12 TOPDESK MAGAZINE - MAART 2017

Controlevrij samenwerken
Wisse Stenchlak over samenwerking in
facilitymanagement
Samenwerken in de nieuwe economie werkt niet als organisaties de dogmas van de
afgelopen decennia handhaven. De markt moet daarom vandaag nog stoppen met de
traditionele manier van samenwerken, waarbij succes wordt gemeten via KPIs, SLAs en
boetebedingen. We moeten overstappen op controlevrij samenwerken. Dat is de visie
van Wisse Stenchlak, Commercieel Manager bij ArrangeGroup.
Tekst: Leo Kranenburg Fotografie: Aad Hogendoorn

Steeds meer organisaties concentreren zich op
hun kerntaken. Ondersteunende diensten, zoals
facilitymanagement, worden uitbesteed aan
dienstverleners. Organisaties behouden hierbij
veelal controle en sturing door standaarden,
minimumeisen, gewenste uitkomsten en
doelstellingen te formuleren. Deze traditionele
klant-leverancierverhouding laat weinig ruimte
voor dienstverleners om op kwaliteit het
verschil te maken. Ze zijn vaak aangewezen
op prijsconcurrentie zonder per se de best
presterende dienstverlener te zijn. Vervolgens
leveren zij minimumstandaarden om hun
rendement veilig te stellen. Opdrachtgevers
krijgen hierdoor weliswaar wat ze vragen, maar
halen niet de maximale waarde uit de relatie.
Rationalisering
Wisse Stenchlak studeerde facilitymanagement
aan de Hogeschool Utrecht. Zijn eerste
stappen op de FM-markt zette hij in 2009 als
Interim Professional bij ArrangeGroup. Na een
uitstap van anderhalf jaar bij ISS Nederland
is hij sinds 1 januari 2017 weer terug op het
oude nest als Commercieel Manager Interim
& Consultancy. Hij erkent de problemen met
de traditionele verhouding tussen klant en
leverancier. De markt schrijft en spreekt veel
over partnerships, maar hanteert vaak de
verkeerde definitie. De meeste ogenschijnlijke
partners houden namelijk vast aan hun eigen
horizon en verdienmodel, maar weten dit
vaak niet van elkaar. Een gezamenlijk belang
ontbreekt en er wordt op prijs, prestaties en
kwaliteit gestuurd. Niet op de kracht van
relaties. Men is overtuigd dat controle leidt tot
resultaten. Maar vertrouwen wij zodanig op
ratio dat we vergeten zijn hoe we ook kunnen
sturen vanuit ons gevoel en het vertrouwen in
relaties tussen mensen?
Matchen en daten
Stenchlak moedigt opdrachtgevers en
dienstverleners aan om anders met elkaar
samen te werken. Sturen op cijfers lijkt
noodzakelijk, maar het is niet voldoende voor
een optimale relatie. Waar het aan ontbreekt?
Aandacht voor de match tussen organisaties.
Kijk bijvoorbeeld eens naar het begrip
partnership in de privsfeer. Als je na een paar
succesvolle dates een relatie aangaat, doe je
dat omdat je een positief onderbuikgevoel
hebt. Je vindt iemand aardig en je
normen en waarden komen overeen. Deze
eigenschappen kunnen we ook in de business-
to-businessomgeving inzetten. Als een vriend
krap bij kas zit, pak je waarschijnlijk zonder
blikken of blozen de rekening. Maar wie durft
hetzelfde te doen in een business-to-business
omgeving? We denken in de markt nog te veel
vanuit onze eigen positie, terwijl we samen
moeten optrekken.
Voor een optimale samenwerking moet
je elkaar iets gunnen. Anders frustreer je
elkaar alleen maar. Om grip te houden,
stuurt de opdrachtgever continu op zaken
waar hij helemaal niet op moet sturen. De
opdrachtnemer doet dit op zijn beurt ook
naar zijn medewerkers en opdrachtgever. Zo
ontstaat nooit volledige transparantie.
Best Value
De laatste jaren wordt door facilitaire
organisaties gexperimenteerd met
nieuwe samenwerkingsmethoden om deze
problemen te ondervangen, zoals best value
procurement. Stenchlak: Deze aanpak
kent een aantal vernieuwende pijlers en is
gebaseerd op voorspelbaarheid, transparantie,
win-win, geen silos en geen controle. Een
mooi uitgangspunt waarbij organisaties
een expert selecteren en niet meer alles
strikt voorschrijven. Zij leggen project- en
organisatiedoelstellingen neer met een
 TOPDESK MAGAZINE - MAART 2017 13

Wisse Stenchlak, Commercieel

Manager ArrangeGroup

prijsplafond, waarna de dienstverlener deze

doelstellingen op functioneel niveau invult
vanuit zijn expertise. De innovatiegraad ligt
hoger, er zijn minder fouten in het proces en
er wordt meer waarde gecreerd ten aanzien
van de organisatiedoelstellingen.

Structuur creert geen waarde,

mensen doen dat
Dit is een stap in de goede richting, stelt
Stenchlak. Ik geloof dat best value helpt om
de best presterende expert te selecteren. Het
is echter niet de methode om ook de beste
relatie op te bouwen. Een vertrouwensrelatie
is namelijk niet in metrics uit te drukken en
een expert zorgt niet per definitie voor de
beste relatie. De best value-aanpak reduceert
risicos en belooft voorspelbaarheid op
basis van structuren en prestatiegegevens.
Vertrouwen en een goede relatie gedijen
volgens Stenchlak echter bij creativiteit,
experimenteren en de autonomie van mensen
die in deze samenwerking acteren.
In de FM-markt gaat het om het vinden van
een relatie die waarde creert door inzet van
de juiste professionals. Zij zorgen ervoor dat
mensen die bij een opdrachtgever werken trots
zijn op de werkomgeving, productief werken
en gelukkig zijn. Hiermee ondersteunen facility
professionals uiteindelijk de organisatie bij het
halen van haar strategische doelstellingen.
Verandering komt nooit van boven, altijd van
onderen. Facilitymanagement is bij uitstek de
interne dienstverlener die ervoor kan zorgen
dat mensen graag bij een organisatie werken;
dan hebben we het over echte waardecreatie.
Ik kijk uit naar de eerste opdrachtgevers en
dienstverleners die de dogmas loslaten en
primair op zoek gaan naar de beste relatie,
14 TOPDESK MAGAZINE - MAART 2017

vertelt Stenchlak. Zoek een organisatie die
bestaat uit mensen met wie je een klik hebt
door te daten. Vul daarna pas samen de relatie
in, zoals in het echte leven. Een voorwaarde
is dat je als organisatie moet geloven
in partnerships. Deze aanpak is daarom
logischerwijs niet geschikt voor organisaties
met een aanbestedingsplicht. Of maak ik
mij nu ook schuldig aan een dogma?
Invloed van de hoogconjunctuur
Toch ziet Stenchlak de toekomst van facilitaire
samenwerking in Nederland positief tegemoet.
De markt staat op een keerpunt. Enerzijds
ontstaan nieuwe initiatieven die gericht zijn op
waardecreatie. Maar de motivatie hierachter
is nu nog voor een deel te herleiden naar
de kredietcrisis van 2008. We zijn destijds
creatief geweest met beschikbare middelen
en aan het einde van de crisis ging het niet
langer meer over geld, maar grotendeels over
waarde en innovaties. Het ziet ernaar uit dat
we weer een aantal jaren van economische
groei tegemoet gaan. Gaan we dan terug naar
de eigen horizon? Of zet de ontwikkeling door
en blijven we zoeken naar nieuwe vormen van
samenwerking? Ik vraag mij af of we in een
hoogconjunctuur nog steeds idealen nastreven
op het vlak van samenwerken of dat er door de
komende overvloed minder sense of urgency is.
Leren samenwerken
Zelf verwacht ik dat de weegschaal naar de
goede kant doorslaat. Ik ben een idealist en
geloof dat we in ieder tijdperk - ongeacht de
economische, politieke en maatschappelijke
context - relaties aangaan die waarde
toevoegen. Een mooi voorbeeld vind ik de
Greyston Bakery. Deze bakkerij staat in een
van de meest criminele en kansarme wijken
van New York en is opgericht met het doel
om kansarmen te voorzien van zinvol werk.
Hun motto zegt het eigenlijk al: We dont hire
people to bake brownies, we bake brownies to
hire people.Iedereen mag zich voor een baan
inschrijven en wordt uitgenodigd voor een
gesprek. Iedere medewerker wordt bovendien
continu uitgedaagd om zich te ontwikkelen
en dat doen ze ook. De winst vloeit terug in de
gemeenschap, het bedrijf en de medewerkers.
Dit klinkt idealistisch, maar illustreert wel dat
relaties en vertrouwen een sterkere werking
hebben dan controlemechanismen, structuren
en oude overtuigingen.
Uiteindelijk, zegt Stenchlak, gaan we
als markt leren samenwerken zonder
controlemechanismen door vertrouwen
in elkaar te hebben. Natuurlijk zijn er ook
in partnerships plannen, contracten en
organisatiekaders nodig en moeten wij ons
houden aan de wet- en regelgeving. Dus
dat er iets op papier wordt gezet over de
samenwerking, is niet erg. Maar doe dit zo
minimaal en simpel mogelijk, zodat mensen
het begrijpen en het niet wordt ingezet als
controle voor een goede relatie.

We denken in de markt
te veel vanuit onze eigen
positie, terwijl we samen
moeten optrekken.