.
Przeprowad inspekcj zarzdzania Administrator przeprowadza operacj na kontach.
kontami Tworzy, modyfikuje lub usuwa konto uytkownika.
Przeprowad inspekcj dostpu do usugi Uytkownik uzyskuje dostp do obiektw usugi
katalogowej Active Directory. Aby zdarzenie zostao
zarejestrowane, naley wskaza, ktre obiekty maj
by inspekcjonowane. Zasada wykorzystywana na
kontrolerze domeny.
Przeprowad inspekcj zdarze logowania Zapisywane jest kade zdarzenie logowania.
Logowanie lokalne na komputerze lub przez sie.
Zdarzenie zapisywane jest na komputerze, do ktrego
uytkownik uzyskiwa dostp.
Przeprowad inspekcj dostpu do Uytkownik uzyskuje dostp do pliku, folderu lub
obiektw drukarki. Aby zdarzenie byo rejestrowane,
administrator musi ustali, ktre obiekty bd
inspekcjonowane.
Przeprowad inspekcj zmian zasad Zdarzenie nastpuje, gdy zostaje zmieniona opcja
zabezpiecze, czyli jedno z ustawie zasad
bezpieczestwa dotyczce zasad konta, ustawie
logowania, praw uytkownika lub zasad inspekcji.
Przeprowad inspekcj uycia uprawnie Uytkownik wykorzysta swoje prawa takie jak
zmiana czasu systemowego lub przejcie przez
administratora pliku na wasno.
Przeprowad inspekcj ledzenia Szczegowe ledzenie procesw wywoywanych
procesw przez aplikacje. Uyteczne dla programistw
rejestrujcych poszczeglne etapy dziaania aplikacji.
Przeprowad inspekcj zdarze Zachodzi zdarzenie majce wpyw na prac systemu.
systemowych Ustawienie to obejmuje takie zdarzenia jak:
uruchomienie lub zamknicie systemu, przepenienie
dziennika zabezpiecze.
Planowanie zasad inspekcji

Podczas ustawiania zasad inspekcji naley pamita o ich waciwym zaplanowaniu, poniewa zbyt dua ilo zdarze
podlegajcych inspekcji moe powodowa szybkie przepenianie dziennika zabezpiecze oraz niepotrzebne obcienie komputera.
Inspekcj trzeba planowa tak, by obejmowaa wycznie te zdarzenia, ktre zapewni informacje przydatne w analizie zabezpiecze
oraz dostpu do zasobw. Przy planowaniu inspekcji we pod uwag ponisze wskazwki:
Naley okreli komputery, na ktrych bdzie prowadzona inspekcja. Zwykle nie wszystkie komputery wymagaj inspekcji,
ktrej powinny podlega tylko komputery, ktrych bezpieczestwo jest szczeglnie wane lub dysponuj zasobami, ktre
powinny podlega inspekcji np. kolorowa drukarka laserowa, ktrej eksploatacja jest kosztowna.
Okreli typy zdarze podlegajce inspekcji. Najczciej tylko wybrane zasady inspekcji s uruchamiane i nie ma potrzeby
wczania wszystkich.
Okreli, czy ledzone bd dziaania zakoczone sukcesem czy niepowodzeniem. System Windows XP dzieli zdarzenia na
udane i nieudane. W wikszoci sytuacji wystarczy ledzi tylko jeden typ dziaania. Na przykad, gdy chcemy wiedzie,
czy kto prbuje si wamywa do komputera, naley wczy zasad Przeprowad inspekcj zdarze logowania
na kontach dla niepowodze , co spowoduje rejestracje wycznie nieudanych prb logowania.
Ustali harmonogram pracy z dziennikami zabezpiecze. Powinien on wyznacza czas archiwizacji dziennikw,
systematyczne przegldanie ich zawartoci.
Uruchamianie zasad inspekcji

Po zaplanowaniu zasad inspekcji naley je wdroy na wybranych komputerach. Aby to zrobi, naley wykona nastpujce
czynnoci:
1. Uruchom konsol Zasady zabezpiecze lokalnych.
2. W drzewie konsoli rozwi ga Zasady lokalne nastpnie kliknij Zasady inspekcji.
3. W oknie szczegw kliknij dwukrotnie zasad, ktr chcesz skonfigurowa.
4. W oknie Waciwoci zaznacz odpowiednie pola wyboru Sukces by rejestrowa zdarzenia zakoczone sukcesem,
Niepowodzenie w przeciwnym przypadku lub oba, gdy chcesz rejestrowa sukcesy i niepowodzenia.
Rysunek 12.27. Waciwoci zasady inspekcji
5. Kliknij OK, aby zatwierdzi.
Zasady Przeprowad inspekcj dostpu do usugi katalogowej oraz Przeprowad inspekcj dostpu do
obiektw , aby zaczy funkcjonowa prawidowo, wymagaj wskazania obiektw, ktre bd podlegay inspekcji. Pierwsza z
wymienionych zasad dotyczy usugi Active Directory, a jej obsuga wykracza po za tematyk tej ksiki, natomiast druga dotyczy
inspekcji dostpu do zasobw. W ramach inspekcji dostpu do zasobw system Windows XP rejestruje zdarzenia dotyczce systemu
plikw oraz drukarek. Jedynym systemem plikw, ktry obsuguje inspekcj jest NTFS, tylko pliki i foldery znajdujce si na partycji
NTFS mog podlega inspekcji. Aby uruchomi inspekcj pliku lub folderu, naley wczy zasad Przeprowad inspekcj
dostpu do obiektw , by rejestrowaa sukcesy i (lub) niepowodzenia nastpnie naley wybra obiekty, ktrych bdzie dotyczya
inspekcja. By to zrobi wykonaj nastpujce czynnoci:
1. Prawym przyciskiem myszy kliknij na folder lub plik.
2. Z menu podrcznego wybierz Waciwoci.
3. Wybierz kart Zabezpieczenia.
4. Kliknij przycisk Zaawansowane.
5. W oknie Zaawansowane ustawienia zabezpiecze dla wybierz kart Inspekcja .
7. W oknie Wybieranie wybierz uytkownika lub grup, ktrych dziaania bd rejestrowane i kliknij OK.
8. W oknie Wpisz inspekcji dla wybierz, jakie dziaania uytkownika lub grupy bd inspekcjonowane.
Rysunek 12.28. Ustawienia wpisu inspekcji
9. Kliknij przycisk OK trzykrotnie.

Definiowanie inspekcji dostpu do drukarek wyglda podobnie, rwnie naley wykona powysze kroki, rozpoczynajc od
wywietlenia okna Waciwoci drukarki. Jedyna rnica polega na tym, i inne s operacje, jakie mona rejestrowa.
Konfiguracja opcji logowania

Sposb logowania do komputera z systemem Windows XP rni si w zalenoci od tego, czy komputer ten naley do grupy roboczej
czy domeny. W przypadku, gdy komputer naley do domeny, uytkownik, aby si zalogowa, musi nacisn kombinacj klawiszy
CTRL+ALT+DEL i wpisa nazw uytkownika i haso. Sposb ten jest bardziej bezpieczny, ni sposb stosowany podczas pracy w
grupie roboczej lub na komputerach autonomicznych, poniewa osoba logujca si domylnie widzi tylko nazw ostatnio
zalogowanego uytkownika. Gdy komputer naley do grupy roboczej, domylnie jest wczony Ekran powitalny, ktry suy do
logowania. Ekran powitalny wywietla wszystkie dziaajce konta uytkownikw oraz skojarzone z nimi obrazy. Powoduje to
przekazywanie kadej osobie, ktra uruchomi komputer informacji o utworzonych kontach lokalnych, co obnia poziom
bezpieczestwa komputera. Mona zrezygnowa z wywietlania Ekranu powitalnego na rzecz typowego okna logowania. Aby to
zrobi, administrator komputera musi:
1. W Panelu sterowania uruchom aplet Konta uytkownikw.
2. Kliknij Zmie sposb logowania lub wylogowywania uytkownikw .
3. W kolejnym oknie odznacz pole wyboru Uyj ekranu powitalnego.
4. Kliknij Zastosuj opcje.
Po tej zmianie podczas kadego logowania uytkownik bdzie musia naciska kombinacj klawiszy CTRL+ALT+DEL wpisywa
nazw uytkownika i haso. Zmienia si rwnie okno pojawiajce si po naciniciu przycisku Wyloguj z menu Start , ma to
zwizek z wyczeniem mechanizmu szybkiego przeczania uytkownikw, ktry dziaa wycznie, gdy wczony jest ekran
powitalny. Gdy uytkownik jest zalogowany, a komputer ma wyczony ekran powitalny, nacinicie klawiszy CTRL+ALT+DEL
powoduje wywoanie okna Zabezpieczenia systemu Windows dokadnie tak jak podczas pracy w domenie. Podczas gdy
komputer ma wczony ekran powitalny, nacinicie tej kombinacji klawiszy wywouje program Meneder zada Windows .
Szybkie przeczanie uytkownikw

Mechanizm ten jest dostpny wycznie, gdy komputer pracuje w grupie roboczej lub jest autonomiczny oraz musi mie wczone
wywietlanie ekranu powitalnego. Szybkie przeczanie uytkownikw pozwala uytkownikom na przeczanie midzy kontami
uytkownikw na tym samym komputerze bez koniecznoci zamykania programw i wylogowywania. Na przykad, jeeli na
komputerze pracuje uytkownik z ograniczeniami, ma uruchomione programy, natomiast administrator komputera musi zaoy
konto uytkownika, nie ma potrzeby wylogowywania aktualnie pracujcego uytkownika. Zamiast tego mona uy opcji szybkiego
przeczania uytkownikw i przeczy si na konto administratora lub inne konto z uprawnieniami administracyjnymi, wykona
niezbdne czynnoci i spowrotem przeczy si na konto pierwotnie zalogowanego uytkownika. Podczas przeczania
uytkownikw wszystkie uruchomione programy nadal pracuj, naley pamita, e mimo i programy chwilowo nie s dostpne,
zajmuj zasoby komputera. Gdy szybkie przeczanie uytkownikw jest wczone, w oknie Wylogowywanie z systemu
Windows dostpne s trzy opcje:
Przecz uytkownika ,
Wyloguj oraz
Anuluj .
Aby wyczy moliwo szybkiego przeczania uytkownikw:
1. Otwrz aplet Konta uytkownikw w Panelu sterowania.
2. Wybierz Zmie sposb logowania lub wylogowywania uytkownikw .
3. Odznacz pole wyboru Uyj szybkiego przeczania uytkownikw.
Rozdzia 11.
Rozwizywanie problemw
Uruchamianie systemu operacyjnego

Po wczeniu komputera rozpoczyna si do skomplikowany proces uruchamiania systemu operacyjnego. Bd na tym etapie
uniemoliwia zalogowanie si do systemu. Na szczcie, istnieje klika sposobw na uruchomienie tak uszkodzonego systemu.
Pliki niezbdne do uruchomienia systemu

Czstym powodem bdw wystpujcych podczas uruchamiania systemu Windows XP jest usunicie lub zmodyfikowanie jednego z
niezbdnych plikw systemowych. Poniej zamiecilimy pen list plikw wymaganych do uruchomienia systemu operacyjnego
wraz z ich lokalizacj.
Ntldr.exe gwna partycja dysku systemowego (dysku oznaczonego jako aktywny). Plik moe by nadpisany wersj
oryginaln.
Boot.ini gwna partycja dysku systemowego. Plik nie moe by nadpisany plikiem pochodzcym z innego komputera.
Bootsect.dos gwna partycja dysku systemowego. Plik obecny tylko w przypadku konfiguracji wielosystemowej. Plik nie
moe by nadpisany plikiem pochodzcym z innego komputera.
Ntdetect.com gwna partycja dysku systemowego. Plik moe by nadpisany wersj oryginaln.
Ntoskrnl.exe folder Windows\System32 (o ile system Windows zosta zainstalowany w folderze o nazwie Windows). Plik
moe by nadpisany wersj oryginaln, odpowiedni dla danego typu komputera.
Ntbootd.sys gwna partycja dysku systemowego. Plik obecny tylko w przypadku zainstalowania systemu Windows na
niektrych typach dyskw SCSI. Plik moe by nadpisany wersj oryginaln, odpowiedni dla danego typu komputera.
Hal.dll folder Windows\System32. Plik moe by nadpisany wersj oryginaln, odpowiedni dla danego typu komputera.
System folder Windows\System32\Config. Plik nie moe by nadpisany plikiem pochodzcym z innego komputera.
Dodatkowo, do uruchomienia systemu niezbdne bd sterowniki niskiego poziomu przechowywanych w folderze
Windows\System32\Drivers.
Plik Boot.ini
Plik Boot.ini jest plikiem tekstowym tworzonym automatycznie podczas instalacji systemu. Zawiera on informacj o lokalizacji
wszystkich dostpnych dla loadera systemu Windows XP systemach operacyjnych.
Aby wywietli zawarto pliku Boot.ini:
1. Kliknij prawym przyciskiem myszy na ikonie Mj komputer.
2. Z menu kontekstowego wybierz Waciwoci.
3. Przejd do zakadki Zaawansowane.
4. Nacinij znajdujcy si w sekcji Uruchamianie i odzyskiwanie przycisk Ustawienia.
5. Nacinij przycisk Edytuj .
W pliku Boot.ini znajduj si dwie sekcje:
Rozdzia 11 Rozwizywanie problemw 120
sekcja [boot loader] zawiera informacje o domylnym systemie operacyjnym i czasie, przez jaki wywietlana
jest lista systemw operacyjnych;
sekcja [operating systems] zawiera informacje o lokalizacji poszczeglnych systemw operacyjnych.
cieki ARC
cieka ARC (ang. Advanced RISC Computing) jednoznacznie wskazuje lokalizacj systemu operacyjnego. Kada cieka ARC
zawiera nastpujce elementy:
SCSI (x) numer kontrolera (liczony od 0) SCSI z zablokowanym BIOS-em, do ktrego podczony jest dysk
systemowy;
Multi (x) numer kontrolera (liczony od 0) IDE, do ktrego podczony jest dysk systemowy;
Disk (y) numer dysku systemowego SCSI (liczony od 0);
Rdisk (y) numer dysku systemowego IDE (liczony od 0);
Partitions (z) numer partycji systemowej (liczony od 1).
Nieprzemylana modyfikacja cieki ARC spowoduje niemoliwo zlokalizowania plikw systemowych i bd uruchamiania
systemu.
Zestawy kontrolne
Podczas uruchamiania system Windows XP wykorzystuje informacje przechowywane w zestawach kontrolnych. Zestaw kontrolny
jest podkluczem rejestru przechowujcym podstawowe dane o konfiguracji systemu. Poniewa s to informacje niezbdne dla
uruchomienia systemu, Windows XP tworzy kilka zestaww kontrolnych. To, ktry zostanie wykorzystany podczas nastpnego
uruchamiania, okrelone jest w podkluczu HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\Select .
Rysunek 13.1. System Windows
XP przechowuje przynajmniej
dwa zestawy kontrolne
Zestaw Current przechowuje dane o biecej konfiguracji komputera. Innymi sowy, dodanie nowego urzdzenia lub
zainstalowanie nowego programu modyfikuje ten wanie zestaw.
Zestaw Default przechowuje dane wykorzystane podczas nastpnego normalnego uruchomienia systemu.
Zestaw Failed zawiera ostatni znan konfiguracj po ktrej system by uruchomiony z wykorzystaniem opcji Ostatnia
dobra konfiguracja .
Zestaw LastKnownGood zawiera kopi zestawu kontrolnego, ktry by wykorzystany podczas ostatniego udanego
uruchomienia systemu. Po udanym zalogowaniu si uytkownika do systemu zawarto klucza zostaje wykorzystanego
podczas uruchamiania zostaje skopiowana do klucza LastKnownGood .
Poniewa zawarto zestawu LastKnownGood jest nadpisywaa po zalogowaniu si uytkownika do systemu, nie naley za
wszelk cen stara si normalnie zalogowa do systemu, ktry po ostatniej modyfikacji sprztu lub oprogramowania dziaa
niestabilnie.
Konsola odzyskiwania
Konsola odzyskiwania umoliwia uruchomienie systemu w trybie wiersza polece sucego do zamiany sterownikw,
zatrzymywania lub uruchamiania usug, ustawiania partycji i wykonywania kilku testw systemu plikw. Konsola moe by
uruchomiona:
- poprzez uruchomienie z instalacyjnego dysku CD systemu Windows XP i wybranie opcji Napraw;
- po zapisaniu plikw konsoli na dysku lokalnym i zainstalowaniu konsoli odzyskiwania jako opcja menu rozruchowego.
Instalacja konsoli odzyskiwania na dysku twardym
Istnieje moliwo zainstalowania konsoli odzyskiwania na dysku twardym. Po zainstalowaniu moliwe bdzie jej uruchomienie
poprzez wybranie odpowiedniej pozycji menu wywoanego poprzez nacinicie klawisza F8 podczas startu systemu.
Aby zainstalowa konsol odzyskiwania:
1. W pyt instalacyjn systemu Windows XP do napdu CD-ROM.
2. Z menu Start wybierz opcj Uruchom
3. W polu Otwrz: wpisz cmd i nacinij Enter.
4. Wpisz liter twojego napdu CD, dwukropek i nacinij Enter.
5. Wpisz polecenie i386/winnt32 /cmdcons i nacinij Enter.
Rysunek 13.2. Do
zainstalowania konsoli
odzyskiwania niezbdna jest
pyta instalacyjna systemu
Opcje Konsoli odzyskiwania

Po uruchomieniu na ekran konsoli zobaczymy list wszystkich instalacji systemu Windows XP znalezionych na dysku w postaci
menu. Wybierz numer dysku, na ktrym znajduje si uszkodzona wersja systemu operacyjnego. Nacinicie klawisza Enter
spowoduje ponowne uruchomienie systemu.
Po wybraniu numeru, konsola odzyskiwania dokoczy adowanie i zostanie wywietlone zapytanie o haso administratora.
Z poziomu konsoli mona wywoa kilkanacie polece. Wikszo z nich ma takie samo dziaanie jak w systemie DOS. Poniej
zamieszczono list polece typowych dla konsoli odzyskiwania:
- Batch uruchamia zawarto wskazanego pliku tekstowego jako plik wsadowy.

- Enable/Disable za pomoc tej pary polece mona wyczy lub wyczy usug systemow, ktr podejrzewamy o
wywoanie bdu podczas uruchamiania systemu.
- Diskpart za pomoc tego polecenia uruchamia si menedera partycji bardzo podobnego do tego, ktry
wykorzystywany jest w czci tekstowej instalatora Windows.
- Fixboot za pomoc tego polecenia zawarto pliku BOOTSECT.DAT kopiowana jest do sektora rozruchowego partycji.
Opcja jest wykorzystywana do naprawy sektora rozruchowego.
- Fixmbr za pomoc tego polecenia zapisywany jest nowy gwny rekord rozruchowy wybranego dysku.
- Listsvc za pomoc tego polecenia mona zobaczy list usug i sterownikw. Wykorzystuje si je w poczeniu z
poleceniami enable/disable , aby znale nazw podejrzanej usugi.
- Logon loguje uytkownika do instalacji systemu Windows.
- Systemroot ustawia katalog biecy na gwny katalog systemowy, do ktrego uytkownik jest zalogowany.
- Exit za pomoc tego polecenia zamyka si konsol i uruchamia komputer ponownie.
Rozwizywanie typowych problemw

Nawet jeeli nasz system uruchamia si bez bdw, nie znaczy to, e wszystkie urzdzenia, usugi i programy dziaaj prawidowo.
Z menu Start systemu Windows XP moemy wywoa Pomoc i obsug techniczn konsol zawierajc nie tylko pliki
pomocy, ale rwnie umoliwiajc rozwizanie wikszoci typowych problemw, na jakie moemy napotka podczas pracy z
systemem.
Po uruchomieniu Centrum pomocy i obsugi technicznej zobaczymy okno dialogowe zawierajce pogrupowane tematycznie
tematy pomocy (lewa kolumna) i list zada, ktre mona wywoa, aby rozwiza problem (prawa kolumna).
Korzystanie z plikw pomocy

Aby wywietli informacj dotyczc przykadowej sytuacji problemowej lub krtki instrukta:
1. Z menu Start wybierz opcj Pomoc i obsuga techniczna .
2. Z listy dostpnych tematw pomocy wybierz Muzyka , wideo , gry i fotografie .
3. Wybierz opcj Odtwarzanie i kopiowanie muzyki .
4. Z listy dostpnych artykuw wybierz Instrukta: tworzenie muzyki (rysunek 13.3)
5. Po zapoznaniu si z prezentacj okno Centrum pomocy i obsugi technicznej .
Rysunek 13.3. Wrd plikw

pomocy Windows XP mona
znale wiele prezentacji
Aktualizacja systemu
Mechanizm Windows Update umoliwia automatyczn aktualizacj plikw systemowych komputera. Po uruchomieniu program
wysya poprzez internet informacje o zainstalowanych komponentach do serwera firmy Microsoft. Jeeli pewne skadniki wymagaj
aktualizacji, zostan automatycznie pobrane i zainstalowane na komputerze. Niektre aktualizacje oznaczane s jako krytyczne dla
bezpieczestwa lub stabilnoci systemu i s automatycznie zaznaczane do pobrania. Aby uruchomi proces aktualizacji:
2. Z listy dostpnych zada wybierz Bd na bieco dziki witrynie Windows Update .
3. Nacinij przycisk Pocz . Nastpi nawizanie poczenia z serwerem Microsoftu i ewentualnie pobranie zaktualizowanych
skadnikw.
Mechanizm Windows Update jest prawie w caoci zautomatyzowany. Uytkownik musi jedynie uruchomi zadanie aktualizacji
bdc zalogowanym na konto administratora komputera.
Punkt przywracania systemu

W Windows XP, tak jak w Windows Me moliwe jest utworzenie punktu przywracania systemu (kopii ustawie systemowych z danej
chwili). W razie pojawienia si problemw mona bdzie przywrci stan systemu z chwili, kiedy dziaa stabilnie.
2. Z listy dostpnych zada wybierz Cofnij zmiany dokonane na komputerze przez przywracanie systemu .
Zostanie uruchomiony kreator przywracania systemu.
3. Wybierz opcj Utwrz punkt przywracania i nacinij przycisk Dalej .
4. Wprowad opisow nazw punku odzyskiwania i nacinij przycisk Dalej .
5. Punkt odzyskiwania zostanie utworzony. Zakocz prac kreatora.
Od tej chwili moliwe bdzie przywrcenie stanu systemu, wcznie z konfiguracja uytkownikw, zainstalowanymi programami
itd.
Diagnostyka urzdze
Centrum pomocy i obsugi technicznej jest prawdziw skarbnic wszelkich wiadomoci o urzdzeniach podczonych do
komputera. Aby wywietli oglne informacje o stanie zainstalowanych urzdze:
2. Z listy dostpnych zada wybierz Uyj Narzdzi, aby wywietli informacje o komputerze .
3. Wybierz opcj Mj komputer, informacje | Wywietl stan sprztu i oprogramowania mojego systemu .
Zostanie wywietlona pogrupowana wg kilku kategorii lista sprztu i oprogramowania (rysunek 13.4).
4. Zamknij okno Centrum pomocy i obsugi technicznej .
Rysunek 13.4. Lista dostpnych
informacji jest imponujca
Przywracanie poprzedniej wersji sterownikw

Windows XP posiada wbudowany mechanizm odzyskiwania systemu po duych zmianach konfiguracyjnych. Zapisywanie niektrych
plikw powoduje automatyczne wykonanie ich kopii, tak by mona byo wrci do poprzedniej wersji. Dziaa inaczej ni znany z
poprzednich wersji systemu Windows File Protection, ktry blokowa zapis pewnych plikw. Teraz mona je zapisywa, jednak
zawsze z automatycznym utworzeniem kopii.
Moliwe jest rwnie przywrcenie poprzedniej wersji sterownikw. Mechanizm przywracania poprzedniej wersji sterownikw
czciowo wykorzystuje mechanizm odtwarzania plikw, czciowo pakiety instalacyjne. Tak wic wystarczy woy pyt
instalacyjn systemu do napdu CD, wybra opcj Przywr sterownik i po chwili urzdzenie bdzie z powrotem sprawnie
funkcjonowa.
Aby przywrci poprzedni wersj sterownika:
1. Kliknij prawym przyciskiem ikon Mj komputer .
2. Z menu podrcznego wybierz opcj Waciwoci . Zostanie wywietlona okno Waciwoci systemu .
3. Wybierz opcj Sprzt | Meneder urzdze .
4. Na licie zainstalowanych urzdze znajd urzdzenie, ktre po zmianie sterownika przestao poprawnie dziaa.
5. .Kliknij dwukrotnie na wybranym urzdzeniu. Zostanie wywietlone okno waciwoci urzdzenia.
6. Wybierz opcj Sterownik | Przywr sterownik (rysunek 13.5). Jeeli kopia poprzedniej wersji sterownika jest
dostpna, poprzednia wersja sterownika zostanie zainstalowana. W przeciwnym przypadku uruchomione zostanie Centrum
pomocy i obsugi technicznej.
Rysunek 13.5. Na zakadce

Sterownik urzdzenia
dostpny jest nowy przycisk
Przywr sterownik
Typowe zmiany w konfiguracji

Po zainstalowaniu system Windows XP:
- restartuje komputer w wypadku wystpienia bdu typu STOP ;
- wywietla okno dialogowe z prob o potwierdzenie chci wysania do pomocy technicznej Microsoft raportu o bdzie
aplikacji lub systemu. Ponisze punkty pokazuj, w jaki sposb zmieni te ustawienia systemu.
Niespodziewany restart komputera

Jeeli komputer automatycznie restartuje si podczas normalnej pracy:
2. Z menu podrcznego wybierz opcj Waciwoci . Pojawi si okno Waciwoci systemu .
3. Wybierz opcj Zaawansowane .
4. Nacinij znajdujcy si w sekcji Uruchamianie i odzyskiwanie przycisk Ustawienia .
5. Wyczy pole wyboru opcji Automatycznie uruchom ponownie (rysunek 13.6).
6. Zamknij okno waciwoci systemu i ponownie uruchom komputer.
Rysunek 13.6. Wyczenie opcji

automatycznego uruchamiania
uchroni nas przed sytuacj, w
ktrej komputer w kko si
wcza i wycza
Bez raportw
Aby wyczy wywietlanie okna Wylij raport do firmy Microsoft :
2. Z menu podrcznego wybierz opcj Waciwoci . Pojawi si okno Waciwoci systemu .
3. Wybierz opcj Zaawansowane | Raportowanie bdw . Pojawi si okno Raportowanie bdw.
4. Wybierz opcje Wycz raportowanie bdw (rysunek 13.7).
5. Nacinij klawisz OK i zamknij okno Waciwoci systemu .
Rysunek 13.7. Szczeglnie ci

uytkownicy, ktrzy nie maj
komputerw na stae
podczonych do internetu,
powinni zmieni domylne
ustawienia systemu
Odzyskiwanie systemu po bdzie typu STOP

System Windows XP, tak jak i jego poprzednicy, uruchamia wiele procesw o zasadniczym znaczeniu dla stabilnoci systemu.
Bdne dziaanie ktrejkolwiek z tych procesw powoduje natychmiastowe zatrzymanie systemu. Ten typ bdw powszechnie
nazywa si Blue Screen of Death (BSOD).
Tym, ktrzy nie znaj systemu Windows NT, naley si wyjanienie, e zatrzymanie systemu ma tak nazw, poniewa w tym
wanie systemie po raz pierwszy wykorzystano specjalny proces KeBugCheckEx, ktry zatrzymuje wszystkie pozostae procesy i
wywietla niebieski ekran z informacjami diagnostycznymi .
Kody kontroli bdw

Grne wiersze ekranu po wystpieniu bdu stopu zawieraj kody kontroli bdw pozwalajce na identyfikacj powodu zatrzymania
systemu, informacje o zatrzymaniu systemu (kody zatrzymania systemu) oraz od czasu do czasu nazw procesu, ktry by
bezporednim powodem awarii systemu.
Kody kontroli bdw w praktyce s jedyn moliw do wykorzystania pomoc w rozwizaniu problemu.
Poniej zamieszczono krtkie objanienia informacji kontroli bdw.
Pierwsza pozycja po sowie STOP jest szesnastkowym identyfikatorem kodu zatrzymania systemu. Ten kod powinien odpowiada
nazwie wywietlonej w drugim wierszu. Jeli nie ma adnej nazwy bdu, sytuacja jest tak trudna, e system nie moe skorzysta z
wewntrznej tablicy bdw do zlokalizowania tej nazwy.
Kolejne cztery pozycje s to parametry przekazane do funkcji KeBugCheckEx po wystpieniu bdu typu STOP. Znaczenie i
pochodzenie tych parametrw zaley od rodzaju bdu.
W wierszu nastpujcym po kodzie kontroli bdu podany jest adres pocztkowy procesu, ktry by przyczyn zatrzymania systemu,
znacznik czasu w zapisie szesnastkowym tego procesu i jego nazw.
Najczciej spotykane bdy typu STOP

Bez dwch zda pracujc z systemem Windows XP mamy o wiele mniej okazji do ogldania niebieskiego ekranu mierci ni w
przypadku poprzednich wersji Windows. Ale gdy ju nasz system przerwie prac i wywietli ten ekran, warto przynajmniej wiedzie,
gdzie szuka rde tego problemu.
Na szczcie, 9 na 10 bdw typu STOP bdzie jednym z poniej opisanych:

KMODE_EXCEPTION_NOT_HANDLED (0xC0000005). Oznacza naruszenie prawa dostpu do chronionych zasobw
systemowych. Prawie zawsze zwizany jest ze sterownikiem niekompatybilnym z systemem Windows XP.
IRQL_NOT_LESS_OR_EQUAL (0x0000000A). Wystpuje, kiedy sterownik urzdzenia wykorzystujcy przerwanie

programowe z danym priorytetem prbuje uzyska dostp do obszaru pamici, zajtego przez proces korzystajcy z
przerwania programowego z wyszym priorytetem
UNEXPECTED_KERNEL_MODE_TRAP (0x0000007F). Sygnalizuje problem sprztowy.
NTFS_FILE_SYSTEM (0x00000024). Ten bd jest najczciej spowodowany przez wirusa lub czasem przez nadmiernie
opiekuczy program antywirusowy. Moe by rwnie efektem dziaania programw narzdziowych systemu plikw,
ktre prbuj uzyska bezporedni dostp do dysku. Kolejn moliw przyczyn moe by uszkodzenie systemu plikw.
PAGE_FAULT_IN_NONPAGED_AREA (0x00000050). Jest rwnie zwykle spowodowany przez programy antywirusowe.
Zwizany jest take z wieloma rnymi problemami z obsug sieci wykorzystujc protok TCP/IP.
INACCESSIBLE_BOOT_DEVICE (0x0000007B). Oznacza uszkodzenie dysku, kontrolera dysku lub pojawienie si wirusa
na sektorze rozruchowym.

ABC Systemu Windows XP

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ABC Systemu Windows XP

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Spis Treci

Rodzina systemw Windows XP

Windows XP Home Edition

zarzdzanie uytkownikami oparte na zaoeniach grup,

Windows XP 64-bit Editions

Rodzaje piractwa komputerowego

Legalne produkty firmy Microsoft

Rysunek W.1. Komplet

Rysunek W.2. System

Atrybuty legalnego oprogramowania

Planowanie instalacji (uaktualnienia)

Tabela 1.1 Minimalne i zalecane wymagania sprztowe dla instalacji Windows XP

Komponent Wymagane Zalecane

gdzie x oznacza liter napdu CD-ROM.

Rysunek 1.1. Ekran

Partycjonowanie dysku i wybr systemu plikw

Domena czy Grupa robocza?

Charakterystyka grupy roboczej

Podczanie komputera do domeny

3. Po zatwierdzeniu operacji uytkownik zostanie zapytany o konto domenowe uytkownika i haso.

Etap drugi kreator trybu graficznego

Klucz produktu ekran pozwalajcy poda Klucz produktu.

Ustawienia sieciowe moliwo wyboru Ustawie standardowych lub Ustawie niestandardowych .

Moliwe scenariusze uaktualnienia

Tabela 1.2. Dostpne scenariusze uaktualnienia bezporedniego

Uruchomienie procesu uaktualnienia moliwe jest na dwa sposoby:

Przygotowanie systemu do uaktualnienia

Uaktualnienie z systemu Windows 98/ME

Uaktualnienie komputerw z systemem Windows 2000 lub Windows

Instalacja Windows XP w konfiguracji dwusystemowej

Migrowanie ustawie do nowego komputera

Uruchamianie kreatora na nowym komputerze (tworzenie dysku kreatora):

Uruchamianie kreatora na starym komputerze (zbieranie informacji)

Rysunek 1.5. Ekran

7. Na ekranie Koczenie fazy zbierania kliknij Zakocz.

Ponowne uruchomienie kreatora na nowym komputerze (Import danych)

Aktywacja produktu Windows

Uruchamianie i wyczanie komputera

Specjalne tryby uruchamiania systemu

Rysunek 2.1. Okno

Przeczanie komputera w stan niskiego poboru energii

Przeczanie komputera w stan hibernacji

Rysunek 2.2. Okno dialogowe

Rysunek 2.3. Zmieniony

Geneza nazwy Windows

Ramka oraz uchwyt zmiany wielkoci

Rysunek 2.6. Folder

Rysunek 2.7. Okno waciwoci

Nieznane i ukryte rozszerzenia nazw plikw

Rysunek 2.10. Jedna z nowych

Przegldanie w oknie Mj komputer

Przegldanie zasobw przy uyciu programu Eksplorator Windows

Przeszukiwanie zasobw komputera

Rysunek 2.11. Windows XP

Aktywacja systemu Windows XP

Na czym polega aktywacja systemu?

Jak dziaa program aktywacyjny?

Rysunek 2.12. Przebieg procesu Etapy aktywacji produktu

Dialog (wyjtek Internet) Zwraca potwierdzenie

Instalowanie nowego urzdzenia

Aby otworzy Menedera urzdze:

1. Wybierz Start | Panel sterowania | Wydajno i konserwacja.

Rysunek 3.1. Meneder