. . .

aby
znali Ciebie,
jedynego prawdziwego Boga
oraz Tego, ktrego posae,
Jezusa Chrystusa.
 Redaktor naukowy serii
ks. prof. dr hab. Waldemar Chrostowski

Seria otrzymaa
Nagrod Stowarzyszenia Wydawcw Katolickich
FENIKS
 Za zgod Kurii Metropolitalnej Warszawskiej
z dnia 31.08.2009 Nr 3961/NK/09
Przekad:
Ksiga Psalmw Anna Horodecka i Iouri Golovanov
Ksiga Hioba Maria Kantor
Ksiga Przysw Karol Madaj
Ksiga Rut Anna Kumirek
Pie nad Pieniami Krzysztof Bardski
Ksiga Koheleta Anna Horodecka i Iouri Golovanov
Ksiga Estery Anna Kumirek
Lamentacje Anna Kumirek
Ksiga Daniela Karol Madaj
Ksiga Ezdrasza Henryk Drawnel
Ksiga Nehemiasza Henryk Drawnel
I Ksiga Kronik Jerzy Woniak
II Ksiga Kronik Jerzy Woniak

Przygotowanie komputerowe i skad systemem TEX

Anna i Krzysztof Rudnik
Projekt okadki i obwoluty
Joanna Zonkiewicz

Ksika dofinansowana przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyszego

Copyright c 2009 by Oficyna Wydawnicza Vocatio, Warszawa

All rights reserved. Wszelkie prawa zastrzeone.
Ksika ani adna jej cz nie moe by przedrukowywana, ani w jakikolwiek inny sposb
reprodukowana czy powielana mechanicznie, fotooptycznie, zapisywana elektronicznie lub
magnetycznie, ani odczytywana w rodkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy.
W sprawie zezwole naley zwraca si do:
Oficyna Wydawnicza Vocatio
ul. Polnej Ry 1, 02-798 Warszawa
e-mail: vocatio@vocatio.com.pl
Redakcja: tel. (22) 648 54 50, fax (22) 648 63 82
Dzia handlowy: tel. (22) 648 03 78, fax (22) 648 03 79
Ksigarnia Wysykowa Vocatio
02-798 Warszawa 78, skr. poczt. 54
tel. (603) 861-952
e-mail: ksiegarnia@vocatio.com.pl
www.vocatio.com.pl

ISBN 978-83-7492-024-7
 Warszawa,dnia
Warszawa, dnia2727czerwca
czerwca 1997
Warszawa, dnia 27 czerwca1997
1997

Sowo
Sowo wstpne
Sowowstpne
wstpne
Napawaradoci
Napawa radocifakt,fakt,eewierzcy
wierzcycorazcorazczciej
czcieji ichtniej
chtniej sigajpo poPismo
Pismowite.
wite.Zawiera
Zawiera
Napawa
onobowiem
bowiemto, radoci
to,cocoBg
Bg fakt, e wierzcy coraz czciej i chtniejsigaj
sigaj po Pismoowite. Zawiera
ono wwswoim
swoim nieskoczonym
nieskoczonym miosierdziu
miosierdziu zechcia
zechcia objawi
objawi sobie,i iodkry-
o sobie, odkry-
ononajwaniejsze
wa bowiem to, copotrzeby
Bg w swoim i nieskoczonym
tsknoty czowieka. miosierdziu
Czytanie i zechcia objawi
rozwaanie ksig o sobie, izapewnia
witych odkrywa
wa najwaniejsze potrzeby i tsknoty czowieka. Czytanie i rozwaanie ksig witych zapewnia
najwaniejsze
wzrost
wzrost ycia potrzeby iodmienia
yciareligijnego,
religijnego, tsknoty
odmieniaczowieka.
nalepsze
na Czytanie
lepszeludzkie i rozwaanie iksig
ludzkiepostpowanie
postpowanie witych
iukazuje
ukazuje zapewniawiecz-
perspektywy
perspektywy wzrost
wiecz-
noci.
ycia ywe bowiem
religijnego, jest
odmienia sowona Boe,
lepsze skuteczne
ludzkie i ostrzejsze
postpowanie nii wszelki
ukazuje
noci. ywe bowiem jest sowo Boe, skuteczne i ostrzejsze ni wszelki miecz obosieczny, przeni- miecz obosieczny,
perspektywy przeni-
wiecznoci.
kajceaa
,,ywe
kajce dorozdzielenia
bowiem
do rozdzielenia
jest sowo duszy
Boe,
duszy i iducha,
ducha,
skuteczne staww
staww i iszpiku,
szpiku,zdolne
i ostrzejsze zdolne
ni wszelkiosadzi
osadzimieczpragnienia i imyli
obosieczny,
pragnienia myli serca
przenika-
serca

jceczytamy w Licie
a dowrozdzielenia
czytamy do Hebrajczykw
duszy i ducha,
Licie do Hebrajczykw (4,12).
staww i szpiku, zdolne osadzi pragnienia i myli serca
(4,12).
Kociw
Koci
czytamy okazuje
okazuje pomoc
Licie pomoc
do wwtrudnym
Hebrajczykw trudnym zadaniu
zadaniu
(4,12). poznawania
poznawania
Koci irozumienia
okazuje ipomoc rozumienia Bibliitake
Biblii
w trudnym takeprzez
zadaniu przez pro-
pro-
poznawa-
mowanierezultatw
mowanie rezultatwbada badauczonych.
uczonych.Studiuj
Studiujoni oniPismo
Pismowite,
wite,objaniajc
objaniajcjejejako jakosowo
sowoBoe Boe
inia i rozumienia
ludzkie.
i ludzkie. W Wostatnich Bibliilatach
ostatnich takeprzez
latach zgodnie
zgodnie
promowanie
zaleceniem
zaleceniem
rezultatw bada uczonych.
SoboruWatykaskiego
Soboru Watykaskiego Studiuj
IIIIznastpi
nastpiww onitejPismo
dzie-
tejSoboru
dzie-
wite,
dzinie wobjaniajc
Polsce je
znaczny jako sowo
postp. Boe
W i
nurt ludzkie.
tych W
dokona ostatnich latach
wpisuje si zgodnie
Prymasowska zaleceniem
Seria Biblijna,
dzinie w Polsce znaczny
Watykaskiego postp.wW
II nastpi tejnurt tych dokona
dziedzinie wpisuje si PrymasowskaW nurtSeria Biblijna,
obejmujca
obejmujca najbardziej
najbardziej fundamentalne
fundamentalne pomocewniezbdne
pomoce
Polsce
niezbdne znaczny
dla
postp. studiw
dlarzetelnych
rzetelnych tych dokona
biblijnych.
studiw biblijnych.
wpisuje
Mona si ,,Prymasowska
ywi nadziej, e Seria Biblijna,
ksiki, ktre obejmujca
si w tej serii najbardziej
ukazuj, fundamentalne
przyczyni si do pomoce po-
dalszego nie-
Mona ywi nadziej, e ksiki, ktre si w tej serii ukazuj, przyczyni si do dalszego po-
zbdne
gbiania dla
i rzetelnych
upowszechniania studiw biblijnych.
rzetelnych Mona
bada ywi
biblijnych, nadziej,
a przez
gbiania i upowszechniania rzetelnych bada biblijnych, a przez to do nowego oywienia dusz- toe ksiki,
do nowego ktre si
oywieniaw tej serii
dusz-
pasterstwa i iduchowoci
duchowoci
ukazuj, przyczyni
pasterstwa biblijnej.
si biblijnej.
do dalszegoW Wtentensposb
sposbzwielokrotnia
pogbiania izwielokrotnia
upowszechniania wwKociele
Kociele bogosawione
rzetelnych owoce
bada biblijnych,
bogosawione owoce
pragnienia
pragnienia poznawania
a przez to poznawania
do nowego oywienia i umiowania
i umiowania Trjjedynego
duszpasterstwa
Trjjedynego Boga.
i duchowoci
Boga. biblijnej. W ten sposb zwielokrot-
ni w Kociele bogosawione owoce pragnienia poznawania i umiowania Trjjedynego Boga.

Jzef
JzefKardyna
KardynaGlemp
Glemp
PrymasPolski
Prymas Polski
 PRYMASOWSKA SERIA BIBLIJNA
Redaktor naukowy serii:
ks. prof. dr hab. Waldemar Chrostowski
1. Remigiusz Popowski SDB, Micha Wojciechowski (przek.), Greckopolski No-
wy Testament. Wydanie interlinearne z kodami gramatycznymi, Warszawa
1994, 1995, 1996, 1997, 2000, 2003, 2005, 2006.
2. James B. Pritchard (red. nauk.), Waldemar Chrostowski (konsult. nauk. wyd.
pol.), Wielki atlas biblijny, Warszawa 1994, 1997, 2001.
3. Remigiusz Popowski SDB, Wielki sownik greckopolski Nowego Testamentu.
Wydanie z pen lokalizacj greckich hase, kluczem polskogreckim oraz in-
deksem form czasownikowych, Warszawa 1994, 1995, 1997, 2006.
4. Jan Flis, Konkordancja Starego i Nowego Testamentu do Biblii Tysiclecia,
Warszawa 1991, 1997, 1999, 2004.
5. Bruce M. Metzger, Michael D. Coogan (red. nauk.), Waldemar Chrostowski
(konsult. wyd. pol.), Sownik wiedzy biblijnej, Warszawa 1996, 1997, 1999,
2004.
6. Micha Wojciechowski (przek. i oprac.), Synopsa czterech Ewangelii, War-
szawa 1997, 1999, 2004.
7. Remigiusz Popowski SDB, Sownik greckopolski Nowego Testamentu, War-
szawa 1997, 1999, 2007.
8. Bruce Metzger, David Goldstein, John Ferguson (konsult. nauk.), Waldemar
Chrostowski (konsult. wyd. pol.), Wielkie wydarzenia czasw biblijnych, War-
szawa 1998.
9. Paul J. Achtemeier (red. nauk.), Waldemar Chrostowski (konsult. nauk.
3. wyd. pol.), Encyklopedia biblijna, Warszawa 1998, 1999, 2004.
10. Janusz Frankowski (red. nauk. i wstpy), Biblia w przekadzie ksidza Jakuba
Wujka z 1599 r. Transkrypcja typu B oryginalnego tekstu z XVI w. i wstpy,
Warszawa 1999, 2000, 2004.
11. Dan Bahat, Waldemar Chrostowski (oprac. wyd. pol.), Atlas biblijnej Jerozo-
limy, Warszawa 1999, 2004.
12. Piotr Briks, Podrczny sownik hebrajskopolski i aramejskopolski Starego Te-
stamentu, Warszawa 1999, 2000.
13. Ryszard Rubinkiewicz SDB (oprac. i wstpy), Apokryfy Starego Testamentu,
Warszawa 1999, 2000, 2001, 2007.
14. Anna Kumirek (przek. i oprac.), Hebrajskopolski Stary Testament Ksiga
Rodzaju. Wydanie interlinearne z kodami gramatycznymi, transkrypcj oraz
indeksem rdzeni, Warszawa 2000.
15. Remigiusz Popowski SDB (przek., wprow. i przypisy), Nowy Testament. Prze-
kad na Wielki Jubileusz Roku 2000, Warszawa 2000.
vii PRYMASOWSKA SERIA BIBLIJNA

16. Craig S. Keener, Krzysztof Bardski, Waldemar Chrostowski (red. nauk. wyd.
pol.), Komentarz historycznokulturowy do Nowego Testamentu, Warszawa
2000.
17. Raymond E. Brown SS, Joseph A. Fitzmyer SJ, Roland E. Murphy OCarm
(red. nauk. wyd. oryg.), Waldemar Chrostowski (red. nauk. wyd. pol.), Kato-
licki komentarz biblijny, Warszawa 2001, 2004.
18. Fritz Rienecker, Gerhard Maier, Waldemar Chrostowski (red. nauk. wyd. pol.),
Leksykon biblijny, Warszawa 2001.
19. Stanisaw Gdecki (przek. i oprac.), Greckoaciskopolska synopsa do 1 i 2
Ksigi Machabejskiej, Warszawa 2002.
20. Leland Ryken, James C. Wilhoit, Tremper Longman III (red.), Waldemar
Chrostowski (red. nauk. wyd. pol.), Sownik symboliki biblijnej, Warszawa
2003.
21. Bogusaw Wida, Sownik antropologii Nowego Testamentu, Warszawa 2003.
22. Anna Kumirek (oprac. i wstp), Hebrajskopolski Stary Testament Pi-
cioksig. Przekad interlinearny z kodami gramatycznymi, transliteracj oraz
indeksem rdzeni, Warszawa 2003.
23. David H. Stern, Komentarz ydowski do Nowego Testamentu, Warszawa 2004.
24. John H. Walton, Victor H. Matthews, Mark W. Chavalas, Waldemar Chro-
stowski (red. nauk. wyd. pol.), Komentarz historycznokulturowy do Biblii
Hebrajskiej, Warszawa 2005.
25. R.J. Coggins, J.L. Houlden (red. nauk.), Waldemar Chrostowski (red. nauk.
wyd. pol.), Sownik hermeneutyki biblijnej, Warszawa 2005.
26. J.I. Packer, M.C. Tenney (red. nauk.), Waldemar Chrostowski (red. nauk.
wyd. pol.), Sownik ta Biblii, Warszawa 2007.
27. Anna Kumirek (oprac. i wstp), Hebrajskopolski Stary Testament Prorocy.
Przekad interlinearny z kodami gramatycznymi, transliteracj i indeksem sw
hebrajskich, Warszawa 2008.
28. Remigiusz Popowski SDB (przekad NT), Lyman Coleman (red. marginaliw
i komentarzy), Nowy Testament dla moderatorw, Warszawa 2008.
29. Remigiusz Popowski SDB, Greckopolski sownik syntagmatyczny Nowego Te-
stamentu, Warszawa 2008.
30. Ludwig Koehler, Walter Baumgartner, Johann Jakob Stamm, Wielki sownik
hebrajskopolski Starego Testamentu z hasami aramejskimi, Warszawa 2008.
31. Micha Wojciechowski (przek. i wstp), Greckopolski Stary Testament
Ksigi Greckie. Przekad interlinearny z kodami gramatycznymi i indeksem
form podstawowych, Warszawa 2008.
32. Anna Kumirek (oprac. i wstp), Hebrajsko-polski Stary Testament Pisma.
Przekad interlinearny z kodami gramatycznymi, transliteracj i indeksem sw
hebrajskich i aramejskich, Warszawa 2009.
 Spis treci

Przedmowa redaktora naukowego Prymasowskiej Serii Biblijnej

Waldemar Chrostowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IX

Wprowadzenie Anna Kumirek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XI

{ylyht (Ksiga Psalmw) przekad Anna Horodecka i Iouri Golovanov . 1

bwy) (Ksiga Hioba) przekad Maria Kantor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252
yl#m (Ksiga Przysw) przekad Karol Madaj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353
twr (Ksiga Rut) przekad Anna Kumirek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439
{yry#h ry# (Pie nad Pieniami) przekad Krzysztof Bardski . . . . . . . . . 454
tlhq (Ksiga Koheleta) przekad Anna Horodecka i Iouri Golovanov . . 470
rts) (Ksiga Estery) przekad Anna Kumirek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504
hky) (Lamentacje) przekad Anna Kumirek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537
l)ynd (Ksiga Daniela) przekad Karol Madaj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556
)rz( (Ksiga Ezdrasza) przekad Henryk Drawnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 622
hymxn (Ksiga Nehemiasza) przekad Henryk Drawnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 664
) {ymyh yrbyd (I Ksiga Kronik) przekad Jerzy Woniak . . . . . . . . . . . . . . 723
b {ymyh yrbyd (II Ksiga Kronik) przekad Jerzy Woniak . . . . . . . . . . . . . 838

Indeks sw hebrajskich i aramejskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 981

 PRZEDMOWA REDAKTORA NAUKOWEGO
PRYMASOWSKIEJ SERII BIBLIJNEJ

Wanym skadnikiem Prymasowskiej Serii Biblijnej, zapocztkowanej w 1994 r.,

stao si ambitne przedsiwzicie naukowo-edytorskie, polegajce na opracowaniu i wy-
daniu interlinearnego przekadu caego Pisma witego. Zapocztkowa je wielokrotnie
pniej wznawiany - tom, ktry zarazem t seri otworzy, Grecko-polski Nowy Testament
w przekadzie Remigiusza Popowskiego SDB i Michaa Wojciechowskiego. Ogromne za-
interesowanie i yczliwe przyjcie, z jakim si spotka, utwierdziy wydawc i redaktora
niniejszej serii wydawniczej w przekonaniu, e potrzebny jest analogiczny przekad pierw-
szej czci Biblii chrzecijaskiej, czyli Starego Testamentu. Nie trzeba uzasadnia, i
chodzi o zadanie pod wieloma wzgldami znacznie trudniejsze, bo Stary Testament obej-
muje ksigi napisane w jzyku hebrajskim i aramejskim (Biblia Hebrajska), wczone do
kanonu Kocioa katolickiego jako ksigi protokanoniczne, oraz ksigi napisane lub zacho-
wane w jzyku greckim, wczone do kanonu jako ksigi deutero- bd wtrnokanoniczne.
Po pewnych wahaniach, dyskusjach i ustaleniach dzieo interlinearnego przekadu
Starego Testamentu zostao podjte. Ogromna to zasuga dr Anny Kumirek, ktra wo-
ya wiele trudu, by je koordynowa. W Wielkim Jubileuszu Roku 2000 ukaza si, w pew-
nym sensie pilotaowy, przekad Ksigi Rodzaju (Prymasowska Seria Biblijna 14). By to
zwiastun trwania intensywnych prac nad integralnym przekadem pierwszego zbioru Bi-
blii Hebrajskiej, znanego jako Tora bd Picioksig Mojesza. Ujrza on wiato dzienne
trzy lata pniej, w 2003 r., jako pierwsza cz trzytomowej publikacji opatrzonej tytu-
em Hebrajsko-polski Stary Testament (Prymasowska Seria Biblijna 22). Zainteresowanie
nim przeroso najmielsze oczekiwania, potwierdzajc, e naley zintensyfikowa prace
nad dwoma pozostaymi zbiorami Biblii Hebrajskiej. Po piciu latach, w 2008 r., ukaza
si drugi tom, obejmujcy Prorokw : wczeniejszych (Joz 2 Krl) oraz pniejszych (Iz,
Jr, Ez i Ksiga Dwunastu), te w opracowaniu A. Kumirek (Prymasowska Seria Biblijna
27). Podczas gdy postpowao tumaczenie ostatniego zbioru Biblii Hebrajskiej, prof. Mi-
cha Wojciechowski sfinalizowa interlinearny przekad ksig deuterokanonicznych, ktre
weszy w skad Septuaginty, czyli Biblii Greckiej. Ukaza si niemal rwnoczenie pod
tytuem Grecko-polski Stary Testament Ksigi Greckie (Prymasowska Seria Biblijna
31). W kolejnym roku, ktry upyn w Kociele jako Rok w. Pawa, zostay ukoczone
prace nad interlinearnym przekadem ostatniego zbioru Biblii Hebrajskiej, nazywanego
Ketuwim, czyli Pisma. Gdy wanie si ukazuje (Prymasowska Seria Biblijna 32), bibli-
styka i teologia polska dysponuj odtd, po raz pierwszy w swojej historii, interlinearnym,
dosownym, przekadem caego Pisma witego. Jeeli wolno w tym miejscu zgosi na-
stpny postulat, bardzo przydatny byby interlinearny przekad ksig protokanonicznych
w ich wersji greckiej, ktr stanowi Septuaginta, a take, cile z tym zwizany, sownik
grecko-polski Starego Testamentu. Natura Septuaginty, jej rola i znaczenie dla bada nad
Starym i Nowym Testamentem, a take nad egzegez i teologi wczesnochrzecijask,
s naprawd nie do przecenienia.
Pozyskanie odpowiedniego zespou tumaczy, zdolnych dokona przekadu na j-
zyk polski z dwch jzykw semickich (hebrajski i aramejski) oraz zupenie od nich
odmiennego jzyka indoeuropejskiego (grecki), nie byo spraw atw, przede wszystkim
ze wzgldu na mnogo zaj naukowo-dydaktycznych osb, ktre kompetentnie mogy
x Waldemar Chrostowski

podj si tego zadania. Wielk pomoc okazao si utworzenie 6 grudnia 2003 r. Stowa-
rzyszenia Biblistw Polskich, ktre w bardzo krtkim czasie stao si wiodcym gremium
sprzyjajcym refleksji naukowej i kontaktom nieformalnym. Doroczne sympozja biblistw
polskich zostay potraktowane jako doskonaa sposobno do zintegrowania rodowiska
oraz zaprezentowania gotowych rezultatw pracy tumaczy. Dotyczy to rwnie publika-
cji, ktre zoyy si na interlinearny przekad caego Pisma witego.
Pisma (hebr. Ketuwim) to trzeci, ostatni, zbir Biblii Hebrajskiej. W swojej kano-
nicznej postaci uksztatowa si najpniej, w ostatnich wiekach ery przedchrzecijaskiej,
oraz zosta doczony do dwch istniejcych zbiorw, czyli Tory (Picioksig Mojesza)
i Prorokw. Czas powstania i ostatecznej redakcji poszczeglnych zbiorw przesdzi o ich
kolejnoci w kanonie ksig witych biblijnego Izraela. Wszystkie skadaj si na Miqra,
czyli To, co naley czyta, a wic take objania i komentowa. Czytanie i studium
Biblii to najistotniejszy i najbardziej trway fundament wiary ludu Boego wybrania,
a zarazem drogowskaz jego pobonoci i ycia. Zbir Pism skada si z trzynastu ksig,
poczynajc od otwierajcej go Ksigi Psalmw, bdcej ksig modlitwy ludu Boego
Pierwszego i Nowego Przymierza, przez Ksig Hioba i Ksig Przysw oraz tzw. May
Picioksig (Rt, Pnp, Koh, Est, Lm), po Ksig Daniela (w kanonie chrzecijaskim w-
czona do ksig prorockich) i tzw. kronikarskie dzieo historyczne (Ezd, Ne, 1-2 Krn).
W niemal wszystkich ksigach z tego zbioru dominuje perspektywa mdrociowa i dy-
daktyczna, jako owoc refleksji biblijnego Izraela nad wasn tosamoci oraz przeszoci
i przyszoci.
Zakoczone wanie wielkie przedsiwzicie naukowo-wydawnicze opatrzone tytuem
Hebrajsko-polski Stary Testament zobowizuje, by wyrazi szczer wdziczno wszyst-
kim, dziki ktrym okazao si ono moliwe, poczynajc od Oficyny Wydawniczej Vo-
catio i kard. Jzefa Glempa, Prymasa Polski, ktry obj honorowy patronat nad ca
seri, po dr Ann Kumirek, ktra z wielkim nakadem czasu i si koordynowaa prac
translatorsk, oraz grono tumaczy rekrutujcych si gwnie ze rodowiska czonkw
zwyczajnych Stowarzyszenia Biblistw Polskich. Powstao dzieo niezwykle wane i po-
trzebne, ktre na zawsze odmieni stan i perspektywy biblistyki oraz teologii polskiej,
a take szerzej polskiej humanistyki. Kady, kogo bardzo interesuje najgbsza tre
Pisma witego, a kto nie zamierza poprzesta na ju istniejcych jego gotowych tu-
maczeniach, moe teraz samodzielnie zapoznawa si z brzmieniem i zawartoci tekstu
oryginalnego, posugujc si rwnie opublikowanymi wczeniej sownikami (NT - Pry-
masowska Seria Biblijna 3, 7 i 29; BH Prymasowska Seria Biblijna 12 i 30) i korzystajc
z pozostaych publikacji niniejszej serii wydawniczej, ktre znakomicie przybliaj wie-
loaspektowy i niezwykle bogaty wiat Biblii.

Ks. prof. zw. dr hab. Waldemar Chrostowski

Uniwersytet Kardynaa Stefana Wyszyskiego w Warszawie
Uniwersytet Mikoaja Kopernika w Toruniu
Przewodniczcy Stowarzyszenia Biblistw Polskich

Warszawa, 1 wrzenia 2009 r.

 WPROWADZENIE

Kanon Biblii Hebrajskiej dzieli si na trzy zbiory. S to: Tora, inaczej Pi-
cioksig, Newiim Prorocy i Ketuwim Pisma. Obecny tom to trzeci zbir
tego kanonu, zawierajcy ksigi okrelane mianem Pism. W tradycji ydowskiej
do tej czci nale kolejno: Psalmy, Hiob, Przysw, Rut, Pie nad Pieniami,
Kohelet, Estera, Lamentacje, Daniel, Ezdrasz, Nehemiasz oraz 1 i 2 Kronik.
Przekadu tych ksig na podstawie tekstu masoreckiego Biblii Hebrajskiej do-
konao omioro tumaczy. Podczas pracy natrafiali na rnego rodzaju trudnoci
zwizane m.in. z niejasnoci tekstu biblijnego, czy te jego rnymi wariantami.
W tumaczeniach starali si przedstawi dosowne znaczenie tekstu. Odniesienia
do sownika (w postaci cyfr w grnym indeksie) pomog Czytelnikowi w poznaniu
innych znacze sw hebrajskich i samodzielnej interpretacji oryginau. W tego
rodzaju przekadzie duym problemem jest take oddanie zasad poezji hebrajskiej
szczeglnie paralelizmw czonw, gry sw, czy te rytmiki hebrajskiej. Jednak
i t trudno wytrway Czytelnik moe pokona, sigajc do tekstu oryginalnego
i jego transkrypcji. Tumaczenie wraz z zastosowanymi w nim znakami inter-
punkcyjnymi oraz uycie wielkiej litery stanowi pewn propozycj interpretacji
tekstu.
Form przedstawienia tekstu biblijnego w kolejnych liniach przyjto zgod-
nie z zasadami opracowanymi przy dwujzycznej wersji Picioksigu. Obowi-
zuj one take we fragmentach aramejskich, ktre znajduj si w tej czci Biblii
(Ezd 4,8-6,18 i 7,12-26 oraz Dn 2,4-7,28). W linii czwartej zamieszczono translite-
racj tekstu hebrajskiego z elementami transkrypcji, ktra oddaje zapis hebrajski
i stanowi pewn pomoc w odczytaniu, podobne zasady zastosowano w odniesie-
niu do kodw gramatycznych, obie te linie zostay wygenerowane automatycznie.
Niniejsza publikacja Pism jest ostatnim tomem Hebrajsko-polskiego Starego
Testamentu. W ten sposb Czytelnicy otrzymuj pomoc w samodzielnej lekturze
tekstu oryginalnego caej Biblii Hebrajskiej.

Oglne uwagi o biblijnym jzyku hebrajskim

Histori jzyka hebrajskiego mona podzieli na kilka etapw, ktre okre-
laj jzyk: przedbibilijny, biblijny, misznaicki, redniowieczny oraz wspczesny
hebrajski, nazywany take hebrajskim izraelskim. Nazw biblijny jzyk hebraj-
ski okrela si jzyk, w ktrym zostay spisane ksigi Starego Testamentu, z wy-
jtkiem fragmentw w jzyku aramejskim i greckim. Historia hebrajskiego biblij-
nego obejmuje okres prawie tysica lat, ktre s dzielone zasadniczo na dwa etapy.
Starszy od czasw Dawida i Salomona (X w.), trwajcy do okoo 500 r. przed
Chr., to gwnie jzyk administracji i literatury. Etap ten odpowiada w historii
caemu okresowi Pierwszej wityni (zburzenie w 586 r. przed Chr.) i czasom
wygnania babiloskiego (586538 przed Chr.). Etap pniejszy rozwoju jzyka
xii Anna Kumirek

reprezentuj ksigi powstae po powrocie z wygnania oraz jzyk literacki do zbu-

rzenia Drugiej wityni przez Rzymian w 70 roku po Chr. Od czasw wygnania
babiloskiego coraz wiksze znaczenie mia jzyk aramejski, ktry z jzyka urz-
dowego sta si jzykiem mwionym, podczas gdy hebrajski pozosta gwnie
jzykiem literackim, co potwierdzaj rkopisy z Qumran. Wrd dokumentw
tam odnalezionych s teksty spisane w biblijnym hebrajskim, urzdowym ara-
mejskim, ale take w hebrajskim misznaickim.
Biblijny hebrajski naley do jzykw semickich, zaliczanych do grupy jzykw
pnocno-zachodnich, obejmujcej oprcz hebrajskiego fenicki, aramejski i uga-
rycki. Podobnie jak pozostae jezyki semickie ma on cechy wyrniajce go od
innych grup jzykowych. S to midzy innymi obecno spgosek gardowych,
emfatycznych, aspirowanych i sabych, ktre atwo staj si nieme i su do wy-
duenia samogosek. Rdzenie skadaj si w przewaajcej wikszoci z trzech
spgosek i maj znaczenie podstawowe, gdy z nich buduje si i tworzy rze-
czywisto gramatyczn. Samogoski atwo podlegajce zmianom iloczasowym
i jakociowym wraz z afiksami (prefiksy, infiksy, sufiksy) modyfikuj znaczenie
zwizane z rdzeniem spgoskowym. Zdarzaj si rwnie przypadki, e przy
takim samym ukadzie spgosek to samogoski decyduj o zupenie odrbnym
znaczeniu wyrazw.
System czci mowy jzyka hebrajskiego obejmuje imi, to jest rzeczowniki,
przymiotniki, liczebniki, a take zaimki; czasownik, w tym take imiona od-
czasownikowe oraz niesamodzielne czci mowy: przyimki, spjniki, partykuy
i wykrzykniki. Te ostatnie docza si w formie przedrostkw lub przyrostkw
do pozostaych czci, tworzc w ten sposb cao z podstawowym wyrazem.
Pewn trudno stanowi w tym przypadku wyodrbnienie formy podstawowej
sowa, ktre mona odnale w sowniku hebrajsko-polskim.
Inn cech jzyka hebrajskiego jest fakt, e imiona maj wsplne kategorie
gramatyczne rodzaju (mski i eski), liczby (pojedyncza, mnoga, pozostaoci
podwjnej) i stanu (stan zaleny status constructus, poczenie dwch rze-
czownikw; stan niezaleny status absolutus; poczenie imienia z zaimkiem
dzierawczym status pronominalis). Poszczeglne przypadki okrela si za po-
moc przedrostkw i przyrostkw. Wystpujce przy imionach przyrostki zaim-
kowe zastpuj zaimki dzierawcze, a przy formach czasownikowych wskazuj na
przedmiot, ku ktremu zwraca si czynno sowa.
Czasowniki, podobnie jak imiona, tworzy si z rdzeni trjspgoskowych
przez dodanie samogosek i rnych afiksw spgoskowych, dajc odrbne te-
maty (odmiany), wyraajce w jzyku hebrajskim rne rodzaje czy sposoby wy-
konywania czynnoci oraz rne stany. W jzyku hebrajskim wyrnia si jeden
temat prosty, zwany take koniugacj lub odmian prost nazywan po hebrajsku
qal (dos. lekki). Obok odmiany tematu prostego w hebrajskim wyrnia si
jeszcze sze odrbnych tematw pochodnych odmian czasownika, tworzc formy
strony czynnej i biernej oraz oddajc dany czasownik w czynnoci intensywnej
przyczynowej, lub zwrotnej.
 Wprowadzenie xiii

Tematy te tradycyjnie nazywa si od odpowiednio zmodyfikowanych form

czasownika paal (czyni, robi); s to w uproszczonym zapisie: nifal, piel,
pual, hitpael, hifil i hofal.
W jzyku hebrajskim czasy jako kategorie gramatyczne czasownika, oznacza-
jce czynno lub stan w czasie, powstay dopiero po zburzeniu Drugiej wityni
i pojawiaj si dopiero w okresie misznaickim. W jzyku biblijnym istniay dwie
odrbne koniugacje. Jedn charakteryzowao wystpowanie przedrostkw, drug
za przyrostkw. W klasycznych gramatykach hebrajskiego koniugacj z prefik-
sami nazywa si imperfectum, a z sufiksami perfectum, nazwy te jednak nie odpo-
wiadaj kategoriom gramatycznym czasw z jzyka aciskiego, nie umieszczaj
bowiem one czynnoci w czasie, lecz podkrelaj przede wszystkim, czy czynno
dana trwaa, czy te zostaa zakoczona. Koniugacja z prefiksami imperfectum
(czasem okrelana te futurum) wyraaa gwnie dziaanie, czynno na og
niedokonan i niedokoczon, obejmujc wszystkie trzy czasy (czas przyszy,
przeszy i teraniejszy). Koniugacja z sufiksami perfectum wyraaa przewanie
czynno dokonan i zakoczon, odpowiadajc przede wszystkim czasom prze-
szym, ale niekiedy oznaczaa te czas teraniejszy, a nawet przyszy. Koniugacje
hebrajskie wskazuj zatem nie tylko na aspekty, ale take czasy, ktre wyst-
poway w dwch formach: prostej i zwrotnej, to jest poprzedzonej spjnikiem
waw na pocztku zdania. Obok form czasownikowych w trybie oznajmujcym
w jzyku biblijnym wystpuj take inne tryby: rozkazujcy (imperativus), tryby
wolitywne formalnie lub tylko treciowo (cohortativus i iussivus), imiesw czynny
i bierny lub zwrotny (przy sowach oznaczajcych stan przymiotnik odsowny
w miejsce imiesowu). Podobnie jak w przypadku imion mamy do czynienia ze
stanem zalenym i niezalenym bezokolicznika (infinitivus absolutus i infiniti-
vus constructus). Trudnoci widoczne s szczeglnie przy odmianie czasownika,
w ktrym jedna ze spgosek rdzennych jest gardowa albo saba. Wyrnia si
wtedy rne klasy czasownikw sabych lub wielokrotnie sabych odmienianych
jednoczenie wedug rnych grup odmiany.

Zasady przyjte w niniejszym przekadzie

Przekad interlinearny ksig prorockich przedstawia tekst biblijny w czterech

dokadnie odpowiadajcych sobie liniach. W drugiej linii zamieszczono tekst ma-
sorecki, ktry zosta podany wedug: Biblia Hebraica Stuttgartensia, K. Eliiger,
W. Rudolph (red.), wyd. 4, Stuttgart 1990. Znajduj si w nim uwagi masoretw
dziaajcych od VII do X w., ktre znajduj si na marginesie kadej stronicy
tekstu lub kocu kadej ksigi.
W tekcie wydania interlinearnego pominito akcenty, meteg oraz odnoniki
do masory, pozostawiono natomiast sof pasuq (; ) oznaczajcy koniec wersetu
oraz litery: p i s, ktre dziel tekst na paragrafy. Znaki te nie maj adnego
opisu w pozostaych liniach.
xiv Anna Kumirek

Masoreci opracowujcy tekst biblijny wprowadzili do tekstu spgoskowego

odmienny sposb odczytania niektrych sw, z innych rkopisw, zaznaczajc
na marginesie te propozycje. Rozrnia si to odpowiednio jako ketiw (napi-
sane) od proponowanego odczytania zwanego qere (odczytane). W niniejszym
wydaniu w tekcie hebrajskim wystpuj w tych miejscach gwiazdki: ketiw (*)
lub qere (**). Cztery zapisy tworz kolumn dla kadego wyrazu hebrajskiego
umieszczonego w drugiej linii, podajc jego odpowiedniki. Pierwsza linia powy-
ej tekstu hebrajskiego zawiera kody gramatyczne wraz z numerami poszczegl-
nych sw hebrajskich odsyajcymi do zamieszczonego na kocu ksiki Indeksu
wyrazw hebrajskich. Numery te pochodz z polskiego przekadu Wielkiego sow-
nika hebrajsko-polskiego Starego Testamentu z hasami aramejskimi opracowa-
nego przez L. Koehlera, W. Baumgartnera, J. J. Stamma, wydanie polskie pod
red. P. Deca, Oficyna Wydawnicza Vocatio, Warszawa 2008. Indeks zosta wy-
generowany automatycznie. Niektre leksemy wystpuj w sowniku wielokrot-
nie (z rnym znaczeniem) w takim przypadku w indeksie podane s numery
wszystkich wystpie, ktre trzeba bra pod uwag, by odszuka waciwe haso.
W przekadzie uyty jest wtedy numer pierwszego wystpienia leksemu w sow-
niku, a dla zaznaczenia niejednoznacznoci opatrzony jest gwiazdk. W odniesie-
niu do zoonych nazw wasnych np. Bet EL itp. numer odsya do podstawowego
leksemu bait dom, a samej nazwy naley szuka w treci hasa.
Zamieszczone kody opisuj pod wzgldem gramatycznym kolejne sowa,
z wyjtkiem tych, ktre wystpuj w zoeniach przed kresk (hebr. maqqef )
tak jak to jest w zoeniach z imionami. W opisie uwzgldniono te przyrostki,
natomiast opuszczono przedrostki (gwnie przyimki). Przy odczytywaniu form
gramatycznych czasownika przyjto oznaczenie dwch czasw: perfect hebr.
e
qatal oraz imperfect hebr. jiktol. Jednak zwykle po spjniku w - forma czasu
przeszego jest zastpowana przez zwrotn form czasu przyszego, tworzc w ten
sposb zoenie typu waj-jiqtol. Natomiast forma czasu przyszego jest zastpo-
e
wana po w - przez zwrotn form czasu przeszego i powstaje zoenie typu
e
w -qatal. Zmiany te nie s jednak zaznaczone w kodach.
Druga linia zawiera tekst hebrajski, pod ktrym bezporednio znajduje si
dosowne tumaczenie. Zasadniczo nie by tumaczony na jzyk polski tzw. ro-
dzajnik okrelony, ktry jest doczany w jzyku hebrajskim jako przedrostek ah do
rzeczownikw, podobnie jest w przypadku niektrych przyimkw wystpujcych
w formie przedrostkw oraz zaimkw osobowych lub wzgldnych. Sowa polskie do-
dane dla lepszego zrozumienia umieszczone s w nawiasie okrgym, odpowiedniki
sw, ktre mog by opuszczone w tumaczeniu, znajduj si w nawiasie kwadra-
towym, w miejscu pominitych w przekadzie przedrostkw oraz samodzielnych
sw hebrajskich wystpuj jedna (*) lub dwie gwiazdki (**). W przypadku sw
hebrajskich, ktre odpowiadaj formie ketiw, znajduj si trzy gwiazdki (***).
Zapis polskiego tumaczenia odzwierciedla specyficzn budow sowa hebraj-
skiego, czsto zoonego. Kierunek czytania od prawa do lewa uatwi zidentyfi-
kowanie kolejnych czci zoonej struktury hebrajskiej.
 Wprowadzenie xv

Transkrypcja alfabetu hebrajskiego

Alfabet hebrajski skada si z 22 znakw. Tekst hebrajski czytamy z prawej
do lewej.
Transkrypcja spgosek i samogosek zostaa uzupeniona znakami diakry-
tycznymi i jest waciwie jednoznaczna. Natomiast nazwy znakw s podawane
w formie uproszczonej.

Posta litery Nazwa litery Transkrypcja Wymowa Warto cyfrowa

) alef - 1
B b bet bb bw 2
G g gimel gg g 3
D d dalet dd d 4
h he h h 5
W waw w w 6
z zajin z z 7
x chet h. ch 8
+ tet t. t 9
K k | kaf kk k ch 20 500
l lamed l l 30
m { mem m m 40 600
n } nun n n 50 700
s samech s s 60
( ajin - 70
P p V pe pp pf 80 800
c j cade c c 90 900
q qof q q 100
r resz r r 200
& sin s s 300
$ szin s sz
T t taw tt t 400

Pi znakw stawia si tylko na kocu wyrazu (tzw. forma finalna): | { } V j. Li-

tery te posiadaj rwnie swoj warto liczbow. Niektre spgoski wymagaj
objanie, jeli chodzi o wymow: ) naley do spgosek krtaniowych (podobnie
jak h). Jest to spgoska zwarto-wybuchowa, bezdwiczna, ktra bya wyma-
wiana dziki zwarciu strun gosowych, tak jak to jest w jzyku polskim przy
oddzieleniu od siebie dwch samogosek. Najczciej jednak przyjmuje brzmienie
wystpujcej pod ni samogoski; h jest to spgoska bezdwiczna szczelinowa,
ktrej na kocu wyrazu nie wymawia si (chyba e wystpuje kropka w rodku
tzw. mappiq H). W transliteracji h na kocu wyrazu jest zapisane jako h w in-
deksie grnym.
Do spgosek gardowych naley x i (. Pierwsza z nich jest bezdwiczna
i jest wymawiana silniej ni polskie ch, drug za naley wymawia przez zblie-
nie tylnej czci jzyka do podniebienia mikkiego, dziki czemu nastpuje tarcie
xvi Anna Kumirek

powietrza przechodzcego przez gardo. Sze spgosek ma wymow podwjn

tzw. zwart B, G, D, K, P, T wtedy znajduje si w nich kropka, w tej formie
wystpuje w nagosie wyrazu lub na pocztku sylaby. Wymow aspirowan maj
one wtedy, gdy s bez kropki w rodku. W praktyce zmiana w wymowie dotyczy
obecnie trzech spgosek: b w, k ch, p f. Kropka w rodku znaku moe
oznacza rwnie podwojenie spgoski tzw. dagesz forte. Podwojenie takie nie
wystpuje w spgoskach gardowych ) h x i ( oraz w spgosce r.

Samogoski
W zapisie Biblii Hebrajskiej przyjto tzw. system tyberiadzki wokalizacji
tekstu, opracowany przez wspomnianych ju masoretw z Tyberiady. Jest to
zestaw znakw diakrytycznych wystpujcych pod spgoskami lub obok nich
u gry. W wokalizacji tyberiadzkiej wystpuje siedem fonemw samogoskowych
(hireq, cere, segol, patach, qamec, cholem, qubbuc) oraz trzy samogoski zreduko-
wane tzw. chatefy szwa zoone (chatef patach, chatef segol, chatef qamec). We
wspczesnych pracach hebraistycznych jest uywana transkrypcja wskazujca
iloczas samogosek. S one dzielone na samogoski dugie, krtkie i zredukowane,
lub te na samogoski dugie, rednie, krtkie i zredukowane.
Zasady transkrypcji samogosek opracowano na podstawie regu zamieszczo-
nych w podrczniku: T. O. Lambdin, Introduction to Biblical Hebrew , wyd. 8,
London 1988.
W tabeli samogosek dla pokazania poprawnego skadania spgosek z sa-
mogoskami uyto przykadowo spgoski B.

Znak Transkrypcja Nazwa

aB ba patach
fB ba qamac
fB bo qamac qatan
AB ba chatef patach
FB bo chatef qamac
"B be cere
y"B be cere male
eB be segol
yeB be. segol male
EB be chatef segol
iB bi hireq
yiB b hireq gadol
oB bo cholem
OB bo cholem male
uB bu szuruq
UB bu
e
qubbuc
:B b szwa
 Wprowadzenie xvii

W jzyku hebrajskim najpierw odczytuje si spgosk, a nastpnie samo-

gosk podpisan lub stojc obok spgoski (znak cholem). Jedynie samogosk
a pisan jako patach pod samogosk gardow na kocu wyrazu (tzw. patach
furtivum) wymawia si przed t spgosk np.: axUr ruah..
W tekcie hebrajskim litery w, y, h, ) suyy do zapisu samogosek, dziki
czemu powstaway znaki zoone. W gramatykach ta forma zapisu okrelana
jest jako pisownia samogoskowa pena. W przypadku samogosek penych tybe-
riadzki system wokalizacji oddaje jako a nie iloczas samogosek. Iloczas samo-
gosek zaley od miejsca w sylabie i wie si z budow sylab.
Jeli chodzi o wymow samogosek zredukowanych maj one t sam jako
co odpowiednie samogoski niezredukowane, rni si tylko pod wzgldem ilo-
czasu, s wymawiane o poow krcej ni samogoski pene. Wystpuj obok
spgoski gardowej i maj uatwi jej wymow.
W jzyku hebrajskim sylaby dzieli si na otwarte (zaczynaj si spgo-
sk, a kocz samogosk) i zamknite (zaczynaj si i kocz spgosk) oraz
akcentowane i nieakcentowane. W sylabach zamknitych wystpuj samogoski
krtkie, natomiast w sylabach otwartych lub zamknitych akcentowanych wy-
stpuj samogoski dugie. Akcent w jzyku biblijnym pada zwykle na ostatni
sylab, rzadziej na przedostatni. Maqqef czyli pozioma kreska pisana w grnym
poziomie liter midzy dwoma wyrazami to znak, e stanowi one jedn cao
akcentow.
Samogoska qamac wymawiana jako a zmienia wymow na krtkie o,
kiedy wystpuje w sylabach zamknitych nieakcentowanych.
W przypadku szwa prostego naley rozrni dwa rodzaje: szwa ruchome
(hebr. szwa na wymawiane jako bardzo krtka samogoska e zapisywana w in-
deksie grnym jako e odwrcone) oraz brak samogoski to jest szwa spoczywa-
jce (hebr. szwa nah niewymawiane, ktre nie jest oznaczane). Szwa ruchome
wystpuje: a) po szwa spoczywajcym z wyjtkiem koca wyrazu; b) kiedy w po-
przedzajcej sylabie jest jedna z dugich samogosek ( u/u, o/o, , e/e; e./a), po
innych samogoskach jest niewymawiane i nietransliterowane; c) na pocztku
sowa (T. Lambdin wskazuje jeden wyjtek dla form liczebnika dwa rodzaju
eskiego, gdzie pod szin nie naley wymawia szwa).
Liter jod wystpujc na kocu wyrazu czyta si jedynie po samogosce
a o, u, z ktrymi tworzy dyftongi aj, oj, uj. Natomiast po e i i
wydua ich dugo. Nie czyta si take jej w grupie samogosek wyf , wymowa
aw, ktre rwnie zostao przyjte w tekcie transliteracji.

Kody gramatyczne
Skrty kodw gramatycznych pochodz z jzyka angielskiego. Pierwsza litera
w szeregu symboli okrela kategori gwn odpowiadajc czciom mowy: n
rzeczownik, v czasownik.
xviii Anna Kumirek

Tablica kodw gramatycznych

n (noun) grupa C (common) pospolite

rzeczownik P (proper) wasne
rodzaj m (masculine) mski
f (feminine) eski
b (both) oba rodzaje
liczba s (singular) pojedyncza
p (plural) mnoga
d (dual) podwjna
stan c (constructus) zaleny
d (determined) okrelajcy
sufiksy: osobowy 1 pierwsza osoba
2 druga osoba
3 trzecia osoba
rodzaju m (masculine) mski
f (feminine) eski
b (both) oba rodzaje
c (common) wsplny dla obu rodzajw
liczby s (singular) pojedyncza
p (plural) mnoga
d (dual) podwjna
inne d (directional he) he kierunkowe
p (pronoun) grupa T (independent) niezaleny
zaimek ii (interrogative) pytajcy
osoba 1 pierwsza osoba
2 druga osoba
3 trzecia osoba
rodzaj m (masculine) mski
f (feminine) eski
b (both) oba rodzaje
liczba s (singular) pojedyncza
p (plural) mnoga
d (dual) podwjna
stan c (constructus) zaleny
d (determined) okrelajcy
sufiksy: osobowe 1 osoba
2 osoba
3 osoba
rodzaju m (masculine) mski
f (feminine) eski
b (both) oba rodzaje
c (common) wsplny dla obu rodzajw
liczby s (singular) pojedyncza
 Wprowadzenie xix

p (plural) mnoga,
d (dual) podwjna
a (adjective) rodzaj m (masculine) mski
przymiotnik f (feminine) eski
/liczebnik b (both) oba rodzaje
liczba s (singular) pojedyncza
p (plural) mnoga
stan d (dual) podwjna
c (constructus) zaleny
d (determined) okrelajcy
P (particle) grupa a (article) rodzajnik
partykua c (conjunction) spjnik
d (adverb) przyswek
g (interrogative) pytajna
i (interjection) wykrzyknik
n (negative) negatywna
o (direct object) dopenienie blisze
p (preposition) przyimek
r (relative) wzgldny
v (verb) osoba 1 pierwsza
czasownik 2 druga
3 trzecia
rodzaj m (masculine) mski
f (feminine) eski
c (common) wsplny dla obu rodzajw
liczba s (singular) pojedyncza
p (plural) mnoga
d (dual) podwjna
forma j (appocopated) apokopowana
forma krtsza
h (cohortative) zachcajca
przy pierwszych osobach
koniugacja q qal
n nifal
p piel
P pual
t hipael
h hifil
H hofal
Q qal forma bierna
aspekt p (perfect) forma qatal
i (imperfect) forma jiqtol
xx Anna Kumirek

v (imperative) tryb rozkazujcy

c (infinitive construct) bezokolicznik
zaleny
a (infinitive absolute) bezokolicznik
niezaleny
p (participle) imiesw
s (qal pass participle) imiesw bierny
stan c (construct) zaleny
d (determined) okrelajcy
sufiksy: osobowe 1 osoba
2 osoba
3 osoba
rodzaju m (masculine) mski
f (feminine) eski
b (both) oba rodzaje
c (common) wsplny dla obu rodzajw
liczby s (singular) pojedyncza
p (plural) mnoga
d (dual) podwjna
inne h (paragogic he) he przy trybie
rozkazujcym i zachcajcym
n (energicum nun) nun wystpuje
w imperfectum i w trybie rozkazujcym

Przykady odczytania kodw gramatycznych:

nC fsc 1cs rzeczownik pospolity rodzaju eskiego w liczbie pojedynczej
w stanie zalenym z sufiksem 1 osoby liczby pojedynczej;
nC mpc 3fs rzeczownik pospolity rodzaju mskiego w liczbie mnogiej w sta-
nie zalenym z sufiksem trzeciej osoby rodzaju eskiego w liczbie pojedynczej;
v3ms hp czasownik 3 osoba rodzaju mskiego koniugacji hifil, perfect;
Pp partykua przyimkowa

Oznaczenia w przekadzie polskim

* lub ** wystpuje w miejscu wyrazu hebrajskiego, ktry zosta pominity
w tumaczeniu.
*** sowo pojawia si w innym zapisie ortograficznym.
( ) w nawiasach znajduje si sowo, ktrego nie ma w tekcie hebrajskim,
dodano je dla lepszego zrozumienia polskiego tumaczenia. Czsto w przypadku
uycia zaimkw osobowych(on, oni), kiedy wystpuje w roli sowa posikowego
jest, s.
[ ] w nawiasach kwadratowych znajduj si sowa, ktre wystpuj w tekcie
hebrajskim, natomiast mona je pomin w tekcie polskim.
 Wprowadzenie xxi

JHWH cztery spgoski, tzw. Tetragram, stosowany w tradycji ydowskiej

w miejsce starotestamentalnego Imienia Boga zosta uyty zarwno w przekadzie
polskim, jak i w transkrypcji. W nawiasie wystpuje odpowiednia forma Adonaj
lub Elohim.
Anna Kusmirek

Podstawowa literatura w jzyku polskim

P. Briks, Podrczny sownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testa-
mentu, Prymasowska Seria Biblijna 12, Warszawa 1999.
G. Deiana, A. Spreafico, Wprowadzenie do hebrajszczyzny biblijnej , oprac. wersji
polskiej S. Bazyliski, Warszawa 2001.
L. Koehler, W. Baumgartner, J. J. Stamm, P. Dec (red. wyd. pol.), Wielki sow-
nik hebrajsko-polski Starego Testamentu z hasami aramejskimi, Prymasow-
ska Seria Biblijna 30, Warszawa 2008.
J. W. L. Roson, Podrcznik jzyka hebrajskiego. Kurs podstawowy i kurs wyszy,
Warszawa 1969.
J. W. Roson, Zammeru Maskil. Filologiczny komentarz do Ksigi Psalmw ze
sownikiem hebrajsko-polskim i aciskim oraz konkordancj i zarysem regu
gramatycznych, Z. 1-3, Warszawa 1985 (szczeg. t. 2 z zarysem gramatyki).
M. Tomal, Jzyk hebrajski biblijny, Warszawa 2000.
W. Tyloch, Gramatyka jzyka hebrajskiego, Warszawa 1985.
 {ylyht
Ksiga Psalmw

2118 nC bs 8795 a mp 7058* nC fsc 2239 v 3ms qp 4391* Pd 947 Pr 425* nC ms

|ered:bU {yi(f$:r tacA(aB |alfh )ol re$A) $yi)fh-y"r:$a) 1.1
drodze na i nieprawych
e e
rad za szed nie ktry ,czowiek Szczliwy
a a
u b derek r s am ba cat halak lo s er has asre

4131* Pp 3947 v 3ms qp 4391* Pd 4541 v mp qP 4846 nC msc 6915 v 3ms qp 4391* Pd 2739 a mp
yiK 1.2 ;bf$y )ol {yic"l ba$Om:bU dfmf( )ol {yi)f=ax
Poniewa .siedzia nie szydercw zebraniu w i e
sta nie grzeszcych
k jasab lo lecm u b mos ab amad lo h.at.t.am

3585 Pd 2152* v 3ms qi 9875 nC fsc 3ms 3036 nC msc 3ms 3530 nP 9875 nC fsc 577 Pd
{fmOy hG:hy OtfrOt:bU Oc:pex hwhy tarOt:B {i)
dniem rozmyla bdzie Jego prawie o i e
jego upodobanie JHWH prawie w e
**
h a
jomam jehge u b torato h.epco ( donaj) jhwh b torat im

947 Pr 5006 nC mp 7395* nC mpc 9776 v ms qs 7043 nC ms 2221 v 3ms qp 4538 nC ms

re$A) {yfm yg:laP-la( lUtf$ j"(:K hyfhw 1.3 ;hflyflw
ktre ,wody strumieniem nad zasadzone drzewo jak (on) bdzie I e e
.noc i
a h h
s er majim palge al s atul k ec w haja walajla

4153 nC ms 5820* v 3ms qi 6868 nC msc 3ms 7247 nC fsc 3ms 6276 v 3ms qi 7554 nC msc 3ms
lokw lOBy-)ol Uh"lf(w OTi(:B }"Ty Oy:riP
,wszystko i opadao bdzie nie jego listowie i swoim czasie w
e e e
wyda swj owoc
w kol jibbol lo w alehu b itto jitten pirjo

5397 nC ms 4131* Pp 8795 a mp 4212* Pd 7814 v 3ms hi 7195* v 3ms qi

joMaK-{i) yiK {yi(f$:rfh }"k-)ol 1.4 ;axyil:cy he&A(y-re$A)
,plewy (do s) podobni poniewa ,nieprawi tak Nie .si uda uczyni co
a h a
kammoc im k harsam ken lo jaclah. ja s e s er

2739 a mp 5721 nC ms 8795 a mp 8102 v 3mp qi 4212* Pd 8490 nC bs 5879 v 3fs qi3ms
{yi)f=axw +fP:$iMaB {yi(f$:r Umuqy-)ol }"K-la( 1.5 ;axUr UNep:DiT-re$A)
grzeszni i sdzie w nieprawi powstan nie te Dlatego
e e
.wiatr [go] rozwiewa ktre e
a
w h.at.t.am bammispat. r s am jaqumu lo ken al ruah. tidd pennu s er
1,52,10 {ylyht 2

7700 a mp 2118 nC bs 3530 nP 3507* v ms qP 7700 a mp 6650* nC fsc

{yiqyiDac |ereD hwhy a("dOy-yiK 1.6 ;{yiqyiDac tadA(aB
,sprawiedliwych drog JHWH zna Poniewa .sprawiedliwych zgromadzeniu w
a a
caddqm derek ( donaj) jhwh jodea k caddqm ba dat

4406 nC mp 1645 nC mp 8462 v 3cp qp 4558 Pg 7* v 3fs qi 8795 a mp 2118 nC bs

{yiMu):lU {yOg U$gfr hfMfl 2.1 ;d"b)oT {yi(f$:r |eredw
ludy i
e
narody wzburzyy si Dlaczego .zginie nieprawych e
droga a e
h
u l ummm gojim ragsu lamma tobed r s am w derek

3642 Pd 8516 v mp qP 877 nC bs 3815 v 3mp ti 8576 nC ms

daxy-Ud:sOn {ynzOrw jere)-y"k:lam Ub:Cy:ty 2.2 ;qyir-UG:hy
razem si zbieraj e
panujcy ,ziemi krlowie Wystpuj
e e e
?prno (na) pomrukuj
jah.ad nos du w roz nm erec malke jitjacc bu rq jehgu

4801 nC mpc 3mp 6285 v 1cphpi 5677 a msc 3ms 3530 nP

Omy"tOr:sOm-te) hfq:Tnn 2.3 ;Oxyi$:m-la(w hwhy-la(
ich wizy **
e
Zerwijmy e e
.Jego namaszczonemu przeciwko i e e
JHWH przeciwko
h a
mos rotemo et n natt qa m s h.o w al ( donaj) jhwh al

156 nP 8882 v 3ms qi 9505 nC mp 3947 v ms qP 6612 nC bpc 3mp 5182 Pp 1cp 9439* v 1cphhi
ynodA) qfx:&y {yamf<aB b"$Oy 2.4 ;Omy"tobA( UNeMim hfkyil:$nw
Pan ,bdzie si mia niebiosach w Mieszkajcy .ich sznury nas od odrzumy i e
a a h
donaj jish.aq bass amajim jos eb botemo mimmennu w naslka

713* nC msc 3fs 465 Pp 3mp 1903* v 3ms pi 269 Pd 4388 Pp 3ms
OPa):b Omy"l") r"Bady zf) 2.5 ;Omfl-ga(:ly
Swoim gniewie w e
nich do powie
e
Wwczas .nich z bdzie kpi
b appo elemo j dabber az lamo jilag

7789 nP 5124* nC msc 1cs 6091* v 1cs qp 666 pT cs 1057 v 3ms pi3mp 3135 nC msc 3ms
}OYic-la( yiK:lam yiT:kasn ynA)w 2.6 ;Om"lAhaby OnOrAxabU
Syjonie na mojego krla ustanowiem ja A :ich przerazi Swoi wzburzeniu we i
e
a a a
cijjon al malk nasakt wa n j bah lemo u bah. rono

465 Pp 1cs 630* v 3ms qp 3530 nP 3093 nC ms 465 Pp 6517* v 1cshpi 8078 nC msc 1cs
yal") ramf) hwhy qox le) hfr:PasA) 2.7 ;yi$:dfq-rah
:mnie do powiedzia JHWH ,dekret ** Ogosz e
.Mojej witoci grze
a a h
elaj amar ( donaj) jhwh h.oq el sapp ra qods har

5182 Pp 1cs 9061 v ms qv 3687 v 1cs qp2ms 3583* nC ms 666 pT cs 975 pT ms 1240* nC msc 1cs
yNeMim la):$ 2.8 ;!yiT:dily {OYah ynA) hfTa) yn:B
mnie od daj e
.ciebie zrodziem e
dzisiaj Ja ,ty Mj syn e
a h
mimmenn s al j lidtka hajjom n atta b n

877 nC bs 315 nC fsc 2ms 5966* nC fsc 2ms 1645 nC mp 6276 v 1cshqi
;jerf)-y"s:pa) !:tZuxA)w !etflAxn {yOg hn:Te)w
.ziemi krace twoj wasnoci (bd) i twoje posiadanie (w) narody dam i
e e
a a h
arec apse wa h.uzzatka nah. lateka gojim w ett na

3829 v ms qP 4179 nC ms 1398 nC ms 9097 nC msc 8701* v 2ms qi3mp

r"cOy yil:kiK lz:raB +eb"$:B {"(or:T 2.9
formujcego (garncarza) naczynie jak elaznym prtem e
ich Rozbijesz e
jocer kikl barzel b s ebet. t roem

877 nC bs 9642 v mp qP 3739* v mp nv 8920* v mp hv 5124* nC mp 7249 Pd 6151* v 2ms pi3mp

;jerf) y"+:po$ Ur:sUih UlyiK:&ah {yikfl:m hfTa(w 2.10 ;{"c:Pn:T
.ziemi sdziowie ,dajcie si pouczy ,zrozumcie
e
krlowie teraz A
e e
.ich roztrzaskasz e e
h
arec s op t.e hiwwasru hasklu m lakm w atta t napp cem
3 Ksiga Psalmw 2,11 3,8

1366* nC ms 8665 nC fs 1709 v mp qv 3872 nC fs 3530 nP 6566 v mp qv

rab-Uq:<n 2.12 ;hfdf(:riB Ulygw hf):ry:B hwhy-te) Ud:bi( 2.11
,syna Caujcie e
.dreniu w radujcie si i bojani w e e
JHWH ** Sucie
h h a
bar nass qu birada w glu b jira ( donaj) jhwh et ibdu

713* nC msc 3ms 5308 a ms 1304* v 3ms qi 2118 nC bs 7* v 2mp qi 675 v 3ms qi
OPa) +a(:miK ra(:by-yiK |ered Ud:b)otw vnE)y-}eP
,jego gniew tylko gdy zaponie kiedy ,drogi zniszczy (nie) i rozgniewa si nie aby e e
e
appo kimat. jibar k derek w tob du je nap pen

1948* nP 4876 nC ms 994 Pp 3ms 3000 v mp qP 959 Pi

dwfd:l rOmzim 3.1 ;Ob y"sOx-lfK y"r:$a)
Dawidowi * e
Pie .nim w schronienia szukajcy ,wszyscy szczliwi
l dawid mizmor bo h.o se kol asre

8413* v 3cp qp 3530 nP 1240* nC msc 3ms 92 nP 7450 nC bpc 1400* v qc3ms
UBar-hfm hwhy 3.2 ;On:B {Olf$:ba) yn:Pim Ox:rfb:B
stali si liczni Jak !JHWH .jego syna ,Absaloma oblicza sprzed jego uciekaniu w
e e e
h a
rabbu ma ( donaj) jhwh b no absalom mipp ne b borh.o

630* v mp qP 8409* a mp 6861* Pp 1cs 8102 v mp qP 8409* a mp 7973* nC mpc 1cs

{yir:mo) {yiBar 3.3 ;yflf( {yimfq {yiBar yfrfc
mwicy e
Liczni .mnie przeciwko powstajcy liczni ,moi przeladowcy
om rm rabbm alaj qamm rabbm caraj

3530 nP 975 pT ms 6439 Pi 481 nC mp 4388 Pp 3ms 3963 nC fs h 418* Pd 6155 nC fsc 1cs
hwhy hfTa)w 3.4 ;hfles {yihol)"b OL hftf(U$y }y") yi$:pn:l
,JHWH ,Ty A
e
.Sela .Boga u niego dla ocaleniae
nie ma :mojej istoty do e
a h h h
( donaj) jhwh w atta sela belohm llo j s u ata en l naps

8100 nC msc 1cs 8396* nC msc 1cs 8493 v mp hP 4050 nC msc 1cs 1273* Pp 1cs 4700* nC ms
yilOq 3.5 ;yi$)or {yir"mU yidOb:K yidA(aB }gfm
moim Gosem .moj gow podnoszcym (jeste) i moj chwa ,mnie dla e
tarcz
a
qol ros u merm k bod ba d magen

6439 Pi 8078 nC msc 3ms 2291 nC ms 6973* v 3ms qi1cs 8287* v 1cs qi 3530 nP
;hfles O$:dfq rah"m ynnA(Yw )fr:qe) hwhy-le)
.Sela .Jego witoci gry z mi odpowiedzia On a ,bd woa JHWH do
h a a
sela qodso mehar wajja nen eqra ( donaj) jhwh el

6460 v 3ms qi1cs 3530 nP 4131* Pp 8165* v 1cs hp 3985* v 1cshqi 9352 v 1cs qp 666 pT cs
;yn"k:m:sy hwhy yiK yitOcyiqEh hnf$yi)w yiT:bakf$ ynA) 3.6
.mnie wesprze e
JHWH poniewa ,obudziem si ,zasnem i si pooyem Ja
a e h a
jism ken ( donaj) jhwh k h qcot was ana s akabt n

6861* Pp 1cs 9348 v 3cp qp 6305 Pd 947 Pr 6913 nC ms 8415 nC fpc 3869* v 1cs qi
;yflf( Utf$ byibfs re$A) {f( tOb:bir"m )fryi)-)ol 3.7
.mnie przeciw ustawi si dokoa ktry ,ludu tysicy dziesitkw ulkn si Nie e
a
alaj s atu sabb s er am merib bot ra lo

6050* v 2ms hp 481 nC mpc 1cs 3991 v ms hv1cs 3530 nP 8102 v ms qvh
ftyiKih-yiK yaholE) yn"(yi$Oh hwhy hfmUq 3.8
uderzye poniewa ,mj Boe mnie ocal ,JHWH Powsta
e a h
hikkta k lohaj hos en ( donaj) jhwh quma

9130* v 2ms pp 8795 a mp 9576* nC bdc 4514* nC fs 383 v mp qP1cs

;fT:raBi$ {yi(f$:r yNi$ yixel yabyo)-lfK-te)
.poamae niegodziwych e
zby ,szczk (w) moich wrogw wszystkich ** e
s ibbarta r s am s inne leh. oj baj kol et
3,94,9 {ylyht 4

6439 Pi 1421* nC fsc 2ms 6913 nC msc 2ms 3963 nC fs 3530 nP

;hfleS !etfk:rib !:Ma(-la( hf(U$yah hwhyal 3.9
.Sela .Twoje bogosawiestwo Twego ludu dla e
,ocalenie JHWH U
h h
ssela birkateka amm ka al hajsu a (ladonaj) ljhwh

8287* v qc1cs 1948* nP 4876 nC ms 5844* nC fp 6178* v ms pP

yi):rfq:B 4.2 ;dwfd:l rOmzim tOnygniB ax"Cn:mal 4.1
moim woaniu W e
Dawida dla e
piew .muzykowania podczas nadzorujcego Dla
b qar l dawid mizmor bingnot lamnacceah.

4388 Pp 1cs 8517 v 2ms hp 7973* a ms 7703 nC msc 1cs 481 nC mpc 6973* v ms qv1cs
yiL fT:bax:rih rfCaB yiq:dic y"holE) ynnA(
,mnie dla dae przestrze ucisku w ,moja sprawiedliwoci ,Boe mi odpowiedz
e a
ll hirh.abta baccar cidq lohe nen

4752 pg 425* nC ms 1240* nC mpc 10039 nC fsc 1cs 9527 v ms qv 2979 v ms qv1cs
hem-da( $yi) yn:B 4.3 ;yitfLip:T (am:$U ynNfx
to dokd ,czowieka Synowie e
.modlitw moj e
usysz i mi przychylno oka
e
h
me ad s b ne t pillat u s ma h.onnen

8576 nC ms 175 v 2mp qin 4191 nC fs 4050 nC msc 1cs

qyir }UbfhE)eT hfMil:kil yidOb:k
,pustki bdziecie kocha (dokd) ,zniewaania dla (wystawiona bdzie) moja chwaa e
e h
rq te habun liklimma k bod

4388 Pp 3ms 3004 a ms 3530 nP 7402 v 3ms hp 3507* v mp qv 6439 Pi 4119 nC ms 1364 v 2mp pi
Ol dyisfx hwhy hfl:pih-yiK U(:dU 4.4 ;hfles bzfk U$:qab:T
,mnie dla askawy JHWH oddzieli co ,Poznajcie e
.Sela ?uudy bdziecie podali e
a h h
lo h.asd ( donaj) jhwh hipla k u d u sela kazab t baqsu

630* v mp qv 2737 v 2mp qi 8446 v mp qv 465 Pp 3ms 8287* v qc1cs 9527 v 3ms qi 3530 nP
Ur:mi) U)f+ExeT-la)w Uzgir 4.5 ;wyfl") yi):rfq:B (am:$y hwhy
mwcie ,grzeszcie nie i e
Dryjcie .Niego do moje woanie * e
usyszy JHWH
e a
imru teh. t.au w al rigzu elaw b qar jisma ( donaj) jhwh

2362 v mp qv 6439 Pi 2065* v mp qv 5681 nC msc 2mp 4420 nC msc 2mp

Ux:bz 4.6 ;hfles UModw {ek:baK:$im-la( {ek:bab:lib
Ofiarujcie .Sela .uciszcie si i e
waszym posaniu na waszym sercu w
h
zibh.u sela w dommu miskabkem al bilbabkem

630* v mp qP 8409* a mp 3530 nP 1135* v mp qv 7703 nC ms

{yir:mo) {yiBar 4.7 ;hwhy-le) Ux:+ibU qedec-y"x:bz
:mwicy e
Liczni .JHWH do miejcie zaufanie i sprawiedliwoci ofiar
a
om rm rabbm ( donaj) jhwh el u bit.h.u cedeq zibh.e

3530 nP 7450 nC bpc 2ms 252 nC bs 6861* Pp 1cp 3332* nC ms 8374 v 3ms hi1cp
;hwhy !ynfP rO) Uny"lf(-hfsn bO+ Un"):ry-yim
.JHWH ,Twego oblicza wiato nami nad podnie e
,dobro nam pokae Kto
a h
( donaj) jhwh pane.ka or alenu n sa t.o b jarenu m

9918 nC msc 3mp 1929 nC msc 3mp 7247 nC bs 4412* nC msc 1cs 8943 nC fs 6276 v 2ms qp
{f$Oryitw {ng:D t"("m yiBil:b hfx:mi& hfTatn 4.8
,ich moszczu i e
ich zboa czasie (w) ni ,bardziej moim sercu w
e e
rado Dae
h h
w tros am d ganam meet b libb s imh.a natatta

975 pT ms 3985* v 1cs qi 9352 v 1cshqi 3643 Pd 9403 nC ms 8413* v 3cp qp

hfTa)-yiK }f$yi)w hfb:K:$e) wfD:xy {Olf$:B 4.9 ;UBfr
Ty poniewa ,spa bd i si poo e e
razem dobrobycie W e
.wielkie si stay (ktre)
h h
atta k w s an esk ba jah.daw b s alom rabbu
5 Ksiga Psalmw 4,9 5,9

3947 v 2ms hi1cs 1137* nC ms 1039 nC ms 3530 nP

;yn"byi$OT xa+ebfl dfdfb:l hwhy
.mi mieszka pozwalasz bezpieczestwie w samemu e
JHWH
a
tos ben labet.ah. l badad ( donaj) jhwh

1948* nP 4876 nC ms 5961 nC fp 6178* v ms pP

;dwfd:l rOmzim tOlyixNah-le) ax"Cn:mal 5.1
.Dawida dla e
piew .flet Na
e
.(chru) nadzorujcego Dla
l dawid mizmor hann h.lot el lamnacceah.

2157 nC msc 1cs 1150 v ms qvh 3530 nP 278* v ms hvh 633* nC mpc 1cs
;ygygAh hnyiB hwhy hnyzA)ah yarfmA) 5.2
.moje westchnienie spostrze ,JHWH uszu nako moim wypowiedziom (Ku)
a h a a h a
h gg bna ( donaj) jhwh ha zna maraj

465 Pp 2ms 481 nC mpc 1cs 5124* nC msc 1cs 9227 nC ms 1cs 8100 nC ms 8353 v ms hvh
!yel")-yiK yfhol)w yiK:lam yi(wa$ lOq:l hfbyi$:qah 5.3
Ciebie do poniewa ,mj Boe i mj Krlu ,mojego krzyku gos na uwag Zwr
e
h
ele.ka k welohaj malk s aw l qol haqsba

1360* nC ms 8100 nC msc 1cs 9527 v 2ms qi 1360* nC ms 3530 nP 7430 v 1cs ti
reqoB yilOq (am:$iT reqoB hwhy 5.4 ;lfLaP:te)
poranku (o) ,mojego gosu wysuchasz poranku (o) ,JHWH .modli si bd
a
boqer qol tisma boqer ( donaj) jhwh etpallal

3035 a ms 4391* Pd 4131* Pp 7918* v 1cs pi 7166 v 1cs qi Pp 2ms

j"pfx-l") )ol yiK 5.5 ;hePacA)w !:l-|frE(e)
pragncym Bogiem (jeste) nie Poniewa .czuwam i Tobie przedkadam e
a h e
h.apec el lo k wa cappe l ka e rak

2241* v mp qP 3815 v 3mp ti 8654 a ms 1656* v 3ms qi2ms 4391* Pd 975 pT ms 8796 nC ms
{yil:lOh Ub:Cy:ty-)ol 5.6 ;(fr !:rgy )ol hfTf) (a$er
si pysznicy si ostoj Nie
e e
.zy Ciebie (u) przebywa e e
nie ,Ty nieprawoci
h
hol lm jitjacc bu lo ra j gur ka lo atta resa

7* v 2ms pi 235 nC ms 7482 v mp qP 8954 v 2ms qp 6840 nC fdc 2ms 5836 Pp

d"Ba):T 5.7 ;}wf) y"lA(oP-lfK ft)nf& !yny"( dgn:l
Zniszczysze
.zo czynicych wszystkich znienawidzie ,Twoimi oczyma przed * e
a
t abbed awen po le kol s aneta ene.ka l neged

3530 nP 10007 v 3ms pi 5564* nC fs 2054 nC mp 4119 nC ms 1903* v mp qP

;hwhy b"(fty hfm:rimU {yimfD-$yi) bzfk y"r:boD
.JHWH ,brzydzi si bdzie e
podstpu i krwi czowiekiem ,kamstwo mwicych e
a h
( donaj) jhwh j taeb u mirma damm s kazab dob re

2658* v 1cs ti 1160* nC msc 2ms 1068 v 1cs qi 2996* nC msc 2ms 8412 nC ms 666 pT cs
hwAxaT:$e) !ety"b )Obf) !:D:sax bor:B ynA)w 5.8
si skoni ,Twego domu (do) wejd Twojej askawoci obfitoci w e e
ja A
a h a
estah. we beteka abo h.asd ka b rob wa n

5953 v ms qv1cs 3530 nP 3872 nC fsc 2ms 8078 nC msc 2ms

yn"xn hwhy 5.9 ;!etf):ry:B !:$:dfq-laky"h-le)
mnie prowad e
,JHWH .Twojej bojani w e
Twojej witoci wityni ku e
a
n h.en ( donaj) jhwh b jirateka qads ka hekal el

4001 v ms hv 4001 v ms hv 9259 nC mpc 1cs 5336 Pp 7704 nC fsc 2ms

ra$yah** ra$Oh* yfr:rO$ }a(am:l !etfq:dic:b
wyprostuj *** moich wrogw e
na wzgldu ze e
Twojej sprawiedliwoci w e
hajsar hos ar s o r raj l maan b cidqateka
5,96,4 {ylyht 6

4097 v fs nP 7312 nC msc 3ms 418* Pd 4131* Pp 2118 nC bsc 2ms 7458 nC mpc 1cs
hnOkn Uhyip:B }y") yiK 5.10 ;!eK:raD ynfp:l
si gniedcej Jego ustach w ma nie Poniewa
e e
.Twoj drog moim obliczem przed e
h
n kona b phu en k darkeka l panaj

2864* v 3mp hi 4600* nC bsc 3mp 1829 nC msc 3mp 7630* v ms qs 2199* nC fp 8296 nC msc 3mp
;}UqyilAxy {nO$:l {nOrG axUtfP-rebeq tOUah {fB:riq
.schlebiaj swoim jzykiem e
,ich gardo e
otwartym grobem ,dzy nich wrd
a
jah. lqun l s o nam g ronam patuah. qeber hauo t qirbam

8412 nC ms 4810 nC fpc 3mp 6149 v 3mp qi 481 nC mp 927 v ms hv3mp

bor:B {ehy"tOcA(oMim Ul:Py {yiholE) {"myi$A)ah 5.11
wieloci w e
,swoich planw powodu z upadn niech e
,Boe ich Ukarz
a e a
b rob mimmo cotehem jipp lu lohm ha s mem

994 Pp 2ms 5525 v 3cp qp 5872* v ms hv3mp 7613 nC mpc 3mp

;|fb Urfm-yiK Om"xyiDah {ehy"(:$iP
.Tobie przeciwko buntuj si poniewa ,ich odepchnij ,swoich zbrodni
bak maru k haddh.emo pisehem

8611* v 3mp pi 6727 nC ms 994 Pp 2ms 3000 v mp qP 8941 v 3mp qi

UnNary {flO(:l |fb y"sOx-lfk Ux:m:&yw 5.12
wykrzykuj niech e
wieki na e
,Tobie w si chronicy wszyscy rozraduj si Niech e e
j rannenu l olam bak h.o se kol w jism h.u

975 pT ms 9482* nC msc 2ms 175 v mp qP 994 Pp 2ms 6912 v 3mp qi 6861* Pp 3mp 6413* v 2ms hi
hfTa)-yiK 5.13 ;!em:$ y"bAho) !:b Uc:l:(yw Omy"lf( |"sftw
Ty Poniewa .Twoje imi kochajcy Tobie w si raduj i
e e e e
,ich ** osonisz i
e
h a
atta k s meka oh be b ka w jal cu alemo w tasek

6820 v 2ms qi3ms 8745 nC ms 7876* nC fs 3530 nP 7700 a ms 1417* v 2ms pi

;UNer:+:(aT }Ocfr hNiCaK hwhy qyiDac |"rfb:T
.jego otoczysz przychylnoci tarcz jak
e
,JHWH ,sprawiedliwego bogosawi bdziesz e
h a
tat. rennu racon kaccinna ( donaj) jhwh caddq t barek

4876 nC ms 9506 a fs 5844* nC fp 6178* v ms pP

rOmzim tynyim:<ah-la( tOnygniB ax"Cn:mal 6.1
piew .strunowe instrumenty Na .muzykowania podczas (chru) nadzorujcego Dla
e
mizmor hass mnt al bingnot lamnacceah.

3680 v 2ms hi1cs 713* nC msc 2ms 3530 nP 1948* nP

yn"xyikOt !:Pa):B-la) hwhy 6.2 ;dwfd:l
mnie osdzaj Twoim zagniewaniu w nie e e
,JHWH .Dawida dla e
a
tokh.en b app ka al ( donaj) jhwh l dawid

4131* Pp 3530 nP 2979 v ms qv1cs 3739* v 2ms pi1cs 2899 nC fsc 2ms
yiK hwhy ynNfx 6.3 ;yn"r:Sy:t !:tfmAxaB-la)w
poniewa ,JHWH ,mi oka Przychylno .mnie karz Twojej zapalczywoci w nie i
e e e
a a
k ( donaj) jhwh h.onnen t jass ren bah. matka w al

7073* nC fpc 1cs 1057 v 3cp np 4131* Pp 3530 nP 8708* v ms qv1cs 666 pT cs 602 pT ms
;yfmfcA( UlAh:bn yiK hwhy yn")fp:r ynf) lal:mu)
.moje koci przeraone zostay poniewa ,JHWH mnie uzdrw e
,ja saby (jestem) e
a a a
camaj nibh lu k ( donaj) jhwh r paen an um lal

3530 nP 975 pT ms 975 pT ms 4617 Pd 1057 v 3fs np 6155 nC fsc 1cs

hwhy hfTa)**w** :Ta)*w* do):m hflAh:bn yi$:pnw 6.4
JHWH Ty a
e
*** e
,bardzo e
przeraona zostaa moja istota I e
a h a h
( donaj) jhwh w atta w at m od nibh la w naps
7 Ksiga Psalmw 6,4 7,3

3991 v ms hv1cs 6155 nC fsc 1cs 2861 v ms pvh 3530 nP 9185 v ms qvh 5750 Pg
yn"(yi$Oh yi$:pn hfc:Lax hwhy hfbU$ 6.5 ;yftfm-da(
mnie ocal ,moj istot Uwolnij e
!JHWH ,Wr ?(bdzie tak) dokd a
h a h
hos en naps h.all ca ( donaj) jhwh s u ba mataj ad

2434 nC msc 2ms 4852 nC ms 418* Pd 4131* Pp 2996* nC msc 2ms 5336 Pp
!er:kz twfMaB }y") yiK 6.6 ;!eD:sax }a(am:l
,Ciebie wspomnienia mierci w ma nie Poniewa .Twoj askawo na wzgldu ze e
zikreka bammawet en k h.asdeka l maan

663 nC fsc 1cs 3479 v 1cs qp 4388 Pp 2fs 4990 pg 9053 nC bs

yitfxna):B yiT:(gy 6.7 ;|fL-hedOy yim lO):$iB
,moim zawodzeniem * si Wyczerpaem e
?Tobie dzikowa bdzie kto Szeolu w
h
b anh.at jagat llak jode m bisol

7193 nC fsc 1cs 2074 nC fsc 1cs 4970 nC fsc 1cs 4538 nC ms 8873 v 1cs hi
yi&:ra( yitf(:mid:B yitf=im hflyal-lfk:b hex:&a)
moje legowisko moj l e
,moje posanie nocy caej (cigu) w e
pywa e ,sprawiam
h h
ars b dimat mit.t.at lajla b kol ash.e

7268 v 3fs qp 6840 nC fsc 1cs 4275 nC ms 7236 v 3fs qp 5236 v 1cs hi
hfq:tf( yny"( sa(aKim hf$:$f( 6.8 ;hes:ma)
(latach w) si posuwam ,moje oko udrczenia od Marnieje e
.oblej
h h h
atqa en mikkaas as s a amse

7482 v mp qP 5182 Pp 1cs 6366 v mp qv 8013* v mp qP1cs

y"lA(oP-lfK yNeMim UrUs 6.9 ;yfr:rOc-lfk:B
czynicy wszyscy ,mnie ode si Oddalcie .mnie uciskajcych wszystkich powodu z e e
a
po le kol mimmenn suru cor raj b kol

3530 nP 9527 v 3ms qp 1173 nC msc 1cs 8100 nC ms 3530 nP 9527 v 3ms qp 235 nC ms
hwhy (amf$ 6.10 ;yy:kiB lOq hwhy (amf$-yiK }wf)
JHWH Wysucha .mojego paczu gos JHWH usysza poniewa ,zo
a a
( donaj) jhwh s ama bikj qol ( donaj) jhwh s ama k awen

1094* v 3mp qi 4588* v 3ms qi 10039 nC fsc 1cs 3530 nP 9890 nC fsc 1cs
U$oby 6.11 ;xfQy yitfLip:T hwhy yitNix:T
,zawstydz si Niech .przyjmie moj modlitw e
JHWH ,moje baganie e
a
jebosu jiqqah. t pillat ( donaj) jhwh t h.innat

1094* v 3mp qi 9185 v 3mp qi 383 v mp qP1cs 4617 Pd 1057 v 3mp ni

U$oby Ubu$y yfbyo)-lfK do):m UlAhfByw
zawstydz si niech ,zawrc niech ,moi wrogowie wszyscy bardzo przeraeni zostan niech i e e e
a
jebosu jasubu oj baj kol m od w jibbah lu

3530 nP 9341 v 3ms qp 1948* nP 9150 nC ms 8461 nC ms

hwhyal rf$-re$A) dwfd:l }OyGi$ 7.1 ;(gfr
JHWH dla zapiewa, ktr ,Dawida dla Sziggajon (lamentacyjna Pie) e
.chwili (tej w)
a
(ladonaj) ljhwh s ar s er l dawid s iggajon raga

3000 v 1cs qp 994 Pp 2ms 481 nC mpc 1cs 3530 nP 3709* nP 4108* nP
yityisfx !:B yaholE) hwhy 7.2 ;ynyimy-}eB $Uk-y"r:biD-la(
,schronienie znalazem Tobie w e
,mj Boe ,JHWH .Benjaminity Kusza sowa na
e
e a
h.ast b ka lohaj ( donaj) jhwh j mn ben kus dibre al

3411* v 3ms qi 6186 v ms hv1cs 8472 v mp qP1cs 3991 v ms hv1cs

vor:+y-}eP 7.3 ;yn"lyiCahw yap:dor-lfKim yn"(yi$Oh
rozszarpa nie Aby .mnie wyrwij i mnie przeladujcych wszystkich od
e e
mnie ocal
jit.rop pen w hacclen rod paj mikkol hos en
7,312 {ylyht 8

3530 nP 6186 v ms hP 418* Pd 7584 v ms qP 6155 nC fsc 1cs 845* nC ms

hwhy 7.4 ;lyiCam }y")w q"roP yi$:pn hy:ra):K
,JHWH .wyrywajcego ma nie e dlatego ,rozerwa (nie i) mojej istoty e
lew jak e
a h
( donaj) jhwh maccl w en poreq naps k arje

4277 nC fdc 1cs 6717 nC ms 2344 a fs 7195* v 1cs qp 481 nC mpc 1cs
;yfPak:B lwf(-$y-{i) t)oz yityi&f(-{i) yaholE)
.moich doniach w e
niesprawiedliwo jest jeli ,to uczyniem jeli ,mj Boe
e
b kappaj awel jes im zot ast im lohaj

8013* v ms qP1cs 2861 v 1cshpi 8654 a ms 9447 v ms qP1cs 1778 v 1cs qp

yir:rOc hfc:LaxA)w (fr yim:lO$ yiT:lamG-{i) 7.5
mnie uciskajcego e
zupiem i e
zem dobrobyt mi dajcemu e
odpaciem Jeli
a h
cor r wa h.all ca ra s o l m gamalt im

877 nC bs 8634 v 3ms qi 6234 v 3msjhi 6155 nC fsc 1cs 383 v ms qP 8472 v 3ms qi 8578 Pd
jerf)fl som:ryw g"&yw yi$:pn byO) voDary 7.6 ;{fqy"r
ziemi w wdepcze niech i ,dogoni i moj istot e e
wrg przeladuje Niech .prno na
laarec w jirmos w jaseg naps ojeb jiraddop reqam

6439 Pi 9373 v 3msjhi 7031 nC ms 4050 nC msc 1cs 2757* nC mpc 1cs
;hfles }"K:$y rfpf(el yidOb:kU yYax
.Sela .przebywaa bdzie e ,sprawi (niech) prochu w moja chwaa i e
moje ycie
h
sela jasken leapar u k bod h.ajjaj

8013* v mp qP1cs 6603 nC fpc 6233 v ms nv 713* nC msc 2ms 3530 nP 8102 v ms qvh
yfr:rOc tOr:ba(:B )"&Nih !ePa):B hwhy hfmUq 7.7
,mnie uciskajcych rozwcieczeniu w podnie si ,Twoim gniewie w
e e e
JHWH Powsta
a h
cor raj b abrot hinnase b appeka ( donaj) jhwh quma

4406 nC mp 6650* nC fsc 7718 v 2ms pp 5721 nC ms 465 Pp 1cs 6743* v ms qvh
{yiMu):l tadA(w 7.8 ;ftyUic +fP:$im yal") hfrU(w
ludw *
e
zgromadzenie I .wydae sd ,mj Boe si wzburz i e
a h
l ummm wa dat ciwwta mispat. elaj w ura

2007 v 3ms qi 3530 nP 9185 v ms qvh 5534 nC ms 6861* Pp 3fs 6303 v 3fs pi2ms
}yidy hwhy 7.9 ;hfbU$ {OrfMal fhyelf(w eb:bOs:T
,mnie sd ,JHWH .si zwracaj wysokoci (z) niego do i Ciebie otaczao bdzie e e e
a h
jadn ( donaj) jhwh s u ba lammarom w ale.ha t sob bekka

9960 nC msc 1cs 7703 nC msc 1cs 3530 nP 9642 v ms qv1cs 6913 nC mp
yiMut:kU yiq:dic:K hwhy yn"+:pf$ {yiMa(
moj doskonaoci i sprawiedliwoci moj z zgodnie
e e
,JHWH .wykonuj sd ludami (nad)
a
u k tumm k cidq ( donaj) jhwh s apt.en ammm

4097 v 2ms pi 8795 a mp 8654 a ms 5775* Pp 6861* Pp 1cs

}nOk:tU {yi(f$:r (ar )n-rfmgy 7.10 ;yflf(
utwierd i e
nieprawych e
zo teraz si skoczy Niech .mn nade (sd)
u t konen r s am ra na jigmar alaj

7700 a ms 481 nC mp 4182 nC fp 4412* nC mp 1121 v ms qP 7700 a ms

;qyiDac {yiholE) tOyfl:kU tOBil }"xobU qyiDac
.sprawiedliwy Boe ,nerki i e
serca prb na wystawiajcy (jeste) ,sprawiedliwego
e
caddq lohm u k lajot libbot u boh.en caddq

9642 v ms qP 481 nC mp 4412* nC ms 3991 v ms hP 481 nC mp 4700* nC bsc 1cs

+"pO$ {yiholE) 7.12 ;b"l-y"r:$y a(yi$Om {yiholE)-la( yNgfm 7.11
sdzcy ,Bg .sercem prostych ocalajca ,Bogu przy moja Tarcza
e e
s o pet. lohm leb jisre mos a lohm al maginn