ukasz Chojnacki

Gimnazjum nr 12
im. Mikoaja Reja
w Radomiu

KONFLIKT IZRAELSKO-PALESTYSKI
odwieczny problem Bliskiego Wschodu

Radom - Warszawa
Stycze - Luty
2009 r.

1
Spis treci

I. Wstp

1..............................................................................................................................H
istoria staroytnego Izraela (XX w. p.n.e. I w. n.e.)....................................................3
2..............................................................................................................................H
istoria ziemi i narodu Palestyskiego (III w. n.e. 1948r.) ..............................................5

II. Historia Konfliktw Izraelsko Palestyskich (1948 2009)

1..............................................................................................................................P
owstanie Izraela i Pocztki konfliktu Izraelsko Palestyskiego. Wojna o
niepodlego 1948 -1949. ............................................................................................9
2..............................................................................................................................K
ryzys sueski 1956 r. .......................................................................................................9
3..............................................................................................................................W
ojna szeciodniowa 1967 r. ...........................................................................................9

4..............................................................................................................................W
ojna Jom Kippur 1973 r. i proces pokojowy z Egiptem...........................................10

5..............................................................................................................................W
ojna libaska 1982-1985 ..............................................................................................11

6..............................................................................................................................P
ierwsza Intifada 1987-1991 ..........................................................................................11

7..............................................................................................................................N
egocjacje pokojowe w Madrycie i Oslo w latach 1991-93...........................................11

8..............................................................................................................................
Polityka Ehuda Baraka i wybuch intifady Al-Aksa .....................................................11

9..............................................................................................................................Z
miany w konflikcie izraelsko-palestyskim po mierci Jasera Arafata w 2004 r. ......12

10. ...........................................................................................................................I
nterwencja Izraela w Palestynie (2007 2008) ...........................................................12

2
 11. ...........................................................................................................................I
nterwencja Izraela w Palestynie Operacja Pynny Ow (2008 2009) ..................12

III. Konflikt Izraelsko Palestyski okiem spoeczestwa.

1..............................................................................................................................W
ywiad z Profesorem Januszem Daneckim ...................................................................13

2..............................................................................................................................B
adania wasne ...................................................................................................................

a) .......................................................................................................................C
o spoeczestwo wie o prowadzonych dziaaniach militarnych w ostatnich latach
na bliskim wschodzie (Izraelsko palestyskich)? ..............................................16

b).......................................................................................................................C
zy konflikt izraelsko-palestyski moe by przyczyn szerszego konfliktu
obejmujcego wiksze tereny? .............................................................................17

IV. Jak rozwiza konflikt Izraelsko-Palestyski?

1..............................................................................................................................P
ropozycje dziaa w sprawie zawarcie pokoju i sposb ich realizacji .......................18

V.........................................................................................................................................B
ibliografia............................................................................................................................19

I. Wstp

1. Historia staroytnego Izraela (XX w. p.n.e. I w. n.e.)

Pocztki powstania ludnoci i pastwa Izrael s silnie zwizanie z Bibli. Pocztkowo Izraelici
byli ludem koczowniczym dzielc si na mniejsze grupy yjce osobno. Zajmowali si oni hodowl

3
byda i upraw roli. Przemierzali stepowe tereny w wzdu Mezopotamii i Syrii a do granic Egiptu.
Czuli si jednak czonkami jednego ludu.
Ludno tych obszarw z mieszanymi uczuciami reagowaa na pojawianie si ludnoci
ydowskiej. Autochtoni obawiali si ich, uwaano, e mog ich zaatakowa i zaj ich tereny.
Uwaano ich za potencjalnych grabiecw i najedcw. Jednak z biegiem czasu wzroso
zapotrzebowanie do pracy. Grupy ludzi koczowniczej postanowiy si osiedli w jednym miejscu (XV
wiek p.n.e.). Nie stwarzay one wikszego zagroenia wiec byy akceptowane. Niewielki odam
ydw zawdrowa w XIV wieku p.n.e. do Egiptu. Prace budownicze jakie tam wykonywali byy
wrcz niewolnicze. W tradycji Biblijnej Egipt by domem niewoli. Pod koniec XIII wieku p.n.e.
podjli decyzje o ucieczce. Misje przeprowadzenia ich do ziemi obiecanej powierzyli Mojeszowi,
ktremu zawdziczali nie tylko doprowadzenie do granic Palestyny ale tez religijna reform.
Po dugiej wdrwce na pwyspie Synaj, dwanacie plemion izraelskich dotaro w okolice
Morza Martwego. Tam rozpoczynaj walk o opanowanie Kanaan (bya to staroytna kraina pooona
na wschodnim wybrzeu basenu Morza rdziemnego). Przeomowym zdarzeniem ktre uatwio
podbj tego terenu byo rozbicie Kanaan na drobne pastewka ok. XI wieku p.n.e. Miasta tubylcw
byy jednak dobrze ufortyfikowane i dugo stawiay opr Izraelitom. Nie jest rzecz wykluczon ze
lud ydowski ju kilka wiekw wczeniej przebywa ludnoci dawnego pastwa Kanaan. Ostatecznie
po cikich walkach trwajcych dwa wieki dochodzi do opanowania miasta kanaaneskich. Tereny
zdobyte zostaj podzielone na wszystkie dwanacie plemion Izraela. Przeksztacio spoeczestwo to z
koczownikw w osiadych hodowcw i rolnikw.
W powstawaniu krlestwa towarzyszyy walki wewntrzne w wyniku ktrych stopniowo
wyksztacia si monarchia. Saul ok. 1030 r. p.n.e. zostaje pierwszym krlem Izraela. Nie radzi on
sobie jednak z najazdami Filistynw, ponoszc powane klski. Przez prowadzenie zej polityki
wybucha przeciwko jemu bunt, ktrego na czele stoi Dawid. Po mierci Saula Dawid zostaje uznany
przez wszystkie plemiona krlem i znacznie polepsza sytuacje kraju podbijajc liczne terytoria.
Zdobywajc Jerozolim ustanawia j stolic krlestwa. Niesiony zwyciskimi bitwami postanawia
rozpocz decydujc walk z Filistynami (ok. 985r.p.n.e.), ktr ostatecznie rozwiza na korzy
Izraelitw. Na tym jednak nie zaprzesta. Podbija kolejne tereny graniczce od wchodu z Izraelem.
Tak skonsolidowane i ustabilizowane pastwo przekaza swojemu synowi Salomonowi (975 935).
Za jego panowania pastwo przeyo duy rozwj administracyjny i gospodarczy. W okresie pokoju
mg zajc si wojskowym umocnieniem pastwa.
mierci dotychczasowego wadcy i objecie tronu przez syna Rehabeam nie zaakceptowao
dziesi plemion pnocnych. Spowodowao to kolejne bunty ludnoci co doprowadzio do utworzenia
dwch odrbnych pastw ok. 930 r. p.n.e. na Krlestwo Judy lece na poudniu ze stolic w
Jerozolimie podlegajce Rehabeamowi i Krlestwo Izraela ze stolic pocztkowo w Tirsa, pniej w
Samarii ktrego w skad wchodziy pnocne zbuntowane plemiona wybierajc na Wadce Jeroboama
I. Podzia ten doprowadzi do duych przemian religijnych i bratobjczych walk. Zdarzenie to

4
trwajce kilka wiekw doprowadzio do zniknicia z map pastw Izraelitw. Czynnikiem ktry
wpyn na to zjawisko byo odrodzenie si do potg Asyrii, Mezopotamii a pniej Babilonii.
Krlestwo Izraela toczyo nieustanne wojny z Asyryjczykami co doprowadzio do klski pnocnego
pastwa. W 732 r. p.n.e. za panowania Pekacha krlestwo zostao uzalenione od Asyrii a w 722 r.
p.n.e. cakowicie zajte. Ludno ktra zamieszkiwaa te tereny zostaa uprowadzona i przesiedlona a
na ich miejsce zostaa sprowadzona i osiedlona ludno babiloska. Podobne losy spotkay
poudniow cz dawnego Izraela. Krlestwo Judy jednak duej utrzymao sie na arenie
midzynarodowej. Po upadku Asyrii w 609 r. p.n.e. jej tereny na kilka lat zagarnli Egipcjanie a w 586
r. p.n.e. przeszy w posiadanie krla odrodzonego Babilonu Nabuchodonozora II. Ludno w stolicy
Judy stawiaa opr. Bunt stumiono, miasto zostao zrwnane z ziemi a mieszkacw uprowadzono
do niewoli. Okres ten nazwano niewol babilosk
W 538 r. p.n.e. Persja podbija Babilon i pozwala na powrt ludnoci ydowskiej na dawniej
zamieszkane tereny. Prowincja Juda uzyskuje czciow autonomie.
Nastpnym okresem s podboje wojsk Aleksandra Macedoskiego ktre podbijaj cay bliski
wschd. W roku 332 p.n.e. dotary do Judy, ta poddaa si bez walki. Po mierci wielkiego wodza owy
obszar wchodzi pod wadz dynastii hellenistycznych (Seleucydzi) i macedoskich (Ptolemeusze).
Panowanie nad Jude w 198 r. p.n.e. przejmuje dynastia z Grecji.
W cigu kilku lat krl Antioch IV postanawia przymusowo zhellenizowa ydw. Akcja nie
spodobaa si ludnoci izraelskiej i w 167 r. p.n.e. wybucho tak zwane powstanie Machabeuszy.
Trwajce 7 lat walki z okupantem zakoczyo si nadaniem przez Demetriusza II w 142 r. p.n.e.
niezalenoci. Pozwolio to na utworzenie autonomicznego pastwa Machabeuszy. Teren ten nie
zazna jednak pokoju. W ksztatowaniu nowego pastwa towarzyszyy liczne spory i walki
wewntrzne do ktrych w ok. 60 r. p.n.e. doczyo si cesarstwo rzymskie. Mae pastwo nie
przygotowane na ogromny napyw wojsk z zachodu ponioso cakowit klsk i w 37 r. p.n.e. Pod
wpywem wczesnej Republiki senat rzymski oddaje rejon ten pod wadanie Heroda. Po jego mierci
(4 r. p.n.e.) Judea zostaa ogarnita walkami wyzwoleczymi. Bunty zostaway krwawo i szybko
tumione a obszar ten stawa si jedn wielu z prowincji wczesnej Republiki.
Wolno tego historycznego pastwa cakowicie si zakoczya. Ludno bya stopniowo
przesiedlana na rne tereny wielkiej Italii, po to aby za 2000 lat powtrnie utworzy pastwo Izrael.

2. Historia ziemi i narodu Palestyskiego (III w. n.e. 1948r.)

Dzieje Palestyny jako pastwa nie sigaj rwnie dawno jak Izraela. Co prawda lud
palestyski zamieszkiwa tereny nad morzem martwym ale przez liczne konflikty przez dugi czas nie
doczeka si wasnego pastwa. Dopiero w dominacji grecko-rzymskiej ustanowia si nazwa
Palestyna (pochodzia ona od osadnikw wczeniej zamieszkujcych te tereny Filistynw). By to

5
na pocztek naszej ery. Gdy chrzecijastwo ustanowiono religi panujc w 392, Jerozolima staa si
celem pielgrzymek katolikw.
Po rozpadzie imperium rzymskiego w 395 r. wpywy na bliskim wschodzie przejo
Bizancjum. Przez ponad 200 lat na terenach tych by wzgldny pokj. A do 634 r. gdy wojska
arabskie uderzaj na Syri zdobywajc j. Po tym byo wiadomo e armia kalifa Umara ibn al-
Chattaba nie zaprzestanie na tym. Do roku 640 r. przejmuje ona cay bliski wschd cznie z terenami
zasiedlanymi przez Palestyczykw. Dziki patriarsze jerozolimskiemu Sophroniusowi udao si
pokojowo i bez rozlewu krwi zawrze traktat pokojowy. Pozwala on na swobodne wyznawanie
chrzecijastwa przez Palestyczykw a niewielka ilo ydw zostaa wysiedlona z tego miasta.
Mimo tego cieszyli si oni do du swobod. Przyswoili sobie jzyk Arabki i upodabniali si
z miejscowa ludnoci. Sama Jerozolima staa si trzecim miastem pod wzgldem wanoci witym
miastem muzumanw. W roku 750 Palestyna wesza pod panowanie Abbasydw. Rd ten toczy
walki z obecnie panujcym rodem Umajjadw, ci za przegrali a Abbasydowie rozpoczli now
dynastie kalifw. Niewielkiej pozostaoci ludnoci ydowskiej zakazano miedzy innymi
sprawowania wszelkich urzdw i budowania synagog nakazano rwnie nosi odznaczajcy si od
innych strj. Jerozolima jako dotychczas miasto wite, zostao zniszczone i zapomnienie. W poowie
X w. znacznie osaba sie pozycja Abbasydw i w 956 r. wadze nad dzielnicami kraju oddali
wezyrom. Zajcie to wykorzystali Fatymidowie ktrzy dotychczas zasiedlali pnocn Afryk.
W latach 978-1079 Palestyna bya pod ich panowaniem. Okres ten by burzliwy, na ziemiach
palestyskich wybuchay liczne bunty. Niedbajcy o pokj kalif Ali az-Zahir w pniejszych latach
doprowadzi do interwencji wojsk Turkw Selduckich, odbijajc w 1079 r. wschodnie wybrzee
Morza rdziemnego na rzecz pastwa Seldukw. Ich panowanie na tych terenach nie trwao dugo
bo tylko do koca XI w. przynioso jednak wiele znaczcych zmian w sprawie religii i ludnoci.
Podstawowym problemem bya wiara. Pastwo Sutana Malikszaha I wyznawao bowiem Islam. Tym
samym zaczy si przeladowania palestyskich chrzecijan jak i ydw. Na t wie w Europie
wzroso oburzenie i nienawi do muzumanw co doprowadzio do wyruszenia I wyprawy krzyowej
wysanej przez Papiea Urbana II. W 1099 r. przejli oni kontrole nad Jerozolim i utworzyli
Krlestwo Jerozolimskie.
Bya to pierwsza tego typu krucjata ktra si cakowicie powioda. Od cakowitego
napastowania ocalili tylko palestyskich chrzecijan. W bestialski sposb pozbyli si ydw palc ich
ywcem w synagodze (15 lipca 1099 r.) za muzumanw po prostu zabijano lub przesiedlano.
cznie ycie stracio okoo 40 tysicy osb. Pastwo cakowicie zoone z chrzecijan pod
panowaniem Gotfryda de Bouillon byo nazywane tez Pastwem Krzyowcw. Prowadzio ono
pokojow polityk miedzy ssiadami wiec przez kilkadziesit lat nie dochodzio tam do rozlewu krwi.
A do 1181 r. gdy zosta zerwany traktat o zawieszeniu broni. Ksi Antiochii Renald de Chtillon,
samowolnie zaatakowa muzumanw nad Morzem Czerwonym. Jednym z atakowanych miast byo
wite miasto Islamu Mekka. Oburzenie jakie nastpio po tym zajciu doprowadzio do

6
zjednoczenia si muzumanw pod wodz sutana Saladyna ktry w 1186 r. nakaza krlowi
Krlestwa Jerozolimskiego Gwidona z Lusignan oddania zagarnitych upw i przekaza fundusze na
odbudowe Mekki. Zlekceway on te dania co doprowadzio do wojny ze wiatem muzumaskim.
Wojna ktra odbya si pod Hittin w 1187 r. przyniosa cakowit klsk Krzyowcw przez co stracili
gwne miasta krlestwa - Akk, Jaff oraz Tyberiad. Rok pniej wojska nieprzyjaciela dotary i
zajy Jerozolim. Zaniepokojony t sytuacj zachd zorganizowa w 1189 r. III wypraw krzyow,
zaon gwnie z francuskich, angielskich, rzymskich i germaskich onierzy. Nadchodzc od
pnocy stopniowo odzyskiwali zagarnite tereny. Nie wystarczya ona jednak do odbicia Jerozolimy.
Skutkiem byo podpisanie 1192 r. sprzyjajcego chrzecijanom traktatu pokojowego. Rok wczeniej
(1191 r.) podczas oblenia Akki wojsko germaskie utworzyo stowarzyszenie w ktrym to pomagali
i leczyli rannych onierzy. Dao to pocztek Zakonowi Krzyackiemu. Dopiero w 1229 r. ekspedycja
Fryderyka II pozwolia czciowo odzyska Jerozolim. Dziesi lat pniej (1239 r.) poniekd
wyzwolone Krlestwo Krzyowcw zawaro sojusz z Syri. Celem akcji zbrojeniowej mia sta si
Egipt. Niestety koalicja z ssiadem na niewiele si zdaa gdy w 1244 r. definitywnie trac Jerozolim.
W roku 1291 Egipcjanie wkraczaj do Akki. Zdobywajc ja kocz panowanie Krzyowcw. W
kolejnych latach podbili ca Palestyn.
Imperium Osmaskie powstae z inicjatywy Osmana I w 1299 roku na terenach obecnej
Turcji. Posiadao jedn z najlepiej rozwinitych armii w redniowieczu. Prdko zaczli zajmowa
rne terytoria. Ich rozmiar u szczytu potgi siga od Bakan, Azje mniejsz, pnocn Afryk i
Kaukaz. W 1529 wojska sutana Selima I dotary do Palestyny. Po zwyciskiej bitwie z Mamelukami,
zajmuj j. Polityka prowadzona przez Sutana Selima I pozwalaa ydom na powrt na tereny
Palestyny. Co wicej powierzy on Jzefowi Nassi odbudowanie miasta na wzr staroydowskiego
nad Jeziorem Tyberiadzkim w ktrym mogli zamieszka tylko Izraelici. Poza tym teren Palestyny nie
rozwija si a by prowincj czerpania dochodw dla Imperium. Przez to okres do koca XVIII wieku
nie stworzy szczeglnych zdarze. Az do roku 1799 kiedy to wojska Napoleona Bonaparte (przy
pomocy ydw) zdobywaj Syrie i Palestyn. Francuzi stopniowo podbijali kolejne tereny m.in. Jaff
dochodzc do Gazy. Oblenia Akki ( V 1799 r.) przynioso im klsk i ostatecznie wycofali si z
Egiptu.
Izraelici czujc coraz wiksze wyodrbnienie zaczli zasiedla tereny nad Morzem
Martwym. ydzi trzykrotnie (w 1841 r. 1870 r. i 1879 r.) zakupujc ziemie od Palestyczykw
utworzyli w trzech rnych miejscach szkki i osiedla rolnicze. Pienidze za ktre zakupili te tereny
pochodziy od brytyjskiego finansisty (1841 r.) i od francuskiej organizacji Alliance Isralite
Universelle (1870 r. i 1879 r.). Coraz to wiksze zapotrzebowanie do pracy spowodowao pierwsz
Alij trwajc w latach 1881 1903 (by to masowy powrt ydw na tereny Palestyny ok. 30 000
ty. Pochodzili oni gwnie z Rosji). Nieunikniona bya kolejna alijada i tak rok po zakoczeniu
pierwszej rozpoczyna si druga (1904 r.). Imigranci pochodzcy gwnie z Polski Rosji i Jemenu
mocno nastawieni syjonistycznie napynli do Palestyny w iloci 40 000 osb. W tym okresie

7
znacznie zwikszya si ilo osad ydowskich, osiedli rolniczych i rybackich. W 1909 r. Zostao
zaoone pierwsze miasto ydw Tel Awiw.
W Czesie I wojny wiatowej (1914 1918) Palestyna wchodzia w skad Imperium
Osmaskiego. Sceptycznie nastawione do coraz wikszych i czstszych imigracji ydw na te tereny
rozpocza przeladowania. Ponownie zaczto ich przesiedla. Zaczli oni jednak nawizywa
stosunki dyplomatyczne z Anglia. I tym sposobem mogli utworzy Legion ydowski w Egipcie, ktry
by pod wadz brytyjsk. Tajny ukad podziau bliskiego wschodu ktry zosta zawarty w 1916 r.
polega na przejciu terenw na bliskim wschodzie przez Francje i Wielk Brytanie. Porozumienie to
nie przypado do gustu Izraelit, gdy nie wzito pod uwagi da jakie one stawiali. Spraw wzili w
swoje rce i w padzierniku 1916 r. sami si zgosili do rzdu brytyjskiego. wiatowa Organizacja
Syjonistyczna postulowaa nad tym alby Anglicy przejli protektorat nad Palestyna oraz pomagali im
w kolonizacji bliskiego wschodu. Deklaracji Balfoura zawarta w listopadzie 1917 r. bya
potwierdzeniem ze ydzi maj poparcie Wielkiej Brytanii. W tym samym czasie zaczli oni odnosi
zwyciskie walki w Palestynie m.in. zdobyli Gaz (31 padziernika 1917) i Jerozolim (9 grudnia
1917). Z biegiem czasu zaczli zajmowa coraz wiksze tereny co doprowadzio do kapitulacji Turcji
30 padziernika 1918. Kolejne przybycie (przy pomocy Anglikw) i tzw. Trzecia Alija rozpocza si
po I wojnie wiatowej 1919-1923. Imigrantami byli gwnie modzi, wyksztaceni ydzi mocni
zwolnicy syjonizmu ze wschodniej Europy. W cigu 4 lat Demografia w Palestynie
1
zasiedlali tereny Palestyny w iloci ok. 35 000 osb. Po wojnie w latach 1800-1947
na obszarze bliskiego wschodu miao doj do utworzenia
rok ydzi Arabowie
jednego, zjednoczonego pastwa arabskiego Zjednoczonej
Syrii. Przez stosunki jakie Brytyjczycy posiadali z ydami, 1800 6,7 tys. 268 tys.
musieli zachowa neutralno w tej sprawie. Ostatecznie doszo
1880 24 tys. 525 tys.
do utworzenia dwch protektoratw: brytyjskiego i
francuskiego. Przeciwni tej decyzji arabowie w maju 1921 r. 1915 87 tys. 590 tys.
zaczli zabija ydw. Dopiero po 3 dniach wojsk brytyjskim
udao si powstrzyma ataki. Zmusio to ich do utworzenia 1931 174 tys. 837 tys.

arabskiego Emiratu Transjordanii znajdujcego si na wschd

1947 630 tys. 1,31 mln
od morza martwego.

"Odbudowa ydowskiej Siedziby Narodowej ma si dokona bez adnego uszczerbku dla praw
ludnoci arabskiej w Palestynie".2

1
Yosef Gorny: Synonym I Arabism, 1882-1948. Oxford University Press, 1987, s. 5.
2
Komentarz Ligi Narodw wydany 24 lipca 1922 roku po przyjciu projektu Brytyjskiego dajcego Mandat
Palestynie.

8
Wprowadzili tez ograniczenie dotyczce imigracji ydw do Palestyny tzw. Biaa Ksiga. W okresie
od 1924 do 1947 odbyy si jeszcze trzy Alijady w ktrych cznie przybyo ok. 3 500 000 osb. Tym
razem imigracje byy zwizane z narastajcymi przeladowaniami w Europie. Od pocztku lat 30 XX
w. zwizane z powstaniem nazizmu gwatownie wzrosa ucieczka ydw z Europy. W tym samym
czasie ambicje arabw do utworzenia wasnego pastwa byy rwnie bardzo wysokie. Organizujc
rozruchy (zbabiajc przy tym setki ydw), mieli w zamiarze wymusi od Brytyjczykw utworzenie
wasnego kraju. Pod koniec 1935 roku przedstawili rzdowi brytyjskiemu swoje dania. Bya w nich
mowa o utworzeniu rzdu arabskiego i zakazania przybywania kolejnych ydw oraz co si z tym
wie odsprzedawania im ziemi pod grob kltwy. Tu
przed II wojn wiatow zostaa podpisana tzw. Trzecia
biaa ksiga ktra pozwolia na przyjazd do Palestyny
jedynie 15 ty. Izraelitw. W czasie II wojny mier
ponioso 5 754 4004 ydw.
Po wojnie Arabowie i lud ydowski coraz
bardziej domagali si utworzenie si wasnych pastw.
Wtedy dochodzio do pierwszych powaniejszych spi
miedzy mieszkacami tego rejonu z czasem przeradzajc
si w wojn domow. Wielka Brytania zwaajc na to i
nie radzi sobie na bliskim wschodzie postanowia aby
spraw t zajo si ONZ. I tak 14 V 1948 r. po
zakoczeniu mandatu Brytyjskiego dochodzi do
ostatecznego podzielenia sprzecznego terenu na pastwo
ydowskie i arabskie a Jerozolim staje si miastem
midzynarodowym.
Plan podziau Palestyny - 1947 rok3

II. Historia konfliktw Izraelsko Palestyska (Izraelsko arabskich) (1948 2009)

Celem wszystkich wojen, dziaa zbrojne i atakw terrorystycznych prowadzonych miedzy

Pastwami Arabskimi a Izraelem jest zniszczenie pastwa powstaego w 1948 r. Jak wida odbywaj

3
Za http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Planun.jpg
4
Za http://pl.wikipedia.org/wiki/Ofiary_w_II_wojnie_%C5%9Bwiatowej

9
si z ogromnymi stratami i niepowodzeniami dla pastw islamskich. Po 60-ciu latach prowadzonych
walk, Izrael by i jest praktycznie nienaruszony.

1. Powstanie Izraela i Pocztki konfliktu Izraelsko Palestyskiego. Wojna o

niepodlego 1948 -1949.

Powstae 14 V 1948r. Po odczytaniu Deklaracji

Niepodlegoci przez Dawid Ben Gurion (przyszego
premiera). Ju nastpnego dnia po utworzeniu nowego
pastwa, arabski kraje ssiadujce nie uznajce Izraela
przeprowadziy fale atakw. Trwajca przez rok wojna (20 VI
1949 r.) miaa na celu powtrne znikniecie z map pastwa
Izraelskiego. Lecz z biegiem czasu konflikt zacz obraca si
przeciw arabom. Izraelici stopniowo przejmowali ziemie
Palestyny. Nie posiadali licznej armii ale byli dobrze
zorganizowani i wyszkoleni. zdezorientowane wojska Granice
arabskie zostay zmuszone do odwrotu. Tym samym Izrael i terytoria pastw w Palestynie po
powikszy swoje terytorium zdobywajc nowe ziemie. zakoczeniu Wojny o Niepodlego -
1949 r. 5
2. Kryzys sueski 1956 r.

Wojna ta bya mao znaczca dla Izraela. Powodem konfliktu w 29 padziernika 1956 stao sie
przyswojenie przez Egipcjan Kanau sueskiego bdcego wasnoci francusko-brytyjsk. W
wikszoci z inicjatywy tych dwch pastw ydzi wzili udzia w walkach. Zamieszaniem zajo si
ONZ ktre nakazao wycofywanie wojsk z Egiptu (wiosna 1957 r.). Walki wypady na niekorzy
dwm pastwom europejskich bo kana pozosta w rkach Egipcjan.

3. Wojna szeciodniowa 1967 r.

Due poparcie Amerykanw i zacigniecie u nich kredytu oraz wpacenie odszkodowania

przez Niemcy po II wojnie wiatowej spowodowao i Izrael stawa si coraz lepiej uzbrojonym i
wyszkolonym militarnie krajem. Przewag wykazujc w niewypowiedzianej wojnie. Przez
wspprace z USA przeciwko pastwu ydowskiemu stano ZSRR. I wanie z jego inicjatywy
wybucha kolejna wojna.

5
Za http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:After_war.jpg&filetimestamp=20080113185938

10
 Przez otrzymanie faszywej informacji od
przewodniczcego Prezydium Rady Najwyszej ZSRR o
domniemanym ataku Izraela na Syrie wojska Egipskie
zmobilizoway siy ustawiajc je wzdu granicy na pwyspie
Synaj. Oszczekanie przez Egipcjan 5 VI 1967 r.
przygranicznych wiosek Izraelskich spowodowao rozpoczcie
dziaa wojennych. Byskawiczne przemieszczanie si silnych
si zbrojnych spowodowa due zniszczenie wojsk Egipskich i
wejcie pod okupacje pwyspu Synaj Stery Gazy, zachodniego
brzegu Morza Martwego i wzgrza Golan. Przewaga Izraela
bya miadca. Po piciu dniach ONZ pod grob interwencji
zmusio go do podpisania rozejmu ktry nakaza wycofania
wojska z okupowanych terenw. Zacz obowizywa od 10 VI
1967 r.
Wiedzc o potencjalnej sile Izraela do walki coraz
Izrael przed wojn
mocniej wadcza si Palestyna. Organizacja Wyzwolenia
Ziemie pod kontrol Izraela po
Palestyny (OWP) ktr od 1969 r. przewodzi Jasir Arafat staa
wojnie6
si gwn organizacj militarn i polityczna tego kraju.
W okresie 1967 do 1970 bya prowadzona mniej znaczca wojna tzw. na wyczerpaniu. Celem
Egiptu (z pomoc ZSRR) byo odbicie Kanau Sueskiego z rk Izraela. Konflikt ten nie przysnu
adnych zmian na mapach. Lecz oba kraje uznay si za zwycizcw podczas podpisania rozejmu.
Skutkiem byy 5-cio krotnie wysze straty onierzy Egipskich (ok. 5000) ni jeeli Izerskich
(ok.1400).

4. Wojna Jom Kippur 1973 r. i proces pokojowy z Egiptem

Coraz wiksze aspiracje do odebrania zagarnitych ziem przez Izrael w poprzedniej wojnie
czuli Egipcjanie i Syryjczycy. Dziaajce w koalicji wojska dwch pastw przy pomocy piciu innych
krajw arabskich przeprowadziy niespodziewany wsplny atak w dniu wita ydowskiego (6 X
1973 r.). Inwazja na pwysep Synaj i wzgrze Golan udaa si cakowicie. Dopiero po 3 dniach
zaskoczeni Izraelici zaczli odpiera ataki i odbiera chwilowo okupowane ziemie. Konflikt ten
pokazywa ogromne zaangaowanie i pomoc USA (dla Izraela) i ZSRR (dla Pastw Arabskich). Pod
naciskiem Stanw Zjednoczonych po dwudziestu dniach (26 X 1973 r.) udaje sie podpisa traktat
pokojowy miedzy Izraelem a Egiptem.

6
Za http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:War6_dayafter.jpg

11
 Kilkuletni proces pokojowy z inicjatywy amerykaskiego prezydenta Jimmyego Cartera
doprowadzi do przeomu miedzy tymi krajami. Izrael zobowiza si do stopniowego
wycofywania wojsk z p. Synaj a Egipt zagwarantowa nienaruszanie granic. I tak 17 IX
1978 r. w Camp Dawid zostaje podpisana deklaracja trwaego pokoju miedzy obydwoma
pastwami.

5. Wojna libaska 1982-1985

Coraz czstsze ataki terrorystyczne na Izrael z inicjatywy organizacji palestyskich zmusi do

interwencji w Libanie 6 VI 1982 r. gdzie znajdowaa si gwna siedziba OWP w poudniowej czci
tego kraju. Obszar ten na 3 lata znalaz si pod okupacj pastwa ydowskiego. Czystki jakie w tym
czasie przeprowadzili wyniosy ok. 17 000 tysicy ofiar. Organizacja Jasera Arafata opucia Liban
i rozpocza rozmowy pokojowe. Po 1985 roku w rozptaa si tam wojna domowa.

6. Pierwsza Intifada 1987-1991

Bya to pierwsza tego typu akcja w ktrej Ludno Palestyska (9 XII 1987 r.). dokonaa
buntu przeciwko okupacji Izraela w Palestynie. Rozpoczta od demonstracji w Strefie Gazy z czasem
przeniosa si na zachodni brzeg Jordanu ostatecznie przerodzia si w walki cywilw z wojskiem.
Pomoc finansowa jak Palestyna otrzymaa od Iraku bya przeomowym punktem w walce
z Izraelitami. W 1991 r. doszo do negocjacji w sprawie pokoju z Izraelem.

7. Negocjacje pokojowe w Madrycie i Oslo w latach 1991-1993

30 X 1991 r. w Madrycie odbyy si pierwsze wstpne rozmowy majce na celu zawizanie

pokoju na bliskim wschodzie. Negocjacje kontynuowano w Waszyngtonie a nastpnie w kilku
europejskich miastach. Ostateczne rozmowy odbyy si 1993 r. w Oslo ktre doprowadziy do
utworzenia Autonomii Palestyskiej i podpisania Deklaracji Zasad (w Waszyngtonie).

8. Polityka Ehuda Baraka i wybuch intifady Al-Aksa

Ehud Barak od 1999 do 2001 premier Izraela. Za jego kadencji wojska Izraelskie opuciy
Liban a take prowadzi rozmowy pokojowe z Syri. Stosowa wiele kompromisw w sprawie
Autonomii Palestyskiej. Niestety po dobrze prowadzonej przez niego polityce pokojowej 28 IX 2000
r. dochodzi ponownie do walk - intifady Al-Aksa. Powodem bya prowokacyjna wizyta Izraelskiego
szefa rzdu w Palestynie. Stracenie zaufania do ydowskiego pastwa przerodzio si w krwawe walki
i interwencje wojsk Izraelskich. Do walk wczyy si palestyskie organizacja takie jak OWP, Hamas

12
i Islamski Dihad. Powstanie to z biegiem czasu zaczo polega na atakach terrorystycznych
wymierzonych w Izrael.

9. Zmiany w konflikcie izraelsko-palestyskiej po mierci Jasera Arafata w 2004r.

mier Jasera Arafata 11 XI 2004r. w Paryu znacznie osabio walki prowadzone przez
Palestyn. Jego nastpc zosta Mahmud Abbas. Wznawiajc rozmowy pokojowe z Izraelem wyszed
naprzeciw swojemu narodowi. W tym czasie zwolennikw zacz pozyskiwa Hamas. Z czasem coraz
bardziej przejmowa on kontrole w pastwie. Po wprowadzeniu stanu wyjtkowego wadze w strefie
Gazy cakowicie posiada Hamas a nad zachodnim brzegiem Jordanu nowo powoany rzd Salama
Fajjada.

10. Interwencja Izraela w Palestynie (2007 2008)

Przyczyn rozpoczcia 15 V 2007 r. Izraelskiej interwenci bya agresja Hamasu na ich teren
oraz uwolnienie jednego z ydowskich onierzy pojmanych przez ow organizacj. Palestyczycy
wykonali naloty, ataki rakietowe oraz liczne zamachy terrorystyczne. Kilkakrotnie prowadzono
rozmowy o zawieszeniu broni lecz dopiero 19 VI 2008 r. doszo do rozejmu.

11. Interwencja Izraela w Palestynie Operacja Pynny Ow (2008 2009)

Przez p roku wzgldnego pokoju dochodzi do kolejnych walk. Tym razem 27 XII 2008 r.
Siy obrony Izraela wkraczaj do terenu Strefy Gazy z zamiarem zlikwidowania czonkw i siedzib
Hamasu.
W porzdkowej fazie wojska ydowskie zbombardoway ponad 100 domniemanych siedzib
Hamasu. W odpowiedzi zostay przeprowadzone ataki rakietowe. Ju w pierwszych dniach walk
mier ponioso ok. 300 osb a ponad 5 000 zostao rannych Zapowiedzi wojskowych przywdcw
Izraela i Palestyny o walce do ostatniej kwi zmusia do kilkakrotnych interwencji ONZu. Na nic si
zdaa deklaracja o pokoju z 3 I 2009 r. gdy nie podjto adnych stara ze strony tych dwch pastw
do zakoczenia konfliktu. Dopiero 16 I 2009 r. dochodzi do pierwszych Parzewach w cigych
walkach. Hamas zada natychmiastowego zaprzestania atakw a Izraelem zakoczenia atakw
rakietowych.
Zawieszenie broni przez Hamas 18 I 2009 r. byo pocztkiem koca tego sporu. Kolejnego
dnia Izraelici jak I Palestyczycy uznaj swoje zwycistwo w operacjach. ycie powoli powracao do
normy. A podczas Konferencji w Kairze 24 I 2009 r. rzecznik Hamasu pada informacje ze s skonni
do rozmw pokojowych z Izraelem.

13
III. Konflikt Izraelsko Palestyski okiem spoeczestwa.

1. Wywiad z Profesorem Januszem Daneckim

Dziki znajomoci z Pani Joann Nagay z Miejskiej Biblioteki Publicznej w Radomiu,

nawizaem kontakt z jej przyjacielem prof. Januszem Daneckim wykadajcym w Katedrze
Arabistyki i Islamistyki na Uniwersytecie Warszawskim. W dniu 21 lutego 2009 r. Miaem okazie si
z nim spotka i porozmawia na temat obecnie prowadzonych dziaa zbrojnych na bliskim
wschodzie.

~~Najnowsza wojna izraelsko-palestyska wywouje bardzo mieszane uczucia. Uwaa si, e

jest to wieczna wojna. Czy to jest rzeczywicie wieczna wojna, Panie Profesorze?
Prof. Janusz Danecki: Nie uwaam, aby to bya wieczna wojna, cho z pewnoci jest duga, bo
zacza si w 1948 r., gdy na terenie Palestyny powstao pastwo Izrael. ydzi ju na pocztku XX
wieku wybrali sobie t ziemi co byo niejako oczywiste na swoj ojczyzn i tam wanie
postanowili zbudowa pastwo. Arabowie natomiast w sposb naturalny nie zgodzili si na to
i zaprotestowali. Nie chcieli mie tu obok na ziemiach, ktre uwaali za swoje obcego,
europejskiego pastwa. Powstanie pastwa Izrael odebrali jako przeduenie zachodniego
kolonializmu.

~~Ktra strona w tym kilkudziesicioletnim sporze o ziemi ma wicej racji,ktra jest bardziej
agresywna?
Prof. J.D.: To naprawd bardzo trudno rozsdzi. Po stronie arabskiej od pocztku mielimy do
czynienia z absolutn negacj przybyszw, a po stronie ydowskiej, potem izraelskiej, wkrtce te
pojawia si podobna negacja wobec Palestyczykw. Nic dziwnego zatem, e od czasu do czasu
dochodzi do ostrych spi, takich jak to, ktrego wiadkami jestemy obecnie. Pierwsze nastpio ju
w 1948 r., drugie w 1967 r., kolejne w 1973 r. i dopiero od tego roku wszystko zaczo i ku
dobremu, zacz si proces, ktry doprowadzi do powstania Autonomii Palestyskiej. To byo wielkie
i chyba jak dotd jedyne osignicie pokojowe obu stron.

~~Dlaczego porozumienia pomidzy Izraelem i Palestyn s nietrwae?

Prof. J.D.: Moe dlatego, e ten pokojowy proces odby si zbyt szybko. Moe obie strony nie byy
do niego do przygotowane. Obie strony nigdy nie przestay si siebie obawia. Izrael oddzieli si
nawet murem od Palestyczykw. I to w sensie dosownym, bo zbudowa mury oddzielajce
ydowskie osiedla od palestyskich, co nam, Europejczykom, wydaje si nie do przyjcia, a Arabom
kojarzy si z typowo europejskim postpowaniem Dlatego wanie my, Europejczycy, ponosimy
du cz odpowiedzialnoci za to, co si tam dzieje. Bo przecie to my Zachd pozwolilimy

14
ydom zbudowa tam swoj Ojczyzn, pewnie dlatego, e wczeniej popenilimy wobec nich wielki
grzech, dopuszczajc do Holocaustu, a wczeniej do pogromw, do nieludzkiego traktowania ydw.

~~Pastwo Izrael powstao jako wynagrodzenie Zachodu wobec narodu ydowskiego?

Prof. J.D.: Mona tak powiedzie, tyle e odbyo si to niejako cudzym kosztem. Tak wic dzi
musimy si liczy z realiami, ktre jako Zachd sami stworzylimy.

~~ Obecnie Izrael mwi, e nie walczy z Palestyczykami, lecz tylko z terrorystycznym

Hamasem. Jak Pan si na to zapatruje?
Prof. J.D.: Nieprzejednani s po obu stronach tego konfliktu, po obu stronach doszo do politycznej
polaryzacji: mamy zarwno ludzi umiarkowanych, jak i nieprzejednanych, ktrzy cho pragn pokoju,
to nie za kad cen. Nie zapominajmy, e po stronie palestyskiej ten nurt nieprzejednany, czyli
Hamas, wygra demokratyczne wybory, czyli e wyraa on dzi wol wikszoci Palestyczykw.
Zatem, karzc Hamas, wymierzamy kar niemal wszystkim Palestyczykom za to, e maj takie
wanie pogldy, moe zbyt radykalne, ale przecie nie mona kara narodu za to, e ma tak, a nie
inn koncepcj swego istnienia. To nie jest tak, e nard palestyski da si zwie Hamasowi tak jak
Niemcy Hitlerowi!

~~wiat skupia sw uwag przede wszystkim na palestyskim terrorze. Niesusznie, zdaniem

Pana Profesora?
Prof. J.D.: Pytam, gdzie ten terror?! Z terrorem mamy do czynienia tylko w tym sensie, e i Hamas,
i libaski Hezbollah walcz z obc armi metodami niekonwencjonalnymi, partyzanckimi i uywaj
prymitywnej broni. Nie maj samolotw F-16, maj prymitywne rakiety, czsto wasnej roboty.
Moemy mie do nich pretensje, e je wystrzeliwuj i zabijaj niewinne osoby.
Wiemy przecie, e nie maj takiej siy, eby wtargn na teren Izraela i zaj jakie miasto. Ukad si
jest nierwny. Krytykujc Hamas i Hezbollach, nie zapominajmy, e te organizacje nazywane, moim
zdaniem niesusznie, terrorystycznymi reprezentuj liczce si siy polityczne w swoich krajach.

~~Autonomia Palestyska skada si z dwu oddzielnych terytoriw: Gazy i Zachodniego

Brzegu. Jak ten ostatni konflikt rzutuje na narodow jedno i polityk?
Prof. J.D.: Nie jest to okoliczno dla narodu dobra. Sytuacja skomplikowaa si dodatkowo na
skutek sporu politycznego midzy Hamasem i rzdzcym wczeniej Fatahem. W 2006 r. w Palestynie
wygra wybory Hamas, lecz jego rzd zosta pozbawiony wadzy przez prezydenta z Fatahu Mahmuda
Abbasa wyznaczono nowy rzd z pogwaceniem konstytucji. Demokratyczne wybory zostay zatem
w jakim sensie zanegowane. Wtedy Hamas si zbuntowa. Wyrzuci Fatah z Gazy, przez co obie
czci pastwa palestyskiego odizoloway si od siebie. I tak to trwa do dzisiaj. Teraz Strefa Gazy

15
i zachodni Brzeg zaczynaj y odrbnym yciem, co jest bardzo niedobre dla caego narodu. To
oznacza now sytuacj, z ktr musz poradzi sobie przede wszystkim sami Palestyczycy.

~~Czy to polityczno-religijne siy decyduj dzi o stanie stosunkw palestysko-izraelskich?

Prof. J.D.: Z pewnoci. W tej chwili rzeczywicie mamy po obu stronach spor ekspresj tych
wanie bardziej fundamentalistycznych si.

~~Pesymici mwi, e wanie od niekoczcego si konfliktu izraelsko-palestyskiego moe

si kiedy zacz III wojna wiatowa. Jest Pan pesymist?
Prof. J.D.: Ja cigle jestem dobrej myli i uwaam, e ludzko ju na tyle dorosa, e nie bdzie
chciaa wywoa konfliktu globalnego, ktry przyniesie totaln destrukcj. A konflikt izraelsko-
palestyski nie bdzie si arzy wiecznie, cho na pewno jeszcze dugo. Jednak wierz, e kiedy
obie strony dojd do porozumienia i wypracuj jaki sposb na ycie obok siebie i na zgod.

16
 2. Czy spoeczestwo wie o prowadzonych dziaaniach militarnych w ostatnich latach na
bliskim wschodzie (Izraelsko palestyskich)?

W dniu 14 lutego 2009 r. Przeprowadziem ankiety dotyczce zainteresowanie spoeczestwa

na temat konfliktu Izraelsko Palestyski, na 100 losowo wybranych osobach kobietach
i mczyznach w wieku od 18 do powyej 60 lat. Miejscem sonday wybraem jedne z radomskich
centrw handlowych ze wzgldu na moliwo spotkania z ron grup spoeczn pod wzgldem
wyksztacenia i wieku. Zastosowaem wykresy supkowe aby mona byo wyranie zobaczy wiedze
na temat tej wojny.

a) Czy spoeczestwo wie o prowadzonych dziaaniach militarnych w ostatnich latach

na bliskim wschodzie (Izraelsko palestyskich)?

Pierwsze pytanie miao charakter zamknity i na celu sprawdzenie czy spoeczestwo ma

pojecie o konflikcie. Jak moemy dostrzec zdecydowana wikszo ludzi bo a 64% syszaa o sporze
miedzy tymi dwoma krajami lecz nie umieli wskaza konkretnej przyczyny.
Jedynie 6% ankietowanych wiedziaa na czym on tak naprawd polega. Byli oni
zwolennikami jednego albo drugiego pastwa (Palestyna znalaza poparcie u trzech osb Izraela
u jednej).

17
 Do ostatniej grupy w znalazy si osoby ktre nie syszay o konflikcie a nawet o nim nie
wiedziay. Zaskakujce jest to ze a 30 % opiniodawcw nie wiedziao o co ich pytam. Dziaanie
militarne ktre w ostatnim czasie byy prowadzone przez ponad miesic i przedstawiane we
wszystkich wiadomociach nie znalazy odbioru wrd trzydziestu pytanych.
Sprawa ta nie dotyczy w aden sposb Polski i Polakw wiec i zainteresowani ni jest bardzo
mae. Do ciekaw spraw ktr dowiadczyem podczas badania byy dodawane komentarze na
temat ydw i Arabw. Wskazyway one na saby rasizm do tych narodw.

b) Czy konflikt izraelsko-palestyski moe by przyczyn szerszego konfliktu

obejmujcego wiksze tereny?

Z historii wiemy, e walka rozpoczta w jednym kraju wielokrotnie (cho nie zawsze)
przenosi si na kilka innych. I tak 19 % badanych twierdzi za moliwe poszerzenie si tego sporu. Za
niebezpieczestwo uwaaj oni sam pomoc USA Izraelowi co skutkowao w przeszoci koalicj
pastw Arabskich we wsplnej wojnie.
Wyniki tej ankiety nie daway jednoznaczniej odpowiedzi aczkolwiek najwiksza ilo osb
36 % uwaa, e nie ma szans aby konflikt ten doszed np. do Europy. Argumentujc swoje zdanie
podkrelali, e obecnie istniejce organizacje wojskowe (np. NATO) i pakty podpisywane miedzy
wieloma krajami nie powinny dopuci aby sprawa dwch pastw dotyczya caego wiata.
24 % osb pytanych nie wiedziao czy to jest moliwe a 18 % spoeczestwa nie interesowaa
ta sprawa (osoby z tej grupy najczciej nie znay tego sporu)
Z pozoru konflikt prowadzony na niewielkim terenie w najgorszych przypadkach moe okaza

18
si globalnym problemem. Gdy kade pastwo moe mie odmienne zdanie co do przynalenoci
spornej ziemi.

IV. Jak rozwiza konflikt Izraelsko Palestyski?

1. Propozycje dziaa w sprawie zawarcie pokoju i sposb ich realizacji.

Na skconym terenie bliskiego wschodu byy, s i bd prowadzone akcje wojskowe. Jak

czytam wynikaj one gwnie z jednego podstawowego powodu istnienia pastwa Izrael. Na
niewielkim terenie yje skcony lud ydowski 75,5% (religia ydowska 76,5%) i arabski 19,6%
(religia muzumaska 15,9%). Zaistnienie tam pokoju na chwile obecn graniczy z cudem. Jednak
potencjalnie mona zaagodzi lub ograniczy dziaania militarne miedzy dwoma pastwami.
Niezbdnym dziaaniem, ktre umoliwio by ewentualne rozmowy pokojowe jest dojcie do
kompromisu obu stron. Do duym pomocnikiem mogo by si sta ONZ wysyajc siy pokojowe.
Dlaczego tak si nie dzieje? Bo pastwa te twierdz, e jest to ich wewntrzna sprawa i nie chc by si
w ni kto wtrca. Jeeli bymy mieli mwi o ostatnio prowadzonych walkach to tak naprawd
Izraelczycy nie maj adnego interesu w utrzymywaniu Strefy Gazy. I dlatego przy potencjalnych
negocjacjach oddaliby by j bez strat. Oczywicie, pod pewnymi warunkami, ale to s ju kwestie dla
negocjatorw.
Istniej dwie teorie na temat rozwizania konfliktu. Wielu znawcw uwaa, e Palestyna
powinna powsta jako federacja, utworzona z Autonomii i Izraela. Pojawiaj si take gosy, e
pastwo Palestyskie powinno istnie definiowane jedynie z prawa. Palestyczycy nie mieli by
swojego pastwa, byoby to pastwo zoone z Izraela i Palestyny, gdzie obowizyway by dwa
prawa- izraelskie i palestyskie. Jest to opinia specjalistw zachodnich. Natomiast, nie stworzy si
kompromis jeeli w strefie gazy rzdzi bdzie Hamas (uwaany przez Izraela za organizacje
terrorystyczn). I obu pastwom ciko bdzie doj do jakiego porozumienia.
Jedynie podjcie radykalnych decyzji moe by szans dla tych terenw. Osignicie
kompromisu wymaga wielu ustpstw od obu stron. W przypadku pokoju Izrael musia by ewakuowa
swych obywateli z Zachodniego Brzegu Jordanu, ludno tam mieszkajca to ortodoksi uwaajcy te
ziemie za sw wasno. Natomiast wadze palestyskie musiay by cakowicie odci si od Hamasu
i w peni kontrolowa podlege sobie tereny. A jak wiadomo w dzisiejszych czasach jest to mao
realne.

19
BIBLIOGRAFIA

1. Anna Bukowska, Palestyczycy ich ycie i walka, Spdzielnia Wydawcza czytelnik, Warszawa
1988, ISBN 83-07-01403-4

2. Norman Davies, Ziemia Obiecana, POLITYKA pomocnik historyczny Nr.1(12) Luty 2009 str.
2-7

3. Michael Grant, (przekad Jerzy Schwakopf) Dzieje dawnego Izraela, Polski Instytut Wydawniczy
(PIN), Warszawa 1991, ISBN 83-06-02154-1

4. Tadeusz Manteuffel, Historia Powszechna redniowiecze, Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa 2002, ISBN 83-01-13836-X

5. Stanisaw Sierpowski, Historia Najnowsza (1918 1994) Podrcznik do szkoy redniej, Polska
Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1995, ISBN 83-7066-627

6. Julia Tazbirowa, Ewa Wipszycka, Historia Staroytno cz. I, WSiP, Warszawa 1996 ISBN 83-
02-03951-9

7. Donald W. Treadgold (przekad Anna i Jacek Soszyscy), Wolno: zarys historii, Wydawnictwo
Sejmowe, Warszawa 1996, ISBN 83-7059-175-2

8. Jzef Wolski, Historia Powszechna - Staroytno, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

2002, ISBN 83-01-13835-1

9. Zbigniew Wjcik, Historia Powszechna Wiek XVI-XVII, Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa 2002, ISBN 83-01-13837-8

10. Gazety Codzienne: Gazeta Wyborcza, Rzeczpospolita, Dziennik.

20
11. Strony Internetowe:

http://pl.wikipedia.org/

http://www.sciaga.pl/

http://www.rp.pl/

http://www.nato.int

http://www.hatikvah.pl

http://viva-palestyna.pl/

Flagi Izraela i Autonomii Palestyskiej ze strony tytuowej zostay pobrane z:

Izrael:
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Flag_of_Israel.svg&filetimestamp=20080813163602
Autonomia Palestyska:
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Flag_of_Palestine.svg&filetimestamp=2008101023583
7

Ankieta: Konflikt Izraelsko Palestyski

Wiek :

18-25 lat 26-30 lat 31-35 lat 36-40 lat 41-45 lat 46-50 lat 51-55 lat 56-60 lat powyej 60 lat

Wyksztacenie

Podstawowe Zawodowe rednie Niepene wysze Wysze

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1. Czy Pan/Pani wie cos na temat konfliktu izraelsko - palestyskiego prowadzonego w

ostatnich latach?

Tak, syszaem/syszaam i wiem na czym on polega.

Tak, syszaem/syszaam ale nie wiem na czym polega.

Nie, nie syszaem/nie syszaam

Nie wiem

21
2. Czy konflikt Izraelsko-palestyski moe by przyczyn szerszego konfliktu zbrojnego
obejmujcego wiksze tereny?

Tak.

Nie.

Nie wiem.

Nie interesuje mnie to.

22