KONSPEKT LEKCJI HISTORII W KLASIE III

POZIOM ROZSZERZONY

Temat: Przeksztacenia gospodarczo-spoeczne w Polsce w latach 1947- 1955.

I . Zaoenia metodyczne
Cele :
Po skoczonej lekcji ucze:
- wykazuje si wiadomociami na temat przeksztace w strukturze spoeczno-gospodarczej w
Polsce po II wojnie wiatowej;
- umiejtnie pracuje z rnymi materiaami rdowymi ( akty normatywne, dane statystyczne);-
- rozumie zalenoci midzy programem ideologicznym a dziaalnoci polityczn;
- wykazuje zainteresowanie problematyk spoeczno-gospodarcz i przeszoci pastwow.

Metody pracy:
- rozmowa nauczajca,
- praca pod kierunkiem z rnorodnymi tekstami rdowymi

rodki dydaktyczne:
- podrcznik,
- zestaw materiaw rdowych
Czas realizacji : 2 godz. lekcyjne

II. Tok lekcji

1. Czynnoci organizacyjne: lista obecnoci
2. Podanie tematu zaj i jego krtka charakterystyka wg. standardw egzaminacyjnych ( za
informatorem maturalnym );
Standard I - wiadomoci i rozumienie faktografii w odniesieniu do:
poziom podstawowy
1) pastw ich struktury wadzy;
4) ycia gospodarczego;
w wymiarze historii Polski:
8) przemian form pastwa polskiego;
11) postaw jednostek oraz grup spoecznych wobec potrzeb epok,

Standard II korzystanie z informacji - stosowanie ich do wyjanienia procesu historycznego:

poziom podstawowy
1) umieszcza wydarzenia w czasie i przestrzeni,
2) wskazuje przyczyny i skutki wydarze,
3) uwzgldnia zmiany zachodzce w czasie,
6) wskazuje cechy charakterystyczne poszczeglnych epok i okresw historycznych,
poziom rozszerzony
1) korzysta z rnorodnych rde wiedzy historycznej wyszukuje i interpretuje informacje
zgodnie z warsztatem historycznym,
2) wskazuje zwizki midzy rnymi dziedzinami ycia spoecznego ( polityk, gospodark,
kultur) w przeszoci.
Standard III tworzenie informacji formuowanie przejrzystej i logicznej wypowiedzi
pisemnej;
poziom podstawowy
2) formuuje oceny,
3) uzasadnia sformuowanie oceny.
poziom rozszerzony
1) porwnuje, czyli wskazuje rnice i podobiestwa midzy zjawiskami i procesami.
III. Wprowadzenie do tematyki przez nawizanie do nabytych ju wczeniej wiadomoci;

1. Sytuacja polityczna i spoeczno-gospodarcza w Polsce po 1944 r.

- Jakie siy polityczne zdobyy w Polsce wadz pod koniec II wojny wiatowej.
( zwrci uwag na stan formalny i faktyczny )
- Jakie okolicznoci wpyny na ten faktyczny stan polityczny ?
- Jak te siy/ ugrupowania mona sklasyfikowa w kategoriach polityczno-ideologicznych /Jakie opcje
polityczne byy przez nie reprezentowane ?
( uczniowie winni wskaza pojcia socjalizm, komunizm oglnie lewica (skrajna)
- Scharakteryzuj cechy ustroju spoeczno-gospodarczego preferowanego przez lewic/ Zaoenia spo.-
gospodarcze socjalizmu. ( lepsze warunki ycia dla uboszych grup spoecznych;
wyrwnane warunki rozwoju spoecznego; ujednolicenie spoeczestwa likwidacja
wasnoci prywatnej/ lub obcienie kosztami najbogatszych warstw spoecznych, itd.)
- Jak polityczne mona te cele osign; /jak politycznie drog mona zrealizowa cele
spoeczno-gospodarcze? / Po co powstaj partie polityczne ?
- Jak PPR wykorzystujc fakty polityczne - realizowaa swoj wizj zmian /przeksztace
spoecznych od roku 1944 ?

KRN PKWN RZD TRJN Sejm Ustawodawczy

TYMCZA-
SOWY

A) Jakie grupy spoeczne w ten sposb eliminowano ?

B) Jakie grupy w dalszym cigu nie przystaway do koncepcji komunistw ?
C) Jak zmiany spoeczno-gospodarcze przeprowadzano w Rosji Radzieckiej-ZSRR po 1917 r ?

2. Decyzje spoeczno-gospodarcze Trzyletniego Planu Odbudowy i Rozwoju .

( analiza rda B i odpowiedzi na zamieszczone przy nim pytania
(Pytania do uczniw : Czy te decyzje mogy by pozytywne dla wszystkich mieszkacw Polski ?
Dlaczego reprezentanci spoeczestwa w parlamencie nie uwzgldniali
interesw wszystkich grup spoecznych ?
3. Efekty Planu 3-letniego ?
a) odbudowa przemysu
b) zahamowanie wzrostu produkcji rolnej spoeczne
c) spoeczne likwidacja przedsibiorcw handlowych
- przepyw czci ludnoci ze wsi do miast

4. Zaoenia Planu 6-cioletniego 1950 1955 i ich realizacja.

( analiza rda F i sformuowanie odpowiedzi na zamieszczone przy nim
pytania; prba sformuowania oglnych zaoe planu )
( praca z map, podrcznik str. 278/279 Znajd miejsca inwestycji z lat 50 ych)
a) rozwj przemysu cikiego / industrializacja;
b) przeksztacenia w rolnictwie - kolektywizacja;
c) podniesienie poziomu ycia ludnoci;
d) integracja gospodarcza w ramach systemu RWPG.
5. Zmiany spoeczno gospodarcze w Polsce w latach 1947 1955.
( uczniowie odpowiadaj na pytania )
- Jakie grupy spoeczne eliminowano ?
- Jakie grupy w dalszym cigu nie przystaway do koncepcji komunistw ?
- Dlaczego posowie chopscy w sejmie zatwierdzali niekorzystne dla mieszkacw wsi plany ?
- W jaki sposb przeprowadzano zmiany spoeczno-gospodarcze w Rosji Radzieckiej-ZSRR
po 1917 r. ?
- Dlaczego polscy parlamentarzyci akceptowali proponowane przez komunistw plany, skoro
w ZSRR przynosiy one niekorzystne efekty ?

Polecenie dla uczniw : Sformuuj wniosek o kierunkach i metodach przemian spoeczno-

gospodarczych w Polsce po 1945 r. ?

Wniosek : Polska powielaa radzieck drog przemian ustrojowych za pomoc stalinowskich

totalitarnych metod dziaania. Dziao si tak, gdy pastwo faktycznie byo w
rkach ludzi Stalina nieliczcych si w aden sposb z interesem Polski.
Skutkiem tej polityki byy daleko idce zmiany spoeczne i ekonomiczne w myl
zaoe komunistycznych.
P. dom. : Przygotuj w punktach wypowied na temat metod realizacji zaoe socjalistycznych
w Polsce w latach 1947 1955.
P. pisemna ( dla chtnych ): Porwnaj metody realizacji zaoe socjalistycznych w ZSRR w
latach 1917 1935 i w Polsce po 1944 r.
Zaczniki materiay rdowe : do wydrukowania (skserowania) lub do prezentacji
multimedialnej
rdo A

Straty gospodarcze Polski w II w. w.

Stan z 1938 roku 100 % 1946
Pogowie koni 44%
Pogowie byda 33 %
Pogowie trzody chlewnej 17,5 %
Mosty kolejowe 70 %
Tabor kolejowy 80 %
Budynki fabryczne 65,3 %
ek szpitalnych 72 %
Ogem majtku narodowego 39 %

rdo B

Uchwaa Sejmu z dn. 2 lipca 1947 r.

[ ... ] podstawowym zadaniem gospodarstwa narodowego w okresie 1947 1949 jest

podniesienie stopy yciowej pracujcych warstw ludnoci powyej poziomu przedwojennego [..
( miao si to dokona drog) :
a) utrwalenie ustroju i przebudowy struktury spoeczno-gospodarczej kraju;
b) wyrwnania szkd wojennych;
c) scalenie Ziem Odzyskanych z reszt kraju, z wszechstronnym wykorzystaniem w
gospodarstwie narodowym szerokiego wybrzea morskiego;
d) rozszerzenia udziau kraju w gospodarstwie wiatowym. [...]
f) obnienia kosztw wasnych produkcji dbr konsumpcyjnych na dobra wytwrcze bdzie
dokonywane w miar realizacji planu w jego kocowym okresie .
1. W ktrym kierunku miaa i przebudowa struktury spoeczno-gospodarczej kraju ? Co
to miao konkretnie oznacza ?
2. Podaj trzy najistotniejsze z wyej wymienionych punktw ? Uzasadnij odpowied.
3.Wyka zwizek midzy podpunktami c) i d).
4. Znajd w materiale statystycznym potwierdzenie przyjtych zaoe.
5. Zinterpretuj ostatni fragment.

rdo C-1

Plan 3 - letni
Inwestycje pastwowe
Og rodkw 1947 1948 1949
Przemys 34 % 35 % 37 %
Rolnictwo 15 % 12 % 10 %
Ziemie Odzyskane 32 % 38 % b.danych

rdo D-1
Ilo prywatnych przedsibiorstw handlowych
W 1946 r. wszystkich zakadw handlowych 149 000
1947 1949 Zmiana
Sklepw detalicznych 131 000 77 000 - 58 %
Hurtowni 3 307 1 128 - 34 %
 rdo D-2

Udzia handlu pastwowego w

obrocie krajowym w 1949 r.
Sklepy detaliczne 56 %
Hurtowni 93 %

rdo E
Zmiany w strukturze zatrudnienia 1931 1950

1931 1950
rolnictwo 60 % 47 %
przemys 12,8 % 20,9 %
Inne dziay 27 % 32 %

rdo F
Ustawa o planie 6-letnim z 21 lipca 1950 r. [fragmenty ]
1. Znaczne podniesienie poziomu si wytwrczych, ze szczeglnym uwzgldnieniem
produkcji rodkw wytwrczoci.
2. Okieznanie i ograniczenie elementw kapitalistycznych w tych dziedzinach naszej
gospodarki, w ktrych one jeszcze wystpuj oraz dalsze ich stopniowe wypierania,
a nastpnie i likwidowanie jako klasy.
3. Dobrowolne przeksztacenie powanej czci gospodarstw maorolnych o redniorolnych
w gospodarstwa zespoowe socjalistyczne spdzielnie produkcyjne i zamykanie przez
to rde kapitalizmu.
4. Oparte na zasadach socjalistycznej solidarnoci i wzajemnej pomocy, pogbianie i
zacienianie wzajemnych stosunkw ekonomicznych i wsppracy gospodarczej,
prowadzce do jak najszerszego rozwoju si wytwrczych na bazie panw gospodarczych
Polski, ZSRR i krajw demokracji ludowej.
5. Znaczny wzrost dobrobytu materialnego, polepszenie warunkw yciowych i podniesienie
kultury i aktywnoci mas pracujcych.

a) W ktrym kierunku miaa postpowa przebudowa struktura spoeczno-gospodarczej kraju ?

b) Zinterpretuj informacje zawarte w 2-gim punkcie Planu 6-letniego.
c) Podaj, w jaki sposb zamierzano zrealizowa punkt 3-i ustawy ?
d) Wyka zwizek midzy zapisem ustawy a ujtymi w rdle G przyjtymi zaoeniami.
e) W ktrych dziaach gospodarki osignito zaoenia planu? W ktrych nie? Z jakich powodw ?

rdo G

Zaoenia planu 6 - letniego

Wzrost wskanikw planowany osignity rnica
produkcja przemysowa 158 % 171 % 13 %
produkcja rolna 50 % 13 % 37 %
realne zarobki 40 % 10 % 30 %
dochd narodowy 112 % 75,3 % 36,7 %
rdo H
Rozwj ilociowy rolniczych
spdzielni produkcyjnych po 1945 r.

12000
10000 10000
9800
8000 7700
6000
4000
2000 2000 1700
0 1
243 2 3 4 5 6

1949 1951 1953 1955 1956 1957