Seminarski Rad2

BANKARSKO POSLOVANJE
AKTIVNO-PASIVNI POSLOVI SA STANOVNITVOM

SEMINARSKI RAD
Predmet: Raunovodstvo banaka i osiguravajuih drutava
SADRAJ
UVOD.........................................................................................................................................3
1.AKTIVNI BANKARSKI POSLOVI SA STANOVNITVOM..............................................4
1.1.Davanje kredita.................................................................................................................4
1.1.1.Dati dugoroni krediti.................................................................................................5
1.1.2.Dati kratkoroni krediti..............................................................................................6
1.2.Kontokorentni krediti........................................................................................................7
1.3.Eskontni krediti.................................................................................................................8
1.4.Potroaki krediti...............................................................................................................8
1.5.Lombardni krediti............................................................................................................12
1.6.Hipotekarni krediti..........................................................................................................15
1.7.Krediti po tekuim raunima graana- kreditnim karticama..........................................16
2.PASIVNI BANKARSKI POSLOVI......................................................................................17
2.1.Depoziti...........................................................................................................................18
2.1.1.Karakteristike novanih i nenovanih depozita........................................................19
2.1.2.Depoziti po vienju..................................................................................................20
2.1.3.Transakcioni depoziti................................................................................................21
2.1.4.Oroeni depoziti po vienju.....................................................................................22
2.1.5.Prikupljanje oroenih i ogranienih depozita...........................................................23
2.1.6.tedni rauni po vienju...........................................................................................25
2.1.6.1.Namjenska i premijska tednja..........................................................................28
2.1.6.2.Rentna tednja....................................................................................................28
2.1.6.3.Zlatni tedni raun..............................................................................................29
2.1.6.4.Model tednje za penzije, osiguranje ivota, trokove sahrane.........................30
2.1.6.5.Ulozi na tednju.................................................................................................30
3.ZASTUPLJENOST PASIVNIH BANKARSKIH POSLOVA U BIH...................................33
ZAKLJUAK...........................................................................................................................35
LITERATURA..........................................................................................................................36
UVOD
U ovom seminarskom radu emo obraditi temu Aktivni i pasivni bankarski poslovi sa
stanovnitvom. Meutim prvo da obratimo panju openito na aktivne i pasivne bankarske
poslove. Pasivni bankarski poslovi su oni poslovi u kojima se banka pojavljuje kao
2
dunik.Ovi poslovi predstavljaju poslove mobilizacije tj. prikupljanja novanih sredstava. U
te poslove ubrajamo:
- Emisiju i povlaenje dionica;

- Emisija dunikih vrijednosnih papira (obveznice, mjenice, blagajniki zapisi);
- Primljeni krediti;
- Depoziti (po vienju, tedni, oroeni).
U pasivne bankarske poslove sa stanovnitvom ubrajamo samo zadnju grupu u gore

navedenim poslovima tj. depoziti.
Aktivni bankarski poslovi predstavljaju one poslove u kojima se banka pojavljuje kao
povjerilac. U te poslove ubrajamo:
- Dugorona ulaganja (udjeli u kapitalu, dugorona ulaganja u dunike vrijednoste

papire);
- Kratkorona ulaganja (pojedinana procjena, ulaganja u mjenice, ulaganja u
blagajnike zapise);
- Davanje kredita (kratkoroni, dugoroni, potroaki, lombardni, hipotekarni itd...).
U pasivne bankarske poslove sa stanovnitvom ubrajamo samo davanje kredita.
U daljem radu emo obraditi svaku vrstu depozita i kredita pojedinano.
1.AKTIVNI BANKARSKI POSLOVI SA STANOVNITVOM
Aktivni bankarski poslovi obuhvataju poslove u kojima se banka javlja kao povjerilac u irem
smislu. To su :
- Udjeli u kapitalu drugih pravnih lica;

3
- Duniki papiri od vrijednosti;
- Depoziti kod drugih banaka;
- Dati krediti.
Na aktivne bankarske poslove sa stanovnitvom odnose se krediti.1
1.1.Davanje kredita
Glavna funkcija banke je, pored primanja depozita, davanje kredita. Krediti se mogu
klasificirati sa vie stanovnitva od kojih su najvanija slijedea tri:
- Rok vraanja: dugoroni i kratkoroni;

- Obezbjeenje: lini (kod kojih dunik jami cijelo svojom imovinom) i realni ( kod
kojih dunik jami nekom stvari da e izmiriti obavezu;
- Namjena: privredni ( koji se koriste za ulaganja u stalna i tekua sredstva privrednih
drutava) i potroaki ( koji se daje graanima za kupovinu potronih dobara).
Svaki kredit, dugoroni i kratkoroni moe biti lino obezbijeen tj. obezbijeen ukupnom
imovinom dunika, koja nije zaloena, na koju pravo namirenja imaju svi povjerioci osim
onih koji su namireni iz zaloga. Svaki kredit je realno obezbjeen ako je za njegovo pokrie
dat zalog iz koga se prioritetno namiruje zaloni povjerilac. Primljene zaloge povjerilac
evidentira vanbilansno ovako:2
Vrijednosti primljene kao zalog Ostavljai zaloga
(2)vraanje zaloga
(1)primljene stvari ili dokumenta u zalogu
Prvim stavom evidentira se prijem stvari ili isprave po vrijednosti iskazanoj u papiru ili druge
stvari. Drugim stavom knjii se vraanje zaloga.3
1.1.1.Dati dugoroni krediti
Dugorone kredite vodimo na tri rauna, zavisno o tome da li je kredit u otplati ili je dospio za
vraanje. ema evidencije kredita na tim raunima izgleda ovako:
1 Prof.dr Mehmed Jahi, Knjigovodstvo, Fojnica, 2014, tamparija Fojnica, str.58
4
Dugoroni kredit Dugoroni kredit
Novac u koritenju u otplati Dospjeli anuitet
(5) (1)(3) (4) otplata (4) anuitet (5)
(2)
Aktivne kamate
(4)
Kamate iz anuiteta
Objanjenje:
1.operacija- predstavlja koritenje kredita to se knjii u korist novanih sredstava, na teret

kredita u koritenju. Ovo knjienje se ponavlja onoliko puta koliko ima isplata;
2.operacija- predstavlja knjienje kamate na kredit u koritenju. Ono se obavlja na kraju

ugovorenih perioda , a kamata se pripisuje glavnom dugu. Banka i korisnik mogu ugovoriti da
se kamata plaa, pa se u tom sluaju tereti raun potraivanja po osnovu kamata;
3.operacija- znai da je kredit iskoriten pa poinje da tee rok otplate zbog ega se prenosi
na konto kredita u otplati;
4.operacija- predstavlja dospijee anuiteta. To se knjii pod onim datumima kada po ugovoru
dospijeva anuitet na plaanje;
5.operacija- predstavlja naplatu anuiteta.4
Primjer.
Privredno drutvi X dobilo je od banke kredit od 30.000,00 KM za nabavku maine. Kredit je

odmah iskoriten. Godinji anuitet iznosi 7.914,00 KM. Rok otplate je 5 godina uz kamatnu
stopu od 10%. Banka razgraniava kamatu polugodinje. Knjiiti dospijee i naplatu prvog
anuiteta.
Svi anuiteti u ovom primjeru su jednaki, a otplate razliite. Moglo je biti ugovoreno da su
otplate jednake, a anuiteti razliiti.5
Anuitet = 7.914,00
-10% kamata = 3.000,00
5
Otplata = 4.914,00
Anuitet smo utvrdili na osnovu V tablice

5
A= 30.000 X V 10 = 30.000 X 0,263747=7.914,00
R/B OPIS DUGUJE POTRAUJE

r
1 Dugoroni krediti u otplati 30.000,00
iro-raun 30.000,00
(Isplata na osnovu odobrenog kredita)
2 Obraunati nenaplaeni prihodi 1.500,00
Aktivne kamate 1.500,00
(Kamata iz anuiteta za 1 polugodite)
3 Obraunati nenaplaeni prihodi 1.500,00
Aktivna kamata 1.500,00
(Kamata iz anuiteta za 2 polugodite)
4 Dospjela obaveza po dugoronim 7.914,00
kreditima
Obraunati nenaplaeni prihodi 3.000,00
Krediti u otplati 4.914,00
(dospjeli 1 anuitet)
5 iro-raun 7.914,00
Dospjele obaveze 7.914,00
(Naplata prvog anuiteta)
1.1.2.Dati kratkoroni krediti
Zavisno od naina evidentiranja kredita i naina obezbjeenja ovi krediti, kada je korisnik
privredno drutvo, mogu biti:
- Obini;
- Iskoriteni dio okvirnog kredita;
- Kontokorentni krediti;
- Eskontni krediti.
Pored ovih postoje i drugi oblici kredita koji vie upuuju na nain obezbjeenja, a ne na
tehniku knjienja. To su krediti po osnovu prodaje potraivanja gdje spada i eskontni kredit.
6
Obini krediti- banka stavlja u korist iro ili tekueg rauna dunika, a na teret njegovog
rauna kredita.
iro-raun drutva Kratkoroni kredit drutva
(3) (1) (3)

(4)
(3)
Aktivne kamate Potraivanja po osnovu kamata
(2)(4)
(4)
1.operacija- je knjienje putanja kredita u teaj. Predpostavljamo da je drutvo korisnik koji

ima iro-raun u banci koja mu je odobrila kredit. Ako ima iro-raun u drugoj banci, banka
kreditor e izdati nalog za odobrenje toj banci. Drutvo je dobilo na svoj iro-raun iznos
kredita i s njim moe odmah da raspolae, a na raunu kredita ostaje suma kredita koju
drutvo duguje i na koju plaa kamatu bez obzira koliko je od kredita iskoristio;6
2.operacija- odnosi se na knjienje kamata tromjeseno, polugodinje ili u momentu vraanja

kredita;
3 i 4. Operacija- predstavlja vraanje glavnice duga i plaanje kamata.
1.2.Kontokorentni krediti
Vrlo blizak prethodnom modelu kredita je model kontokorentnog kredita ili kredita po
tekuem raunu. On se sastoji u tome to banka dozvoljava da iro-raun komitenta postane
za izvjesno vrijeme aktivan tj.sa dugovnim saldom iro-raun se pretvara u kontokorentni
raun iji saldo prelazi iz potranog u dugovni i obratno, zavisno o visini priliva i odliva.
Dugovni saldo (za banku) ne moe prei kreditni limit. Kamata se obraunava po dvojnoj
kamatnoj stopi. Na dugovna salda primjenjuje se stopa na kredite, a na potrana stopa na
depozite po vienju. Ako je na dan bilansa na kontokorentu dugovni saldo, iskazuje se u
aktivi, a ako je potrani iskazuje se u pasivi.7
7
Kontokrentni raun mogu da imaju i fizika lica. Na osnovu ugovora banka fizikom licu
otvara kontokorent na koji se slijevaju sva njegova primanja i sa kojeg on ne samo da podie
gotovinu nego i vue ekove i platne naloge pomou kojih plaa kupovinu robe i usluga u
preduzeima. On je oblik tednje ali nije tedni raun jer se preko tednog rauna ne mogu
vriti plaanja drugim pravnim licima. On je u poetku obini tekui raun koji se ugovorom
pretvara u kontokorent to znai da vlasnik rauna moe podii ili platiti vie od raspoloivog
salda nakon ega saldo prelazi u dugovni. Legalno, saldo moe prei u dugovni samo do
ugovorenog roka i kreditnog limita. Prekoraenje kreditnog limita i roka izaziva intervenciju
banke koja od dunika trai dodatno pokrie ili pootrava kreditne kriterijume.8
1.3.Eskontni krediti
O eskontnom kreditu govorimo kada banka odobri kredit privrednom drutvu na podlozi
mjenice koju je ono dobilo od svojih kupaca. Banka preuzima mjenice prije njihovog
dospijea, odbija kamatu od dana eskonta do dospijea kao i proviziju i isti iznos eskonta
isplauje u gotovu ili stavlja u raun korisniku. Ako banka vraa mjenicu korisniku kredita
nekoliko dana prije dospijea i naplauje od njega mjesenu sumu, mjenica je posluila samo
kao zalog. Korisnik kredita naplatie mjeninu sumu od akceptanta, ako ne nastupe neke
tekoe. Ukoliko sama banka naplauje dug od akceptanta, onda je rije o prodaji mjenice
banci.9
1.4.Potroaki krediti
Banke odobravaju potroake kredite stanovnitvu za kupovinu vrijednijih trajnijih potronih

dobara. U kriznim vremenima znatno je oteana mogunost njihove kupovine iz redovnih
primanja. Visina potroakog kredita zavisi od kamatne stope, roka otplate i gotovinskog
uea. Ona je utoliko vea to je nia kamatna stopa, dui rok otplate i manje gotovinsko
uee. U ovom sluaju se vodi liberalna politika potroakih kredita i suprotne su
karakteristika restriktivne odnosne politike. Potroaki krediti se veoma rijetko realizuju u
gotovini. Oni se uglavnom realizuju putem izdavanja bariranih ekova.
Primjer.
Po osnovu odobrenog potroakog kredita graanu nastale su slijedee poslovne promjene

kod banke koja ih je odobrila:
1. Odobren je na zahtjev graana , koji je kreditno sposoban, potroaki kredit i izdati su

po tom osnovu barirani ekovi u vrijednosti od 2.000 KM. Kredit je odobren na 3
mjeseca, sa godinjom kamatom od 9 %. Gotovinsko uee je 40%. Mjeseci se
raunaju po 30 dana.
8
2. Realizovani su i naplaeni barirani ekovi izdati po osnovu potroakog kredita u
iznosu od 2.000 KM
3. Uplaena je prva otplata potroakog kredita na iro-raunu u iznosu od 406 KM
Proknjiiti u dnevniku nastale date poslovne promjene po osnovu odobrenog potroakog

kredita.
One e se u dnevniku proknjiiti na slijedei nain:10
R/Br OPIS DUGUJE POTRAUJE

1 Potroaki krediti 2.000,00 -
Izdati barirani ekovi po - 2.000,00
potroakim kreditima
Gotovina 800,00 -
Potroaki krediti - 800,00
Potroaki krediti 18,00 -
Prihodi od kamate po - 18,00
potroakim kreditima
(za odobren potroaki kredit)
2 Izdati barirani ekovi po 2.000,00 -
potroakim kreditima
iro-raun - 2.000,00
(naplata bariranih ekova)
3 iro-raun 406,00 -
Potroaki krediti - 406,00
Obraun potroakog kredita izgleda ovako:
Potroaki kredit 2.000,00

Gotovinsko uee 40% 800,00
Neto potroaki kredit 1.200,00
Kamata 18,00
Bruto iznos duga po potroakom kreditu 1.218,00
Mjesena otplata bez kamate iznosi : 1.200 : 3=400KM.

Mjesena otplata sa kamatom iznosi 1.218 :3=406 KM. Znai, ona se sastoji iz glavnice od
400 KM i kamate 6 KM.
Kamata na odobreni kredit iznosi 720 : 40 = 18 KM
Divizor je izraunat na slijedei nain: 360 :9 = 40
10 Prof.Dr Radojko Luki, Bankarsko raunovodstvo, Centar za izdavaku delatnost Ekonomskog

fakulteta u Beogradu, 2007, Beograd, str.77
9
Kamatni list, u konkretnom sluaju, na osnovu koga se izraunava kamatni broj kao element
za izraunavanje kamate pomou kamatnih brojeva, izgleda ovako:11
Otplata Opis Iznos Dani Kamatni broj

I Neto iznos duga 1.200 30 360
Otplata I 400
II Ostatak duga 800 30 240
Otplata II 400
III Ostatak duga 400 30 120
Otplata II 400
Ostatak duga - 60 720
Banke daju fizikim licima kredite za kupovinu raznih dobara i usluga za line potrebe. To su
tzv.potroaki krediti, a daju ih preduzea u robi. Oni mogu biti kratkoroni i dugoroni.
Dunik predaje banci kao obezbjeenje bjanko mjenicu, koju je potpisao on i jamci. Pored
toga, banka moe da trai i tzv.administrativnu zabranu na plau kojom se pravno lice u
kojem je dunik zaposlen obavezuje da e od njegove plae obustavljati rate i uplaivati ih na
iro-raun banke-kreditora. Banka obino naplauje kamatu unaprijed za cijeli period
kreditiranja, a mogue je da naplauje i periodino unazad.
U pogledu kamate na potroake kredite postoje tri mogunosti:
1. Kamata se obraunava i plaa periodino, a rata mjeseno;

2. Kamata se obraunava unaprijed za cijeli otplatni period, dodaje iznosu kredita i
ukupan iznos dijeli sa brojem mjeseci da bi se dobila mjesena rata;
3. Kao pod 2 samo to se kamata odbija od iznosa kredita i korisniku isplauje tako
dobiveni iznos.12
Primjer.
Banka je N.N-u 08.01.2013 godine odobrila potroaki kredit na 10 mjeseci od 3.000,00 KM i

po odbitku kamate po 12% godinje isplatila mu odgovarajui iznos. Dunik je uredno
uplaivao mjesene rate poevi od 01.02.2013 i izmirio cijelu obavezu.
Najprije treba utvrditi koliko iznosi kamata. Ako pretvorimo godinju stopu u mjesenu, dobit
emo 1%. Ovu stopu primjenjujemo svakog mjeseca na ostatak duga.

10
Kamata za 1 mjesec 1% od 3.000,00 30,00 KM
Kamata za 2 mjesec 1% od 3.000,00-300,00=2.700,00 27,00 KM
Kamata za 3 mjesec 1% od 3.000,00-600,00=2.400,00 24,00 KM
Primjeujemo da se kamata smanjuje svakog mjeseca za 3,00 KM tj za 1% na ratu. Poto je

izmeu dva susjedna lana serije razlika uvijek ista, imamo posla sa aritmetika progresijom.
Mi traimo zbir kamata za cijeli period tj. traimo zbir lanova aritmetike progresije.
Formula za taj zbir glasi:
n
K= (K 1 + K n )
2
Gdje je:
K= ukupna kamata;
n=broj mjeseci;
K1=kamata za 1 mjesec;
Kn= kamata za zadnji mjesec.
U naem primjeru:
n=10 mjeseci;
K1=1% od 3.000 KM =30 KM;
30
Kn= 10 =3 ili 1% od 3.000-(9x300);
Pa dobijemo :
10
K= ( 30+3 )=5 x 33=165
2
Poto kamatu naplaujemo unaprijed, isplatit emo 3.000 165=283513
Kratkoroni potroaki krediti Blagajna
1)08.01. 3.000 2)05.02. 300 1)2.835

3)06.03. 300 2)300
Itd.. 3)300
11
PVR-unaprijed
naplaeni prihodi Aktivna kamata
4)135 1)165 4)135
Prvim stavom knjiena je isplata kredita i obustava kamate. Za ukupan iznos zaduen je konto
kredita, blagajna je odobrena za isplaeni iznos, a PVR za naplaenu kamatu jer se ona odnosi
na 10 mjeseci.
Drugim i treim stavom knjiena je uplata rata, a tako e biti knjiene i sve naredne uplate.
Banka sastavlja obavezno polugodinji obraun. Stoga treba obraunati i prenijeti na raun
prihoda dio kamate koji otpada na 1. polugodite i koji iznosi 135,00 KM.
Kamata za prvo polugodite utvrujemo na isti nain kao i za cijeli otplatni period, samo je 6,
a ne 10, lanova u nizu (30,27,24....15). U praksi ovaj raun izvodi kompujter uz uslov da se
tako programira. Najkasnije na kraju godine prenosimo i ostatak kamate.
Na vanbilansnim kontima treba knjiiti prijem bjanko mjenice kao zaloga po zajmu.14
1.5.Lombardni krediti
Lombard predstavlja posebnu vrstu bankarskog posla. Lombardni kredit predstavlja spoj
ugovora o kreditu i ugovora zaloge pokretnih stvari. Lombardni kredit po svojoj ronosti
spada u red kratkoronih bankarskih kredita. Za lombardni kredit je karakteristino, da je
manje vana kreditna sposobnost korisnika kredita, nego to je vaan bonitet zaloge. Predmet
zaloge na lombardnom tritu su najee:
- Hartije od vrijednosti;
- Zlato i druge dragocijenosti;
- Roba koja je uskladitena u javno skladite;
- Roba koja se nalazi na putu.15
Prema domaim pozitivnim zakonskim propisima u zalogu se mogu staviti slijedee hartije od
vrijednosti:
- Dionice;
15 Prof.dr Nenad M.Vunjak, Prof.dr Ljubomir D.Kovaevi, Finansijska trita, Subotica, 2015, str
81
12
- Obveznice;
- Blagajniki zapisi;
- Komercijalni zapisi;
- Razni certifikati.16
Banku interesuje injenica, da ona postane zakoniti imaoc hartija od vrijednosti i da moe sa
istom raspolagati u okviru zalonog prava. Za lombardne kredite je karakteristino da su u
domaoj praksi vie prisutni na primarnom nego na sekundarnom lombardnom tritu.
Lombardni poslovi na bazi zaloge zlata i dragocijenosti najvie su prisutni u zalagaonicama.

Predmet zaloge moe biti samo ona roba koja je uskladitena u javno skladite ili ona roba
koja se nalazi na putu. Lahko kvarljiva roba ne moe biti predmet zaloge. Za razliku od
lombardne zaloge, raun zaloga obuhvata svu robu i pokretne stvari koje se nalaze u prometu.
Kod odobravanja lombardnih kredita zaloga se prenosi putem dokumenata kao to su:
- Skladinica;
- Konosman;
- Tovarni list.
Prednost lombardnog kredita je u injenici, da vlasnici robe dolaze do neophodnih novanih

sredstava, a da pri tome ne vre prodaju po niim cijenama.17
Lombardni kredit se odobrava na vremenski period od 3 do 6 mjeseci. Lombardni kredit se

davaocu kredita vraa sa kamatom i ostalim trokovima i to jednokratno po njegovom
dospijeu. Lombardni kredit prua posebnu zatitu davaocu kredita putem zaloge, da e isti
biti uredno vraen. Ukoliko se kredit ne vrati uredno, davaoc kredita ima pravo da izvri
prodaju zaloenih hartija od vrijednosti, te da na taj nain naplati svoje potraivanje. Zaloene
pokretne stvari mogu se prodati samo putem javne prodaje. Zatita davaoca kredita moe se
realizovati putem mehanizma relombarda. Relombard predstavlja posebnu vrstu ugovora koja
se sklapa izmeu dvije banke, pri emu prva banka vri prenos dotine zaloge na drugu banku
uz povlaenje novanih sredstava od te druge banke. Najee se u praksi kao druga banka
pojavljuje centralna banka koja relombarduje lombardne hartije od vrijednosti. Razlika
izmeu lombardne zaloge i klasine rune zaloge jeste u injenici, da lombard predstavlja
oblik bankarskog posla, dok runa zaloga predstavlja oblik obezbjeenja kredita.
S obzirom da se lombardni materijal uva u javnom skladitu, on povlai za sobom i veu

kamatnu stopu. Da bi davaoc kredita mogao da odobri lombardni kredit duan da tehniki
opremi, kako bi mogao sauvati zalogu od potencijalne krae i oteenja. 18
16 Prof.dr Nenad M.Vunjak, Prof.dr Ljubomir D.Kovaevi, Bankarstvo-bankarski menadment,

Ekonomski fakultet Subotica, Internacionalni Univerzitet Travnik, 2011, Subotica, str.25
82
13
Lombardni krediti se odobravaju na osnovu zaloene stvari u odreenom iznosu od
vrijednosti robe smjetene u javna skladita, dragocijenosti i hartije od vrijdnosti. Oni se
naime odobravaju u visini od 40% do 95% od vrijednosti zaloene pokretne stvari.
Odobravaju se kako preduzeima, tako i stanovnitvu, uz naplatu kamate i odreenih
trokova.
Primjer.
Jednom graanu banka je odobrila lombardni kredit po slijedeim uslovima:
1. Zaloeno je 16.03 ove godine 100 komada obveznica nominalne vrijednosti od 1.000
KM i trine vrijednosti od 88%. Na bazi toga odobren je lombardni kredit u visini
80% od kursnih vrijednosti obveznica. Kamata je 9%, a trokovi su 200 KM. Dati
zajam je odobren na 3 mjeseca. Sastaviti lombardni raun.
2. Lombardni kredit je zajedno sa pripadajuom kamatom u roku vraen. Proknjiiti u
dnevniku nastale date poslovne operacije po osnovu odobrenog i vraenog u roku
lombardnog kredita19

r
1 Lombardni krediti 70.400,00 -
iro- raun - 68.581,00
Prihodi od kamata po lombardnim - 1.619,00
kreditima
Prihodi od provizije i drugih - 200,00
naknada
(za odobren kredit)
2 iro-raun 70.400,00 -
Lombardni krediti - 70.400,00
(za vraen kredit)
Lombardni raun izgleda ovako:
100 komada obveznica x880 88.000,00

Zajam 80% 70.400,00
Kamata od 16/3 do 16/6 (92/9%) 1.619,00
Trokovi 200,00
Dunik prima 68.581,00
83

14
Kamata je obraunata na slijedei nain: 70.400 x 92/4000 =1.619 KM. Divizor je izraunat
na slijedei nain : 36.000 /9 = 4.000.
Lombardni kredit se knjii tako to se zaduuje raun Lombardni krediti za iznos

odobrenog zajma, a odobravaju se rauni iro-raun za primljeni iznos, Prihodi od kamate
po lombardnim kreditima za iznos kamate i raun Prihod od provizije i drugih naknada za
iznos naplaenih trokova koji imaju karakter prihoda.
Otplata lombardnog kredita u roku dospijea se knjii tako to se zaduuje raun iro-raun
a odobrava se raun Lombardni kredit.
Zaloena pokretna stvar se knjii vanbilansno tako to se zaduuje raun Zaloene

obveznice, a odobrava se raun Obaveze po zaloenim obveznicama za procjenjenu
vrijednost, tj za iznos od 88.000 KM, koliko iznosi trina vrijednost zaloenih obveznica,
odnosno za njihovu nominalnu vrijednost od 100.000 KM. Prilikom konane otplate
lombardnog kredita ovi se rauni gase suprotnim knjienjem.
Ako se lombardni kredit ne otplati u roku dospijea, iz odreenih razloga on se nadoknauje

iz ostvarene prodajne vrijednosti zaloene pokretne stvari. Pri tom se knjii tako to se
zaduuje raun iro-raun a odobrava se raun Lombardni krediti, pod predpostavkom da
je ostvarena prodajna vrijednost zaloene stvari jednaka iznosu lombardnog kredita. Ako je
ona vea, tada se za iznos razlike zaduuje raun iro-raun a odobrava se raun Obaveze
prema zalagaocu zaloene stvari. Mogua su svakako i drugaija knjienja naplate
lombardnog kredita iz ostvarene prodajne vrijednosti zaloene stvari.20
1.6.Hipotekarni krediti
Hipoteka se moe definisati kao stvarno pravo koje daje ovlatenje povjeriocu da se naplati
prinudnom prodajom nekretnine ukoliko dunik ne izmiri svoje kreditne obaveze u roku
njihovog dospjea. Hipoteka se moe stei jedino sa upisom zalonog prava u javne knjige,
dok optereenje na nekretnine ostaje i dalje kod dunika. Predmet hipoteke jeste nepokretna
imovina fizikih i pravnih lica i to bez obzira na oblik svojine.21
Hipoteka postaje punovana kada se upie u javne knjige:
- Zamljine knjige;
- Intabuolacione knjige;
- Katastar nekretnina.22
Hipotekarni krediti predstavljaju takvu vrstu kredita koja je obezbjeena realnom imovinom.
Hipotekarni povjerioc ima pravo, ukoliko dunik ne ispuni uslove iz hipotekarnog ugovora,

105
15
da proda imovinu koja je pod hipotekom putem javne aukcije, kako bi naplatio svoje
potraivanje.23
Hipotekarni kredit je prisutan na primarnom i sekundarnom hipotekarnom tritu, sa

slijedeim hipotekarnim instrumentima:
- Hipotekarnim kreditima;
- Hipotekarnim obveznicama;
- Hipotekarnim zalonicama;
- Hipotekarnim uputnicama;
- Derivatnim hipotekarnim obveznicama.24
Na primarnom hipotekarnom tritu se odobrava hipotekarni kredit i sklapa kreditni ugovor sa

potencijalnim zajmotraiocem. Na sekundarnom tritu se odvija prodaja hipotekarnih kredita
od strane kreditora.25
to se tie rizika kod hipotekarnih kredita treba istai da su mogui slijedei rizici:
- Kreditni rizik;
- Kamatni rizik;
- Rizik likvidnosti;
- Valutni rizik.26
1.7.Krediti po tekuim raunima graana- kreditnim karticama
U svim zemljama svijeta sve je vee koritenje kreditnih kartica kao instrumenta plaanja i
kreditiranja. Plaanje kupljene robe i usluga kreditnim karticama vlasnici, kao potroai,
106
115

Ekonomski fakultet Subotica, Internacionalni Univerzitet Travnik, 2011, Subotica, str.24
115
117
16
ostvaruju kredit redovno do mjesec dana, a moe i due, sklapajui takav ugovor sa
izdavaocem kreditne kartice, kojim se reguliu sva meusobna prava i obaveze.
Po osnovu kreditnih kartica banaka, kao izdavalac ostvaruje odreene prihode u vidu
provizije, lanarine i kamate. Preduzea kod kojih se ona koristi ostvaruju odreenu korist po
osnovu poveanog obima poslovanja.
Pretpostavka za koritenje kreditne kartice od strane imaoca je posjedovanje otvorenog

tekueg rauna. Oni obino imaju otvoren tekui raun kod odreene banke.
Do odreenog iznosa vlasnici tekueg rauna, takoe, mogu koristit kredit i bez posjedovanja
kreditne kartice. U ovom sluaju, oni umjesto kreditne kartice posjeduju ekove kojima vre
odreena plaanja u veem iznosu od raspoloivih sredstava na tekuem raunu, ali u
dogovoru sa bankom. Poto je izdavanje ekova bez pokria kanjivo Zakonom o eku,
kamata na negativnom saldu na tekuem raunu je neto vea nego na pozitivnom, na taj
nain banka ostvaruje odreene prihode po ovom osnovu.
Primjer.
Izdavalac kreditne kartice-banka, izdala je sposobnom graanu kreditnu karticu pod

slijedeim uslovima:
1. Po osnovu izdate kreditne kartice naplaena je lanarina doznakom na iro-raunu u

iznosu od 100 KM, kao i trokovi izdavanja u iznosu od 10 KM
2. Isplaen je primljeni raun od jednog trgovinskog preduzea po osnovu prodatih roba
imaocima kreditnih kartica u iznosu od 1.000 KM, po odbitku 10% provizije
3. Od imaoca kreditnih kartica naplaen je odobreni mjeseni kredit bez kamate u iznosu od
1.000 KM preko iro-rauna a na teret njihovih tekuih rauna
Proknjiiti u dnevniku nastale poslovne promjene po osnovu izdatih kreditnih kartica

graanima kao instrumenta plaanja i kreditiranja.27
One e se u dnevniku proknjiiti na slijedei nain:28

r
1 iro-raun 110,00 -
Prihodi od izdatih kreditnih kartica - 110,00
(Za naplaenu lanarinu i trokove)
2 Tekui raun graana 1.000,00 -


17
iro-raun - 900,00
Prihodi od izdatih kreditnih kartica - 100,00
(za odobren limit)
3 iro-raun 1.000,00 -
Tekui raun graana - 1.000,00
(naplata odobrenog limita)
2.PASIVNI BANKARSKI POSLOVI
Bankarski poslovi se obino grupiu u slijedee etiri grupe:
- Pasivni;
- Aktivni;
- Neutralni i
- Poslovi za vlastiti raun.
Pasivni bankarski poslovi su poslovi mobilizacije novanih sredstava. U tim poslovima banka
je dunik jer angauje tua sredstva, na koja plaa kamatu ili dividendu. Ovu kamatu
nazivaemo pasivna kamata jer proizilazi iz pasivnih bankarskih poslova.29
Pasivni bankarski poslovi su oni poslovi pomou kojih banka dolazi do sredstava, tj. u tim
poslovima se banka pojavljuje kao dunik. U pasivne bankarske poslove spadaju poslovi
prikupljanja i koncentracije novanih sredstava od privrednih subjekata, fizikih lica,
dravnih institucija, nevladinih i drugih organizacija i udruenja graana. Prema kriterijumu
funkcionalnosti ovi poslovi predstavljaju izvore bankarskih sredstava i iskazuju se u pasivi
bankarske bilance.30
U pasivne poslove spadaju:
- Emisija dionica;
- Emisija dunikih papira od vrijednosti;
- Uzimanja kredita;
- Primanje depozita.
Emisijom dunikih papira, uzimanja kredita i primanjem depozita banka uistinu postaje
dunik jer prikupljeni novac mora vratiti povjeriocima u ugovorenom roku sa kamatom.
Meutim, emisijom dionica banka je dobila dioniare. Dioniari nisu povjerioci nego vlasnici
dionikog drutva. Obavezu prema dioniarima drutvo izmiruje u momentu prestanka rada
30 Doc.dr Muhamed Bajri, Raunovodstvo banaka, Internacionalni Univerzitet Travnik, Travnik,

2016, stra 3-4
18
drutva i to u iznosu iste imovine. Zato kaemo da je obaveza prema dioniarima obaveza u
irem smislu , a obaveza prema povjeriocima je obaveza u uem smislu. 31
2.1.Depoziti
Depoziti su rauni na kojima banka evidentira sredstva koja su poloila pravna i fizika lica u
namjeri da preko njih obavljaju platne transakcije ili radi tednje. Knjigovodstveno izraeno
depozit nastaje i prazni se ovako:32
iro ili tedni raun Blagajna ili iro-raun

deponenta kod druge banke
uplata
isplata
S obzirom na namjernu, depoziti mogu biti:
- Transakcioni- za plaanja i naplate, najee bez upotrebe gotovine;

- tedni- za tednju;
- Namjenski- koji se formiraju za neke posebne potrebe kao to su rezerve, akreditivi,
garancije i sl.
S obzirom na rok, depoziti mogu biti:
- Po vienju u kom sluaju banka vri isplatu kada deponent zatrai;

- Oroeni- u kom sluaju banka sklapa ugovor sa deponentom da on nee za odreeno
vrijeme koristiti svoja sredstva zbog ega mu odobrava kamatu po vioj stopi od
kamate na depozite po vienju. Oroeni depoziti mogu biti :
-kratkoroni- do jedne godine
-dugoroni- preko jedne godine33
S obzirom na vremensku dimenziju raspolaganja deponovanim novcem, mogu se razlikovati:

- depozit po vienju- deponent moe u svakom trenutku raspolagati svim deponovanim
sredstvima, kako preko rauna novanog depozita tako i nalogom za isplatu.
- oroeni depozit- banka ima pravo da u roku koji je ugovorom utvren, iskljuivo
raspolae deponovanim novcem. Tek po proteku ovog roka deponent moe zahtjevati
isplatu ili na drugi nain raspolagati novcem.
Po drugom kriterijumu, ugovori o novanom depozitu se dijele na:
19
- ugovori sa otkaznim rokom-deponent moe raspolagati deponovanim sredstvima tek
po proteku otkaznog roka, do tada iskljuivo raspolaganje ima banka. Ugovaranje
otkaznog roka je mogue kod ugovora o novanom depozitu po vienju i kod ugovora
sa oroenim depozitom.
- Ugovori bez otkaznog roka- deponent moe raspolagati novcem u svakom trenutku
kod depozita po vienju, odnosno u svakom trenutku po isteku vremena oroenja kod
oroenog depozita.
Ugovori o novanom depozitu mogu biti:
- Namjenski- banka moe deponovani novac koristiti samo za ugovorom odreenu
namjenu. Ako novac koristi nenamjenski deponent moe otkazati ugovor i zahtjevati
naknadu tete koja mu je na taj nain priinjena.
- Nenamjenski-banka moe deponovani novac koristiti u bilo koje svrhe.34
2.1.1.Karakteristike novanih i nenovanih depozita
Ugovor o novanom depozitu predstavlja bankarski posao kojim se obavezuje deponent da e

kod banke poloiti novani iznos sa kojim banka moe raspolagati, uz obavezu da isti vrati
prema uslovima zakljuenog ugovora. Rije depozit potie od latinske rijei depozitum , to
znai neto to je dato na uvanje. Obaveza deponenta prema ugovoru, je da depozitaru
poloi ugovoreni novani iznos, u ugovoreno vrijeme.
Obaveza banke kao depozitara jeste, da dri deponovana sredstva na raunu svog deponenta i
predstavlja njegovog dunika. Banka je ta koja otvara raun deponovanih sredstava.
Prioritetna obaveza banke kao depozitara u odnosu na svog deponenta jeste, da u granicama
raspoloivih sredstava vri isplate sa rauna depozita, po nalogu svog deponenta ili nekog
drugog ovlatenog lica.35
Za svaku banku je od posebne vanosti stanje depozita njenih klijenata bez obzira o kojim se
oblicima depozita radilo, jer oni predstavljaju znaajan izvor sredstava.
Bankarski novani depoziti se mogu prema ronosti podijeliti na:
- Kratkorone depozite;
- Dugorone depozite.
Dalja podjela kratkoronih i dugoronih depozita moe se izvriti na:
- Avista depozite;
- Devizne depozite;
- Depozite u domaoj valuti.
34 https://www.scribd.com/doc/303609422/Skripta-Bankarski-poslovi-2016 pristup 10.12.2016 u 19:05

Ekonomski fakultet Subotica, Internacionalni Univerzitet Travnik, 2011, Subotica, str. 123
20
Kratkoroni depoziti obuhvataju:
- Depozitni novac;
- Depozite po vienju u devizama;
- Ostale depozite po vienju;
- Ograniene depozite;
- Oroene depozite u domaoj valuti i devizama do jedne godine;
- Oroene depozite u domaoj valuti i devizama preko jedne godine.
Dugoroni depoziti obuhvataju:
- Dugorone depozite u domaoj valuti;

- Dugorone depozite u devizama;
- Depozite za stambeno-komunalnu izgradnju.36
Depozitni novac obuhvata depozite po vienju koji se nalaze na iro-raunima i drugim

najlikvidnijim oblicima rauna kod banke.
Devizni depoziti po vienju obuhvata novana sredstva preduzea koja se privremeno nalaze
u deviznom obliku.
Ogranieni depoziti se odnose na depozite ija je upotreba odloena za odreeni vremenski
period.37
2.1.2.Depoziti po vienju
Depoziti po vienju predstavljaju najstariji oblik ulaganja sredstava u banke. Za depozite po

vienju se kae, da predstavljaju specifine oblike kratkoronih potraivanja stanovnitva od
poslovnih banaka. Generalno posmatrano, depoziti po vienju predstavljaju oblik kratkorono
deponovanih sredstava kod banaka sa neogranienim pravom raspolaganja i po roku i po
njihovom obimu. Depoziti po vienju su u principu nekamatonosna sredstava i predstavljaju
najznaajniji dio novane mase u svakom monetarnom sistemu. Kamatna stopa se kod
domaih banaka na ove depozite kree od 0,50 % do 1,00% na godinjem nivou.
Depoziti po vienju su u funkciji bezgotovinskog plaanja, te se zbog toga esto nazivaju:
- Knjigovodstvenim novcem;
- iralnim novcem;
- I skripturalnim novcem.


21
Depoziti po vienju direktno uestvuju u procesu multiplikacije pa se preko njih stvara novac
i novi depozit po vienju.38
2.1.3.Transakcioni depoziti
Za potrebe obavljanja platnih operacija bez upotrebe gotovine i radi izbjegavanja visokih
trokova uvanja gotovine, pravna lica otvaraju kod banaka iro-raune. To su transkacioni
rauni. U transakcioni raune spadaju i kontokorektni rauni koje banka vodi u poslovanju sa
korespondentnim bankama.
iro-raun je za banku uvijek pasivan. Banka nee izvriti nalog vlasnika iro-rauna za
plaanje u veem iznosu nego to iznosi saldo. Obino se kae da se ne moe raspolagati u
veem iznosu od sume pokria. Ako, pak, banka i komitent ugovore banka mu otvara
kontokorektni ili obini kredit.
Banka zaraunava naknadu za voenje iro-rauna i obavljanje platnih transakcija. este su

naknada nrauna i na uplate i isplate u gotovu. Ugovorom moe biti predvieno da banka
obraunava kamatu po iro-raunu. 39
Primjer.
Stanje iro-rauna N.N u banci A iznosilo je na poetku mjeseca 250.000,00 KM. U toku
istog mjeseca nastale su slijedee platne transakcije:
1
- N.N je poloio pazar na blagajni banke 60.000,00 KM uz proviziju od 2 .
- Nalog N.N za prenos 100.000,00 KM u korist M.M kod banke D s kojom A ima
ugovor o kontokorentu.
- Polog 30.000,00 KM u poti u korist N.N. Sa bankom PTT-a A nema direktan
obraun ve preko klirinkog rauna.
- Nalozi:
- 1) N.N za prijenos 70.000,00 KM u korist komitenta banke T sa kojom A nema
direktan obraun;
2) banke T za odobrenje N.N za 120.000,00 KM po zahtjevima komitenata banke
T
- Naknada za usluge po iro-raunu 126,00 KM
- Kamate po iro-raunu su ugovorene i iznose 38,00 KM.40

22
r
1 Blagajna 60.300,00 -
iro-raun N.N - 60.000,00
Naknade za usluge platnog - 300,00
prometa
(Za uplatu poreza i uplate provizije u
gotovini)
2 iro-raun N.N 100.000,00 -
Tekui raun banke D - 100.000,00
(Za prenos na kontkokrentni raun)
3 Klirinki raun 30.000,00 -
iro-raun N.N - 30.000,00
(Polog preko pote)
4 Klirinki raun 50.000,00 -
iro-raun N.N 70.000,00 -
iro-raun N.N - 120.000,00
(nalozi za plaanje)
5 iro-raun N.N 126,00 -
Naknada za usluge platnog - 126,00
prometa
(provizija po iro-raunu)
6 Pasivne kamate 38,00 -
iro-raun N.N 38,00
(Kamate za ...) -
2.1.4.Oroeni depoziti po vienju
Oroeni depoziti predstavljaju dugorona potraivanja nebankarskog sektora od strane

bankarskog sektora, odnosno dugorone obaveze banaka prema njihovim deponentima.
Oroeni depoziti nose znatno veu kamatu. Koritenjem ovih depozita, banke se osjeaju
23
sigurnije i imaju realnu mogunost da u duem vremenskom periodu, usaglase svoj kreditni
potencijal sa moguim disponiranjem izvora sredstava. Oroeni depoziti mogu biti kod
banaka u veem i manjem obimu, kao i sa duim i kraim rokom dospijea. Analiza uea
oroenih depozita u strukturi bilansa banke moe se izvesti na osnovu odnosa izmeu:
- Oroenih depozita i depozita po vienju;

- Oroenih depozita i ukupnih depozita banke.
Oroeni depoziti mogu biti u obliku:
- tednih depozita;
- Depozitnih certifikata;
- Depozita na otvorenom tritu.41
2.1.5.Prikupljanje oroenih i ogranienih depozita
Oroeni depoziti su dugorona potraivanja nebankarskog sektora od banaka, odnosno

dugorone obaveze bankarskog sektora prema klijentima. Karakteristika ovih depozita je
prethodno utvreni rok dospijea, datum povlaenja sredstava kao i vea kamata. Oroeni
depozit predstavlja novana sredstva na posebnim depozitnim raunima banaka ije se
upotrebe deponent odrie na odreeno dogovoreno vrijeme. Sredstva oroenih depozita ne
mogu se koristiti za svakodnevna plaanja. 42
Depoziti oroeni sa otkaznim rokom su ona sredstva koja su deponovana kod banke ,a
skojima deponent moe slobodno raspolagati po isteku ugovorenog roka od dana kada
deponent pismenim putem otkae banci svoj depozit.43
Depozit na neodreeno vrijeme uz otkazni rok mogu se koristiti tek istekom ugovorenog roka
od pismene obavijesti o otkazu depozita. Depoziti na odreeno vrijeme koriste se tek istekom
tog vremena. Kod oroenih depozita komitent se obavezuje "drati" sredstva kod banke na
due vrijeme, esto 3, 6 ili 12 mjeseci, te time stjee pravo na viu kamatu. Roni depozit
moe se razroiti samo u rijetkim, ugovorom predvienim prilikama. U sluaju razroavanja
obraunava se nia paralizirajua kamatna stopa od one predviene za oroeni depozit, koja je
inae via nego na druge vrste depozita. Deponent je duan u sluaju povlaenja novanih
sredstava prije ugovorenog roka o tome obavijestiti banku na nekoliko dana radnije od dana
kada e podii novana sredstva. Visina kamatne stope na oroene depozite raste usporedo s
duinom roka oroavanja depozita. Depoziti oroeni bez otkaznog roka su sredstva
deponovana kod banke kojima deponent moe da raspolae po isteku vremena koji je
ugovorom o deponovanju predvien.44

42 Babi B., Zatita depozita kao inilac konkurentnosti banaka,Strategijski menadment br.1/2002
43 Beganovi Belmina, Bankarsko poslovanje-za iV razred ekonomske kole,Tugra

Sarajevo,2010.god.str.66
24
Oroeni depozit javlja se kada banka i deponent sklope ugovor da deponent nee za odreeno
vrijeme povlaiti svoj depozit. Banka tada priznaje kamatu po vioj stopi od stope na depozite
po vienju jer ta sredstva moe plasirati na dui rok.
Oroeni depoziti mogu biti kratkoroni i dugoroni. Dugoroni depoziti vode se odvojeno od
kratkoronih. Odvajanje dugoronih od kratkoronih pozicija svih sredstava i izvora slui za
procjenu likvidnosti privrednog drutva uope. Depozite mogu oroavati pravna i fizika lica.
Primjer.Kratkoroni oroeni depozit
Uzmimo da je N.N oroio 30.06 sa tednog rauna po vienju 1.000,00 KM i u gotovu

500,00 KM, ukupno 1.500,00 KM na rok od 6 mjeseci po stopi od 6 %. Kamata dospijeva na
1
isplatu kada i glavnica tj 31.12. Tano da dan dospijea banka je izmirila obavezu i to 2 u
1
gotovu i 2 odobrila tedno raunu N.N po vienju. Banka utvruje rezultat tromjeseno.
45

r
1 tedni raun graana po vienju 1.000,00 -
Blagajna 500,00 -
Kratkorono oroeni depozit - 1.500,00
graana
(oroavanje)
Obraunati neplaeni rashodi - 22,50
(kamata)
Obraunati neplaeni rashodi 22,50 -
Obaveze po osnovu kamata - 45,00
(Dospjela kamata na oroeni depozit)
4 Kratkorono oroeni depozit 1.500,00 -
Obaveze po osnovu kamata 45,00 -
tedni rauni po vienju - 772,50
Blagajna - 772,50
4431Beganovi Belmina, Bankarsko poslovanje-za iV razred ekonomske kole,Tugra

Sarajevo,2010.god.str.67
25
(Likvidacija oroenog depozita)
Primjer. Dugoroni oroeni depozit
Pretpostavio da je neko preduzee sa svog iro-rauna oroilo 20.000,00 KM na rok od 2

godine poevi od 31.03.2013 po 8%. Kamata se isplauje kada i glavnica, a kapitalie
godinje. Banka utvruje rezultat tromjeseno.
iro-raun pravnih lica Obraunati neplaeni rashodi
(1)20.000,00 (5)1.200,00 (2) 400,00
(3)400,00
(4)400,00
Zakljuen 1.200,00 1.200,00
(6) 424,00
Pasivne kamate Dugoroni depoziti pravnih lica
(2)400,00 20.000,00
(3)400,00 1.200,00
(4)400,00
(6)424,00
Prvo smo knjiili oroavanje, a zatim obraunali i knjiili kamatu za svako tromjeseje 2013
godine preko PVR i trokova. Zatim smo cijelu kamatu iz 2013 godine pripisali oroenom
depozitu i u 2014 godini obraunali kamatu i tromjesjeje na 21.200,00 jer je i kamata iz 2013
godine sada glavnica. Tako se ta knjienja ponavljaju sve do dana isteka roka kada se depozit
prenosi na iro-raun. Ako nije ugovorena kapitalizacija nego isplata kamate, knjiimo je na
kontu 560-Obaveze po osnovu kamata.46
2.1.6.tedni rauni po vienju
tedni rauni po vienju su rauni tednje stanovnitva na teret kojih se vri isplata kada
vlasnik rauna zatrai. Oni se ne mogu koristiti za platne transakcije ve samo za isplate i
26
uplate u gotovu. Ako graanin eli, moe mu se otvoriti tekui raun preko kojeg moe plaati
i naplaivati doznakom. Taj raun je vrlo slian iro-raunu preduzea. Poto to nije vie
tedni nego transakcioni raun, banka zaraunava proviziju i obino ne odobrava kamate.
Kamatu po tednom raunu po vienju banka stavlja u raun na kraju godine, ali je vremenski
razgraniava u toku godine.
Vlasniku tednog rauna banka moe izdati knjiicu u kojoj se evidentira svaka uplata i
isplata i odmah izraunava i unosi stanje tednog uloga. Postoje, meutim i savremeniji naini
raspolaganja tednjom koji se oslanjaju na elektronsko raunovodstvo.47
Primjer.
- N.N u je banka A otvorila tedni raun po vienju na koji je on odmah poloio

2.000,00 KM
- N.N je podigao na blagajni banke 500,00 KM
- Knjiimo kamatu za prvo polugodite od 45,00 KM
- N.N je poloio na blagajni banke B, sa kojom A ima ugovor o kontokorentu,
10.000,00KM
- N.N je podigao na blagajni pote 3.000,00 K, to se ukljuuje u kliring.
- Knjiimo godinju kamatu 230,00 KM48
R/B K-to OPIS DUGUJE POTRAUJE

r
1 200 Blagajna 2.000,00 -
522 tedni raun po vienju - 2.000,00
(za polog)
2 522 tedni raun po vienju 500,00 -
200 Blagajna - 500,00
(Za podizanje gotovine)
27
3 640 Pasivne kamate 45,00 -
581 Obraunati neplaeni prihodi - 45,00
(za polugodinju kamatu)
4 531 Kontokorentni raun 10.000,00 -
522 tedni raun po vienju - 10.000,00
(za polog)
5 522 tedni raun po vienju 3.000,00 -
209 Klirinki rauni - 3.000,00
(Za podizanje gotovine u poti)
6 640 Pasivne kamate 185,00 -
522 tedni raun po vienju - 185,00
(Za obraun godinje kamate)
Kada tedia druge banke uplati ili podigne novac, banka ne moe odmah odobriti odnosno
teretit raun druge banke. Potrebno je pripremiti i izdati nalog za plaanje, a to iziskuje
vrijeme. Stoga se te uplate i isplate, osobito isplate pomou bankomata knjie na privremene
raune ovako:
a) Pretpostavimo da je lice B1 poloilo na blagajni banke A 1.000,00 KM u korist svog

tednog rauna kod banke B. Banka A knjii:49
Obaveze po osnovu platnih

Tekui raun banke B transakcija Blagajna
2) 1.000 2) 1.000 1.000 (1) 1 ) 1.000
Banka B knjii:
tedni raun po vienju Tekui raun banke A
1.000 1.000
Banka B ne koristi prelazni raun ve neposredno na osnovu naloga banke A tereti je na

tekuem raunu.
b)isplate
Uzmimo da je banka A isplatila preko bankomata licu B1 1.000,00 KM. Ona knjii:50
28
Potraivanja po osnovu
Blagajna platnih transakcija Tekui raun B
1.000,00 (1) (1)1.000,00 (2) 1.000,00 (2) 1.000,00
Banka B knjii:
Tekui raun A tedni raun B1 po vienju
1.000,00 1.000,00
tedni depoziti predstavljaju srednjorone depozite klijenata banke koji se osnivaju na

dogovoreni vremenski rok kod banke. Oni mogu biti transakcioni i oroeni. Ukoliko su
poloeni kod tednih banaka, kreditnih organizacija i drugih specijalizovanih nebankarskih
finansijskih organizacija, ne mogu se bez gubitka transformisati u gotovinu. Izvori tednih
depozita su najee tekua i kumulativna tednja koja potie od koncentracija velikog broja
atomiziranih vikova gotovine. tedni depoziti predstavljaju za banku stabilan izvor sredstava
koji se moe koristiti u funkciji dugoronih ulaganja. Najznaajnije strateke poruke u vezi
privlaenja tedia se odnose na:
- Premijsku tednju;
- Zlatnu tednju;
- Rentnu tednju;
- tednju za kolovanje;
- tednju za penzije;
- Lutrijsku tednju;
- tednju mladih branih parova;
- tednju za novoroenad.
Specijalni depoziti predstavljaju oblik depozita po vienju, ali se razlikuju po formiranju i

koritenju od drugih depozita. Specijalni depoziti se formiraju prinudnim putem i u funkciji su
ostvarivanja odreenih zadataka ekonomske politike zemlje. Specijalni depoziti nastaju kod
banaka i centralne banke.51
2.1.6.1.Namjenska i premijska tednja
Namjenska tednja spada u najrasprostranjeniji vid tednje, jer ne predstavlja sama sebi svrhu,
ve ima svoju namjenu. Namjenska tednja predstavlja oblik oroene tednje i otvorenu

29
kreditnu liniju za namjensko troenje depozitnih sredstava. Namjenska tednja se pojavljuje u
obliku vie modaliteta kao to su:
- Djeija namjenska tednja;

- aka namjenska tednja;
- Studentska namjenska tednja;
- Namjenska tednja zaposlenih radnika;
- Penzionerska namjenska tednja;
- Stambena namjenska tednja;
- Potroaka namjenska tednja;
- Proizvodna namjenska tednja.52
Premijska tednja predstavlja tednju u ratama, sa ciljem da se poslije ugovorenog roka

prikupe odreena sredstva, koja bi se upotrijebila u odreene svrhe. Premijska tednja
predstavlja oroenu tednju u vremenskom trajanju od 1 do 5 godina. Korisnik premijske
tednje ima obavezu, da u ugovorenom vremenskom roku mjeseno polae uloge koji ne
mogu biti manji od ugovorenih uloga. Ukoliko korisnik premijske tednje ne izvri uplatu u
jednom mjesecu, ugovor o premijskoj tednji se ne raskida, ve se vremenski produava za taj
jedan mjesec. Korisnik premijske tednje se stavlja u izbor, da sam odredi visinu novane
sume koju eli staviti na tednju i visinu mjesene uplate. Dan uplate mjesenog obroka
premijske tednje je posljednji dan u mjesecu.53
2.1.6.2.Rentna tednja
Rentna tednja spada u oblik dugorone tednje namjenjene, u prvom redu, srednjoj generaciji
tedia. Stoga se kae,da rentna tednja predstavlja:
- tednju do punoljetstva;
- tednju za kolovanje;
- tednju za penzije;
- tednju za lijeenje;
- tednju za sahrane.
Koncept rentne tednje poiva na jednokratnom ili viekratnom polaganju i oroavanju

depozita radi isplate rente. Pri tome se rentni depozit nenamjenski oroava, a isplata rente se
ne vezuje ni za kakvu namjenu. Renta predstavlja jednokratni novani iznos koji obuhvata
glavnicu ( oroeni depozit) i obraunatu kamatu koja se isplauje u jednakim vremenskim


30
periodima. Iskustva ukazuju, da postoji vie modela kojima se regulie tehnoloki proces
deponovanja sredstava radi isplate rente. Najvie se primjenjuju slijedei modeli:
- Viekratno polaganje rentnog depozita, tzv. tednja za rentu;

- Uplata za rentu.
Rentna tednja odreuje vlasnika rentnog depozita i korisnika rente.Vlasnik rentnog depozita
jeste lice, koje ugovorenim odnosom sa bankom zasniva rentni depozit. Korisnik rente jeste
lice, kojem prema nalogu vlasnika rentnog depozita isplauje renta. 54
Ugovor izmeu vlasnika rentnog depozita i banke odreuje se:
- Visina poetnog uloga;

- Broj pojedinanih uloga;
- Vrijeme ulaganja rentnog depozita.
Postupak isplate rente tee po isteku perioda formiranja mize i definisan je ugovorom izmeu
vlasnika rentnog depozita i banke. Ako je rok isplate rente odreen na period od 1 godine,
renta se moe isplatiti u 12 mjesenih rata, u 4 tromjesene rate, odnosno u dvije polugodinje
rate. Posao rente tednje podrazumijeva izdavanje rentnih kartica:
- Rentne kartice vlasnika rentnog depozita;

- Rentne kartice korisnika rente.
Rentna tednja kao oblik dugorone tednje predstavlja korisniku aktivnost ne samo za banku,
ve i za vlasnika rentnog depozita i rentnog korisnika.55
2.1.6.3.Zlatni tedni raun
Zlatni tedni raun predstavlja specifian oblik novane avista tednje, iskazane u gramima
zlata. Po ovom modelu banke bi ponudile buduim tediama na prodaju zlato, s tim da su
klijenti u obavezi da otvore u banci tednu karticu po principu zlatnog tednog rauna. Banka
je u obavezi, da po poloenom tednom ulogu obraunava kamatu i to u visini vaee
kamatne stope na devizne tedne uloge po vienju. Kamata se ne isplauje mjeseno, ve na
kraju poslovne godine. Klijent moe podii iz banke zlato, samo onda kada je saldo na tednoj
partiji dostigao teinu najmanje prometne jedinice. Klijent moe ugasiti zlatni tedni raun
ukoliko je to najavio u roku od 15 dana. 56



31
Vlasnik zlatnog tednog rauna ima pravo na popust od 30% pri uvanju zlata u trezoru i
popust od 10 % prilikom zakupa sefa.57
2.1.6.4.Model tednje za penzije, osiguranje ivota, trokove sahrane
Nemogunost redovne isplate penzija od strane Fonda penzionog i invalidskog osiguranja,

kao i skroman iznos prosjenih penzija, natjerao je banke da kreiraju mogui model tednje za
penzije graana. Krajnji cilj modela jeste, da graanima obezbjedi izvjesniju, sigurniju i
bezbjedniju starost. Model polazi od stanovnitva, da tednju treba ponuditi graanima u
starosnom dobu od 19-60 godina. Model se zasniva na principu dogovorene oroene tednje u
domaoj valuti ili devizama. Minimalni rok oroavanja treba da iznosi 3 godine, uz
definisanje minimalnog obaveznog mjesenog uloga. U sluaju smrti vlasnika rauna, ili
duem roku od 3 godine zadravanja sredstava na raunu banke, raun se gasi i isplauje se
tedni ulog nasljednicima sa pripadajuom kamatom.
Osiguranje ivota predstavlja kombinaciju tednje i osiguranja i oblik dugorone namjenske

tednje. U praksi razvijenih zemalja postoje razliiti modeli osiguranja ivota graana. Prvo
su uvedeni instrumenti osiguranja pod nazivom LIFESTAR koji se odnose na
FUND ( predstavlja inovativnu varijantu osiguranja). I oblik osiguranja pod nazivom
LIFEPENSION ( odnosi se na osiguranje rente). 58
Tradicionalno ivotno osiguranje ( LIFESTAR) predstavlja kombinaciju osiguranja za sluaj

smrti osiguranika i za sluaj da osigurano lice doivi osigurani vremenski rok. Lice osiguranik
je duno platiti premiju ili preko godinjih premija ili preko jednokratne uplate.
Inovativni oblik osiguranja (LIFEFUND) stavlja osiguranom licu na raspolaganje hartije od

vrijednosti koje su predmet transakcija na najvanijim finansijskim tritima u svijetu.
Model osiguranja rente (LIFEPENSION) je namjenjen iskljuivo starijim osiguranicima koji

su zainteresovani za redovan i siguran doivotni prihod.
tedno kreditni model za pokrie trokova sahrane, kreirale su banke i njihovi deponenti iz
komunalne oblasti. Model se zasniva na namjenski oroenoj porodinoj tednji i
kreditiranja.59



32
2.1.6.5.Ulozi na tednju
Ulozi na tednju su netransakcioni rauni (depoziti stanovnitva). Poslovi po ulozima na

tednju su pasivni bankarski poslovi. Raun Ulozi na tednju se uglavnom obavlja
gotovinski platni promet- uplate i isplate a moe i bezgotovinski platni promet, prenos sa
ovog rauna na neki drugi, to je u praksi veoma rijedak sluaj.
Primjer.
Proknjiiti u dnevniku slijedee poslovne operacije po raunu Ulozi na tednju:
1. Jednom graaninu otvoren je 01.10.2012 godine raun Ulozi na tednju. Uplaeno

je istog dana na ovaj raun 10.000,00 KM u gotovini.
2. Na raunu uplaeno je 01.11.2012godine u gotovini 5.000,00 KM
3. Sa rauna je podignuto 15.12.2012godine 5.000,00 KM
4. Obraunati kamatu po datom raunu za 2012 po stopi od 9%
5. Provizija je 4 od ukupnog prometa. Trokovi su 100 KM po promjeni.
6. Obraunati obavezne rezerve po stopi od 10% na dati depozit, od stanja krajem 2012
datog rauna.
7. Vlasnik rauna oroio je na godinu dana (01.01.2013-01.12.2014). Oroeni iznos
datog rauna je 10.550,00 KM. Kamatna stopa je 15%
Obraunati kamati na dati oroeni depozit i izvriti odgovarajua knjienja u vezi sa

prevoenjem neoroenih u oroene depozite- ulozi na tednju i obrnuto.60
U vezi sa datim ulozima na tednju izvriti e se slijedea knjienja u dnevniku:
r
1 Gotovina 10.000,00 -
Ulozi na tednju - 10.000,00
(uplata uloga)
2 Gotovina 5.000,00 -
(uplata uloga)
3 Ulozi na tednju 5.000,00 -
Gotovina - 5.000,00
(isplata)
4 Trokovi kamate po ulozima 282,00 -
Ulozi na tednju - 282,00
(obraun kamata)
5 Ulozi na tednju 80,00 -
Prihodi od provizije i drugih - 80,00
naknada
( za proviziju)
6 Obavezne rezerve 1.066,00 -
33
iro-raun - 1.066,00
(obraun obaveznih rezervi)
7 Ulozi na tednju 10.662,00 -
Oroeni ulozi na tednju - 10.662,00
(oroavanje)
8 Trokovi kamate po oroenim ulozima 1.599,00 -
Oroeni ulozi na tednju 10.662,00 -
(obraun kamata oroenog depozita)
Kamata, provizija i manipulativni trokovi po ulozima na tednju iznose:61
Iznos Rok Dani Kamatni broj
od-do Duguje Potrauje
Uplata 10.000,00 01.10-01.11 31 3.100,00

Uplata 5.000,00
Saldo 15.000,00 01.11-15.12 44 6.600,00
Isplata 5.000,00
Saldo 10.000,00 15.12-31.12 16 1.600,00
Kamata 282,00 9% 11.300,00
Provizija 80,00 4
Trokovi 300,00
Saldo 10.662,50 31.12
Kamata na oroeni depozit na tednju iznosi:
10.662,5 x 15 x 1
=1.559,00
100
tedni raun je pasivan raun sa potranim saldom. Preko njega se uglavnom vre gotovinske
uplate i isplate. Za izvrene gotovinske uplate zaduuje se raun blagajne, a odobrava raun
uloga na tednju. Obrnuta su knjienja za sve izvrene gotovinske uplate.
61Prof.Dr Radojko Luki, Bankarsko raunovodstvo, Centar za izdavaku delatnost Ekonomskog

34
Za iznos obraunate kamate, koja se obino izraunava tzv.stepenastom metodom, pomou
kamatnih brojeva, zaduuje se raun Trokovi kamate po ulozima na tednju, a odobrava
raun Ulozi na tednju odnosno tedni raun.62
Za iznos provizije i trokova manipulacije zaduuje se raun Ulozi na tednju, a odobrava

se raun Prihodi od provizije i drugih naknada. U naem primjeru, provizija je obraunata
na slijedei nain: 20.000 x4/1.000=80KM.
Trokovi manipulacije su izraunati na slijedei nain:100x3=300KM.
Prilikom oroavanja depozita knjii se tako to se zaduuju neoroeni ulozi na tednju a

odobravaju se oroeni ulozi na tednju. Po isteku roka oroavanja, suprotna su knjienja.
Obraunata kamata se pripisuje neoroenim depozitima. U naem primjeru ona je obraunata
na slijedei nain: 10.662,05x15x1/100=1.599 KM. Po sebi se podrazumijeva da se rok
oroavanja moe prolongirati, kada se obraunata kamata pripisuje oroenim depozitima.
Banke su obavezne da u cilju odravanja tekue likvidnosti, dre odreeni procenat rezerve
od depozita u Centralnoj banci, to znai i od uloga na tednju. Obavezne rezerve se, u
konkretnom sluaju, knjie tako to se zaduuju raun Obavezne rezerve, a odobrava raun
iro-raun. Banke mogu da dre rezerve po osnovu depozita i u veem procentu od
obaveznog. Taj viak se iskazuje na posebnom raunu Viak rezervi, koji se zaduuje a
odobrava se odgovarajui raun, npr. Tekui raun.63
3.ZASTUPLJENOST PASIVNIH BANKARSKIH POSLOVA U BIH
Stabilnost i transparentnost bankarskog sistema BiH uz primjenu institucionalnih okvira

dovela je do rasta povjerenja u banke. Efikasan i siguran bankarski sistem BiH osnova je
trine ekonomije, jer podstie stanovnitvo i privredu na tednju, pruajui im kvalitetne
instrumente tednje. istovremeno, prikupljena sredstva se, plasirana po povoljnim uslovima,
koriste za otvaranje novih ili proirivanje postojeih poslova. Na taj nain unapreuje
investicioni, ekonomski i privredni rast BiH. Bankarski sektor u BiH regulisan je
prvenstveno: na dravnom nivou Zakonom o osiguranju depozita i Zakonom o Centralnoj
banci BiH te entiteskim zakonima o bankama koji reguliu aktivnosti poslovnih banaka i
zakonima o Agencijama za bankarstvo. Glavnu ulogu u bankarskom sistemu Bosne i
Hercegovine ima Centralna banka Bosne i Hercegovine (CBBiH), osnovana 20.06.1997.
godine Zakonom o Centralnoj banci koga je usvojila. Centralna banka tokom prvih est
godina nakon stupanja Ustava na snagu ne smije odobravati kredite emisijom novca, ve u
tom pogledu funkcionira kao odbor za distribuciju novca nakon toga roka Parlamentarna je
skuptina moe ovlastiti i za prvi zadatak. Emitovanjem primarnog novca, CBBiH obezbeuje
depozitna sredstva i sredstva likvidnosti bankama, ime determinie kamatne stope i vri
dominantni uticaj na novano trite. Promjene u kamatnim stopama utiu na potronju,

35
tednju i investicione odluke domainstava i firmi. Vie kamatne stope smanjuju interes
domainstava i preduzea da uzimaju zajmove u cilju potronje i investicija, a poveavaju
motive za tednju poto se njihova tednja u tom sluaju poveava. U suprotnom sluaju, to
je nii nivo kamatnih stopa vei broj domainstava i preduzea pozajmljuju novac za
kupovinu roba i usluga.To sa svoje strane poveava agregatnu tranju, a time i proizvodnju i
investicije. 64
Primaran izvor finansiranja bankarskog sektora su depoziti. Depozitni poslovi su
najzastupljeniji pasivni bankarski poslovi u BIH. Zbog toga su direktno zavisni obim
poslovanja, planiranje i voenje poslovne politike banke sa nivoom, strukturom i ronou
njenih depozita. Uz tehniku i finansijsku pomo Meunarodne zajednice razvijen je koncept
osiguranja depozita, zasnovan na meunarodnom iskustvu i standardima, ali prilagoen
specifinim potrebama. Zakon o osiguranju depozita BiH regulie osnivanje, status,
djelatnost, upravljanje i rukovoenje, ovlatenja, obaveze i finansiranje Agencije za
osiguranje depozita BiH (AODBiH). Njegov cilj je da osigura, u okviru ogranienja
odreenih ovim zakonom, zatitu depozita fizikih osoba u bankama koje su dobile dozvolu
za rad od entitetskih Agencija za bankarstvo. Na kraju 2012. godine, 26 poslovnih banaka u
BiH lanice su programa osiguranja, ime je ostvareno gotovo potpuno pokrie svih depozita.
Da bi se zatitili klijenti banaka, jedan od osnovnih zadataka Agencije za osiguranje depozita
BiH je osiguranje prikladnih depozita fizikih osoba u bankama lanicama u skladu sa
Zakonom o osiguranju depozita u bankama Bosne i Hercegovine.Prikladan depozit u smislu
ovog zakona je ukupan iznos svih sredstava koji rezultiraju iz depozita, tednih rauna ili
certifikata banke koje je deponent deponovao u banci lanici umanjeno za iskljuenja iz lana
5. ovog zakona. 65
Prikladni depoziti ine osnovicu za obraun premije osiguranja.To znai da e ako poslovna
banka ukljuena u osiguranja depozita bankrotira (postane nesolventna), svi depozitari biti
isplaeni od strane AODBiH do garantovanog iznosa. Garancija pokriva sve pojedinane
zahtjeve, bez obzira na valutu i ronost (tedne, oroene, tekue raune ili druge vrste
depozita). Kada banka bankrotira, depozitari putem javnog saoptenja dobijaju informaciju
kada i gdje mogu dobiti svoje depozite.
64 https://www.scribd.com/document/266104160/pasivni-bankarski-poslovi, pristup stranici 15.12.2016 u 22:10

h
65 Vilendei, Simeun: Monetarna politika, devizni kurs i monetarna unija, Besjeda, Banja Luka,
2008., str. 267
36
ZAKLJUAK
Moemo zakljuiti da banka ima etiri vrste poslova koje obavlja, a to su:
- aktivni bankarski poslovi;

- pasivni bankarski poslovi;
- neutralni bankarski poslovi;
- vlastiti bankarski poslovi.
U ovom radu osvrt je bio samo na aktivne i pasivne bankarske poslove. Meutim i ove dvije
grupe imaju vie poslova koji se ubrajau, a naa tema je bila aktivni i pasivni bankarski
poslovi sa stanovnitvom. Ti poslovi se odnose na depozite kao pasivne bankarske poslove i
davanje kredita kao aktivne bankarske poslove. U sutini primanje depozita i davanje kredita
su glavne funkcije banke. Mogli smo vidjeti da postoje mnoge vrste kredita, meutim na
stanovnitvo se odnosne potroaki kredit, lombardni kredit, hipotekarni kredit, kontokrentni
kredit, meutim pored stanovnitva ove kredite mogu dobiti i pravna lica. to se tie depozita
postoje depoziti po vienju koji predstavljaju najvanije depozite za banku, zatim oroeni
depoziti i tedni depoziti. Za stanovnitvo se najvie vezuju tedni depoziti, oni imaju jo
mnogo ogranaka, kao to su:
- tedni depoziti po vienju;

- namjenska i premijska tednja;
- rentna tednja;
- zlatni tedni raun;
- model tednje za penzije, za ivotno osiguranje;
- trokove sahrane.
37
LITERATURA
Knjige:
- Prof.dr Mehmed Jahi, Knjigovodstvo, tamparija Fojnica, Fojnica, 2014

- Vilendei, Simeun: Monetarna politika, devizni kurs i monetarna unija, Besjeda,
Banja Luka, 2008
- Prof.Dr Radojko Luki, Bankarsko raunovodstvo, Centar za izdavaku delatnost
Ekonomskog fakulteta u Beogradu, Beograd, 2007
- Prof.dr Nenad M.Vunjak, Prof.dr Ljubomir D.Kovaevi, Bankarstvo-bankarski
menadment, Ekonomski fakultet Subotica, Internacionalni Univerzitet Travnik,
Subotica, 2011
- Babi B., Zatita depozita kao inilac konkurentnosti banaka,Strategijski
menadment br.1/2002
- Beganovi Belmina, Bankarsko poslovanje-za iV razred ekonomske kole,Tugra
Sarajevo,2010
- Doc.dr Muhamed Bajri, Raunovodstvo banaka, Internacionalni Univerzitet
Travnik, Travnik, 2016
- Prof.dr Nenad M.Vunjak, Prof.dr Ljubomir D.Kovaevi, Finansijska trita,
Subotica, 2015
Web stranice:
- https://www.scribd.com/doc/303609422/Skripta-Bankarski-poslovi-2016
- http://cbbh.ba/mon.php?id=33&sub=mon&lang=bs&table=depoziti
- https://www.scribd.com/document/266104160/pasivni-bankarski-poslovi
38

Seminarski Rad2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Seminarski Rad2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BANKARSKO POSLOVANJE

AKTIVNO-PASIVNI POSLOVI SA STANOVNITVOM

Predmet: Raunovodstvo banaka i osiguravajuih drutava

- Emisiju i povlaenje dionica;

U pasivne bankarske poslove sa stanovnitvom ubrajamo samo zadnju grupu u gore

- Dugorona ulaganja (udjeli u kapitalu, dugorona ulaganja u dunike vrijednoste

U pasivne bankarske poslove sa stanovnitvom ubrajamo samo davanje kredita.

U daljem radu emo obraditi svaku vrstu depozita i kredita pojedinano.

1.AKTIVNI BANKARSKI POSLOVI SA STANOVNITVOM

- Udjeli u kapitalu drugih pravnih lica;

Na aktivne bankarske poslove sa stanovnitvom odnose se krediti.1

- Rok vraanja: dugoroni i kratkoroni;

Vrijednosti primljene kao zalog Ostavljai zaloga

(1)primljene stvari ili dokumenta u zalogu

1.1.1.Dati dugoroni krediti

1 Prof.dr Mehmed Jahi, Knjigovodstvo, Fojnica, 2014, tamparija Fojnica, str.58

2 Prof.dr Mehmed Jahi, Knjigovodstvo, Fojnica, 2014, tamparija Fojnica, str.99

3 Prof.dr Mehmed Jahi, Knjigovodstvo, Fojnica, 2014, tamparija Fojnica, str.100

1.operacija- predstavlja koritenje kredita to se knjii u korist novanih sredstava, na teret

2.operacija- predstavlja knjienje kamate na kredit u koritenju. Ono se obavlja na kraju

5.operacija- predstavlja naplatu anuiteta.4

Privredno drutvi X dobilo je od banke kredit od 30.000,00 KM za nabavku maine. Kredit je

4 Prof.dr Mehmed Jahi, Knjigovodstvo, Fojnica, 2014, tamparija Fojnica, str.102

5 Prof.dr Mehmed Jahi, Knjigovodstvo, Fojnica, 2014, tamparija Fojnica, str.103

Anuitet smo utvrdili na osnovu V tablice

R/B OPIS DUGUJE POTRAUJE

1.1.2.Dati kratkoroni krediti

iro-raun drutva Kratkoroni kredit drutva

(3) (1) (3)

Aktivne kamate Potraivanja po osnovu kamata

1.operacija- je knjienje putanja kredita u teaj. Predpostavljamo da je drutvo korisnik koji

2.operacija- odnosi se na knjienje kamata tromjeseno, polugodinje ili u momentu vraanja

3 i 4. Operacija- predstavlja vraanje glavnice duga i plaanje kamata.

6 Prof.dr Mehmed Jahi, Knjigovodstvo, Fojnica, 2014, tamparija Fojnica, str.108

7 Prof.dr Mehmed Jahi, Knjigovodstvo, Fojnica, 2014, tamparija Fojnica, str.111

Banke odobravaju potroake kredite stanovnitvu za kupovinu vrijednijih trajnijih potronih

Po osnovu odobrenog potroakog kredita graanu nastale su slijedee poslovne promjene

1. Odobren je na zahtjev graana , koji je kreditno sposoban, potroaki kredit i izdati su

9 Prof.dr Mehmed Jahi, Knjigovodstvo, Fojnica, 2014, tamparija Fojnica, str.114

Proknjiiti u dnevniku nastale date poslovne promjene po osnovu odobrenog potroakog

One e se u dnevniku proknjiiti na slijedei nain:10

R/Br OPIS DUGUJE POTRAUJE

Obraun potroakog kredita izgleda ovako:

Potroaki kredit 2.000,00

Mjesena otplata bez kamate iznosi : 1.200 : 3=400KM.

10 Prof.Dr Radojko Luki, Bankarsko raunovodstvo, Centar za izdavaku delatnost Ekonomskog

Otplata Opis Iznos Dani Kamatni broj

U pogledu kamate na potroake kredite postoje tri mogunosti:

1. Kamata se obraunava i plaa periodino, a rata mjeseno;

Banka je N.N-u 08.01.2013 godine odobrila potroaki kredit na 10 mjeseci od 3.000,00 KM i

11 Prof.Dr Radojko Luki, Bankarsko raunovodstvo, Centar za izdavaku delatnost Ekonomskog

12 Prof.dr Mehmed Jahi, Knjigovodstvo, Fojnica, 2014, tamparija Fojnica, str.117

Primjeujemo da se kamata smanjuje svakog mjeseca za 3,00 KM tj za 1% na ratu. Poto je

Poto kamatu naplaujemo unaprijed, isplatit emo 3.000 165=283513

Kratkoroni potroaki krediti Blagajna

1)08.01. 3.000 2)05.02. 300 1)2.835

13 Prof.dr Mehmed Jahi, Knjigovodstvo, Fojnica, 2014, tamparija Fojnica, str.118

4)135 1)165 4)135

14 Prof.dr Mehmed Jahi, Knjigovodstvo, Fojnica, 2014, tamparija Fojnica, str.119

Lombardni poslovi na bazi zaloge zlata i dragocijenosti najvie su prisutni u zalagaonicama.

Prednost lombardnog kredita je u injenici, da vlasnici robe dolaze do neophodnih novanih

Lombardni kredit se odobrava na vremenski period od 3 do 6 mjeseci. Lombardni kredit se

S obzirom da se lombardni materijal uva u javnom skladitu, on povlai za sobom i veu