Podstawy bankowoci J.

Grzywacz , Difin, Warszawa ,2002

Rozdzia 6
Kredyty bankowe
1. Istota kredytu
Szczeglnymi cechami kadego kredytu s:
Zwrotno: kady, kto otrzyma kredyt, ma obowizek zwrci go w
ustalonym z bankiem terminie
Odpatno: uwzgldniana przez bank w formie odsetek bankowych
liczonych wedug okrelonej stopy procentowej, a take prowizji i opat
Kredyt peni szereg funkcji, wrd za szczeglnie istotne mona uzna:
1) Funkcja kreacji pienidza ( tzw. funkcja emisyjna)- kade udzielenie kredytu
oznacza wprowadzenie do obiegu nowego pienidza, za kada spata jego
wycofanie;
2) Funkcja redystrybucyjna, ktra oznacza udostpnienie rodkw w postaci
kredytu jednym podmiotom dziki oszczdnociom innych;
3) Funkcja dochodowa- kredyt umoliwia finansowanie dziaalnoci
przynoszcej w efekcie okrelone dochody
4) Funkcja kontrolna, bardzo istotna z punktu widzenia kredytobiorcy; w czasie
kredytowania bank kontroluje dziaalno kredytobiorcy i sposb
wykorzystania kredytu.
Oglne regulacje dotyczce dziaalnoci kredytowej zawiera ustawa Prawo bankowe.
Zastosowanie znajduj tu rwnie przepisy Kodeksu cywilnego dotyczce wierzytelnoci
i zobowiza. Bardziej szczegowe zasady kredytowania ujte s w regulaminach
kredytowych, poszczeglnych bankw, udostpnianych klientom, oraz w instrukcjach
kredytowych bdcych swoistym kodeksem postpowania pracownikw pionw
kredytowych.
Obowizujce przepisy, wyznaczajce ramy dziaalnoci kredytowej bankw, daj dosy
szerokie moliwoci ksztatowania zasad udzielania kredytw. Do zasad tych nale
przede wszystkim:
Posiadanie przez kredytobiorc zdolnoci do czynnoci prawnych
Posiadanie przez kredytobiorc zdolnoci kredytowej
Ustanowienie zabezpieczenia spaty kredytu
Stosowanie przez bank wasnych procedur odpowiadajcych przyjtej polityce
kredytowej
Przestrzeganie norm ostronociowych, np. zasad koncentracji wierzytelnoci;
Zrnicowanie uprawnie do podejmowania decyzji kredytowych w zalenoci
od szczebla ich podejmowania;
Dywersyfikacja portfela kredytowego;
cise przestrzeganie ustale zawartych w umowie kredytowej
Pokrycie kosztw ryzyka kredytowego cen kredytu, wyraon przede
wszystkim przez stop procentow i prowizj
Warto rwnie wskaza na dosy uprzywilejowan pozycj banku udzielajcego kredyt,
wynikajc z nastpujcych uprawnie. Bank:
Ma prawo wprowadzi wasny regulamin kredytowania

1
 Moe wymaga podania celu, na jaki przeznaczone bd przekazane
przedsibiorstwu rodki
Moe da od osoby skadajcej wniosek o kredyt penych danych,
niezbdnych do oszacowania jej zdolnoci kredytowej
Ma prawo domaga si odpowiedniego zabezpieczenia kredytu, czsto w
rnorodnych formach;
Moe da okrelonego udziau wasnego kredytobiorcy w finansowaniu
przedsiwzicia ( nawet 30%);
Ma prawo do odpatnoci za udzielenia kredytu
Ma prawo do kontroli zasad wykorzystania i spat kredytu
Ma prawo do wypowiedzenia kredytu w caoci bd w czci.
Okrelajc z kolei prawa kredytobiorcy, naley zwrci uwag na nastpujce kwestie:
Zachowanie przez bank tajemnicy dotyczcej udzielonego kredytu i osoby
kredytobiorcy
Otrzymanie kredytu na warunkach i terminach okrelonych w umowie
kredytowej;
Moliwo zwrotu lub zwolnienia zabezpiecze po spacie kredytu.
Kredytobiorca zobowizany jest natomiast do nastpujcych czynnoci:
Wykorzystania kredytu zgodnie z umow
Zwrotu kredytu w oznaczonym w umowie terminie
Informowania na danie banku o swojej sytuacji ekonomicznej i
przekazywania niezbdnej dokumentacji na ten temat
Umoliwienia bankowi kontroli wykorzystania i spaty kredytu oraz oceny
sytuacji ekonomicznej.
Warto zwrci uwag na fakt, e nierzadko kredyt utosamiany jest niesusznie z
poyczk. Tymczasem instrumenty te cechuj istotne rnice.

Kredyt a poyczka
kredyt
Przepisy regulujce Prawo bankowe, Kodeks cywilny
Podmiot umowy rodki pienine
Forma udostpnienia Oddanie rodkw pieninych do
czasowej dyspozycji
udzielajcy Zawsze bank
Forma umowy Zawsze w formie pisemnej
Cel wykorzystania Najczciej cile okrelony
oprocentowanie Z reguy wystpuje
poyczka
Kodeks cywilny
rodki pienine lub rzeczy
Przeniesienie wasnoci
przedmiotu poyczki
Osoba posiadajca zdolno
do czynnoci prawnych
W formie ustnej bd
pisemnej
Dowolny
Nie jest konieczny

Podstawowym i najwaniejszym dokumentem okrelajcym warunki udzielenia kredytu

jest umowa kredytowa. Nie zostaa ona uregulowana w polskim Kodeksie cywilnym,
mona j jednak traktowa jak umow nazwana, bowiem wszystkie niezbdne elementy
jej funkcjonowania okrelone zostay w Prawie bankowym. Prawidowe skonstruowanie

2
umowy jest spraw niepodwaalnym znaczeniu. Chroni ona bowiem interesy banku jako
instytucji zaufania publicznego, z drugiej natomiast strony uwzgldnia interesy
kredytobiorcy, gwarantujc mu przestrzeganie przez bank okrelonych zasad.
2. Klasyfikacja kredytw bankowych
Podzia kredytw
Rnorodno operacji kredytowych przeprowadzonych przez banki sprawia, e brak
jest w literaturze jednego kompleksowego podziau kredytw. Podzia ten ma
zdecydowanie umowny charakter i podlega cigej ewolucji, zwaszcza wobec stale
rozszerzajcej si oferty kredytowej bankw. Mona jednake wskaza na pewne
zasadnicze kryteria, okrelajce podstawowe rodzaje kredytw wystpujcych w
systemie bankowym w Polsce.
1) Przedmiot ( przeznaczenie) kredytu:
a) Kredyty dla osb indywidualnych, np. konsumpcyjne,
przeznaczone zakup dbr i usug konsumpcyjnych (gwnie
gotwkowe, ratalne i w formie salda debetowego na rachunku
oszczdnociowo- rozliczeniowym, mieszkaniowe,
samochodowe, na zakup papierw wartociowych, studenckie);
b) Kredyty dla przedsibiorstw, przeznaczone na finansowanie
dziaalnoci gospodarczej.
2) Okres kredytowania:
a. Kredyty w walucie krajowej ( zotowe)
b. Kredyty dewizowe, udzielane w walutach obcych
c. Kredyty denominowane, udzielane w walucie zagranicznej,
natomiast wypata nastpuje w walucie krajowej jako
rwnowarto kwoty kredytu wedug kursu obowizujcego w
dniu wypaty.
3) Waluta udzielenia kredytu:
a. Kredyty w walucie krajowej ( zotowe)
b. Kredyty rednioterminowe ( od 1 do 3 lat)
c. Kredyty dugoterminowe ( powyej 3 lat)
4) Sposb przekazywania rodkw pieninych
a. Kredyty gotwkowe; w tym przypadku kredytobiorca otrzymuje
kwot kredytu bezporednio z kasy banku lub zostaje ona
przelana na jego rachunek;
b. Kredyty bezgotwkowe, gdzie kwota kredytu zostaje przelana
przez bank na rachunek kontrahenta kredytobiorcy lub dostawcy
dbr i usug, ktrych zakup zosta sfinansowany.
5) Sposb spaty kredytu ( kapita i odsetek)
a. Kredyty o staych bd zmiennych ratach kapitaowych
b. Kredyty o staej bd zmiennej stopie procentowej
c. Kredyty annuitetowe, w ktrych czne spaty kapitau i odsetek
s jednakowe; pocztkowo kredytobiorca paci wiksze odsetki i
mniejsze raty kapitaowe, nastpnie wraz z upywem czasu na
skutek zmniejszania si zaduenia cz odsetkowa zmniejsza
si zwiksza si natomiast udzia raty kapitaowej w okresowej
spacie;

3
 d. Kredyty, w ktrych odsetki pacone s z gry ( tzw. odsetki
dyskontowe) bd z dou, o ustalonych ratach w trakcie
trwania umowy kredytowej.
6) Sposb wykorzystania kredytu:
a. Kredyty jednorazowe, ktre w caoci wykorzystywane s w
jednym, okrelonym w umowie terminie;
b. Kredyty wykorzystywane w transzach, czyli czciach, w
ktrych rodki finansowe stawiane s do dyspozycji.
7) Prefencyjno;
a. Kredyty komercyjne, przy ktrych koszt ponoszony przez klienta
wynika z rachunku ekonomicznego banku, uwzgldniajcego
midzy innymi koszt pozyskiwania pienidza, ryzyko oraz
konkurencj innych bankw;
b. Kredyty preferencyjne, udzielane na warunkach korzystniejszych
ni wynikaoby to z rachunku opacalnoci; klient paci w tym
wypadku tylko cz odsetek, reszta odsetek jest natomiast
pokrywana przez rwnorodne instytucje, najczciej rzdowej,
no. Agencje i fundusze rzdowe.
8) Moliwo odnowienia:
a. Kredyty nieodnawiane
b. Kredyty odnawialne, ktre po spacie odnawiane s
automatycznie na nastpny ustalony okres bez koniecznoci
ponownego sporzdzania umowy.
9) Bank kredytowy
a. Kredyty udzielane przez jeden bank
b. Kredyty w ramach konsorcjum bankowego ( konsorcjalne);
konsorcjum bankowe jest rodzajem spki utworzonej przez
banki na okrelony czas w celu udzielenia wsplnego kredytu.