You are on page 1of 47

Seria otrzymaa nagrod

Stowarzyszenia Wydawcw Katolickich


FENIKS
Nowy
Testament
dla moderatorw
Przekad Nowego Testamentu i przypisy
ks. Remigiusz Popowski SDB

Objanienia i komentarze zbiorowe pod redakcj


Lyman Coleman
Za zgod Kurii Metropolitalnej w Lublinie
z dnia 6 lipca 2007 r. Nr 703/G/2007
Bp dr Mieczysaw Ciso, wikariusz generalny
Ks. lic. Piotr B. Nowak, notariusz
Nowy Testament z jzyka greckiego przeoy i przypisami opatrzy
Ks. prof. dr hab. Remigiusz Popowski SDB
Marginalia i komentarze wg Interactive Study Bible
Copyright 2001 by Serendipity House
Przekad marginaliw i komentarzy
Aleksandra Czwojdrak
Przekad Objanie
Tomasz Fortuna
Redakcja marginaliw i komentarzy
Marcin Bytniewski, Andrzej Datko
Redakcja Objanie
Ireneusz Barea
Konsultacja naukowa
Micha Wojciechowski, Waldemar Chrostowski
Redakcja techniczna
Tadeusz Zawadzki, Magorzata Biegaska-Bartosiak (Objanienia)
Projekt okadki
Joanna Zonkiewicz
Korekta
Magdalena Geraga, Julita Ciewierz (Objanienia)

Copyright for the Polish edition 2008 by Oficyna Wydawnicza Vocatio.


All rights to the Polish edition reserved

Copyright for Polish translation of the New Testament 2000 by Oficyna Wydawnicza Vocatio.
All rights reserved

Wydanie uzupenione o komentarz do Nowego Testamentu (Objanienia).


Copyright 2005 Lion Hudson plc/ Tim Dowley & Peter Wyart trading as Threes Company,
348 Kelsey Road San Dimas, California 91773
All rights to the Polish edition reserved
Copyright for the Polish edition 2010 by Oficyna Wydawnicza Vocatio.
All rights to the Polish edition reserved

Materia opracowano za zgod Bill Noller International Publishing San Dimas, CA


Zdjcia: Tim Dowley (s. 657, 665, 668, 676, 678, 682, 693, 696, 697, 698, 700, 702);
Peter Wyart (s. 658, 661, 672, 675, 681, 684, 691, 692 u gry, 697, 700, 702); Mapy: Hardlines;
Ilustracje: Shirley Bellwood (s. 693); Peter Dennis (s. 655); James Macdonald (s. 670, 678); Alan Parry (s. 657, 669, 671);
Francis Phillipps (s. 656); Richard Scott (s. 667, 682, 693, 694); Annabel Spenceley (s. 659).

Wszelkie prawa do wydania polskiego zastrzeone.


Ksika ani adna jej cz nie moe by przedrukowywana ani w jakikolwiek inny sposb reprodukowana
czy powielana mechanicznie, fotooptycznie, zapisywana elektronicznie lub magnetycznie, ani odczytywana
w rodkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy. W sprawie zezwole naley zwraca si do:
Oficyna Wydawnicza Vocatio, 02-798 Warszawa, ul. Polnej Ry 1
e-mail: vocatio@vocatio.com.pl
Redakcja: fax (22) 648 63 82, tel. (22) 648 54 50
Dzia handlowy: fax (22) 648 03 79, tel. (22) 648 03 78
e-mail: handlowy@vocatio.com.pl
Ksigarnia Wysykowa Vocatio
02-798 Warszawa 78, skr. poczt. 54
tel. (603) 861 952
e-mail: ksiegarnia@vocatio.com.pl
www.vocatio.com.pl

ISBN 978-83-7492-147-3
Warszawa, dnia 27 czerwca 1997 r.

Sowo wstpne
Napawa radoci fakt, e wierzcy coraz czciej i chtniej sigaj po Pismo wi-
te. Zawiera ono bowiem to, co Bg w swoim nieskoczonym miosierdziu zechcia
objawi o sobie i odkrywa najwaniejsze potrzeby i tsknoty czowieka. Czytanie
i rozwaanie ksig witych zapewnia wzrost ycia religijnego, odmienia na lep-
sze ludzkie postpowanie i ukazuje perspektywy wiecznoci. ywe bowiem jest
Sowo Boe, skuteczne i ostrzejsze ni wszelki miecz obosieczny, przenikajce a
do rozdzielenia duszy i ducha, staww i szpiku, zdolne osdzi pragnienia i myli
serca czytamy w Licie do Hebrajczykw (4, 12).
Koci okazuje pomoc w trudnym zadaniu poznawania i rozumienia Biblii tak-
e przez promowanie rezultatw bada uczonych. Studiuj oni Pismo wite, ob-
janiajc je jako Sowo Boe i ludzkie. W ostatnich latach zgodnie z zaleceniem
Soboru Watykaskiego II nastpi w tej dziedzinie w Polsce znaczny postp.
Wnurt tych dokona wpisuje si Prymasowska Seria Biblijna, obejmujca naj-
bardziej fundamentalne pomoce niezbdne dla rzetelnych studiw biblijnych.
Mona ywi nadziej, e ksiki, ktre si w tej serii ukazuj, przyczyni si
do dalszego pogbiania i upowszechniania rzetelnych bada biblijnych, a przez
to do nowego oywienia duszpasterstwa i duchowoci biblijnej. W ten sposb
zwielokrotni w Kociele bogosawione owoce pragnienia poznawania i umio-
wania Trjjedynego Boga.

Jzef Kardyna Glemp


Prymas Polski
PrymasowskA seriA biblijnA
Redaktor naukowy serii:
ks. prof. dr hab. Waldemar Chrostowski
1. Remigiusz Popowski SDB, Micha Wojciechowski (przek.), Grecko-polski Nowy Testament. Wydanie interlinearne
z kodami gramatycznymi. Warszawa 1994, 1995, 1996, 1997, 2000, 2003, 2005, 2006.
2. James B. Pritchard (red. nauk.), Waldemar Chrostowski (konsult. nauk. wyd. pol.), Wielki atlas biblijny. Warszawa
1994, 1997, 2001.
3. Remigiusz Popowski SDB, Wielki sownik grecko-polski Nowego Testamentu. Wydanie z pen lokalizacj greckich
hase, kluczem polsko-greckim oraz indeksem form czasownikowych. Warszawa 1994, 1995, 1997, 2006.
4. Jan Flis, Konkordancja Starego i Nowego Testamentu do Biblii Tysiclecia. Warszawa 1991, 1997, 1999, 2004.
5. Bruce M. Metzger, Michael D. Coogan (red. nauk.), Waldemar Chrostowski (konsult. wyd. pol.), Sownik wiedzy
biblijnej. Warszawa 1996, 1997, 1999, 2004.
6. Micha Wojciechowski (przek. i oprac.), Synopsa czterech Ewangelii. Warszawa 1997, 1999, 2004.
7. Remigiusz Popowski SDB, Sownik grecko-polski Nowego Testamentu. Warszawa 1997, 1999, 2007.
8. Bruce Metzger, David Goldstein, John Ferguson (konsult. nauk.), Waldemar Chrostowski (konsult. wyd. pol.),
Wielkie wydarzenia czasw biblijnych. Warszawa 1998.
9. Paul J. Achtemeier (red. nauk.), Waldemar Chrostowski (konsult. nauk. 3. wyd. pol.), Encyklopedia biblijna. Warsza-
wa 1998, 1999, 2004.
10. Janusz Frankowski (red. nauk. i wstpy), Biblia w przekadzie ksidza Jakuba Wujka z 1599 r. Transkrypcja typu ,,B
oryginalnego tekstu z XVI w. i wstpy. Warszawa 1999, 2000, 2004.
11. Dan Bahat, Waldemar Chrostowski (oprac. wyd. pol.), Atlas biblijnej Jerozolimy. Warszawa 1999, 2004.
12. Piotr Briks, Podrczny sownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu. Warszawa 1999, 2000.
13. Ryszard Rubinkiewicz SDB (oprac. i wstpy), Apokryfy Starego Testamentu. Warszawa 1999, 2000, 2001, 2007.
14. Anna Kumirek (przek. i oprac.), Hebrajsko-polski Stary Testament Ksiga Rodzaju. Wydanie interlinearne z kodami
gramatycznymi, transkrypcj oraz indeksem rdzeni. Warszawa 2000.
15. Remigiusz Popowski SDB (przek., wprow. i przypisy), Nowy Testament. Przekad na Wielki Jubileusz Roku 2000.
Warszawa 2000.
16. Craig S. Keener, Krzysztof Bardski, Waldemar Chrostowski (red. nauk. wyd. pol.), Komentarz historyczno-kulturowy
do Nowego Testamentu. Warszawa 2000.
17. Raymond E. Brown SS, Joseph A. Fitzmyer SJ, Roland E. Murphy OCarm (red. nauk. wyd. oryg.), Waldemar Chro-
stowski (red. nauk. wyd. pol.), Katolicki komentarz biblijny. Warszawa 2001, 2004.
18. Fritz Rienecker, Gerhard Maier, Waldemar Chrostowski (red. nauk. wyd. pol.) Leksykon biblijny. Warszawa 2001.
19. Stanisaw Gdecki (przek. i oprac.) Grecko-acisko-polska synopsa do 1 i 2 Ksigi Machabejskiej. Warszawa 2002.
20. Leland Ryken, James C. Wilhoit, Tremper Longman III (red.), Waldemar Chrostowski (red. nauk. wyd. pol.), Sownik
symboliki biblijnej. Warszawa 2003.
21. Bogusaw Wida, Sownik antropologii Nowego Testamentu. Warszawa 2003.
22. Anna Kumirek (oprac. i wstp), Hebrajsko-polski Stary Testament Picioksig. Przekad interlinearny z kodami
gramatycznymi, transliteracj oraz indeksem rdzeni. Warszawa 2003.
23. David H. Stern, Komentarz ydowski do Nowego Testamentu. Warszawa 2004.
24. John H. Walton, Victor H. Matthews, Mark W. Chavalas, Waldemar Chrostowski (red. nauk. wyd. pol.), Komentarz
historyczno-kulturowy do Biblii Hebrajskiej. Warszawa 2005.
25. R.J. Coggins, J.L. Houlden (red. nauk.), Waldemar Chrostowski (red. nauk. wyd. pol.), Sownik hermeneutyki biblij-
nej. Warszawa 2005.
26. J.I. Packer, M.C. Tenney (red. nauk.), Waldemar Chrostowski (red. nauk. wyd. pol.), Sownik ta Biblii. Warszawa
2007.
27. Anna Kumirek (oprac. i wstp), Hebrajsko-polski Stary Testament Prorocy. Przekad interlinearny z kodami grama-
tycznymi, transliteracj oraz indeksem sw hebrajskich. Warszawa 2008.
28. Remigiusz Popowski SDB (przekad NT), Lyman Coleman (red. marginaliw i komentarzy), Nowy Testament dla
moderatorw. Warszawa 2008.
29. Remigiusz Popowski SDB, Grecko-polski sownik syntagmatyczny Nowego Testamentu, Warszawa 2008.
30. Ludwig Koehler, Walter Baumgartner, Johann Jakob Stamm, Wielki slownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski
Starego Testamentu, Warszawa 2008.
31. Micha Wojciechowski (przek. i wstp), Grecko-polski Stary Testament Ksigi Greckie. Przekad interlinearny z ko-
dami gramatycznymi i indeksem form podstawowych. Warszawa 2008.
32. Anna Kumirek (oprac. i wstp), Hebrajsko-polski Stary Testament Pisma. Przekad interlinearny z kodami grama-
tycznymi, transliteracj oraz indeksem sw hebrajskich i aramejskich. Warszawa 2009.
33. Krzysztof Sielicki, Onomastykon Biblii Hebrajskiej i Nowego Testamentu. Systematyzacja zapisu biblijnych nazw
wasnych. Warszawa 2009.
Wstp do wydania polskiego
Z du nadziej i radoci przyjem wiadomo, e Oficyna Wydawnicza Vocatio zdecydowaa
si wyda Nowy Testament zawierajcy obok przypisw do tekstu, rwnie pytania i komentarze
do rozwaania czytanych fragmentw.
Wiele lat temu, rozpocza si nasza przygoda z Pismem witym. Wraz z on przekonalimy
si wtedy, e ta Ksiga Ksig nie jest tylko zbiorem opisw wydarze, ktre miay miejsce w jake
odlegej przeszoci, ale jest przede wszystkim yw, natchnion Ksig, za ktr stoi dziaajcy,
wszechmogcy Bg.
W trakcie poznawania Jego Sowa odmienio si radykalnie nasze wyobraenie o Bogu, o Jego
naturze i dziaaniu. Nie na darmo Sobr Watykaski II w Konstytucji Dogmatycznej o Objawie-
niu Boym poucza, e przez czste czytanie Pisma witego nabywa si wzniosego poznania Je-
zusa Chrystusa. To wanie na kartach tej Ksigi Bg objawia nam siebie i zachca nas do wejcia
z Nim w bezporedni, osobist relacj.
Wane okazao si dla nas uczestnictwo w krgu biblijnym, gdzie wraz z innymi, moglimy
poznawa Sowo Boe, a take dzieli si wraeniami, opiniami, pytaniami czy odniesieniami do
naszych osobistych dowiadcze. Rozwaajc Boe Sowo w grupie, moglimy si wzajemnie ubo-
gaca, w rny sposb, gdy Sowo dotykao naszych serc. Nie do przecenienia byy pytania stawiane
przez prowadzcych, ktre zmuszay nas do zastanowienia si nad moliwociami zastosowania
poznanych prawd do naszego ycia.
W licie apostoa Jakuba (Jk 1,22-25) mamy opis czowieka, ktry stan przed lustrem i przegl-
dajc si w nim, dostrzeg niedostatki swojego oblicza. Nic jednak nie zrobi aby je poprawi. Jeli
czynimy podobnie, przegldajc si w lustrze Sowa Boego i nie wprowadzajc naszego poznania
w czyn, to wedug apostoa Jakuba jestemy suchaczami oszukujcymi samych siebie. Podobni
jestemy wwczas do czowieka, ktry ukoczy teoretyczny kurs pilotau samolotu, ale nigdy nie
zastosowa w praktyce zdobytej wiedzy. Zaprzepaci szans sprawdzenia pozyskanych informa-
cji o dynamice ziemskiej atmosfery, budowie statkw powietrznych, podstawowych manewrach i
przepisach ruchu lotniczego, tylko dlatego, e nie zdecydowa si usi za sterami samolotu. Cel
jego stara nie zosta osignity. Nie przey wielkiej przygody swojego ycia.
Aposto Jakub piszc o wprowadzaniu Sowa Boego w czyn obiecuje bogosawiestwo, a pro-
rok Izajasz (Iz 55,11) gosi Boe przesanie, e sowo, ktre wychodzi z ust moich, nie wraca do Mnie
bezowocne, zanim wpierw nie dokona tego, co chciaem, i nie speni pomylnie swego posannictwa.
Wedug tej obietnicy Sowo Najwyszego ma szczegln moc, gdy bdzie dziaa w nas, prowa-
dzc do wykonania Boego zamiaru.
Gdy sam zaczem prowadzi spotkania w krgu biblijnym, szybko zauwayem jak duo czasu
zabiera przygotowanie dobrych pyta, ktre pomog nie tylko dostrzec i wydoby wane prawdy,
ale rwnie wezwa wszystkich uczestnikw spotkania do ich praktycznego wprowadzenia w ycie.
Byem pod duym wraeniem gdy kilkanacie lat temu zetknem si z angielskim pierwowzorem
niniejszej publikacji wydaniem Pisma witego w wersji wydawnictwa Serendipity, ktra obok
tekstu biblijnego zawiera nie tylko wyjanienia, odnoniki i komentarze, ale wanie znakomite
pytania. Takie, ktre pomagaj lepiej wczu si w rozwaany fragment i lepiej go rozumie. Byy
tam te inne pytania zmuszajce do osobistej refleksji i wzywajce czytelnika do wprowadzenia
poznanych prawd biblijnych w czyn. Wielokrotnie wanie to wydanie Pisma witego, byo nie-
Wstp do wydania polskiego VIII

ocenion pomoc w moim osobistym rozwaaniu natchnionego tekstu jak i w przygotowywaniu


spotka w ramach krgw biblijnych.
W niniejszym wydaniu Nowego Testamentu dla moderatorw Oficyna Wydawnicza Vocatio
skorzystaa ze znakomitego przekadu Nowego Testamentu autorstwa ksidza profesora Remi-
giusza Popowskiego SDB z KUL. Tumaczenie to, dokonane przez wybitnego znawc greki, cz-
sto daje nam zupenie wiee spojrzenie na wydawaoby si - doskonale wczeniej znane sowa
Pisma witego. Chocia same pytania do tekstu biblijnego przygotowane przez Serendipity nie
byy opracowywane pod wpywem polskiego tumaczenia NowegoTestamentu, to jednak znako-
micie z nim wspgraj co pokazuje wielk klas przekadu ks. prof. Popowskiego. Zasug Vo-
catio jest mdra adaptacja angielskich pyta i komentarzy do kulturowych wymaga polskiego
Czytelnika.
Mam nadziej, e wanie to wydanie Nowego Testamentu zachci wielu polskich suchaczy
Sowa Boego do rozpoczcia nowego jakociowo etapu ich ycia z Bogiem. Gdy nie tylko po-
znaj Go lepiej, ale przylgn do Niego i bd szybowa z Nim w przestworzach nieskoczonoci,
w cieniu Jego skrzyde.
Wiesaw Grabowski

Od wydawcy
Serdeczne podzikowania skadam Wiesawowi Grabowskiemu za szczegln inspiracj do wy-
dania niniejszej publikacji oraz wytrwa modlitw wspierajc to dzieo.
Wydawca

Autorzy i redaktorzy
John T. Anderson; Ken Anderson; Mari R. Anderson; Verne Becker; Greg Arthur; Gregoire Ben-
oit; Sharon Blackmon; Gary Christopherson; Karen Couch; John Crosby; Steve i Betsy Crowe;
William F. Cutler; Steve Decker; Carol Detoni; Mark Dubis; James E. Erwin; Mark Fackler; Heidi
Flock; Rob Frost; Alicia Glendenning; Edward C. Grube; Katy Harris; Doug Haugen; Gary Hof-
meyer; David G. Horn; Mark Horton; Judy Johnson; Doug LaBudde; Matthew Lockhart; Keith
Madsen; John Mallison; Richard C. Meyer; Michael R. Mitchell; David i Ruth Montzingo; Larry A.
Moody; Mary H. Naegeli; Phil Nelson; Peter Pagan; Doug L. Perkins; Elsa Petersen; Lance Pierson;
Brenda Quinn; Steven Saint; Deborah Schneider; Mark Shepard; James M. Singleton, Jr.; Andrew
Sloan; Daryl Smith; Joe Snider; Melissa Strong; Cathy Tardiff; Bonnie Taylor; Luther H. Thoreson;
Jeanie Thorndike; Bill Tucker; Sue Tyler; Christopher J. Weinhold; Christopher Werner; Charles
E. White; Gus White; John i Fay Winson; Graham Young, oraz Sally Graves, Brad Folsom, Julie
Bergland i Larry Pfander w Art Forms, Englewood, CO; Billie Herwig, Doug LaBudde, Fay i John
Winson z Frontline Marketing; James Steffen z Serendipity House.
Spis treci

Sowo wstpne Prymasa Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . V


Prymasowska Seria Biblijna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VI
Wstp do wydania polskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VII
Autorzy i redaktorzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VIII
Jak powstao to wydanie Nowego Testamentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XI
Pi metod interaktywnego studium biblijnego . . . . . . . . . . . . . . . . XV
100 kursw problemowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIX
Ewangelia wedug w. Mateusza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
Ewangelia wedug w. Marka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Ewangelia wedug w. ukasza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
Ewangelia wedug w. Jana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
Dzieje Apostolskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
List do Rzymian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
Pierwszy List do Koryntian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379
Drugi List do Koryntian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415
List do Galatw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436
List do Efezjan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449
List do Filipian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462
List do Kolosan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471
Pierwszy List do Tesaloniczan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480
Drugi List do Tesaloniczan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 488
Pierwszy List do Tymoteusza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493
Drugi List do Tymoteusza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503
List do Tytusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511
List do Filemona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 516
List do Hebrajczykw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519
List w. Jakuba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 545
Pierwszy List w. Piotra Apostoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554
Drugi List w. Piotra Apostoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 564
Pierwszy List w. Jana Apostoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570
Drugi i Trzeci List w. Jana Apostoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579
List w. Judy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583
Apokalipsa w. Jana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587
Dodatki (czytania, skorowidz, mapy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629
Objanienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655
Jak powstao to wydanie
Nowego Testamentu

Historia tej Biblii rozpoczyna si od marzenia i od nader skromnych pocztkw. Marzenie narodzio
si w roku 1973 wraz ze staraniami o to, aby osoby nie majce wikszego pojcia o metodach pracy
grupowej potrafiy mimo to stan na czele maej grupy. W tym czasie Lyman Coleman prowadzi
na terenie caych Stanw Zjednoczonych szkolenia pod hasem Serendipity Workshops (War-
sztaty odkry). Po zajciach suchacze podchodzili do niego i zwierzali si: Chciabym wrci
do mojego kocioa i poprowadzi tak ma grup, ale brakuje mi odpowiedniej wiedzy.
W tamtym okresie wiele osb praktykowao indywidualne studium biblijne, odbywao si na-
tomiast niewiele studiw biblijnych w grupach. Tymczasem midzy tymi dwoma rodzajami zacho-
dzi istotna rnica. Podczas gdy indywidualne studium biblijne mona zaliczy do przedsiwzi
o charakterze obiektywnym, to studium w grupie ma charakter raczej subiektywny. Indywidualne
studium biblijne opiera si na analizie. Studium biblijne w grupie opiera si na relacjach midzy-
ludzkich. W indywidualnym studium biblijnym mamy za zadanie: (1) notowa fakty, (2) interpre-
towa fakty i (3) stosowa te fakty w yciu. Podczas studium biblijnego w grupie powinnimy dzie-
li si ze swoj ma grup tym, co Bg mwi do nas przez Pismo wite, a take prosi czonkw
grupy o czuwanie nad tym, jak wywizujemy si ze swoich postanowie w tej mierze. Obydwa te
podejcia odgrywaj wan rol i obydwa znalazy swoje miejsce w niniejszej Biblii.

Interaktywne studium biblijne

To znakomite nowe narzdzie opracowane w Serendipity House przeniesie Ci na now pasz-


czyzn w dziedzinie pracy w maych grupach. Nieomal wszdzie, gdzie prowadzimy szkolenia
na temat pracy maych grup, spostrzegamy, e ludzie pragn otworzy si w obecnoci drugiej
osoby, czu si przy kim bezpiecznie. Pragn, aby ich stosunki z innymi opieray si na zaufa-
niu i trway w atmosferze aski. Chc take poprawy wasnego ycia. Przekonalimy si, e po-
czenie metod budowania wsplnoty z naukami pyncymi ze studium biblijnego, dajcymi siy
do zmiany ycia, jest szans na:
osobiste spotkanie z Bogiem dziki patrzeniu na wasne ycie przez pryzmat Biblii,
uczestnictwo w prawdziwej wsplnocie dziki trjczonowemu systemowi, sprzyjajcemu
rodzeniu si wizi midzy czonkami grupy,
zmian ycia dziki studiowaniu Biblii za pomoc ktrej z podanych piciu metod.
Przykad grupy studyjnej
Ukadajc pytania i komentarze do niniejszej Biblii, wyobrazilimy sobie grupk zoon z sze-
ciu osb. Postawilimy sobie za cel, aby grupa ta dowiadczya osobistego spotkania z Bogiem,
uczestniczya w prawdziwej wsplnocie i doznaa przemiany ycia.
Wstp XII

Czonkowie naszej umownej grupy


Bob, inynier astronautyki. Niezwykle inteligentny, ale w dziedzinie Biblii kompletny ignorant.
Przychodzi, bo ona kae. Bardzo niemiay.
Maria, ona Boba. Ukoczya szko biblijn. Wychowana w niezwykle religijnym domu. Odczu-
wa pewien dyskomfort na myl o tym, jak w jej rodzimym Kociele podchodzono do kobiet.
Bill, zawodowy futbolista. Zarabia rocznie milion dolarw, ale w yciu nie przeczyta ani jed-
nej ksiki.
Sally, samotna matka. Wychowana w rodzinie katolickiej, dzi jest agnostykiem. Wraz z nasto-
letnimi dziemi mieszka w bloku, z trudem wie koniec z kocem.
Filip. Na fali postmodernizmu przesta chodzi do kocioa. Jedzi BMW i cho do szczcia
niczego mu nie brak, nie jest szczliwy. Nie umie okreli, jak wygldaj w tej chwili jego sto-
sunki z Bogiem, ale jest otwarty.
Kevin. Przyjeda na spotkania na motorze i coraz to w nowej skrze. Jest niezwykle towa-
rzyski, cho w obecnoci ludzi religijnych czuje si troch nieswojo.

Osobiste spotkanie z Bogiem


Problem polega na tym, aby dla kadej z tych szeciu osb znalazo si miejsce w tej samej maej
grupie i aby z czasem stay si one wsplnot ludzi troszczcych si o siebie nawzajem. Staramy
si to osign poprzez zadawanie pyta pozwalajcych kademu podzieli si tym, co dana hi-
storia biblijna ma wsplnego z jego wasnym yciem. Nasze pytania maj charakter subiektywny,
otwarty, dopuszczaj kad odpowied. Wemy jako przykad pytania do przypowieci o synu
marnotrawnym (k 15,11-32):

Do ktrego z dwch braci porwnaby swoje wasne ycie?


Z kogo bdzie w przyszoci lepszy ojciec z modszego czy ze starszego syna?
Jaki okres w twojej wasnej pielgrzymce duchowej porwnaby do czasu spdzonego w da-
lekim kraju?
Gdzie plasujesz si w chronologii urodzin w stosunku do reszty rodzestwa jeste najmod-
szy, najstarszy czy redni?
Ile miae lat, kiedy wyprowadzie si z rodzinnego domu? Dokd si przeniose?
Gdyby by ktrym z przedstawionych wyej uczestnikw spotkania, czy odpowiedziaby na
kade z tych pyta? Czy byby w stanie na nie odpowiedzie, nie syszc wczeniej historii o sy-
nu marnotrawnym? Czy wymyliby odpowied w sekund? Te pytania stanowi pierwszy krok
do osobistego spotkania z Bogiem.

Uczestnictwo w prawdziwej wsplnocie


Zaproponowane przez nas pytania maj pomc czonkom grupy w porozumiewaniu si midzy
sob i doprowadzi do zrodzenia si wizi opartych na zaufaniu i istniejcych w atmosferze a-
ski. Z rozmysem podzielilimy pytania na trzy kategorie: (1) budzik symbolizuje pocztek spot-
kania, (2) otwarta ksiga oznacza przejcie do refleksji nad Pismem witym, (3) dzwonek to czas
cigania masek i wykadania kawy na aw.
XIII Wstp

Na pocztek: Pytania te su rozlunieniu atmosfery i przygotowaniu gruntu. Zanim


grupa zajmie si histori opisan w Biblii, dziki tym pytaniom, jej czonkowie maj okazj
podzieli si wasnymi historiami, co pomoe wczu si w sytuacj opisan w Pimie witym. Jeli
jest w nim mowa np. o modszym synu, ktry opuci dom, naturalne wydaje si pytanie: A kiedy
Ty po raz pierwszy opucie dom? Czy bye do tego przygotowany? Jak to wygldao?. Pytania
bywaj do podchwytliwe, tak aby uczestnicy spotkania mogli uchyli rbka tajemnicy swojego

codziennego ycia. Zazwyczaj maj charakter artobliwy, suc przeamaniu lodw.

Obserwacja tekstu: Wrd pyta znajdujemy cakiem proste, i bardzo trudne,


o pierwsze wraenia i odnoszce si do kardynalnych zasad i podstawowych prawd.
Na przykad przy okazji przypowieci o Synu Marnotrawnym zadajemy pytania: Co sprawio, e
modszy syn chcia opuci dom rodzinny? Jak twoim zdaniem musia si czu starszy syn, gdy
usysza o uczcie?. Od razu wskazujemy dwch gwnych bohaterw opowieci, a pytania pozwa-
laj kademu uczestnikowi spotkania wczu si w ni. Pytania maj charakter otwarty i odpowia-
dajc na nie aden z uczestnikw spotkania nie musi si martwi, e odpowie le. Kolejne py-
tanie moe ju cilej wiza si z tekstem. Przy ostatnim za, w grupie istnieje ju wystarczajca
atmosfera zaufania, aby mona rozmawia naprawd szczerze.

Do zastosowania: Przychodzi czas na pytanie za milion zotych pytanie z ser-


cem. W maej grupie rozpoczyna ono spotkanie od dzielenia si wasnymi spostrzeeniami
i sabostkami w celu przeamania lodw. Potem uczestnicy spotkania rozwaali, jak ich losy wi
si z historiami przedstawionymi w Pimie witym. Teraz s ju gotowi wyoy karty na st
i przej do modlitwy. Taki wanie jest cel pyta z sercem przygotowa grunt do rozwaania
zagadnie z wasnego ycia, obszarw, w ktrych Bg aktualnie dziaa bd tych nieco zapuszczo-
nych, do ktrych naleaoby Go zaprosi.

Zmiana ycia

U podstaw Interactive Study Bible (Biblii do interaktywnego studiowania) lego pragnienie stworze-
nia bezpiecznego miejsca, w ktrym mona pracowa nad dusz i udziela duchowego wsparcia.
Klasyczne naboestwa speniaj wan rol w yciu szerszej wsplnoty Kocioa. Potrzebujemy
wsplnych zgromadze jako ciao Chrystusa, wzajemnego uczestniczenia w swoim yciu. Jed-
nak podczas tumnych spotka nie sposb indywidualnie pracowa nad dusz i indywidualnie
udziela duchowego wsparcia. Z tak wanie myl bya tworzona ta Biblia.
Pytania z kategorii zastosowanie maj zachci do dzielenia si wasnymi spostrzeeniami,
zmaganiami i sukcesami w takim zakresie, jaki kady uzna za suszny. I tak, w przypadku przypo-
wieci o synu marnotrawnym pytamy:
Do ktrego z tych dwch braci porwnaby swoje wasne ycie?
Jaki okres w twojej wasnej pielgrzymce duchowej porwnaby do czasu spdzonego w da-
lekim kraju?
Na jakim etapie swojej pielgrzymki duchowej jeste obecnie?
I znw na takie pytania nie ma odpowiedzi zych. Miejmy nadziej, e w chwili, gdy pierwsza
osoba skoczy odpowiada na pierwsze z nich, pozostali czonkowie grupy wyczuwajc atmosfe-
r mioci chtniej bd si wypowiada.
Wstp XIV

Interactive Study Bible ma pomc osobom bez zawodowego przygotowania owocnie uczestni-
czy w spotkaniach w maych grupach i swobodnie poda tam, gdzie oczy ponios, czy raczej
gdzie serce poniesie. Jak rozpocz spotkania w maej grupie? Oto nasze rady:

Zacznij od siebie. Siebie samego najtrudniej przekona. Zapro kilku znajomych, najlepiej od-
czuwajcych podobn potrzeb. Marzy mi si miejsce, gdzie mgbym czu si swobodnie,
dzieli si swoimi przeyciami. Czy wy te odczuwacie podobn potrzeb?.
Wybierzcie jeden kurs lub jedn ksig do studiowania. Na kolejnych kilkudziesiciu stroni-
cach przedstawilimy a 100 rnych kursw do wyboru wraz z towarzyszcymi im fragmen-
tami biblijnymi do rozwaenia.
Przyjmijcie cztery zasady absolutne: (1) absolutna mio, (2) absolutna uczciwo, (3) abso-
lutna poufno oraz (4) absolutna prawda. Najwaniejsz zasad jest ta ostatnia. Absolutna
prawda oznacza bowiem, e jestem gotowy kadego tygodnia skada swoje ycie przed Bo-
giem i przed t grup i robi to, co Bg poprzez Pismo wite poleci mi zrobi.
Zachowajcie jedno puste krzeso. Przeznaczeniem maej grupy jest wychodzi do innych,
ktrzy cierpi, i przyciga ich do siebie. Kiedy grupa zacznie liczy 1012 osb, podzieli si
i znw zacznie rosn. Do grupy mog docza coraz to nowe osoby, jeeli tylko zgodz si
zachowywa cztery zasady absolutne.
Na nastpnych stronicach przedstawiamy pi metod interaktywnego studiowania Biblii.
Pi meToD
INTERAKTYWNEGO STUDIUM BIBLIJNEGO

Chcc pomc w rozpoczciu studium biblijnego w grupie, uporzdkowalimy niniejszy Nowy Te-
stament tak, aby mona uywa go na rne sposoby.

Studium ksigi
Studium problemowe
Studium lekcjonarza
Studium indywidualne
Studium synnych historii biblijnych

1. Studium ksigi

Jeli twj duszpasterz bd lider we wsplnocie wykada akurat ktr z ksig biblijnych, np. List
do Rzymian czy Ewangeli wg w. Jana, moecie studiowa j rwnolegle w waszej maej grupie,
przed nauczaniem bd te po nim.
We wprowadzeniu do kadej z ksig zamieszczono plan czyta. Fragment duszy naley prze-
czyta sobie w ramach przygotowa do spotkania, fragment krtszy bdzie omawiany podczas
spotkania.

Wystarczy odszuka pocztek danego fragmentu w Pimie, a nastpnie pody za pytaniami za-
mieszczonymi na marginesie. Komentarze na dole strony pomog lepiej zrozumie fragment.
W kocioach czsto obiera si ten wanie model studium biblijnego w grupach czonkowie
wsplnoty studiuj wwczas ten sam fragment, a nad wszystkim czuwa duszpasterz bd lider.
Pi metod interaktywnego studium biblijnego XVI

2. Studium problemowe
Zaproponowalimy 100 kursw wraz z 624
lekcjami dla grup utworzonych pod ktem po-
dobiestwa (mczyni, kobiety, rodzice itd.)
bd okrelonego problemu (nadmierny stres,
wyjaowienie duchowe itd.). Prezentujemy je
poczynajc od stronicy XIX. Podzielilimy je
na 5 kategorii:

ycie w grupie
ycie we wsplnocie
ycie duchowe
ycie osobiste
Tematy biblijne
Mona ogosi list tak sprofilowanych grup
bd problemw w kocielnym biuletynie i po-
czeka na zgoszenia osb zainteresowanych
uczestnictwem w spotkaniach pod danym k-
tem. Mona te poprosi ju istniejce grupy o
przejrzenie listy i wybr jednego z kursw na
kolejny etap wsplnej duchowej wdrwki.

Pytania na marginesach uoono


starannie tak, aby odnosiy si do
danej grupy docelowej lub do da-
nego problemu.

Komentarze na dole strony przy-


dadz si kademu. Ich celem
jest wyrwnanie szans z myl
o osobach skrpowanych sw
rzekomo mizern znajomoci
Biblii.
XVII Pi metod interaktywnego studium biblijnego

3. Studium lekcjonarza
Znajcy czytania z lekcjonarza, zechc by mo-
e, aby spotkania w maych grupach korespon-
doway z wydarzeniami roku kocielnego, jak
Adwent, Wielki Post czy Zielone wita. Przy
kocu tej Biblii, na stronie 630, zamieszczono
trzyletni kalendarz roku kocielnego.
Grupa odszukawszy w Biblii swoje czytanie
na najblisz bd minion niedziel przeledzi
pytania do danego fragmentu zamieszczone na
marginesie strony.

4. Studium indywidualne

Pod koniec niniejszej Biblii, na stronie 638, zamiecilimy skorowidz tematyczny. Znalazo si tam
ponad 1200 zagadnie, ktre pojawiaj si wrd studiw naszej Interactive Study Bible (Biblii do
studium interaktywnego). Przy uyciu tego skorowidza mona samodzielnie zaprojektowa stu-
dium dla swojej grupy. Kade z hase zaprowadzi nas do konkretnego studium grupowego na mar-
ginesach Biblii. Zagadnienia te poczono w 100 rnych studiw problemowych.
Pi metod interaktywnego studium biblijnego XVIII

5. Studium synnych historii biblijnych

Ju od lat metoda Serendipity (Odkry) gosi, e najwikszym darem, jakim moemy obdarzy sie-
bie nawzajem, s historie z naszego ycia. Jak przedstawilimy na poprzednich stronach, w Seren-
dipity opracowalimy metod przekazywania sobie w grupie wasnych historii za porednictwem
historii biblijnych. Na kartach Biblii Bg obdarzy nas relacjami o prawdziwych zdarzeniach i rze-
czywistych ludziach, z ktrymi
mona si utosamia i od kt-
rych mona si uczy. Jest to
wspaniay sposb poznawania
czonkw swojej maej grupy
i uczenia si na podstawie hi-
storii zapisanych w Biblii. Aby
skorzysta z tej metody studio-
wania Biblii, zajrzyj na stroni-
c 636 i przejrzyj spis synnych
historii biblijnych.

Wybierz jedn ze 119 hi-


storii.
Wybierz tak, ktr Twoja
grupa chciaaby rozwaa.
Na podstawie tej historii
opracuj wasne studium
w grupie.

Uwaga! W planie 100 kur-


sw problemowych z Nowe-
go Testamentu i w skorowi-
dzu tematycznym odnoniki
liczbowe podane s tylko do
pierwszego wersetu z wybra-
nego fragmentu Pisma w. To
samo dotyczy indeksu.
100 kursw problemowych
z Nowego Testamentu
Kursy problemowe

YCIE W GRUPIE

Maestwo
Modzie
Osoby samotne

YC
Kobiety

Wsp
NE

Wza ne dojrz lnocie


wi

IE W
yci Kocio cy
Mczyni
Odk y ducho
IBLIJ

l
jemn

E WS
Trj nie

e we
Miej cielstwo
Rod
B

upie
ca
ATY

e sto
PL
wsp
c

sce p
zi
wd
TEM

sunk e
NOC
ewa

a
ra
Przy

ni

IE
i
Zd R ia
ro od an e
w z g
a ow gu
i d ie ina
uc fiz Zm uch e Bo r e
M W how yczn d ani kte ile ow
h
i a d r a w c
Bl o dza e e Od Cha e ch ie d
u
Y ie a n E
CI s n W
E O j Bo eks rud wa
T ko H O
g
SO
BI
a
u n D UC
ST ier CI
E
E Uk Y

Oto kompletny plan, stworzony na podstawie Nowego Testamentu.


Dziki niemu dowiadczysz:
osobistego spotkania z Bogiem
uczestnictwa w prawdziwej wsplnocie
zmiany ycia
Kursy problemowe XX

mCzyni

Odpowiedzialno Odporno i elastyczno


Trzewe spojrzenie i dotrzymywanie sowa Zachowanie w trudnych sytuacjach

Potrzeba innych ludzi . . . . . . . . . . . . .  Kor , Stres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Kor ,


Potrzeba odpowiedzialnoci. . . . . . . . . . . Ga , Wysokie wymagania . . . . . . . . . . . . . .  Kor ,
Potrzeba wsparcia. . . . . . . . . . . . . . . . . . .Hbr 0, Chaos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kor ,
Potrzeba rady . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Mt , Poraki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  J ,
Potrzeba napomnie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jk , Problemy rodzinne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hbr ,
Potrzeba wzoru do naladowania. . . . . Kor , Na koniec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jk ,

Mczyzna w pracy Tylko dla mczyzn


Przezwycienie zmartwie i niepokoju Typowo mskie problemy

Kto tu rzdzi?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Kol , Na pocztek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Kor 0,


Moja odpowiedzialno . . . . . . . . . . . . . .  Tes , Fatalne zauroczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mt ,
Odpowiedzialno Boa . . . . . . . . . . . . . . . .Jk , Moja ciemna strona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Rz ,
Praca dla tyrana? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P , Wtpliwoci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  J ,
Uciliwe troski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mt , Wspzawodnictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . Mk 0,
Duch zadowolenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Flp ,0

YCIE W GRUPIE
XXI Kursy problemowe

koBieTy

Syndrom Kopciuszka Zmiany


Niespenione nadzieje Przetrwanie przez zmian

Dorosej osobie to nie przystoi . . . . . . . .  P , Zmiany w stosunkach z ludmi . . . . . . . . . .Rz ,
Gdzie stawia granice? . . . . . . . . . . . . . . . . Mt , Zmiany w domu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hbr ,
Rodzina jak z obrazka. . . . . . . . . . . . . . . . . . .  P , Zmiany w yciu zawodowym. . . . . . . . . . . . Ef ,
Nie cierpi poegna . . . . . . . . . . . . . . . . .J , Zmieniajce si dzieci . . . . . . . . . . . . . . . .  Tes ,
Niesprawiedliwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mk0, Zmieniajcy si wygld
wraz z wiekiem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kor ,
Zmiany w yciu duchowym . . . . . . . . . . . .  J ,

Pewno siebie Tylko dla kobiet


miao w wygaszaniu swojego zdania Problemy typowo kobiece

Empatia, a nie obsesja . . . . . . . . . . . . . . . . . . Flp , Pracowa czy nie pracowa? . . . . . . . . . . Dz ,
Suenie w okrelonej mierze . . . . . . .  Kor 0, Moja rola w Kociele . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rz ,
Dbanie o siebie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kor , Powrt do ycia po przeytej
Pokj wewntrzny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . k , krzywdzie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Mk ,
Osiganie celw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Mk .
Suenie swoim mieniem. . . . . . . . . . . . . . . .k ,

YCIE W GRUPIE
Kursy problemowe XXII

oSoBy SamoTne

Mio i samotno Problemy


Poznanie swoich potrzeb i umiejtno Wytrwao w przeciwnociach
ycia z nimi

Brak swojego miejsca. . . . . . . . . . . . . . . . . . Flp , Waciwe podejcie do zdrowia . . . .  Kor ,
Potrzeba kochajcego dotyku . . . . . . . .  J , Zarzdzanie nansami. . . . . . . . . . . . . . . .Mt ,
Potrzeba porozumiewania si . . . . . . . . . Dz , Problemy rodzinne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ef ,
Wielo zaj a samotno . . . . . . . . . . . . . Flp , Panowanie nad emocjami. . . . . . . . . . . . . .Kol ,
Owocne wykorzystanie ycia . . . . . . .  Kor , Nadzieja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Tm ,

Jezus osoba samotna Decyzje


Jak suy Bogu jako osoba samotna Typowe problemy osb samotnych

Jezus odczuwajcy samotno? . . . . . . . Mt , Kiedy ryzykowa zaufanie innym? . . . . . .  P ,


Dar samotnoci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dz , W czym mog by uyteczny . . . . . .  Kor ,
Jak najlepiej suy? . . . . . . . . . . . . . . . . .  Tm , Co zrobi z wolnoci . . . . . . . . . . . . . . . . . Ga ,
Jak si modli? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mk , Czym kierowa si w yciu . . . . . . . . . . . . . Ef ,
Penia w pojedynk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mk , Ufno w Bogu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Mk ,x`

YCIE W GRUPIE
XXIII Kursy problemowe

moDzie

Blisze spojrzenie Moje miejsce


Odkrywanie wasnej tosamoci Znajdowanie przyjaci,
przystosowywanie si do otoczenia

Bez udawania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . k , Akceptacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dz ,


Moja wyjtkowo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . k , Przystosowanie si do otoczenia . . . . . . . Mt ,
Moja osobowo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . k 0, Blisko z innymi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dz ,
Boe wezwanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .k , Prawdziwi przyjaciele . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mk ,
Obdarowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rz , Kogo unika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mt ,

yciowe uciliwoci Palce kwestie


Ukadanie sobie ycia z rodzicami W obliczu trudnych spraw

Rodzicielskie proby. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . J , ycie w dungli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .k ,


Radzenie sobie z frustracj . . . . . . . . . . . .Mk ,0 Nie da si wcign . . . . . . . . . . . . . . . . . .Mk ,
Pojednania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mt , Rnice pogldw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rz ,
Powroty. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . k , Wojna duchowa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ef ,0
Wspdziaanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Mt ,

YCIE W GRUPIE
Kursy problemowe XXIV

maeSTwo

W poszukiwaniu rwnowagi Komunikacja i konikt


Wymagania w pracy i w yciu rodzinnym Droga do zacieniania wizi

Wsppracownicy . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Kor , Sia tkwica w zobowizaniu . . . . . . . . . . Mt ,


Wspmieszkacy . . . . . . . . . . . . . . . . .  Kor , Dziaanie pod wpywem chwili . . . . . . . . . . Jk ,
Praca i stres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hbr , Rozwizywanie koniktw . . . . . . . . . . . . . Ef ,
Zarzdzanie stresem . . . . . . . . . . . . . . . . . .Mk , Odbudowywanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . J ,
Suenie sobie nawzajem. . . . . . . . . . . . . . .Jk , Zawsze razem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Mk 0,
Wierni i spenieni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Dz ,

Blisko Poronienie, mier dziecka


Romantyzm obecny raczej w mioci Dlaczego wanie nasze dziecko?
ni w seksie

Czym jest mio . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Kor , Boa troska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .J ,


Rola ma i ony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ef , Boa pomoc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Mk ,
Wzajemna troska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Flp , ycie wieczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Tes ,
Dar ciaa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kor ,
Szczglne traktowanie . . . . . . . . . . . . . . . . .  P ,

YCIE W GRUPIE
XXV Kursy problemowe

roDziCielSTwo

Czas rodzinny Rodzice nastolatkw


Wspaniae dziecistwo dla dzieci Wsparcie dziecka w okresie dojrzewania

Wsplnie spdzany czas. . . . . . . . . . . . . . .Flp , Okres zagubienia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Jk ,


Wsplne wakacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Mk ,0 Modziecza buta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Mk ,
Wsplne wartoci . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Tm ,0 Rosnca samodzielno . . . . . . . . . . . . . . . . Mk ,
Wsplne przygody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mk , Stawianie wyzwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Mk ,
Spory i rywalizacja. . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mk 0,

Krnbrne dzieci Trudne wyzwania


Wychowywanie krnbrnych dzieci Wyjtkowe dzieci wyjtkowej troski

Karcenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hbr , Dzieci adoptowane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ef ,


Posuszestwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ef , Dzieci rodzicw rozwiedzionych. . . . . . . Rz ,
Happy end . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Tm , Dzieci szczeglnie uzdolnione. . . . . .  Kor ,
Dziecko wraliwe duchowo . . . . . . . . . . . k ,
Dzieci w trudnych czasach . . . . . . . . . . .  Tm ,

YCIE WE WSPLNOCIE
Kursy problemowe XXVI

miejSCe PraCy

Stosunki w pracy Przedsibiorca


Ukadanie stosunkw ze Praca na wasny rachunek,
wsppracownikami realizacja marze

Stosunki z kolegami . . . . . . . . . . . . . . . . . Mk 0, Zobowizanie wobec


Stosunki z szefem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mt 0, pastwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Mt ,; Rz ,
Na kierowniczym stanowisku. . . . . . . . . . . . Flm  Motywacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Tm ,
Oddawanie przewodnictwa Rozwaga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . k ,
Duchowi w. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dz , Zapobiegliwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . k ,
Konikt z wsppracownikiem. . . . . . . .Dz , Traktowanie podwadnych . . . . . . . . . . . . . .k ,

Pracownik Pod presj


Zadowolenie z pracy Znale wytchnienie w obliczu stresu

Niedoceniony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . J , Stres z powodu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . .Mk ,


Z wasn pasj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Flp ,0 Rwnowaenie pracy i odpoczynku . . .Mk ,0
Stosunek do pracodawcy. . . . . . . . . . . . .  Tm , Reakcja na trudnoci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jk ,
Stosunek do obowizkw . . . . . . . . . . . . Kol , Najcisze chwile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Mt ,
Rzetelno i wierno . . . . . . . . . . . . . . . .Mt , Zdjcie ciaru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Flp ,

YCIE WE WSPLNOCIE
XXVII Kursy problemowe

yCie we wSPlnoCie koCioa

ycie we wsplnocie Kocioa Misje


Koci jako ywy organizm Za gosem Ducha do wiata

Pomnaanie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Dz , Wsplnota misji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mk ,


Uzdrawianie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Dz , Powoani do szerszej misji . . . . . . . . . . . . . Dz ,
Funkcjonowanie w spoeczestwie . . .  Tm , Dzielenie si triumfami . . . . . . . . . . . . . . .Dz ,
Suba w Kociele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kor , Dziel i zdobywaj. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Dz ,
Nauczanie w Kociele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jk , Misja za przewodem Ducha . . . . . . . . . . . Dz ,
Przywdztwo w Kociele . . . . . . . . . . . . .  Tm ,

Owce i pasterze Oddawanie czci Bogu


Prawdziwy pasterz trzody Boej Cze mia Bogu

Pasterze pokorni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mt , Porzdek podczas naboestw . . . .  Kor ,


Dobry Pasterz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . J 0, Oddawanie czci w Duchu i w prawdzie . . . J ,
Serce pasterza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mt , Owoc warg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Hbr ,
Posuszestwo owiec. . . . . . . . . . . . . . . .Hbr , Napenienie Duchem . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ef ,
Oddanie pasterza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  P , Posuszestwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dz ,

YCIE WE WSPLNOCIE
Kursy problemowe XXVIII

wSPlne Dojrzewanie

Chwalenie Boga Faszywi nauczyciele


Chwalenie Boga jako sposb ycia Umiejtno rozeznania w wiecie penym
oszustw

Wielka orkiestra chway. . . . . . . . . . . . . . . . Ap , Droga Chrystusa czy droga tego


yciem i mierci. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Flp ,0 wiata. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  J ,
W swoim ciele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Kor , Mylenie proste czy pokrtne . . . . . . . . . .  P ,
Wraz z innymi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Rz , Pobono czy zachanno . . . . . . . . . .  Tm ,
Mdro ludzka czy gupstwo
Boe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Kor ,
Droga prawdy czy droga wygd. . . . . . . Mt ,

Odrodzenie Kobiety
Ratunek dla zamanych serc Cechy kobiety pobonej

Odrodzenie z zachannoci . . . . . . . . . . . . k , Kobieta opiekucza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mt ,


Odrodzenie z buntu. . . . . . . . . . . . . . . .  Kor , Kobieta nieustpliwa . . . . . . . . . . . . . . . . .Mt ,
Odrodzenie z grzechu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . J , Kobieta o wewntrznym piknie . . . . .  Tm ,
Odrodzenie w cierpieniu . . . . . . . . . . . . . .Mk , Kobieta cierpica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . k ,
Odrodzenie w nadziei . . . . . . . . . . . . . . . . k , Kobieta skruszona. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . k ,

YCIE WE WSPLNOCIE
XXIX Kursy problemowe

wzajemne SToSUnki

Stosunki midzyludzkie Wadze


Wzajemna uczciwo Stosunek do osb obarczonych
odpowiedzialnoci

Uczciwa praca. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kol , Szacunek dla wadzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dz ,


Od podlegoci do braterstwa . . . . . . . . . . . Flm  Dobrzy obywatele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P ,
Szacunek dla zwierzchnikw w pracy. . . . Tt , Rebelia w Kociele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kor ,
wiadectwo w zwizku maeskim . . . .  P , Poddanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rz ,
By duchowym wzorem Ze wiadomoci ich
do naladowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Tm , odpowiedzialnoci . . . . . . . . . . . . . . . . . .Hbr ,

Wierzcy Przywdcy
Zczeni w wierze Cechy dobrego przywdcy

Wierzcy w obietnic . . . . . . . . . . . . . . . . . . . J , Brzemi przywdztwa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jk ,


Wierzcy w przysz rado. . . . . . . . . . . . .J , Pokora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mt ,
Zjednoczeni w mioci . . . . . . . . . . . . . . . . .  J , By wzorem dla innych. . . . . . . . . . . . . . . . . . Tt ,
Owocni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . k , Wierno. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Tm ,
Wierzcy ludzie czynu . . . . . . . . . . . . . .Mt , Prawo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Tm ,

YCIE WE WSPLNOCIE
Kursy problemowe XXX

zmagania DUChowe

Bl i cierpienie Duchowo
Dlaczego Bg pozwala na okropnoci Duchowe ukierunkowanie wierzcego
tego wiata?
Zwycistwo w zmaganiach
Trudne pytania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . J , duchowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ap ,
Pociecha ze strony innych . . . . . . . . . . . . . . Mk , Skupienie na sprawach duchowych . . . Hbr ,
Dla wytrwaoci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jk , Duchowo wewntrzna . . . . . . . . . . . . . . . Mk ,
Dla wychowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hbr , Duchowy styl ycia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ga ,
Dla sprawdzenia wiary . . . . . . . . . . . . . . . . .  P , Peni Ducha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ef ,

Pogodzeni z Bogiem Mdro


Duchowe odrodzenie wierzcego Mdro od Boga

Wezwanie mioci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . k , Wyproszona. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jk ,


Przeszo puszczona w niepami . . . . k , Owocujca. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Jk ,
Oczyszczanie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  J , Nabyta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Tm ,0
Perspektywa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Kol , Ukryta i objawiona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kor ,
Wewntrzny czowiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ef , Inna ni ze wiata . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Kor ,

YCIE DUCHOWE
XXXI Kursy problemowe

oDDanie BogU

Posuszestwo Sprawiedliwo
Posuszestwo jako sposb ycia Nieosigalno sprawiedliwoci

Wolno w posuszestwie . . . . . . . . . . . . . . J , Nikogo sprawiedliwego . . . . . . . . . . . . . . . . .Rz ,


Mio przez posuszestwo . . . . . . . . . . . .  J , Sprawiedliwo z wiary. . . . . . . . . . . . . . . . . .Rz ,
Trwanie w posuszestwie. . . . . . . . . . . . . . . J , Przeklestwo Prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ga ,
Zachowywanie przykaza . . . . . . . . . . . . . .J , Bezradno Prawa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hbr 0,
Owoc posuszestwa. . . . . . . . . . . . . . . . . . Hbr ,

Zdrowie Modlitwa
Bliej ideau pod kadym wzgldem Skuteczna modlitwa sprawiedliwego

W yciu duchowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mt , Wzr modlitwy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . k ,


W swoim powoaniu . . . . . . . . . . . . . . . . . Kor , Wiara, aby prosi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mt ,
Wolno od trosk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . k , Skuteczno modlitwy . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jk ,
W stosunku do ludzi. . . . . . . . . . . . . . . .  Kor , Wytrwao w modlitwie . . . . . . . . . . . . . . k ,
W charakterze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  P , Pokora w modlitwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . k ,

YCIE DUCHOWE
Kursy problemowe XXXII

CharakTer

Charakter Zwodzenie
Ksztatowanie w sobie Boego charakteru Waga mwienia prawdy

Uczenie si wiernoci . . . . . . . . . . . . . . . .Mt , Prawda wyzwalajca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . J ,


Zachcanie innych . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Dz , Prawda zbawiajca . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Tes ,
Bezinteresowno. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Flp , Prawda prosta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mt ,
Niesienie bogosawiestwa . . . . . . . . . . . k , Prawda owocujca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mt ,
Troska o sabszych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rz , Prawda o zwiastowaniu . . . . . . . . . . . . . . Kor ,

Odpowiedzialno Ufno
Odpowiedzialno wierzcego Bg godny naszego penego zaufania

Odpowiedzialno przed Bogiem . . . . . Rz , Komu ufa? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mt ,


Obowizek wzrastania. . . . . . . . . . . . . . . . Kor , Ufno w obliczu mierci . . . . . . . . . . . . . . .J ,
Obowizek trwania i owocowania . . . . . . . J , Ufno pod nieobecno Jezusa. . . . . . . . . J ,
Obowizek zwiastowania . . . . . . . . . . . .Mt , Ufno w oczekiwaniu . . . . . . . . . . . . . .Hbr 0,
Obowizek wystpienia do walki . . . . . . . Ef ,0 Ufno w dziaanie Boga . . . . . . . . . . . . . . . Flp ,

YCIE DUCHOWE
XXXIII Kursy problemowe

TrUDne Chwile

Cierpienie Zbawienie
Oczyszczajcy dar cierpienia Zbawiony dlaczego? od czego? jak?

Cierpienie dla Krlestwa. . . . . . . . . . . . . .  Tes , Zbawiony od niewoli. . . . . . . . . . . . . . . . .Dz ,


Oczyszczenie przez cierpienie . . . . . . . . . .  P , Zbawienie dla wszystkich . . . . . . . . . . . .Dz 0,
Dla objawienia dzie Boych . . . . . . . . . . . . . . J , Zbawiony przez wiar . . . . . . . . . . . . . . . . . Rz ,0
Cierpienie przez chwa . . . . . . . . . . . . . . . Rz , Zbawiony przez obietnic . . . . . . . . . . . . . Ga ,
Okazja do pociechy . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kor , Zbawiony przez krew Chrystusa . . . . . . Hbr ,
Zbawiony raz na zawsze. . . . . . . . . . . . . . . Ap ,

Pycha Nieposuszestwo
Duga droga do upadku Cena nieposuszestwa

Pycha duchowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rz , Nieposuszestwo i zdrada . . . . . . . . . . . . . . J ,


Pycha w modlitwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . k , Odrzucenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hbr ,
Wobec innych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . k , Wewntrzna walka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Rz ,
W postawie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jk , Stracona szansa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . J ,
Wobec Jezusa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .J , Sumieniu i objawieniu. . . . . . . . . . . . . . . . . Rz ,

YCIE DUCHOWE
Kursy problemowe XXXIV

UkierUnkowanie DUChowe

Dary Powoanie
Wola Boa w moim yciu wiadomo Boego ukierunkowania

Zaszczytne powoanie. . . . . . . . . . . . . . . . . . .k , Do witoci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  P ,


Inwestowanie siebie . . . . . . . . . . . . . . . . .Mt , Do kapastwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  P ,
Wykorzystanie darw . . . . . . . . . . . . . .  Kor , Do doskonaoci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  P ,
Doskonalenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Tes , Do synostwa i chway . . . . . . . . . . . . . . . . . Rz ,
W cierpieniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P , Do dobrych czynw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ef ,

Uczniostwo Pjcie za Chrystusem


Cena suenia Bogu Naladowanie poprzez obserwowanie
nauczyciela

Rozwaanie, czy zosta uczniem . . . . . . . . J , wiato Jego uczniw . . . . . . . . . . . . . . . . .Mk ,
Koszt uczniostwa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . k , Nieogldanie si wstecz. . . . . . . . . . . . . . . k ,
Wadza uczniw. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mt 0, Naladowanie w poczuciu
Ufno uczniw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . J , wdzicznoci. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . k ,
Uczniowie jako sudzy. . . . . . . . . . . . . . . . .Mk , Cena pjcia za Chrystusem . . . . . . . . . . . Mt ,
Modlitwa w yciu ucznia . . . . . . . . . . . . Mk ,0 Naladowanie w ulegoci . . . . . . . . . . . . . P ,

YCIE DUCHOWE
XXXV Kursy problemowe

roDzina

Syndrom pustego gniazda Starzenie si


Odejcie dzieci z domu Rado i przekazywanie paeczki

Patrzenie w przyszo . . . . . . . . . . . . . . . k , Moc bogosawiestwa. . . . . . . . . . . . . . . . k ,


Suchanie Boga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hbr , Pozostawienie dziedzictwa . . . . . . . . . .  Tm ,0
Podejmowanie ryzyka. . . . . . . . . . . . . . . .Mt , Spojrzenie w przyszo . . . . . . . . . . .  Kor ,
Zaangaowanie we wsplnot . . . . . . . . Rz , Trwaa perspektywa . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kor ,
By przykadem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tt , Przekazanie zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .J ,

Cudzostwo Czysto
Baamutna podliwo Pielgnowanie czystoci

Przed cudzostwem . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mt , Czysto w maestwie. . . . . . . . . . . . . . Hbr ,


Czyje to ciao?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Kor , Wezwani do czystego ycia . . . . . . . . . .  Tes ,
Zajrzyj do rda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Mk , Ochrona w Duchu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ga ,
Konsekwencja. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . J , Ochrona w maestwie. . . . . . . . . . . . . . Kor ,
Powd rozstania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mt , Inni ni wiat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ef ,

YCIE OSOBISTE
Kursy problemowe XXXVI

zDrowie FizyCzne i DUChowe

Zdrowe nawyki Odbudowa mostw


Ciao pod kontrol Uzdrowienie wanych relacji
midzyludzkich

Frustracje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mk , Miaem sen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . k ,


Kontrolowana wolno. . . . . . . . . . . . .  Kor , Wezwani do pojednania . . . . . . . . . . . . .Mt ,
Jzyk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jk , Wezwanie do dobroci . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ef ,
Dary pod kontrol. . . . . . . . . . . . . . . . . .  Kor , Wezwanie do suenia. . . . . . . . . . . . . . . . . Rz ,
Wezwanie do wsppracy . . . . . . . . .  Kor ,

Bl i strata Nadzieja
Przetrwanie bolesnej sytuacji Bg rdo prawdziwej nadziei

Pogodzenie si z losem . . . . . . . . . . . . . . .Flp ,0 Rola Ducha witego . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Rz ,


Nadzieja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .J , Wytrwanie i nadzieja . . . . . . . . . . . . . . . . Mk ,
Na przekr sobie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rz , W Chrystusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ef ,
Pociecha w utrapieniu. . . . . . . . . . . . . . . . Kor , Poddanie prbie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Mk ,
Perspektywa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P , Nadzieja synostwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ga ,

YCIE OSOBISTE
XXXVII Kursy problemowe

waDza

Wiedza Wiara
rdo prawdziwej wiedzy ywi wiar, ktra trwa

Poznanie tajemnicy Chrystusowej . . . . Kol , Usprawiedliwieni z wiary . . . . . . . . . . . . . . . .Rz ,


Poznanie daru Boego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . J , Wiara w trudnych czasach . . . . . . . . . . . .Mt ,
Wiedza z wysoka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . J , Wiara widoczna w dziaaniu . . . . . . . . . . . .Jk ,
Poza ludzkim poznaniem. . . . . . . . . . . . . . Ga , Wiara pokorna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Flp ,
Puapki wiedzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kor , Wiara na przestrzeni wiekw . . . . . . . . . Hbr ,

Moc Gniew
Bg najwiksz potg miertelne zagroenie

Wyszo mocy Boej . . . . . . . . . . . . . . . . . Dz , Gniew sprawiedliwy. . . . . . . . . . . . . . . . . . k ,


Sia napuszona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Dz , Gniew wobec brata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mt ,
Zwycistwo nad mocami Gniew zalepiony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . k ,
duchowymi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mk , Gniew zasuony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Rz ,
Moc nad yciem i mierci . . . . . . . . . . . .Mk , Gniew nadchodzcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ap ,
Ponad wszystko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ef ,

YCIE OSOBISTE
Kursy problemowe XXXVIII

mio a SekS

Pokusa Grzech
Oparcie si pokusom Zwycistwo nad grzechem

Wystawieni na prb. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jk , Ujarzmianie grzechu . . . . . . . . . . . . . . . . . .  J ,


Droga wyjcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Kor 0, Martwi dla grzechu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Rz ,
Pokusa skokw w bok . . . . . . . . . . . . . . . . . Hbr , Modlitwa o przebaczenie. . . . . . . . . . . . . .  J ,
Naladowanie Chrystusa . . . . . . . . . . . . . . . .k , Nareszcie wolny! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Rz ,
Ochrona przed upadkiem . . . . . . . . . . . . k , Cena zapacona przez Boga . . . . . . . . . . Hbr ,

Mio Panowanie nad zmysami


Natura prawdziwej mioci Czysto nagrodzona

Mio trudna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kor , Grzech przeciwko wasnemu ciau. .  Kor ,
Mio doskonaa. . . . . . . . . . . . . . . . . .  Kor , Krzywdzenie innych . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Tes ,
Penia mioci Boej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  J , Czysto oa maeskiego . . . . . . . . . . . Hbr ,
Mio dzieci Boych . . . . . . . . . . . . . . . . . .  J , Nowy czowiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Kol ,
Mio objawiona przez Boga. . . . . . . . . . .  J , Powoani do witoci. . . . . . . . . . . . . . . .  Tes ,

YCIE OSOBISTE
XXXIX Kursy problemowe

Bliej Boga

Ja Ubstwo i bogactwo
Szczero wobec samego siebie Nasze atuty do Boej dyspozycji

Badanie siebie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Kor , Gromadzenie skarbw . . . . . . . . . . . . . . . k ,


Zachta do panowania nad sob . . . . . . . . Tt , Drogie perfumy a ubodzy . . . . . . . . . . . . . . . J ,
Porzucenie siebie, znalezienie ycia. . .Mt , Zwizane serce. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mk 0,
Zbadanie intencji serca. . . . . . . . . . . . . . . . . Mt , Radosny dawca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kor ,
W lustrze Sowa Boego . . . . . . . . . . . . . . . .Jk , Zapobiegliwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mt ,

Rozwd mier
Boe spojrzenie na rozwd Podejcie do mierci

Droga do cudzostwa . . . . . . . . . . . . . . . . Mt , Zysk w mierci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Flp ,


Co Bg zczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Mk 0, Czasowy sen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mt ,
Boy zamys dla instytucji Rwni w obliczu mierci. . . . . . . . . . . . . . k ,
maestwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mt , mier pozbawiona da . . . . . . . . .  Kor ,
Nie oddala wspmaonka. . . . . . . .  Kor ,0 rdo pociechy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Tes ,

YCIE OSOBISTE
Kursy problemowe XL

TrjCa

Bg Chrystus
Kim jest? Kim jest?

Ten, ktry widzi wszystko. . . . . . . . . . . . . . Rz , Krzy zgorszenie. . . . . . . . . . . . . . . . . .  Kor ,


Objawiajcy swoje przymioty . . . . . . . . . Rz , Ten, ktry ma Ojca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .J 0,
rdo mioci. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  J , Dawca ycia wiecznego . . . . . . . . . . . . . . . . . J ,
Obdarowujacy . . . . . . . . . . . . . . . . .Jk ,;  Kor  Natura sugi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Flp ,
Nieodgadniony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rz , Dziedzic wszystkich rzeczy . . . . . . . . . . . . Hbr ,
Wszechmocny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ap , Obdarzajcy yciem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rz ,
Nadchodzcy Krl. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ap 0,

Duch wity Stworzenie


Kim jest? Dzieo Boga-Stworzyciela

Nasz niebieski Doradca. . . . . . . . . . . . . . . . .J , Wobec Boga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mt ,


Nasz Przewodnik ku prawdzie . . . . . . . . . . . J , Powszechna prba
Wskazujcy kierunek suby . . . . . . . . . .Dz , usprawiedliwienia. . . . . . . . . . . . . . . . . Rz ,; ,0
Jednoczcy nas we wsplnot . . . . . . . . Dz , Zamiary Boe wobec stworzenia . . . . . . . . Ef ,
Nasz Ordownik. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rz , Nasz ratunek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ef ,
Przygotowanie na Ducha. . . . . . . . . . . . . . Dz , Gliniane naczynia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kor ,
Grzech niewybaczalny . . . . . . . . . . . . . . . . k , Duch i ciao . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ga ,

TEMATY BIBLIJNE
XLI Kursy problemowe

oDkUPienie

Ewangelia Krzy
Goszenie Dobrej Nowiny Jezus rozdzielony z Ojcem

Ewangelia zbawienia . . . . . . . . . . . . . . .  Kor , Moc Boa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Kor ,


Dobra Nowina dla ubogich. . . . . . . . . . . . k , Krl ukrzyowany . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . J ,
Goszona przez prorokw . . . . . . . . . . . . . . .Rz , mier, ktra wstrzsna ziemi. . . . . .Mt ,
wiato dla pogan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Dz , Nioscy pokj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ef ,
Przed sdem za Dobr Nowin . . . . . . .Dz , Ogaszajcy zbawienie . . . . . . . . . . . . . . . . P ,
Goszona w mocy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  Tes ,

Przebaczenie Mesjasz
Bogosawiestwo prawdziwego Nadzieja dla caego stworzenia
przebaczenia

Kiedy przebacza?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Flm  Kto wikszy ni Dawid. . . . . . . . . . . . . . Mk ,


Ile przebacza?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Mt , rdo mioci. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Mt ,
Wadza odpuszczania grzechw. . . . . . . . Mk , rdo ycia wiecznego . . . . . . . . . . . . . . . .  J ,
Przebaczenie i posannictwo . . . . . . . . . . .J , Objawiajcy si uczniom . . . . . . . . . . . . . . Mt ,
Arcykapastwo Chrystusa . . . . . . . . . . . Hbr 0, Powszechny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . k ,
Przebaczenie i wdziczno . . . . . . . . . . . k ,

TEMATY BIBLIJNE
Kursy problemowe XLII

PrzywDCy DUChowi

Pawe Piotr
Waniejsze wydarzenia w jego yciu Waniejsze wydarzenia w jego yciu

Dramatyczne nawrcenie . . . . . . . . . . . . . . Dz , Rybak ludzi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .k ,


Poselstwo o wypenionych Przebysk zrozumienia . . . . . . . . . . . . . . . . . k ,
obietnicach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Dz , Zapowied przyszych losw . . . . . . . . .Mt ,
wiadectwo w wizieniu . . . . . . . . . . . . . .Flp , Porzucenie przyjaciela. . . . . . . . . . . . . . . Mk ,
Pokrzepianie wierzcych . . . . . . . . . . . .  Tes , Powrt do aski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .J ,
Wielkie dziea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dz 0, Kazanie w dniu Pidziesitnicy . . . . . . . Dz ,
Przed sdem za Dobr Nowin . . . . . . . . Dz , Porednik cudu wskrzeszenia. . . . . . . . . . Dz ,
Burzliwa podr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dz ,

TEMATY BIBLIJNE
ewangelia
WEDUG W. MATEUSZA

Autor: W tekcie pierwszej Ewangelii nie znajdziemy Czytania studium w grupie: tematy i czytania
imienia jej twrcy. Duga tradycja przypisuje autorstwo indywidualne
Mateuszowi. O samym Mateuszu wiadomo jednak niewie-
1,1-2,23 Anio ukazuje si Jzefowi 1,18-25
le poza tym, e by poborc podatkowym. Nalea wic
do grupy, do ktrej ludno Izraela paaa nienawici, 3,1-4,25 Chrzest i kuszenie Jezusa 3,13-4,11
poborcy pracowali bowiem dla Rzymian, a chcc si 5,1-6,34 Bogosawiestwa 5,1-12
wzbogaci, zabierali wicej, ni Rzym wymaga. Mateusz 7,1-9,34 Mdry i gupi budowniczy 7,24-29
bardzo si wic odrnia innych uczniw Jezusa. Uczeni 9,35-11,30 Wysanie uczniw 10,1-42
uwaaj jednak zwykle, e t Ewangeli spisa ucze
12,1-13,52 Przypowie o siewcy 13,1-23
apostow, korzystajc z ich wiadectw.
13,53-16,12 Chodzenie po wodzie 14,22-33
Czas powstania: Nie jest pewne, kiedy dokadnie osta- 16,13-17,27 Chrystus zdajcy na mier 16,13-28
teczny tekst zosta spisany. Prawdopodobnie nastpio 18,1-35 Nielitociwy suga 18,21-35
to w latach 7090 po Chr. 19,1-20,34 Robotnicy w winnicy 20,1-16
Tre: Jezus jako od dawna oczekiwany Mesjasz i na-
21,1-25,46 Przypowie o talentach 25,14-30
uczyciel-autorytet. 26,1-75 Aresztowanie Jezusa 26,47-56
27,1-28,20 Zmartwychwstanie Jezusa 28,1-20
Ewangelie synoptyczne. Wywodzcy si z greki przy-
miotnik synoptyczny oznacza postrzegalny jednoczenie. Terminem tym okrela si trzy pierwsze Ewangelie Ma-
teusza, Marka i ukasza relacjonujce te same wydarzenia z ycia Jezusa. Nie ulega wtpliwoci, e s one w pewnym
sensie pokrewne take pod wzgldem literackim. Natura tego pokrewiestwa jest nie do koca jasna, zazwyczaj
jednak uznaje si, e jako pierwsza powstaa Ewangelia Marka. Powody do takiego przekonania daje badaczom m. in.
to, e spord 105 fragmentw Ewangelii Marka wszystkie, z wyjtkiem czterech, znalazy si u Mateusza lub ukasza.
Mateusz wykorzysta ich a 93 (czyli prawie 90 proc.), czsto nie tylko opisujc to samo wydarzenie, ale w 51 proc.
przypadkw uywajc tych samych sw co Marek. Jednake u Mateusza i ukasza pojawia si okoo 200 wersetw,
ktrych nie znajdziemy u Marka. S to gwnie nauki Jezusa. Ewangelici mogli korzysta z ich zbioru.
Bez wzgldu na chronologi powstawania poszczeglnych Ewangelii, nie ulega wptliwoci, e koczc sporzdza-
nie swych relacji ich autorzy czynili to z myl o konkretnym celu. Kady wybiera pewne wydarzenia, a pomija inne,
tak aby stworzy opis dziejw Jezusa, ktry odpowiadaby potrzebom i zainteresowaniom konkretnych odbiorcw.
Marek pisa prawdopodobnie dla chrzecijan z Rzymu, cierpicych przeladowania za panowania Nerona, opowiada
wic o Jezusie cierpicym Sudze Boga. ukasz pisa o Synu Czowieczym, ktry przyszed, eby znale i ocali po-
trzebujcych i zagubionych. Mateusz pisa dla odbiorcy ydowskiego, opowiada wic o Jezusie-Krlu, Synu Dawida,
ktry przyszed, aby upomnie si o swj tron jako od dawna wyczekiwany Mesjasz.

Cechy charakterystyczne. Ewangelia Mateusza jest najbardziej ydowska ze wszystkich. Pisa j yd dla innych
ydw, aby przekona ich, e Jezus rzeczywicie jest Mesjaszem zapowiedzianym przez Pisma. Autor czsto cytuje
wic proroctwa Starego Testamentu, ktre wypeniy si w Jezusie. Okoo 16 razy uywa stwierdzenia: A wszystko to
stao si, aby wypeniy si pisma Prorokw.
Do najciekawszych znamion tekstu Mateusza naley jednak to, e cho w swoich zainteresowaniach jest on bardzo
ydowski, jego ksiga odkrywa uniwersalno Ewangelii Dobra Nowina jest przeznaczona dla wszystkich ludw. Ten
akcent pada ju na samym pocztku, kiedy nieydowscy mdrcy przynosz dary maemu Jezusowi i jest obecny a do
ostatniego rozdziau, w ktrym Jezus wysya uczniw, aby uczynili uczniami wszystkie narody.
Inn cech charakterystyczn jest wzmianka o Kociele (Mt to jedyna Ewangelia, w ktrej pojawia si sowoKoci),
a take uwagi o czasach ostatecznych powtrnym przyjciu Jezusa, kocu wiata i sdzie ostatecznym.

Budowa. Ewangelia Mateusza jest najbardziej uporzdkowan spord wszystkich czterech. Po czci wstpnej,
pozostay materia jest podzielony na pi blokw opowiada uoonych naprzemiennie z picioma blokami mw,
czyli nauczania. Mateusz koczy kady blok nauczania podobnym stwierdzeniem (por. 7,28; 11,1; 13,53; 19,1 i 26,1).
Wida wyranie, e nie jest to ukad przypadkowy.
Mt 1,1 Dobra Nowina Mateusz 

NA POCZTEK 1. Czy dobrze znasz


histori swojej rodziny? 2. Czy
wrd Twoich przodkw byy jakie czarne
1 Rodowd Jezusa Chrystusa, syna Dawida, syna Abrahama.
2
Abraham zrodzi Izaaka, a Izaak zrodzi Jakuba, a Jakub zrodzi
Jud i jego braci, 3 a Juda zrodzi Faresa i Zar z Tamar, a Fares zro-
owce? 3. Gdyby mia zaprojektowa herb dzi Ezroma, a Ezrom zrodzi Arama, 4 a Aram zrodzi Aminadaba,

swojego rodu, co by si na nim znalazo? a Aminadab zrodzi Naassona, a Naasson zrodzi Salmona, 5 a Sal-
mon zrodzi Booza z Rachab, a Booz zrodzi Jobeda z Rut, a Jobed
Obserwacja tekstu 1. Ile imion zrodzi Jessego, 6 a Jesse zrodzi Dawida, krla.
w rodowodzie Jezusa jeste w stanie A Dawid zrodzi Salomona z [ony] Uriasza, 7 a Salomon zrodzi
bez trudu zapamita? Czy mgby nada Roboama, a Roboam zrodzi Abiasza, a Abiasz zrodzi Azafa, 8 a Azaf
jedno z nich wasnemu synowi? 2. Dlaczego zrodzi Jozafata, a Jozafat zrodzi Jorama, a Joram zrodzi Ozjasza,
9
dla ydw istotne byo wyprowadzenie rodo- a Ozjasz zrodzi Joatama, a Joatam zrodzi Achaza, a Achaz zrodzi
wodu Jezusa a od Abrahama? 3. Jakich bo- Ezechiasza, 10 a Ezechiasz zrodzi Manassesa, a Manasses zrodzi
haterw ST rozpoznajesz w tym rodowodzie? Amosa, a Amos zrodzi Jozjasza, 11 a Jozjasz zrodzi Jechoniasza
Co pamitasz na ich temat? 4. Co autor stara i jego braci w czasie przesiedlenia babiloskiego.
12
si pokaza, umieszczajc w tym rodowodzie A po przesiedleniu babiloskim Jechoniasz zrodzi Salatiela,
rwnie cztery kobiety? 5. Jakie tytuy zosta- a Salatiel zrodzi Zorobabela, 13 a Zorobabel zrodzi Abiuda, a Ab-
y przypisane Jezusowi i jakie jest znaczenie iud zrodzi Eliakima, a Eliakim zrodzi Azora, 14 a Azor zrodzi
kadego z nich? 6. Jeli przeczytasz we Sadoka, a Sadok zrodzi Achima, a Achim zrodzi Eliuda, 15 a Eliud
wprowadzeniu akapit o autorze, dowiesz si, zrodzi Eleazara, a Eleazar zrodzi Mattana, a Mattan zrodzi Jakuba,
16
z jakiego rodowiska wywodzi si Mateusz: a Jakub zrodzi Jzefa, ma Maryi, z ktrej narodzi si Jezus,
by znienawidzonym przez swoich rodakw nazywany Chrystusem.
17
poborc podatkowym, zadawa si zgrzesz- Wszystkich zatem pokole [jest]: od Abrahama do Dawida
nikami. Kiedy wyda przyjcie dla swoich pokole czternacie, i od Dawida do przesiedlenia babiloskiego
przyjaci i zaprosi na nie take Jezusa. Jak pokole czternacie, i od przesiedlenia babiloskiego do Chrystusa
sdzisz, dlaczego napisa t Ewangeli i do pokole czternacie.
kogo w szczeglnoci j kierowa?

Do zastosowania 1. Jacy ludzie


odegrali wan rol w Twoim roz-
woju duchowym? 2. Jakie duchowe dziedzi-
ctwo przeje po swoich przodkach? 3. Co
wiesz na temat wiary swoich przodkw?
 Rodowd ten nie zawiera kompletnej listy potomkw.

1,1 Rodowd. Dla dzisiejszego czytelnika tomkiem Dawida, mia wielkie znaczenie nie nie-ydwkami i w kadej z nich, bd w ich
dziwne moe si wyda to, e Mateusz rozpo- tylko dla Mateusza (12,23; 15,22; 20,30-31; maestwach byo copodejrzanego. Poja-
czyna swoj Ewangeli wanie od dugiego 21,9.15), ale i dla caego pierwotnego Ko- wienie si wanie takiej grupy wrd przod-
spisu imion. A jednak ma to ogromne zna- cioa (Dz 2,29-36; Rz 1,3; 2 Tm 2,8; Ap 22,16). kw Mesjasza zaskakuje, zarazem jednak
czenie, jeli bdziemy pamita o tym, e pi- Syna Abrahama. Abraham by ojcem cae- zwraca uwag na to, e Bg dziaa w sposb
sa on do czytelnika ydowskiego. ydzi byli go narodu. Wywodzc pochodzenie Jezusa zaskakujcy. Tamar. Bya Kananejk, ktra
bardzo zainteresowani rodowodami, o czym od Abrahama, Mateusz wskazuje, e Jezus uwioda swego tecia Jud i skonia go
wiadcz liczne genealogie obecne w ST (np. by prawdziwym ydem. do wspycia. Z tego zwizku narodzili
Rdz 5,10; 11,10-32). Jezusa Chrystusa. So- si bliniacy Fares i Zara (Rdz 38). Rachab.
wo Chrystus funkcjonuje nieomal jak imi, 1,3-6 W wersetach tych wymienione s Bya nierzdnic, ktra pomoga zwiadow-
tymczasem oznacza ono Mesjasz, czyli Po- cztery kobiety Tamar, Rachab, Rut i ona com Jozuego, kiedy znaleli si w Jerychu
mazaniec. Chrystus to greckie okrelenie Uriasza. To zaskakujce, e w rodowodzie (Joz 2,1-21). Rut. Moabitka, ktra polubia
Mesjasza. Syna Dawida. Dawid by krlem znalazy si kobiety, poniewa wwczas po- yda imieniem Booz. Zostaje uwzgldniona
Izraela i wanie z jego rodu mia pochodzi chodzenia mczyzny nigdy nie wywodzo- w krlewskim rodowodzie, mimo e Pwt 23,3
Mesjasz. Fakt, e Jezus by prawowitym po- no od matki. Wszystkie cztery kobiety byy zabrania Moabitom udziau w zgromadze-
 Dobra Nowina Mateusz Mt 1,25


18
A z narodzeniem Jezusa Chrystusa byo tak: Gdy matka Jego, NA POCZTEK 1. Jakie jest pa-
Maryja, bya ju polubiona Jzefowi, okazaa si brzemienn za nieskie nazwisko Twojej matki?
spraw Ducha witego, zanim oboje si zeszli. 19 Jzef, jej m, Jak ma na imi Twj ojciec? 2. Kto wybra


poniewa by sprawiedliwy i chcia jej oszczdzi niesawy, postano- imi dla Ciebie?
wi skrycie j oddali. 20 Gdy ju to obmyli, anio Pana ukaza mu
si we nie i powiedzia: Jzefie, synu Dawida, nie bj si przyj Obserwacja tekstu 1. Czy my-
Maryi, twojej ony, bo Poczte w niej jest z Ducha witego. 21 Urodzi lisz, e Jzef wiedzia, co si wyda-
Syna i nazwiesz Go Imieniem Jezus, bo On wybawi swj lud z ich rzy, kiedy on i Maryja zostali sobie polu-
grzechw. 22 A to wszystko si stao, aby spenio si Sowo, wy- bieni? Co zrobiby na jego miejscu? 2. Co
powiedziane przez Pana poprzez proroka: 23 Oto dziewica pocznie uczyni Jzef, a czego nie, kiedy si obudzi
i urodzi Syna, i nazw Go Imieniem Emmanuel, to znaczy Bg ze snu? 3. Jak mylisz, co mg powiedzie
z nami. 24 Gdy Jzef wsta po tym nie, uczyni, jak mu nakaza rodzinie i znajomym? Jak Ty postpiby
anio Pana: przyj sw on. 25 I nie poznawa jej, nim urodzia w takiej sytuacji?


Syna. I nazwa Go Imieniem Jezus.
Do zastosowania 1. Czy Bg
 W jzyku Biblii zejciem si jest wsplne zamieszkanie oblubienicy i oblubieca obdarzy Ci kiedy snem doty-
po legalnym zawarciu zwizku maeskiego. czcym Twojego powoania i celu w yciu?
 Zdanie przyczynowe nawizuje do znaczenia imienia Jezus: Jahwe zbawieniem.
 Iz 7,14. Wyrazy i zdania cytowane ze Starego Testamentu tu i dalej drukowane s 2. Co robisz, aby speni swoje powoanie?
kursyw.
 Sowo poznawa oznacza tu intymne wspycie maonkw. Tym zdaniem
natchniony autor podkrela, e Maryja pozostaa dziewic a do narodzenia Jezusa,
nic natomiast nie mwi o czasie po narodzeniu. Uyta forma gramatyczna sugeruje,
e bya to sytuacja trwaa. Wedug obowizujcej interpretacji Kocioa katolickiego
i prawosawnego oraz uznanej tradycji Maryja pozostaa dziewic take po narodzeniu
Chrystusa.

niu Paskim. ona Uriasza. Dawid uwid ju za maestwo, cho nie doszo jeszcze odnotowuje jeszcze cztery inne przypadki,
Batszeb, przysz matk Salomona, i zasza do obcowania fizycznego) oraz zalubiny. kiedy to sny odegray kluczow rol w zwiz-
z nim w ci. Wtedy Dawid doprowadzi do wczesny zwizek Maryi i Jzefa znajdo- ku z narodzinami i w dziecistwie Jezusa
tego, e jej m Uriasz zgin w bitwie (2 Sm wa si w drugiej fazie. Okazaa si brze- (2,12.13.19.22). Synu Dawida. Anio nie po-
1112). Niewykluczone, e Batszeba bya mienn. W ST kar za obcowanie fizyczne zostawia wtpliwoci co do niezmiernie istot-
Izraelitk, cho jej m by Hetyt. z cudz narzeczon bya dla obojga mier nego zwizku czcego Jzefa z Dawidem.
przez ukamienowanie (Pwt 22,23-24). Tym Nie bj si przyj Maryi, twojej ony.
1,18-25 Mateusz i ukasz zanotowali rne razem jednak miao doj tylko do zerwa- Maestwo uwaano za zrealizowane, gdy
wydarzenia zwizane z narodzinami Jezusa. nia zarczyn. Za spraw Ducha witego. m zabiera narzeczon z domu jej rodzicw,
Jedynym i wsplnymi punktami s rola Ducha Zarwno Mateusz jak i ukasz daj jasno do gdzie mieszkaa podczas narzeczestwa, do
witego w zajciu Maryi w ci i jej relacja zrozumienia, e sprawc poczcia Jezusa wasnego domu.
z Jzefem. Mateusz nie opisuje samych naro- jest Duch wity (k 1,35).
dzin Jezusa, ale skupia si na towarzyszcych 1,21 Nazwiesz Go. Konieczne byo, aby to
im okolicznociach i ich znaczeniu. U ukasza 1,19 Jej m. Wedug prawa Jzef mia obo- Jzef nada imi Jezusowi i w ten sposb
Maryja jest osob pierwszoplanow, Mateusz wizek zerwa wizi z Maryj (Pwt 24,1). Jed- formalnie uzna Go za swego syna. Jezus.
skupia uwag na Jzefie, by moe z myl nak litujc si nad ni, postanowi nie robi Popularne imi. Jest to grecka forma he-
o podkreleniu prawnej wizi czcej Jezusa tego publicznie. Cho do zalubin jeszcze nie brajskiego imienia Jozue (Jehoszua, Jeszua),
z Jzefem i odparciu w ten sposb zarzutw, doszo, narzeczonych uwaano ju za ma oznaczajcego Jahwe zbawieniem. Imi
jakoby Jezus by dzieckiem nielubnym. i on. Skrycie. Do potajemnego zerwania Jezusa jest okreleniem Jego posannictwa.
zarczyn Jzef potrzebowaby tylko dwch On wybawi swj lud z ich grzechw. Jezus
1,18 Bya ju polubiona [] zanim obo- wiadkw. Oddali. Sowo to wskazuje na nie przychodzi jako bojownik pomazaniec
je si zeszli. Maestwo ydowskie w I wie- rozwd. W okresie narzeczestwa rozstanie Boy, ktry wypowiada wojn wczesnym
ku po Chr. zawierano w trzech etapach: zar- si byo moliwe, gdy ktrakolwiek ze stron ciemiycielom Izraela. Jego celem nie b-
czyny (nastpujce czsto ju wwczas, gdy chciaa zakoczy zwizek. dzie ustanowienie pastwa ydowskiego.
oboje byli jeszcze dziemi, aranowane zwy- Ma przynie wyzwolenie z problemu znacz-
kle przez swatk), narzeczestwo (okres jed- 1,20 We nie. Sny czsto byway Boym nie gbszego z grzechu.
nego roku, w ktrym par uwaano de facto sposobem objawiania si ludziom. Mateusz
Mt 2,1 Dobra Nowina Mateusz 

NA POCZTEK 1. Czy brae kiedy


udzia w jasekach? Jak grae
rol? 2. Jakie aromaty kojarz Ci si ze
2 A kiedy Jezus urodzi si w Betlejem, w Judei, za dni krla He-
roda, mdrcy przybyli ze Wschodu do Jerozolimy 2 i pytali:
Gdzie jest ten narodzony Krl Judejczykw? Zobaczylimy Jego

witami Boego Narodzenia? gwiazd na Wschodzie i przyszlimy odda Mu pokon. 3Kiedy


krl Herod dowiedzia si [o tym], przestraszy si, a za nim caa
Obserwacja tekstu 1. Co Jerozolima. 4 Zebrawszy wszystkich arcykapanw i uczonych tego
wiesz o pochodzeniu mdrcw ze ludu, pyta ich, gdzie si ma Mesjasz urodzi. 5 A oni mu powiedzieli:
Wschodu? Co wiesz o gwiedzie na Wscho- W Betlejem, w Judei. Tak bowiem jest zapisane przez proroka: 6 A Ty,
dzie? 2. Co kryje si za prob krla Heroda Betlejem, ziemio Judy, wcale nie najmniejsze jeste wrd gwnych
skierowan do mdrcw? 3. Czego z tej hi- [miast] Judy, bo z ciebie wyjdzie Przewodnik, ktry pa bdzie mj
storii dowiadujesz si o Jezusie? 4. Jak by lud, Izraela10.
7
si czu na miejscu Maryi w chwili przybycia Wtedy Herod przebiegle zaprosi mdrcw i wypyta ich sta-
mdrcw? 5. Jak dugo wedug Ciebie mu- rannie o czas pokazania si gwiazdy. 8 Odsyajc ich do Betlejem,
sieli podrowa Ci mdrcy-astrologowie powiedzia: Gdy tam przyjdziecie, dokadniej si zapytajcie o to
z odlegych krain, eby odszuka Jezusa? Dziecko i jeli znajdziecie, doniecie mi, abym i ja poszed odda
6. Co Twoim zdaniem mogli po swoim po- Mu pokon. 9 Po wysuchaniu krla odeszli. Wwczas gwiazda, ktr
wrocie powiedzie innym mdrcom? zobaczyli na Wschodzie, prowadzia ich dalej, a doszedszy stana

nad [miejscem], gdzie byo Dziecko. 10 Widok tej gwiazdy napeni


Do zastosowania 1. Jak prze ich bardzo wielk radoci. 11 Gdy weszli do mieszkania, zobaczyli
biegaj Twoje poszukiwania du- Dziecko z Maryj, Jego matk. Wtedy upadszy oddali Mu pokon,
chowej prawdy? Jeste na pocztku drogi, a po otwarciu swych szkatu zoyli Mu dary: zoto, kadzido i mirr.
12
w rodku, czy na jej kocu? 2. Co jestgwiaz- Potem, poniewa we nie zostali uprzedzeni, by nie wracali do
d, ktra pomoga Ci w poszukiwaniach? Heroda, inn drog odeszli do swego kraju.

 Herod Wielki by krlem Palestyny i kilku innych przylegych krain w latach 374 przed
Chr. A zatem Chrystus urodzi si w ostatnim lub przedostatnim roku jego panowania.
W pniejszym projekcie (VI w.) liczenia czasu od narodzenia si Chrystusa popeniono
bd, opniajc w rachubie to narodzenie o przynajmniej 4 lata. Ten bd trwa do dzi.
 Lub dos. magowie. Magami nazywano wtedy babiloskich i perskich kapanw,
biegych w naukach o ciaach niebieskich.
 Byo to jakie nadzwyczajne zjawisko na niebie.
 Chodzi o znawcw Pisma witego.
10 Por. Mi 5,1.

2,1-12 Tylko Mateusz podaje relacj z tych 2,8 Odda Mu pokon. Ze strony Heroda Ten cenny metal by pienidzem krlw.
wydarze, zapowiadajcych, e izraelski byy to sowa pene cynizmu, kontrastujce Kadzido. ywica o przyjemnym aromacie,
establishment (Herod i caa Jerozolima) ze szczerym uwielbieniem mdrcw (w. 11). palona podczas oddawania czci bstwu.
odrzuci Jezusa jako Mesjasza, podczas gdy Zezwalajc mdrcom na poszukiwania Kr- Mirr. Mirra ywica wykorzystywana do
nie-ydzi (mdrcy) oddadz Mu hod. la Judejczykw, Herod mia wiksze szanse, wyrobu pachnide i lekw, a take do balsa-
aby go odnale, ni gdyby uy w tym celu mowania zwok. Dary te symbolizuj cznie
2,1 Za dni krla Heroda. Herod Wielki swojego wojska. tosamo Jezusa jako Krla i Syna Boego,
by monarch przebiegym, a zarazem ok- ktry oddaje ycie za swj lud.
rutnym, z woli Rzymu panujcym w Judei. 2,11 Upadszy oddali Mu pokon. Pierw-
Wada t krain w latach 374 przed Chr. szymi ludmi, ktrzy oddali hod Jezusowi, 2,12-13 We nie [] we nie. Bg jeszcze
Mdrcy. Astrologowie-magowie, przybyli nie byli ydzi, co sugeruje, e Mesjasz przy- dwukrotnie objawia swoj wol poprzez
prawdopodobnie z Babilonu. szed nie tylko do nich, ale i do wszystkich sen, ogem w tym fragmencie Mt s wic
narodw. Przywdcy ydowscy wiedzieli, opisane trzy takie przypadki.
2, 2 Na Wschodzie. Sformuowanie to nale- gdzie naley szuka dziecka (w. 4-5), ale
aoby przetumaczy w chwili jej wzejcia, bynajmniej nie kwapili si do tego, mimo 2,13 Uciekaj. Herod zrozumiawszy, e go
co byoby nawizanem do Lb 24,17. Odda e Betlejem ley w odlegoci zaledwie ok. przechytrzono, mia rozpocz poszukiwania
Mu pokon. W tym kontekcie pokon ozna- 7 km od Jerozolimy. Zoyli Mu dary. Zo- dziecka i byby je znalaz, gdyby pozostao
cza zoenie hodu nalenego krlowi. enie darw to symbol poddastwa. Zoto. w Betlejem. Do Egiptu. W Egipcie byy due

You might also like