...

aby znali Ciebie,

jedynego prawdziwego Boga,
oraz Tego, ktrego posae,
Jezusa Chrystusa
 Redaktor naukowy serii
ks. prof. dr hab. Waldemar Chrostowski

Seria otrzymaa
Nagrod Stowarzyszenia Wydawcw Katolickich
FENIKS
 Imprimatur:
Za zgod Kurii Metropolitalnej Warszawskiej
z dnia 22.01.2008 Nr 248/NK/2008

Redakcja techniczna:
Magorzata Biegaska-Bartosiak

Korekta:
VARSOVIA

Projekt okadki i obwoluty:

Joanna Zonkiewicz

Publikacja dofinansowana przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyszego.

Copyright for the Polish edition 2008 by Oficyna Wydawnicza Vocatio.

All rights to the Polish edition reserved.
Wszelkie prawa do wydania polskiego zastrzeone.
Ksika, ani adna jej cz, nie moe by przedrukowywana
ani w jakikolwiek inny sposb reprodukowana czy powielana mechanicznie,
fotooptycznie, zapisywana elektronicznie lub magnetycznie,
ani odczytywana w rodkach publicznego przekazu
bez pisemnej zgody wydawcy.

W sprawie zezwole naley zwraca si do Oficyny Wydawniczej Vocatio

02-798 Warszawa, ul. Polnej Ry 1, e-mail: vocatio@vocatio.com.pl

Redakcja: fax (22) 648 63 82, tel. (22) 648 54 50,

Dzia handlowy: fax (22) 648 03 79, tel. (22) 648 03 78,
e-mail: handlowy@vocatio.com.pl

Ksigarnia Wysykowa Vocatio

02-798 Warszawa 78, skr. poczt. 54,
tel. (603) 861 952
e-mail: ksiegarnia@vocatio.com.pl
www.vocatio.com.pl

ISBN 978-83-7492-022-3
 Warszawa, dnia 27 czerwca 1997

Sowo wstpne
Napawa radoci fakt, e wierzcy coraz czciej i chtniej sigaj po Pismo wite. Zawiera
ono bowiem to, co Bg w swoim nieskoczonym miosierdziu zechcia objawi o sobie, i odkry-
wa najwaniejsze potrzeby i tsknoty czowieka. Czytanie i rozwaanie ksig witych zapewnia
wzrost ycia religijnego, odmienia na lepsze ludzkie postpowanie i ukazuje perspektywy wiecz-
noci. ywe bowiem jest sowo Boe, skuteczne i ostrzejsze ni wszelki miecz obosieczny, przeni-
kajce a do rozdzielenia duszy i ducha, staww i szpiku, zdolne osadzi pragnienia i myli serca
czytamy w Licie do Hebrajczykw (4,12).
Koci okazuje pomoc w trudnym zadaniu poznawania i rozumienia Biblii take przez pro-
mowanie rezultatw bada uczonych. Studiuj oni Pismo wite, objaniajc je jako sowo Boe
i ludzkie. W ostatnich latach zgodnie zaleceniem Soboru Watykaskiego II nastpi w tej dzie-
dzinie w Polsce znaczny postp. W nurt tych dokona wpisuje si Prymasowska Seria Biblijna,
obejmujca najbardziej fundamentalne pomoce niezbdne dla rzetelnych studiw biblijnych.
Mona ywi nadziej, e ksiki, ktre si w tej serii ukazuj, przyczyni si do dalszego po-
gbiania i upowszechniania rzetelnych bada biblijnych, a przez to do nowego oywienia dusz-
pasterstwa i duchowoci biblijnej. W ten sposb zwielokrotnia w Kociele bogosawione owoce
pragnienia poznawania i umiowania Trjjedynego Boga.

Jzef Kardyna Glemp

Prymas Polski
 PRYMASOWSKA SERIA BIBLIJNA
Redaktor naukowy serii: ks. prof. dr hab. Waldemar Chrostowski

1. Remigiusz Popowski SDB, Micha Wojciechowski (przek.), Grecko-polski Nowy

Testament. Wydanie interlinearne z kodami gramatycznymi. Warszawa 1994, 1995,
1996, 1997, 2000, 2003, 2005, 2006.
2. James B. Pritchard (red. nauk.), Waldemar Chrostowski (konsult. nauk. wyd. pol.),
Wielki atlas biblijny. Warszawa 1994, 1997, 2001.
3. Remigiusz Popowski SDB, Wielki sownik grecko-polski Nowego Testamentu.
Wydanie z pen lokalizacj greckich hase, kluczem polsko-greckim oraz indeksem
form czasownikowych. Warszawa 1994, 1995, 1997, 2006.
4. Jan Flis, Konkordancja Starego i Nowego Testamentu do Biblii Tysiclecia.
Warszawa 1991, 1997, 1999, 2004.
5. Bruce M. Metzger, Michael D. Coogan (red. nauk.), Waldemar Chrostowski (konsult.
wyd. pol.), Sownik wiedzy biblijnej. Warszawa 1996, 1997, 1999, 2004.
6. Micha Wojciechowski (przek. i oprac.), Synopsa czterech Ewangelii. Warszawa
1997, 1999, 2004.
7. Remigiusz Popowski SDB, Sownik grecko-polski Nowego Testamentu. Warszawa
1997, 1999, 2007.
8. Bruce Metzger, David Goldstein, John Ferguson (konsult. nauk.), Waldemar
Chrostowski (konsult. wyd. pol.), Wielkie wydarzenia czasw biblijnych. Warszawa
1998.
9. Paul J. Achtemeier (red. nauk.), Waldemar Chrostowski (konsult. nauk. 3. wyd.
pol.), Encyklopedia biblijna. Warszawa 1998, 1999, 2004.
10. Janusz Frankowski (red. nauk. i wstpy), Biblia w przekadzie ksidza Jakuba Wujka
z 1599 r. Transkrypcja typu ,,B oryginalnego tekstu z XVI w. i wstpy. Warszawa
1999, 2000, 2004.
11. Dan Bahat, Waldemar Chrostowski (oprac. wyd. pol.), Atlas biblijnej Jerozolimy.
Warszawa 1999, 2004.
12. Piotr Briks, Podrczny sownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego
Testamentu. Warszawa 1999, 2000.
13. Ryszard Rubinkiewicz SDB (oprac. i wstpy), Apokryfy Starego Testamentu.
Warszawa 1999, 2000, 2001, 2007.
14. Anna Kumirek (przek. i oprac.), Hebrajsko-polski Stary Testament Ksiga
Rodzaju. Wydanie interlinearne z kodami gramatycznymi, transkrypcj oraz
indeksem rdzeni. Warszawa 2000.
15. Remigiusz Popowski SDB (przek., wprow. i przypisy), Nowy Testament. Przekad
na Wielki Jubileusz Roku 2000. Warszawa 2000.
16. Craig S. Keener, Krzysztof Bardski, Waldemar Chrostowski (red. nauk. wyd. pol.),
Komentarz historyczno-kulturowy do Nowego Testamentu. Warszawa 2000.
17. Raymond E. Brown SS, Joseph A. Fitzmyer SJ, Roland E. Murphy OCarm
(red. nauk. wyd. oryg.), Waldemar Chrostowski (red. nauk. wyd. pol.), Katolicki
komentarz biblijny. Warszawa 2001, 2004.
18. Fritz Rienecker, Gerhard Maier, Waldemar Chrostowski (red. nauk. wyd. pol.)
Leksykon biblijny. Warszawa 2001.
19. Stanisaw Gdecki (przek. i oprac.) Grecko-acisko-polska synopsa do 1 i 2 Ksigi
Machabejskiej. Warszawa 2002.
20. Leland Ryken, James C. Wilhoit, Tremper Longman III (red.), Waldemar Chrostowski
(red. nauk. wyd. pol.), Sownik symboliki biblijnej. Warszawa 2003.
21. Bogusaw Wida, Sownik antropologii Nowego Testamentu. Warszawa 2003.
22. Anna Kumirek (oprac. i wstp), Hebrajsko-polski Stary Testament Picioksig.
Przekad interlinearny z kodami gramatycznymi, transliteracj oraz indeksem
rdzeni. Warszawa 2003.
23. David H. Stern, Komentarz ydowski do Nowego Testamentu. Warszawa 2004.
24. John H. Walton, Victor H. Matthews, Mark W. Chavalas, Waldemar Chrostowski
(red. nauk. wyd. pol.), Komentarz historyczno-kulturowy do Biblii Hebrajskiej.
Warszawa 2005.
25. R.J. Coggins, J.L. Houlden (red. nauk.), Waldemar Chrostowski (red. nauk. wyd.
pol.), Sownik hermeneutyki biblijnej. Warszawa 2005.
26. J.I. Packer, M.C. Tenney (red. nauk.), Waldemar Chrostowski (red. nauk. wyd. pol.),
Sownik ta Biblii. Warszawa 2007.
27. Anna Kumirek (oprac. i wstp), Hebrajsko-polski Stary Testament Prorocy.
Przekad interlinearny z kodami gramatycznymi, transliteracj oraz indeksem sw
hebrajskich. Warszawa 2008.
28. Remigiusz Popowski SDB (przekad NT), Lyman Coleman (red. marginaliw
i komentarzy), Nowy Testament dla moderatorw. Warszawa 2008.
29. Remigiusz Popowski SDB, Grecko-polski sownik syntagmatyczny Nowego
Testamentu, Warszawa 2008.
30. Ludwig Koehler, Walter Baumgartner, Johann Jakob Stamm, Wielki sownik
hebrajsko-polski Starego Testamentu z hasami aramejskimi. Warszawa 2008.
31. Micha Wojciechowski (przek. i wstp), Grecko-polski Stary Testament Ksigi
Greckie. Przekad interlinearny z kodami gramatycznymi i indeksem form
podstawowych. Warszawa 2008.
 PRZEDMOWA

Sowo syntagmatyczny pochodzi od greckiego czasownika sunta,ssw( stawiam razem, porzd-

kuj, urzdzam, organizuj. Na bazie tego leksemu staroytni Grecy stworzyli w procesie dery-
wacji sowotwrczej rzeczowniki su,ntaxij i su,ntagma) Z nich drugi, w poczeniu z morfemem
&taktiko,j( zapoyczony zosta przez wspczesne jzykoznawstwo, otrzymujc form przymiot-
nika syntagmatyczny. Formy su,ntaxij i su,ntagma maj w zasadzie te same znaczenia, z tym e
pierwotnie su,ntaxij oznaczao czynno dokonan, wtrnie wytwr czynnoci, su,ntagma nato-
miast raczej tylko wytwr czynnoci. Wedug semantyki morfologicznej obydwa oznaczaj
ustawienie razem, ustawienie obok siebie, w specjalistycznych natomiast adaptacjach maj
w zachowanej literaturze greckiej znaczenie bardziej konkretne: w jzyku wojskowym usta-
wienie (onierzy) w szyku (bojowym), szyk, w politycznym urzdzenie, organizacja (pa-
stwa), system, w kosmologicznym porzdek wiata, w muzykologicznym tonacja
(o ukadzie dwikw w tetrachordzie). Etymologia zatem wskazuje, e termin syntagmatycz-
ny moe mie tak desygnacj: zwizany z szykiem (czego), dotyczcy organizacji (czego),
dotyczcy (jakiego) systemu.
Staroytni jzykoznawcy greccy wprowadzili sowo su,ntaxij take do nazewnictwa grama-
tycznego. Dzi okrela si nim skadni, jako jeden z gwnych dziaw gramatyki, omawiajcy
budow zdania. U gramatykw greckich zakres jego desygnacji by szerszy ni w dzisiejszym j-
zykoznawstwie. Apollonios Dyskolos (II w. po Chr.), autor traktatu Peri. sunta,xewj( O skadni,
skadni nazywa najpierw sylab, gdy skada si z niepodzielnych (wedug niego) gosek, potem
take wyraz gdy skada si z sylab, i wreszcie zdanie gdy skada si z wyrazw (I 2). Rw-
noczenie definiuje on tame dwie doniose reguy skadni: 1. skadnia nie jest na adnym pozio-
mie przypadkowym splotem czstek (gosek w sylabie, sylab w wyrazie, wyrazw z zdaniu), lecz
kieruje si pewnym obowizujcym porzdkiem, kata. to. de,on; 2. spoiwem czcym wyrazy
w zdaniu jest nie ich forma, lecz ich znaczenie, nohto,n) Jak z sylab mwi skada si wyraz,
tak w wyniku waciwej konstrukcji znacze powstaje samodzielne zdanie1. Okrelenie waci-
wa konstrukcja znacze ma w wersji oryginalnej form katallhlo,thj nohtw/n( co wskazuje na
wzajemne definiowanie si wyrazw w zdaniu, na struktur jednostek semantycznych wzajem-
nie si okrelajcych. Sens zdania powstaje zatem wedug niego z uporzdkowanego splotu zna-
cze wyrazowych. w staroytny gramatyk nie doszed jeszcze do odkrycia, e wyrazy stanowi
konstrukcj znacze, stwarzan nie przez sylaby, lecz przez morfemy leksykalne i gramatycz-
ne, lecz mimo to jego niektre konstatacje wyprzedzaj o niemal dwa tysice lat tezy struktura-
lizmu jzykoznawczego. Sownik syntagmatyczny bdzie wedug jego pojcia skadni zdaniowej
sownikiem ukazujcym semantyczne powizania wyrazw w zdaniu. Na te zwizki w zdaniu
wskazuj w jzyku greckim morfemy fleksyjne wyrazw, wyraenia przyimkowe, przyswki,
a tylko w bardzo maym stopniu miejsce w poziomej kolejnoci czstek zdania.
Strukturalizm, ktrego prekursorami w lingwistyce byli Ferdinand de Saussure (18571913)
i Jan Baudouin de Courtenay (18451929), postrzega zdanie jako system relacji jednostek jzy-
kowych (morfemw, wyrazw, grup wyrazowych, czonw zdania), powizanych hierarchicznie
i stanowicych cao znaczeniow. Jedne z nich s okrelane, inne maj funkcj okrelajc.

1
Apollonios Dyskolos: O skadni, I 2; przek. M. Bednarski.
REMIGIUSZ POPOWSKI SDB X

Jednostki zdania tworz pewien cig linearny znakw, ich kolejno jednak w przypadku jzyka
greckiego i innych jzykw indoeuropejskich nie musi pokrywa si z logicznym nastpstwem
zalenoci semantycznych. Sownik syntagmatyczny pokazuje te zwizki semantyczne midzy
wyrazami niezalenie od ich kolejnoci w linearnym ukadzie tekstu.
F. de Saussure i jego nastpcy wyrniaj w strukturze jzyka o horyzontaln i o wertykal-
n. W metodzie analizy powiza horyzontalnych posuguj si modelem syntagmy (syntagma-
tu), wertykalnych modelem paradygmatu. Syntagma to zwizek przynajmniej dwch lub
wicej jednostek jzykowych, ktre tworz pewn cao znaczeniow. Syntagm moe by po-
jedynczy wyraz, jeli jest wyrazem zoonym przynajmniej z dwch morfemw (zarwno zoe-
nia sowotwrcze jak i sowotwrcze derywacje), np. uyty w Nowym Testamencie przymiotnik
av&ceir&o&poi,h&to&j (nie rk uczyniony), w ktrym kada czstka (morfem), z wyjtkiem spj-
ki kompozycyjnej &o&( ma swoj warto semantyczn i razem tworz zoon struktur seman-
temw (najmniejszych jednostek znaczeniowych), wzajemnie si definiujcych; albo derywowa-
ny rzecznik pra,k&twr( (sprawca, wykonawca), w ktrym zoon cao znaczeniow tworz
semantemy morfemu leksykalnego pra,k& i sowotwrczego &twr) Ale syntagm nazywaj struk-
turalici take grup wyrazow w zdaniu, zwykle zoon z dwch sw, z tym jednake zastrze-
eniem, e i one musz by spojone logicznie, choby w zdaniu nie stay obok siebie. Tu wyr-
nia si na przykad syntagm przydawkow, np. avga,ph avnupo,kritoj (mio nieobudna), wer-
baln (orzeczeniow), np. avga,ph plhqu,netai (mio wzrasta), adwerbialn, np. perissote,rwj
avgapa/n( (coraz bardziej kocha) itp. Praktycznie o syntagmatyczna, czyli horyzontalna, reali-
zuje si w zdaniu. Paradygmat natomiast w lingwistyce moe oznacza na przykad wzorzec de-
klinacji lub koniugacji bd te cao form fleksyjnych obowizujcych w danym jzyku w od-
mianie imion lub czasownikw, ale oznacza te pion potencjalnych substytucji kadego wyrazu
lub czonu w zdaniu. Substytucje te nie mog by dowolne, lecz musz si opiera na pewnej to-
samoci lub podobiestwie, zwaszcza semantycznym, odznacza si zdolnoci wystpowania
w tym samym kontekcie skadniowym, nalee do tej samej klasy wyrazw emocjonalnych itp.
Na przykad w zdaniu avgapw/ avdelfo,n (kocham brata) czasownik avgapw/ wchodzi na osi hory-
zontalnej w relacj syntagmatyczn z dopenieniem avdelfo,n( a rwnoczenie na osi wertykalnej
w relacj paradygmatyczn z innymi czasownikami okrelajcymi kochanie, np. file,w( ste,rgw(
evra,w( avspa,zomai) Te czasowniki z racji synonimicznoci mog by substytutami avgapa,w) Razem
stanowi o paradygmatyczn. Podobnie w zoonej strukturze jednego wyrazu mona dostrzec
relacje paradygmatyczne. Na przykad w przywoanym wyej rzeczowniku pra,ktwr morfem
&twr( ktry z tematem czasownikowym tworzy nazw sprawcy czynnoci, wchodzi w relacje pa-
radygmatyczne z innymi morfemami o tej samej lub podobnej funkcji semantycznej, np. z &thj
$&tou%( a morfem leksykalny prak& na przykad z morfemem poie&( gdy s synonimiczne.
Sownik syntagmatyczny Nowego Testamentu pokazuje semantyczne zwizki w wymiarze
skadni wyrazw wystpujcych we wszystkich ksigach i zdaniach Nowego Testamentu w wer-
sji oryginalnej, czyli greckiej. Z uoonych w porzdku alfabetycznym hase, cznie z imionami
wasnymi, wyczone s zaimki, spjniki, przyimki, rodzajniki, partykuy, a take te wyrazy sa-
modzielne, ktre w tekcie Biblii nie wchodz w zwizki syntaktyczne (jest ich bardzo niewiele).
Artykuy hasowe wyliczaj najpierw syntaktyczne okrelenia wyrazu hasowego, wystpujce na
osi horyzontalnej w Nowym Testamencie: dla rzeczownika wymienionego w hale jego wszyst-
kie przydawki i orzeczenia; dla czasownika jego dopenienia blisze, dalsze i okoliczniki.
Ta cz artykuw oznaczona jest symbolem P., gdy w niej wyraz hasowy ukazany jest jako
patiens syntaktyczno-semantycznego definiowania. W drugiej natomiast czci artykuu haso-
wego podaje si, co dane haso w strukturach skadniowych Nowego Testamentu okrela: dla
rzeczownika co okrelaj jego formy przypadkowe i uyte z nim wyraenia przyimkowe; dla
przymiotnika, liczebnika i przyswka czego s przydawk lub okolicznikiem; dla czasownika,
redukowanego w tej czci hase do formy trzeciej osoby liczby pojedynczej, wyliczone s jego
podmioty w zdaniach. Ta druga cz opracowania hase zaczyna si od symbolu A., agens, po-
niewa w niej haso jest czynne w definiowaniu podanych tam wyrazw. Brak okrele dla cz-
ci P. lub A. syngalizowany jest lini. Przymiotniki, liczebniki i przyswki z racji ich naturalnej
funkcji syntaktyczno-semantycznej posiadaj w swoich opracowaniach tylko cz drug, czyli
XI PRZEDMOWA

cz A., jeli jednak w jakim zdaniu Nowego Testamentu wystpuj w funkcji rzeczownika, to
znaczy, gdy s substantywizowane, maj rwnie cz pierwsz, czyli cz P. Syntagmy sub-
stantywizowanych imiesoww i bezokolicznikw wymienione s pod hasem tych czasownikw,
ktrych stanowi morfologiczn odmian. Sownik nie zawiera osobnych hase dla dosy cz-
stych w jzyku greckim, take w Biblii, substantywizacji wyrae przyimkowych, skadni accusa-
tivus cum infinitivo itp. Gdy wskazuje na to logiczna konieczno, zastpuje si tak substanty-
wizacj zaimkiem nieokrelonym, ale wystpujce w nich imiona czy czasowniki uwzgldnione
s w odpowiednich hasach. Bezokoliczniki i imiesowy s pod hasem czasownika, ktrego sta-
nowi odmian morfologiczn. Rwnowaniki zda (konstrukcje imiesowowe, genetivus abso-
lutus, accusativus cum infinitivo) traktowane s, jeli chodzi o ich wewntrzne powizania, tak
jak zdania z osobow form w orzeczeniu.
W przypadku jakiej elipsy w tekcie, przy podmiocie domylnym lub gdy zamiast rzeczow-
nika uyty jest jakikolwiek zaimek, opuszczony rzeczownik zastpowany jest zaimkiem tij(
kto, lub ti( co, wedug tego, czy oznacza osob, czy rzecz; tak samo brak jakiego innego
okrelenia w strukturze zdania, gdy to jest konieczne, zastpuje si zaimkiem nieokrelonym ti(
co. Od tej zasady stosowane s takie wyjtki: gdy domyln lub wskazan przez zaimek oso-
b jest Bg, wtedy uywa si rzeczownika qeo,j( Bg, gdy jest ni Duch wity wtedy pneu/ma(
Duch, a gdy Jezus Chrystus, Syn Boy, wtedy okrela si Go form Cristo,j( Chrystus (inne
natomiast imiona Chrystusa, jak na przykad VIhsou/j( Jezus, ui`o,j( Syn, a;nqrwpoj( Czo-
wiek, omwione s pod ich wasnymi hasami); domylny lub wskazany przez zaimek podmiot
czy dopenienie okrela si jego rzeczownikiem czy innym wyrazem, jeli wymieniony jest on
w innej czci danego zdania zoonego, choby znajdowa si w innym wierszu numerowanego
tekstu; pod hasem zawierajcym imi nadawcy listu (np. Pau/loj( Pawe, czy Pe,troj( Piotr)
umieszcza si wszystkie zwizki skadniowe tego imienia w caym licie, chocia w tekcie jest
ono czsto domylne lub tylko wskazywane przez zaimek; w elipsach orzeczenia w jakiej formie
sowa ei=nai( by, przywraca si to orzeczenie.
Okrelenia czasownikowe podaje si zawsze w formie trybu orzekajcego trzeciej osoby
liczby pojedynczej czasu teraniejszego bez wzgldu na to, w jakiej postaci wystpuj w tekcie.
Partyku ouv$k%( nie, przewanie opuszcza si, chyba e jej pominicie naruszaoby doktry-
n Nowego Testamentu, np. w orzeczeniach o Bogu. Orzeczniki podawane s po orzeczeniu
evsti$n%( jest. Rzeczowniki i inne imiona podawane s w liczbie pojedynczej, bez wzgldu na ich
form w tekcie, chyba e w ogle nie maj one w paradygmacie fleksyjnym liczby pojedynczej
lub podanie ich w liczbie pojedynczej naruszaoby sens tekstu. Podobnie, poza nielicznymi wy-
jtkami, okrelenia przymiotnikowe w stopniu wyszym lub najwyszym podaje si w stopniu
rwnym. Analityczne formy czasownikw, np. h=san poreuo,menoi( zamienia si na form osobo-
w: poreu,etai) Okrelenia warunkowe podaje si jako orzekajce. W drugiej czci artykuw,
w ktrej hasa s omawiane jako wyrazy okrelajce, orzeczniki po evsti$n%( jest, traktowane s
jak przydawki.
Numery hase s takie same jak w Wielkim sowniku grecko-polskim Nowego Testamentu2.
Luki w kolejnoci numerw spowodowane s, jak ju podano wyej, pominiciem w Sowniku
syntagmatycznym niesamodzielnych wyrazw.
W artykuach podane s po kadym wyrazie oznakowania wszystkich wystpie danego
okrelenia w ksigach Nowego Testamentu w kolejnoci ich ukadu kanonicznego. S to lokali-
zacje nie hasa, lecz wyrazu, przy ktrym dana lokalizacja jest umieszczona. Zdarza si bowiem,
e w tekcie haso wystpuje w innym wierszu ni okrelajcy je wyraz.
Przy hasach umieszczane s tylko ich znaczenia podstawowe bez niuansw kontekstowych
i w zasadzie bez synonimw. W przypadku polisemii kolejne znaczenia s numerowane i wyr-
nione podkreleniem, a dane syntagmatyczne i paradygmatyczne podawane s osobno dla ka-

2
Wielki sownik grecko-polski Nowego Testamentu. Wydanie z pen lokalizacj greckich hase, kluczem polsko-
-greckim oraz indeksem form czasownikowych. Warszawa 1994 (wyd. 2. 1995; wyd. 3. 1997; wyd. 4. popr. 2006).
REMIGIUSZ POPOWSKI SDB XII

dego znaczenia. Podkreleniem oznaczone s take rnice w funkcji gramatycznej przypadkw

lub form czasownika.
Sownik syntagmatyczny jest pierwszym w skali wiatowej tego rodzaju opracowaniem leksy-
ki Nowego Testamentu. Moe on by pomoc w badaniach czysto lingwistycznych, jak te moe
mie zastosowanie w teologii biblijnej, egzegetycznej, pragmatycznej lub pastoralnej, take
w homiletyce. Z punktu widzenia lingwistyki strukturalnej jego analizy wychodz poza zakres
okrelony przez tytu. Na materiale bowiem tekstw Nowego Testamentu pokazuje on nie tylko
wszystkie horyzontalne powizania poszczeglnych wyrazw to byoby wystarczajce dla spe-
nienia zada sownika syntagmatycznego, lecz wchodzi rwnie na parataktyczn o wypowiedzi
przez wymienianie dla uytych w Nowym Testamencie orzecze wszystkich ich podmiotw, dla
przydawek i przyswkw wszystkich wyrazw przez nie okrelanych, dla dopenie bliszych
i dalszych wszystkich orzecze przez nie dopenianych itd. To poszerzenie zakresu owocuje
wiksz ofert informacji dla studiw nad nauk i jzykiem Nowego Testamentu. Na przykad
pod hasem avgapa,w otrzymujemy w pierwszej czci informacj, e w tekstach Nowego Testa-
mentu przedmiotem mioci jest brat, wiat, ona, sprawiedliwo, chwaa, Koci, nard, ycie,
nieprzyjaciel, Bg, blini, ciao, ciemno, dziecko itd.; e miuje si mioci, jzykiem, sowem,
gorco, mao, bardzo, do koca, z serca, z duszy, czynem itd.; a w drugiej czci e miuje
grzesznik, m, czowiek, Bg, Jezus, Ojciec itd. Podana lokalizacja kadego wyrazu umoliwia
weryfikacj i dokadniejsz analiz okrelenia w tekcie.
Sownik opracowany zosta na nastpujcym krytycznym wydaniu: Novum Testamentum
Graece. Post Eberhard et Erwin Nestle editione vicesima septima revisa communiter ediderunt
Barbara et Kurt Aland, Johannes Karavidopoulos, Carlo M. Martini, Bruce M. Metzger. Appara-
tum criticum novis curis elaboraverunt Barbara et Kurt Aland una cum Instituto Studiorum
Textus Novi Testamenti Monasterii Westphaliae. 27. revidierte Aufl. Deutsche Bibelgesellschaft.
Stuttgart 1993. Nie uwzgldnia si w Sowniku obocznych lekcji tekstu.
Autor Sownika dzikuje przede wszystkim Bogu za to, e udzieli mu aski wieloletniej ana-
lizy i rozwaania Jego sowa, ktrego szata gramatyczna i stylistyczna pochodzi od redaktorw
poszczeglnych ksig Nowego Testamentu, ale elementy tej szaty spaja myl Boska. Wyraa te
autor wdziczno wielu ludziom, dziki ktrym to dzieo mogo by napisane i wydane dru-
kiem, a zwaszcza p. Herbertowi Myliwcowi, profesorowi Uniwersytetu Wrocawskiego, ktry
do tej pracy autora zachci i sownikowi zaproponowa tytu, a take profesorom Marianowi
Szarmachowi (Uniwersytet Mikoaja Kopernika) i Henrykowi Podbielskiemu (Katolicki Uni-
wersytet Lubelski Jana Pawa II) za przyjacielsk yczliwo i pozytywn ocen wydawnicz.
Specjalne podzikowanie skada autor dyrektorowi wydawnictwa Vocatio, panu Piotrowi
Wacawikowi, ktry nie tyle z racji zawodowych, co raczej z osobistej mioci do przekazanej
nam w ksigach Biblii nauki Boga powoa do istnienia Prymasowsk Seri Biblijn i swoim oso-
bistym zainteresowaniem pobudza autora do wytrwaoci w pracy nad tym Sownikiem.

Ks. prof. Remigiusz Popowski SDB

Lublin, w uroczysto Matki Boej Wspomoycielki Wiernych, 24.05.2007 r.
 SOWNIK
SYNTAGMATYCZNY
Nowego Testamentu
 A
VAarw,n [1], Aaron: VAbia, [6], Abiasz:
P.1 kalei/tai( jest powoywany przez Boga: Hbr 5,4; P. genna/|( rodzi kogo: Mt 1,7.
poiei/( czyni co: Dz 7,40. A. VAbia
VAbia,( Abiasza:
A. VAarw,n( Aarona: evfhmeri,a( zmiana: k 1,5;
quga,thr( crka: k 1,5; VAbia,( Abiasza:
VAbia
r`a,bdoj( laska: Hbr 9,4; genna/n( rodzi: Mt 1,7.
ta,xij( porzdek, sposb, wzr: Hbr 7,11; VAbiaqa,r [7], Abiatar:
VAarw,n( do Aarona, Aaronowi: P. avrciereu,j( arcykapan: Mk 2,26.
le,gein( mwi: Dz 7,40. A. evpV VAbiaqa,r( za czasw Abiatara:
avbarh,j( &e,j [3], nieciki, nieuciliwy: eivse,rcesqai( wchodzi: Mk 2,26.
P. ---------- VAbilhnh, [8], Abilena:
VAbilhnh
A. tij( kto: 2 Kor 11,9. P. ----------
avbba, [4], abba, ojciec: A. VAbilhnh/j( Abileny:
P. path,r( ojciec: Mk 14,36; Rz 8,15; Ga 4,6. tetraarcei/n( by tetrarch: k 3,1.
A. avbba,
ba( abba, ojcu: VAbiou,d [9], Abiud:
ei=nai( by: Mk 14,36. P. genna/|( rodzi kogo: Mt 1,13.
{Abel [5], Abel: A. VAbiou,d( Abiuda:
P. di,kaioj( sprawiedliwy: Mt 23,35; genna/n( rodzi: Mt 1,13.
av,poqnh|,skei( umiera: Hbr 11,4; VAbraa,m [10], Abraham:
evstin( jest: P. path,r( ojciec kogo: Mt 3,9; k 1,73; 3,8;
di,kaioj( sprawiedliwy: Hbr 11,4; 16,24.27.30; J 8,39.53.56; Dz 7,2; Rz 4,12.17;
lalei/( mwi: Hbr 11,4; 12,24; Hbr 7,10; Jk 2,21;
marturei/tai( otrzymuje wiadectwo: Hbr 11,4; patria,rchj( patriarcha: Hbr 7,4;
prosfe,rei( skada ofiar Bogu: Hbr 11,4. propa,twr( praojciec: Rz 4,1;
A. {Abel
{Abel( Abla: fi,loj( przyjaciel Boga: Jk 2,23;
ai-ma( krew: Mt 23,35; k 11,51; pisto,j( majcy wiar: Ga 3,9;
{Abel w porwnaniu z Ablem:
para. {Abel( ei-j( jeden: Hbr 11,12;
krei/tton( lepiej: Hbr 12,24. Qa,ra( Tarego syn: k 3,34;

1
Po symbolu P. podane s okrelenia wyrazu hasowego, wystpujce w Nowym Testamencie; po A. natomiast
wyrazy okrelane tame przez wyraz hasowy. Brak okrele dla czci P. lub A. oznaczony jest lini.
VAbraa,m
avgallia/tai( weseli si J 8,56;
avnade,cetai( otrzymuje co: Hbr 11,17;
avnafe,rei( skada na ofiar: Jk 2,21;
avpoqnh|,skei( umiera: J 8,52.53;
genna/|( rodzi kogo: Mt 1,2; Dz 7,8;
gi,netai( staje si, rodzi si: J 8,58;
gi,netai( staje si:
path,r( ojcem: Rz 4,18;
di,dwsin( daje co: Rz 4,20; Hbr 7,4;
dikaiou/tai( dostpuje usprawiedliwienia: Rz 4,2;
Jk 2,21;
evkde,cetai( oczekuje: Hbr 11,10;
evleei/( lituje si nad kim: k 16,24;
evndunamou/tai( umacnia si: Rz 4,20;
evxe,rcetai( wychodzi skd dokd: Dz 7,3.4;
Hbr 11,8;
evpitugca,nei( osiga co: Hbr 6,15;
e;rcetai( przychodzi, idzie: Hbr 11,8;
evstin( jest:
path,r( ojcem: Rz 4,11.12.17;
klhrono,moj( dziedzicem wiata: Rz 4,13;
e;n tini( w jakim miejscu, w jakim
stanie: Dz 7,2; Rz 4,10;
eu[ri,skei( znajduje, zyskuje co: Rz 4,1;
e;cei( ma co: Rz 4,2; Ga 4,22; Hbr 7,6;
kalei/tai( jest nazywany jakim imieniem:
Hbr 11,8; Jk 2,23;
katanoei/( zauwaa co: Rz 4,19;
kate,cei( obejmuje w posiadanie co: Dz 7,5;
katoikei/( zamieszkuje co; e;n tini( w jakim
miejscu: Dz 7,2.4; Hbr 11,9;
komi,zetai( odzyskuje kogo: Hbr 11,19;
lamba,nei( otrzymuje, bierze co: Rz 4,11; Hbr
11,8;
le,gei( mwi: k 16,25.29.31;
logi,zetai( uwaa, myli sobie: Hbr 11,19;
makroqumei/( cierpliwie czeka: Hbr 6,15;
me,llei( ma co zrobi: Hbr 11,8;
meri,zei( przydziela co: Hbr 7,2;
nekrou/tai( obumiera: Hbr 11,12;
o`ra|/( widzi co: J 8,56;
paroikei/( przesiedla si dokd: Hbr 11,9;
peira,zetai( jest wystawiany na prb: Hbr
11,17;
pe,mpei( posya kogo: k 16,24.27;
perite,mnei( dokonuje obrzezania kogo: Dz 7,8;
pisteu,ei( wierzy: Rz 4,3.17.18; Ga 3,6; Jk 2,23;
plhroforei/tai( jest przekonany: Rz 4,21;
prosfe,rei( skada w ofierze: Hbr 11,17;
u`pakou,ei( jest posuszny: Hbr 11,8;
u`pa,rcei( jest:
e`katontaeth,j( stuletni: Rz 4,19;
u`postre,fei( wraca: Hbr 7,1;
16
cai,rei( raduje si: J 8,56;
wvnei/tai( kupuje co: Dz 7,16;
ouv diakri,netai( nie waha si: Rz 4,20;
ouv poiei/( nie czyni czego: J 8,40;
ouvk avs, qenei/( nie jest saby w czym: Rz 4,19;
ouvk evpi,statai( nie wie czego: Hbr 11,8.
A. path,r( ojciec: J 8,53; Dz 7,2; Rz 4,12;
VAbraa,m( Abrahama:
ge,noj( rd: Dz 13,26;
gh/( ziemia: Dz 7,3;
e;rgon( uczynek, czyn: J 8,39; Jk 2,22;
euvlogi,a( bogosawiestwo: Ga 3,14;
qeo,j( Bg: Mt 22,32; Mk 12,26; k 20,37;
Dz 3,13; 7,32;
quga,thr( crka: k 13,16;
VIsaa,k( Izaak: k 3,34;
ko,lpoj( ono: k 16,22.23;
ovsfu/j( biodra, ldwie: Hbr 7,5;
path,r( ojciec: Dz 7,4;
pi,stij( wiara: Rz 4,16;
spe,rma( potomek, potomstwo: k 1,55;
J 8,33.37; Dz 3,25; 7,5.6; Rz 4,13.18;
9,7; 11,1; 2 Kor 11,22; Ga 3,16.29;
Hbr 2,16;
sugge,neia( rodzina, rd: Dz 7,3;
sw/ma( ciao: Rz 4,19;
te,knon( dziecko: J 8,39; Rz 9,7;
ui`o,j( syn: Mt 1,1; k 19,9; Ga 3,7;
Jk 2,21;
VAbraa,m( dla Abrahama, Abrahamowi:
deiknu,nai( pokazywa: Dz 7,3;
dido,nai( dawa: Dz 7,5.8;
evgei,rein( wzbudza: Mt 3,9; k 3,8;
ei=nai( by: Dz 7,5; Rz 4,13;
evpagge,llesqai( obiecywa: Hbr 6,13;
kalei/sqai( by powoywanym: Rz 9,7;
Hbr 11,18;
lalei/n( mwi: k 1,55;
le,gesqai( by mwionym, by wypowia-
danym: Ga 3,16;
logi,zesqai( by liczonym, by wpisywa-
nym na rachunek: Rz 4,3.9.10.22.23;
Ga 3,6; Jk 2,23;
o`mologei/n( obiecywa, przyrzeka: Dz 7,17;
o`ra/sqai( dawa si widzie: Dz 7,2;
proeuaggeli,zesqai( wczeniej gosi dob-
r nowin: Ga 3,8;
sunanta/n( wychodzi naprzeciw: Hbr 7,1;
u`pakou,ein( by posusznym: 1 P 3,6;
cari,zesqai( okazywa si askawym:
Ga 3,18;
VAbraa,m( Abrahama:
dekatou/n( obarcza dziesicin: Hbr 7,6;
17
evrwta/n( prosi: k 16,27;
euvlogei/n( bogosawi: Hbr 6,14; 7,1.6;
e;cein( mie: Mt 3,9; k 3,8;
kalei/n( nazywa: 1 P 3,6;
metoiki,zein( przesiedla: Dz 7,4;
o`ra/n( widzie: k 13,28; 16,23; J 8,57;
plhqu,nein( rozmnaa: Hbr 6,14;
tiqe,nai( ustanawia: Rz 4,17;
avpo. VAbraa,m( od Abrahama:
ei=nai( by: Mt 1,17;
diV VAbraa,m( za porednictwem Abrahama:
gra,fesqai( by pisanym: Rz 4,23;
diV VAbraa,m( ze wzgldu na Abrahama:
dekatou/sqai( skada dziesicin: Hbr 7,9;
evn VAbraa,m( w Abrahamie:
evneulogei/sqai( otrzymywa bogosawie-
stwo: Ga 3,8;
evpideiknu,nai( okazywa: Hbr 6,17;
meta. VAbraa,m( z Abrahamem:
avnakli,nesqai( zasiada do posiku:
Mt 8,11;
meta. VAbraa,m( po Abrahamie:
dido,nai( dawa: Dz 7,5;
tinoj midzy Abrahamem
metaxu. VAbraa.m kai, tinoj(
a kim:
sthri,zesqai( by ustawianym, by utwier-
dzanym: k 16,26;
pro.j VAbraa,m( wobec Abrahama, do Abraha-
ma:
diapera/n( przeprawia si: k 16,26;
le,gein( mwi: Dz 3,25; 7,3;
ovmnu,ein( przysiga: k 1,73;
su.n VAbraa,m( z Abrahamem:
euvlogei/sqai( otrzymywa bogosawie-
stwo: Ga 3,9.
a;bussoj [11], otcha, przepa, czelu:
P. ----------
A. avbu,ssou(
sou czeluci:
a;ggeloj( anio: Ap 9,11;
klei,j( rygiel, klucz: Ap 20,1;
fre,ar( szyb, d, jama: Ap 9,1.2;
usson do czeluci:
eivj a;busson(
avpe,rcesqai( odchodzi: k 8,31;
ba,llein( rzuca: Ap 20,3;
katabai,nein( schodzi: Rz 10,7;
sou z czeluci:
evx avbu,ssou(
avnabai,nein( wychodzi: Ap 11,7; 17,8.
{Agaboj [12], Agabos:
P. profh,thj( prorok: Dz 21,10;
ai;rei( bierze co: Dz 21,11;
avni,statai( powstaje: Dz 11,28;
dei/( wie: Dz 21,11;
e;rcetai( przychodzi: Dz 21,11;
avgaqo,j
kate,rcetai( przychodzi: Dz 21,10;
le,gei( mwi: Dz 21,11;
shmai,nei( przepowiada: Dz 11,28.
A. tij( kto: Dz 11,28; 21,10.
avgaqoerge,w [13], dobrze czyni, wywiadcza
dobro:
P. ----------
A. avgaqoergei/
aqoergei( wywiadcza dobro:
tij( kto: 1 Tm 6,17.
avgaqopoie,w [14], dobrze czyni:
P. evcqrou,j( nieprzyjacioom: k 6,35;
avgaqopoiou/ntaj( dobrze czynicym: k 6,33;
tina( jakiemu czowiekowi: k 6,33;
avgaqopoiei/n( dobrze czyni:
e;xestin( wolno: k 6,9;
avgaqopoiw/n( dobrze czynicy:
evstin( jest z Boga: 3 J 11;
pa,scei( cierpi: 1 P 3,17.
A. avgaqopoiei/
aqopoiei( dobrze czyni:
tij( kto: k 6,33.35; 1 P 2,15.20; 3,6.17;
3 J 11;
avgaqopoiei/n( dobrze czyni:
e;xestin( jest wolno: k 6,9.
avgaqopoii?,a [15], czynienie dobra:
P. ----------
A. evn avgaqopoii?,a( w czynieniu dobra:
parati,qesqai( przedstawia, powierza:
1 P 4,19.
avgaqopoio,j( &o,n [16], czynicy dobro:
P. ----------
A. o` avgaqopoio,j( czynicy dobro:
avgaqopoiou/( czynicego dobro:
e;painoj( pochwaa: 1 P 2,14.
avgaqo,j( &h,( &o,n [17], dobry:
P. to. avvgaqo,n( dobro:
tinoj( jakiego czowieka: k 16,25;
Rz 14,16;
pa/j( kade: Ga 6,6; Flm 6; Hbr 13,21;
geno,menon( powstajce: Hbr 9,11;
me,llon( przysze: Hbr 10,1;
gi,netai( staje si dla kogo powodem
mierci: Rz 7,13;
e;rcetai( nastaje: Rz 3,8;
evstin( jest:
ti( czym: Rz 12,2;
kata. e`kou,sion( z dobrej woli: Flm 14;
mh.. kata. avna,gkhn( nie z przymusu:
Flm 14;
oivkei/( mieszka w kim: Rz 7,18;
eivj Cristo,n( dla Chrystusa: Flm 6;
e;n tini( w jakim czowieku: Flm 6.
A. avnastrofh,( sposb ycia, postpowanie:
1 P 3,16;
avgaqo,j
avnh,r( m: k 23,50; Dz 11,24;
a;nqrwpoj( czowiek: Mt 12,35; k 6,45;
gh/( ziemia: k 8,8;
de,ndron( drzewo: Mt 7,17.18;
despo,thj( pan: 1 P 2,18;
dida,skaloj( nauczyciel: Mk 10,17; k 18,18;
do,ma( dar: Mt 7,11; k 11,13;
do,sij( obdarowanie, dar: Jk 1,17;
dou/loj( niewolnik, suga: Mt 25,21.23; k 19,17;
evlpi,j( nadzieja: 2 Tes 2,16;
evntolh,( przykazanie: Rz 7,12;
e;rgon( uczynek, czyn: Dz 9,36; Rz 2,7; 13,3;
2 Kor 9,8; Ef 2,10; Flp 1,6; Kol 1,10;
2 Tes 2,17; 1 Tm 2,10; 5,10; 2 Tm 2,21; 3,17;
Tt 1,16; 3,1;
h`me,ra( dzie: 1 P 3,10;
qeo,j( Bg: Mk 10,18; k 18,19;
qhsauro,j( skarb: Mt 12,35; k 6,45;
kardi,a( serce: k 8,15;
karpo,j( plon, owoc: Jk 3,17;
lo,goj( sowo: Ef 4,29; 2 Tes 2,17;
meri,j( cz, czstka: k 10,42;
mnei,a( wspomnienie: 1 Tes 3,6;
pi,stij( wierno, wiara: Tt 2,10;
sunei,dhsij( sumienie: Dz 23,1; 1 Tm 1,5.19;
1 P 3,16.21;
Cristo,j( Chrystus: Mk 10,18; k 18,19;
J 7,12;
ti( co: Mt 19,16; Rz 12,2;
tij( kto: Mt 19,17; 20,15; Mk 10,18; k 18,19;
Tt 2,4;
o` avgaqo,j( dobry:
avgaqo,n( dobrego:
suna,gein( zbiera: Mt 22,10;
aqou( na dobrego:
evpV avgaqou/
avnate,llein( powodowa wschodze-
nie, podnosi: Mt 5,45;
u`pe.r avgaqou/( za dobrego:
avpoqnh,|skein( umiera: Rz 5,7;
to. avgaqo,n( dobro, dobra rzecz:
aqou( a. dobra:
avgaqou/
avrciereu,j( arcykapan: Hbr 9,11;
evpi,gnwsij( poznanie: Flm 6;
zhlwth,j( entuzjasta: 1 P 3,13;
skia,( cie: Hbr 10,1;
b. dobrem:
evmpimpla,nai( napenia: k 1,53;
aqw|( do dobra:
avgaqw/
kolla/sqai( lgn, przycza si: avgalli,asij [20], rozweselenie si, rado:
Rz 12,9;
avgaqo,n( dobr rzecz, dobro:
avpolamba,nein( otrzymywa, odbiera:
k 16,25;
18
dido,nai( dawa: Mt 7,11;
diw,kein( ubiega si, ciga: 1 Tes
5,15;
evkba,llein( wydawa, wydobywa:
Mt 12,35;
evrga,zesqai( czyni: Rz 2,10; Ga 6,10;
Ef 4,28;
euvaggeli,zesqai( zwiastowa: Rz 10,15;
e;cein( mie: k 12,19;
komi,zesqai( otrzymywa: Ef 6,8;
mimei/sqai( naladowa: 3 J 11;
lalei/n( mwi: Mt 12,34;
poiei/n( robi, czyni: Mk 3,4; J 5,29;
Rz 7,19; 13,3; Ef 6,8.9; 1 P 3,11;
pra,ssein( czyni: Rz 9,11; 2 Kor
5,10;
profe,rein( wynosi, wydobywa: k
6,45;
suna,gein( zbiera, gromadzi: k
12,18;
diV avgaqou/( przez dobro, z powodu dobra:
katerga,zesqai( sprawia: Rz 7,13;
eivj avgaqo,n( dla dobra, ku dobru:
avre,skein( przypodoba si: Rz 15,2;
ei=nai( by: Rz 13,4; 16,19;
sunergei/n( wspdziaa: Rz 8,28;
evn avgaqw/|( dobrem, w dobru:
katarati,zein( czyni dojrzaym:
Hbr 13,21;
koinwnei/n( dawa udzia: Ga 6,6;
nika/n( zwycia: Rz 12,21;
aqou( w sprawie dobra, o dobro:
peri. avgaqou/
evrwta/n( pyta: Mt 19,17.
avgaqourge,w [18], dobrze czyni, wywiadcza dobro:
P. ----------
A. avgaqourgei/( wywiadcza dobro:
qeo,j( Bg: Dz 14,17.
avgaqwsu,nh [19], dobro:
P. pa/sa( wszelka: Ef 5,9;
evstin( jest:
karpo,j( owocem ducha: Ga 5,22.
A. avgaqwsu,nhj(hj dobroci:
euvdoki,a( pragnienie, wola: 2 Tes 1,11;
mesto,j( peny: Rz 15,14;
evn avgaqwsu,nh|h( w dobroci:
ei=nai( by: Ef 5,9;
katV avgaqwsu,nhj( hj przeciwko dobroci:
ei=nai( by: Ga 5,23.
P. evstin( jest:
tini( dla jakiego czowieka: k 1,14.
A. avgallia,sewj(
ewj radoci:
e;laion( olejek: Hbr 1,9;
19
evn avgallia,sei(ei w radoci:
i`sta,nai( stawia, umieszcza: Jud 24;
metalamba,nein( przyjmowa: Dz 2,46;
skirta/n( podskakiwa: k 1,44.
avgallia,w [21], weseli si, radowa si:
P. cara|/( radoci: 1 P 1,8;
panoikei,( z caym domem: Dz 16,34;
evn auvth|/ th|/ w[ra|( w owej godzinie: k 10,21;
evn pneu,mati( w Duchu witym: k 10,21;
evn fwti,( wiatem czyim: J 5,35;
e;n tini( z jakiego powodu: 1 P 1,6;
evpi. qew/|( z powodu Boga: k 1,47;
pro.j w[ran( na krtki czas: J 5,35;
zdanie z i[na: J 8,56;
zdanie z o[ti: Mt 5,12.
A. avgallia/tai(ai weseli si, raduje si:
VAbraa,m( Abraham: J 8,56;
glw/ssa( jzyk: Dz 2,26;
pneu/ma( duch: k 1,47;
Cristo,j( Chrystus: k 10,21;
tij( kto: Mt 5,12; Dz 16,34; 1 P 1,6.8;
4,13; Ap 19,7;
qai weseli si, radowa si:
avgallia/sqai(
qe,lein( chcie: J 5,35.
a;gamoj( &on [22], niezalubiony:
P. o` a;gamoj(
amoj niezalubiony:
merimna|/( troszczy si o sprawy Boga:
1 Kor 7,32.
A. gunh,( kobieta: 1 Kor 7,34;
amoj niezalubionym:
a;gamoj(
me,nein( pozostawa: 1 Kor 7,11;
amoj niezalubiony:
o` a;gamoj(
w( niezalubionemu:
avga,mw|
ei=nai( by: 1 Kor 7,8;
le,gein( mwi: 1 Kor 7,8.
avganakte,w [23], oburza si:
P. peri, tinoj( na jakiego czowieka: Mt 20,24;
Mk 10,41;
pro,j tina( wobec kogo: Mk 14,4;
zdanie z o[ti: k 13,14.
A. avganaktei/
anaktei( oburza si:
avrciereu,j( arcykapan: Mt 21,15;
avrcisuna,gwgoj( przeoony synagogi:
k 13,14;
grammateu,j( uczony w Pimie: Mt 21,15;
VIhsou/j( Jezus: Mk 10,14;
maqhth,j( ucze: Mt 26,8;
tij( kto: Mt 20,24; Mk 14,4;
avganaktei/n( oburza si:
a;rcesqai( zaczyna: Mk 10,41.
avgana,kthsij [24], oburzenie:
P. ----------
A. avgana,kthsin(
thsin oburzenie:
avgapa,w
katerga,zesqai( wywoywa: 2 Kor 7,11.
avgapa,w [25], kocha, miowa:
P. avga,phn( mioci (figura etymologica): J 17,26;
Ef 2,4;
avdelfo,n( brata (= bliniego): 1 J 2,10; 3,10.14;
4,20.21;
avdelfo,thta( braci: 1 P 2,17;
aivw/na( wiat doczesny: 2 Tm 4,10;
avspasmo,n( pozdrowienie: k 11,43;
gunai/ka( on swoj: Ef 5,25.28.33; Kol 3,19;
dikaiosu,nhn( sprawiedliwo: Hbr 1,9;
do,xan( chwa: J 12,43;
evkklhsi,an( Koci: Ef 5,25;
evpifa,neian( objawienie si Chrystusa: 2 Tm 4,8;
zwh,n( ycie: 1 P 3,10;
e;qnoj( nard: k 7,5;
evcqro,n( nieprzyjaciela: Mt 5,44; k 6,27.35;
qeo,n( Boga: Rz 8,28; 1 Kor 2,9; 8,3; Jk 1,12;
2,5; 1 J 4,10.20.21; 5,2;
ko,smon( wiat: J 3,16; 1 J 2,15;
ku,rion( Pana: Mt 22,37; Mk 12,30.33; k
10,27; Ef 6,24;
misqo,n( zapat za niesprawiedliwo: 2 P 2,15;
pate,ra( Ojca: J 14,31;
plhsi,on( bliniego: Mt 5,43; 19,19; 22,39;
Mk 12,31.33; k 10,27; Rz 13,9; Ga 5,14;
Jk 2,8;
prwtokaqedri,an( pierwsze miejsce: k 11,43;
sko,toj( ciemno: J 3,19;
sw/ma( ciao swoje: Ef 5,28;
te,knon( dziecko Boga: 1 J 5,2;
ui`o,n( Syna: J 3,35; 10,17; 15,9; 17,23.24.26;
Cristo,n( Chrystusa: J 8,42; 14,15.21.23.24.28;
21,15.16; 1 P 1,8;
fw/j( wiato: J 3,19;
yuch,n( dusz swoj: Ap 12,11;
avllh,louj( jedni drugich: J 13,34; 15,12.17;
Rz 13,8; 1 Tes 4,9; 1 P 1,22; 1 J 3,11.23; 4,7;
1 J 4,11.12; 2 J 5;
e`auto,n( siebie samego: Ef 5,28;
e[teron( drugiego czowieka: Rz 13,8;
tina( jakiego czowieka: Mt 5,46; 6,24;
Mk 10,21; k 6,32; 7,42; 16,13; J 11,5;
13,1.23.34; 14,21.23; 15,9.12; 17,23; 19,26;
21,7.20; Rz 8,37; 9,13.25; 2 Kor 9,7; 11,11;
12,15; Ga 2,20; Ef 2,4; 5,2; 2 Tes 2,16; Hbr 12,6;
1 J 4,10.11.19; 2 J 1; 3 J 1; Ap 1,5; 3,9;
avgapw/nta( miujcego: Mt 5,46; k 6,32;
gegennhme,non( Zrodzonego z Ojca: 1 J 5,1;
gennh,santa( Tego, ktry zrodzi: 1 J 5,1;
ta. evn tw|/ ko,smw|( to, co na wiecie: 1 J 2,15;
glw,ssh|( jzykiem: 1 J 3,18;
lo,gw|( sowem: 1 J 3,18;
avgapa,w
prw/toj( jako pierwszy: 1 J 4,19;
evktenw/j( gorco: 1 P 1,22;
h-sson( mniej: 2 Kor 12,15;
kaqw,j( tak jak kto, jak kogo, jak jest naka-
zane: J 13,34; 15,9.12; 17,23; Ef 5,2.25; 1 J 3,23; A. avgapa/
ma/llon( bardziej: J 3,19; 12,43;
ovli,gon( mao: k 7,47;
ou[twj( tak: J 3,16; Ef 5,28.33; 1 J 4,11;
perissote,rwj( coraz bardziej: 2 Kor 12,15;
plei/on( wicej: k 7,42;
ple,on( wicej: J 21,15;
polu,( bardzo: k 7,47;
w`j( jak siebie samego: Mt 19,19; 22,39; Mk
12,31.33; k 10,27; Rz 13,9; Ga 5,14; Ef 5,33;
Jk 2,8;
w`j( jak co: Ef 5,28;
a;cri qana,tou( a do mierci: Ap 12,11;
eivj te,loj( do koca: J 13,1;
evk dianoi,aj( umysem caym: Mk 12,30;
evk kardi,aj( z serca caego; z serca czystego:
Mk 12,30.33; k 10,27; 1 P 1,22;
evk sune,sewj( umysem caym: Mk 12,33;
evk yuch/j( z duszy caej: Mk 12,30;
evn avlhqei,a|( prawd; w prawdzie; prawdziwie:
1 J 3,18; 2 J 1; 3 J 1;
evn avfqarsi,a|( w nieskazitelnoci: Ef 6,24;
evn dianoi,a|( umysem caym: Mt 22,37; k
10,27;
evn e;rgw|( czynem: 1 J 3,18;
evn ivscu,i?( moc ca: k 10,27;
evn kardi,a|( sercem caym: Mt 22,37;
evn yuch|/( dusz ca: Mt 22,37; k 10,27; o` avgapw/n( miujcy:
evx ivscu,oj( moc ca: Mk 12,30.33;
pro. katabolh.j( przed zaoeniem wiata:
J 17,24;
zdanie z o[ti: 1 J 4,7.19;
to. avgapa/n( miowanie, mio:
evstin( jest:
perisso,teron( wiksze od innych rzeczy:
Mk 12,33;
o` avgapw/n( miujcy:
avgapa/(| miuje brata, miujc Boga: 1 J 4,21;
Syna Boego, miujc Ojca: 1 J 5,1;
genna/tai,( rodzi si z Boga: 1 J 4,7;
ginw,skei( poznaje Boga: 1 J 4,7;
me,nei( trwa w wiatoci: 1 J 2,10;
o` hvgaphme,noj( oj umiowany:
evn qew/|( w Bogu: Jud 1;
o` mh. avgapw/n( nie miujcy:
me,nei( trwa w mierci: 1 J 3,14;
ouv du,natai( nie moe miowa Boga,
nie miujc brata: 1 J 4,20;
ouvk e;gnw( nie zna Boga: 1 J 4,8;
20
qai by miowanym:
avgapa/sqai(
u`po. qeou/( przez Boga: 1 Tes 1,4;
u`po. kuri,ou( przez Pana: 2 Tes 2,13;
u`po. patro,j( przez Ojca: J 14,21.
apa|( kocha, miuje:
a`martwlo,j( grzesznik: k 6,32;
avnh,r( m: Ef 5,25.28.33; Kol 3,19;
a;nqrwpoj( czowiek: J 3,19;
Dhma/j( Demas: 2 Tm 4,10;
qeo,j( Bg: J 3,16; Rz 8,37; 9,13; 2 Kor
9,7; Ef 2,4; 2 Tes 2,16; 1 J 4,10.11.19;
VIhsou/j( Jezus: Mk 10,21; J 11,5; 13,1.23;
19,26; 21,7.20;
VIsrah,l( Izrael: Mk 12,29.31;
ku,rioj( Pan: Hbr 12,6;
path,r( Ojciec: J 3,35; 10,17; 14,23; 15,9;
17,23.24.26;
Si,mwn( Szymon: J 21,15.16;
ui`o,j( Syn: Ga 2,20;
Farisai/oj( faryzeusz: k 11,43;
Cristo,j( Chrystus: J 13,34; 14,21.31;
15,9.12; Ef 5,2.25; Hbr 1,9; Ap 3,9;
tij( kto: Mt 5,43.44.46; 6,24; 19,19;
22,37.39; k 6,27.32.35; 7,5.42.43.47;
10,27; 16,13; J 8,42; 12,43; 13,34;
14,15.21.23.24.28; 15,12.17; Rz 8,28;
13,8.9; 1 Kor 2,9; 8,3; 2 Kor 11,11;
12,15; Ga 5,14; Ef 6,24; Jk 2,8; 1 P
1,8.22; 2,17; 3,10; 2 P 2,15; 1 J 2,10.15;
3,10.11.14.18.23; 4,7.8.10.11.12.19.20.21;
5,1.2; 2 J 1.5; 3 J 1; Ap 12,11;
ti a. dla miujcego, miuj-
tw/| avgapw/nti(
cemu:
ei=nai( by: Ap 1,5;
evpagge,llesqai( przyrzeka: Jk 1,12;
2,5;
e`toima,zein( przygotowywa: 1 Kor
2,9;
b. z miujcym:
sunergei/n( wspdziaa: Rz 8,28;
ta miujcego:
to.n avgapw/nta(
avgapa/n( miowa: Mt 5,46; k 6,32;
aj ten, ktry umiowa:
o` avgaph,saj(
antoj dziki temu, ktry
dia. tou/ avgaph,santoj(
umiowa:
u`pernika/n( odnosi pene zwycistwo:
Rz 8,37;
o` hvgaphkw,j( miujcy:
tw/| hvgaphko,ti(i umiowanemu:
avpodido,nai( oddawa, dawa: 2 Tm
4,8;
to. avgapa/n( miowanie, mio:
21
to. avgapa/n( miowanie, mio:
ovfei,lein( by winnym: Rz 13,8;
eivj to. avgapa/n( do miowania, dla mio-
wania:
ei=nai( by: 1 Tes 4,9;
to. avgaph,seij( to bdziesz miowa:
eij w tym bdziesz mio-
evn tw/| avgaph,seij(
wa:
avnakefalaiou/sqai( streszcza si:
Rz 13,9;
plhrou/sqai( wypenia si: Ga 5,14;
ai jest miowany:
avgapa/tai(
avdelfo,j( brat: 1 Tes 1,4; 2 Tes 2,13;
po,lij( miasto: Ap 20,9;
Cristo,j( Chrystus: Ef 1,6;
tij( kto: J 14,21; Rz 9,23; 2 Kor 12,15;
Kol 3,12; Jud 1;
o` hvgaphme,noj( oj umiowany:
ou umiowanego:
tou/ hvgaphme,nou(
ai-ma( krew: Ef 1,7;
w( umiowanemu, dla umio-
tw/| hvgaphme,nw|
wanego:
ei=nai( by: Jud 1;
evn hvgaphme,nw|w( w umiowanym:
e;cein( mie: Ef 1,7;
proti,qesqai( wczeniej skada:
Ef 1,9;
caritou/n( obdarza ask: Ef 1,6;
h` hvgaphme,nh( h umiowana:
hn umiowan:
th.n hvgaphme,nhn(
kalei/n( wzywa, nazywa: Rz 9,25.
avga,ph [26], mio; agapa:
P. 1. mio:
avnupo,kritoj( nieobudna: 2 Kor 6,6;
mei,zwn( wiksza od innej mioci: J 15,13;
pollh,( wielka: Ef 2,4;
telei,a( doskonaa: 1 J 4,18;
auvth,( ta sama: Flp 2,2;
au[th( ta, taka; taka eby: J 15,13; 1 J 5,3;
2 J 6;
evmh,( moja [= Chrystusa]: J 15,9;
potaph,( jak wielka: 1 J 3,1;
prw,th( pierwsza: Ap 2,4;
avgge,lou( anioa Kocioa: Ap 2,4.19;
avlhqei,aj( prawdy: 2 Tes 2,10;
qeou/( Boga: k 11,42; J 5,42; Rz 5,5.8; 8,39;
2 Kor 13,13; Ef 2,4; 2 Tes 3,5; 1 J 2,5; 3,17;
4,9.12; 5,3; Jud 21;
patro,j( Ojca: J 15,10; Kol 1,13; 1 J 2,15;
pneu,matoj( Ducha: Rz 15,30;
Cristou/( Chrystusa: J 15,10; Rz 8,35; 2 Kor
5,14; Ef 3,19;
pollw/n( wielu: Mt 24,12;
avga,ph
tinoj( jakiego czowieka: 1 Kor 16,24; 2 Kor
8,8.24; Flp 1,9; Kol 1,8; 1 Tes 3,6; 2 Tes 1,3;
Flm 5.7;
ba,llei( usuwa lk: 1 J 4,18;
evkcu,nnetai( wylewa si: Rz 5,5;
evlpi,zei( pokada nadziej we wszystkim:
1 Kor 13,7;
evstin( jest:
karpo,j( owocem ducha: Ga 5,22;
plh,rwma( wypenieniem Prawa: Rz 13,10;
su,ndesmoj( wizi doskonaoci: Kol 3,14;
te,loj( celem nakazu: 1 Tm 1,5;
avnupo,kritoj( nieobudna: Rz 12,9;
evktenh,j( arliwa: 1 P 4,8;
mei,zwn( wiksza ni inne cnoty: 1 Kor
13,13;
teteleiwme,nh( doskonaa: 1 J 4,12;
evk qeou/( z Boga: 1 J 4,7;
e;n tini( w kim: J 17,26; 1 J 2,15;
e;n tini( w czym: 1 J 4,10;
meta, tinoj( z jakim czowiekiem: 1 Kor
16,24;
kalu,ptei( zakrywa wielo grzechw: 1 P 4,8;
makroqumei/( jest wielkoduszna: 1 Kor 13,4;
me,nei( trwa: 1 Kor 13,13; 1 J 3,17;
oivkodomei/( buduje: 1 Kor 8,1;
perisseu,ei( pomnaa si: Flp 1,9;
pisteu,ei( wierzy wszystkiemu: 1 Kor 13,7;
pleona,zei( ronie: 2 Tes 1,3;
plhqu,netai( wzrasta: Jud 2;
ste,gei( osania wszystko: 1 Kor 13,7;
sugcai,rei( cieszy si z prawdy: 1 Kor 13,6;
sune,cei( ponagla: 2 Kor 5,14;
teleiou/tai( staje si doskonaa: 1 J 2,5; 4,17;
u`perba,llei( przewysza wiedz: Ef 3,19;
u`pome,nei( znosi wszystko: 1 Kor 13,7;
fanerou/tai( objawia si przez co: 1 J 4,9;
crhsteu,etai( jest uprzejma: 1 Kor 13,4;
yu,cetai( stygnie: Mt 24,12;:
ouv zhloi/( nie zazdroci: 1 Kor 13,4;
ouv zhtei/( nie szuka swego: 1 Kor 13,5;
ouv logi,zetai( nie podejrzewa za: 1 Kor 13,5;
ouv paroxu,netai( nie unosi si gniewem: 1 Kor
13,5;
ouv perpereu,etai( nie przechwala si: 1 Kor
13,4;
ouv pi,ptei( nie koczy si: 1 Kor 13,8;
ouv fusiou/tai( nie nadyma si pych: 1 Kor
13,4;
ouv cai,rei( nie cieszy si z krzywdy: 1 Kor
13,6;
ouvk avschmonei/( nie postpuje bezwstydnie:
1 Kor 13,5;
avga,ph
ouvk evrga,zetai( nie czyni za bliniemu: Rz 13,10;
eivj o;noma( do imienia Boga: Hbr 6,10;
ei;j tina( do jakiego czowieka: 2 Kor 2,4.8;
Ef 1,15; Kol 1,4; 1 Tes 3,12; 2 Tes 1,3; 1 P 4,8;
evk kardi,aj( z serca czystego: 1 Tm 1,5;
evk pi,stewj( z wiary nieobudnej: 1 Tm 1,5;
evk suneidh,sewj( z sumienia prawego: 1 Tm 1,5;
e;k tinoj( ze strony jakiego czowieka: 2 Kor
8,7;
evn pneu,mati( w Duchu: Kol 1,8;
evn Cristw|( w Chrystusie: Rz 8,39; 1 Kor 16,24;
1 Tm 1,14; 2 Tm 1,13;
e;n tini( do jakiego czowieka: 2 Kor 8,7;
e;n tini( w kim: 1 J 4,12;
2. agapa:
tinoj( jakiego czowieka: Jud 12.
A. 1. mio:
qeo,j( Bg: 1 J 4,8;
hj mioci:
avga,phj(
e;ndeixij( wykazanie, dowd: 2 Kor 8,24;
qeo,j( Bg: 2 Kor 13,11;
qw,rax( pancerz: 1 Tes 5,8;
ko,poj( trud: 1 Tes 1,3;
paramu,qion( pokrzepienie, pocieszenie:
Flp 2,1;
paroxusmo,j( pobudzenie: Hbr 10,24;
pneu/ma( Duch: 2 Tm 1,7;
ui`o,j( Syn: Kol 1,13;
fi,lhma( pocaunek: 1 P 5,14;
to. gnhsi,on( autentyczno: 2 Kor 8,8;
evpilanqa,nesqai( zapomina: Hbr 6,10;
avga,ph|h( a) mioci:
marturei/n( dawa wiadectwo, wiadczy:
3 J 6;
parakolouqei/n( towarzyszy: 2 Tm 3,10;
b) mioci:
perisseu,ein( a) wyrnia si: 2 Kor 8,7;
b) napenia: 1 Tes 3,12;
pleona,zein( pomnaa: 1 Tes 3,12;
c) w mioci: Tt 2,2;
hn a) mio:
avga,phn(
avfie,nai( odrzuca, zaniedbywa: Ap 2,4;
ginw,skein( poznawa: 2 Kor 2,4; Ef 3,19;
1 J 3,16; 4,16;
de,cesqai( przyjmowa: 2 Tes 2,10;
dhlou/n( pokazywa, ukazywa: Kol 1,8;
dido,nai( dawa: 1 J 3,1;
diw,kein( ciga, zdobywa: 1 Kor 14,1;
1 Tm 8,11; 2 Tm 2,22;
eivde,nai( zna: Ap 2,19;
evndei,knusqai( okazywa: Hbr 6,10 (w ory-
ginale gen. zaimka w skadni asymilacji
przypadka);
22
evndu,esqai( wdziewa: Kol 3,12;
evpicorhgei/n( opatrywa: 2 P 1,5;
e;cein( mie: J 5,42; 13,35; 15,13; 1 Kor
13,1.2.3; 2 Kor 2,4; Flp 2,2; Kol 1,4;
1 P 4,8; 1 J 4,16;
kurou/n( postanawia, wypenia: 2 Kor 2,8;
pare,rcesqai( obchodzi bokiem, omija:
k 11,42;
sunista,nai( wykazywa, okazywa: Rz 5,8;
b) mioci:
avgapa/n( miowa: J 17,26; Ef 2,4;
c) o mioci:
avkou,ein( sysze: Ef 1,15; Kol 1,4; Flm 5;
euvaggeli,zesqai( przynosi wiadomo:
1 Tes 3,6;
d) w mio:
pisteu,ein( wierzy: 1 J 4,16;
hj od mioci:
avpV avga,phj(
cwri,zein( oddziela, odcza: Rz 8,35.39;
hj przez mio:
diV avga,phj(
douleu,ein( suy: Ga 5,13;
evnergei/sqai( by realizowanym: Ga 5,6;
parakalei/n( wzywa, prosi: Rz 15,30;
diV avga,phn(hn ze wzgldu na mio, dziki mi-
oci:
parakalei/n( prosi: Flm 9;
sugkaqi,zein( sadza razem: Ef 2,6;
sunegei,rein( budzi, wskrzesza: Ef 2,6;
hn do mioci:
eivj avga,phn(
kateuqu,nein( kierowa: 2 Tes 3,5;
evn avga,ph|h( w mioci:
oivkodomh,( budowanie: Ef 4,16;
avkou,ein( sysze: 2 Tm 1,13;
avlhqeu,ein( mwi prawd, by szczerym:
Ef 4,15;
avne,cesqai( wytrzymywa, znosi: Ef 4,2;
gi,nesqai( stawa si: 1 Kor 16,14; 1 Tm
4,12;
ei=nai( by: Ef 1,4; 1 J 4,18; 2 J 3;
e;rcesqai( przychodzi: 1 Kor 4,21;
h`gei/sqai( ocenia: 1 Tes 5,13;
qemeliou/sqai( by ugruntowywanym:
Ef 3,17;
me,nein( trwa: J 15,9.10; 1 Tm 2,15; 1 J
4,16;
peripatei/n( postpowa, y: Ef 5,2;
r`izou/sqai( by zakorzenianym: Ef 3,17;
sumbiba,zein( zespala, spaja: Kol 2,2;
sunista,nein( przedstawia: 2 Kor 6,6;
teleiou/sqai( dojrzewa: 1 J 4,18;
threi/n( strzec, utrzymywa: Jud 21;
hj z mioci:
evx avga,phj(
khru,ssein( gosi: Flp 1,16;
23
evpV avga,ph|h( z powodu mioci:
e;cein( mie: Flm 7;
katV avga,phj(hj przeciwko mioci:
ei=nai( by: Ga 5,23;
katV avga,phn(hn wedug mioci:
peripatei/n( postpowa, y: Rz 14,15;
metV avga,phj(hj z mioci:
u`perpleona,zein( bardzo obfitowa: 1 Tm
1,14;
2. agapa:
evn avga,ph|( na agapie:
suneuwcei/sqai( wspucztowa: Jud 12.
avgaphto,j( &h,( &o,n [27], umiowany:
P. tinoj( czyj, przez kogo: Rz 16,5.8.9; 1 Kor
10,14; Flp 2,12; 2 P 1,17;
tini( dla kogo, przez kogo: 1 Tes 2,8;
dia, tinoj( ze wzgldu na jakiego czowieka:
Rz 11,28;
evn kuri,w|( w Panu: Rz 16,8;
o` avgaphto,j( umiowany:
qeou/( Boga: Rz 1,7;
patro,j( Ojca: Mt 12,18.
A. avdelfo,j( brat: 1 Kor 15,58; Ef 6,21; Flp 4,1;
Kol 4,7.9; Flm 16; Jk 1,16.19; 2,5; 2 P
3,15;
VAmplia/toj( Ampliatus: Rz 16,8;
Barnaba/j( Barnaba: Dz 15,25;
Ga,i?oj( Gajus: 3 J 1;
VEpai,netoj( Epenet: Rz 16,5;
ivatro,j( lekarz: Kol 4,14;
pai/j( Suga: Mt 12,18;
Pau/loj( Pawe: Dz 15,25;
Persi,j( Persyda: Rz 16,12;
Sta,cuj( Stachys: Rz 16,9;
su,ndouloj( wspsuga: Kol 1,7;
te,knon( dziecko: 1 Kor 4,14.17; Ef 5,1; 2 Tm
1,2;
ui`o,j( Syn: Mt 3,17; 17,5; Mk 1,11; 9,7; k
3,22; 2 P 1,17;
ui`o,j( syn: Mk 12,6; k 20,13;
Filh,mwn( Filemon: Flm 1;
tij( kto: Rz 1,7; 11,28; 12,19; 1 Kor 10,14;
2 Kor 7,1; 12,19; Flp 2,12; 1 Tm 6,2; Hbr
6,9; 1 P 2,11; 4,12; 2 P 3,1.8; 3,14.17; 1 J 2,7;
3,2.21; 4,1.7.11; 3 J 2.5.11; Jud 3.17.20.
avgaphto,j( umiowanym:
gi,nesqai( stawa si: 1 Tes 2,8.
`Aga,r [28], Hagar:
P. paidi,skh( niewolnica: Ga 4,22.23;
evstin( jest:
diaqh,kh( przymierzem: Ga 4,24.
A. Sina/( Synaj: Ga 4,25.
avggareu,w [29], zmusza:
a;ggeloj
P. tina( jakiego czowieka: Mt 5,41; 27,32;
Mk 15,21;
ti( do czego: Mt 5,41;
zdanie z i[na: Mt 27,32; Mk 15,21.
A. avggareu,ei( i zmusza:
tij( kto: Mt 5,41; 27,32; Mk 15,21.
avggei/on [30], naczynie:
P. ----------
A. evn avggei,w|( w naczyniu:
lamba,nein( bra: Mt 25,4.
avggeli,a [31], posanie:
P. ----------
A. avggeli,an( n posanie:
avkou,ein( sysze: 1 J 1,5; 3,11;
avnagge,llein( oznajmia, objawia: 1 J 1,5.
avgge,llw [32], przynosi posanie, oznajmia:
P. tini( jakiemu czowiekowi: J 20,18;
zdanie z o[ti: J 20,18.
A. avnagge,llei(
lei przynosi posanie, oznajmia:
Mari,a( Maria: J 20,18.
a;ggeloj [33], posaniec, zwiastun, anio:
P. VAbaddw,n( Abaddon: Ap 9,11;
VApollu,wn( Niszczyciel: Ap 9,11;
basileu,j( krl: Ap 9,11;
a[gioj( wity: Mk 8,38; Ap 14,10;
evklekto,j( wybrany: 1 Tm 5,21;
ivscuro,j( potny: Ap 5,2; 10,1; 18,21;
pa/j( kady anio: Mt 25,31; Hbr 1,6; Ap 7,11;
polloi,( liczni anioowie: Ap 5,11;
a;lloj( inny: Ap 7,2; 8,3; 10,1; 14,6.8.9.15.17.18;
18,1;
ei-j( jeden: Ap 17,1; 18,21; 19,17; 21,9;
trei/j( trzej: Ap 8,13;
te,ssarej( czterej: Ap 7,1.2; 9,14.15;
e`pta,( siedmiu: Ap 8,2.6; 15,1.6.7.8; 16,1;
17,1; 21,9;
dw,deka( dwunastu: Ap 21,12;
prw/toj( pierwszy: Ap 8,7; 16,2;
deu,teroj( drugi: Ap 8,8; 14,8; 16,3;
tri,toj( trzeci: Ap 8,10; 14,9; 16,4;
te,tartoj( czwarty: Ap 8,12; 16,8;
pe,mptoj( pity: Ap 9,1; 16,10;
e[ktoj( szsty: Ap 9,13.14; 16,12;
e[bdomoj( sidmy: Ap 10,7; 11,15; 16,17;
o` evn ouvranw/|( ten w niebie: Mk 13,32;
avbu,ssou( czeluci: Ap 9,11;
diabo,lou( diaba: Mt 25,41;
dra,kontoj( Smoka: Ap 12,7.9;
duna,mewj( mocy Chrystusa: 2 Tes 1,7;
evkklhsi,aj( Kocioa: Ap 1,20; 2,1.8.12.18;
3,1.7.14;
qeou/( Boga: Mt 4,6; 11,10; Mk 1,2; Ga 4,14;
Hbr 1,6.7; Ap 22,6;
a;ggeloj
VIhsou/( Jezusa: Ap 1,1; 22,16;
kuri,ou( Pana: Mt 1,20.24; 2,13.19; 28,2;
k 1,11; 2,9;
Micah,l( Michaa: Ap 12,7;
ouvranw/n( niebios: Mt 24,36;
patro,j( Ojca: Ap 3,5;
satana/( szatana: 2 Kor 12,7;
ui`ou/( Syna Czowieczego: Mt 13,41; 16,27;
24,31;
fwto,j( wiatoci: 2 Kor 11,14;
mikrou/( maego: Mt 18,10;
avgora,zei( kupuje: Ap 3,18;
avdikei/( wyrzdza szkod: Ap 7,2.3;
ai;rei( nosi, podnosi kogo, co: Mt 4,6; Ap
10,5; 18,21;
avkolouqei/( towarzyszy komu, idzie za kim:
Ap 14,8.9;
avkou,ei( syszy: Ap 3,3;
a`marta,nei( grzeszy: 2 P 2,4;
avnabai,nei( wstpuje: Ap 7,2;
avpe,rcetai( odchodzi: k 1,38; 2,15; Ap 16,2;
avpokri,netai( odzywa si: Mt 28,5; k 1,19.35;
avpoktei,nei( zabija: Ap 9,15;
avpokuli,ei( odtacza kamie: Mt 28,2;
avpolei,pei( opuszcza co: Jud 6;
avposte,lletai( jest posyany: k 1,19.26;
avpofe,rei( zanosi kogo: Ap 17,3; 21,10;
avfi,hsin( odrzuca co; ustpuje komu: Ap
2,4.20;
avfori,zei( oddziela zych: Mt 13,49;
ba,llei( rzuca kogo, co: Mt 13,42.50; Ap 8,5;
14,19; 18,21; 20,3;
ba,lletai( jest strcany na ziemi: Ap 12,9;
basta,zei( znosi cierpliwie kogo, co: Ap 2,2.3;
ble,pei( patrzy na oblicze Boga, widzi: Mt 18,10;
Ap 3,18;
gemi,zei( napenia czym: Ap 8,5;
gi,netai,( staje si, jest:
pisto,j( wierny: Ap 2,10;
grhgorw/n( czuwajcy: Ap 3,2;
ginw,skei( poznaje: Ap 3,3;
grhgorei/( czuwa: Ap 3,3;
dei/( wie kogo: Ap 20,2;
dei,knusi( pokazuje co: Ap 17,1; 21,9.10;
22,1.6.8;
dei/tai( jest wizany: Ap 9,14;
diakonei/( suy: Mt 4,11; Mk 1,13;
di,dwsin( daje: Ap 8,3; 10,9;
evgcri,ei( namaszcza: Ap 3,18;
eivse,rcetai( wchodzi dokd: k 1,28;
evkcei/( wylewa co: Ap 16,1.2.3.4.8.10.12.17;
evndu,etai( jest odziany: Ap 15,6;
evxe,rcetai( wychodzi: Mt 13,49; Ap 14,15.17;
24
evpiqumei/( pragnie co zrobi: 1 P 1,12;
evpisuna,gei( gromadzi wybranych: Mt 24,31;
e;rcetai( przychodzi: Mt 25,31; Ap 8,3; 17,1;
22,7;
evstin( jest:
avna,qema( objty przeklestwem: Ga 1,8;
avsth,r( gwiazd: Ap 1,20;
Gabrih,l( Gabrielem: k 1,19.26;
qeristh,j( ecem: Mt 13,39;
pneu/ma( wichrem: Hbr 1,7;
gumno,j( nagi: Ap 3,17;
evleeino,j( godny litoci: Ap 3,17;
zesto,j( gorcy: Ap 3,15.16;
mei,zwn( wikszy od kogo si i potg:
2 P 2,11;
nekro,j( martwy: Ap 3,1;
plou,sioj( bogaty: Ap 2,9; 3,17;
ptwco,j( ubogi: Ap 3,17;
su,ndouloj( wspsuga razem z ludmi:
Ap 22,9;
talai,pwroj( biedny: Ap 3,17;
tuflo,j( lepy: Ap 3,17;
cliaro,j( letni, niezdecydowany: Ap 3,16;
yucro,j( zimny: Ap 3,15.16;
e`toima,zei( przygotowuje kogo: Ap 8,6;
e`toima,zetai( jest przygotowywany: Ap 9,15;
euvaggeli,zei( gosi radosn nowin: k 1,19;
2,10; Ga 1,8; Ap 14,6;
eu`ri,skei( znajduje kogo jakim: Ap 2,2;
evfi,statai( staje przy kim: k 2,9;
e;cei( ma co: Ap 2,3.6.14.15; 3,1.4.8.11.17;
7,2; 8,3.6; 9,11.14; 10,2; 14,6.17.18; 15,1.6;
17,1; 18,1; 20,1; 21,9.15;
zh/|( yje: Ap 3,1;
zhleu,ei( jest gorliwy: Ap 3,19;
i[statai( staje, stoi: k 1,11; Ap 7,1.11; 8,2.3;
10,5.8; 19,17;
ka,qhtai( siada: Mt 28,2;
katabai,nei( zstpuje: Mt 28,2; Ap 10,1; 18,1;
20,1;
kataskeua,zei( przygotowuje drog: Mt 11,10;
Mk 1,2;
katoikei/( mieszka gdzie: Ap 2,13;
khru,ssei( obwieszcza: Ap 5,2;
klei,ei( zamyka kogo: Ap 20,3;
kolafi,zei( policzkuje: 2 Kor 12,7;
kra,zei( woa: Ap 7,2; 10,3; 14,15; 18,2; 19,17;
kratei/( trzyma co; trzyma si mocno czego:
Ap 2,13; 3,11; 7,1; 20,2;
lalei/( mwi: k 1,19; Ap 17,1; 21,9.15;
lamba,nei( bierze co: Ap 3,3; 8,5;
le,gei( mwi: Mt 1,20; 2,13.20; 28,5.7; k
1,13.19.28.30.35; 2,10; Ap 3,17; 5,12; 7,3.12;
25 a;ggeloj
14,7.8.9.18; 16,5; 17,1.7.15; 18,2.21; 19,17; 21,9; ouvk oi=de( nie zna dnia powtrnego przyjcia
22,6.9.10; Chrystusa: Mt 24,36; Mk 13,32;
lu,ei( rozwizuje kogo: Ap 9,14; evn ouvranw/|( w niebie: Mt 18,10; 22,30; Mk
lu,etai( jest rozwizywany: Ap 9,15; 12,25; 13,32;
marturei/( daje wiadectwo: Ap 22,16; evx ouvranou/( z nieba: Ga 1,8;
me,llei( ma, zamierza co zrobi: Ap 2,10; ku,klw| tou/ qro,nou( dokoa tronu: Ap 5,11;
8,13; 10,7; meta. sa,lpiggoj( z trb: Mt 24,31.
metanoei/( nawraca si: Ap 2,5.16; 3,3.19; A. avgge,lou(
ou a. anioa:
metrei/( mierzy co: Ap 21,15.16.17; avga,ph( mio: Ap 2,4.19;
misei/( nienawidzi zych czynw: Ap 2,6; avriqmo,j( liczba: Ap 5,11;
mnhmoneu,ei( pamita: Ap 3,3; glw,ssa( jzyk, mowa: 1 Kor 13,1;
oi=de( wie co: Mt 28,5; gumno,thj( nago: Ap 3,18;
o;mnusin( przysiga: Ap 10,6 diakoni,a( suba: Ap 2,19;
o`ra/tai( objawia si: k 1,11; diatagh,( rozporzdzenie, polecenie: Dz
paraku,ptei( pochyla si nad czym: 1 P 1,12; 7,53;
pari,statai( stoi przy Bogu: k 1,19; do,xa( chwaa: k 9,26; Ap 18,1;
pa,scei( cierpi co: Ap 2,10; dre,panon( sierp: Ap 14,18.19;
peira,zei( poddaje prbie: Ap 2,2; e;rgon( czyn: Ap 2,2.19; 3,1.2.8.15;
pe,mpei( zapuszcza sierp: Ap 14,18; evcqro,j( wrg: Hbr 1,13;
periba,lletai( odziewa si, jest odziany: Ap qeo,j( Bg: Ap 7,3;
3,18; 10,1; qli/yij( ucisk, udrka: Ap 2,9;
perizw,nnutai( jest opasany: Ap 15,6; qrhskei,a( kult: Kol 2,18;
pe,tetai( leci: Ap 14,6; kefalh,( gowa: Ap 10,1;
pi,ptei( spada skd; upada na twarz: Ap 2,5; ko,poj( trud: Ap 2,2;
7,11; legiw,n( legion: Mt 26,53;
ploutei/( bogaci si: Ap 3,17.18; lucni,a( wiecznik, lichtarz: Ap 2,5;
poiei/( spenia czyny: Ap 2,5; me,tron( miara: Ap 21,17;
polemei/( walczy: Ap 12,7; muria,j( niezliczona ilo, miriada: Hbr
prose,rcetai( przychodzi: Mt 4,11; 28,2; 12,22;
proskunei/( oddaje pokon Bogu: Ap 7,11; ovptasi,a( widzenie, wizja: k 24,23;
prosta,ssei( nakazuje: Mt 1,24; ovfqalmo,j( oko: Ap 3,18;
salpi,zei( gra na trbie: Ap 8,6.7.8.10.12.13; pi,stij( wiara: Ap 2,19;
9,1.13; 10,7; 11,15; plhgh,( klska: Ap 15,8;
sthri,zei( utwierdza: Ap 3,2; pou,j( stopa: Hbr 1,13; Ap 3,9; 10,1.2; 22,8;
sulle,gei( zbiera kogo, co: Mt 13,41; pro,swpon( oblicze: Dz 6,15; Ap 7,11; 10,1;
sfragi,zei( opiecztowuje: Ap 7,3; 20,3; ptwcei,a( bieda: Ap 2,9;
threi/( zachowuje co: Ap 3,3.8.10; sa,lpigx( trba: Ap 8,13;
threi/tai( jest trzymany gdzie: 2 P 2,4; ste,fanoj( wieniec: Ap 3,11;
ti,qhsin( stawia co: Ap 10,2; to,poj( miejsce: Ap 12,8;
truga/|( zrywa co: Ap 14:18.19; u`pomonh,n( wytrwao, stao: Ap 2,2.19;
u`pa,gei( idzie dokd: Ap 16,1; fia,lh( czara, puchar: Ap 16,2.3.4.8.10.
u`pota,s, etai( jest poddany Chrystusowi: 1 P 3,22; 12.17;
fai,netai( ukazuje si: Mt 1,20; 2,13.19; fwnh,( gos: Ap 5,11; 10,7;
fobei/tai( boi si czego: Ap 2,10; cei,r( rka: Dz 7,35; Ap 8,4; 10,2.5.8.10;
fwnei/( woa: Ap 14,18; 20,1;
ouv du,natai( nie moe czego zrobi: Rz 8,38; avkou,ein( sysze: Ap 16,5;
Ap 2,2; fei,desqai( oszczdza: 2 P 2,4;
ouv kopia/|( nie ulega znueniu: Ap 2,3; b. od anioa:
ouv threi/( nie zachowuje swojej godnoci: krei,ttwn( mocniejszy, wikszy: Hbr 1,4;
Jud 6; c. anioem:
ouv fe,rei( nie wnosi oskarenia: 2 P 2,11; evpilamba,nesqai( zajmowa si: Hbr 2,16;
ouvk avrnei/tai( nie zapiera si wiary, imienia d. z anioa (plur. z aniow):
Boga: Ap 2,13; 3,8; tij( ktry: Hbr 1,5.13;