III.

Procesy egzogeniczne ksztatuja oblicze Ziemi

1. Podane procesy przyporzadkuj wywoujacym je siom zewnetrznym lub wewne

trznym.
trzesienie ziemi erupcja wulkanu
erozja rzeczna gejzery
wietrzenie ska tworzenie sie ska
spywy mas botnych fadowanie ancuchow go
rskich
powstawanie wydm abrazja brzegu morskiego
wystepowanie cieplic tworzenie sie jaskin

a. siy wewnetrzne: ......................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................
b. siy zewnetrzne: .......................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................

2. Na podstawie opisu rozpoznaj rodzaj wietrzenia.

a. Kruszenie i rozpad ska nastepujace pod wpywem zmian temperatury to wietrzenie
.............................................................................

b. Proces, w wyniku kto

rego zmienia sie skad chemiczny ska to wietrzenie
.............................................................................

c. Rozkruszanie ska oraz zmiana ich skadu chemicznego na skutek dziaalnos

ci ros
lin i
zwierzat to wietrzenie .............................................................................

3. Gooborza sa efektem wietrzenia mrozowego i powstay w warunkach mroznego kli-

matu peryglacjalnego w plejstocenie. Wymien
trzy obszary w Polsce, gdzie wystepuja takie
rumowiska skalne.
a. .............................................................................
b. .............................................................................
c. .............................................................................

4. Ruchy grawitacyjne mas skalnych to odprowadzanie zwietrzeliny pod wpywem siy

cie
zkos
ci. Wyro zniamy ro
zne rodzaje rucho
w grawitacyjnych. Do podanych rodzajo
w ru-
cho
w dopisz przykady.

Rodzaje rucho
w grawitacyjnych mas Przykady zaobserwowane w
srodowisku
skalnych
a. obrywanie
b. odpadanie
c. osuwanie

LICEUM TESTY DLA CIEBIE publikacja internetowa

Geografia, 2. semestr nauki
Marianna Bugda, Barbara Kos
Copyright # 2004 by Wydawnictwo Szkolne PWN
www.egzaminyszkolne.pl
5. Dopisz nazwe procesu egzogenicznego, do ktorego odnosza sie wszystkie wymienione
nazwy:
a. hydroliza, uweglanowienie, utlenianie, uwadnianie, rozpuszczanie .......................................................
b. obryw, spyw, spezywanie, spukiwanie, odpadanie .......................................................................................
c. deflacja, saltacja, toczenie, przesuwanie, korazja .............................................................................................

6. Zwietrzelina pod wpywem siy ciezkosci przemieszcza sie w do. Wymien trzy pro-
cesy nalez
ace do grawitacyjnych rucho
w masowych, kto
re rozpoznajesz na przedstawionym
rysunku.

a. ....................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
b. ....................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
c. ....................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

7. Uzupenij zdania.
a. Proces ....................................... ska przez wody w obecnos
ci CO2 to proces ....................................................

b. Szczego
lnie podatne na proces krasowienia sa skay wapienne oraz ....................................... i
....................................... , a w mniejszym stopniu ....................................... i .......................................

c. Urozmaicona rzez
ba na powierzchni terenu jest charakterystyczna dla krasu

....................................... , a wyste
powanie jaskin
, korytarzy i grot cechuje kras .......................................

8. W teks
cie opisujacym procesy i formy krasowe podkres
l bedy i popraw je.
Warto wiedziec, co dzieje sie
z woda opadowa, kto
ra spadnie na obszar zbudowany z wapieni.
Woda ta pobiera dwutlenek siarki z powietrza, przez co moz e rozpuszczac wapienie. Cze sto
wymywa bruzdy uoz one zgodnie z linia spywu wody, tworzac mogoty, pomie dzy kto rymi
powstajazebra skalne. W miejscu, w kto rym woda intensywnie rozpuszcza wapien , tworzy sie
wzniesienie nazwane od ksztatu, kto ry przyjmuje, lejkiem krasowym. Gdy poaczy sie wiele
lejko
w krasowych, powstaja rozlege zage bienia, zwane polja. Uway sa to natomiast kotliny
powstae w wyniku dugotrwaych i intensywnych proceso w krasowych. Osiagaja one
znaczne rozmiary, moga zajmowac powierzchnie dochodzaca nawet do 200 km2.
na podst. J. Kop i inni, Geografia. Podre
cznik, cze
sc I

LICEUM TESTY DLA CIEBIE publikacja internetowa

Geografia, 2. semestr nauki
Marianna Bugda, Barbara Kos
Copyright # 2004 by Wydawnictwo Szkolne PWN
www.egzaminyszkolne.pl
9. Na podstawie zamieszczonego rysunku opisz procesy zachodzace na stoku i u jego
podno
za pod wpywem wo
d pynacych.

............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................

10. Dziaalnosc rzezbotworcza rzek przebiega inaczej w kazdym jej odcinku. Dopisz na-
zwe biegu rzeki, w ktorym dominuje podany rodzaj dziaalnosci.

Rodzaj dziaalnos
ci Bieg rzeki
a. erozja wgebna
b. erozja boczna

11. Korzystajac z rysunku, opisz kro

tko warunki, w kto
rych dochodzi do erozji wstecznej.

..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

12. Na podstawie opisu rozpoznaj rodzaj ujs

cia rzeki.
a. Duza gebokos
c zbiornika wodnego, do kto
rego rzeka uchodzi oraz oddziaywanie silnych
pywow morskich i pradow przybrzez
nych tworzy ujs
cie zwane .............................................................
b. Materia niesiony przez rzeke nie jest zabierany przez morze, gdy jest ono pytkie, spokojne,
bez prado
w przybrzez
nych i powstaje wo
wczas ujs
cie zwane ..................................................................
3

LICEUM TESTY DLA CIEBIE publikacja internetowa

Geografia, 2. semestr nauki
Marianna Bugda, Barbara Kos
Copyright # 2004 by Wydawnictwo Szkolne PWN
www.egzaminyszkolne.pl
13. Na kazdej z wymienionych pustyn
przewaza inny rodzaj dziaalnos
ci wiatru. Przy-
porzadkuj typom pustyn ci eolicznej: niszczenie,
dominujacy na nich rodzaj dziaalnos
transport, akumulacja.

Typy pustyn
Rodzaj dziaalnos
ci
a. skalista
b. piaszczysta

14. Do podanych nazw pustyn

dopasuj pan
stwa, w kto
rych sie
one znajduja.

Panstwa: Stany Zjednoczone, Namibia, Angola, Indie, Australia, Irak

Nazwa pustyni Pan

stwo
a. Pustynia Simpsona
b. Pustynia Thar
c. Pustynia Namib

15. Wymienione pustynie przyporzadkuj kontynentom, na kto

rych sie
znajduja.

Nazwy pustyn: Tanami, Takla Makan, Wielka Pustynia Wiktorii, Nubijska, Gibsona,
Namib, Simpsona, Lota, Kalahari, Wielka Pustynia Piaszczysta, Libijska, Kara-Kum,
Syryjska, Aaszan, Arabska

Kontynent Pustynia
a. Afryka
b. Azja
c. Australia

16. Korzystajac z rysunku, opisz trzy kolejne etapy powstawania jeziora przybrzeznego
o genezie mierzejowo-zalewowej.

a. ..............................................................................................................................................................................................................
b. ..............................................................................................................................................................................................................
c. ..............................................................................................................................................................................................................
4

LICEUM TESTY DLA CIEBIE publikacja internetowa

Geografia, 2. semestr nauki
Marianna Bugda, Barbara Kos
Copyright # 2004 by Wydawnictwo Szkolne PWN
www.egzaminyszkolne.pl
17. Oznacz litera P zdania prawdziwe, a litera B zdania bedne.
a. Do wysokich wybrzezy morskich zaliczamy wybrzez
a klifowe, riasowe, dalmatyn
skie i fior-
dowe .............
b. Niskie wybrzez
a morskie sa niszczone przez fale morza ..............

18. Przyporzadkuj rysunkom nazwy typow wybrzezy: 1. szkierowe, 2. dalmatynskie,

3. fiordowe, 4. riasowe, 5. mierzejowo-zalewowe

19. Zarowno w czasie dziaalnosci ladolodow, jak i lodowcow gorskich tworzyy sie mo-
reny. Wymien moreny wyksztacone przez:
a. ladolo
d: ..........................................................................................................................................................................................
b. lodowiec go
rski: .......................................................................................................................................................................

20. Oznacz litera P zdania prawdziwe, a litera B bedne.

a. W czasie topnienia ladolo
d pozostawia w miejscach duz
szego postoju formy morenowe
.............

b. Moreny czoowe to pago ry o maych wysokos ciach wzglednych, dlatego obszary ich wy-
stepowania charakteryzuja sie monotonnos
cia krajobrazu .............
c. Krajobraz Polski na znacznym obszarze powstawa w wyniku dziaalnos
ci ladolodo
w plej-
stocen
skich i wo
d z nich spywajacych .............
5

LICEUM TESTY DLA CIEBIE publikacja internetowa

Geografia, 2. semestr nauki
Marianna Bugda, Barbara Kos
Copyright # 2004 by Wydawnictwo Szkolne PWN
www.egzaminyszkolne.pl
21. Rzezba polodowcowa zasadniczo rozni sie w zaleznosci od czasu, ktory mina od
momentu jej utworzenia. Podaj dwie cechy ro zniace rzez
be staroglacjalna od modogla-
cjalnej.
a. ..............................................................................................................................................................................................................
b. ..............................................................................................................................................................................................................

22. Jedna z czesciej wystepujacych form polodowcowych sa jeziora. Podaj po trzy cechy
jeziora morenowego i jeziora zastoiskowego.

a. jezioro morenowe b. jezioro zastoiskowe

23. Na przedpolu lodowca podczas duz

szych jego postojo
w wody wypywajace z lodowca
usypyway rozlege pola sandrowe. Wymien
trzy cechy sandro
w.
a. ..............................................................................................................................................................................................................
b. ..............................................................................................................................................................................................................
c. ..............................................................................................................................................................................................................

24. W klimacie peryglacjalnym na przedpolu zanikajacego ladolodu miao miejsce wiele

proceso
w: akumulacyjna dziaalnos c wiatru, wietrzenie mrozowe, spywy botne. Do po-

danych obszaro
w dopisz zachodza
ce na nich procesy.

Obszary wystepowania proceso

w Procesy
peryglacjalnych
a. Wzgo
rza Trzebnickie, Wzgorza Dalkowskie,
Wzniesienia
Zarskie
ry
b. Go Swietokrzyskie, Tatry, Karkonosze

25. W wymienionych grupach okres len

wskaz element, kto
ry nie pasuje do pozostaych.
a. kanion, spezywanie, kaptaz, meander, delta
b. ponor, mogot, estuarium, uwa, stalagnat
c. oz, kem, sandr, muton, polje

LICEUM TESTY DLA CIEBIE publikacja internetowa

Geografia, 2. semestr nauki
Marianna Bugda, Barbara Kos
Copyright # 2004 by Wydawnictwo Szkolne PWN
www.egzaminyszkolne.pl
 Modele poprawnych odpowiedzi
do testow
III. PROCESY EGZOGENICZNE KSZTATUJA OBLICZE ZIEMI

Nr Prawidowa odpowiedz
Nazwa sprawdzanej umieje
tnos
ci Poziom Kat.
zad. wymagan takson.
1. a. trzesienie ziemi, wystepowanie cieplic, Znajomos c faktow, poje
c, zalez
nos
ci, P B
erupcja wulkanu, gejzery, tworzenie sie prawidowos ci i teorii niezbednych do
ska magmowych, fadowanie an cuchow zrozumienia i przedstawienia zdarzen ,
go
rskich; zjawisk i procesow w zakresie geografii
b. erozja rzeczna, wietrzenie ska, spywy fizycznej
mas botnych, powstawanie wydm, abra-
zja brzegu morskiego, tworzenie sie jas-
kin

2. a. fizyczne jw. P B
b. chemiczne
c. organiczne (biologiczne)
3. ry
a. Go Swietokrzyskie jw. P A
b. Karkonosze
c. Tatry
4. a. pojedyncze oberwanie bloku skalnego, Wyjas
nianie i ocenianie przebiegu oraz P C
np. oberwanie klifu; konsekwencji zjawisk i procesow przy-
b. odpadanie okruchow skalnych na sto- rodniczych
kach go rskich, np. wzduz
budowanych
autostrad;
c. zsuwanie sie w do warstwy zwie-
trzeliny przesyconej woda opadowa, np.
po ulewnych deszczach
5. a. wietrzenie chemiczne; jw. P C
b. grawitacyjne ruchy masowe;
c. dziaalnos
c wiatru eoliczna
6. obrywanie, Korzystanie z roznych zro
de informacji P C
odpadanie, w celu odczytywania, interpretowania i
osuwanie zwietrzeliny, przetwarzania informacji zapisanych w
usypywanie blokowiska skalnego postaci mapy, tekstu, tabel, wykreso w,
fotografii, modeli i schematow
7. a. rozpuszczania, krasowy; Znajomos c fakto
w, poje
c, zalez
nos
ci, pra- P B
b. sole i gipsy, dolomity i margle; widowosci i teorii niezbednych do zrozu-
c. powierzchniowego, podziemny mienia i przedstawienia zdarzen , zjawisk i
proceso
w w zakresie geografii fizycznej
8. dwutlenek siarki powinno byc dwu- Znajomos c faktow, poje
c, zalez
nos
ci, P B
tlenek wegla; prawidowos ci i teorii niezbednych do
mogoty powinno byc zobki; zrozumienia i przedstawienia zdarzen ,
obniz
enie powinno byc wzniesienie; zjawisk i procesow w zakresie geografii
polja winno byc
uway; fizycznej
uway winno byc polja

9. W wyz szych partiach stoku zachodzi Wyjas

nianie i ocenianie przebiegu oraz P C
proces erozji i tworzy sie bruzda erozyj- konsekwencji zjawisk i procesow przy-
na, z ktorej wyksztaci sie dolina rzeczna; rodniczych
U podno za stoku nastepuje proces aku-

mulacji materiau, tworzy sie stoz ek na-
pywowy.

LICEUM TESTY DLA CIEBIE publikacja internetowa

Geografia, 2. semestr nauki
Marianna Bugda, Barbara Kos
Copyright # 2004 by Wydawnictwo Szkolne PWN
www.egzaminyszkolne.pl
Nr Prawidowa odpowiedz
Nazwa sprawdzanej umieje
tnos
ci Poziom Kat.
zad. wymagan takson.
10. a. bieg gorny Znajomos c faktow, poje
c, zalez
nos
ci, P B
b. bieg
srodkowy prawidowos ci i teorii niezbednych do
zrozumienia i przedstawienia zdarzen ,
zjawisk i procesow w zakresie geografii
fizycznej
11. Obszar zbudowany jest z wystepujacych Wyjas
nianie i ocenianie przebiegu oraz PP D
na przemian ska mao i bardzo od- konsekwencji zjawisk i procesow przy-
pornych na procesy niszczenia; rodniczych
Skay mao odporne sa szybciej niszczone
przez wode i tworza sie koty eworsyjne,
a ich pogebianie prowadzi do cofania sie
progow skalnych (erozja wsteczna).
12. a. estuarium Znajomos c faktow, poje
c, zalez
nos
ci, P B
b. delta prawidowos ci i teorii niezbednych do
zrozumienia i przedstawienia zdarzen ,
zjawisk i procesow w zakresie geografii
fizycznej
13. a. niszczenie; jw. P C
b. transport i akumulacja
14. a. Australia jw. P A
b. Indie
c. Namibia
15. a. Arabska, Nubijska, Kalahari, Namib, jw. P B
Libijska
b. Kara-kum, Lota, Takla Makan, Aa-
szan, Syryjska
c. Gibsona, Wielka Pustynia Wiktorii,
Wielka Pustynia Piaszczysta, Simpsona,
Tanami
16. a. Prady przybrzez ne przynosza osady, Wyjas
nianie i ocenianie przebiegu oraz P C
ktore usypuja przy wejs ciu do zatoki konsekwencji zjawisk i procesow przy-
piaszczysty wa nazywany kosa lub mie- rodniczych
rzeja;
b. Mierzeja stopniowo odcina od morza
zatoke, tworzac zalew;
c. Mierzeja cakowicie zamyka zalew,
tworzy sie jezioro.
17. a. P, b. B jw. P B
18. A 2, B 4, C 3, D 1 Korzystanie z roznych zro
de informacji P C
w celu odczytywania, interpretowania
i przetwarzania informacji zapisanych w
postaci mapy, tekstu, tabel, wykreso w,
fotografii, modeli i schematow
19. a. morena czoowa i denna Znajomos c fakto
w, poje
c, zalez
nosci, pra- P A
b. morena czoowa, denna, boczna, widowosci i teorii niezbednych do zrozu-
srodkowa i wewnetrzna
mienia i przedstawienia zdarzen , zjawisk i
proceso
w w zakresie geografii fizycznej
20. a. P, b. B, c. P jw. P A
21. a. Rzezba staroglacjalna powstaa w na- Wyjas
nianie i ocenianie przebiegu oraz P C
stepstwie starszych zlodowacen , wiele konsekwencji zjawisk i procesow przy-
form utworzonych przez ladolod ulego rodniczych
zniszczeniu (w wyniku po zniejszych pro-

cesow egzogenicznych).

LICEUM TESTY DLA CIEBIE publikacja internetowa

Geografia, 2. semestr nauki
Marianna Bugda, Barbara Kos
Copyright # 2004 by Wydawnictwo Szkolne PWN
www.egzaminyszkolne.pl
Nr Prawidowa odpowiedz
Nazwa sprawdzanej umieje
tnos
ci Poziom Kat.
zad. wymagan takson.
b. Rzezba modoglacjalna wystepuje na
obszarze ostatniego zlodowacenia i ce-
chuje ja wystepowanie wszystkich form
polodowcowych (glacjalnych, fluwiogla-
cjalnych), ktore sa wyraz
nie zachowane.
22. a. Powstaway w misach pomiedzy pago- jw. PP C
rami morenowymi w czasie postojow la-
dolodu; sa rozlege, niezbyt gebokie;
b. Tworzyy sie miedzy czoem ladolodu a
pradolina; powstaway na obszarach o
utrudnionym okresowo zatamowanym
odpywie wody; sa mae, pytkie; szybko
ulegajace eutrofizacji.
23. a. Pola sandrowe maja ksztat stoz
ko
w; jw. PP B
b. Sa rozlege i paskie;
c. Materia je budujacy jest wyselekcjo-
nowany (grubszy przy czole lodowca).
24. a. spywy botne; Korzystanie z roznych zro
de informacji PP C
b. wietrzenie mrozowe w celu odczytywania, interpretowania
i przetwarzania informacji zapisanych w
postaci mapy, tekstu, tabel, wykreso w,
fotografii, modeli i schematow
25. a. spezywanie Znajomos c faktow, poje
c, zalez
nos
ci, P B
b. estuarium prawidowos ci i teorii niezbednych do
c. polje zrozumienia i przedstawienia zdarzen ,
zjawisk i procesow w zakresie geografii
fizycznej

LICEUM TESTY DLA CIEBIE publikacja internetowa

Geografia, 2. semestr nauki
Marianna Bugda, Barbara Kos
Copyright # 2004 by Wydawnictwo Szkolne PWN
www.egzaminyszkolne.pl