Kompozyty 7: 4 (2007) 200-205

Monika Rutecka, Jerzy Myalski*, Mateusz Kozio

Politechnika lska, Katedra Technologii Stopw Metali i Kompozytw, ul. Krasiskiego 8, 40-019 Katowice, Poland
e-mail: * jerzy.myalski@polsl.pl
Otrzymano (Received) 23.02.2007

WPYW STOPNIA ROZDROBNIENIA RECYKLATU POLIESTROWO-SZKLANEGO

NA WACIWOCI POCZENIA KLEJOWEGO
Celem bada bya ocena wpywu stopnia rozdrobnienia recyklatu poliestrowo-szklanego na waciwoci mechaniczne
zcza klejowego. W badaniach jako napeniacz masy klejowej wykorzystano dwa recyklaty rnice si wielkoci czstek.
W celu okrelenia wpywu wielkoci czstek na waciwoci zcza klejowego wykonano badania stereologiczne recyklatw.
Pozwoliy one na wyszczeglnienie waciwoci stereologicznych charakteryzujcych stosowane recyklaty. Wykonano masy
klejowe z dodatkiem recyklatw (REC I lub REC II) w iloci 1050% wag. co 5% wag. Baz kleju bya ywica poliestrowa.
Wyznaczono wartoci wytrzymaoci na cinanie, oddzieranie oraz zginanie pocze klejowych z wykorzystaniem mas kle-
jowych zawierajcych recyklat i porwnano z analogicznymi wartociami wyznaczonymi dla ywicy poliestrowej bez dodat-
ku recyklatu. Przeprowadzone badania wykazay, e wykorzystanie rozdrobnionych odpadw jako napeniacza kleju poli-
estrowego prowadzi do poprawienia waciwoci mechanicznych zcza. Wytrzymao na cinanie nie ulega obnieniu przy
zawartoci recyklatu do 30% wag. REC I, a w przypadku REC II do 15% wag. Po przekroczeniu tych udziaw nastpi sko-
kowy spadek wytrzymaoci na cinanie. Wytrzymao na oddzieranie wzrosa po dodaniu zarwno REC I, jak i REC II co
najmniej dwukrotnie, podobnie jak maksymalna sia potrzebna do zainicjowania pknicia w trakcie oddzierania zcza kle-
jowego. Wysze wartoci wytrzymaoci na oddzieranie zarejestrowano dla REC II, ktry charakteryzowa si wysz za-
wartoci frakcji wknistej. Wytrzymao na zginanie pocze klejowych rwnie ulega podwyszeniu wskutek dodania
recyklatu. Dominujcy mechanizm zniszczenia to zniszczenie adhezyjne na granicy rozdziau klej/laminat. Mona byo zaob-
serwowa rwnie odrywanie ywicy z powierzchni laminatu. Recyklaty poliestrowo-szklane mona stosowa jako nape-
niacz klejw do zawartoci 30% wag., wpywajc korzystnie na waciwoci mechaniczne poczenia klejowego.
Sowa kluczowe: recykling materiaowy, poczenie klejowe, recyklat poliestrowo-szklany, stereologia

INFLUENCE OF DEGREE OF FINENESS OF POLYESTER-GLASS FIBER RECYCLATE

ON ADHESIVE BONDING PROPERTIES
The purpose of this project was to estimate the influence of degree of fineness of polyester-glass fiber recyclate on me-
chanical properties of adhesive joints. Two recyclates vary in size of particles were used as a filler of adhesive. In order to de-
termine the influence of particle size of recyclate stereological tests were made. Adhesives with addition of 10 50% wt. of
recyclates were made. Basic component of adhesive was polyester resin. The mechanical properties of adhesive bonding using
recyclate as a filler have been presented. The values of shear strength, peel strength and flexural strength of adhesive joints
were evaluated and compared with analogical properties appointed for adhesive without recyclate. The results of the investi-
gations have shown that using composite wastes as a filler of polyester adhesive leads to improvement of mechanical proper-
ties of joint. Shear strength do not decrease up to 30% of mass fraction of REC I and 15% of REC II. For higher fraction
sudden decrease of shear strength can be observed, which is probably connected with viscosity changing. The peel test has
shown that addition of recyclates result in increase of peel strength and max force needed for crack initiation. Higher values
of peel strength were registered for adhesives with addition of REC II. Flexural strength of adhesive joints containing recy-
clates was also higher in comparison to resin without studied filler. Main type of failure was adhesive failure, rupture of the
adhesively bonded joint, such that the separation appears to be at the adhesive-laminate interface. It can be also observed
failure occurring within the FRP adherend, near the surface, characterized by a thin layer of the FRP resin matrix visible on
the adhesive. Polyester glass-fibre recyclates can be used as a filler of adhesives in amount up to 30%, results in favourable
mechanical properties of adhesive joint.
Keywords: material recycling, polymer composites, adhesive bonding, polyester-glass fiber recyclate

WPROWADZENIE
Wkniste kompozyty polimerowe s materiaami znaj- je si, e coroczny wzrost iloci kompozytw w zasto-
dujcymi coraz nowsze zastosowanie w rnych ga- sowaniach przemysowych wynosi ok. 6% [1]. Jednak
ziach przemysu, jak lotnictwo czy motoryzacja. Szacu- coraz wikszy wzrost udziau FRP (Fiber Reinforced
 Wpyw stopnia rozdrobnienia recyklatu poliestrowo-szklanego na waciwoci poczenia klejowego
Polymers) na rynku materiaw konstrukcyjnych wie
si nieodcznie z coraz wiksz iloci powstajcych
odpadw, zarwno poprodukcyjnych, jak i pouytkowych.
Coraz czstszym rozwizaniem staje si ponowne wy-
korzystanie odpadw kompozytowych o osnowie duro-
plastycznej, czyli tzw. recykling materiaowy, ktrego
gwnym celem jest przetwarzanie materiau odpado-
wego w produkt o wartoci uytkowej [2-4]. Odpady
takie po rozdrobnieniu dodaje si do nowych kompozy-
cji termoplastycznych lub duroplastycznych, zastpujc
cz napeniaczy proszkowych lub wknistych. Prace
dotyczce recyklingu materiaw kompozytowych jako
jedn z moliwoci wskazuj rwnie wykorzystanie
rozdrobnionych odpadw jako napeniacz klejw. Nie-
stety nie ma jak dotd w literaturze szczegowych
informacji na temat moliwoci wykorzystania recyk-
latw kompozytowych jako napeniacza kleju do cze-
nia elementw laminatowych.
Klejenie elementw wykonanych z kompozytw po-
limerowych moe stanowi powany problem produ-
centw wytwarzajcych konstrukcje laminatowe, dla
ktrych jedynie ten sposb czenia jest moliwy. Zy
dobr kleju oraz dodatkw lub niewaciwie przepro-
wadzony proces klejenia moe powodowa przedw-
czesne zniszczenie konstrukcji [5-8]. Jednym z moli-
wych rozwiza podwyszajcych waciwoci samego
kleju oraz waciwoci mechanicznych poczenia kle-
jowego jest dodawanie napeniaczy [9], w tym m.in.
krtkich wkien szklanych. Alternatyw takiego na-
peniacza mog by rozdrobnione odpady kompozyto-
we, co moe stanowi rwnie sposb utylizacji kom-
pozytw FRP. Zalet zastosowania jako napeniacza
rozdrobnionych odpadw jest niewtpliwie rwnie
uatwienie recyklingu kocowego wyrobu, gdy nie
a)
b)
Rys. 1. Recyklat poliestrowo-szklany: a) REC I, b) REC II
Fig. 1. Polyester-glass fiber recyclate: a) REC I, b) REC II
201
zmienia si skad materiau tworzcego dany element
konstrukcyjny, oraz poprawa waciwoci mechanicz-
nych i fizycznych kleju, np. tiksotropowych.
Celem przeprowadzonych w pracy bada bya ocena
moliwoci wykorzystania recyklatu poliestrowo-szkla-
nego jako napeniacza kleju poliestrowego sucego do
czenia laminatw. Ocenie podlega wpyw zawartoci
recyklatu i stopnia jego rozdrobnienia na waciwoci
poczenia klejowego oraz jakoci masy klejowej.
MATERIA DO BADA
Jako baza do wykonania kleju posuya ywica po-
liestrowa Estromal 14LM-01. Napeniaczem byy roz-
drobnione kompozytowe odpady produkcyjne. Osnow
w tych odpadach bya ywica poliestrowa, a zbrojeniem
mata lub tkanina z wkna szklanego. Uzyskano dwa
recyklaty poliestrowo-szklane rnice si wielkoci
czstek. Rozdrabniajc odpady, uyto do separacji sita
o wielkoci oczek 0,5 mm (REC I) lub 2 mm (REC II).
Analiza organoleptyczna wykazaa, e niezalenie od
wielkoci czstek recyklat skada si z czstek ywicy,
wkien lub aglomeratw wkien (rys. 1).
Do oceny jakoci uytych jako napeniacze kleju re-
cyklatw wykorzystano badania stereologiczne. Gw-
ne wielkoci rnicujce rozdrobnione odpady to
wyduenie, wskanik ksztatu, udzia frakcji, pole.
Recyklaty w zalenoci od wielkoci sita separujcego
rni si iloci ywicy (cz proszkowa) i czstek
kompozytu (cz wknista). W zwizku z tym wszyst-
kie wielkoci zostay zmierzone dla frakcji wknistej
oraz proszkowej wchodzcej w skad recyklatw. Wy-
niki przedstawia tabela 1.
Kompozyty 7: 4 (2007) All rights reserved
202 M. Rutecka, J. Myalski, M. Kozio

TABELA 1. Wyniki bada stereologicznych ny by klej o odpowiednim skadzie rnicym si za-

TABLE 1. Results of stereological researches wartoci oraz rodzajem recyklatu.
Cz wknista Cz proszkowa
a) P b)
Udzia pow., %

Udzia pow., %
Wsk. ksztatu

Wsk. ksztatu
Wyduenie

Wyduenie
Pole, mm2

Pole, mm2
Cz sklejona

REC I 43 0,259 31 0,19 57 0,71 7 0,25

REC II 52 0,33 23 0,82 48 0,71 9,9 1,02

P
REC I skada si w 43% z frakcji wknistej, pod-
czas gdy REC II charakteryzowa si o 10% wyszym
Rys. 2. Prbki pocze klejowych wykorzystane do bada wytrzymao-
udziaem teje frakcji. Czstki frakcji wknistej REC I ci na: a) oddzieranie, b) cinanie i zginanie
miay ksztat bardziej wyduony oraz 4-krotnie mniej- Fig. 2. Specimens of adhesive joint used for: a) peel, b) shear and
sze pole w porwnaniu do czstek REC II. Z kolei flexural tests
czstki frakcji proszkowej, zarwno REC I, jak i REC
II, w skad ktrej wchodziy czstki ywicy bd elko- W trakcie prby oddzierania rejestrowano zmian
tu, miay ksztat zbliony do kuli (wskanik ksztatu siy i odksztacenia towarzyszcemu procesowi oddzie-
rwny 0,7), co wie si ze znacznie mniejszym wydu- rania. Przykadowy wykres dla prbek z dodatkiem
eniem. Rwnie w przypadku tej frakcji pole czstek 40% recyklatu przedstawia rysunek 3. Na podstawie
byo 4-krotnie mniejsze dla REC I ni dla REC II. uzyskanych wynikw bada wyznaczono warto mak-
W zwizku z uzyskanymi parametrami czstki frakcji symalnej siy potrzebnej do zainicjowania pknicia
proszkowej mona traktowa jako napeniacz, nie- oraz warto redniej siy potrzebnej do jego rozwoju.
wpywajcy w sposb znaczcy na wzrost wytrzymao- Jako e wikszo prbek zczy klejowych ulegaa
ci kompozytu. Natomiast elementem dajcym efekt zniszczeniu przy odksztaceniu 3540 mm, do oblicze-
umocnienia moe by frakcja wknista obecna w recy- nia wytrzymaoci na oddzieranie wyznaczono redni
klatach, w ktrej znajdoway si wkna szklane.
si z zakresu odksztacenia 1035 mm.
Masa klejowa wykonana zostaa metod mechanicz-
nego mieszania wszystkich skadnikw: ywicy poli-
0,35
estrowej Estromal oraz recyklatu (REC I lub REC II) 0%
w stosunku: 100 cz. wag. ywicy - 1050 cz. wag. 0,3 40% REC I
40% REC II
recyklatu co 5 cz. wag. Elementami czonymi byy 0,25
sia oddzierajca,kN

6-warstwowe laminaty o osnowie ywicy poliestrowej

0,2
i zbrojeniu z tkaniny szklanej o gramaturze 350 g/m2.
0,15
Laminaty wykonano za pomoc laminowania kontak-
towego i po utwardzeniu wykonano z nich ksztatki do 0,1

zcza klejowego. 0,05

0
0 5 10 15 20 25 30 35
OCENA WACIWOCI POCZE KLEJOWYCH odksztaecenie, mm

Rys. 3. Przykadowy wykres rejestrowany podczas oddzierania

W celu okrelenia wpywu recyklatu na waciwoci
Fig. 3. Example curve force-strain registered during peel test
zcza klejowego wykonano badania wytrzymaoci na
cinanie (PN-EN 1465), zginanie (PN-ISO 15108)
i oddzieranie pocze klejowych.
WYNIKI BADA I ICH ANALIZA
Do bada wytrzymaoci na cinanie i zginanie po-
cze klejowych prbki miay wymiary (25x100 mm), Jednym z podstawowych bada oceny wytrzyma-
dugo zakadki wynosia 20 i 12,5 mm odpowiednio oci poczenia klejowego jest wytrzymao na cina-
dla prby cinania i zginania (rys. 2b). Do przeprowa- nie, ktrej wyniki przedstawiono na rysunku 4. Wyniki
dzenia badania wytrzymaoci na oddzieranie uyto bada wskazuj, e wysz wytrzymaoci na cinanie
prbek laminatw w ksztacie ktownikw poczonych charakteryzuj si masy klejowe z dodatkiem recyklatu
na dugoci 150 mm i szerokoci 25 mm (rys. 2a). Przed o drobniejszych czstkach, REC I. Na uwag zasuguje
sklejeniem powierzchnie klejone byy schropowacone fakt, e wytrzymao pozostaje na podobnym pozio-
papierem ciernym 120 oraz odtuszczone acetonem mie do pewnego udziau, po przekroczeniu ktrego
w celu usunicia wszelkich zanieczyszcze na po- nastpuje nagy, skokowy spadek wytrzymaoci. Po
wierzchni. Na tak przygotowane powierzchnie nakada- obnieniu wytrzymaoci ponownie utrzymuje si ona

Kompozyty 7: 4 (2007) All rights reserved

 Wpyw stopnia rozdrobnienia recyklatu poliestrowo-szklanego na waciwoci poczenia klejowego
na staym poziomie. Dla REC I spadek wytrzymaoci
na cinanie zarejestrowano po przekroczeniu 30% wag.
recyklatu, podczas gdy dla REC II spadek ten odnoto-
wano ju przy 20% wag. dodatku. Dalsze obnienie
wytrzymaoci mona byo zauway dla REC II przy
35% wag.
6 tkaniny, z ktrej wykonano elementy czone (rys. 5,
REC I
Wytrzymao na cinanie, MPa
5
4 wych, taki mechanizm jest precyzyjnie zdefiniowany
3
2 osnowy z wknami zbrojcymi czonych elementw
1
0
0 10 15 20 25 30 35 40
zawarto recyklatu, %
Rys. 4. Zaleno wytrzymaoci na cinanie od zawartoci i wielkoci
recyklatu
Fig. 4. Influence of recyclate content on shear strength of adhesive
bonding
Przeprowadzono rwnie badania technologiczne,
na podstawie ktrych dokonano oceny jakociowej
zmiany rozpywania masy klejowej wraz ze wzrostem
zawartoci recyklatw. Na podstawie obserwacji mona
stwierdzi wyran zmian lepkoci mas klejowych po
dodaniu recyklatw. Wzrost lepkoci kleju jest korzyst-
ny, gdy ograniczone jest wypywanie kleju spomidzy
czonych powierzchni w trakcie aplikacji. Dla REC I
wyran zmian sposobu rozpywania masy klejowej
mona byo zaobserwowa dla 35% wag. W przypadku
REC II zmiana lepkoci nastpia po przekroczeniu
15% wag. W obu przypadkach zmiana ta nastpia dla
udziaw, przy ktrych zarejestrowano znaczcy spadek
wytrzymaoci na cinanie. Potwierdza si to, e nie
tylko waciwoci kleju, ale rwnie jego lepko moe
przyczynia si do obnienia waciwoci zcza.
Na waciwoci zcza wpywa rwnie geometria
czstek recyklatu. Wysza zawarto w REC II frakcji
wknistej oznacza wiksz powierzchni czstek, a co
za tym idzie trudnoci w dokadnym zwileniu recykla-
tu. Dodanie coraz wikszej iloci recyklatu powoduje
obnienie zawartoci ywicy w masie klejowej, ktra
ma za zadanie, oprcz dokadnego zwilenia recyklatu,
przede wszystkim zwily czone powierzchnie. Ni-
sze wartoci wytrzymaoci na cinanie dla REC II
mog mie rwnie zwizek ze wzrostem gruboci
spoiny w porwnaniu do REC I o drobnych czstkach.
Wedug [10], wartoci wytrzymaoci malej wraz ze
wzrostem gruboci spoiny.
Zniszczenie pocze klejowych wg PN-EN-
-ISO10365 klasyfikowane jest jako zniszczenie adhe-
zyjne typu AF na granicy rozdziau klej/laminat.
W przypadku pocze, w ktrych zarejestrowano naj-
203
wysz wytrzymao na cinanie: dla REC I do udziau
30% oraz dla REC II do 15% zawartoci recyklatu,
masa klejowa, odrywajc si od powierzchni lamina-
tw, pkaa, pozostajc na obu powierzchniach czo-
nych (rys. 5, pkt 2). Ponadto mona byo zaobserwowa
odrywanie ywicy (osnowa laminatu) z powierzchni
laminatu, o czym wiadcz odsonite wkna szklane
REC II
pkt 1). Wedug ASTM D5573, dotyczcej sposobw
zniszczenia zcz klejowych kompozytw polimero-
jako LFTF (Light Fiber Tear Failure). Oznacza on
zniszczenie materiau czonego w miejscach kontaktu
kompozytowych. Przy wyszych zawartociach recykla-
tu (powyej 30% REC I i 15% REC II) w masie klejo-
wej po zniszczeniu poczenia masa klejowa nie pkaa
45 50 i pozostawaa tylko na jednej powierzchni laminatu.
Nastpowao zatem typowe zniszczenie adhezyjne na
granicy klej/laminat, a wic typu AF.
1

15%wag.
REC. I

15%wag.
REC. II
2
Rys. 5. Prbki po prbie cinania. Zniszczenie adhezyjne na granicy
rozdziau klej/laminat.
Fig. 5. Specimens after shear test. Separation at the adhesive-adherent
interface
W przeciwiestwie do bada wytrzymaoci na ci-
nanie, w ktrych stwierdzono niewielk zmian si
cinajcych wraz ze wzrostem zawartoci recyklatw
w masie klejowej, badania wytrzymaoci zcza na
podstawie prby oddzierania wykazay, e dodanie
recyklatu powoduje wyrany wzrost siy potrzebnej do
inicjacji pknicia, a tym samym wytrzymaoci na
oddzieranie dla wszystkich zastosowanych udziaw
napeniacza (rys. 6). Wysz wartoci wytrzymaoci
na oddzieranie charakteryzoway si kleje z dodatkiem
REC II (rys. 6a). Ksztat czstek recyklatu zawieraj-
cych wkna lub aglomeraty kompozytu o stosunku l/d
ok. 30 przyczynia si do wzrostu waciwoci wytrzy-
maociowych kleju i zcza. Wkniste czstki i drobne
wkna zawarte w recyklacie stanowi komponent
umacniajcy w podobny sposb jak krtkie wkna
szklane. Powoduje to rwnie zwikszenie moduu
sprystoci i sztywnoci kleju oraz spadek odksztace-
nia kleju. REC II charakteryzowa si w porwnaniu do
Kompozyty 7: 4 (2007) All rights reserved
204 M. Rutecka, J. Myalski, M. Kozio

REC I wikszymi wymiarami czstek oraz wysz
o 10% zawartoci frakcji wknistej, ktra zwikszya
wytrzymao masy klejowej. Podobna sytuacja wyst-
puje w przypadku maksymalnej siy potrzebnej do za-
pocztkowania zniszczenia zcza klejowego (rys. 6b).
Udziay recyklatu zapewniajce najwysz wytrzyma-
o na oddzieranie wynosz 30% dla REC I i 35% dla
REC II. W stosunku do wytrzymaoci kleju niezawie-
rajcego recyklatu nastpi wzrost 34-krotny.
a)
2,5
REC I
Wytrzymao na oddzieranie, N/mm
rodzaj zniszczenia zaobserwowano dla prbek z dodat-
kiem REC I. W przypadku REC II pkanie kleju nast-
powao jedynie dla laminatw, w ktrych zarejestro-
wano du si oddzierajc, udzia recyklatu wynosi
1530%. Przy pozostaych udziaach rozdrobnionych
odpadw nastpowao typowe zniszczenie adhezyjne -
klej pozostawa na jednej z powierzchni laminatw.
Ponadto dla REC II zaobserwowano odrywanie ywicy
z powierzchni laminatu. Tym samym na jednej z po-
wierzchni wida odsonite wkna szklane tkaniny
(rys. 7b, pkt 2).
REC II
a) b)

2,0

1,5

1,0 2
1
0,5 Rys. 7. Pkanie kleju (a) oraz zniszczenie powierzchni laminatu (b)
w trakcie prby oddzierania pocze klejowych
0,0 Fig. 7. Adhesive cracking (a) and failure of laminates surface (b)
0 10 15 20 25 30 35 40 45 50 during peel test of adhesive bonding
udzia recyklatu, %

b) Oceny wpywu recyklatw na waciwoci zcza

350
dokonano rwnie poprzez zginanie zcza klejowego.
REC I REC II Wykres rejestrowany w trakcie zginania pocze kle-
300
jowych jest ksztatem zbliony do wykresw uzyska-
Max sia oddzierajca, N

250 nych podczas oddzierania. Wyniki bada przedstawio-

200
no na rysunku 8. Badania wytrzymaoci na zginanie
pocze pozwoliy rwnie na ocen zdolnoci do
150
odksztacenia masy klejowej.
100

1,4
50 REC I REC II
W ytrzymao na zginanie pocze

0 1,2
0 10 15 20 25 30 35 40 45 50
Zawarto recyklatu, % 1,0

Rys. 6. Wpyw zawartoci recyklatu na: a) wytrzymao na oddzieranie,

klejowych

0,8
MPa

b) maksymaln si podczas oddzierania

Fig. 6. Influence of recyclate content on: a) peel strength, b) max force 0,6
during peel test
0,4

Jak wspomniano wyej, dodanie recyklatu powoduje 0,2

polepszenie waciwoci tiksotropowych kleju, ktre

0,0
w przypadku aplikacji kleju s bardzo istotne. Zastoso- 0 10 15 20 25 30 35 40 45 50
wanie napeniacza recyklatowego ogranicza procesy Zawarto recyklatu, %

wypywania kleju z obszaru zcza, przyczynia si rw- Rys. 8. Wpyw udziau recyklatu na wytrzymao na zginanie pocze
nie do obnienia skurczu kleju podczas utwardzania, klejowych
zapewniajc lepsze wypenienie pomidzy czonymi Fig. 8. Influence of recyclate content on flexural strength of adhesive
bonding
elementami i eliminujc geometryczne bdy ksztatu.
Zniszczenie w obu przypadkach, zarwno recyklatu
drobnego (REC I), jak i recyklatu o wikszych czst- Rwnie w tym przypadku dodanie recyklatw do
kach (REC II) wystpowao na granicy rozdziau masy klejowej spowodowao podwyszenie wytrzyma-
klej/laminat (AF). Mona byo zauway pkanie kleju, oci zcza klejowego. Podobnie jak w badaniach wy-
w zwizku z tym cz kleju pozostaa na obu po- trzymaoci na cinanie, recyklat drobniejszy w wik-
wierzchniach czonych laminatw (rys. 7a, pkt 1). Ten szym stopniu zmieni Rg ni recyklat o wikszych

Kompozyty 7: 4 (2007) All rights reserved

 Wpyw stopnia rozdrobnienia recyklatu poliestrowo-szklanego na waciwoci poczenia klejowego
czstkach. Jest to prawdopodobnie zwizane z tym, e
REC II, pomimo i zawiera wiksz ilo frakcji wk-
nistej, powoduje zmniejszenie zdolnoci do odksztace
kleju. Konsekwencj tego jest odrywanie kleju od elmen-
tw czonych i niszczenie masy klejowej. Analizujc
wykres na rysunku 8, wida, e wytrzymao na zgina-
nie zaley zarwno od zawartoci, jak i udziau recyk-
latu.
WNIOSKI
1. Waciwoci kleju zale od udziau i wielkoci
wprowadzonego recyklatu.
2. Na podstawie bada stereologicznych mona w spo-
sb jakociowy oceni wpyw postaci i wielkoci
recyklatu na waciwoci mechaniczne kleju i me-
chanizm zniszczenia pocze.
3. W kleju mona wykorzysta do 2030% recyklatu
w zalenoci od stopnia rozdrobnienia. Taka zawar-
to powoduje znaczny wzrost wytrzymaoci na
oddzieranie. Korzystnie rwnie wpywa na waci-
woci technologiczne masy klejowej.
4. Mniejsza wielko czstek recyklatu (recyklat drob-
ny REC I) zapewnia zwikszenie wytrzymaoci na
cinanie i zginanie poczenia klejowego. Wystpuje
205
skokowy spadek wytrzymaoci na cinanie uzale-
niony od zawartoci rozdrobnionych odpadw,
a wic od lepkoci masy klejowej. Spadek ten nast-
puje przy zawartoci 35% wag. dla REC I i 20%
wag. dla REC II.
5. Recyklat poliestrowo-szklany mona wykorzysta
jako napeniacz kleju w iloci do 30% wag. RECI
lub REC II, wpywajc korzystnie na waciwoci
mechaniczne poczenia oraz waciwoci technolo-
giczne masy klejowej.
LITERATURA
[1] Peka J., Kowalska E., Polimery 2001, 3, 201.
[2] Pickering S.J., Composites part A 37, 2006, 1206-1215.
[3] Bdzki A.K., Recykling materiaw polimerowych, WNT,
Warszawa 1997.
[4] REINFORCED plastics 1998, May, 40-45.
[5] REINFORCED plastics 1999, June, 29-32.
[6] REINFORCED plastics 2001, February, 22-26.
[7] REINFORCED plastics, BUYERS GUIDE 2001, 14-17.
[8] Balkova R., Holcnerova S., Cech V., International Journal
of Adhesion and Adhesives 2002, 22, 291-295.
[9] Cagle Ch.V., Kleje i klejenie, WNT, Warszawa 1977.
[10] Godzimirski J., Wytrzymao dorana konstrukcyjnych
pocze klejowych, WNT, Warszawa 2002.
Kompozyty 7: 4 (2007) All rights reserved