www.zsp.net.
pl
W tym numerze: System podwykonawczy
w brany budowlanej to
pieko dla pracownikw
Co robi jeli
Kolejne centrum handlowe
zostaniesz ukarany
Torun Plaza - znajduje si w
w pracy....3 trakcie budowy. Jak na wik-
szoci placw budowy w Polsce,
pracownicy s zatrudnieni za
Warunki pracy w
porednictwem firm podwykon-
gastronomii......5 awczych. W chwili, gdy piszemy
ten artyku, pracownicy dwch
firm Dynamic Metal i F-Tech
Zwizkowcy walcz o
maj problemy z otrzy-
prawo do strajku w mywaniem wynagrodzenia za
Niemczech..... 6 prac. Niektrzy nie otrzy-
muj pensji od miesica, a
zdarzaj si nawet przypadki
Walczc przeciwko braku patnoci w okresie 2-3
zlecaniu pracy do miesicy. Inni otrzymali jedynie
zewntrznych cz swojego wynagrodzenia.
firm...7 Gdy pracownicy skontaktowali
si ze Zwizkiem Syndykalistw
Polski, grupa z Warszawy po-
Pracownicy stanowia odwiedzi siedzib
przemysu gwnego inwestora budowy w
samochodowego w Toruniu, firmy Plaza Centers.
obronie ich miejsca Pracownicy biura nie spytali
nawet po co przyszlimy i
pracy... 8
wpadli w panik. wiadczy to
o tym, e ju znali powody wi-
Zlecenie pracy zyty i po prostu nie mieli ad-
nych odpowiedzi na zarzuty.
firmom zewntrznym
Firma Plaza Centers przeywa
w szpitalach ...10 kopoty finansowe i nie ma
do pienidzy, by finansowa
swoje inwestycje. W Rumunii
Bunty spoeczne:
zawieszono prace nad budow
dlaczego jeszcze nie jednego z centrw handlowych
ma ich w Polsce... 12 ze wzgldu na brak gotwki.
W przypadku Torun Plaza, za-
legoci patnicze firmy wobec
i wicej! gwnego wykonawcy spowodo-
way acuszek wstrzymanych
patnoci w firmach pracuj-
cych na budowie.
Gdy z Plaza Centers skontak-
towaa si prasa, firma za-
przeczya wszystkiemu i zrzu-
cia odpowiedzialno na pod-
wykonawcw. Podwykonawcy
przyznali, e maj kopoty i e
pracownicy nie otrzymali przy-
najmniej jednej pensji.
Odpowiedzialnoci obarczyli
jednak inne firmy w acuszku
podwykonawcw. Dwa dni
pniej, Plaza Centers wydaa
owiadczenie, w ktrym stwier-
dzaa, i zrealizowaa wszyst-
kie patnoci wobec firm pod-
wykonawcw, oraz e pod-
wykonawcy stwierdzili, e nie
zalegaj z patnociami (co wykonawc na budowach,
przeczyo informacjom podanym
wczeniej). Po publikacji
owiadczenia, ZSP skontakt-
owao si z pracownikami i
otrzymao informacj, e pracownikw nie jest atwa.
nadal im nie zapacono.
Pracownicy z Torunia nie s
osamotnieni w tej sytuacji. Czsto,
gdy wiele firm jest zaanga-
owanych w projekt budowlany,
kada z firm obarcza odpowie-
dzialnoci za wszelkie uchy-
bienia pozostae firmy. W ten
sposb przerzuca si odpowie-
dzialno za braki patno-ci,
nieprzestrzeganie zasad BHP,
brak szkole i nie spenianie
innych obowizkw wobec
pracownikw. Zazwyczaj gwny
wykonawca umywa rce, nawet
jeli firma faktycznie jest
odpowiedzialna za zaistnia
sytuacj z powodu oszczd-
jesie 2011
noci i narzucania nierealisty- NASZE MOTTO-
cznych terminw podwykon- WYGRA Z OTTO
awcom i grb naoenia duych
Kampania przeciw
kar umownych za opnienia w
realizacji. W takich przypad- nieuczciwym praktykom
agencji pracy tymczasowej
kach, podwykonawcy czsto
rezygnuj z przestrzegania nie- przyniosa rezultaty.
ktrych norm bezpieczestwa,
co moe mie miertelne kon-
sekwencje. Pamitamy o praco-
wnikach, ktrzy zginli podczas
budowy Stadionu Narodowego
w Warszawie, czy galerii han-
dlowej Suwalki Plaza, innej z
inwestycji firmy Plaza Centers.
W innych krajach, takich jak
Hiszpania, zmieniono prawo,
by umoliwi pracownikom
podanie do sdu generalnego
gdy czsto to wanie
generalny wykonawca jest
odpowiedzialny za sytuacj.
Ale w Polsce, sytuacja prawna Na pocztku 2011 r., wraz z
kolegami z Holandii i Sowacji,
Zwizek Syndykalistw Polski
Instytucje kontrolne mao
robi, by nadzorowa budowy. rozpocz kampani przeciw
agencji pracy tymczasowej
Poniewa wikszo osb za-
OTTO. Powodem byy liczne
trudnionych na placach budo-
wy nie jest staymi pracowni- skargi pracownikw na
praktyki firmy. OTTO jest
kami, Pastwowa Inspekcja
agencj pracy tymczasowej
Pracy nie uznaje ich za pra-
dziaajc w wielu krajach,
cownikw i nie interesuje si
ich prawami i warunkami w ktra zatrudnia pracownikw
do pracy zagranic, gwnie w
ktrych przyszo im pracowa.
Holandii, Belgii i Niemczech.
Oznacza to, e jedynym spo-
Gwne problemy pracownikw
sobem, jaki maj pracownicy
by walczy z naduyciami jest pracujcych w Holandii pole-
oddolna organizacja i akcja gaj na tym, e otrzymuj
bezporednia. Akcja bezpore- inne warunki pracy i zakwa-
dnia oznacza wymuszenie zmian terowania, ni obiecano.
w odpowiedzi na ze warunki Ponadto musz paci wysokie
pracy na przykad strajk. kwoty za bardzo sabe
warunki zakwaterowania, s
Niestety, pracownicy czsto pod- karani grzywnami i nie
chodz do swojej pracy w otrzymuj wystarczajcej
sposb niewolniczy. Na budowie liczby godzin pracy. Kilku
Torun Plaza, niektrzy pracow- pracownikw, ktrych spotkay
nicy pracowali od miesica lub takie problemy, postanowio
dwch cakowicie za darmo. To skontaktowa si z nami i
jasne, e gdy pracodawcy do- podj walk z firm.
strzegaj cierpliwo pracownik-
w, nie czuj presji, by szybciej Wyniki kampanii byy bardzo
zapaci. Widz nawet, e gdyby dobre. Pracownicy, ktrzy
calkiem odmwili za paty, rozpoczli kampani otrzymali
pracownicy i tak nic nie zrobi. pene wynagrodzenie, ktre
Nie mona jednak godzi si z winna im bya firma. Rwnie
tak sytuacj i trzeba zerwa inni pracownicy postanowili
wizy niewolniczej mentalnoci. walczy. Wrd sukcesw
kampanii naley wymieni:
Gdy piszemy ten artyku,
anulowanie kar umownych i
planowane s kolejne akcje.
nieuzasadnionych grzywien,
ZSP zadeklarowao, e zablok-
otrzymanie wiadcze cho-
uje otwarcie galerii handlowej,
robowych i pensji za czas
jeli do czasu jej otwarcia
pozostawania na zwolnieniu
pracownicy nie otrzymaj
chorobowym. (Chodzio o
wynagrodze.
pracownika, ktry dozna
2 ZAPATA JESIE 2011
W PRAKTYCE
obrae podczas pracy i
ktry potrzebowa leczenia.
OTTO z pocztku prbowao
pozby si problemu, a nawet
firma twierdzia e pracownik
nie by ju tak naprawd ich
pracownikiem.) Jak dotd, 9
osb pracujcych zagranic
otrzymao spenienie swoich
da, opiewajcych w sumie na znajc przysugujcych im
sum kilkunastu tysicy euro.
Co wicej, kampania pozwoli-
a rzuci wiato na problemy
pracownikw OTTO i zainte-
resowa nimi szerszy krg
odbiorcw. Dziki temu,
holenderskie wadze zamkny
obz kempingowy, gdzie w
bardzo zych warunkach
koczowali pracownicy. Firma
musiaa zapewni waciwe
warunki zakwaterowania okoo
500 pracownikom. Cho pewne
problemy pozostay, jednak
nacisk na firm i jej
publiczny wizerunek zmusiy
kierownictwo do zmian. W
przeszoci, musielimy pr-
bowa okupowa kwater
gwn OTTO w Holandii,
eby moliwa bya rozmowa
z szefem (wynik: 20 osb
aresztowanych, ale pracownicy
otrzymali zalege wynagro-
dzenie). Obecnie, firma
prbuje rozwizywa niektre
ze zgaszanych skarg.
Oczywicie, nie dajemy si temu
zwodzi. To jasne, e celem
firmy nie jest znaczca po-
prawa warunkw pracy, czy
cakowite usunicie nieuczci-
wych praktyk, ktre uchodz
im pazem. Celem jest
wytworzenie wraenia, e
firma jest zainteresowana
problemami, by zniechci
pracownikw do podejmo-
wania zorganizowanych dziaa
przeciw firmie. Dlatego wci
przypominamy OTTO, e
mamy ich na oku!
Oprcz kampanii skierowa-
nych do pracownikw
pracujcych zagranic, ZSP
zajo si te spraw WAGO
ELWAG. Pracownicy zatrud-
nieni w tej firmie za pored-
nictwem OTTO otrzymywali
wynagrodzenie na akord
(zalenie od liczby wyprodu-
kowanych elementw), pomimo,
e ich umowy byy umowami
na stawk godzinow. Po
protestach, ktre odbyy si
we Wrocawiu, pracodawca
wyrwna rnic pracownikom.
To wszystko nie oznacza jeszcze,
e warunki pracy w agencji
s takie, jak by powinny.
Aby tak si stao, pracowni-
cy musz si zorganizowa i
dziaa w bardziej konsekwent-
ny sposb. Mamy nadziej,
e wanie tak si stanie!
Aby uzyska wicej informacji o
problemach z OTTO, odwied
stron kampanii:
otto.zsp.net.pl
Jakub aczek
(ZSP Warszawa)
Pracownicy tymczasowi
nale do grupy szczeglnie
naraonej na oszustwa ze
strony swoich pracodawcw.
Wielu z nich czuje si
cakiem bezsilnych, nie
mach, proszc o rad.
praw i nie wiedzc do kogo
zwrci si po pomoc.
Pitrz si przed nimi
najrniejsze problemy. Ci,
ktrzy s wysyani do pracy
zagranic znajduj si w
obcym kraju, nie znajc
jzyka i realiw prawnych,
nie wiedz jakie obowizuj
ich zasady dotyczce takich
obszarw jak bezpiecze-
stwo pracy i prawo do
urlopu. W razie koniecznoci
dochodzenia swoich praw przed
sdem, musz wynaj
prawnika w kraju w ktrym
pracowali, gdy polskie sdy
nie obejmuj swoim dziaa-
niem umw zawartych za-
granic. To naraa pracowni-
kw na dodatkowe koszty,
co wydaje im si barier nie
do przeskoczenia.
Ale nawet ci pracownicy
agencji pracy tymczasowych,
ktrzy pozostaj w kraju,
napotykaj na powane
trudnoci w dochodzeniu
swoich praw. Wie si to z
tym, e wykonuj oni prac
dla rnych "pracodawcw
uytkownikw (czyli firm,
gdzie s wysani do pracy
przez agencj pracy tymcza-
sowej) i nie wiedz, kto jest
wedug prawa zobowizany
dba o ich bezpieczestwo
pracy, jak powinno by
obliczane wynagrodzenie za
czas przebywania na zwol-
nieniu chorobowym, itp.
Tradycyjne instytucje, po
ktre sigali zazwyczaj
pracownicy takie jak
zwizki zawodowe i Pa-
stwowa Inspekcja Pracy w
bardzo nikym stopniu s w
stanie pomc pracownikom
tymczasowym, ze wzgldu
na ich szczeglny status
prawny, brak formalnego
zatrudnienia w zakadzie
gdzie faktycznie pracuj (s
formalnie pracownikami agencji),
oraz ich rozproszenie w
rnych zakadach pracy i
cige przenoszenie z jedne-
go zakadu do drugiego.
Aby pracownicy tymczasowi
mogli skutecznie walczy o
swoje prawa, potrzebne s
bardziej nieszablonowe me-
tody. Przykadem takich dziaa
bya kampania Zwizku
Syndykalistw Polski w ktre nieraz s
obronie pracownikw tym-
czasowych pokrzywdzonych
przez agencj pracy tymcza-
sowej OTTO Workforce.
Wszystko zaczo si od od
listu nadesanego przez kilku
Polakw pracujcych w
Holandii. Niektrzy obecni i
byli pracownicy OTTO skon-
taktowali si z organizacj
Vrije Bond i ze Zwizkiem
Syndykalistw Polski i opo-
wiedzieli o swoich proble-
Chcieli przynajmniej ostrzec
ludzi, ktrzy zamierzaj pra-
cowa dla agencji i poinfor-
mowa ich o tym, co mona
zrobi, jeli zostan oszukani. Pikieta pod hotelem
Na podstawie rnych listw, robotniczym w Holandii.
skarg i wpisw na forum
internetowym i na podstawie
prywatnych rozmw, Zwizek
Syndykalistw Polski ustali
list najbardziej typowych
problemw.
Przede wszystkim, obietnice
otrzymywane w Polsce przez
pracownikw s nieraz
niezgodne z rzeczywistymi
warunkami zatrudnienia po
przybyciu do Holandii.
Pracownicy podpisuj czsto
umowy wraz z przyjacimi i
rodzin, przekonani, e bd
pracowa razem. Jednak po
przyjedzie na miejsce moe
si okaza, e zostan roz-
dzieleni. Mimo obiecanego 40-
godzinnego tygodnia pracy,
zdarza si, e caymi tygo-
dniami nie ma pracy, lub
praca jest tylko w niepenym
wymiarze. W najgorszych
przypadkach pracownicy
mieli do czynienia z sytu-
acj, gdy byli zawracani do
domu zanim zdyli zarobi
jakiekolwiek pienidze. Czsto
te okazuje si, e pracuj
na innym stanowisku pracy
ni im obiecywano (na
przykad operatorzy wzkw
widowych pracuj przy
rcznym przenoszeniu paczek).
Niektrzy pracownicy szacuj,
e 25-30% ich kolegw tylko
sporadycznie otrzymuje jakie
zajcie, na przykad dwa
razy w tygodniu. Czasem,
by wyrobi wicej godzin, walczy o wypat nalenego
ludzie s zmuszani do pracy
w nadgodzinach. W typowym
dniu z nadgodzinami, pracuje
si po 11-12 godzin, a w
niektrych przypadkach dzie
pracy wynosi nawet 20
godzin dziennie.
ZSP otrzymao wiele zgosze czas niezdolnoci do pracy z
od pracownikw, ktrym po-
trcono du cz wynagro- zapadli w trakcie pracy w
dzenia. Cz wynagrodze-
nia moe by potrcana za
koszty zakwaterowania, lub
transportu do pracy. Naj-
wikszym obcieniem s
sztucznie zawyone opaty
za hotele nalece do OTTO,
brudne i
zagrzybione, a pokoje
przeludnione. Pracownicy
skar si na rozmaite kary,
ktre s na nich nakadane.
Niektrzy otrzymuj grzywny
w hotelach w ktrych za-
mieszkuj. Mona otrzyma
grzywn, za "baaganiarstwo".
Grzywny s wydawane w
sposb arbitralny, a take na
zasadzie odpowiedzialnoci
zbiorowej rozoonej na
wszystkich mieszkacw po-
koju. Pracownicy mog nie
dowiedzie si o grzywnach
a do dnia wypaty. Zdarzao
si, e ci, ktrzy wnieli
skarg, tracili prac.
OTTO bya w peni wiado-
Zgoszono rwnie przypadki,
e pracownicy otrzymali
ustne zapewnienie, e nie
ma ju dla nich pracy, po
czym wracali do kraju.
Dopiero pniej okazywao
si, i tych pracownikw
obciono grzywn 500 euro
potrcon z pensji za
rzekome samowolne skrcenie
czasu trwania kontraktu.
Walka z nieuczciwym praco-
dawc wydawaa si bardzo wydawa ogromne pienidze
trudna do momentu, w kt-
rym rozpocza si kampa- wizerunku i to jest gwnym
nia solidarnociowa przeciw
OTTO. Oszukani pracownicy
po powrocie do kraju
otrzymali jedynie niewielk
cz swojego wynagrodzenia
(lub nie otrzymywali zupenie
nic), mieli same dugi i nie
wyobraali sobie, by sta ich
byo na wynajcie prawnika
w Holandii, ktry mgby
trzebuje dobrego wizerunku
im wynagrodzenia. Niektrzy
z nich doznali uszczerbku na
zdrowiu przy dwiganiu
ciarw i musieli podda
si leczeniu w kraju. Na
domiar zego, OTTO nie
uznao, e naley im si
wypata wynagrodzenia za
powodu choroby, na ktr
firmie. Z drugiej strony, dla
instytucji w Polsce, takich
jak Pastwowa Inspekcja
Pracy, czy Sdy Pracy,
problem zupenie nie istnieje.
Pracownicy podpisali umowy
z holendersk fili firmy OTTO,
a biura w Polsce nie podpisy-
way z nimi umw o prac i
nie ponosiy odpowiedzialno-
ci za amanie prawa przez
fili holendersk. Z punktu
www.zsp.net.pl
widzenia prawnego, nie byo
wic moliwoci zaskarenia
polskiej filii firmy. Teoretyczna
moliwo zaskarania za-
granicznych firm dziaaj-
cych na terenie Unii
Europejskiej przed polskimi
sdami wprowadza w
zakopotanie profesjonalnych
prawnikw, nie mwic o
zwykych pracownikach, ktrzy
nie maj wyksztacenia praw-
nego ani rodkw by zatrud-
ni renomowan kancelari,
ktra byaby w stanie upora
si z tym problemem. Firma
ma, jak trudno byo by uzy-
ska od niej zadouczynie-
nie na drodze sdowej.
Trzeba byo wic skorzysta
z innych metod i poszuka
sabego punktu. Uderzy
tam, gdzie firma jest wrali-
wa. Rzecz jasna, najsab-
szym punktem kadej firmy
jest jej publiczny wizerunek.
Niejedna firma potrafi
na promowanie swojego
celem kampanii reklamowych,
sponsorowania imprez spor-
towych, itp... Od tej strony
najatwiej jest te firm
zaatakowa. Paradoksalnie,
im firma jest wiksza i
bardziej znana w skali
midzynarodowej tym
atwiej naruszy jej dobry
wizerunek. Firma OTTO po-
gwnie po to, by wci
zgaszali si do niej nowi
pracownicy, chtni do podjcia
pracy w kraju i zagranic.
Zwizek Syndykalistw Polski
postanowi rozpocz kampani
ulotkow pod biurami agencji
OTTO. Setki ulotek, rozdawa-
nych systematycznie potencjal-
nym pracownikom firmy i
przechodniom pod biurami w
Warszawie, Wrocawiu, Opolach,
Gliwicach i Krakowie odnioso
pewien skutek. Nie byo to
jednak wystarczajce. W
asycie dziennikarzy, aktywici
odwiedzali biuro w Warszawie i
domagali si rozmw z
kierownictwem firmy. Kampania
rozszerzya si na Holandi,
gdzie pikietowano pod kwater
gwn firmy w Venray, oraz
pod biurami w Hadze.
www.zsp.net.pl
Jednoczenie trwaa inten-
sywna kampania internetowa,
powstaa specjalna strona do
naganiania spraw zwizanych
z OTTO, dziki ktrej wci
zgaszay si nowe osoby,
ktre przekazyway kolejne in-
formacje na temat rozlicznych
nieprawidowoci, ktrych
ofiar padli pracownicy.
Z pocztku, zarzd firmy w
ogle nie chcia rozmawia -
lekcewac kampani prote-
stu. Dopiero, gdy ukazay
si dwa, trzy artykuy w
prasie lokalnej, firma
uznaa, e warto jest udzie-
li wywiadw wyjaniaj-
cych w mediach. Gdy w
marcu b.r. odbya si akcja
protestacyjna pod gwn
siedzib OTTO w Holandii
(zorganizowana przez ZSP i
Vrije Bond), firma przestra-
szya si na powanie i
spenia postulaty dwch
pracownikw, ktrzy jako
pierwsi zgosili si po
pomoc. Kolejne sprawy szy
ju nieco atwiej, tym
bardziej, e odbyy si ko-
lejne protesty pod biurami
agencji na Sowacji, w
Czechach i w Niemczech
(pod biurem agencji
Olympia wykupionej przez
OTTO). Uzyskano w ten
sposb realizacj postula-
tw kolejnych poszkodowa-
nych pracownikw w tym
uzyskano wypat zwolnienia
chorobowego dla pracownika,
ktry zachorowa pracujc
dla firmy.
Najwikszym ciosem w po raz pierwszy w swoim
medialn reputacj firmy
bya emisja w czerwcu
programu dziennikarstwa
ledczego w holenderskim
radiu Argos. Dziennikarze
zainteresowali si informa-
cjami przekazanymi przez
VB i ZSP i odwiedzili hotele
robotnicze zarzdzane przez
OTTO. Wyczerpujco opisali
tragiczne warunki zakwate-
rowania, ktre w nich
panuj. Pracownicy opisali,
jak s zmuszani do pacenia
prawie 300 euro miesicznie
za mae pokoje, gdzie
niekiedy stoczonych jest
nawet 6 osb. OTTO
utrzymywao do tamtej
pory, e w ogle nie zarabia
na hotelach. Opisano te
system kar i potrce z
pensji, ktry oficjalnie -
wedug zapewnie prezesa
OTTO, Franka van Goola - w
ogle nie istnieje. Po emisji,
wiarygodno zapewnie
zarzdu znacznie si
zmniejszya i firma zostaa
zmuszona do poprawy naj-
bardziej racych narusze.
Potrcenia z wypaty: Co mona z tym zrobi?
Odpowiedzi firmy bya Najpierw trzeba rozrni,
kampania propagandowa, co pracodawca moe zrobi
majca na celu popraw nie amic prawa, a pod
nadszarpnitego wize- powinnimy tolerowa. S
runku. W dniach 2-3 lip- to dwie rne rzeczy. Wielu
ca 2011 na wrocawskim pracodawcw stosuje rne
rynku odbyway si Mi- kary wobec pracownikw
dzynarodowe Mistrzo- niektre zupenie nielegalnie,
stwa w Pice Nonej a niektre legalnie, zwaszcza
Ulicznej Bezdomnych. jak kto podpisa umow,
Gwnym sponsorem ktra na to zezwala. Ale
mistrzostw bya agencja nawet jeli pracodawca -
pracy tymczasowej OTTO jako strona umowy - dziaa w
Workforce. W ten sposb ramach swoich uprawnie,
firma prbowaa wyrobi nie oznacza to, e dziaa mu si podoba i czuje, e
sobie wizerunek firmy o zasadnie.
profilu charytatywnym,
dbajcej o interesy Na przykad: pracownicy
najuboszych. agencji pracy tymczasowej
OTTO wyjedajcy za
ZSP postanowio nie po- granic do pracy s obuwniczym w jednym z
zostawi tego wydarze- zobowizani do podpisania
nia bez odpowiedzi. W zgody na potrcenie 500
sobot 2 lipca, aktywici euro z pensji w wypadku
z ZSP-Warszawa i ZSP- naruszenia umowy, np.
Wrocaw przeprowadzili wczeniejszego zakoczenia
pikiet podczas mi- kontraktu. Brzmi to rozsd-
strzostw. Kibicom i prze- nie i pracownicy podpisuj
chodniom rozdawano to bez wikszego zastano-
ulotki opisujce naduy- wienia. Oczywicie pracownik
cia firmy. Pikietujcy szukajcy pracy jest od po-
wdarli si te na trybu- cztku na sabszej pozycji.
ny. Wywizaa si Wielu pracownikw bardzo
sprzeczka z pracownika- potrzebuje pracy i jest
mi ochrony pracujcymi gotowych podpisa prawie
dla OTTO, ktrzy starali wszystko. A potem okazuje
si przekonywa, jak si, e nie ma dla nich do tego systemu. Jednak szef
dobr firm jest OTTO i pracy, a warunki s nie
e nie trzeba przeszka- takie, jakich oczekiwali.
dza w tak "fajnym" wy- Wtedy kierownicy z firmy
darzeniu. To spowodo- OTTO mwi im, e jeli nie
wao, e firma uznaa, e s zadowoleni, mog
naley zacz traktowa spokojnie zrezygnowa z
ZSP powanie i przyj pracy. Po powrocie do kraju
zupenie inn taktyk. okazuje si, e pracownicy
Firma podja bardziej ktrzy w dobrej wierze
rzetelne prby rozwiza- skrcili swj pobyt otrzymu-
nia problemw pracow- j ku swojemu zaskoczeniu
niczych. 500 euro mniej, z powodu
potrce z pensji.
Rozwizano problem pra-
cownikw WAGO ELWAG, Wiele osb ju przyjo taki
ktrzy otrzymywali zani- sposb mylenia, e nawet
one wynagrodzenia i gdy zapisy umowy s ze,
problemy kolejnych nie mona narzeka, bo
pracownikw. czowiek powinien wiedzie,
co podpisuje. To sposb
Kampania przeciw OTTO mylenia, zakadajcy
pokazaa, e zdecydowa- faszywie, e kady moe
na postawa pracowni- spokojnie znale dobr
kw, ktrzy stanowczo prac, e pracownicy godz
domagaj si realizacji si wiadomie na takie
swoich praw, wraz z warunki i e to wina
kampani pikiet i infor- pracownika, e nie
macji medialnych zrozumia wielostronicowej,
najlepiej w kilku krajach skomplikowanej umowy.
jednoczenie moe Takie mylenie niestety
umoliwi pracownikom oznacza przyzwolenie na
uzyskanie oczekiwanych wyzyskiwanie i oszukiwanie
ustpstw od pracodawcy stojcych na sabszej
o wiele szybciej i pozycji pracownikw przez
sprawniej, ni gdyby nieuczciwych pracodawcw.
prbowali dochodzi swoich
praw przed sdem. Rozwizanie takich problemw
Zwizek Syndykalistw nie moe si ogranicza do
Polski - dziaajc w ra- indywidualnej walki z kadym
mach Midzynarodowego poszczegnym przypadkiem
Stowarzyszenia amania interesw pracownika
Pracownikw moe w oddzielnie. Problem jest
ten sposb pomc systemowy i mona go
pracownikom oszukanym rozwiza tylko w drodze
przez agencje pracy organizacji pracownikw, aby
tymczasowej. wymusi zmian niekorzyst-
nych warunkw pracy. Jed-
nak w kadym jednostko-
wym przypadku naley
Kontakt: podj walk, zamiast si
ottoslaveforce@gmail.com poddawa.
ZAPATA JESIE 2011 3
pracodawc, a jeli to nie
poskutkuje, rozpocz pikiety
sklepem, wzywajc
konsumentw do bojkotu
sklepu w razie nie rozwiza-
nia problemu. Wtedy te,
trzeba stara si, eby szef
nie zwolni pracownikw. Bo
W sytuacji, w ktrej aden z szefowie amicy prawo nie
pracownikw nie podejmuje zawahaj si uciec si do
adnych dziaa, sytuacja takich metod.
moe by bardzo trudna.
Pracodawca czuje zupen W tej sytuacji, wielu
swobod, by czyni to co pracownikw moe odczuwa
strach, szczeglnie jeli nie
nikt mu si nie bdzie w moe sobie pozwoli na
stanie oprze. Jeden przykad: utrat pracy. W tym przy-
par lat temu skontaktowa- padku, kada z pracownic
y si z nami studentki, zarabiaa ok. 1200 zl.
ktre pracoway w sklepie miesicznie, z czego trzeba
byo opaci jeszcze studia i
centrw handlowych w mieszkanie. Cho utrata
Warszawie. Z ich opisu 300 zotych bya dla kadej
sytuacji wynikao, e ich z nich bardzo bolesna
pracodawca stosowa wobec (pracownice bay si, e nie
nich odpowiedzialno zbio- bd miay za co porzdnie
row. Tzn. jeli w kasie zje w tym miesicu), bay
brakowao zotwki, potrca si, e jak strac prac,
zotwk z pensji KADEJ z znajd si w jeszcze gorszej
dziewczyn. Zdarzao si to sytuacji.
od czasu do czasu... Zwykle
Gdy kto raz zgodzi si na
chodzio o kwoty rzdu 2 z,
takie traktowanie, praco-
czasem 10 lub 20 z.
dawca nie bdzie mie
Pracownicom to si nie
adnych przeszkd, by
podobao, ale poniewa byy
zrobi to kolejny raz, bo
to mae sumy, przywyky do
bdzie zdawa sobie spraw,
e moe robi, to co uwaa
nieodpowiednio zabezpieczy
za stosowne. A nawet gdyby
towar i pewnego dnia doszo
pracownice rzuciy t prac,
do kradziey w sklepie.
to nie stanowi rozwizania
Pracodawca uzna, e
problemu, gdy pracodawca
pracownice powinny by
postpi dokadnie tak samo
zbiorowo odpowiedzialne
nastpnym razem.
nawet za kradziee w
sklepie. Gdy ze sklepu Trzeba z tym walczy.
znikna para butw o Syszelimy o bardzo wielu
wartoci 300 z, dokona takich sytuacjach. Czsto
potrcenia 300 z. z pensji amane s prawa osb
kadej z dziewczyn. bardzo modych. Tylko jeli
bdziemy konsekwentnie
Pierwsze pytanie, ktre
reagowa na takie sytuacje
zaday pracownice, to czy to
jako pracownicy, jako ludzie
jest legalne. OCZYWICIE
solidarni z innymi pracowni-
NIE JEST. Jednak skd te
kami, moemy mie nadzie-
dziewczyny, ktre pracuj
j, e podobny proceder
zostanie zatrzymany i
yciu, maj o tym wiedzie?
pracodawcom nie bdzie tak
Dlatego wanie Zwizek
atwo wci ama prawa
Syndykalistw Polski stara si
pracownicze i tworzy tak
jak najszerzej informowa
niekorzystne warunki pracy.
pracownikw o ich prawach.
Ale to nie wystarcza.
Na nastpnej stronie,
opisujemy stan prawny
W takiej sytuacji, wiedzc
dotyczcy potrce. Warto
ju, e to nielegalne (a
zaznaczy, e prawo nie
take skrajnie nieetyczne),
zawsze jest korzystne dla
trzeba zastanowi si, co
pracownikw, a pracownicy
dalej zrobi. Tutaj przeszko-
powinni walczy o lepsze
d s rne realia, ktrych
warunki, ni te, ktre
ludzie bardziej zamoni nie
przysuguj im z mocy
rozumiej. Nie byo moli-
prawa. Np. cho pensja
woci poda pracodawcy do
minimalna wynosi 1386 z,
sdu, bo pracownice nie
jest zupene normalne e
dysponoway odpowiedni
pracownicy walcz o wysze
dokumentacj potrce
i bardziej godne pensje.
(pracodawca nie wystawi
Take normalne jest, e
potrcenia na papierze).
nawet gdy pracodawcy
Oskarenie musiaoby si
wprowadzili (zgodnie z
opiera na zeznaniach
prawem czy nie) system kar
wiadkw. Jednak sprawy
pieninych, nie naley
sdowe dugo trwaj. A gdy
biernie tego akceptowa.
pracodawca dowie si, e
zosta pozwany do sdu, z
pewnoci od razu zwolni
pracownice. Szybsz metod
uzyskania sprawiedliwoci
jest akcja bezporednia.
Naley zacz od rozmowy z
4 ZAPATA JESIE 2011
PRAWO PRACY
Prawa pracownika i
potrcenia (umowa o
prac)
Pienidze ktre pracodawca
moe potrca bez zgody
pracownika, wymienia art.
87 Kodeksu pracy.
Pracodawca moe bez zgody
potrci wycznie sumy
egzekwowane na mocy
tytuw wykonawczych na
zaspokojenie wiadcze ali-
mentacyjnych oraz naleno-
ci innych ni wiadczenia
alimentacyjne, udzielone
pracownikowi zaliczki pie-
nine oraz kary pienine
wymierzone pracownikowi
za nieprzestrzeganie przepisw
bhp lub przepisw przeciw-
poarowych, opuszczenie
pracy bez usprawiedliwienia,
stawienie si do pracy w
stanie nietrzewoci lub picie
alkoholu w czasie pracy.
Ponadto z wynagrodzenia
potraci, w penej wysokoci
kwoty wypacone w po-
przednim terminie patno-
ci, jeeli z uwagi na
absencj w pracy pracownik
nie zachowa do nich prawa.
Jednak na wszystkie pozo-
stae potrcenia pracodawca
musi uzyska PISEMN
ZGOD PRACOWNIKA.
Aby dokona potrcenia,
pracodawca musi odliczy
nieobecnoci, ustali kwot
netto wynagrodzenia po
odliczeniu skadek na
ubezpieczenia oraz zaliczki
na podatek dochodowy. Do-
piero wtedy moe przyst-
pi do realizacji potrce,
pamitajc, e mog by
one dokonywane tylko w
okrelonych granicach:
sumy egzekwowane na
mocy tytuw wykonawczych
na zaspokojenie wiadcze
alimentacyjnych - do
wysokoci 3/5 wynagrodzenia,
sumy egzekwowane na
mocy tytuw wykonawczych
na pokrycie nalenoci
innych ni wiadczenia
alimentacyjne - do wysokoci
1/2 wynagrodzenia,
zaliczki pienine
udzielone pracownikowi - do
wysokoci 1/2 wynagrodzenia,
kary pienine w temat w sposb wyczerpu-
granicach okrelonych w jcy, bo pracodawcy mog
art. 108 k.p.
Pracodawca, ktry powinien
dokona potrce kilku z
wymienionych wczeniej na-
lenoci, musi pamita o
dodatkowych ograniczeniach.
W przypadku nalenoci
innych ni alimentacyjne
oraz zaliczek pieninych
potracenia nie mog prze-
kroczy w sumie 1/2
wynagrodzenia, a cznie z
nalenociami na pokrycie
wiadcze alimentacyjnych
3/5 wynagrodzenia.
Jest take konieczno Czym jest tytu
pilnowania tzw. kwoty wykonawczy?
wolnej od potrce. Takiego
obowizku nie ma tylko w Jeeli tytu wykonawczy
przypadku potrcania zosta wystawiony, nie ma
potrzeby uzyskiwania zgody
wiadcze alimentacyjnych.
Pracownik musi otrzyma pracownika na potrcenia.
Tytu wykonawczy to tytu
wynagrodzenie wolne od
potrce w wysokoci: egzekucyjny zaopatrzony
przez Sd. To jest orzecze-
75 proc. minimalnego nie sdu albo ugoda zawar-
wynagrodzenia za prac, ta przed sdem lub media-
przy potrcaniu zaliczek torem lub akt notarialny.
pieninych udzielonych
pracownikowi,
Kary umowa zlecenie
90 proc. minimalnego
lub o dzieo
wynagrodzenia za prac, przy
Niestety, pracownicy pracu-
potrcaniu kar pieninych.
jcy na takich umowach
czsto spotykaj si w swo-
ich umowach z zapisami o
rnego rodzaju karach.
Ale nawet jeli pracownik
zgodzi si na kary w umo-
wie, te kary musz by
zgodnie z prawem. Np., pra-
cownicy pracujcy na umo-
wach zlecenie, ktrzy
powinni pracowa
umow o prac, gdy
Rozliczenie wzajemne
faktycznie istnieje stosunek
dugi wobec pracodawcy
pracy midzy nimi a praco-
Pomidzy pracodawc, a dawcami. Jednak zamiast
pracownikiem mog take umowy o prac otrzymali
powsta problemy takie jak umow mieciow. Cech
np. spata kosztw prywat- umowy zlecenie jest to, e
nych rozmw przez zleceniobiorca (ten, kto
subowy telefon, czy inne pracuje) decyduje kiedy i
zwroty kosztw. Np. gdy jak wykonuje prac (o ile
pracownik odejdzie z pracy i zmieci si w terminie). Nie
decyduje o tym Zlecenio-
nie odda odziey roboczej,
czy innego przedmiotu dawca (szef). Zleceniodawca
nie ma prawa okrela
nalecego do pracodawcy.
W razie rozwizania umowy zleceniobiorcy dni i czasu
pracy. (Dlatego dawanie
o prac, pracodawca moe
prbowa odzyska cz takich umw osobom modzielnie
pracujcym na stanowisku
kosztw poprzez potrcenie
nalenego wiadczenia z kelnerw i barmanw stanowi spotykane przypadki s za-
zamanie prawa pracy.)
wynagrodzenia odchodzce-
go pracownika. Wzajemne Znamy sytuacje, gdzie
rozliczenia nie mog by pracodawca potrca kwoty z
jednak podstaw do doko- wypaty na poczet kar za
nywania potrce, jeeli nieobecno w pracy, lub
pracodawca nie uzyska ty- spnienie. Takie kary jednak
tuu wykonawczego lub pi- nie mog by zgodne z
semnej zgody pracownika prawem, bo wpisanie takich
na potrcenia. warunkw w umowie zlecenie
stanowi zamanie prawa.
To znaczy, e jeli np.
pracownik otrzyma komrk
subow od pracodawcy i jej Regulamin pracy a kary
nie odda, pracodawca moe
Trzeba uwaa w sytuacji,
potrci warto komrki z
gdy pracodawca napisa re-
pensji, ale pracownik musi
gulamin pracy przewidujcy
dosta na pimie informa-
ewentualne kary za naru-
cj, e dokonano potrcenia
szenia regulaminu pracy.
takiej kwoty i musi ten do-
Bardzo trudno opisa ten
kument podpisa. Podpisa-
nie takiego dokumentu rw-
na si przyjciu potrcenia.
wymyli rne rodzaje kar.
Podobnie nie mona
Wielu z nich, niestety,
dokona potrcenia "w wymyla kary, ktre nie s
ramach rozliczenia" szkody zgodne z prawem i nie
powstaej w mieniu powinny by stosowane.
powierzonym pracownikowi. Pracownik powinien podpisa,
Nawet umowa o odpowie- e akceptuje regulamin,
dzialnoci materialnej nie inaczej nie ma podstawy
daje pracodawcy podstaw prawnej dla potrcenia.
do potrcenia powstaej Wszystkie ewentualne kary
straty. Jeeli pracodawca powinny by wymienione w
chce j wyrwna, musi umowie. Ale nawet gdy s
uzyska zgod pracownika obecne w umowie, w razie
albo tytu wykonawczy. wtpliwoci, lepiej sprawdzi,
czy s legalne.
www.zsp.net.pl
wiadkw, paski z wypat,
itd. Jeli jest jaka sytuacja
konfliktowa, moesz wysa
list do biura firmy i prosi o
piecztk w sekretariacie
potwierdzajc, e list
zosta przyjty na swojej
kopii dokumentu.
Jeli dostaniesz nielegalne
potrcenie, zastanw si,
czy nadal chcesz tam praco-
wa ryzykujc, e sytuacja
moe si powtrzy. Dla
wielu pracownikw, to zale-
y od kwoty. Jednak warto
Naley take pamita, e
pamita, e niektrzy pra-
pewne kary nie mog by
stosowane, bo s w jaki codawcy potrcaj mae
sposb niezgodne z prawem. kwoty, ale za to z du re-
Znamy np. histori kelnerki gularnoci. W kocu moe
zatrudnionej na umow zle- si uzbiera z tego dua
cenie, ktra miaa potrce- suma.
nia za takie zamanie re- Zawsze naley nagania
gulaminu pracy, jak nosze- spraw, np. w internecie.
nie innej ni przewidziana w Jeli chodzi o due pieni-
regulaminie koszulka, albo dze, lub potrcenia s regu-
za zbyt duga przerwa na larne, prasa moe tym si
papierosa. Taka kara nie zainteresowa. Ale warto
jest zgodna z prawem, gdy
na pamita, e w razie kon-
osoba pracujca na umowie
fliktu, pracodawcy zwykle
zlecenie nie musi si podpo-
staraj si zrzuci ca win
rzdkowa przy wykonywa-
na pracownika. Wic trzeba
niu zlecenia.
zachowa ostrono. W sy-
tuacji, w ktrej pracodawca
Co mona zrobi? niezgodne z prawem doko-
na potrcenia z pensji za
Jeli nie jeste pewien, czy
spnienie si do pracy, a
zapis w umowie czy potr-
faktycznie spniasz si do
cenie s legalne, warto ko-
pracy, moe stara si to
go zapyta. Moesz skon-
wykorzysta przeciwko Tobie.
taktowa si z inspekcj
To spowoduje, e ludzie
pracy lub z organizacj bro-
mog zacz postrzega
nic praw pracowniczych
Twoj spraw w negatyw-
tak, jak ZSP. Czasem mo-
nym wietle. Trzeba wic
na znale odpowied sa-
by na to przygotowanym i
przeszukujc
wiedzie jak si przed tym
fora w internecie. Czsto
obroni. Np. jeli pracowa-
e na umow zlecenie, to
zwyczaj opisane.
atwe - powiesz, e jako zle-
Najgorsze, co mona zrobi, ceniobiorca moesz sam de-
to nie robi nic. Dowiad- cydowa, kiedy rozpoczyna
czenie pokazuje, e jeli si praca (w przeciwnym
pracodawca czuje, e atwo wypadku okae si, e pra-
potrca kwoty z pensji, a codawca nie podpisa wa-
pracownicy nie zadaj py- ciwego rodzaju umowy).
ta, ta praktyka stanie si
W przypadku do cikich
norm.
narusze prawa, moesz
Najpierw, trzeba sprawdzi zorganizowa kampani np.
umow, ktr podpisae. W jak w przypadku kampanii
razie potrce, zawsze trze- OTTO. Dziki kampanii, mo-
ba mie dokument na pi- esz wywrze presj na pra-
mie. Staraj si mie peen codawc, by go zmusi, by
opis potrce na pimie nie naduywa swojej pozycji.
najlepiej z bardziej szczeg-
Jeli spotkaa Ci sytuacja
owym opisem, ni tylko
opisana w artykule i chcesz
kara. Jeli nie ma takiej
si zorganizowa, skontak-
moliwoci, napisz pismo do
tuj si z nami pod adresem
szefa jeli to jest dua fir-
mailowym: info@zsp.net.pl
ma i jeli uwaasz, e nie
jeste winien, dodaj w kopii
ludzi postawionych wyej w
hierarchii (jeli jednak fak-
tycznie zostay naruszone
obowizki pracownicze, le-
piej tego nie wysya
wyej). W ten sposb, mo-
esz uzyska pisemny do-
wd opisujcy przyczyny
potrcenia, co moe by
niezbdne w razie ewentu-
alnych roszcze. Zawsze
trzeba udokumentowa tyle,
Wicej porad:
ile si da. Zachowuj kopie
korespondencji, kontakty do pracownik.net.pl
www.zsp.net.pl
Warunki pracy w gastronomii: Nieprzyzwoicie niskie pace, niepewno zatrudnienia i
amanie praw pracowniczych
Czy kiedy zastanawiae
si, ile zarabia kelnerka w
knajpie do ktrej idziesz co
zje? Albo kto pracuje w
kuchni? Prawda jest taka, e
w wielu restauracjach i barach
fast-food pracownicy zarabiaj
minimalne pensje i nie maj
adnej pewnoci zatrudnie-
nia, ani adnych wiadcze.
Niektrzy s zatrudniani na
czarno, zarabiaj gwnie na
napiwkach, lub pracuj niele-
galnie na umowach zlecenie -
mimo, e z pracodawc czy
ich stosunek pracy. Wymu-
szone nadgodziny s norm,
podobnie jak ignorowanie
standardw bezpieczestwa i
higieny pracy.
W ten sposb nasz kolega
opisa warunki pracy w jednym
z pubw we Wrocawiu:
Otrzymuj tak zwane
dniwki w gotwce. Dniwka
jest ustalona na staym
poziomie, niezalenym od
czasu pracy, a pracuje si do
zamknicia, ktrego pora
zaley tylko od widzimisi
pracodawcy. Zdarza si, e
pracownice po 14 czy 15
godzinach pracy i po wyjciu
ostatniego klienta czekaj
jeszcze godzin lub dwie na
telefon bd przyjcie
pracodawcy, ktry pozwoli im
opuci lokal. Zdarza si te,
e czekaj w pustej knajpie
a pracodawca skoczy si
bawi ze swoimi znajomymi.
Ich czas pracy wynosi zatem
niekiedy i 17 godzin przy nie'
zmienionej stawce dziennej,
co sprawia, e zarabiaj nieraz
ledwo ponad 4 z za godzin.
Niestety to jest do nagminne.
Od wielu pracownikw syszeli-
my, e s zmuszani do pozost-
ania w pracy a do ostatniego
klienta, lub e s zmuszani
do nieopacanej pracy po
zamkniciu lokalu, np. do
rozliczenia kasy lub sprztania.
Inna koleanka opowiedziaa
nam o tym, jak pracowaa w
szatni w drogiej restauracji w
Warszawie, otrzymujc jedynie
napiwki. W zimie i w czasie
duego ruchu, napiwki wy-
starczay na minimalne wy-
nagrodzenie. Jednak zdarzay
si dni, w ktrych pracowaa
przez 12 godzin za 10 z lub
mniej. Wtedy zwrcia si do
pracodawcy z prob otrzyma-
nia pensji minimalnej. Odpo-
wiedziano jej, e zgodzia si
na takie warunki i e jeli
praca jej si nie podoba,
moe odej. Niestety, nie-
ktrzy pracodawcy bez
adnego wstydu posuguj
si takimi wymwkami, by
zachowa zyski dla siebie.
Wykorzystuj przy tym fakt,
e dla wielu ludzi znalezienie
jakiejkolwiek pracy jest
duym problemem, w zwizku
z czym czasem pracownicy
chwytaj si byle czego.
Podobne historie syszelimy
od kelnerki w bardzo drogiej i
ekskluzywnej restauracji w
Warszawie, ktra nie bya
czasem nawet w stanie uzy-
ska pensji minimalnej z
otrzymywanych napiwkw. Nie
miaa adnej umowy, adnego
ubezpieczenia, nawet adnej
ewidencji czasu pracy. Zmu-
szano j do pracy w nadgo-
dzinach i moga w kadej
chwili zosta zwolniona. Jednak
baa si, e w razie skargi
mog j spotka nieprzyjem- wotnego, patnych urlopw,
noci ze strony urzdu podat-
kowego za prac na czarno.
Czua, e jest w potrzasku i
e nie moe nic zrobi.
Jednak nie jest prawd, e nic
nie da si zrobi w sprawie
warunkw pracy panujcych
w gastronomii. Jednak pracow-
nicy musz si zorganizowa i
nie poddawa w obliczu
wyzwa, ktre stoj na
drodze do wywalczenia
lepszych warunkw pracy.
Kampanie akcji
bezporednich na
wiecie sposb
wywalczenia lepszych
warunkw pracy
Na caym wiecie, pracownicy
gastronomii organizuj si.
Wyprzedzaj w tym znacznie
swoich kolegw w Polsce.
Jednak sytuacja pracownikw
w Polsce i na wiecie nie
rni si a tak bardzo. I tu i
tam rozpowszechnione s
nielegalne warunki pracy i
ndzne pensje za ktre
bardzo trudno przey.
Jest naprawd wiele przyka-
dw na to, jak pracownicy
gastronomii podjli dziaania
bezporednie, by uzyska
nalene im pienidze.
Czasem chodzio o cakowity
brak wypat, a czasem jedy-
nie opnienia w wypatach.
Zdarzaj si te sytuacje
nielegalnego zatrudniania na
okresy prbne bez adnych
ladw na papierze wtedy
pracownicy otrzymuj zazwy-
czaj o wiele mniej pienidzy,
ni si spodziewali. Mwi si Jednym z gwnych wyzwa
im te, e powinni pracowa
za darmo w trakcie "okresu
prbnego" (takie sytuacje
miay miejsce np. w konania, e praca w restau-
restauracjach sieci Green
Way w Polsce). W takich
sytuacjach, pikiety pod
restauracj i wezwanie do
klientw, by j bojkotowali,
s bardzo skuteczne i szybko
doprowadzaj do podanego
rezultatu.
ZAPATA JESIE 2011 5
Kampanie, ktre nie s
zwizane z niewypaconymi
pensjami, ale z oglnym d-
eniem do poprawy warun-
kw pracy wymagaj du-
szych kampanii i lepszej or-
ganizacji ze strony pracowni-
kw. Przykadem skutecznej
kampanii jest kampania IWW
prowadzona wrd pracowni-
kw sieci Starbucks w Sta-
nach Zjednoczonych. Wrd
ich postulatw jest wprowa-
dzenie ubezpieczenia zdro-
regularnych zmian w pracy i
podwyek pac. Warto za- przepadkiem jest bar prowa- Cech charakterystyczn stosunku
uway, e zwizek IWW w dzony przez Krytyk Polityczn pracy jest to, e pracownik
Starbucks nie jest legalnie w Warszawie, "Nowy Wspaniay zobowizuje si wiadczy
zarejestrowany w Stanach wiat". Cho pracownicy s na rzecz pracodawcy prac w
Zjednoczonych. Jest tak dla- tam oszukiwani, gdy w nie- miejscu i czasie przez niego
tego, e wedug ameryka- legalny sposb s zatrudniani okrelonym i pod jego kie-
skiego prawa, ponad 50% na umow zlecenie i cho rownictwem. Kelnerzy i pra-
pracownikw musi przyczy zarabiaj aonie nisk jak na cownicy pracujcy za barem
si do zwizku, by zosta Warszaw stawk, czonkowie s tego typu pracownikami.
Krytyki Politycznej starali si Praktyka zastpowania umowy
formalnie uznany. Brak
usprawiedliwi te praktyki o prac umow cywilnoprawn z
rejestracji nie przeszkodzi
twierdzc, e jest to normalna zasady jest niedopuszczalna.
jednak pracownikom prowadzi
praktyka na rynku. Moe i tak. Ale
kampani, o ktrej gono Pracownik moe wystpi do
gdy normalne jest gwniane, nie
byo na caym wiecie. Wy- sdu o uznanie jego stosunku
da si tego usprawiedliwia.
starczyo informowa klientw pracy. Jednak rzeczywisto
barw i zabiega o poparcie jest taka, e pracodawcy staraj
Zwizek Syndykalistw Polski
spoecznoci lokalnej. si szykanowa osoby, ktre
zareagowa na t sytuacj
Poparcie konsumentw byo publikujc kilka artykuw i walcz o swoje prawa. Pra-
wzgldnie atwe do uzyskania przeprowadzajc pikiety pod cownicy, ktrzy zdaj sobie
z powodu bardzo wysokich barem. Otrzymalimy infor- spraw, e powinni by za-
cen produktw firmy macj, e z powodu uwagi, jak trudnieni na umow o prac
Starbucks. Jest grupa snobw, przycigna sprawa, warunki s czsto zbyt zastraszeni, by
ktrzy chtnie zapac du pracy w barze mog niedugo cokolwiek zrobi w tym kie-
zosta zmienione. Jeli tak si runku. Wanie strach pozwala
sum za dobr kaw, nawet
jeli na rynku dostpne s stanie, moe to zmotywowa szefom dziaa dalej w ten
tasze alternatywy. Jednak pracownikw do zorganizowania sam sposb. Ludzie, ktrzy
wikszo konsumentw po- si, a klientw do wyraenia chc co zmieni musz si
strzega sie Starbucks jako poparcia dla ich de. zorganizowa, tak by zawsze
zbyt drog kawiarni, ktra (wewntrz zakadu pracy, jak i
osiga wielkie zyski dla Dlaczego kelner lub na zewntrz) bya grupa ludzi
wacicieli marki, podczas osoba pracujca za skonnych poprze pracownika,
ktry wystpuje w obronie
gdy pracownicy otrzymuj barem nie moe by
swoich praw. Jeli pracownik
bardzo niewielkie pensje. zatrudniona na umow
restauracji bdzie walczy o
Klientela kawiarni w Polsce zlecenie?
umow o prac, musimy go
jest mentalnie blisza tej
wesprze, na wypadek, gdyby
pierwszej grupie.
Wiele osb nie jest wiado- pracodawca by do gupi,
Zwizek pracownikw Starbucks mych faktu, e umowy ktre by prbowa jakich sztuczek.
w Chile (nie powizany z IWW) podpisuj nie s zgodne z
W praktyce, pracownik traci
postanowi zastrajkowa. prawem. Instytucje pastwowe
duo pracujc na umowie
Pracownicy uznali za nie robi wiele, by walczy z
zlecenie ma m.in. nisze
nieprzyzwoity fakt, e ich tym zjawiskiem, wic praco-
ubezpieczenie, nie ma prawa
stawki godzinowe s nisze dawcy bez przeszkd dalej
do patnego urlopu i innych
ni cena jednej filianki kawy zatrudniaj pracownikw nie-
wiadcze, do ktrych
w barze. Tak jest te w zgodnie z prawem. Nagminn
uprawnieni s stali pracow-
Polsce, nawet ci, ktrzy praktyk jest podpisywanie
nicy. Pracownik pracujcy na
zarabiaj zgodnie z prawem umowy mieciowej, takiej jak
umow cywilno-prawn moe
pac minimaln, otrzymuj umowa zlecenie, w sytuacji,
zosta obciony odszkodowa-
o wiele mniej, ni koszt w ktrej pracownik powinien
niem wedug innych zasad,
produktu, ktry sprzedaj. mie umow o prac.
ni pracownik zatrudniony
Cech umowy zlecenia jest na staej umowie o prac. W
Brak uznanego razie problemw, pracodawca
to, i zleceniobiorca sam
stosunku pracy organizuje sobie sposb moe potrci sum odszko-
pracy i okrela czas pracy. dowania z pensji pracownika.
Osoba z umow zleceniem Aby dowiedzie si wicej o
w Polsce, jest doprowadzenie nawet nie musi wykonywa rnicach pomidzy rnymi
do wzrostu wiadomoci i po- pracy osobicie. Taka umowa rodzajami umw i o tym jakie
rzucenia idiotycznego prze- pasuje do sytuacji wolnych masz prawa jako pracownik, oraz
strzelcw, ktrzy maj do jak wnie spraw do sdu o
racji, to praca mieciowa, wykonania konkretn prac, ustalenie stosunku pracy,
ktra nie zasuguje na godne ale nie musz si stawi do odwied stron pracownik.net.pl
wynagrodzenie. Niestety nawet biura o okrelonej godzinie i
i odwied sekcj Pobierz. Jeli
ludzie, ktrzy uwaaj si za nie musz wykonywa pracy
masz pytania, lub chciaby
owieconych lub postpo- w miejscu wskazanym przez
rozpocz kampani w swoim
wych czsto postrzegaj pracodawc. Natomiast kelner
miejscu pracy, skontaktuj si z
pracownikw restauracji i lub barman pracuj wedug
ZSP lub docz do nas. Pisz
barw jako ludzi gorszej harmonogramu pracy. Musz
na adres: info@zsp.net.pl
kategorii. Ostatnim tego typu wykonywa polecenia przeoonego.
6 ZAPATA JESIE 2011
ZE WIATA
NIEMCY: FAU WALCZY O PRAWO DO STRAJKU
Torsten Bewernitz
(FAU Mnster)
Kampania "Rce precz od prawa
do strajku! Swoboda dziaania
dla zwizkw zawodowych
zamiast dla Frontu Pracy" jest
inicjatyw utworzon przez
rne Zwizki Wolnych
Pracownic i Pracownikw FAU,
majc na celu obron oraz
rozszerzenie swobody dziaania
koalicji a take prawa do
strajkw na terenie Niemiec.
Podstaw do utworzenia
powyszej inicjatywy stanowi
naruszenie ustawy przez DGB
(Niemiecki Zwizek Zawodowy)
a take BDA (Federalne
Zrzeszenie Niemieckich
Organizacji Pracodawcw),
ktre to kosztem prawa do
strajku i swobody dziaania
koalicji maj zamiar uniewani
moliwo tworzenia wielu
ukadw zbiorowych, do-
puszczon przez Federalny
Sd Pracy.
Propozycje BDA/DGB utrudnia-
jce dziaanie mniejszym
zwizkom zawodowym przyniosy-
by swoist mier dla swobody
dziaa koalicji. Funkcjonowanie
mniejszych liczbowo zwizkw
zawodowych byoby zdecydowanie
utrudnione, poniewa nie mia-
yby one prawa wywalczy w
aden sposb umw zbioro-
wych. Ich prawo do strajku by-
oby zatem ograniczone. Wa-
nie z tego powodu Federalny
Sd Pracy BAG ustali, e jed-
no taryfowa/ukadu nie kore-
luje z prawem podstawowym
swobody dziaa koalicji.
Obok Austrii, Szwecji, Szwajca-
rii, Holandii czy Polski Niemcy
wedug oficjalnych statystyk
zaliczaj si do wiatowych
krajw, w ktrych dochodzi do
najmniejszej liczby strajkw.
Przy tym jednoznacznie mona
dowie, e ksztatowane si Pracy z czerwca 2010r. zezwa-
pac jest zalene od iloci
strajkw: podczas gdy paca
zasadnicza spada w Niem-
czech, wzrasta w krajach z
wikszym nateniem strajkw, mym dajc moliwo strajku z
np. we Francji czy Danii.
Za niewielk ilo strajkw w upatrywali w wyroku jednak
Niemczech odpowiadaj rne
czynniki. Najwaniejszym jest
na pewno brak indywidualnego
prawa do strajku w Niemczech.
Std zasadniczo zabrania si
organizowania np. strajkw
politycznych, w Niemczech
nigdy nie mia take miejsca
strajk generalny, jedyny tego
typu mia miejsce po
powstaniu w roku 1949
Pastwa Niemieckiego w NRD
w roku 1953. Z prawnego
punktu widzenia Republika
Federalna uznaje strajk jedynie
w wskim zakresie prawa pracy
i traktuje go nawet wtedy jako
rozwizanie ostateczne.
Drugi czynnik stanowi rady
zakadowe poszczeglnych za-
kadw: rady te reguluj kon-
flikty podczas negocjacji. Jako
trzeci czynnik naley zaliczy
nieliczne zwizki niezalene,
najczciej s to zwizki zrze-
szane w Niemieckim Zwizku
Zawodowym (DGB), ktrego
zarzdy najchtniej gro
strajkami, jednak tak napraw-
d niechtnie nawouj do ich
zorganizowania.
Mimo powyszych czynnikw
nawet w Niemczech na prze-
strzeni ostatnich 10 lat znacz-
nie zwikszya si liczba orga-
nizowanych strajkw. W sekto-
rze usug ich ilo w latach
2004 do 2008 zwikszya si
czterokrotnie. Strajki organizu-
j coraz to nowe grupy, ktre
wczeniej nigdy nie podejmo-
way si takich dziaa, np.
dzia opieki, przedszkolanki, pi-
loci, stewardessy i stewardzi
bd te maszynici.
Nowy wyrok Federalnego Sdu
lajc na prawn organizacj w
jednym zakadzie wikszej ilo-
ci zwizkw zawodowych,
ukadw zbiorowych a tym sa-
grniczych, chemicznych, ener-
tego tytuu by widocznym kro-
kiem naprzd. Pracodawcy
"warunki angielskie", tzn. stae
strajki, zwizki zawodowe w
DGB [Niemieckim Zwizku Za-
wodowym] obawiay si zwik-
szenia konkurencji w postaci
zwizkw niezalenych. Z tego
powodu wsplnie ze zwizkami
przedsibiorcw zdecydoway
si podj inicjatyw ustawo-
w, ktra uchyliaby powyszy
wyrok. Protest podniosy nie
tylko anarchosyndykalistyczny
Zwizek Wolnych Pracownic i
Pracownikw FAU, ale rwnie
Zwizek Zawodowy Maszyni-
stw (GDL), Zwizek Zawodo-
wy Lekarzy (Zwizek Magde-
burski), Zwizek Zawodowy Pi-
lotw i Stewardw (Cockpit i
UFO). Rwnie wielu prawni-
kw szczeglnie grupy lokalne
DGB [Niemieckiego Zwizku
Zawodowego] byy przeciwko.
Inicjatywa ustawowa zostaa
ostatecznie udaremniona w
czerwcu 2011r., poniewa
Zwizek Zawodowy dla Sektora
Usug ver.di, czonek DGB [Nie-
mieckiego Zwizku Zawodowe-
go], nie chcia dalej wspiera
inicjatywy. Ver.di zrozumia, e
zakaz wprowadzania drugiego
ukadu zbiorowego w jednym
zakadzie mgby dotkn
rwnie jego zwizku. Anty-
pracowniczy plan DGB nie
zosta poparty przez zwizki
reformistyczne.
Udaremniony plan Zwizku
Pracodawcw (BDA) oraz DGB
[Niemieckiego Zwizku Zawo-
dowego] doprowadzi do wik-
szego zacienienia wsppracy
niezalenych zwizkw zawo-
dowych. Od wiosny 2011r. FAU
[Zwizek Wolnych Pracownic i
Pracownikw] pracuje z pozo-
staymi zwizkami niezaleny-
mi, a take z krytycznie nasta-
wionymi czonkami DGB [Nie-
mieckiego Zwizku Zawodowe-
go] nad inicjatyw "Rce precz
od prawa do strajku!". Ponie-
wa prawo do strajku w Niem-
czech rwnie nie daje swobo-
dy dziaania pracownikom, ini-
cjatywa idzie naprzd. Jesieni
odbdzie si wsplne posiedze-
nie dotyczce tej tematyki.
Zarzdy zwizkw branowych
tj. metalowych (IG Metall) oraz
getycznych (IG BCE) z DGB
[Niemieckiego Zwizku Zawo-
dowego] wyjawiy ju, e nadal
bd prbowa ograniczy pra-
wo strajkowe wprowadzeniem
zasady "jeden zakad - jeden
zwizek - jeden ukad zbioro-
wy. Strach szefw jest nie-
zomny, prbuj oni przeforso-
wa odpowiedni ustaw inn
drog lub znale inn moli- tzw. Tragicznego tygodnia.
wo, by uniemoliwi rozsze- Tragiczne wydarzenia rozpo-
rzenie strajkw. Wsplna ini-
cjatywa niezalenych zwizkw
zawodowych zatem obali nie
tylko powysze ograniczenia,
lecz take zadba o rozszerzenie
prawa do strajku - polityczne-
go, indywidualnego a take dla
osb niezrzeszonych.
110 ROCZNICA ARGENTYSKIEJ FORA
25 maja mina 110 rocznica
powstania argentyskiej FORA,
czyli Federacin Obrera Regional
Argentina (Regionalna Federacja
Robotnikw Argentyny, sekcja
Midzynarodowego Stowarzy-
szenia Pracownikw). W Teatrze
Verdi w Buenos Aires odbya si
uroczysto, w ktrej uczest-
niczyo ok. 500 osb. Odbyy
si prelekcje o historii i warto-
ciach FORA, o walkach dawnych
i wspczesnych i o midzy-
narodowym ruchu.
FORA ma specjalnie miejsce
w naszym ruchu. Kiedy
bya to organizacja napraw-
d masowa, ktra inicjowaa
wiele strajkw i protestw
spoecznych. W pierwszych
latach swojego istnienia,
FORA organizowaa kilkaset
strajkw kadego roku.
Zwizek wydawa dziennik,
La Protesta, z nakadem ki-
kunastu tysicy egzemplarzy
dziennie. W 1907 roku FORA
zorganizowaa strajk czynszowy
lokatorw, w ktrym wzio
udzia 140 tys. osb. W 1909 r.
ponad 30 tys. osb wzio
udzia w strajku zorganizo-
wanym przez FORA, ktry
zosta brutalnie stumiony
przez policj. 8 osb zostao
zamordowanych przez policj,
a ponad 100 rannych. Po tym
incydencie, wybuchy inne
gwatowne protesty. Kilka
miesicy pniej doszo do
ataku Szymona Radowickiego
na szefa policji. Mimo e nie
by on wtedy czonkiem FORA,
uczestniczy w demonstracji
1 majowej i w odpowiedzi na
brutalnoci policji prbowa
zabi szefa policji. Po ataku,
doszo do silnych represji
wobec FORA. Takich represji
zwizek dowiadczy nieraz.
Uroczysto w Buenos Aires.
W 1919 r. podczas strajku,
doszo do represjonowania
pracownikw bardzo znanego organizacj. Oczywicie nie
faktu w historii Argentyny,
cay czas rozwija si. Nadal
zwizkowcy maj problemy
czy si od zamordowania 30
strajkujcych pracownikw.
W 1920 r. rozpocza si kam-
pania strajkw w Patagonii. W
rezultacie, ponad 1500 pracow-
nikw zostao zamordowanych.
Takie byli realia radykalnych
ruchw pracownikw w
tamtych latach, nie tylko w
www.zsp.net.pl
Argentynie. W 1930 r. doszo
do zamachu stanu, a rzd
konstytucyjny zosta obalony.
Wielu czonkw FORA zostao
aresztowanych, wielu take
rozstrzelono. FORA musiaa
dziaa w podziemiu, a za roz-
dawanie gazety FORA, mona
byo dosta kar mierci. W
tym samym czasie, dyktatura
promowaa nowy, przychylny
jej zwizek - CGT. Rzd stara
si nakania pracownikw do
wstpowania do zwizkw
nie bdcych w opozycji.
Jednak, FORA istniaa nadal.
W 1946 r., kiedy powsta rzd
Perona, FORA zorganizowaa
demonstracj pierwszomajow,
na ktre przyszo 3 tys. osb,
co byo dobr frekwencj
biorc pod uwag dekady
masowej represji zwizku. Mimo,
e zakazano wszelkich strajkw
w Argentynie, w 1946 r. FORA
zorganizowaa strajk piekarzy.
Peron odpowiedzia kolejnymi
represjami. Mimo to, pracow-
nicy portowi z FORA zorgani-
zowali jeszcze w tamtym roku
bojkot hiszpaskich statkw
handlowych, oraz mia miejsce 24-
godzinny strajk solidarnociowy
ze strajkujcymi takswkarzami
i pracownikami stoczni.
W latach 1950, rzd utworzy
monopol zwizkowy, ogaszajc
e kady zwizkowiec musi
paci skadki zwizkowi CGT.
Doszo do nowych represji, w
tym zabjstw tych, ktrych
nie chcieli si podporzdkowa.
W 1966 r., zwizek CGT popar
nowy zamach stanu i uzyska
udzia w rzdzie. Po tym na-
stpi znowu okres mocnych
represji wobec niezalenych
zwizkw. Wprowadzona zostaa
totalna kontrola rzdowa nad
zwizkami zawodowymi.
W ostatnich latach, FORA
stara si odbudowa swoj
jest tak mocna jak kiedy, ale
w Argentynie. Zdarzaj si
nawet ataki na zwizkowcw
przez osoby zatrudnione przez
pracodawcw, by zaatwi
problemy. yczymy naszym
kolegom sukcesw w rozwoju
oraz w walce pracowniczej.
fora-ait.com.ar/blog
www.zsp.net.pl ZAPATA JESIE 2011 7

Hiszpania: Walczc przeciwko zlecaniu pracy zewntrznym firmom, CNT organizuje si

W wielu miejscach pracy mona
spotka pracownikw zatrud-
nionych za porednictwem r-
nych firm, ktrzy faktycznie
pracuj razem. Pomimo, e ci
ludzie pracuj w jednym za-
kadzie, ich formalnym praco-
dawc jest agencja pracy lub
inna firma, ktra ich zatrudnia
i sprzedaa ich prac. Jest to
jeden ze sposobw, w jaki
pracodawcy prbuj unikn
odpowiedzialnoci za pra-
cownikw, korzystajc z pra-
cownikw zatrudnionych przez
inne firmy, ktrych atwiej jest
zatrudni i zwolni.
Jak si okazuje, ta forma
zatrudnienia nie zawsze jest
tasza. O tym, jak praca w brany
komputerowej jest zlecana na
zewntrz, opowiada Pablo, ze
zwizku CNT zaoonego w
biurach administracji samorzdu
lokalnego (Xunta) w Galicji w
Santiago de Compostella:
W rzeczywistoci, pracownicy
pracujcy bezporednio dla
Xunta i pracownicy firm
podwykonawczych pracowali w
tym samym miejscu. Mieli
jednak bardzo rne warunki
pracy. W naszym przypadku,
Xunta paci firmie podnajmuj-
cej pracownikw 60 tys. euro
rocznie. Za bezporednio za-
trudnionych pracownikw firma
paci jedynie 20 tys. euro.
Reszt zatrzymuje firma
podwykonawcza.
Pracownicy na umowach, ktrzy
wykonuj t sam prac
zarabiaj 25 tys. euro rocznie.
W dodatku, otrzymuj o 9 dni
wakacji wicej, oraz maj
krtsze dni pracy w zimie (25
godzin) oraz w lecie (30
godzin). Maj te inne prawa,
ktre nie przysuguj pracow-
nikom firm podwykonawczych.
W Xunta i wielu innych miej-
scach pracy, podwykonawcy
mog by zatrudniani przez
wiele rnych firm. To ozna-
cza, e ich warunki pracy
mog si znacznie rni. Gdy
kierownictwo odkryje, e pra-
cownicy prbuj si zorganizo-
wa, przeniesienie ich do r-
nych zakadw pracy jest
bardzo atwe.
W Xunta, jak i wielu innych
miejscach pracy, wystpuje
problem nielegalnego przeno-
szenia pracownikw i miejsc
pracy. Na przykad firmy doko-
nuj manipulacji polegajcych
na zamianie zwykego miejsca
pracy na miejsce pracy
zlecane na zewntrz. Firmy
ogaszaj, e likwiduj miejsce
pracy, ale tak naprawd
przenosz cao zada do wy-
konania na innego pracownika
zatrudnionego w firmie ze-
wntrznej. Zmianie moe ulec
jedynie opis stanowiska pracy.
Inny problem polega na tym,
e pracownicy s zmuszani do
zaoenia wasnej dziaalnoci
gospodarczej i s samoza-
trudnieni, podczas gdy w
rzeczywistoci s wnikami.
Pracownicy brany komputero-
wej w Wydziale Edukacji w
Xunta zaczli si organizowa
w 2007 r. Pracownicy byli za-
trudniani za porednictwem
rnych firm, ale wszyscy pra-
cowali w tym samym miejscu.
Zaczli wysuwa dania po-
prawy warunkw pracy i
pracodawcy zaczli je
realizowa Jednak w 2008 r.
rozpocza si fala represji.
Czterech czonkw zwizku
zostao zwolnionych. Po kilku
miesicach walki, wszyscy
zostali przywrceni do pracy
na staych umowach.
Czonkowie zwizku potpili
nielegalne zlecanie pracy na
zewntrz i pozorowane
samozatrudnienie.
W tym roku, zakoczya si
umowa z firm podwykonawcz
i wszyscy pracownicy brany
informatycznej w innym dziale
Xunta zostali zwolnieni. Zwizek
rozpocz mobilizacj przeciw
wykorzystywaniu pracy podwy-
konawcw. Pracownicy rnych
podwykonawcw zaoyli wasne
komisje CNT w firmach, w kt-
rych byli zatrudnieni. Zwizek
domaga si przywrcenia do
pracy zwolnionych pracownikw. ten proces prywatyzacj usug
Ich sprawa nadal jest w toku.
Od czasu powoania komisji
zwizku, uzyskano realizacj byo bardzo aktywne w cigu
18 rnych da wobec ostatniego roku jest Biblioteka
Xunta. dania byy bardzo Narodowa w Madrycie. Pracowaa
rne: od przywrcenia pra- tam Marta, pracownica firmy
cownikw do pracy, do podpisa-
nia z pracownikami podwyko-
nawcw staych umw o prac. tys. euro rocznie, cho
Pracownicy organizuj si rw-
nie w administracji publicznej
(Generalitat) w Katalonii. W
tym przypadku, Generalitat
paci 83 tys. euro rocznie za
pracownika sektora informa-
tycznego firmie podwykonaw-
czej. Jednak pracownicy otrzy-
muj z tego jedynie 20 do 23
tys. euro rocznie. Nieliczni
pracownicy w brany, ktrzy
s zatrudnieni bezporednio,
otrzymuj o wiele wysze wyna-
grodzenie okoo 34 tys. euro.
Maj te wicej dni patnego
urlopu, dodatkowe wiadcze-
nia i inne dodatki do pensji.
Cho Unia Europejska twierdzi,
e podejmuje kroki w kierunku
likwidacji dyskryminacji paco-
wej pracownikw tymczaso-
wych wzgldem pracownikw
zatrudnionych na umowach
staych, zjawisko to wystpuje
w caej Europie na szerok
skal. Pracownicy wykonujcy
dokadnie t sam prac, co
ich koledzy, zarabiaj mniej,
gdy s zatrudnieni przez
firm zewntrzn.
Wyej wymienione sytuacje
dotycz pracownikw brany
informatycznej zatrudnionych
w administracji publicznej. W
tych dwch obszarach zwizek
CNT dziaa do skutecznie.
Jednak coraz wicej stanowisk
pracy w sferze budetowej
przechodzi do firm podwyko-
nawczych. Niektrzy okrelaj
promisowo, nawet gdy spoty-
publicznych. Jedn z instytucji
publicznych, w ktrych CNT
sposobu postpowania po prostu
cw, ktrych walka koliduje z
interesami firmy. W Generalitat,
podwykonawczej i dziaaczka
zwizkowa, ktra zarabiaa 19
nieni. Marta i jej dwch
respektowania tych przepisw.
biblioteka pacia za ni 54 tys.
euro rocznie. Oprcz gorszych
warunkw pacowych i gor-
szych wiadcze, pracownicy
w jej firmie byli zmuszani do
pracy w nadgodzinach bez
dodatkowego wynagrodzenia.
Sekcja CNT w Bibliotece Naro-
dowej zwrcia uwag na fakt,
e z ponad 400 pracownikw
firm podwykonawczych, wik-
szo faktycznie pozostaje w
stosunku pracy z bibliotek. W
cigu ostatniego roku, biblio-
teka wdroya program ci,
ktry dotyka tylko pracownikw
firm podwykonawczych i przejawia
si niszymi o 18% pensjami,
bardziej elastycznymi go-
dzinami pracy, prac w soboty.
Wszystko w imi oszczdno-
ci, cho 60% kosztw pra-
cownikw tymczasowych po-
chania firma podwykonawca.
Organizowanie si w tym sek-
torze nie jest atwe. Ale akty-
wici z CNT najlepiej radz so-
bie z tym zadaniem dlatego
e s gotowi walczy bezkom-
kaj ich represje. Czsto firmy,
ktre nie chc zmieni swojego
staraj si pozby zwizkow-
w czasie strajku zwoanego przez
CNT, zwizkowcy zostali zwol-
kolegw zostali zwolnieni za
swoj dziaalno w Bibliotece
Narodowej. Na szczcie, w
Hiszpanii sytuacja zwizkowcw
nie jest tak za jak w Polsce.
Cho w obu krajach istniej
przepisy przeciw represjono-
waniu zwizkw zawodowych i
zwalnianiu zwizkowcw za ich
dziaalno tylko w Polsce
sdy maj tendencj do nie
W Hiszpanii, wikszo zwol-
nionych zwizkowcw jest przy-
wracanych do pracy. Stao si
tak w przypadku pracownikw
Xunta w Galicji. Jednak szefowie
nadal stosuj zwolnienia, bo
dziki temu przynajmniej na
pewien czas mog pozby si
dziaaczy zwizkowych. Jednak
to nie zniechca aktywistw.
Ten artyku jest oparty na wywiadach z
Mart, Jose Mari i Pablo. Kompletne
wywiady i dodatkowe informacje o
opisywanych walkach mona znale
na portalach ZSP: pracownik.net.pl lub
zsp.net.pl w sekcji Teoria i Praktyka.
Zobacz te CNT w sektorze informatycznym.
L.Akai

Sto lat Anarcho-syndykalistyczny pracownikw, ktra by bya rwno kobiet i wczenie pracownicy odbudowali
zwizek CNT (Confederacin niezalena od wadz poli- do codziennego ycia popu- organizacj w 1977 r. Dzi
CNT!
Nacional del Trabajo - Krajowa tycznych, religijnych i go- larnych dzi wartoci, takich zwizek dziaa w caym
Konfederacja Pracownikw) spodarczych. To byo pod- jak solidarno, federalizm, kraju i jest czonkiem
CNT-AIT ma zosta zaoony w dniu 1 staw do walki o popraw ekologia, feminizm, anty- Midzynarodowego Stowa-
101 lat. W listopada 1910 r. Organizacja warunkw ycia pracow- militaryzm - to cz dzie- rzyszenia Pracownikw (MSP
2010-2011 powstaa jako nastpczyni nikw i doprowadzenia do dzictwa, ktre osigno - po hiszpasku AIT).
r. odbyy si hiszpaskiej sekcji Pierwszej koca wyzysku. W cigu swoje apogeum podczas
w Hiszpaniii Midzynarodwki (zaoonej w kilku lat, CNT poczyo Rewolucji Spoecznej w 1936 r. CNT-AIT nie jest jednak naj-
obchody setnej rocznicy 1870 r.) i bya pierwszym wikszo ruchu pracowni- Wtedy to utopia wolnocio- starsz organizacj dziaa-
zaoenia tego zwizku. Cay niezalenym zwizkiem za- czego, osigajc znaczce wego komunizmu staa si jc w MSP. W 2011 roku,
rok organizowano wystawy, wodowym w kraju zaoonym zwycistwa spoeczne i ekono- sposobem ycia na caym obchodzono 110 rocznic
wykady, koncerty i inne przez samych pracownikw. miczne, ktre stanowi bezcen- wyzwolonym obszarze. powstania argentyskiej FORA.
wydarzenia w ramach ne dziedzictwo spoeczne.
jubileuszu. W 2011 r. CNT rozpocza swoj dziaalno W czasach dyktatury (1939- O FORA moesz przeczyta
zakoczono obchody rocznicy anarchosyndykalistyczn w opar- Omiogodzinny dzie pracy, 1976) CNT dziaao w na str. 6.
odsoniciem w Barcelonie ciu o proste zaoenia: chodzio 36-godzinny tydzie pracy, podziemiu oraz na emigracji.
pomnika ofiar frankizmu. o stworzenie organizacji zlikwidowanie pracy dzieci, Po mierci Franco,
8 ZAPATA JESIE 2011
NASZA WALKA JEST MIDZYNARODOWA
PRACOWNICY PRZEMYSU SAMOCHODOWEGO WALCZ O SWOJE MIEJSCA PRACY
Zarzd fabryki Fiata w Tychach
zapewnia pracownikw, e nie
utrac miejsc pracy w zwizku z
przenosinami produkcji Fiata Panda
do Woch. Jednak ju 450
pracownikw tyskiej fabryki zostao
dotknitych ciciami zatrudnienia, a
innym ograniczono czas pracy.
Fabryka w Tychach nie jest ani zbyt
mao wydajna, ani zbyt mao
zyskowna. Wrcz przeciwnie: jest
nadzwyczaj wydajna i zyskowna. Ale
szefowie firmy chc osign
jeszcze wiksze zyski. Ich celem
jest uzyskanie takiej siy roboczej,
ktra moe by do woli ograniczana
w razie spowolnienia na rynku. W
czasie, gdy firma ma mnstwo
zamwie i osiga gigantyczne zyski,
pracownicy nie otrzymuj adnych
dodatkowych bonusw i nie maj
swojego udziau w wikszych
zyskach. Za to cay koszt sabszych
okresw sprzeday jest przenoszony
na pracownikw.
Protest pracownikw FIATa we Woszech.
Przemys samochodowy jest uwaany
za jedno z ognisk walk pracowni-
czych. Praca w tej brany jest
podzielona na wiele segmentw, a
produkcja poszczeglnych czci
jest rozrzucona po caym wiecie.
Fabryki s otwierane i zamykane z
do du regularnoci, a miejsca
pracy przemieszczaj si po caej
kuli ziemskiej.
Na samym dole tego systemu s
pracownicy w najbiedniejszych
krajach. Pod koniec lata i na
pocztku jesieni, doszo do
dugotrwaych strajkw i konfliktw
pracowniczych w Indiach. Strajk w
Comstar, producenta czci samo-
chodowych, trwa przez 54 dni i
zakoczy si uzyskaniem ustpstw
przez pracownikw. Pracownicy w
tych krajach zarabiaj jedynie
uamek tego, co ich koledzy w
Europie i USA, za prac w niezwykle
cikich warunkach.
Masowy protest pracownikw byej fabyrki
Zastawa w Serbii (obecnie Fiat Automobili
Serbija)
www.zsp.net.pl
Pracownicy konkuruj ze sob o
miejsca pracy. Miejsca pracy
pracownikw Fiata we Woszech
zostay przeniesione do innych krajw
wiata. Ostatnio, firma przeniosa
produkcj do Serbii. Pracownicy w
tym kraju protestowali przeciwko
warunkom prywatyzacji ich fabryki
sprzedanej Fiatowi. Kilka lat przed
prywatyzacj, firma zostaa odchu-
dzona i ponad poowa pracownikw
stracia prac. Rzd obieca pracow-
nikom, e nie zostan zwolnieni na
stae, ale e bd mie jedynie
kilkuletni przerw, po ktrej
znw dostan swoje stare miejsca
pracy, gdy znajdzie si inwestor, a
fabryka zostanie sprywatyzowana.
Oczywicie okazao si, e byy to
obietnice bez pokrycia.
akcji solidarnociowych w kraju i Protest CNT Visteon w Hiszpanii.
Zwizek dziaajcy w fabryce nie zagranic. ZSP wsparo pracownikw
mia nawet szansy zapoznania si z z Kadyksu kilkoma akcjami O planie zwolnie grupowych
warunkami prywatyzacji, a byo ju solidarnociowymi, pod salonami w Visteon
po wszystkim. Firma otrzymaa Forda w rnych miastach w Polsce i
wiele ulg ze strony pastwa i pod siedzib gwn Forda w
umoliwiono jej eksport na rynek Warszawie.
rosyjski za symboliczn opat
Podobne dziaania odbyy si w wielu
eksportow. Pracownicy stali si
krajach na wiecie, m.in. w Wielkiej
wic tani si robocz na uytek
Brytanii, Niemczech i Argentynie.
rosyjskiego rynku. Zaoga, ktra
Przemys samochodowy osiga
kiedy liczya 10 tys. osb, zostaa
ogromne zyski. Pracownicy pracujcy
zredukowana do 4,5 tys. przed
przy produkcji samochodw zasuguj
prywatyzacj. Jednak umowa
na to, by mie przynajmniej dobre i
sprzeday zobligowaa Fiata do
stabilne warunki zatrudnienia. Wspiera-
zatrudnienia jedynie tysica osb.
my tych, ktrzy walcz z wyzyskiem o Zwizek CNT potpi plan
By moe pniej, firma zatrudni
godne warunki pracy. Nasza walka musi grupowych zwolnie w fabryce Vi-
dodatkowe 1,4 tys. osb, czyli w
by tak midzynarodowa, jak kapita. steon w Kadyksie. Wedug hiszpa-
sumie bdzie w fabryce pracowa
Zamiast globalnej konkurencji midzy skiego prawa, firma ktra chce
2400 osb.
pracownikami, potrzebujemy midzy- dokona masowych zwolnie musi
Inwestorzy, oraz ci ktrzy zaczli narodowej solidarnoci. A do czasu, dokadnie opisa przyczyny ekono-
myle jak szefowie, mwi o "wik- gdy pracownikom uda si pozby miczne, ktry powoduj zamknicie
szej wydajnoci". W rzeczywistoci szefw na dobre i przej zakady w fabryki i udowodni, e zachowanie
mamy do czynienia z sytuacj, w swoje rce. tych miejsc pracy nie jest moliwe.
ktrej pracownicy zostali zmuszeni Tylko wtedy, rzd wydaje
do pracy dwukrotnie bardziej pozwolenie na zamknicie fabryki.
intensywnej ni dotd - bez
Wedug zwizkowcw, Visteon
dwukrotnie wyszego wynagrodzenia
takich przyczyn nie wykaza. Nie
(ktore pozostao na tym samym
byo te ze strony firmy adnych prb
poziomie). Gdy rosn zyski, czasem
szukania oszczdnoci, aby fabryka
pensje mog nieco wzrosn, ale
moga dalej funkcjonowa. Wedug
nigdy proporcjonalnie do wzrostu
opinii zwizku, firma moga sporo
zyskw. Z zasady, gdy firmy
zaoszczdzi zwalniajc kierownikw,
motoryzacyjne mog przenie
lub obniajc im pensj do poziomu
fabryk, lub chocia cz produkcji
normalnego pracownika.
do kraju, gdzie pracownicy zgodz
si pracowa za mniej - robi to. W dniu 14 padziernika, odbyy si
kolejne protesty w pobliu fabryki.
W jednej z zamykanych fabryk,
O zamkniciu fabryki Visteon Koledzy z Valladolid demonstrowali te
pracownicy postanowili walczy.
solidarnociowo pod innym zakadem
Chodzi o fabryk Visteon (firma
nalecym do Visteona. Podobna akcja
zalena od Forda) w Kadyksie w Ford-Visteon planuje zamknicie
miaa miejsce w Caen we Francji. W
Hiszpanii. Visteon zamierza za- zakadu Visteon-Cadiz Electronics w El
Polsce odbya si pikieta pod siedziba
mkn produkcj, pozostawiajc Puerto de Santa Maria, w Kadyksie w
Forda.
setki pracownikw bez pracy. Hiszpanii. Blisko 450 miejsc pracy
zostanie utraconych. Pracownicy staraj
(Wicej o relacjach pomidzy firm
si podj dziaania, aby zapobiec
Visteon, a Fordem moesz przeczy-
zamkniciu fabryki.
ta w artykule na str. 9)
Plan redukcji zatrudnienia musi Utrata pracy w tym przypadku jest
zosta zatwierdzony przez resort zwizana tylko i wycznie z
pracy hiszpaskiego rzdu. W tym korporacyjn chciwoci, wynikajc
celu, firma musi udowodni, e z chci przeniesienia miejsc pracy do
istniej ekonomiczne przyczyny krajw o niszych pacach, z mniej
zamknicia fabryki i masowych wymagajcym ustawodawstwem w
zwolnie. Nie wystarczy, e kto dziedzinie prawa pracy i gdzie rzdy
gdzie zgodzi si pracowa taniej! stosuj rne zachty, takie jak ulgi
Zwizkowcy z CNT-AIT (siostrzanego podatkowe.
zwizku ZSP) postanowili podj Sekcja CNT w fabryce jest tym
walk. Podwayli zasadno planu zwizkiem, ktry postanowi
zwolnie grupowych, argumentujc, walczy, podczas gdy CCOO i UGT
e zamknicie fabryki nie jest po- zamiast tego negocjuj plany
dyktowane z sytuacj ekonomicz- zwolnie grupowych z dyrekcj.
n firmy. Aktywici wezwali take do
www.zsp.net.pl
[Historia] Strajk w Visteon w Wielkiej Brytanii
Solidarity Federation
(Wielka Brytania)
STOSUNEK FIRMY VISTEON DO
FORDA
Firma Ford, uczc si na sukcesach
firmy Walmart, postanowia rozpocz
outsourcing miejsc pracy ju w 1997
roku. Powoaa do ycia firm Visteon,
ktra z kolei utworzya 40 odrbnych
spek, z ktrych jedn jest Visteon w
Wielkiej Brytanii. Zlecanie pracy do
zewntrznych firm (outsourcing) ma
wiele zalet dla takich firm jak Ford.
Umoliwia szefom cicia w liczbie
godzin pracy, w poziomie pac i zatrud-
nienia, podtrzymujc jednoczenie
wysoki poziom zyskw. Pozwala nawet
zniszczy spk, by na tym zarobi.
Outsourcing kieruje si prost logik.
Aby obniy koszty, firmy zlec funkcje
na zewntrz do innych firm. Te nastp-
nie konkuruj w celu zaoferowania naj-
niszego kosztu, wyzyskujc pracowni-
kw jeszcze bardziej ni pierwotny
pracodawca.
W tym samym czasie, outsourcing
ukrywa prawdziwy charakter firm i ich
warto. Mwic prociej, firma moe zarzdzajcym Visteon w Wielkiej
przenosi pienidze na caym wiecie
od firmy do firmy, pacc tak mao
podatkw, jak to jest moliwe. Zyski s
deklarowane w krajach o najniszych
stawkach podatkowych, a nalenoci s
deklarowane w innych miejscach. Wik-
szo midzynarodowych korporacji tak
wanie robi, aby unikn pacenia
podatkw. Poprzez zwikszenie liczby
firm, mona przemieszcza wicej
pienidzy i trudniej stwierdzi, ile
rzeczywicie jest warta spka.
Stworzenie przez Ford w 1997 roku
spki Visteon przynioso mu dwie
natychmiastowe korzyci. Po pierwsze,
przenioso zobowizania na inne firmy.
Co wicej, firma outsourcingowa miaa
konkurowa w celu uzyskania
zamwie. To obniyo koszty.
W 2005 roku Ford uruchomi plan
"Forward Way" (Droga Naprzd), ktry
znacznie zwikszy skal outsourcingu
w firmie. Plan zakada cicia w Stanach
Zjednoczonych o 250 mln EUR na se-
paracj zatrudnionych" - co oznaczao
zwolnienia. Zaproponowano oszczdno-
ci 220 milionw dolarw w odpisach
aktyww trwaych - co oznacza,
zamknicie fabryk. Od czasu ogoszenia
planu w 2005 roku, Ford zmniejszy o
poow liczb globalnej siy roboczej
zatrudnionej przez firm, pozbywajc
ponad 70 tys. pracownikw, albo przez
ich zwolnienie, albo zlecenie ich pracy
firmom zewntrznym.
Chocia Ford zleci due iloci produkcji
firmie Visteon, cakowicie kontroluje
on t firm, ktra powinna by
postrzegana tylko jako fasada dla
operacji Forda. Na przykad, w ramach
planu na rok 2005, Ford zaoy now
firm o nazwie Automotive Components
Holding (ACH). Spka ta bya
bezporednio zarzdzana przez Forda.
Celem utworzenia ACH byo zamknicie
mniej opacalnej czci Visteonu. W
2005 r. Ford przenios prac siedem-
nastu fabryk i szeciu biur, zarzdza-
nych przez rzekomo "niezalen firm"
Visteon, z powrotempod swoj bezpo-
redni kontrol za porednictwem
ACH. Wizao si to z transferem 18
tys.pracownikw kontraktowych i 5000
pracownikw staych z Visteon do ACH.
Do 2009 roku Ford sprzeda lub
zamkn wszystkie operacje ACH.
W ramach tej korporacyjnej gry w sza-
chy pracownicy s pionkami zatrudnia-
nymi i porzucanymi przez firm wedle
jej woli. Czasem s zmuszani do
przeprowadzki o setki kilometrw, aby
zachowa swoj prac. Outsourcing jest
czsto stosowany jako rodek pozba-
wienia pracownikw nawet najbardziej
podstawowych praw, takich jak odpra-
wy. Produkcja jest przenoszona, a firma
ogasza swoj upado jako sposb na 30 lat, Ford obieca, e wszyscy
uniknicie pacenia odpraw i emerytur.
Firmy Visteon w Wielkiej Brytanii
Visteon stworzya wiele firm w Wielkiej
Brytanii w celu ukrywania zyskw i
unikania pcenia podatkw. Na
przykad Steve Gawne by dyrektorem
same warunki zatrudnienia, poniewa
Brytanii, zanim firma ogosia swoj s one przeniesione z Ford do Visteon i
upado. Teraz jest dyrektorem firmy pracownicy bd nadal korzysta z tej
Automotive Products. Spka jest
zarejestrowana na adres Visteonu na
Endeavour Drive, w miejcie Basildon.
Dyrektorem zarzdzajcym firm jest
Eric Sachs, wiceprezes, skarbnik i
dyrektor ds. podatkowych Visteon
International Holdings Inc. Visteon
twierdzi, e Automotive Products jest
"potencjalna spk holdingow dla
celw planowania podatkowego".
Planowanie podatkowe w jzyku bizne-
sowym oznacza unikanie opodatkowa-
nia. Zazwyczaj jest to wykorzystywane
przez spki z dodatkowymi rodkami
pieninymi, ktre chc unikn
opodatkowania. Jedynym wacicielem
100 tys. funtw kapitau zakadowego
Automotive Products jest Visteon
Holdings International.
To jest tylko jeden z wielu interesw
dyrektora Gawne. Jest on take
dyrektorem Visteon Charleville we
Francji, Visteon Engineering i Visteon
Engineering Services Pension Trustees
Limited. By dyrektorem R-Tek Limited,
jedna z firm Visteonu i Visteon Pensions
Trustees Limited. Jest dyrektorem
Linamar Automotive Systems, ktra nie
naley do Visteonu, ale ktra kupia "Project Stone, " Project Protea" i"
fabryk Visteon w Swansea w Wielkiej
Brytanii w 2007 roku.
Interesujca jest nie tylko liczba
stanowisk dyrektorskich, ale take
sposb dziaania rnych czci no, e planowane zamknicie byoby
przedsibiorstwa. Na przykad Gawne
jest take dyrektorem firmy o nazwie
Reydel Ltd. To jest kolejna spka
Visteonu. W 2007 r., udao im si
wykaza obroty w wysokoci 0 funtw i
zysk w wysokoci 396 tys. funtw.
Gawne take jest dyrektorem Infinitive
Speech Systems UK Limited, innej
firmy nalecej do Visteonu, ktra
miaa obroty w wysokoci 204 tys.
funtw i zysk brutto w wysokoci
1.313.000 funtw w 2007 roku.
Wreszcie, jest dyrektorem Oritech
Limited, ktra nie miaa ani obrotu, ani
zysku.
To oznaka wielkiego wyczucia
biznesowego kierowa firm, ktra ma
zyski wysze od obrotw!
ZAPATA JESIE 2011 9
Ford take korzysta z Visteonu jako zakoczyli okupacj i zamiast tego
fasady, by okra pracownikw z ich zorganizowali masowe pikiety.
emerytur. Przed ogoszeniem Pracownicy zakadw w Enfield i Belfast
zamknicia Visteonu w Wielkiej kontynuowali okupacj. W fabryce w
Brytanii, fundusz emerytalny zosta Belfacie strajk okupacyjny trwa 6
przeniesiony, aby unikn pacenia tygodni.
zwalnianym pracownikom. Fundusze
emerytalne zostay przeniesione w
skomplikowanym transferze pomidzy
Ford i Visteon i z powrotem do Forda, a
nastpnie do nowo utworzonej spki
Visteon Engineering Services.
Strajk pracownikw Visteon UK
W 2000 r. Ford zleci prac kilku fabryk
w Wielkiej Brytanii nowo utworzonej
spce Visteon w Wielkiej Brytanii. W
momencie przeniesienia pracownikw, z Na pocztku Ford twierdzi, e Visteon
ktrych cz pracowaa dla Forda od UK bya firm cakowicie niezalen od
Forda i z tego powodu strajk w Visteon
pracownicy Visteon zachowaj takie UK nie mia nic wsplnego z Fordem.
same warunki jak pracownicy Forda. Ale wsparcie pracownikw
Porozumienie osignite przez zatrudnionych w fabrykach Forda
Europejsk Rad Zakadow (ERZ) w wzroso i okupacje trway. Pracownicy
2000 r. stwierdzao: "Po podpisaniu Forda uszkadzali czci z fabryki
porozumienia z Europejsk Rad Visteon w Republice Poudniowej Afryki,
Zakadow (ERZ) wszyscy pracownicy ktr Ford wykorzysta w celu
Visteon (...) bd zachowywa takie zastpienia czci produkowanych przez
Visteon UK. Pracownicy Forda zagrozili
podjciem "nieoficjalnych" akcji, ktre
zahamowayby produkcj Forda.
umowy () zachowanie warunkw
W panice Ford szybko zgodzi si na
zatrudnienia obejmuje wynagrodzenia,
rozmowy z reformistycznymi zwizkami
emerytury i inne wiadczenia. Visteon
zawodowymi. Po kilku dniach ogoszo-
uhonoruje umow z ERZ. Porozumienie
no, e Ford zgodzi si wypaci miliony
rwnie zobowizao do powstrzymania
funtw odpraw zwolnionym pracowni-
si od zwolnie.
kom. Ale fabryki pozostan zamknite i
W marcu 2009 Visteon UK zamkn nie osignito porozumienia o
pozostae trzy fabryki w Enfield, emeryturach.
Basildon i Belfacie, ze strat 600 Wikszo pracownikw bya
miejsc pracy, po tym jak spka matka zadowolona z wyniku, ale spora mniej-
w USA ogosia, e nie moe duej
szo czua, e zostaa "sprzedana"
utrzymywa oddziau w Wielkiej
przez reformistyczne zwizki zawodo-
Brytanii. Pracownikom w tych trzech
we. Zwizki zawodowe, obawiajce si
fabrykach dano 6 minut by opucili
akcji prawnych, wywary presj na
fabryk. Zebrano pracownikw i
pracownikw Visteon UK, by skoczy
powiedziano im, e fabryka zostanie
okupacje i na zwizkowcw w Fordzie,
zamknita, poniewa Visteon UK
by nie podejmowali dziaa w celu
jest w stanie upadoci. Zostali wsparcia pracownikw Visteonu. Wielu
poinformowani, e s zwolnieni i uwaao, e gdyby reformistyczne
kazano im natychmiast zabiera rzeczy zwizki zawodowe popary okupacje,
i opuci budynek. Pniej, pracownicy protest zakoczyby si zwycistwem i
zostali poinformowani, e poniewa fabryki nie zostayby zamknite.
Visteon UK jest w stanie upadoci, nie
otrzymaj odpraw, ani emerytur. Jak Pracownicy Visteonu nadal walcz o
ju wspomniano pniej okazao si, e swoje emerytury. Ale kampania zesza
Ford przenis fundusze emerytalne na ciek legaln i wyglda na to, e
zanim spka ogosia swoj upado. bdzie cign si latami.
Tajne dokumenty o nazwach takich jak Najnowsze wiadomoci s takie, e
pastwowy urzd kontroli funduszy
Project Kennedy", ujawniy, e Visteon emerytalnych bada, w jaki sposb
UK miaa szczegowe plany od kilku fundusze emerytalne zostay
lat, okrelajce, jak zamkn wszystkie przekazane. Reformistyczny zwizek
trzy fabryki. W dokumentach przyzna- UNITE poda Forda do sdu w tej
sprawie.
naruszeniem umowy zawartej w ERZ, Wedug najnowszego owiadczenia
ale firma poczua, e nie byoby wik- Forda, "sytuacja byych pracownikw
szego oporu pracownikw poniewa Visteon UK jest niefortunna, ale odpo-
planowaa stopniowo zamkn fabryki wiedzialna za zarzdzanie i finansowa-
w cigu kilka lat, co doprowadzioby do nie ich warunkw pracy, w tym za za-
demoralizacji pracownikw. rzdzanie funduszem emerytalnym,
Plan zamknicia Visteon UK zosta bya firma Visteon. Ford stwierdzi, e:
uruchomiony. Stopniowo zmniejszano "Zobowizania Forda wobec byych pra-
liczb pracownikw we wszystkich cownikw zostay zniesione i Ford uwa-
trzech fabrykach przez wiele lat. Na a, e nie ma podstaw do wznowienia
przykad, w 2000 r. w fabryce w odpowiedzialnoci za wiadczenia
Belfacie pracowao ponad 1000 przeniesione do firmy Visteon".
pracownikw. Ale do 2009 r. liczba
pracownikw zostaa zmniejszona do Solidarity Federation jest brytyjsk sekcj
zaledwie 200. Na nieszczcie dla Midzynarodowego Stowarzyszenia
Visteonu plan nie zadziaa. Po tym, jak Pracownikw. www.solfed.org.uk
ludziom kazano opuci budynek,
pracownicy we wszystkich trzech fabry- Ten artyku zosta napisany w zwizku z
kach odmwili i zaczli natychmiast kampani solidarnoci z pracownikami
okupacj. Pracownicy w Basildon Visteon Cadiz Electronica.
10ZAPATA JESIE 2011
Groby i represje wobec zwizkowca
Nasz kolega Icaro z COB-AIT
(Brazylijska Konfederacja
Pracownikw, sekcja Midzy-
narodowego Stowarzyszenia
Pracownikw), pracowa w
fabryce typu sweatshop w
miejscowoci Arax-Minas
Gerais w Brazylii. Fabryka
FF Mercantil produkuje
artykuy sportowe dla marek
Lotto i Finta. Podobnie, jak
w sweatshopach w Azji,
panuj tam niskie pace,
niezdrowe i niebezpieczne
warunki pracy i atmosfera
cigej kontroli nad
pracownikami. W takiej
sytuacji, pracownicy czsto
maj powane problemy,
gdy staraj si organizowa.
Icaro zosta zwolniony z
pracy za dziaalno zwiz-
kow. Opacalni bandyci
(znani jako pistoleros)
przyszli do biura jego
zwizku i ich grozili mu
mierci. Gdy okazao si,
e nie da si zastraszy i
postanowi opisa swoj
sytuacj i wezwa do
bojkotu produktw Lotto i
Finta, zosta pozwany do
sdu i grozi mu kara
wizienia za to, e opisa
sytuacj panujc w fabryce
i postanowi dziaa.
Niestety, groby wobec
naszego kolegi naley po-
traktowa bardzo powanie,
bo morderstwa zwizkowcw
s na porzdku dziennym w
Ameryce aciskiej.
O co waczy Icaro i jego
koledzy z fabryki? Obecnie
pracownicy musz pracowa
6-7 dni w tygodniu, czsto z
nadgodzinami, za mniej ni
minimaln pensj. Warunki
pracy s niebezpieczne,
poniewa pracownicy pracuj
z klejem do butw, ktry
jest bardzo toksyczny, gdy
nie ma odpowiedniej wenty-
lacji. Ponadto warunki sanitar-
ne nie s wystarczajce, a
w zakadach panuje bardzo
wysoka temperatura. Praco-
wnicy domagaj si 8-
godzinnego dnia pracy, 5
dniowego tygodnia pracy
(poniedziaek-pitek), do-
datkw za prac w
niebezpiecznych warunkach,
udziau w zyskach fabryki,
instalacji klimatyzacji, oraz
poszanowania prawa pra-
cownikw do zrzeszania si.
FF Mercantil produkuje
m.in. buty i koszule
sportowe oraz ubrania
pikarskie dla firm Lotto i
Finta. Finta jest mark
znan w Ameryce aciskiej
i na Karaibach, natomiast
Lotto jest obecne na
polskim rynku i sponsoruje
takie kluby jak Widzew
d, czy Arka Gdynia.
Zwizek Syndykalistw Polski
popiera dania pracowni-
kw FF Mercantil i ostro
potpia wszystkie formy
represji wobec dziaaczy
pracowniczych. W maju, gdy
otrzymalimy informacj o
zaistniaej sytuacji, zaoyli-
my stron internetow z e podziel si swoimi
formularzem umoliwiajcym
wysyanie protestw inter-
netowych. W czasie trwania
kampanii wysano ponad
3000 protestw do FF
Mercantil oraz do Lotto i
Finta. Bdziemy ledzi
rozwj sytuacji i popiera
Icaro w jego walce o
sprawiedliwo.
www.lotto.zsp.net.pl
Serbia: Nie dla zwrotw
wasnoci przedwojennej
Serbia znalaza si pod siln jakimi si posuguj, to
presj Unii Europejskiej.
Wadze tego kraju musz
przyj narzucone przez
Bruksel regulacje prawne,
jeli chc liczy na likwidacji
czonkostwo w Unii. Jedn z lokatorw jak w przypadku
ustaw, ktra musi zosta Jolanty
wprowadzona, a ktrej
skutki bd bardzo bolesne
dla spoeczestwa, jest
ustawa o zwrocie majtku
przedwojennych wacicieli. pewno bdzie si rni od
W Serbii, jak w wielu innych
krajach Europy Wschodniej,
po wojnie doszo do upa-
stwowienia pewnej cz
wasnoci prywatnej. Jak w
wikszoci krajw, to mienie zorganizuj si i bd sta-
(budynki, fabryki, itd...)
byo wykorzystywane przez
ludzi, ktrzy nie powinni po-
nosi adnej odpowiedzial-
noci za dziaania wadz.
Anarcho-syndykalistyczna
Inicjatywa (ASI), stowarzy-
szona z ZSP w ramach Mi-
dzynarodowego Stowarzy-
szenia Pracownikw grupa
dziaajca w Serbii, wydaa
owiadczenie w sprawie
planowanego zwrotu mienia
i bdzie si stara walczy z
jego spoecznymi konse-
kwencjami. Zdaniem ASI,
zwrot mienia bdzie bardzo
kosztowny i skorzystaj na
nim jedynie ludzie bogaci.
Ponadto, beneficjentami od-
szkodowa bd najpraw-
dopodobniej dziedzice przed-
wojennej elity, lub ludzie,
ktrzy w pokrtny sposb
weszli w posiadanie tytuw
prawnych do nieruchomoci.
Pastwo serbskie zgodzio
si na zapacenie odszkodo-
wania, gdy nie mona
zwrci nieruchomoci, co
www.zsp.net.pl
IMPEL Praca nic nie warta
bdzie kosztowa skarb W Gdasku, ponad trzystu
pastwa miliardy euro pracownikw Uniwersytec-
(ktrych nie ma). kiego Centrum Klinicznego -
salowych, noszowych, sani-
Bardziej korzystne byoby tariuszy, osoby zatrudnione
zainwestowanie publicznych w transporcie - stracio
pienidzy w tworzenie nowych swoj sta prac w szpitalu
miejsc pracy, lub pomoc i zostao przekazanych
zwykym niezamonym ludz- konsorcjum firm Impel
iom. Zamiast tego, pastwo Cleaning i Hospital Serwis
bdzie klas posiadaczy. Partner. Za ten jeden
kontrakt firma Impel
Aktywici z ZSP dziaajcy otrzymaa 34,8 mln. z. z
w ruchu lokatorskim publicznych pienidzy. Udzia
skontaktowali si z Wielu modych pracownikw usug dla sektora publiczne-
czonkami ASI i zaoferowali, nigdy nie zaznao pracy na go, gwnie szpitali, stanowi
sta umow. mieciowe ponad 30 procent
dowiadczeniami. W Polsce umowy zlecenie s dla nich przychodw firmy. W 2010
dochodzi do prywatyzacji za norm, a niepewne warunki r., grupa Impel otrzymaa
wszelk cen i wida, e zatrudnienia s wszystkim, przychody ze sprzeday na
wadze chc po prostu czego dowiadczyli w swojej poziomie 1 mld 110
doprowadzi do likwidacji karierze zawodowej. Jednak milionw zotych, o ponad
budownictwa komunalnego. o wiele bardziej bolesny los 77 milionw zotych wicej,
Osoby, ktre otrzymuj spotyka pracownikw, ni w roku poprzednim. Jed-
"zwrot nieruchomoci czsto ktrzy przez dziesitki lat nak pomimo gigantycznych
nawet nie s spadkobierca- cieszyli si umowami o zyskw firmy, pracownicy
mi. Ich dziaania maj prac i stabilnym nie mog liczy na termino-
wszelkie cechy dziaa zatrudnieniem, do momentu we wypaty wynagrodze.
zorganizowanej grupy w ktrym tzw. "program Impel oszczdza jak moe,
przestpczej, ktra przejmuje oszczdnociowy" i restruk- nie tylko opniajc wypaty,
roszczenia, wykorzystuje turyzacja placwek pa- ale take zatrudniajc nie
nieruchomoci w celach przeszkolone osoby, ktre
stwowych nie pozbawia ich
spekulacyjnych i pozbywa etatw. Nieraz pracownicy ci nie przeszy bada i nie-
si lokatorw. Metody, pozostaj w zakadzie w zbdnych szczepie, oraz
inwalidw I i II grupy, za
ktrym pracowali dotych-
podwyki czynszw i ktrych nie trzeba paci
czas. Jednak warunki ich
nkanie lokatorw. W ZUS-u.
zatrudnienia ulegaj znacz-
najgorszym wypadku, nemu pogorszeniu w zwiz-
dochodzi nawet do fizycznej ku przejciem ich kontrak-
niewygodnych tw przez agencje pracy
tymczasowej.
Brzeskiej, ktra
zostaa spalona ywcem w Taka sytuacja spotkaa
Lasku na Kabatach. pracownice szpitali w
Szczecinie i Gdasku. W
Cho sytuacja w Serbii na kwietniu b.r. dyrektor szpi-
tala przy ul. Arkoskiej w
sytuacji w Polsce, opierajc Szczecinie wrczy wypo-
si na polskich dowiadcze- wiedzenia 130 salowym.
niach moemy ostrzec przed Dyrekcja szpitala postano-
spodziewanymi skutkami wia podpisa kontrakt z
spoecznymi takich decyzji. agencj IMPEL i zmusi
Mamy nadziej, e lokatorzy salowe do zatrudnienia si
na umowach tymczasowych Takie praktyki su tylko i
wia opr. Serbia jest nka- przez t spk. Firma wycznie zwielokrotnieniu
na korupcj na masow zaproponowaa salowym 1,2 zyskw spki, naraajc
skal, zwaszcza w dziedzi- tys. z (brutto) na umow ycie i zdrowie pacjentw
nie prywatyzacji. Widzc, zlecenie. Jednak pracownice przez zaniedbania zasad hi-
jak przebiega prywatyzacja nie otrzymay nawet umw gieny wynikajce z oszczd-
w tym kraju, nie moe by
mieciowych i przez wiele noci. Gwnymi poszkodo-
wtpliwoci, e reprywaty-
miesicy pracoway na wanymi s jednak pracow-
zacji nieruchomoci bd
czarno. Gdy staray si uzy- nicy, ktrzy zostali nagle
towarzyszy oszustwa na
ska umowy, kierownictwo postawieni w bardzo cikiej
masow skal.
potraktowao je bardzo or- sytuacji yciowej. Publiczne
dynarnie. Niektre pracownice pienidze, zamiast utrzymy-
ZSP dziaa w ruchu
poskaryy si na to, e wa dobry standard plac-
lokatorskim w Warszawie
firma oszczdza na wek medycznych i zapew-
wraz z Komitetem Obrony
rodkach czystoci i nie za- nia godne warunki zatrud-
Lokatorw, a we Wrocawiu
pewnia waciwego zabez- nienia personelu, s pompo-
wraz z Akcj Lokatorsk.
pieczenia BHP. Np. wane do prywatnych spek
Aby dowiedzie si wicej o
pracownice byy zmuszane i zapewniaj krociowe zyski
tych dziaaniach, zobacz
do czyszczenia toalet i na- tylko nielicznym.
artyku na stronie 11.
stpnie podawania pacjen-
tom posikw. Jednak dyrek-
cja nie chciaa sysze skarg
i pracownice zostay
zwolnione. Wprowadzono te
potrcenia z pensji, m.in.
500 z. kary za palenie
Wicej informacji:
papierosw (zakaz nie
pracownik.net.pl
Aby dowiedzie si wicej o dotyczy czonkw dyrekcji).
Midzynarodowym
Stowarzyszeniu Pracownikw i
jego dziaaniach, skontaktuj si
z ZSP, lub odwied oficjaln
stron lub blog pod adresem
iwa-ait.org iwa-ait.blogspot.com
www.zsp.net.pl
RUCHY SPOECZNE, OPINIE
O godne warunki mieszkaniowe
Lokatorzy organizuj si, by
walczy o godne warunki
mieszkaniowe
Sytuacja lokatorw komunalnych w
Warszawie naley do szczeglnie
dramatycznych. Nie chodzi tylko o
rozpadajce si kamienice
komunalne, ktre od czasw wojny
nie byy remontowane, s lokatorw, ktrzy zgaszaj si po
zawilgocone i zagrzybione i w wielu
przypadkach gro zawaleniem. Nie
chodzi te nawet o ogromne dla
niezamonych lokatorw koszty
ogrzewania w zimie kamienic
pozbawionych centralnego ogrzewania
i tynkw na zewntrznych cianach.
Od 2008 r., wadze Warszawy
wprowadziy program drastycznych
podwyek czynszw, ktre signy wstrzymujc eksmisje do czasu
w niektrych przypadkach nawet
200%. Dla wielu lokatorw pacenie
tak wysokich czynszw jest po
prostu niemoliwe, a zwaywszy e
ju wczeniej byli zadueni, nie
mog liczy na obniki czynszu ze
wzgldu na z sytuacj materialn.
Sytuacj pogarsza program
reprywatyzacji budynkw, ktre s
oddawane prywatnym wacicielom
razem z lokatorami. Wadze miasta
postanowiy nie przejmowa si
wasnymi zobowizaniami wobec
lokatorw i pozbyy si problemu,
przekazujc umowy najmu nowym
wacicielom. Lokatorzy zostali w
ten sposb potraktowani jak meble
bdce na wyposaeniu budynku.
Nowi waciciele, ktrzy ze
spadkobiercami najczciej nie maj
nic wsplnego, przejmuj kamienice
w celach spekulacyjnych i nie s
zainteresowani utrzymaniem w nich
lokatorw komunalnych. Staraj si
ich pozby na wszelkie moliwe
sposoby odcinaj im wod i prd,
nakadaj wygrowane czynsze.
Prawo nie broni lokatorw
pozostawia ich na asce wacicieli.
Ostatnio, usunito nawet zapis
gwarantujcy lokal zamienny w
przypadku eksmisji. Przywrcono
wic de facto eksmisj na bruk.
Wobec zagroenia bezdomnoci na
tak masow skal, lokatorzy byli
zmuszeni, eby podj prby walki.
W 2008 r. powsta Komitet Obrony
Lokatorw, ktry postawi sobie za
zadanie wspln walk o Karolina
zagwarantowanie poszanowania
podstawowych praw lokatorw
komunalnych i mieszkajcych w
kamienicach reprywatyzowanych.
Komitet realizuje wizj budowy
ruchu spoecznego przez prac u
podstaw, rozwizujc wsplnymi
siami indywidualne problemy
rodki ochrony rolin s drosze.
pomoc, wymagajc w zamian
jedynie tego, by osoby, ktre
skorzystay z pomocy uczestniczyy
w dziaaniach solidarnociowych z
innymi lokatorami. Jak dotd, udao
si w ten sposb pomc setkom
osb, wymuszajc na wadzach
przyznanie lokali komunalnych i
socjalnych potrzebujcym i
znalezienia lokali zamiennych.
Komitet wykorzystuje najrniejsze
rodki - poczwszy od pisania pism,
po osobiste interwencje w urzdach,
po akcje protestacyjne,
demonstracje i blokady eksmisji. W
ramach swoich dziaa, Komitet
dokumentuje te historie lokatorw,
publikujc na swojej stronie filmy
opisujce dramatyczne niekiedy
sytuacje. Nie zawsze jest to
pozbawione pewnego ryzyka, jak w
przypadku materiau o pewnej
zarzdczyni kamienicy w dzielnicy
Wawer, ktra odcia dostp do
szamba i gazu lokatorom. Komitet
Obrony Lokatorw zosta pozwany
do sdu za przedstawienie tej
sprawy szerokiej publicznoci.
Sprawa jest w toku.
Zobacz wicej na stronie komitetu:
lokatorzy.info.pl
i naprawd jest tak zwany sprawiedliwy
Fail Trade czyli domestos ludzkich sumie
(ZSP Wrocaw)
Idea sprawiedliwego handlu (ang.
Fair Trade) miaa w zamierzeniu
dy do wikszej rwnoci w
handlu midzynarodowym, zwraca
uwag ludzi krajw rozwinitych na
ubstwo, nierwnoci i wykluczenie
ludnoci Poudnia. Wiele midzyna-
rodowych korporacji (np. Nestle),
hipermarketw oraz sie kawiar
Starbucks podchwycia t ide.
Dlaczego? Bo sprawiedliwy handel
podnosi status sklepu, bo klasa
rednia potrzebuje produktw, ktre
oczyszcz jej sumienie. W Polsce
produkty fair trade nie s jeszcze
tak popularne jak na Zachodzie.
Jednym z powodw moe by cena
tych produktw, ktra wynika z
dodatkowego porednika jakim s
Niemcy oraz opat za certyfikat, taki
may znaczek na opakowaniu. Ci,
ktrzy promuj ide sprawiedliwego
handlu w Polsce argumentuj, e
cena wynika z wysokiej jakoci
kawy, herbaty, czekolady i kakao, a
s to przecie produkty BIO, roliny
uprawiane s bez sztucznych
nawozw i opryskw ekologiczne
sprzedaj wam sprawiedliw kaw.
Trudno powiedzie, czy faktycznie
owe produkty s lepszej jakoci, ni
zwyke kakao, czy zwyka kawa na
sklepowej pce, jeli bra pod uwag symbol, ikonografia wyzysku, ktry
walory smakowe. Wykluczenie caego
ogromu chemii z produkcji na pewno
sprawia, e s to artykuy wartociowe. Etyka? Sprawiedliwo? A co z
Nie bd przytacza argumentw
ekonomistw przeciwko fair trade,
poniewa rednio mnie w aspekt
interesuje. Warto zaznaczy e w
kategoriach wynagrodzenia sprawa
etyki i rwnoci jest poddawana w
wtpliwo.
Dla mnie najciekawszym argumentem
przeciwko sprawiedliwemu handlowi
jest to, e idea ta przypomina
troch filantropi, a zazwyczaj jest
takim domestosem dla ludzkich
sumie. Sterylno sumie w
kontracie z ogromem wyzysku jest
czym, do czego ludzie d, by czu
si lepiej w spoeczestwie wycho-
wanym w duchu chrzecijaskiego
miosierdzia oraz kultu pracy i
pienidza. Jest to ten sam rodzaj
rodka czyszczcego co bojkot
Coca-Coli i chiskich produktw,
wegetarianizm, itd. Sama podpisuj
si pod tym wszystkim, jednak tylko
pogbiajc wiadomo problemw,
ktrych te bojkoty dotycz,
stwierdzi mona, e jest to jedynie
gest symboliczny, symboliczna
cegieka i jeli nie podejmie si
dalszych krokw, mona sobie
jedynie naplu w twarz. I nie mwi
tu o cakowitym odrzuceniu
produktw nie tylko Nestle, Coca-
Coli, ale i Unilevera, wspieraniu
jedynie maych firm, kupowaniu w
maych sklepach osiedlowych. Nie.
Jest to bdzenie w wiecie logo, w
wiecie symboli wyzysku, gdzie
wyzysk znajduje si obok nas, w
tym maym osiedlowym sklepie, w
tej sprawiedliwej kawiarni, w tym
maym browarze.
ZAPATA JESIE 2011 11
Nie ja pierwsza doszam do tego
wniosku. Wielu wolnociowcw staje
przed dylematem czy oprotestowa
hipermarket jako symbol konsump-
cjonizmu i kapitalizmu, cho sami w
nim zaopatruj si w wikszo
produktw. Praca w hipermarkecie
nie musi by okropnym znojem jeli
zestawi j z prac w twoim
osiedlowym sklepiku. Pracownicy
maych sklepw praktycznie nigdy
nie walcz o przestrzeganie kodeksu
pracy przez ich pracodawcw.
Pracownicy maych sklepw po
prostu odchodz lub znosz wyzysk
dalej, bo czasy niepewne Zapewne
wyzysk panujcy w chiskiej fabryce
jest wikszy, ni ten, ktry panuje w
polskiej fabryce. Jednak nie mona
zapomina o tych, ktrzy s obok
nas, o naszych rodzicach, ktrzy
pracowali do pna w nocy, by kupi
nam now par butw, o naszej
ssiadce, ktra robi zakupy w
Biedronce, bo nie sta j na nic
innego, a take o sprztaczkach,
ktrym peni lekcewaenia zostawia-
my kup mieci, butelek, psich kup i
obsikan desk klozetow.
Pamitajcie o pracownikach, ktrzy
Sztandarowym przykadem jest
Starbucks, ktry zwalnia
zwizkowcw, jednak to kolejny
nie ogranicza si do sieciwek i
midzynarodowych korporacji.
pracownikami berliskiego kina
Babylon? Zastanwcie si, czy
osoba, ktra podaje wam
sprawiedliw kaw pracuje na
normaln umow. Jak cena
najtaszej paczki sprawiedliwej
kawy ma si do jej zarobkw? Co by
powiedzieli jej pracodawcy, gdyby
chciaa zaoy zwizek zawodowy?
Czy jej wymuszony umiech to
wynik alternatywnej wizji handlu,
dobrego kapitalizmu? Czy co
takiego jest w ogle moliwe?
Odpowied na wszystkie pytania byaby
najprawdopodobniej negatywna. W
Polsce sytuacja jest o tyle atwa do
przewidzenia, e nie ma jeszcze zbyt
duo miejsc, w ktrych sprzedaje si
sprawiedliw kaw i herbat, mydo i
powido. Pracownicy takich miejsc to
albo koledzy pracujcy razem jako
nieformalna spdzielnia (ale prdzej
czy pniej przyjdzie ochota na
rozszerzenie dziaalnoci, a wtedy
trzeba bdzie zatrudni ludzi od
brudnej roboty), albo zwyke
popychada, to drugie stadium, gdy
potrzebny jest kto do zaparzenia
kawy, umycia kibla i okien. Inicjatorzy
zajm si biznesem, czyli tym, czym
handel. Czy istnieje sprawiedliwy
biznes? S lewacy, ktrzy udz si, e
tak. W kocu wyzyskuj tylko bogate
dzieciaki Zachodu, a nie biednych
mieszkacw Afryki, Indii, czy
zapatystw. Wszystko piknie,
czerwieni si flaga, bo na niej
robotnikw krew
wroclaw.zsp.net.pl
Bunty Spoeczne
dlaczego nie w Polsce?
Laure Akai
(ZSP Warszawa)
Jak pewnie atwo zauway, w wielu
krajach na wiecie maj ostatnio
miejsce masowe protesty. Niektre
protesty maj swoj podstaw w
zej sytuacji ekonomicznej, inne s
wyrazem sprzeciwu przeciw ciciom
budetowym lub niedemokratycznym
reimom. Cho w Polsce coraz
wicej osb yje w ubstwie,
poziom indywidualnego zaduenia
wci ronie, a warunki
mieszkaniowe ulegaj coraz dalej
posunitemu pogorszeniu, bezpatna
edukacja staje si niedostpne,
spoeczestwo nie wyraa swojego
niezadowolenia i nie wychodzi na
ulice protestowa.
Jak to rozumie, czy to oznacza, e
Polska jest ju tak bogatym krajem,
e wszyscy s zadowoleni?
Neoliberalna dogmatyka
Prawdopodobnie jednym
najwaniejszych czynnikw, ktre
tumacz brak powanych buntw
spoecznych w Polsce, to uwew-
ntrznienie dogmatyki neoliberalnej.
Przez wiele lat powtarzano te same
hasa, te same teorie podchodzce
od rodowisk neoliberalnych. Te
teorie zostay mocno zdyskredyto-
wane na caym wiecie w zwizku z
zapaci gospodarcz wywoan
przez amerykaskie banki. Pomimo,
i wszyscy na wiecie odczuwaj
negatywne skutki spoeczne takiej
polityki i buntuj si przeciw niej, u
nas nadal ludzie daj sobie
wmawia, e jedynym problemem
jest to, e spoeczestwo nie jest
skonne bardziej zacisn pasa. Za
ca sytuacj maj odpowiada
zwykli ludzie, a nie wadze i osoby
odpowiedzialne za ksztat systemu
ekonomicznego. Wedug polskich
mdrali, najwikszym problemem
jest to, e ludzie nie chc
zaakceptowa dalszych ci.
Ta ideologia jest bardzo wygodna
dla rzdzcych. Cicia budetowe
zawsze bd dotyczy normalnych
ludzi pracujcych, a nie ich. Oni
nadal bd mie dobre posady,
wpywy i wci bd odnosi
finansowe korzyci ze swojej
pozycji.
Studenci, a przekonanie o
nieadekwatnoci usug
publicznych
W caej Europie, studenci protesto-
wali przeciwko komercjalizacji edu-
kacji. Odbyy si masowe protesty
nawet w krajach postkomunistycz-
nych, takich jak Chorwacja,
Ukraina, czy Serbia.
W Polsce wszelkie prby tworzenia
ruchu protestu szybko si koczyy i
byy nieliczne. Czciowo za zapewni sobie wyksztacenie. W dniu 15 padziernika, kiedy
sytuacj odpowiada brak wiary w Jednak z powodu przekonania o odbyy si masowe protesty w
moliwo zmian, ale mamy te do nieadekwatnoci usug publicznych Europie organizowane przez tzw.
czynienia z pewn specyfik, ktra czuj e patne studia s w jaki oburzonych, licealici z Warszawy
uatwia akceptacj niektrych sposb nieuniknione. take zorganizowali protest pod
krokw, takich jak komercjalizacja nazw Marsz Oburzonych.
edukacji. Dekonstrukcja defetyzmu i
mentalnoci neoliberalnej
Aby w Polsce doszo do wybuchu
nowej fali buntw spoecznych,
musi najpierw doj do dekonstruk-
cji mentalnoci neoliberalnej. Ludzie
musz nauczy si patrze bardziej
z krytycznie na sytuacj, w ktrej si
znajduj. Ale to nie wystarczy.
Trzeba zacz wierzy w swoje Protesty te moe miay nieco inne
wasne siy i w to, e mona co postulaty, ale protestowano przeciw
zmieni. A to si nie uda, jeli nie takim samym problemom, jak
Protest studentw w Serbii. bdziemy konsekwentnie budowa ubstwo, spoeczestwo klasowe
ruchw spoecznych. Nawet podzielone na bogatych i biednych,
Przez lata, rzd niewiele zrobi, by
skromne dziaania podejmowane prywatyzacja usug publicznych,
zapewni dobr jako usug
dzi, mog wkrtce przynie brak inwestycji w programy
publicznych. Waniejsze byo
bardzo due efekty. socjalne, itd...
wprowadzanie oszczdnoci, by
zapewni jak najwikszy zysk poli-
tykom samorzdowym i zwizanych Dni Gniewu i
z nimi firm. W rezultacie, cho Marsz Oburzonych
wydano duo pienidzy na szkoy,
szpitale, mieszkalnictwo - nie
zawsze oznaczao to dobr jako
tych usug. Ludzie mogli tylko po-
marzy o standardach obowizuj-
cych w innych krajach. Tumaczono
im, e system publicznych usug
zawsze musi by niesprawny, a
system usug prywatnych zawsze
jest dobry. Wic niektrzy po prostu
Od czasu do czasu, zdarzaj si
przyjli, e tak musi by. Mamy nadziej, e ruch protestu
protesty spoeczne z szerokimi
zaowocuje w Polsce i nie bdziemy
System wyszej edukacji mg politycznymi hasami. W maju
ostatnim krajem w Europie, gdzie
zosta zreformowany i zapewne Zwizek Syndykalistw Polski,
ludzie spostrzeg si, e co jest
konieczne byyby do tego znaczne razem z Komitetem Obrony
nie tak i e trzeba co z tym co
nakady finansowe, ale niekoniecz- Lokatorw, zorganizowa protest na-
zrobi. Byle tylko nie okazao si, e
nie przez wprowadzenie patnych zwany Dni Gniewu z okazji spotka-
ju jest za pno.
studiw na masow skal .A tak nia prezydentw w Warszawie, w tym
wanie si stao. W teorii, system wizyty Baraka Obamy. Protest mia
ten ma by sprawiedliwy wobec na celu pokazanie niezadowolenia z
naprawd biednych... jednak nie polityki elit, m.in. z marnowania
jest. Obecnie, tysice studentw z publicznych pienidzy na polityczne
niezamonych rodzin musz imprezy, gdy zwykli ludzie nie maj
pracowa i mieszka w ndzy, aby za co y. Bez kompromisw