. . .

aby
znali Ciebie,
jedynego prawdziwego Boga
oraz Tego, ktrego posae,
Jezusa Chrystusa.
 Redaktor naukowy serii
ks. prof. dr hab. Waldemar Chrostowski

Seria otrzymaa
Nagrod Stowarzyszenia Wydawcw Katolickich
FENIKS
 Za zgod Kurii Metropolitalnej Warszawskiej
z dnia 11.12.2007 Nr 6416/NK/2007

Przygotowanie komputerowe i skad systemem TEX

Anna i Krzysztof Rudnik

Projekt okadki i obwoluty

Joanna Zonkiewicz

Ksika dofinansowana przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyszego

Copyright c 2008 by Oficyna Wydawnicza Vocatio, Warszawa

All rights reserved. Wszelkie prawa zastrzeone.

Ksika ani adna jej cz nie moe by przedrukowywana, ani w jakikolwiek inny sposb
reprodukowana czy powielana mechanicznie, fotooptycznie, zapisywana elektronicznie lub
magnetycznie, ani odczytywana w rodkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy.
W sprawie zezwole naley zwraca si do:
Oficyna Wydawnicza Vocatio
ul. Polnej Ry 1, 02-798 Warszawa
e-mail: vocatio@vocatio.com.pl
Redakcja: tel. (22) 648 54 50, fax (22) 648 63 82
Dzia handlowy: tel. (22) 648 03 78, fax (22) 648 03 79
Ksigarnia Wysykowa Vocatio
02-798 Warszawa 78, skr. poczt. 54
tel. (603) 861-952
e-mail: ksiegarnia@vocatio.com.pl
www.vocatio.com.pl

ISBN 978-83-7492-025-4
 Warszawa, dnia 27 czerwca 1997

Sowo wstpne
Napawa radoci fakt, e wierzcy coraz czciej i chtniej sigaj po Pismo wite. Zawiera
ono bowiem to, co Bg w swoim nieskoczonym miosierdziu zechcia objawi o sobie, i odkry-
wa najwaniejsze potrzeby i tsknoty czowieka. Czytanie i rozwaanie ksig witych zapewnia
wzrost ycia religijnego, odmienia na lepsze ludzkie postpowanie i ukazuje perspektywy wiecz-
noci. ywe bowiem jest sowo Boe, skuteczne i ostrzejsze ni wszelki miecz obosieczny, przeni-
kajce a do rozdzielenia duszy i ducha, staww i szpiku, zdolne osadzi pragnienia i myli serca
czytamy w Licie do Hebrajczykw (4,12).
Koci okazuje pomoc w trudnym zadaniu poznawania i rozumienia Biblii take przez pro-
mowanie rezultatw bada uczonych. Studiuj oni Pismo wite, objaniajc je jako sowo Boe
i ludzkie. W ostatnich latach zgodnie zaleceniem Soboru Watykaskiego II nastpi w tej dzie-
dzinie w Polsce znaczny postp. W nurt tych dokona wpisuje si Prymasowska Seria Biblijna,
obejmujca najbardziej fundamentalne pomoce niezbdne dla rzetelnych studiw biblijnych.
Mona ywi nadziej, e ksiki, ktre si w tej serii ukazuj, przyczyni si do dalszego po-
gbiania i upowszechniania rzetelnych bada biblijnych, a przez to do nowego oywienia dusz-
pasterstwa i duchowoci biblijnej. W ten sposb zwielokrotnia w Kociele bogosawione owoce
pragnienia poznawania i umiowania Trjjedynego Boga.

Jzef Kardyna Glemp

Prymas Polski
 PRYMASOWSKA SERIA BIBLIJNA
Redaktor naukowy serii:
ks. prof. dr hab. Waldemar Chrostowski
1. Remigiusz Popowski SDB, Micha Wojciechowski (przek.), Greckopol-
ski Nowy Testament. Wydanie interlinearne z kodami gramatycznymi,
Warszawa 1994, 1995, 1996, 1997, 2000, 2003, 2005, 2006.
2. James B. Pritchard (red. nauk.), Waldemar Chrostowski (konsult. nauk.
wyd. pol.), Wielki atlas biblijny, Warszawa 1994, 1997, 2001.
3. Remigiusz Popowski SDB, Wielki sownik greckopolski Nowego Te-
stamentu. Wydanie z pen lokalizacj greckich hase, kluczem polsko
greckim oraz indeksem form czasownikowych, Warszawa 1994, 1995,
1997, 2006.
4. Jan Flis, Konkordancja Starego i Nowego Testamentu do Biblii Tysic-
lecia, Warszawa 1991, 1997, 1999, 2004.
5. Bruce M. Metzger, Michael D. Coogan (red. nauk.), Waldemar Chro-
stowski (konsult. wyd. pol.), Sownik wiedzy biblijnej, Warszawa 1996,
1997, 1999, 2004.
6. Micha Wojciechowski (przek. i oprac.), Synopsa czterech Ewangelii,
Warszawa 1997, 1999, 2004.
7. Remigiusz Popowski SDB, Sownik greckopolski Nowego Testamentu,
Warszawa 1997, 1999, 2007.
8. Bruce Metzger, David Goldstein, John Ferguson (konsult. nauk.), Wal-
demar Chrostowski (konsult. wyd. pol.), Wielkie wydarzenia czasw bi-
blijnych, Warszawa 1998.
9. Paul J. Achtemeier (red. nauk.), Waldemar Chrostowski (konsult. nauk.
3. wyd. pol.), Encyklopedia biblijna, Warszawa 1998, 1999, 2004.
10. Janusz Frankowski (red. nauk. i wstpy), Biblia w przekadzie ksi-
dza Jakuba Wujka z 1599 r. Transkrypcja typu B oryginalnego tekstu
z XVI w. i wstpy, Warszawa 1999, 2000, 2004.
11. Dan Bahat, Waldemar Chrostowski (oprac. wyd. pol.), Atlas biblijnej
Jerozolimy, Warszawa 1999, 2004.
12. Piotr Briks, Podrczny sownik hebrajskopolski i aramejskopolski Sta-
rego Testamentu, Warszawa 1999, 2000.
13. Ryszard Rubinkiewicz SDB (oprac. i wstpy), Apokryfy Starego Testa-
mentu, Warszawa 1999, 2000, 2001, 2007.
14. Anna Kumirek (przek. i oprac.), Hebrajskopolski Stary Testament
Ksiga Rodzaju. Wydanie interlinearne z kodami gramatycznymi, trans-
krypcj oraz indeksem rdzeni, Warszawa 2000.
15. Remigiusz Popowski SDB (przek., wprow. i przypisy), Nowy Testa-
ment. Przekad na Wielki Jubileusz Roku 2000, Warszawa 2000.
 PRYMASOWSKA SERIA BIBLIJNA

16. Craig S. Keener, Krzysztof Bardski, Waldemar Chrostowski (red. nauk.

wyd. pol.), Komentarz historycznokulturowy do Nowego Testamentu,
Warszawa 2000.
17. Raymond E. Brown SS, Joseph A. Fitzmyer SJ, Roland E. Murphy
OCarm (red. nauk. wyd. oryg.), Waldemar Chrostowski (red. nauk.
wyd. pol.), Katolicki komentarz biblijny, Warszawa 2001, 2004.
18. Fritz Rienecker, Gerhard Maier, Waldemar Chrostowski (red. nauk. wyd.
pol.), Leksykon biblijny, Warszawa 2001.
19. Stanisaw Gdecki (przek. i oprac.), Greckoaciskopolska synopsa do
1 i 2 Ksigi Machabejskiej, Warszawa 2002.
20. Leland Ryken, James C. Wilhoit, Tremper Longman III (red.), Wal-
demar Chrostowski (red. nauk. wyd. pol.), Sownik symboliki biblijnej,
Warszawa 2003.
21. Bogusaw Wida, Sownik antropologii Nowego Testamentu, Warszawa
2003.
22. Anna Kumirek (oprac. i wstp), Hebrajskopolski Stary Testament
Picioksig. Przekad interlinearny z kodami gramatycznymi, translite-
racj oraz indeksem rdzeni, Warszawa 2003.
23. David H. Stern, Komentarz ydowski do Nowego Testamentu, Warszawa
2004.
24. John H. Walton, Victor H. Matthews, Mark W. Chavalas, Waldemar
Chrostowski (red. nauk. wyd. pol.), Komentarz historycznokulturowy
do Biblii Hebrajskiej, Warszawa 2005.
25. R.J. Coggins, J.L. Houlden (red. nauk.), Waldemar Chrostowski (red.
nauk. wyd. pol.), Sownik hermeneutyki biblijnej, Warszawa 2005.
26. J.I. Packer, M.C. Tenney (red. nauk.), Waldemar Chrostowski (red.
nauk. wyd. pol.), Sownik ta Biblii, Warszawa 2007.
27. Anna Kumirek (oprac. i wstp), Hebrajskopolski Stary Testament
Prorocy. Przekad interlinearny z kodami gramatycznymi, transliteracj
oraz indeksem sw hebrajskich, Warszawa 2008.
28. Remigiusz Popowski SDB (przekad NT), Lyman Coleman (red. mar-
ginaliw i komentarzy), Nowy Testament dla moderatorw, Warszawa
2008.
29. Remigiusz Popowski SDB, Greckopolski sownik syntagmatyczny No-
wego Testamentu, Warszawa 2008.
30. Ludwig Koehler, Walter Baumgartner, Johann Jakob Stamm, Wielki
sownik hebrajskopolski Starego Testamentu z hasami aramejskimi,
Warszawa 2008.
31. Micha Wojciechowski (przek. i wstp), Greckopolski Stary Testament
Ksigi Greckie. Przekad interlinearny z kodami gramatycznymi i in-
deksem form podstawowych, Warszawa 2008.
 PRZEDMOWA REDAKTORA NAUKOWEGO
PRYMASOWSKIEJ SERII BIBLIJNEJ

Zapocztkowan w 1994 r. Prymasowsk Seri Biblijn otwiera Grec-

kopolski Nowy Testament. Wydanie interlinearne z kodami gramatycznymi,
autorstwa Remigiusza Popowskiego SDB i Michaa Wojciechowskiego. W nie-
dugim czasie w przekad doczeka si kilku wyda, co potwierdzio jego
potrzeb, znacznie oywio studia i badania nad Nowym Testamentem oraz
przyczynio si do tego, e po oryginalny tekst ksig witych mogy sign
osoby bez gruntownej znajomoci biblijnego jzyka greckiego. W cigu nie-
spena pitnastu lat Prymasowska Seria Biblijna wzbogacia si o wiele
kolejnych tomw, ktre cakowicie odmieniy krajobraz katolickiej biblistyki
polskiej. W adnym innym kraju nie dokona si tak wielki postp ani nie
odnotowano tak dynamicznego rozwoju wiedzy biblijnej. Gwn zalet ni-
niejszej serii wydawniczej jest to, e publikacje ukadaj si w starannie
przemylany cig, ktry omawia rozmaite aspekty biblistyki, od archeologii
i historii, geografii i topografii, przez kultur, rodowisko spoeczne, reli-
gijne, jzykowe i mentalno mieszkacw staroytnego Bliskiego Wschodu,
po egzegez i teologi oraz hermeneutyk biblijn.
Po ukazaniu si i yczliwym przyjciu interlinearnego przekadu No-
wego Testamentu mnoyy si i nasilay postulaty opracowania interline-
arnego przekadu Starego Testamentu. Nie trzeba uzasadnia, e jest to
zadanie o wiele trudniejsze. Po pierwsze, kanon Starego Testamentu jest
znacznie obszerniejszy ni kanon Nowego Testamentu. Po drugie, katolicki
kanon Starego Testamentu skada si z dwch zasadniczych czci, nazy-
wanych odpowiednio: ksigi protokanoniczne oraz ksigi deuterokanoniczne
(wtrnokanoniczne). Ksigi protokanoniczne zostay napisane i zachoway
si w jzyku hebrajskim i w kilku miejscach spokrewnionym z nim jzyku
aramejskim. Ksigi deuterokanoniczne powstay w jzyku hebrajskim bd
aramejskim, lecz zachoway si i weszy do kanonu w jzyku greckim, albo te
zostay napisane po grecku; tak czy inaczej, w swoim kanonicznym ksztacie
istniej one w jzyku greckim. Wynika z tego, e interlinearny przekad
ksig Starego Testamentu wymaga oparcia si na oryginaach napisanych
i zachowanych w trzech jzykach: hebrajskim, aramejskim i greckim. Dwa
pierwsze to jzyki semickie, natomiast trzeci to jzyk indoeuropejski. Istniej
midzy nimi wielkie rnice, ktre maj ogromny wpyw rwnie na natur
i charakter przekadu tekstu ksig witych na jzyki nowoytne.
Majc wiadomo, e wyzwanie jest tak wielkie i trudne, wydawca
i redaktor naczelny Prymasowskiej Serii Biblijnej postanowili je jednak
podj. Przygotowujc do druku kolejne tomy, zadbali by rozpoczy si prace
 Waldemar Chrostowski x

nad interlinearnym przekadem Starego Testamentu. Zwiastunem powodze-

nia tego przedsiwzicia stao si wydanie w Wielkim Jubileuszu Roku 2000,
jako 14. tom Prymasowskiej Serii Biblijnej, przekadu Ksigi Rodzaju.
Wkrtce tumaczka, dr Anna Kumirek, podja si koordynowania prze-
kadu pozostaych ksig nalecych do zbioru Tory. Ukaza si on trzy lata
pniej, w 2003 r., jako 22. tom niniejszej serii wydawniczej. Zainteresowanie,
z jakim si spotka, jeszcze raz potwierdzio celowo zintensyfikowania prac
nad wydaniem dwch pozostaych zbiorw Biblii Hebrajskiej, czyli Prorokw
i Pism, ktre w kanonie katolickim wchodz w skad ksig protokanonicznych.
W pierwszych miesicach 2008 r. ukaza si interlinearny hebrajskopolski
przekad Prorokw, za prace nad przekadem Pism s na ukoczeniu. Jed-
noczenie dobiegy koca prace nad przekadem ksig deuterokanonicznych,
a ich zwieczenie stanowi niniejsza publikacja. Tumaczenia dokona Micha
Wojciechowski, profesor Uniwersytetu WarmiskoMazurskiego w Olsztynie,
majcy w swoim dorobku wane publikacje powicone apokryfom z Biblii
Greckiej.
Ksika Grecko polski Stary Testament Ksigi Greckie to kolejne wiel-
kie osignicie biblistyki polskiej. Doczekalimy si pomocy, ktra otwiera
nowe pola i horyzonty badawcze, a zarazem przyblia odbiorcom i mi-
onikom Biblii bodaj najmniej znan jej cz, czyli starotestamentowe
ksigi deuterokanoniczne. Powstay one w ostatnich stuleciach ery przed-
chrzecijaskiej, jako skadnik zamierzonej i urzeczywistnionej przez Boga
praeparatio Evangelica, przygotowania do Ewangelii. Wyrosy w rodowisku
judaizmu hellenistycznego, otwartego na ordzie Jezusa Chrystusa i naucza-
nie Kocioa apostolskiego. Wchodz one w skad Septuaginty, czyli Biblii
Greckiej, ktra staa si pierwsz Bibli Kocioa. Teraz z nowym zapaem
i przy pomocy nowych narzdzi moemy z jeszcze wikszym poytkiem du-
chowym sign po siedem ksig w pierwszej czci Pisma witego. S to
Ksigi: Tobiasza, Judyty, Pierwsza i Druga Ksiga Machabejska, Mdroci,
Mdro Syracha oraz Ksiga Barucha, w tym List Jeremiasza, a take kilka
greckich fragmentw Ksigi Daniela i Ksigi Estery.
Dobry pocztek uprzystpniania Biblii Greckiej zosta wanie zrobiony.
Naley wyrazi nadziej, e jak poprzednie tomy tej serii wydawniczej
rwnie ten przyniesie bogosawione owoce poznawania, zgbiania i upo-
wszechniania Sowa Boego.

Ks. prof. zw. dr hab. Waldemar Chrostowski

Uniwersytet Kardynaa Stefana Wyszyskiego w Warszawie
Uniwersytet Mikoaja Kopernika w Toruniu
Przewodniczcy Stowarzyszenia Biblistw Polskich

Warszawa, wito Nawrcenia w. Pawa, 25 stycznia 2008 r.

 WPROWADZENIE

Kolejny tom interlinearnego wydania Pisma witego z Oficyny Wy-

dawniczej Vocatio zawiera ksigi greckie Starego Testamentu. Cay Stary
Testament w wydaniach katolickich liczy 46 ksig, z czego 39 zachowao si
po hebrajsku. Pozostae 7 znamy po grecku; s to Ksigi: Tobiasza (czyli ci-
lej Tobita), Judyty, 1 i 2 Machabejska, Mdroci, Syracha (inaczej Eklezja-
styk) i Barucha. Podaj je tu w kolejnoci przyjtej w wydaniach polskich.
Do nich naley doda fragmenty innych ksig, ktre wprawdzie ist-
niej po hebrajsku, ale w wersji greckiej s nieco dusze. Zachowane tylko
po grecku uzupenienia znajdziemy mianowicie w Ksidze Estery (6 nie-
dugich wstawek) oraz w Ksidze Daniela (wikszo rozdziau 3 oraz roz-
dziay 1314). W wydaniach naukowych umieszcza si czsto osobno wersety
z Dn 3 pod tytuem Azariasz i trzej modziecy itp., Dn 13 pod tytuem
Zuzanna, a Dn 14 pod tytuem Bel i smok (wzgldnie Bel i w).
W Ksidze Barucha wydziela si czsto jej rozdzia 6, jako List Jere-
miasza. Ponadto wydziela si te jako osobny utwr Prolog do Mdroci
Syracha, w ktrym, nietypowo, nie numeruje si zdawersetw, lecz krtkie
linijki tekstu.
Z tych utworw tylko 2 Ksiga Machabejska, Ksiga Mdroci i Prolog
do Mdroci Syracha powstay w oryginale po grecku, pozostae s tuma-
czeniami z hebrajskiego lub aramejskiego. Udao si odnale po hebrajsku
wikszo tekstu Mdroci Syracha (rkopisy z genizy kairskiej i Masady),
a po aramejsku i hebrajsku fragmenty Ksigi Tobita (rkopisy z Qumran).
Wersje te nieco si rni od greckich. Wszystkie te ksigi rozpowszechniy
si w wersji greckiej i w takiej znalazy uznanie w staroytnym judaizmie
zhellenizowanym oraz w Kociele. W takiej weszy wic do kanonu biblijnego.
Ksigi te w staroytnoci byy przepisywane po grecku i acinie razem
z innymi ksigami Biblii. Byy szeroko cytowane jako Pismo wite przez
Ojcw Kocioa. Natomiast w judaizmie rabinicznym, gdy zwyciya w nim
tradycja uczonych w Pimie, byy pomijane. Wobec okolicznoci, e ydzi
uznawali tylko 39 ksig hebrajskich, niektrzy Ojcowie Kocioa wahali si
co do ich kanonicznoci i dlatego cz staroytnych spisw kanonu biblij-
nego pomija ksigi greckie Starego Testamentu. Ostatecznie jednak i w Ko-
ciele Zachodnim, i Wschodnim zostay uznane.
Katolicyzm i prawosawie zaliczaj je wic do kanonu. Natomiast pro-
testanci w lad za Marcinem Lutrem zaliczyli je do niszej kategorii, ktr
nazwali Apokryfami (w innym znaczeniu ni apokryfy w naszym j-
zyku). Jest to grupa nisza od kanonu, ale szanowana. Do kanonu prawo-
sawnego i do grupy Apokryfw w znaczeniu protestanckim naley te kilka
dalszych ksig o mniejszym znaczeniu, ktrych kanon katolicki, ustalony
 Micha Wojciechowski xii

ostatecznie i oficjalnie na Soborze Trydenckim w 1546 r., ju nie uwzgld-

nia (zob. M. Wojciechowski, Apokryfy z Biblii greckiej, Rozprawy i Studia
Biblijne 8, Oficyna Wydawnicza Vocatio, Warszawa 2001).
Katolicy nazywaj siedem wspomnianych wczeniej ksig greckich
ksigami deuterokanonicznymi Starego Testamentu. Naukowa nazwa
ksig deuterokanonicznych oznacza te utwory, ktrych przynaleno do ka-
nonu bya lub jest podawana w wtpliwo.
Greckie ksigi Starego Testamentu byy przepisywane w staroytnoci
wraz z greckim przekadem ksig hebrajskich Starego Testamentu. Cay
Stary Testament po grecku utaro si nazywa Septuagint (od aciskiego
siedemdziesit, gdy wedug legendy by to przekad siedemdziesiciu
uczonych). Naukowe wydania krytyczne prezentuj wic te ksigi wraz
z reszt Septuaginty. Podany w tej ksice tekst grecki pochodzi z wydania
Alfreda Rahlfsa, Septuaginta, Stuttgart 1935 (obecnie wychodzi ksiga po
ksidze doskonalsze wydanie krytyczne w serii: Septuaginta. Vetus Testa-
mentum graece auctoritate Societatis G ottingensis editum). Wobec rnic
midzy rkopisami i wydaniami, wystpuj oczywicie odpowiednie rnice
midzy przekadami. Gdy wydanie Rahlfsa podaje rwnolegle dwie rne
wersje, skupiono si na jednej (przypadek Ksigi Tobita). Wersj elektro-
niczn wydania Rahlfsa, formy podstawowe sw greckich oraz kody grama-
tyczne zaczerpnito z programu Bible Works c for Windows. Z tej ostatniej
wersji pochodz wic konwencje ortograficzne.
Blisze omwienie zasad przekadu interlinearnego, jak te charaktery-
styk cech jzyka greckiego, znajdzie Czytelnik w tomie Greckopolski Nowy
Testament. Wydanie interlinearne z kodami gramatycznymi, tum. Remi-
giusz Popowski SDB i Micha Wojciechowski, Oficyna Wydawnicza Voca-
tio, Warszawa 1994 (i nastpne wydania). Tame umieszczono wybran
bibliografi na temat jzyka greckiego. Ze wzgldu na temat tomu obecnego
wypada j uzupeni o sowniki do Septuaginty: F. Rehkopf, SeptuagintaVo-
kabular, Gottingen 1989; J. Lust, E. Eynikel, K. Hauspie, A GreekEnglish
Lexicon of the Septuagint, cz. III, Stuttgart 199296.
Biblijny tekst grecki znajduje si w obecnym wydaniu w drugiej linii.
Nad nim umieszczono objanienie formy gramatycznej w formie kodu litero-
wego (uyte w nim skrty s rozwinite po tym wstpie). Kodowi literowemu
towarzyszy numer, ktry pozwala znale form podstawow danego sowa
greckiego w indeksie umieszczonym na kocu ksiki. W dolnej linii znaj-
duje si przekad polski. Poniewa ksika ma przede wszystkim pomaga
w lekturze oryginau, jest to dosowny przekad kadego sowa z osobna.
Stworzenie z przekadw pojedynczych sw poprawnego zdania polskiego
oczywicie wymaga modyfikacji doboru sw oraz form gramatycznych. Gdy
sowo greckie nie ma odpowiednika polskiego (rodzajniki), postawiono kre-
sk; gdy podany przekad nie jest, ze wzgldu na zrozumiao, cakiem lite-
ralny, lub te gdy dodano sowo potrzebne po polsku, uyte zostay nawiasy.

Micha Wojciechowski
 SKRTY FORM GRAMATYCZNYCH

Objanienia gramatyczne sw greckich ujte s w formie kodu litero-

wego. Pierwsza litera wskazuje cz mowy, nastpne form fleksyjn i inne
waciwoci. Poniewa, jak ju zaznaczono, objanienia te pochodz, jak
c for Windows, opieraj si one na angielskich
i tekst grecki, z Bible Works
nazwach form gramatycznych, ktre podobne s do aciskich.

Rzeczowniki 5 liter
n rzeczownik
n mianownik, g dopeniacz, d celownik, a biernik, v woacz
m rodzaj mski, f rodzaj eski, n rodzaj nijaki
s liczba pojedyncza, p liczba mnoga
c rzeczownik pospolity, p nazwa wasna

Zaimki 5 liter
r zaimek
p osobowy, r wzgldny, d wskazujcy, q pytajcy, i nieokrelony, t wzmac-
niajcy, x zwrotny, e wzajemnie zwrotny
n mianownik, g dopeniacz, d celownik, a biernik
m rodzaj mski, f rodzaj eski, n rodzaj nijaki
s liczba pojedyncza, p liczba mnoga

Rodzajniki 4 litery
d rodzajnik okrelony
n mianownik, g dopeniacz, d celownik, a biernik, v woacz
m rodzaj mski, f rodzaj eski, n rodzaj nijaki
s liczba pojedyncza, p liczba mnoga

Przymiotniki oraz doczane do nich zaimki i liczebniki 6 liter

a przymiotnik
n normalny przymiotnik, s dzierawczy, d wskazujcy, q pytajcy, i nie-
okrelony, t wzmacniajcy, c liczebnik gwny, o liczebnik porzdkowy,
m liczebnik wielokrotny
n mianownik, g dopeniacz, d celownik, a biernik, v woacz
m rodzaj mski, f rodzaj eski, n rodzaj nijaki
s liczba pojedyncza, p liczba mnoga
n stopie rwny (lub brak stopniowania), c stopie wyszy, s stopie
najwyszy
 Skrty form gramatycznych xiv

Czasowniki (formy osobowe) 6 znakw

v czasownik
i tryb orzekajcy, d tryb rozkazujcy, s tryb czcy (koniunktiw), o tryb
yczcy (optatyw)
p czas teraniejszy, f czas przyszy, a aoryst (czas przeszy nieokrelony),
i czas przeszy niedokonany (imperfectum), x czas dokonany (perfec-
tum), y czas zaprzeszy (plusquamperfectum), z czas przyszy dokonany
a strona czynna, m strona zwrotna, e strona zwrotnobierna (mediopa-
sywna), p strona bierna
1 pierwsza osoba, 2 druga osoba, 3 trzecia osoba
s liczba pojedyncza, p liczba mnoga

Czasowniki w formie imiesowu 7 liter

v czasownik
p imiesw (przymiotnikowy)
p czasu teraniejszego (sens niedokonany), f czasu przyszego, a aorystu
(sens dokonany), x perfectum (dokonany)
a strona czynna, m strona zwrotna, p strona bierna
n mianownik, g dopeniacz, d celownik, a biernik, v woacz
m rodzaj mski, f rodzaj eski, n rodzaj nijaki
s liczba pojedyncza, p liczba mnoga

Czasowniki w formie bezokolicznika 4 litery

v czasownik
n bezokolicznik (z rodzajnikiem funkcjonuje jako rzeczownik odsowny)
p czasu teraniejszego (sens niedokonany), f czasu przyszego, a aorystu
(czasu przeszego, sens dokonany), x perfectum (dokonanego)
a strona czynna, m strona zwrotna, e strona zwrotnobierna (mediopa-
sywna), p strona bierna

Nieodmienne czci mowy 1 lub 2 litery

b przyswek
c spjnik (s zda podrzdnych, c zda wsprzdnych)
p przyimek (przypadek odpowiedniego rzeczownika: n mianownik, g do-
peniacz, d celownik, a biernik)
x partykua
t rzeczownik nieodmienny
i wykrzyknik
 TOBIT

Ksiga Tobiasza

1053 nnfsc 3388 ngmpc 5240 ngmsp 3808 dgms 5239 ngmsp 3808 dgms 49 ngmsp
1.1 bi,bloj lo,gwn Twbiq tou/ Twbihl tou/ Ananihl
Ksiga spraw Tobita (syna) Tobiela (syna) Ananiela
3808 dgms 12 ngmsp 3808 dgms 1110 ngmsp 3808 dgms 4710 ngmsp 3808 dgms
tou/ Adouhl tou/ Gabahl tou/ Rafahl tou/
(syna) Aduela (syna) Gabaela (syna) Rafaela (syna)
4704 ngmsp 1734 pg 3808 dgns 4920 ngnsc 82 ngmsp 1734 pg 5664 ngfsc 3699 ngmsp
Ragouhl evk tou/ spe,rmatoj Asihl evk fulh/j Nefqalim
Raguela z nasienia Asjela z plemienia Neftalego,
3965 rrnms 247 viap3s 1926 pd 3808 ddfp 2576 ndfpc 1630 ngmsp
1.2 o]j hv|cmalwteu,qh evn tai/j h`me,raij Enemessarou
ktry zosta zabrany do niewoli w dniach Enemessara,
3808 dgms 1024 ngmsc 3808 dgmp 88 ngmpp 1734 pg 2605 ngfsp 3965 rrnfs 1706 vipa3s
tou/ basile,wj tw/n VAssuri,wn evk Qisbhj h[ evstin
krla Asyryjczykw, z Tisbes, ktre jest
1734 pg 1305 angmpn 2854 ng-sp 3808 dgfs 3699 ngmsp 1926 pd 3808 ddfs 591 b 1127 ndfsp
evk dexiw/n Kudiwj th/j Nefqalim evn th/| a;nw Galilai,a|
z prawej Kydios Neftalego, w (grnej) Galilei,
5449 pg 86 ngmsp 3926 pg 3818 ngfsc 1578 ngfpc 2575 ngmsc 1734 pg 798 angmpn
u`pera,nw Asshr ovpi,sw o`dou/ dusmw/n h`li,ou evx avristerw/n
powyej Asser za drog zachodw soca, na lewo
5543 ngmsp 1680 rpn-s 5240 nnmsp 3818 ndfpc 313 ngfsc 4435 viim1s 2893 cc 1926 pd
Fogwr 1.3 evgw. Twbiq o`doi/j avlhqei,aj evporeuo,mhn kai. evn
(od) Fogor Ja, Tobit drogami prawdy podaem i wrd
1489 ndfpc 4188 aiafpn 3808 dafp 2576 nafpc 3808 dgfs 2548 ngfsc
dikaiosu,naij pa,saj ta.j h`me,raj th/j zwh/j
sprawiedliwych (czynw) (przez) wszystkie dni ycia
1.41.6 TOBIT 2

1680 rpg-s 2893 cc 1866 nafpc 4424 anafpn 4386 viaa1s 3808 ddmp 172 ndmpc
mou kai. evlehmosu,naj polla.j evpoi,hsa toi/j avdelfoi/j
mego i miosiernych (czynw) wiele uczyniem braciom
1680 rpg-s 2893 cc 3808 ddns 1689 ndnsc 1680 rpg-s 3808 ddmp 4435 viap2p 3548 pg
mou kai. tw/| e;qnei mou toi/j poreuqei/sin metV
mym i narodowi memu, przybyym ze
1680 rpg-s 1926 pd 3808 ddfs 246 ndfsc 1715 pa 3808 dafs 5810 nafsc 3808 dgmp
evmou/ evn th/| aivcmalwsi,a| eivj th.n cw,ran tw/n
mn w grupie jecw do kraju
88 ngmpp 1715 pa 3702 nafsp 2893 cc 3980 cs 1706 viim1s 1926 pd 3808 ddfs
VAssuri,wn eivj Nineuh 1.4 kai. o[te h;mhn evn th/|
Asyryjczykw, do Niniwy. A kiedy byem w
5810 ndfsc 1680 rpg-s 1926 pd 1185 ndfsc 2752 ngmsp 2893 cc 3980 cs 1706 viim1s 3720 annmsn
cw,ra| mou evn gh/| Israhl kai. o[te h;mhn ne,oj
kraju mym w ziemi Izraela i kiedy byem mody,
4188 ainfsn 3808 dnfs 5664 nnfsc 3699 ngmsp 3808 dgms 4195 ngmsc 1680 rpg-s 940 viaa3p
pa/sa h` fulh. Nefqalim tou/ patro,j mou avpe,sthsan
cae plemi Neftalego ojca mego odstpio
668 pg 3808 dgms 3841 ngmsc 1246 ngmsp 3808 dgms 4195 ngmsc 1680 rpg-s 2893 cc 668 pg
avpo. tou/ oi;kou Dauid tou/ patro,j mou kai. avpo.
od domu Dawida ojca mego i od
2730 ngfsp 4406 ngfsc 3808 dgfs 1786 vpapgfs 1734 pg 4188 aigfpn 5664 ngfpc 2752 ngmsp
Ierousalhm po,lewj th/j evklegei,shj evk pasw/n fulw/n Israhl
Jeruzalem, miasta wybranego ze wszystkich plemion Izraela
1715 pa 3808 dans 2704 vnpa 4188 aidfpn 5664 ndfpc 2752 ngmsp 2893 cc
eivj to. qusia,zein pa,saij fulai/j Israhl kai.
do ofiarowywania (dla) wszystkich plemion Izraela, i
135 viap3s 3808 dnms 3710 nnmsc 3808 dgfs 3060 ngfsc 3808 dgms 2636 ngmsc
h`gia,sqh o` nao.j th/j kataskhnw,sewj tou/ qeou/
zosta uwicony przybytek zamieszkiwania Boga,
2893 cc 3837 viap3s 1926 pd 920 rpdfs 1715 pa 4188 aiafpn 3808 dafp 1158 nafpc 3808 dgms
kai. wv|kodomh,qh evn auvth/| eivj pa,saj ta.j genea.j tou/
i zbudowany w niej na wszystkie pokolenia
250 ngmsc 4188 ainmpn 3808 dnmp 172 nnmpc 1680 rpg-s 2893 cc 3808 dnms 3841 nnmsc
aivw/noj 1.5 pa,ntej oi` avdelfoi, mou kai. o` oi=koj
wieku. Wszyscy bracia moi i dom
3699 ngmsp 3808 dgms 4195 ngmsc 1680 rpg-s 2704 viia3p 1764 rdnmp 3808 ddms 3655 ndmsc
Nefqalim tou/ patro,j mou evqusi,azon evkei/noi tw/| mo,scw|
Neftalego ojca mego ofiarowywa owemu cielcowi,
3965 rrams 4386 viaa3s 2726 nnmsp 3808 dnms 1024 nnmsc 2752 ngmsp 1926 pd 1243 ndmsp
o]n evpoi,hsen Ierobeam o` basileu.j Israhl evn Dan
ktrego uczyni Jeroboam krl Izraela w Dan,
2148 pg 4188 aignpn 3960 ngnpc 3808 dgfs 1127 ngfsp 2895 cc&rpn-s 3650 annmss
evpi. pa,ntwn ovre,wn th/j Galilai,aj 1.6 kavgw. monw,tatoj
[i] na wszystkich grach Galilei. A ja sam cakiem
3 Ksiga Tobiasza 1.71.8

4435 viim1s 4411 b 1715 pa 2728 nafsp 1926 pd 3808 ddfp 2103 ndfpc 2892 cs
evporeuo,mhn polla,kij eivj Ieroso,luma evn tai/j e`ortai/j kaqw.j
udawaem si wielekro do Jerozolimy w wita, jako
1226 vixp3s 1926 pd 4188 aidmsn 2752 ngmsp 1926 pd 4616 ndnsc 251 andmsn
ge,graptai evn panti. Israhl evn prosta,gmati aivwni,w|
zostao napisane w caym Izraelu w dekrecie wiecznym,
3808 dafp 628 nafpc 2893 cc 3808 danp 4660 nanpc 2893 cc 3808 dafp 1300 aoafpn
ta.j avparca.j kai. ta. prwtogenh,mata kai. ta.j deka,taj
pierwociny i pierworodne, i dziesiciny
3808 dgnp 3276 ngnpc 2893 cc 3808 dafp 4663 nafpc 3808 dgnp 4492 ngnpc 2522 vppanms
tw/n kthnw/n kai. ta.j prwtokouri,aj tw/n proba,twn e;cwn
byde i pierwsze runo owiec majc,
763 viia3p 1715 pa 2728 nafsp 2893 cc 1464 viia1s 920 rpanp 3808 ddmp 2779 ndmpc
avpe,trecon eivj Ieroso,luma 1.7 kai. evdi,doun auvta. toi/j i`ereu/sin
spieszyem do Jerozolimy. I dawaem je kapanom
3808 ddmp 5425 ndmpc 1 ngmsp 4540 pa 3808 dans 2705 nansc 2893 cc 3808 dafs
toi/j ui`oi/j Aarwn pro.j to. qusiasth,rion kai. th.n
synom Aarona na otarz, a
1300 aoafsn 3808 dgms 4852 ngmsc 2893 cc 3808 dgms 3850 ngmsc 2893 cc 1852 ngnsc 2893 cc
deka,thn tou/ si,tou kai. tou/ oi;nou kai. evlai,ou kai.
dziesicin zboa i wina i oliwy i
4736 ngfpc 2893 cc 3808 dgfp 5051 ngfpc 2893 cc 3808 dgmp 3395 angfpn 298 ngnpc
r`ow/n kai. tw/n su,kwn kai. tw/n loipw/n avkrodru,wn
granatu i fig i pozostaych owocowych drzew
3808 ddmp 5425 ndmpc 3310 ngmsp 3808 ddmp 2640 vppadmp 1926 pd 2730 ndfsp 2893 cc
toi/j ui`oi/j Leui toi/j qerapeu,ousin evn Ierousalhm kai.
synom Lewiego sucym w Jeruzalem i
3808 dafs 1300 aoafsn 3808 dafs 1319 aoafsn 676 viia1s 783 ndnsc 3808 dgnp
th.n deka,thn th.n deute,ran avpedeka,tizon avrguri,w| tw/n
dziesicin drug oddawaem na dziesicin srebrem (z)
2021 acn 2380 ngnpc 2893 cc 4435 viim1s 2893 cc 1275 viia1s 920 rpanp 1926 pd
e]x evtw/n kai. evporeuo,mhn kai. evdapa,nwn auvta. evn
szeciu lat; i udawaem si i opacaem je w
2730 ndfsp 2947 pa 1735 aiamsn 1982 namsc 2893 cc 1464 viia1s 920 rpanp 3808 ddmp
Ierousalhm kaqV e[kaston evniauto,n 1.8 kai. evdi,doun auvta. toi/j
Jerozolimie za kady rok. I dawaem je
3964 andmpn 2893 cc 3808 ddfp 5745 ndfpc 2893 cc 4577 ndmpc 3808 ddmp 4582 vpppdmp
ovrfanoi/j kai. tai/j ch,raij kai. proshlu,toij toi/j proskeime,noij
sierotom i wdowom i przybyszom doczonym do
3808 ddmp 5425 ndmpc 2752 ngmsp 1731 viia1s 2893 cc 1464 viia1s 920 rpdmp 1926 pd
toi/j ui`oi/j Israhl eivse,feron kai. evdi,doun auvtoi/j evn
synw Izraela; przynosiem i dawaem im w
3808 ddns 5377 aodnsn 2380 ndnsc 2893 cc 2356 viia1p 920 rpanp 2947 pa 3808 dans 4616 nansc
tw/| tri,tw| e;tei kai. hvsqi,omen auvta. kata. to. pro,stagma
trzeci rok, i jedlimy je wedug nakazu,
1.91.13 TOBIT 4

3808 dans 4618 vpxpans 4241 pg 920 rpgmp 1926 pd 3808 ddms 3756 ndmsc 3451 ngmsp
to. prostetagme,non peri. auvtw/n evn tw/| no,mw| Mwsh/
(co) nakazane o nich w prawie Mojesza
2893 cc 2947 pa 3808 dafp 2009 nafpc 3965 rrafp 2000 viam3s 1248 nnfsp 3808 dnfs
kai. kata. ta.j evntola,j a]j evnetei,lato Debbwra h`
i wedug przykaza, ktre przykazywaa Debora
3605 nnfsc 49 ngmsp 3808 dgms 4195 ngmsc 1680 rpg-p 3981 cs 3964 anamsn 3007 viaa3s
mh,thr Ananihl tou/ patro.j h`mw/n o[ti ovrfano.n kate,lipe,n
matka Ananiela, ojca naszego, bo sierot pozostawi
1680 rpa-s 3808 dnms 4195 nnmsc 2893 cc 686 viaa3s 2893 cc 3980 cs 1191 viap1s
me o` path.r kai. avpe,qanen 1.9 kai. o[te evgenh,qhn
mnie ojciec i umar. A kiedy staem si
518 nnmsc 3331 viaa3p 1234 nafsc 1734 pg 3808 dgns 4920 ngnsc 3808 dgfs 4196 ngfsc
avnh,r e;labon gunai/ka evk tou/ spe,rmatoj th/j patria/j
mem, wziem on z nasienia rodu
1680 rpg-p 2893 cc 1169 viaa1s 1734 pg 920 rpgfs 5425 namsc 2893 cc 2918 viaa1s 3808 dans
h`mw/n kai. evge,nnhsa evx auvth/j ui`o.n kai. evka,lesa to.
naszego, i zrodziem z niej syna, i nazwaem
3914 nansc 920 rpgms 5238 namsp 3548 pa 3808 dans 248 vnap 1680 rpa-s
o;noma auvtou/ Twbian 1.10 meta. to. aivcmalwtisqh/nai, me
imi jego Tobiasz. Po uprowadzeniu mnie
1715 pa 88 nampp 2893 cc 3980 cs 248 viap1s 1715 pa 3702 nafsp
eivj VAssuri,ouj kai. o[te hv|cmalwti,sqhn eivj Nineuh
do Asyrii i kiedy zostaem uprowadzony, do Niniwy
4435 viim1s 2893 cc 4188 ainmpn 3808 dnmp 172 nnmpc 1680 rpg-s 2893 cc 3808 dnmp
evporeuo,mhn kai. pa,ntej oi` avdelfoi, mou kai. oi`
udaem si; i wszyscy bracia moi i (ci)
1734 pg 3808 dgns 1172 ngnsc 1680 rpg-s 2356 viia1s 1734 pg 3808 dgmp 823 ngmpc 3808 dgnp
evk tou/ ge,nouj mou h;sqion evk tw/n a;rtwn tw/n
z rodu mego jedli z chlebw
1689 ngnpc 1680 rpn-s 1280 cc 5167 viaa1s 3808 dafs 5835 nafsc 1680 rpg-s 3586 x
evqnw/n 1.11 evgw. de. suneth,rhsa th.n yuch,n mou mh.
narodw. Ja, za ustrzegem dusz moj, by nie
2356 vnaa 1734 pg 3808 dgmp 823 ngmpc 3808 dgnp 1689 ngnpc 2893 cc 3980 cs
fagei/n evk tw/n a;rtwn tw/n evqnw/n 1.12 kai. o[te
je z chlebw narodw. I poniewa
3621 viym1s 3808 dgms 2636 ngmsc 1680 rpg-s 1926 pd 3882 andfsn 5835 ndfsc 1680 rpg-s
evmemnh,mhn tou/ qeou/ mou evn o[lh| yuch/| mou
pamitaem Boga mego (z) caej duszy mej,
2893 cc 1464 viaa3s 1680 rpd-s 3808 dnms 5530 annmsn 5721 nafsc 2893 cc 3653 nafsc
1.13 kai. e;dwke,n moi o` u[yistoj ca,rin kai. morfh.n
i da mi Najwyszy ask i pozycj
2018 pg 1630 ngmsp 2893 cc 152 viia1s 920 rpdms 4188 aianpn 3808 danp 4540 pa
evnw,pion Enemessarou kai. hvgo,razon auvtw/| pa,nta ta. pro.j
u Enemessara i kupowaem mu wszystkie (te) wedug
5 Ksiga Tobiasza 1.141.18

3808 dafs 5784 nafsc 2893 cc 4435 viim1s 1715 pa 3439 nafsp 2893 cc 152 viia1s
th.n crh/sin 1.14 kai. evporeuo,mhn eivj Mhdi,an kai. hvgo,razon
potrzeby. I udaem si do Medii i kupowaem
920 rpdms 1763 b 2526 pg 920 rpams 686 vnaa 2893 cc 4149 viam1s 1111 ndmsp
auvtw/| evkei/qen e[wj auvto.n avpoqanei/n kai. pareqe,mhn Gabah,lw|
mu tam, a on umar; i zoyem Gabaelowi
1009 nanpc 3808 ddms 172 ndmsc 3808 ddms 1114 ndmsp 1926 pd 3808 ddfs 5810 ndfsc
balla,ntia tw/| avdelfw/| tw/| Gabri evn th/| cw,ra|
sakwy, bratu Gabriego, w kraju
3808 dgfs 3439 ngfsp 783 ngnsc 5244 nanpc 1296 acn 2893 cc 3980 cs 686 viaa3s
th/j Mhdi,aj avrguri,ou ta,lanta de,ka 1.15 kai. o[te avpe,qanen
Medii, srebra talentw dziesi. I kiedy umar
1629 nnmsp 2893 cc 1025 viaa3s 4772 nnmsp 5425 nnmsc 920 rpgms 557 pg 920 rpgms
Enemassar kai. evbasi,leusen Sennachrim ui`o.j auvtou/ avntV auvtou/
Enemessar i zakrlowa Sennacheryb, syn jego zamiast niego,
2893 cc 3808 dnfp 3818 nnfpc 3808 dgfs 3441 ngfsp 940 viaa3p 2893 cc 3990 b
kai. ai` o`doi. th/j Mhdi,aj avpe,sthsan kai. ouvke,ti
i drogi Medii stay si niedostpne i ju nie
1563 viap1s 4435 vnap 1715 pa 3808 dafs 3440 nafsp 1926 pd 3808 ddfp 2576 ndfpc
hvduna,sqhn poreuqh/nai eivj th.n Mhdi,an 1.16 evn tai/j h`me,raij
mogem udawa si do Medii. W dniach
1630 ngmsp 1866 nafpc 4424 anafpn 4386 viaa1s 3808 ddmp 172 ndmpc
Enemessarou evlehmosu,naj polla.j evpoi,hsa toi/j avdelfoi/j
Enemessara miosiernych (czynw) wielu dokonaem braciom
1680 rpg-s 3808 ddmp 1734 pg 3808 dgns 1172 ngnsc 1680 rpg-s 3808 damp 823 nampc
mou toi/j evk tou/ ge,nouj mou 1.17 tou.j a;rtouj
mym, (tym) z rodu mego. Chleby
1680 rpg-s 1464 viia1s 3808 ddmp 4214 vppadmp 2893 cc 2804 nanpc 3808 ddmp 1231 andmpn
mou evdi,doun toi/j peinw/sin kai. i`ma,tia toi/j gumnoi/j
moje dawaem akncym i szaty nagim,
2893 cc 1692 cs 5332 riams 3808 dgmp 1734 pg 3808 dgns 1689 ngnsc 1680 rpg-s 2651 viia1s
kai. ei; tina tw/n evk tou/ e;qnouj mou evqew,roun
i jeli kogo z narodu mego widziaem
2672 vpxaams 2893 cc 4734 vpxpams 3926 pg 3808 dgns 5273 ngnsc 3702 ngfsp 2614 viia1s
teqnhko,ta kai. evrrimme,non ovpi,sw tou/ tei,couj Nineuh e;qapton
umarego i cinitego za mury Niniwy, grzebaem
920 rpams 2893 cc 1692 cs 5332 riams 707 viaa3s 4772 nnmsp 3980 cs 652 viaa3s
auvto,n 1.18 kai. ei; tina avpe,kteinen Sennachrim o[te avph/lqen
go. I jeli kogo zabi Sennacheryb, kiedy odszed
5576 vppanms 1734 pg 3808 dgfs 2744 ngfsp 1926 pd 2576 ndfpc 3808 dgfs 3259 ngfsc 3965 rrgfs
feu,gwn evk th/j Ioudai,aj evn h`me,raij th/j kri,sewj h-j
uciekajc z Judei w dniach sdu, ktry
4386 viaa3s 1734 pg 920 rpgms 3808 dnms 1024 nnmsc 3808 dgms 3996 ngmsc 4241 pg
evpoi,hsen evx auvtou/ o` basileu.j tou/ ouvranou/ peri.
uczyni (nad) nim krl nieba z powodu
1.191.21 TOBIT 6

3808 dgfp 1065 ngfpc 3965 rrgfp 1064 viaa3s 2614 viaa1s 4424 anampn 1148 cc
tw/n blasfhmiw/n w-n evblasfh,mhsen e;qaya pollou.j ga.r
blunierstw, ktrymi zbluni, pogrzebaem. Wielu bowiem
707 viaa3s 1926 pd 3808 ddms 2695 ndmsc 920 rpgms 1734 pg 3808 dgmp 5425 ngmpc 2752 ngmsp
avpe,kteinen evn tw/| qumw/| auvtou/ evk tw/n ui`w/n Israhl
zabi w gniewie (swoim) z synw Izraela,
2893 cc 3171 viia1s 3808 danp 5212 nanpc 920 rpgmp 2893 cc 2614 viia1s 2893 cc 2542 viaa3s
kai. e;klepton ta. sw,mata auvtw/n kai. e;qapton kai. evzh,thsen
i kradem ciaa ich, i grzebaem; i szuka
920 rpanp 4772 nnmsp 2893 cc 3983 b 2460 viaa3s 920 rpanp 2893 cc 4435 viap3s
auvta. Sennachrim kai. ouvc eu-ren auvta, 1.19 kai. evporeu,qh
ich Sennacheryb, i nie znalaz ich. I uda si
1714 acnmsn 5332 rinms 3808 dgmp 1734 pg 3808 dgfs 3702 ngfsp 2893 cc 5483 viaa3s
ei-j tij tw/n evk th/j Nineuh kai. u`pe,deixen
jeden, kto (z tych) z Niniwy i poinformowa
3808 ddms 1024 ndmsc 4241 pg 1680 rpg-s 3981 cs 1680 rpn-s 2614 vipa1s 920 rpamp 2893 cc
tw/| basilei/ peri. evmou/ o[ti evgw. qa,ptw auvtou,j kai.
krla o mnie, e ja grzebi ich; i
3265 viap1s 2893 cc 3980 cs 2162 viaa1s 3981 cs 1192 viaa3s 4241 pg 1680 rpg-s
evkru,bhn kai. o[te evpe,gnwn o[ti e;gnw peri. evmou/
ukryem si, i kiedy dowiedziaem si, e wie o mnie
3808 dnms 1024 nnmsc 2893 cc 3981 cs 2542 vipp1s 3808 dgns 686 vnaa
o` basileu.j kai. o[ti zhtou/mai tou/ avpoqanei/n
krl i e jestem poszukiwany, (dla) umiercania,
5623 viap1s 2893 cc 679 viaa1s 2893 cc 813 viap3s 4188 aianpn 3971 aranpn
evfobh,qhn kai. avpe,drasa 1.20 kai. h`rpa,gh pa,nta o[sa
zlkem si i zbiegem. I zostay zagrabione wszystkie, jakie
5439 viia3s 1680 rpd-s 2893 cc 3983 b 3007 viap3s 1680 rpd-s 3987 rinns 3965 rrnns
u`ph/rce,n moi kai. ouv katelei,fqh moi ouvde,n o]
(naleay) (do) mnie; i nie zostao zostawione mi nic, co
3983 b 439 viap3s 1715 pa 3808 dans 1026 anansn 4364 pg
ouvk avnelh,mfqh eivj to. basiliko,n plh.n
nie zostaoby zabrane (na rzecz) (skarbu) krlewskiego, oprcz
52 ngfsp 3808 dgfs 1234 ngfsc 1680 rpg-s 2893 cc 5237 ngmsp 3808 dgms 5425 ngmsc 1680 rpg-s
Annaj th/j gunaiko,j mou kai. Twbia tou/ ui`ou/ mou
Hanny ony mej i Tobiasza syna mego.
2893 cc 3983 b 1472 viaa3p 2576 nnfpc 5298 acn 2526 pg 3965 rrgns 707 viaa3p
1.21 kai. ouv dih/lqon h`me,rai tessara,konta e[wj ou- avpe,kteinan
I nie przeszo dni czterdzieci, do (kiedy) zabili
920 rpams 3808 dnmp 1571 acn 5425 nnmpc 920 rpgms 2893 cc 5576 viaa3p 1715 pa 3808 danp
auvto.n oi` du,o ui`oi. auvtou/ kai. e;fugon eivj ta.
go dwaj synowie jego i uciekli w
3960 nanpc 67 ng-sp 2893 cc 1025 viaa3s 4764 nnmsp 5425 nnmsc 920 rpgms 3548 pa
o;rh Ararat kai. evbasi,leusen Sacerdonoj ui`o.j auvtou/ metV
gry Ararat, i zakrlowa Asarhaddon, syn jego, po
7 Ksiga Tobiasza 1.222.2

920 rpams 2893 cc 5259 viaa3s 101 namsp 3808 dams 47 namsp 3808 dams 3808 dgms 172 ngmsc
auvto,n kai. e;taxen Acicaron to.n Anahl to.n tou/ avdelfou/
nim; i mianowa Achikara, (syna) Anaela, brata
1680 rpg-s 5425 namsc 2148 pa 4188 aiafsn 3808 dafs 1792 nafsc 3808 dgfs 1021 ngfsc
mou ui`o.n evpi. pa/san th.n evklogisti,an th/j basilei,aj
mego syna, nad ca rachunkowoci krlestwa
920 rpgms 2893 cc 920 rpnms 2522 viia3s 3808 dafs 2096 nafsc 2148 pa 4188 aiafsn 3808 dafs
auvtou/ kai. auvto.j ei=cen th.n evxousi,an evpi. pa/san th.n
(swego), i on mia wadz nad ca
1499 nafsc 5352 b 598 viaa3s 101 nnmsp 4241 pg 1680 rpg-s
dioi,khsin 1.22 to,te hvxi,wsen Acicaroj peri. evmou/
administracj. Wtedy przedstawi pochwa Achikar co do mnie
2893 cc 3100 viaa3p 1715 pa 3808 dafs 3702 nafsp 101 nnmsp 1148 cc 1706 viia3s 3808 dnms
kai. kath/lqon eivj th.n Nineuh Acicaroj ga.r h=n o`
i wrciem do Niniwy, Achikar bowiem by
831 nnmsc 2893 cc 2148 pg 3808 dgms 1268 ngmsc 2893 cc 1500 nnmsc 2893 cc
avrcioinoco,oj kai. evpi. tou/ daktuli,ou kai. dioikhth.j kai.
naczelnym podczaszym i nad pieczci i zarzdc i
1791 nnmsc 2148 pg 4772 ngmsp 1024 ngmsc 88 ngmpp 2893 cc 2884 viaa3s
evklogisth,j evpi. Sennachrim basile,wj VAssuri,wn kai. kate,sthsen
rachmistrzem za Sennacheryba, krla Asyryjczykw, i ustanowi
920 rpams 4764 nnmsp 1734 pg 1319 aogfsn 1706 viia3s 1280 cc 2025 nnmsc 1680 rpg-s 2893 cc
auvto.n Sacerdonoj evk deute,raj h=n de. evxa,delfo,j mou kai.
go Asarhaddon za drugiego; by za bratankiem mym i
1734 pg 3808 dgfs 5011 ngfsc 1680 rpg-s 2893 cc 2148 pg 4764 ngmsp 1024 ngmsc
evk th/j suggenei,aj mou 2.1 kai. evpi. Sacerdonoj basile,wj
z rodu mego. I za Asarhaddona krla
3100 viaa3p 1715 pa 3808 dams 3841 namsc 1680 rpg-s 2893 cc 680 viap3s 1680 rpd-s
kath/lqon eivj to.n oi=ko,n mou kai. avpedo,qh moi
wrciem do domu mego i zostaa oddana mi
3808 dnfs 1234 nnfsc 1680 rpg-s 52 nnfsp 2893 cc 5238 nnmsp 3808 dnms 5425 nnmsc 1680 rpg-s
h` gunh, mou Anna kai. Twbiaj o` ui`o,j mou
ona moja Hanna i Tobiasz syn mj,
2893 cc 1926 pd 3808 ddfs 4237 aodfsn 3808 ddfs 2103 ndfsc 1680 rpg-p 3965 rrnfs
kai. evn th/| penthkosth/| th/| e`orth/| h`mw/n h[
i w Pidziesitnic, wito nasze, ktre
1706 vipa3s 138 ananpn 2310 acn 1652 ngfpc 1191 viap3s 1680 rpd-s 799 nansc
evstin a`gi,a e`pta. e`bdoma,dwn evgenh,qh moi a;riston
jest witymi siedmioma tygodniami, zosta zrobiony mi obiad
2922 anansn 2893 cc 464 viaa1s 3808 dgns 797 vnaa 2893 cc 4149 viap3s
kalo,n kai. avne,pesa tou/ avristh/sai 2.2 kai. parete,qh
pikny, i uoyem si, (by) obiadowa. I zosta postawiony
1680 rpd-s 3808 dnfs 5354 nnfsc 2893 cc 4149 viap3s 1680 rpd-s 4015 nanpc 4424 ananpc
moi h` tra,peza kai. parete,qh moi ovya,ria plei,ona
mi st i zostay postawione mi potrawy liczne;
2.32.5 TOBIT 8

2893 cc 3348 viaa1s 3808 ddms 5237 ndmsp 3808 ddms 5425 ndmsc 1680 rpg-s 4043 nvnsc
kai. ei=pa tw/| Twbia tw/| ui`w/| mou paidi,on
i powiedziaem Tobiaszowi synowi memu: Chopcze,
1002 vdpa2s 2893 cc 3965 rrams 390 x 2460 vsaa2s 4678 anamsn 3808 dgmp 172 ngmpc
ba,dize kai. o]n a'n eu[rh|j ptwco.n tw/n avdelfw/n
maszeruj, i kogo by znalaze, ndzarza (z) braci
1680 rpg-p 1734 pg 3703 ngmpp 249 angmpn 3965 rrnms 3621 vixm3s
h`mw/n evk Nineuhtw/n aivcmalw,twn o]j me,mnhtai
naszych z Niniwitw uprowadzonych do niewoli, ktry pamita
1926 pd 3882 andfsn 2938 ndfsc 920 rpgms 2893 cc 162 vdaa2s 920 rpams 2893 cc 2356 vifm3s
evn o[lh| kardi,a| auvtou/ kai. a;gage auvto.n kai. fa,getai
(z) caego serca (swego), i przywied go, i zje
3203 b 3548 pg 1680 rpg-s 2893 cc 3940 vdaa2s 4598 vifa1s 5009 rpa-s 4043 nvnsc 3584 pg
koinw/j metV evmou/ kai. ivde. prosmenw/ se paidi,on me,cri
wsplnie ze mn, i oto poczekam na ciebie, chopcze, a
3808 dgns 5009 rpa-s 2351 vnaa 2893 cc 4435 viap3s 5238 nnmsp 2542 vnaa 5332 aiamsn
tou/ se evlqei/n 2.3 kai. evporeu,qh Twbiaj zhth/sai, tina
ty przyjdziesz. I uda si Tobiasz szuka kogo
4678 anamsn 3808 dgmp 172 ngmpc 1680 rpg-p 2893 cc 2256 vpaanms 3348 vipa3s 4195 nvmsc
ptwco.n tw/n avdelfw/n h`mw/n kai. evpistre,yaj le,gei pa,ter
ndznego (z) braci naszych, i wrciwszy mwi: Ojcze,
2893 cc 3348 viaa1s 920 rpdms 2773 i 1680 rpn-s 4043 nvnsc 2893 cc 703 vpapnms
kai. ei=pa auvtw/| ivdou. evgw, paidi,on kai. avpokriqei.j
i powiedzia mu: Oto ja, chopcze, i odpowiadajc
3348 viaa3s 4195 nvmsc 2773 i 1714 acnmsn 1734 pg 3808 dgns 1689 ngnsc 1680 rpg-p
ei=pen pa,ter ivdou. ei-j evk tou/ e;qnouj h`mw/n
rzek: Ojcze, oto jeden z narodu naszego
5628 vixp3s 2893 cc 4734 vixp3s 1926 pd 3808 ddfs 151 ndfsc 2893 cc 917 b 3773 b
pefo,neutai kai. e;rriptai evn th/| avgora/| kai. auvto,qi nu/n
zosta zabity i zosta cinity na rynku, i wanie teraz
4985 vixp3s 2893 cc 462 vpaanms 938 viaa1s 3808 dans 799 nansc 4478 cs
evstragga,lhtai 2.4 kai. avnaphdh,saj avfh/ka to. a;riston pri.n
zosta uduszony. I zerwawszy si opuciem obiad, zanim
2559 cc 1177 vnam 1680 rpa-s 920 rpgms 2893 cc 427 vipm1s 920 rpams 1734 pg
h' geu,sasqai, me auvtou/ kai. avnairou/mai auvto.n evk
(skosztowaem) ja go, i zabrawszy go z
3808 dgfs 4349 angfsn 2893 cc 1715 pa 1714 acansn 3808 dgnp 3835 ngnpc 5322 viaa1s
th/j platei,aj kai. eivj e]n tw/n oivkidi,wn e;qhka
placu, i do jednej (z) przybudwek zoyem,
3584 pg 3808 dgms 3808 dams 2575 namsc 1595 vnpa 2893 cc 2614 vsaa1s 920 rpams
me,cri tou/ to.n h[lion du,ein kai. qa,yw auvto,n
a soce (zajdzie) i pogrzebabym go.
2256 vpaanms 3991 cc 3397 viam1s 2893 cc 2356 viia1s 3808 dams 823 namsc 3548 pg
2.5 evpistre,yaj ou=n evlousa,mhn kai. h;sqion to.n a;rton meta.
Wrciwszy zatem wykpaem si i jadem chleb przy
9 Ksiga Tobiasza 2.62.10

4228 ngnsc 2893 cc 3621 viap1s 3808 dgns 4731 ngnsc 3808 dgms 4648 ngmsc
pe,nqouj 2.6 kai. evmnh,sqhn tou/ r`h,matoj tou/ profh,tou
aobie. I przypomniaem sobie sowo proroka,
3971 aranpn 3328 viaa3s 46 nnmsp 2148 pa 974 nafsp 3348 vppanms 5000 vifp3p 5009 rpg-p
o[sa evla,lhsen Amwj evpi. Baiqhl le,gwn strafh,sontai u`mw/n
jakie wyrzek Amos przeciw Betel, mwic: Obrc si wasze
3808 dnfp 2103 nnfpc 1715 pa 4228 nansc 2893 cc 4188 ainfpn 3808 dnfp 5843 nnfpc 5009 rpg-p
ai` e`ortai. eivj pe,nqoj kai. pa/sai ai` wv|dai. u`mw/n
wita w aob, i wszystkie pieni wasze
1715 pa 2683 nnmsc 2893 cc 3166 viaa1s 2893 cc 3980 cs 1595 viaa3s 3808 dnms 2575 nnmsc
eivj qrh/noj kai. e;klausa 2.7 kai. o[te e;du o` h[lioj
w lament, i zapakaem. I kiedy zaszo soce,
3853 viim1s 2893 cc 3963 vpaanms 2614 viaa1s 920 rpams 2893 cc 3808 dnmp
wv|co,mhn kai. ovru,xaj e;qaya auvto,n 2.8 kai. oi`
wybraem si i wydrywszy, pogrzebaem go. I
4369 b 1680 rpg-s 2961 viia3p 3348 vppanmp 3983 b 5623 vipm3s 3990 b 2566 b 1148 cc
plhsi,on mou katege,lwn le,gontej ouv fobei/tai ouvke,ti h;dh ga.r
ssiedzi moi wymiewali, mwic: Nie boi si jeszcze, ju bowiem
2176 viap3s 3808 dgns 5628 vnap 4241 pg 3808 dgns 4458 ngnsc 3999 rdgns 2893 cc
evpezhth,qh tou/ foneuqh/nai peri. tou/ pra,gmatoj tou,tou kai.
by poszukiwany, (dla) zabicia za czyn ten, i
679 viaa3s 2893 cc 4055 b 2773 i 2614 vipa3s 3808 damp 3717 anampn 2893 cc 920 rpdfs
avpe,dra kai. pa,lin ivdou. qa,ptei tou.j nekrou,j 2.9 kai. auvth/|
zbieg, i znowu oto grzebie martwego. I tej samej
3808 ddfs 3775 ndfsc 3397 viam1s 2893 cc 1722 viaa1s 1715 pa 3808 dafs 906 nafsc
th/| nukti. evlousa,mhn kai. eivsh/lqon eivj th.n auvlh,n
nocy wykpaem si i wyszedem na dziedziniec
1680 rpg-s 2893 cc 3195 viap1s 4084 pa 3808 dams 5339 namsc 3808 dgfs 906 ngfsc 2893 cc
mou kai. evkoimh,qhn para. to.n toi/con th/j auvlh/j kai.
mj, i spoczem przy murze dziedzica, i
3808 dans 4635 nansc 1680 rpg-s 431 vpxpans 1334 pa 3808 dans 3124 nansc
to. pro,swpo,n mou avnakekalumme,non dia. to. kau/ma
twarz moja odkryta z powodu gorca.
2893 cc 3983 b 3825 viya1s 3981 cs 5001 nnnpc 1926 pd 3808 ddms 5339 ndmsc
2.10 kai. ouvk h;|dein o[ti strouqi,a evn tw/| toi,cw|
I nie wiedziaem, e wrble na murze
2126 b 1680 rpg-s 1706 vipa3p 2893 cc 2881 viaa3s 3808 dans 943 nansc 920 rpgmp 1715 pa
evpa,nw mou, eivsin kai. evka,qisen to. avfo,deuma auvtw/n eivj
nade mn s, i osiad ka ich w
3808 damp 4004 nampc 1680 rpg-s 2646 anamsn 2893 cc 2106 viaa3s 3361 nanpc 2893 cc
tou.j ovfqalmou,j mou qermo.n kai. evph,gagen leukw,mata kai.
oczy moje, ciepy, i sprowadzi bielma. I
4435 viim1s 4540 pa 3808 damp 2770 nampc 2640 vnap 2893 cc 3971 rrdnsn
evporeuo,mhn pro.j tou.j ivatrou.j qerapeuqh/nai kai. o[sw|
udaem si do lekarzy, (by) zosta wyleczonym, i im bardziej
2.112.13 TOBIT 10

1678 viaa3p 1680 rpa-s 3808 danp 5562 nanpc 5351 rddnsn 3475 b 1840 viip3p 3808 dnmp
evnecri,osa,n me ta. fa,rmaka tosou,tw| ma/llon evxetuflou/nto oi`
namaszczali mnie lekami, tym bardziej lepy
4004 nnmpc 1680 rpg-s 3808 ddmp 3361 ndnsc 3584 pg 3808 dgns 764 vnap 2893 cc
ovfqalmoi, mou toi/j leukw,masin me,cri tou/ avpotuflwqh/nai kai.
oczy moje (od) bielm, a olepy. I
1706 viim1s 194 annmsn 3808 ddmp 4004 ndmpc 2380 nanpc 5300 acanpn 2893 cc 4188 ainmpn
h;mhn avdu,natoj toi/j ovfqalmoi/j e;th te,ssara kai. pa,ntej
byem niemocny (na) oczy lat cztery i wszyscy
3808 dnmp 172 nnmpc 1680 rpg-s 3402 viip3p 4241 pg 1680 rpg-s 2893 cc 97 nnmsp
oi` avdelfoi, mou evlupou/nto peri. evmou/ kai. Aciacaroj
bracia moi smucili si o mnie, i Achikar
5362 viia3s 1680 rpa-s 2380 nanpc 1571 acn 4482 pg 3808 dgns 920 rpams 1002 vnaa 1715 pa
e;trefe,n me e;th du,o pro. tou/ auvto.n badi,sai eivj
ywi mnie lat dwa, zanim on (wyruszy) do
3808 dafs 1626 nafsp 2893 cc 1926 pd 3808 ddms 5795 ndmsc 1764 rddms 52 nnfsp
th.n VElumai<da 2.11 kai. evn tw/| cro,nw| evkei,nw| Anna
Elimaidy. I w czasie owym Hanna,
3808 dnfs 1234 nnfsc 1680 rpg-s 2338 viim3s 1926 pd 3808 ddnp 2326 ndnpc 3808 ddmp
h` gunh, mou hvriqeu,eto evn toi/j e;rgoij toi/j
ona moja, najmowaa si do prac
1233 andmpn 2893 cc 746 viia3s 3808 ddmp 3298 ndmpc 920 rpgmp 2893 cc
gunaikei,oij 2.12 kai. avpe,stelle toi/j kuri,oij auvtw/n kai.
kobiecych. I odsyaa wacicielom ich, i
680 viia1s 920 rpdfs 3808 dams 3625 namsc 2893 cc 1926 pd 3808 ddfs 1655 aodfsn 3808 dgns
avpedi,doun auvth/| to.n misqo,n kai. evn th/| e`bdo,mh| tou/
oddawali jej zapat, i na sidmego
1257 ngnsp 1827 viaa3s 3808 dams 2822 namsc 2893 cc 746 viaa3s 920 rpams 3808 ddmp
Du,strou evxe,teme to.n i`sto.n kai. avpe,steilen auvto.n toi/j
Dystros odcia tkanin i odesaa j
3298 ndmpc 2893 cc 1464 viaa3p 920 rpdfs 3808 dams 3625 namsc 4188 aiamsn 2893 cc 1464 viaa3p
kuri,oij kai. e;dwkan auvth/| to.n misqo.n pa,nta kai. e;dwkan
wacicielom i dali jej zapat ca i dali
920 rpdfs 2148 pd 2361 ndfsc 2341 namsc 1734 pg 226 ngmpc 2893 cc 3980 cs
auvth/| evfV e`sti,a| e;rifon evx aivgw/n 2.13 kai. o[te
jej do gospodarstwa koza od kz. I kiedy
1722 viaa3s 4540 pa 1680 rpa-s 3808 dnms 2341 nnmsc 834 viam3s 3240 vnpa 2893 cc 2918 viaa1s
eivsh/lqen pro,j me o` e;rifoj h;rxato kra,zein kai. evka,lesa
wszed do mnie kozio, zaczem krzycze i zawoaem
920 rpafs 2893 cc 3348 viaa1s 4384 b 3808 dnns 2340 nnnsc 3999 rdnns 3601 x
auvth.n kai. ei=pa po,qen to. evri,fion tou/to mh,pote
j i powiedziaem: Skd kozioek ten? Czy aby nie
3172 annnsn 1706 vipa3s 680 vdaa2s 920 rpans 3808 ddmp 3298 ndmpc 920 rpgms 3983 b
kleyimai/o,n evstin avpo,doj auvto. toi/j kuri,oij auvtou/ ouv
ukradziony jest? Oddaj go wacicielom jego, nie
11 Ksiga Tobiasza 2.143.4

1148 cc 2096 nafsc 2522 vipa1p 1680 rpn-p 2356 vnaa 3987 rians 3172 anansn
ga.r evxousi,an e;comen h`mei/j fagei/n ouvde.n kleyimai/on
bowiem uprawnienie mamy my zje (cokolwiek) skradzionego.
2893 cc 3348 vipa3s 1680 rpd-s 920 rpnfs 1547 ndfsc 1464 vixm3s 1680 rpd-s 2148 pd
2.14 kai. le,gei moi auvth, do,sei de,dotai, moi evpi.
I mwi mi ona: (W) darze zosta dany mi do
3808 ddms 3625 ndmsc 2893 cc 3983 b 4332 viia1s 920 rpdfs 2893 cc 3348 viia1s 680 vnaa
tw/| misqw/| kai. ouvk evpi,steuon auvth/| kai. e;legon avpodou/nai
zapaty; i nie wierzyem jej, i mwiem odda
3808 ddmp 3298 ndmpc 2893 cc 4570 viia1s 5720 pg 3999 rdgns 4540 pa
toi/j kuri,oij kai. proshruqri,wn ca,rin tou,tou pro.j
wacicielom, i poczerwieniaem z powodu tego. Na
920 rpafs 1732 b 703 vpapnfs 3348 vipa3s 1680 rpd-s 2893 cc 4456 b 1706 vipa3p 3808 dnfp
auvth,n ei=ta avpokriqei/sa le,gei moi kai. pou/ eivsin ai`
(to) wtedy odpowiadajc mwi mi: I gdzie s
1866 nnfpc 5009 rpg-s 4456 b 1706 vipa3p 3808 dnfp 1489 nnfpc 5009 rpg-s
evlehmosu,nai sou pou/ eivsin ai` dikaiosu,nai sou
miosierne (czyny) twe, gdzie s sprawiedliwe (czyny) twe,
3940 vdaa2s 3999 rdanp 3548 pg 5009 rpg-s 1213 ananpn 1706 vipa3s 2893 cc 4271 annmsn
ivde. tau/ta meta. sou/ gnwsta, evstin 3.1 kai. peri,lupoj
oto te o tobie wiadome (s). I zasmucony
1191 vpamnms 3808 ddfs 5835 ndfsc 2893 cc 4955 vpaanms 3166 viaa1s 2893 cc 834 viam1s
geno,menoj th/| yuch/| kai. stena,xaj e;klausa kai. hvrxa,mhn
stawszy si (na) duszy i jczc zapakaem, i zaczem
4574 vnpm 3548 pg 4954 ngmpc 1488 annmsn 1706 vipa2s 3298 nvmsc 2893 cc
proseu,cesqai meta. stenagmw/n 3.2 di,kaioj ei= ku,rie kai.
modli si wrd jkw: Sprawiedliwy jeste, Panie, i
4188 ainnpn 3808 dnnp 2326 nnnpc 5009 rpg-s 1488 annnpn 2893 cc 4188 ainfpn 3808 dnfp
pa,nta ta. e;rga sou di,kaia kai. pa/sai ai`
wszystkie dziea twoje sprawiedliwe, i wszystkie
3818 nnfpc 5009 rpg-s 1866 nnfsc 2893 cc 313 nnfsc 5009 rpn-s 3257 vipa2s 3808 dams
o`doi, sou evlehmosu,nh kai. avlh,qeia su. kri,neij to.n
drogi twoje miosierdziem i prawd. Ty sdzisz
250 namsc 2893 cc 3773 b 5009 rpn-s 3298 nvmsc 3621 vdap2s 1680 rpg-s 2893 cc
aivw/na 3.3 kai. nu/n su, ku,rie mnh,sqhti, mou kai.
wiek. I teraz ty, Panie, przypomnij sobie mnie i
2153 vdaa2s 2893 cc 3586 x 1680 rpa-s 1756 vsaa2s 3808 ddfp 358 ndfpc 1680 rpg-s 2893 cc
evpi,bleyon kai. mh, me evkdikh,sh|j tai/j a`marti,aij mou kai.
wejrzyj, i nie mnie karaby (za) grzechy me i
1926 pd 3808 ddnp 146 ndnpc 1680 rpg-s 2893 cc 3808 dgmp 4195 ngmpc 1680 rpg-s 3965 rrdnp
evn toi/j avgnoh,masi,n mou kai. tw/n pate,rwn mou oi-j
(za) ignorancje me i ojcw mych, ktrymi
356 viaa3p 1931 pg 5009 rpg-s 2893 cc 4119 viaa1s 3808 dgmp 2009 ngfpc
h[marton evnanti,on sou 3.4 kai. parh,kousa tw/n evntolw/n
zgrzeszyli wobec ciebie. I nie-posuchaem przykaza
3.53.6 TOBIT 12

5009 rpg-s 2893 cc 1464 viaa2s 1680 rpa-p 1715 pa 811 nafsc 2893 cc 246 nafsc
sou kai. e;dwkaj h`ma/j eivj a`rpagh.n kai. aivcmalwsi,an
twych i (wy)dae nas na rabunek i uprowadzenie
2893 cc 2612 namsc 2893 cc 1715 pa 4089 nafsc 2893 cc 3329 nansc 2893 cc 3910 namsc
kai. qa,naton kai. eivj parabolh.n kai. la,lhma kai. ovneidismo.n
i mier i na przykad i przysowie i szyderstwo
1926 pd 4188 aidnpn 3808 ddnp 1689 ndnpc 1926 pd 3965 rrdnp 1680 rpa-p 1420 viaa2s
evn pa/sin toi/j e;qnesin evn oi-j h`ma/j diesko,rpisaj
wrd wszystkich narodw, wrd ktrych nas rozproszye.
2893 cc 3773 b 4424 annfpn 5009 rpg-s 3808 dnfp 3259 nnfpc 5439 vipa3p 316 annfpn
3.5 kai. nu/n pollai, sou ai` kri,seij u`pa,rcousin avlhqinai.
I teraz liczne twe wyroki okazuj si prawdziwe,
4386 vnaa 1734 pg 1680 rpg-s 4241 pg 3808 dgfp 358 ngfpc 1680 rpg-s 3981 cs 3983 b
poih/sai evx evmou/ peri. tw/n a`martiw/n mou o[ti ouvk
(by) uczyni ze mnie za grzechy me, bo nie
4386 viaa1p 3808 dafp 2009 nafpc 5009 rpg-s 2893 cc 3983 b 4435 viap1p 317 b
evpoih,samen ta.j evntola,j sou kai. ouvk evporeu,qhmen avlhqinw/j
czynilimy przykaza twych i nie kroczylimy prawdziwie
2018 pg 5009 rpg-s 2893 cc 3773 b 2947 pa 3808 dans 792 anamsn 5009 rpg-s
evnw,pio,n sou 3.6 kai. nu/n kata. to. avresto,n sou
wobec ciebie. I teraz wedug upodobania swego
4386 vdaa2s 3548 pg 1680 rpg-s 2893 cc 2268 vpfaans 439 vnaa 3808 dans 4379 nansc
poi,hson metV evmou/ kai. evpi,taxon avnalabei/n to. pneu/ma,
uczy ze mn i naka, (by) zabra ducha
1680 rpg-s 1734 pg 1680 rpg-s 3937 cs 717 vsap1s 668 pg 4635 ngnsc 3808 dgfs
mou evx evmou/ o[pwj avpoluqw/ avpo. prosw,pou th/j
mego ze mnie, eby zostaem uwolniony z oblicza
1185 ngfsc 2893 cc 1191 vsam1s 1185 nnfsc 1495 cc 3407 vipa3s 1680 rpd-s 686 vnaa
gh/j kai. ge,nwmai gh/ dio. lusitelei/ moi avpoqanei/n
ziemi i sta si ziemi; gdy jest korzystniejsze mi umrze
3475 b 2559 cc 2534 vnpa 3981 cs 3910 nampc 5822 anampn 284 viaa1s 2893 cc
ma/llon h' zh/n o[ti ovneidismou.j yeudei/j h;kousa kai.
raczej ni y, bo szyderstw kamliwych suchaem i
3403 nnfsc 4424 annfsn 3548 pg 1680 rpg-s 3298 nvmsc 2268 vpfaans 3937 cs 717 vsap1s
lu,ph pollh. metV evmou/ ku,rie evpi,taxon o[pwj avpoluqw/
bl wielki na mnie; Panie, naka, eby zostaem uwolniony
668 pg 3808 dgfs 403 ngfsc 3999 rdgfs 717 vdaa2s 1680 rpa-s 1715 pa 3808 dams 5349 namsc
avpo. th/j avna,gkhj tau,thj avpo,luso,n me eivj to.n to,pon
od niedoli tej, uwolnij mnie ku miejscu
3808 dams 251 anamsn 2893 cc 3586 x 751 vsaa2s 3808 dans 4635 nansc 5009 rpg-s
to.n aivw,nion kai. mh. avpostre,yh|j to. pro,swpo,n sou
wiecznemu i nie odwracaby twarzy twej,
3298 nvmsc 668 pg 1680 rpg-s 1495 cc 3407 vipa3s 1680 rpd-s 686 vnaa 3475 b
ku,rie avpV evmou/ dio. lusitelei/ moi avpoqanei/n ma/llon
Panie, ode mnie; gdy jest korzystniejsze mi umrze raczej
13 Ksiga Tobiasza 3.73.10

2559 cc 1067 vnpa 403 nafsc 4424 anafsn 1926 pd 3808 ddfs 2548 ndfsc 1680 rpg-s 2893 cc
h' ble,pein avna,gkhn pollh.n evn th/| zwh/| mou kai.
ni oglda niedol mnog w yciu mym i
3586 x 284 vnpa 3910 nampc 1926 pd 3808 ddfs 2576 ndfsc 3999 rddfs 5058 viaa3s
mh. avkou,ein ovneidismou,j 3.7 evn th/| h`me,ra| tau,th| sune,bh
(by) nie sucha szyderstw. W dniu tym zdarzyo si
4763 nnfsp 3808 ddfs 2689 ndfsc 4704 ngmsp 3808 dgms 1926 pd 1611 ndnpp 3808 dgfs
Sarra th/| qugatri. Ragouhl tou/ evn VEkbata,noij th/j
Sarze crce Raguela w Ekbatanie
3439 ngfsp 2893 cc 920 rpafs 284 vnaa 3910 nampc 5477 pg 1714 acgfsn 3808 dgmp
Mhdi,aj kai. auvth.n avkou/sai ovneidismou.j u`po. mia/j tw/n
(w) Medii, i jej sucha szyderstw od jednej (ze)
4045 ngmpc 3808 dgms 4195 ngmsc 1650 rxgfs 1506 cs 1706 viia3s 1753 vpxpnfs
paidiskw/n tou/ patro.j e`auth/j 3.8 dio,ti h=n evkdedome,nh
sucych ojca swego, poniewa bya oddana
518 ndmpc 2310 acn 2893 cc 84 nnmsp 3808 dnns 1264 nnnsc 3808 dnns 4432 annnsn
avndra,sin e`pta, kai. Asmodai/oj to. daimo,nion to. ponhro.n
mom siedmiu i Asmodeusz, demon zoliwy,
707 viaa3s 920 rpamp 4478 cs 2559 cc 1191 vnam 920 rpamp 3548 pg 920 rpgfs 2868 cs
avpe,ktennen auvtou.j pri.n h' gene,sqai auvtou.j metV auvth/j kaqa,per
zabi ich, pierwej ni stao si im z ni, jako
675 vpxpams 1706 vipa3s 3808 ddfp 1234 ndfpc 2893 cc 3348 viaa3s 920 rpdfs 3808 dnfs
avpodedeigme,non evsti.n tai/j gunaixi,n kai. ei=pen auvth/| h`
wskazane jest onom; i powiedziaa jej
4044 nnfsc 5009 rpn-s 1706 vipa2s 3808 dnfs 707 vppanfs 3808 damp 518 nampc 5009 rpg-s
paidi,skh su. ei= h` avpokte,nnousa tou.j a;ndraj sou
suca: Ty jeste zabijajc mw twych,
2773 i 2566 b 680 vixp2s 2310 acn 518 ndmpc 2893 cc 1714 acgmsn 920 rpgmp
ivdou. h;dh avpekde,dosai e`pta. avndra,sin kai. e`no.j auvtw/n
oto ju zostaa oddana siedmiu mom i (po) jednym (z) nich
3983 b 3915 viap2s 5331 rqans 1680 rpa-p 3489 vipa2s 4241 pg 3808 dgmp
ouvk wvnoma,sqhj 3.9 ti, h`ma/j mastigoi/j peri. tw/n
nie zostaa nazwana. Co nasz chostasz za
518 ngmpc 5009 rpg-s 3981 cs 686 viaa3p 1002 vdpa2s 3548 pg 920 rpgmp 2893 cc 3586 x
avndrw/n sou o[ti avpe,qanon ba,dize metV auvtw/n kai. mh.
mw twych, e umarli? Maszeruj z nimi i nie
3940 voaa1p 5425 namsc 5009 rpg-s 3589 x 2689 nafsc 1715 pa 3808 dams 250 namsc
i;doimen ui`o,n sou mhde. qugate,ra eivj to.n aivw/na
niech zobaczymy syna twego ani crki na wiek!
1926 pd 3808 ddfs 2576 ndfsc 1764 rddfs 3402 viap3s 1926 pd 3808 ddfs 5835 ndfsc
3.10 evn th/| h`me,ra| evkei,nh| evluph,qh evn th/| yuch/|
W dniu owym bya bolejca w duszy
2893 cc 3166 viaa3s 2893 cc 392 vpaanfs 1715 pa 3808 dans 5468 nansc 3808 dgms 4195 ngmsc
kai. e;klausen kai. avnaba/sa eivj to. u`perw/|on tou/ patro.j
i zapakaa i wszedszy na pitro ojca
3.113.14 TOBIT 14

920 rpgfs 2629 viaa3s 607 vnam 2893 cc 4055 b 3385 viam3s 2893 cc 3348 vipa3s
auvth/j hvqe,lhsen avpa,gxasqai kai. pa,lin evlogi,sato kai. le,gei
(swego) chciaa powiesi si; i znw pomylaa i mwi:
3601 x 3909 vsaa3p 3808 dams 4195 namsc 1680 rpg-s 2893 cc 3348 vifa3p 920 rpdms
mh,pote ovneidi,swsin to.n pate,ra mou kai. evrou/sin auvtw/|
eby nie zniewaali ojca mego, i powiedz mu:
1714 acnfsn 5009 rpd-s 5439 viia3s 2689 nnfsc 127 annfsn 2893 cc 920 rpnfs 607 viam3s
mi,a soi u`ph/rcen quga,thr avgaphth. kai. auvth. avph,gxato
Jedna ci bya crka umiowana i ta powiesia si
668 pg 3808 dgnp 2909 angnpn 2893 cc 2967 vifa1s 3808 dans 1187 nansc 3808 dgms 4195 ngmsc
avpo. tw/n kakw/n kai. kata,xw to. gh/raj tou/ patro,j
od nieszcz. I sprowadz staro ojca
1680 rpg-s 3548 pg 3403 ngfsc 1715 pa 175 ngmsc 5782 annnsc 1680 rpd-s 1706 vipa3s 3586 x
mou meta. lu,phj eivj a[|dou crhsimw,tero,n moi, evstin mh.
mego w blu do otchani. Poyteczniejsze mi jest nie
607 vnam 324 cc 1306 vnap 3808 dgms 3298 ngmsc 3937 cs 686 vsaa1s 2893 cc 3593 b
avpa,gxasqai avlla. dehqh/nai tou/ kuri,ou o[pwj avpoqa,nw kai. mhke,ti
wiesza si, ale baga Pana, eby umaram i ju nie
3910 nampc 284 vsaa1s 1926 pd 3808 ddfs 2548 ndfsc 1680 rpg-s 1926 pd 920 atdmsn
ovneidismou.j avkou,sw evn th/| zwh/| mou 3.11 evn auvtw/|
szyderstw suchaabym w yciu mym. W tej samej
3808 ddms 2900 ndmsc 1404 vpaanfs 3808 dafp 5730 nafpc 4540 pa 3808 dafs 2699 nafsc
tw/| kairw/| diapeta,sasa ta.j cei/raj pro.j th.n quri,da
porze wycignwszy ramiona ku oknu
1306 viap3s 2893 cc 3348 viaa3s 2436 annmsn 1706 vipa2s 2636 nvmsc 1867 annnsn
evdeh,qh kai. ei=pen euvloghto.j ei= qee. evleh,mwn
(zacza baga) i powiedziaa: Bogosawiony jeste, Boe miosierny
2893 cc 2436 annnsn 3808 dnns 3914 nnnsc 5009 rpg-s 1715 pa 3808 damp 250 nampc 2893 cc
kai. euvloghto.n to. o;noma, sou eivj tou.j aivw/naj kai.
i bogosawione imi twe na wieki, i
2435 vdaa3p 5009 rpa-s 4188 ainnpn 3808 dnnp 2326 nnnpc 5009 rpg-s 1715 pa 3808 dams
euvloghsa,twsa,n se pa,nta ta. e;rga sou eivj to.n
niech bogosawi ci wszystkie dziea twe na
250 namsc 2893 cc 3773 b 2148 pa 5009 rpa-s 3808 dans 4635 nansc 1680 rpg-s 2893 cc
aivw/na 3.12 kai. nu/n evpi. se. to. pro,swpo,n mou kai.
wiek. I teraz do ciebie twarz m i
3808 damp 4004 nampc 1680 rpg-s 396 viaa1s 3348 vdaa2s 717 vnap 1680 rpa-s
tou.j ovfqalmou,j mou avne,bleya 3.13 eivpo.n avpoluqh/nai, me
oczy me wznosz. Powiedz, (by) zabra mnie
668 pg 3808 dgfs 1185 ngfsc 2893 cc 3586 x 284 vnpa 1680 rpa-s 3593 b 3910 nampc
avpo. th/j gh/j kai. mh. avkou,ein me mhke,ti ovneidismou,j
z ziemi i (by) nie sucha mi ju nie szyderstw.
5009 rpn-s 1192 vipa2s 1315 nvmsc 3981 cs 2872 annfsn 1706 vipa1s 668 pg 4188 aigfsn
3.14 su. ginw,skeij de,spota o[ti kaqara, eivmi avpo. pa,shj
Ty wiesz, Wadco, e czysta jestem od wszelkiej
15 Ksiga Tobiasza 3.153.17

252 ngfsc 518 ngmsc 2893 cc 4001 b 3646 viaa1s 1680 rpg-s 3808 dans 3914 nansc
avkaqarsi,aj avndro.j 3.15 kai. ouvci. evmo,luna, mou to. o;noma
nieczystoci ma, i nie skalaam mego imienia
2893 cc 3986 b 3808 dans 3914 nansc 3808 dgms 4195 ngmsc 1680 rpg-s 1926 pd 3808 ddfs
kai. ouvde. to. o;noma tou/ patro,j mou evn th/|
i ani imienia ojca mego na
1185 ndfsc 3808 dgfs 246 ngfsc 1680 rpg-s 3648 annfsn 1706 vipa1s 3808 ddms 4195 ndmsc
gh/| th/j aivcmalwsi,aj mou monogenh,j eivmi tw/| patri,
ziemi niewoli mej; jedynaczk jestem ojca
1680 rpg-s 2893 cc 3983 b 5439 vipa3s 920 rpdms 2375 aiansn 5275 nansc 2806 cs 3176 vsaa3s
mou kai. ouvc u`pa,rcei auvtw/| e[teron te,knon i[na klhronomh,sh|
mego i nie posiada (on) innego dziecka, aby odziedziczyo
920 rpams 3986 cc 172 nnmsc 920 rpdms 1662 b 3998 cc 5012 annmsn 920 rpdms
auvto,n ouvde. avdelfo.j auvtw/| evggu.j ou;te suggenh.j auvtw/|
(po) nim, ani brata mu bliskiego, ani krewnego mu
5439 vipa3s 2806 cs 5167 vsaa1s 1882 rxafs 920 rpdms 1234 nafsc 2566 b 714 viam3p
u`pa,rcei i[na sunthrh,sw evmauth.n auvtw/| gunai/ka h;dh avpw,lonto,
(nie) posiada, aby strzegam siebie mu (na) on; ju zgino
1680 rpd-s 2310 acn 2893 cc 2806 cs 5331 rqans 1680 rpd-s 1706 vipa3s 2376 b 2534 vnpa
moi e`pta, kai. i[na ti, moi, evstin e;ti zh/n
mi siedmiu i eby co mi jest jeszcze y?
2893 cc 1692 cs 3586 x 5009 rpd-s 1531 vipa3s 707 vnaa 1680 rpa-s 3298 nvmsc 3773 b
kai. eiv mh, soi dokei/ avpoktei/nai, me ku,rie nu/n
I jeli nie ci wydaje si zabi mnie, Panie, teraz
1717 vdaa2s 3910 namsc 1680 rpg-s 1926 pd 920 atdmsn 3808 ddms 2900 ndmsc
eivsa,kouson ovneidismo,n mou 3.16 evn auvtw/| tw/| kairw/|
wysuchaj szyderstw (wobec) mnie. W tej samej porze
1717 viap3s 3808 dnfs 4573 nnfsc 388 adgmpn 2018 pg 3808 dgfs 1539 ngfsc
eivshkou,sqh h` proseuch. avmfote,rwn evnw,pion th/j do,xhj
zostaa wysuchana modlitwa obojga wobec chway
3808 dgms 2636 ngmsc 2893 cc 746 viap3s 4710 nnmsp 2768 vnam 3808 damp
tou/ qeou/ 3.17 kai. avpesta,lh Rafahl iva,sasqai tou.j
Boga, i zosta posany Rafa, (by) uleczy
1571 acn 5241 namsp 717 vnaa 3808 danp 3361 nanpc 668 pg 3808 dgmp 4004 ngmpc
du,o Twbin avpolu/sai ta. leukw,mata avpo. tw/n ovfqalmw/n
dwoje, Tobita uwolni od bielm z oczu
920 rpgms 2806 cs 3940 vsaa3s 3808 ddmp 4004 ndmpc 3808 dans 5674 nansc 3808 dgms 2636 ngmsc
auvtou/ i[na i;dh| toi/j ovfqalmoi/j to. fw/j tou/ qeou/
jego, aby zobaczy oczyma wiato Boga,
2893 cc 4763 nafsp 3808 dafs 4704 ngmsp 1464 vnaa 920 rpafs 5237 ndmsp 3808 ddms 5425 ndmsc
kai. Sarran th.n Ragouhl dou/nai auvth.n Twbia tw/| ui`w/|
i Sar Raguela da j Tobiaszowi synowi
5240 ngmsp 1234 nafsc 2893 cc 3412 vnaa 85 namsp 3808 dans 1264 nansc 3808 dans
Twbiq gunai/ka kai. lu/sai Asmodaion to. daimo,nion to.
Tobita (za) on i (usun) Asmodeusza demona