Professional Documents
Culture Documents
Ilustracje
Jean-Olivier Hron
Imprimatur
Kurii Metropolitalnej Warszawskiej
Nr 4214/NK/2001 z dnia 26.11.2001 r.
Przekad:
Jan Grosfeld
Korekta:
Boenna Bojar
Redakcja techniczna:
Magorzata Biegaska-Bartosiak
ISBN 978-83-7492-176-3
sowo wstpne
Kady krok, jaki zostaje uczyniony w kierunku przyblienia Sowa Boego dzisiejszemu czowiekowi,
trzeba uzna za cenny i godny uwagi. Wcielone Sowo, ktre raz na zawsze zaoyo swoje mieszkanie
midzy ludmi (J 1,14), stale ofiarowuje siebie czowiekowi i oczekuje przyjcia ze strony czowieka.
Mona nawet powiedzie, e potrzebuje tego przyjcia, aby mogo skutecznie mieszka w kadym
pokoleniu przez wszystkie wieki i przemienia histori ludzkoci dowiadczonej grzechem w histori
zbawienia.
Pord rnych sposobw sucych urzeczywistnianiu tajemnicy obecnoci Sowa Boego jest tak-
e ta forma sowa pisanego. Ksiga Biblii odegraa i nadal odgrywa w naszej tradycji wielk rol.
Spotgowao si to, gdy pojawiy si nowe tumaczenia, a nastpnie rne wydania tekstu biblijnego:
od wyda cile krytycznych czy naukowych przez zwizane z liturgi i oficjalnym przepowiadaniem
Kocioa a do popularnych czy parafrazowanych przekadw i opracowa biorcych pod uwag zrni-
cowane potrzeby odbiorcw. Celem, jaki zawsze przywieca tym przedsiwziciom, jest szukanie
najbardziej stosownego sposobu podania Sowa Boego z uwzgldnieniem przygotowania oraz subiek-
tywnych potrzeb czowieka.
Ozdob tych wysikw jest Biblia Jerozolimska dla wszystkich. Jest to wybr tekstw biblijnych
z komentarzami i takim zestawieniem, by uatwi czytelnikom wkroczenie w kontekst i atmosfer
dokonanego przez Boga dziea nie tylko stworzenia, lecz i zbawienia. Dokonany wybr tekstw
moe prawdziwie zainteresowa, pouczy i sprowokowa do refleksji czowieka obecnego wieku.
Zwykle nie znajduje on czasu na czytanie w Pimie witym szczegowych opisw wydarze czy ze-
stawie przepisw kultycznych, prawnych i moralnych. Niniejsza lektura pierwszy, ale jake zasad-
niczy kontakt ze Sowem Boym moe wzbudzi zainteresowanie i stanowi zacht do signicia
po pene wydanie Pisma witego i do gbszego studium biblijnego.
Biblia Jerozolimska dla wszystkich prosto i skutecznie prowadzi czytelnika przez trudne sploty wyda-
rze historycznych i zawie czasem problemy interpretacyjne historii zbawienia. Temu wanie su
skondensowane i jasne wprowadzenia, a take towarzyszce tekstom komentarze historyczne i teolo-
giczne, uatwiajce umiejscowienie konkretnych fragmentw biblijnych. Dziki nim mona stosun-
kowo atwo zrozumie sens wydarze caej historii zbawienia oraz w peni korzysta z klucza interpre-
tacyjnego, uatwiajcego odczytanie i pojmowanie zbawczego ordzia. Oby wielu skorzystao z szansy,
jak daje niniejsza publikacja, tak by ich codzienno zostaa owiecona zbawczym Sowem ycia.
KSIGA
Wydarzenia biblijne
byy przekazywane
z pokolenia na pokolenie
ustnie, zanim zostay
spisane.
Na samym pocztku naley powiedzie, czym Biblia nie kadnie opisa wydarzenia, ile przekaza, w jaki sposb
jest i czego nie naley w niej szuka. Nie jest to ksika wydarzenia te rozumieli i jaka pynie z nich nauka. Dla-
naukowa. Nie jest jej celem opowiedzenie wszystkiego tego nie wahali si uwydatni tego, co wydawao si im
o zaistnieniu ycia lub czowieka, jak staraj si to uczy- wane, a co czsto pominby nawet najlepszy dzisiejszy
ni wspczesne badania. Ludzie, ktrzy napisali Bibli, sprawozdawca.
wyobraali sobie wiat w sposb odmienny ni my. Wa- Ksika ta nie jest moralitetem. Przeciwnie, wiele
ne jest jednak to, e zgodnie ze stanem wiedzy swej opisw jest po prostu relacj o nieprawociach i niemo-
epoki przekazali, jak rozpoznaj dziaanie Boga w wie- ralnoci. Czsto bowiem winy i bdy najlepiej ukazuj,
cie. Na nas spoczywa obowizek dokonania tego samego czym jest dobro i prawda.
odkrycia z pomoc dostpnej wspczenie nauki. Biblia nie jest te katalogiem prawd religijnych. Auto-
Biblia nie jest ksik historyczn. Autorzy biblijni rzy biblijni mwi oczywicie o swej wierze w Boga. Wia-
opisywali oczywicie fakty historyczne. Obecne badania ra ta jednak dopiero si ksztatuje na drodze prb i b-
archeologiczne potwierdzaj wiele z tego, co zostao od- dw. Trzeba wiele czasu, by poj ca moc i prawd
notowane. Jednake autorzy ci starali si nie tyle do- niektrych sw.
Wstp 9
Najobszerniejsz cz Biblii stanowi pisma zebrane pisma utrwalajce pami o Jezusie oraz o pocztkach
przez ydw okoo 100 roku po Chrystusie. Jerozolima Kocioa.
i jej witynia zostay niedawno zniszczone. Jeli rozpro- Koci uzna teksty ydowskie za STARY TESTA-
szony obecnie lud mia zachowa duchow jedno, wa- MENT, bdcy wyrazem przymierza zawartego midzy
ne byo ujednolicenie tekstw, z ktrymi mogliby uto- Bogiem a ludem Izraela. Wasne pisma chrzecijanie na-
samia si wszyscy, chccy skada wiadectwo o swej zwali NOWYM TESTAMENTEM jako wyraz nowej
wierze. Wwczas to wybrani spord starszych Izraela relacji ustanowionej przez Boga z ludmi, ktrzy przyjli
zaakceptowali kanoniczno PISMA, czyli nadali jego ordzie Jezusa Chrystusa.
ksigom status oficjalny. Stary Testament jest wic Ksig ydw i chrzeci-
Chrzecijanie, duchowi spadkobiercy ydw, rwnie jan, Nowy Testament jedynie tych drugich. Dla chrze-
uznali Pisma. Ponadto uzupenili je pewnymi tekstami, cijan nie ma rozdwiku midzy Starym a Nowym
ktre nie zostay napisane w jzyku hebrajskim, lecz Testamentem. Sowa i czyny Jezusa oraz Jego uczniw
greckim i z tego powodu nie zostay uznane za kanonicz- stanowi bowiem ostateczne wyjanienie dugiej histo-
ne przez ydw. Chrzecijanie doczyli rwnie wasne rii, w ktrej caa ludzko moe odnale siebie.
Wstp 11
Gdy wybieramy ksik w bibliotece, nie zaczynamy od Bylimy zmuszeni dokona wyboru i zamieci jedy-
pierwszej na pce i nie koczymy na ostatniej. Raczej nie niewielkie fragmenty tekstw apostolskich (Listy,
szukamy takiej, ktra da odpowied na nasze problemy. Dzieje Apostolskie i Apokalipsa Jana). Mamy nadziej,
Podobnie naley czyta Bibli nie od pierwszej strony e pomimo nieuchronnych brakw, wybr ten uatwi
do ostatniej, chocia taka metoda moe by korzystna. lektur Biblii wielu osobom, ktre kierowane respektem
Najlepiej sign po dobry przewodnik albo wskazwki, dla tej Ksigi z oporami po ni sigaj.
ktre pomog szybko odnale tekst odpowiadajcy na Wybr tekstw odzwierciedla bogactwo i rnorod-
pytania, jakie wanie nas nurtuj. no samej Biblii. Staralimy si nie faworyzowa adne-
W Biblii Jerozolimskiej dla wszystkich zachowalimy tylko go wtku ani gatunku literackiego kosztem innych.
najistotniejsze fragmenty Starego Testamentu. Nato- Komentarze do tekstu biblijnego maj dopomc
miast z Nowego Testamentu w caoci prezentujemy w szybkim zorientowaniu si w treci danego fragmentu
jedynie Ewangeli Marka, jako prawdopodobnie najstar- oraz uatwi jego lektur.
sz i najbardziej yw. Z pozostaych Ewangelii przed-
stawiamy tylko wybrane teksty uzupeniajce relacj
ewangelisty Marka lub odmienne od niej.
STARY
TESTAMENT
PICIOKSIG
C zowiek nieustannie zastanawia si nad tym, kim jest. Jeli nie znajduje odpowiedzi, czuje si zagubiony; majc
wtpliwoci, nie wie, w ktr stron si zwrci brak mu niezbdnej orientacji. Prawda ta dotyczy zarwno poszcze-
glnych osb, jak i caych grup. Kada wsplnota trwa dziki poczuciu swej tosamoci, czyli odrbnoci i odmienno-
ci od innych grup.
Hebrajczycy bardzo wczenie utwierdzili si w przekonaniu, e s ludem innym ni otaczajce ich narody. Za-
stanawiajc si nad przyczyn tej odrbnoci, zyskali gbok pewno, e zostali powoani przez Boga, aby odegra
szczegln rol w wiecie rol przedniej stray wytyczajcej drog ku odnowie rodzaju ludzkiego.
By jednak czas, kiedy to zwtpiwszy w Boga, Izraelici zwtpili rwnie w samych siebie. Wydarzenie to zwizane
byo z upadkiem krlestwa, wygnaniem i powrotem do ojczyzny po oswobodzeniu przez Persw (VI wiek przed Chr.).
Izraelici zadawali sobie wwczas pytanie: czy dawne tradycje, lece u podstaw pewnoci o wasnej misji na ziemi, nie
byy uud? W odpowiedzi pewien uczony w Pimie, najprawdopodobniej Ezdrasz, postanowi odnowi ufno swego
ludu poprzez zebranie pism i przekazw ustnych, by dziki temu zbiorowi rzuci wiato na znaczenie trudnych
chwil, ktre Hebrajczycy niedawno przeyli. Rezultatem byo nowe opracowanie dziejw, dziki czemu Izrael odkry
ponownie swe szczeglne powoanie. Dzieo to zwane jest Pentateuch Picioksig (co oznacza pi zwojw, pi
dzisiejszych ksig), a w jego skad wchodzi pi pierwszych ksig Biblii.
W zebranych pismach Ezdrasz dowodzi, e Pan nie opuci swego ludu, lecz nieustannie realizuje swj zamys
zbawienia wiata poprzez wybawienie Izraela. Wierzcy mog wic ufa Bogu i miao poda w przyszo.
ydzi nazwali ten zbir Tor, co tumaczy si niekiedy jako Prawo. Jednake jest to co daleko waniejszego ni
zbir przepisw (nawet jeli jedna z piciu ksig, tzw. Ksiga Powtrzonego Prawa, oraz fragmenty innych zawieraj
prawa i przepisy). Tora jest drog, kierunkiem ycia wskazanym dziki asce Boga, ktry przyszed owieci ludzi.
W skad Tory wchodz: Ksiga Rodzaju, Ksiga Wyjcia, Ksiga Kapaska, Ksiga Liczb i Ksiga Powtrzonego
Prawa.
Ksiga Rodzaju
czyli
Ksiga, ktra nadaje znaczenie
ludzkiemu yciu
K siga Rodzaju prezentuje pewien sposb rozumienia egzystencji czowieka. Gosi, e czowiek zosta stworzony
przez Boga, a ludzkie ycie nabiera znaczenia jedynie dziki relacji ze Stwrc. Jednake czowiek, cho stworzony do
szczliwego ycia, jest nieustannie kuszony, by odrzuci prowadzc do tego drog, jako pozornie zbyt trudn. Czo-
wiek, pragnc y bez ponoszenia ryzyka, pozbawia si moliwoci spotkania z Bogiem i innymi ludmi na paszczy-
nie mioci. Bg jednak nie rezygnuje ze swego planu, szuka upadego czowieka i umoliwia mu powrt na drog
wiodc do prawdziwego szczcia.
Przekonanie to wyraone jest na dwa odmienne sposoby.
Opowiadanie o pocztku
Jedenacie pierwszych rozdziaw tej ksigi nie stanowi ani opisu wydarze historycznych, ani naukowej relacji
z narodzin wszechwiata. Rozdziay te ukazuj czowieka pord stworzonego wiata. Za pomoc obrazowych opowia-
da ta cz ksigi ma przybliy istot powoania czowieka wezwanie do ycia w przyjani z Bogiem. Poprzez
opowiadanie o raju na ziemi autor ukazuje, e czowiek zosta stworzony do szczcia. Dopuszcza si jednak grzechu,
co ilustruj trzy fakty. Bg niezwocznie podejmuje na nowo dzieo stworzenia. wiadczy o tym przymierze zawarte
z Noem po potopie.
Dzieje patriarchw
Spord ludzkoci, ktra zmierza ku zgubie, Bg powoa Abrahama, by ten stan na czele nowej ludzkoci. Poprzez
swych potomkw, Izaaka, a potem Jakuba, sta si on przodkiem narodu izraelskiego, z ktrym Bg pniej zawar
przymierze. W ten sposb historia kilku nomadw stopniowo rozwina si w pene cudw dzieje duchowego ycia
czowieka. W ludziach, ktrych pochaniao poszukiwanie pastwisk i trapi niepokj o przyszo, autorzy Biblii do-
strzegaj obraz narodu, a nawet caej ludzkoci. Kady czowiek jest w drodze, poszukujc krainy, w ktrej bdzie
mg dobrze y i gdzie na zawsze zniknie lk przed mierci.
18 K siga Rodzaju
Stworzenie i upadek