Kulturotwórcza Rola Muzyki – 24.04.

10

KULTURA (łac. CULTURA – uprawa, kształcenie)

− Całokształt duchowego i materialnego dorobku społeczeństwa,

przyjętych przez nie wartości, wierzeń, obyczajów oraz modeli
postępowania wytworzonych w ogólnym rozwoju historycznym lub
określonej epoce

− Jest wytworem zbiorowym twórczego wysiłku pokoleń

− Dorobek ludzkości w zakresie sfery duchowej twórczości człowieka

SZTUKA – RELIGIA – FILOZOFIA

Dorobek materialny i społeczny ludzkości bywa określany mianem cywilizacji.

Badaniami kultury zajmuje się kulturoznawstwo, które wyodrębnia różne typy kultury

KULTURA:

− Masowa – elitarna

− Ludowa – „wysoka”

− Tradycyjna – nowoczesna

DZIEDZINY:

− Kultura filmowa

− Ekonomiczna

− Polityczna

− …

Potocznie.

To poziom obycia i rozwoju intelektualnego danej osoby (kultura osobista, wew.) lub
wysoki stopień opanowania przez nią jakiejś dziedziny wiedzy czy umiejętności.

KULTURA:
 − Materialna – wszelkie wytwory człowieka, technika, umiejętności
praktyczne

− Duchowa – wiedza, literatura, sztuka (sztuki plastyczne, teatr,

muzyka, film, wszelkie wytwory umysłu np. filozofia)

− Społeczna – wierzenia, moralne normy, ideologia, uczestnictwo w

życiu kulturalnym

− Polityczna – systemy zachowań partii, polityków

− Fizyczna – system zachowań, które podnoszą jego rozwój fizyczny

PŁASZCZYZNY ZJAWISK KULTUROWYCH

− Materialna – każde zjawisko kulturowe ma wymiar materialny

− Behawioralna - zjawiska kulturowe są związane z zachowaniami

motorycznymi:

 Zewnętrznymi – tworzenie, odbiór

 Wewnętrznymi – przeżycia, odczucia, wypowiedzi

− Psychologiczna – wartościowanie, ocenianie (dotyczy dzieł)

− Aksjonormatywna – normy i wartości kultury

SZTUKA

Dziedzina działalności ludzkiej, której celem jest przedstawienie świata

widzialnego i odczuwalnego, a także dostarczenie wrażeń estetycznych

Starożytność – umiejętność wszelkiej twórczości, również astronomia czy geometria

7 sztuk wyzwolonych (Artes Liberales)

1. Gramatyka

2. Dialektyka
 3. Retoryka

4. Geometria

5. Arytmetyka

6. Astronomia

7. Muzyka

Oraz sztuki mechaniczne wymagające wysiłku fizycznego np. rzemiosło,

malarstwo, rzeźba

W Odrodzeniu sztuki mechaniczne staja się sztukami wyzwolonymi.

W XVIII – francuski filozof Charles Batteux wprowadza termin

„sztuki piękne”

Malarstwo, rzeźba, architektura, muzyka, wymowa, poezja, taniec i

teatr

Od XIX w. sztuka uniezależnia się od rzemiosła. Artysta jest motywowany

wewnętrznym przymusem tworzenia, potrzebą wyrażania uczuć.

Współcześnie sztuka została zawłaszczona przez przemysł rozrywkowy,

kultura popularna.

Jednak wyodrębnił się nurt tzw. sztuki wysokiej, kierowanej do wąskiego

kręgu odbiorców.

MUZYKA
− Jest gałęzią sztuki

− MUZYKA jest sztuką organizacji struktur dźwiękowych w czasie. Struktury

muzyczne składaja się z rytmu, melodii oraz harmonii.

− RYTM – organizuje czasowy przebieg utworu

− MELODIA – uszeregowanie dźwięków w czasie

 − HARMONIA – współbrzmienie dźwięków, ich połączeń uporządkowanych według
określonych reguł

Muzyka łączy 2 elementy: materiał akustyczny i element duchowy.

PODZIAŁ MUZYKI:

Ze względu na formy przekazu:

− Ludowa: naśladownictwo

− Profesjonalna: przekazywana przez notację muzyczną

Ze względu na przeznaczenie:

− Obrzędowa

− Koncertowa

− Taneczna

− Sceniczna – opera, balet, muzyka teatralna, filmowa

Zapis dźwięku – pierwsze próby – 1877 Thomas Alva Edison prezentuje

fonograf

ESTETYKA

Dyscyplina filozofii – nauka o pięknie. Badanie i analiza wartości

estetycznych oraz oddziaływania dzieł sztuki na odbiorcę

Kultura muzyczna zmienia się w każdej epoce muzycznej, w każdej

formacji społecznej. Jest zróżnicowana narodowo, geograficznie a także
pod względem statusu społeczno – materialnego jej twórców i odbiorców.

Muzykologia – nauka o muzyce

Teoretyczne problemy związane z muzyka i wiedzą na jej temat –
historyczna, systematyczna i stosowana.

KULTURA MASOWA

− Przeznaczona dla anonimowego masowego odbiorcy

− Odpowiada potrzebom przeciętnego odbiorcy

− Jej wyroby są łatwe w produkcji, tanie, seryjne i powszechnie

dostępne

− Odwołuje się do przeciętnego gustu i nieskomplikowanych wzorów

estetycznych

− Operuje poetyką kiczu

− Odwołuje się do emocji

Zarzuty:

− Standaryzacja gustów

− Reifikacja (urzeczowienie) wartości i zaburzenie ich hierarchii

− Bierność uczestnictwa

− Nastawienie na zysk

Zwolennicy:

− Wzajemne inspiracje kultury masowej i elitarnej tworzące nowe

wartości (np. kubizm, surrealizm, popart)

Kultura masowa a kultura popularna:

Mają wiele wspólnego, jednak to nie to samo:

Masowa – liczba odbiorców

Popularna – przystępność

Masowa MUSI być przystępna

Popularna MUSY być kulturą dla wszystkich

Obie kultury zazębiają się!

Wytwory k. masowej – filmy, reklama

Wytwory k. popularnej – igrzyska sportowe, nagrania, koncerty, lit.

popularna

FUNKCJE KULTURY POPULARNEJ:

1. Integracyjna (wytwarza poczucie wspólnoty)

2. Kompensacyjna (przeżywanie zastępczych uczuć)

3. Transmisyjna (utrwalanie i przekazywanie kolejnym pokoleniom cech

istotnych danej kultury)

HOMOGENIZACJA KULTURY

Pomieszanie i ujednolicenie elementów pochodzących z różnych kultur

1. Upraszczająca

2. Immamentna

3. mechaniczna