Zawd: technik mechatronik Arkusz zawiera informacje

Symbol cyfrowy zawodu: 311[50]

prawnie chronione do
Numer zadania: 6
momentu rozpoczCcia
egzaminu

311[50]-06-132
Czas trwania egzaminu: 240 minut

ARKUSZ EGZAMINACYJNY
ETAP PRAKTYCZNY
EGZAMINU POTWIERDZAJ=CEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE
CZERWIEC 2013
Informacje dla zdaj>cego:
1. Materiay egzaminacyjne obejmuj>: ARKUSZ EGZAMINACYJNY z treWci> zadania
i dokumentacj>, zeszyt ze stron> tytuow> KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ oraz KARTB
OCENY.
2. Sprawda, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 8 stron. Sprawda, czy materiay egzaminacyjne
s> czytelne i nie zawieraj> bCdnie wydrukowanych stron. Ewentualny brak stron lub inne
usterki w materiaach egzaminacyjnych zgoW przewodnicz>cemu zespou nadzoruj>cego
etap praktyczny.
3. Na KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ:
/ wpisz swoj> datC urodzenia,
/ wpisz swj numer PESEL*.
4. Na KARCIE OCENY:
/ wpisz swoj> datC urodzenia,
/ wpisz swj numer PESEL*,
/ wpisz symbol cyfrowy zawodu,
/ zamaluj kratkC z numerem odpowiadaj>cym numerowi zadania,
/ przyklej naklejkC ze swoim numerem PESEL w oznaczonym miejscu na karcie.
5. Zapoznaj siC z treWci> zadania egzaminacyjnego, dokumentacj> za>czon> do zadania,
stanowiskiem egzaminacyjnym i jego wyposaceniem. Masz na to 20 minut. Czas ten nie jest
wliczany do czasu trwania egzaminu.
6. Po upywie tego czasu przyst>p do rozwi>zywania zadania. Rozwi>zanie obejmuje
opracowanie projektu realizacji prac okreWlonych w treWci zadania, wykonanie prac
zwi>zanych z opracowywanym projektem i sporz>dzenie dokumentacji z ich wykonania.
7. Zadanie rozwi>zuj tylko w zeszycie KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ od razu na czysto,
nie otrzymasz dodatkowych kartek. Notatki, pomocnicze obliczenia itp., jeceli nie nalec>
do pracy, obwieda lini> i oznacz sowem BRUDNOPIS. Zapisy oznaczone BRUDNOPIS
nie bCd> oceniane.
8. Po rozwi>zaniu zadania ponumeruj strony pracy egzaminacyjnej. Numerowanie rozpocznij
od strony, na ktrej jest miejsce do zapisania tytuu pracy. Wszystkie materiay, ktre
za>czasz do pracy, opisz swoim numerem PESEL* w prawym grnym rogu.
9. Na stronie tytuowej zeszytu KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ, wpisz liczbC stron swojej
pracy i liczbC sztuk za>czonych materiaw.
10. Zeszyt KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ i KARTB OCENY przekac zespoowi
nadzoruj>cemu etap praktyczny.
Powodzenia!

* w przypadku braku numeru PESEL - seria i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzaj>cego tocsamoW5.
Zadanie praktyczne
Na linii technologicznej zastosowano automat do ci cia blachy pracuj cy w ukadzie
nad nym. Automat wyposa ono w urz dzenie sterownicze wykorzystuj ce sterownik PLC,
wsppracuj cy z zewn trznym analizatorem jako ci wykonanego ci cia.
Opracuj projekt realizacji prac zwi zanych z monta em, oprogramowaniem i uruchomieniem
urz dzenia sterowniczego automatu.
Na podstawie opisu dziaania automatu, wykazu elementw (Za cznik 1) oraz modelu
urz dzenia sterowniczego zamontowanego na stanowisku egzaminacyjnym, narysuj schemat
po cze ze sterownikiem PLC elementw rzeczywistego urz dzenia sterowniczego tj. czujnikw
indukcyjnych, analizatora ci cia, przetwornicy cz stotliwo ci, nap du piy automatu, stycznika
i przyciskw sterowniczych. W KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ uzupenij list
przyporz dkowania.
Sporz d , w formie diagramu stanw lub schematu blokowego, algorytm dziaania urz dzenia
sterowniczego automatu zgodnie z opisem (Za cznik 1).
Napisz program sterowniczy w j zyku LAD (schemat drabinkowy) lub FBD (schemat blokw
funkcyjnych), zapewniaj cy prac urz dzenia sterowniczego przy zao eniu staej pr dko ruchu
piy (analizator An1 oraz wej cia UP i DN przetwornicy cz stotliwo ci Fal1 nie s obsugiwane).
Prze lij program do sterownika PLC, skontroluj poprawno dziaania urz dzenia
sterowniczego, wykonuj c prbne uruchomienie modelu zamontowanego na stanowisku
egzaminacyjnym. Wprowad ewentualne poprawki do programu i algorytmu.
Sporz d dokumentacj z wykonanych prac.

Projekt realizacji prac powinien zawiera:

1. Tytu pracy egzaminacyjnej zgodny z tre ci zadania.
2. Zao enia do projektu realizacji prac zawieraj ce wykaz sygnaw wej ciowych
i wyj ciowych dla ka dego elementu urz dzenia sterowniczego pod czonego do
sterownika PLC.
3. Wykaz dziaa zwi zanych z monta em, oprogramowaniem i uruchomieniem urz dzenia
sterowniczego automatu.
4. Wykaz elementw, narz dzi i sprz tu kontrolno-pomiarowego, potrzebnych do monta u
i oprogramowania urz dzenia sterowniczego.
5. Algorytm dziaania urz dzenia sterowniczego w formie diagramu stanw lub schematu
blokowego.

Dokumentacja z wykonania prac powinna zawiera:

1. Uzupenion list przyporz dkowania oraz schemat po cze elementw wej ciowych
i wyj ciowych ze sterownikiem PLC.
2. Wnioski dotycz ce poprawno ci dziaania programu sterowniczego urz dzenia.
3. Podpisane numerem PESEL dwa zrzuty ekranu zawieraj ce:

Strona 2 z 8
 program zaadowany do pami ci sterownika wraz z komentarzami wyja niaj cymi
dziaanie programu,
widoczn konfiguracj zastosowanych blokw funkcjonalnych.

UWAGA:
Zrzuty z ekranu umie w dokumencie edytora tekstu (format A4 o orientacji pionowej), plik
dokumentu zapisz na pulpicie w folderze, ktrego nazw jest twj numer PESEL, folder skopiuj
do pami ci USB i popro przewodnicz cego zespou nadzoruj cego etap praktyczny
o wydrukowanie pliku.

Do wykonania zadania wykorzystaj:

Opis dziaania automatu do ci cia blachy .................................................................Za cznik 1.

oraz
zamieszczon w KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ List przyporz dkowania.

Do wykonania zadania przygotowano stanowisko wyposa one w:

1. Komputer z oprogramowaniem po czony ze sterownikiem PLC.
2. Model urz dzenia sterowniczego piy, skadaj cy si z pyty z zamontowanymi i sprawnymi
elementami pod czonymi do wej i wyj sterownika PLC, tj.:
wej cie 1 przycisk S1,
wej cie 2 przycisk S2,
wej cie 3 przycisk sterowniczy zwierny, NO o samoczynnym powrocie (zamiast
czujnika indukcyjnego F1),
wej cie 4 przycisk sterowniczy zwierny, NO bez samoczynnego powrotu (zamiast
czujnika indukcyjnego F2),
wej cie 5 przycisk sterowniczy zwierny, NO bez samoczynnego powrotu (zamiast
wej cia RM czujnika indukcyjnego An1),
wej cie 6 przycisk sterowniczy zwierny, NO bez samoczynnego powrotu (zamiast
wej cia RL czujnika indukcyjnego An1),
wyj cie 1 lampka sygnalizacyjna (zamiast wej cia FWD przetwornicy cz stotliwo ci Fal1),
wyj cie 2 lampka sygnalizacyjna (zamiast wej cia UP przetwornicy cz stotliwo ci Fal1),
wyj cie 3 lampka sygnalizacyjna (zamiast wej cia DN przetwornicy cz stotliwo ci Fal1),
wyj cie 4 lampka sygnalizacyjna (zamiast stycznika K2).
3. Dokumentacj stanowiskow , zawieraj c informacje o elementach zastosowanych
w modelu urz dzenia sterowniczego.

Czas przeznaczony na wykonanie zadania wynosi 240 minut.

Strona 3 z 8
 Za cznik 1.

Opis dziaania automatu do ci cia blachy

W urz dzeniu sterowniczym automatu zastosowano sterownik PLC wsppracuj cy z:
przyciskami sterowniczymi S1, S2,
czujnikami indukcyjnymi F1, F2,
analizatorem jako ci ci cia An1,
przetwornic cz stotliwo ci steruj c pr dko ci ruchu piy Fal1,
stycznikiem K1.

Rys. 1. Budowa automatu do ci cia blachy

Po w czeniu zasilania, urz dzenie sterownicze znajduje si w stanie ZATRZYMANIE. Nap d
podawania blachy oraz pia s zatrzymane, przy czym pia znajduje si w pozycji spoczynkowej
bazowej (aktywny czujnik F2).
Po wci ni ciu przycisku START urz dzenie sterownicze przechodzi do stanu PRACA. Nast puje
uaktywnienie zespou podawania blachy, poprzez wysterowanie stycznika K1 (Rys. 2.).

Strona 4 z 8
 Rys. 2. Nap d podawania blachy
W chwili, gdy blacha zostanie wykryta przez czujnik F1 (na wyj ciu F1 pojawia si stan wysoki),
uruchamiany jest proces ci cia, poprzez wysterowanie wej cia FDW sterownika nap du piy Fal1
(Rys. 3.).

Rys. 3. Sterownik nap du piy

Sygna FWD jest deaktywowany w momencie opuszczenia przez pi pozycji bazowej (czujnik
F2 nie wykrywa obecno ci piy). Po wykonaniu ci cia, pia automatycznie wraca do pozycji
bazowej. Podczas powrotu pia jest uniesiona, proces ci cia nie zachodzi (Rys. 4.).

Rys. 4. Sposb ci cia blachy przez pi

Strona 5 z 8
Gdy pia osi gnie pozycj bazow (aktywny czujnik F2), odczytywany jest wynik analizy ci cia
z wyj analizatora An1.
W zale no ci od stosunku pr dko ci ruchu piy do pr dko ci przesuwu blachy, analizator
ci cia zwraca dane zamieszczone w Tabeli 1.
Tabela 1. Wykaz stanw wyj ciowych analizatora ci cia
WYJCIE
WYNIK POMIARU
RM RL
0 0 K t ci cia poprawny
0 1 K t ci cia mniejszy od k ta prostego
1 0 K t prosty wi kszy od k ta prostego

a) k t prosty ci cie prawidowe

b) k t ci cia mniejszy od k ta prostego
c) k t ci cia wi kszy od k ta prostego

Rys. 5. Przypadki wykonania ci cia blachy

Urz dzenie sterownicze automatu do ci cia blachy zmienia pr dko ruchu piy krokowo co 5%
warto ci maksymalnej, w zale no ci od stanu na wyj ciu analizatora An1, przy czym obowi zuj
nast puj ce zasady:
pocz tkowo warto pr dko ruchu piy ustawiona jest na 50% warto ci maksymalnej oraz
przyjmuje si , e pr dko nie bya zmieniana,
je eli w ostatnim kroku pr dko ruchu piy nie bya zmieniana, to stan K t ci cia wi kszy od
k ta prostego powoduje zwi kszenie pr dko ci, a stan K t ci cia mniejszy od k ta
prostego powoduje zmniejszenie pr dko ci,
je eli w ostatnim kroku pr dko ruchu piy bya zwi kszana, to stan K t ci cia mniejszy od
k ta prostego powoduje zmniejszenie pr dko ci, a stan K t ci cia wi kszy od k ta
prostego nie zmienia pr dko ci,
je eli w ostatnim kroku pr dko ruchu piy bya zmniejszana, to stan K t ci cia wi kszy od
k ta prostego powoduje zwi kszenie pr dko ci, a stan K t ci cia mniejszy od k ta
prostego nie zmienia pr dko ci,
stan K t ci cia poprawny powoduje, e pr dko ruchu piy nie jest zmieniana.
Zmiana pr dko ci ruchu piy nast puje poprzez podanie na wej cia przetwornicy cz stotliwo ci
sygnaw zgodnych z Tabel 2. Wej cie przetwornicy UP i DN reaguje na zbocze sygnau.
Tabela 2. Wykaz stanw wej sterownika nap du piy
WEJCIE
FUNKCJA
UP DN FWD
0 0 1 x Zmniejszenie pr dko ci podawania blachy
0 1 0 x Zwi kszenie pr dko ci podawania blachy
0 0 x Pr dko bez zmian
1 1 x Warto niedopuszczalna nie u ywa !
x x 1 Uruchomienie silnika M1

Strona 6 z 8
Je li operator w dowolnej chwili pracy automatu wci nie przycisk STOP, urz dzenie sterownicze
doko czy proces ci cia (aktywny czujnik F2) i przejdzie do stanu ZATRZYMANIE.

Uwaga:
sterownik nap du Fal1 pod czony jest do sterownika PLC poprzez przeka niki sprz gaj ce.
Tabela 3. Wykaz elementw urz dzenia sterowniczego
L.p. Nazwa Oznaczenie (symbol) Wybrane parametry katalogowe
Napi cie zasilania: 24 V DC
Modu wej ciowy: minimum 6 wej 24 V DC
Modu wyj ciowy: minimum 4 wyj cia 24 V DC
1. Sterownik PLC PLC Monta : szyna TH 35 lub inny sposb mocowania do
p yty
Programator: komputer klasy PC
J zyk programowania: LAD lub FBD
Przycisk zwierny NO o samoczynnym powrocie
(monostabilny),
Un <= 230 V, In = 1,5 A
2. Przycisk S1, S2 Monta : szyna TH 35 lub inny sposb mocowania do
p yty.
S1 przycisk START
S2 przycisk STOP
F1, F2
Wyj cia cyfrowe typu PNP, styk NO.
3. Czujnik indukcyjny
Zakres napi cia roboczego: 10 30 V DC

An1 (RM, RL)

Analizator ci cia.
Analizator jako ci Wyj cia cyfrowe typu PNP, styk NO.
4.
ci cia Zakres napi cia roboczego: 10 30 V DC
Konfiguracj wyj cyfrowych opisuje Tabela 1

Fal1 (FWD, UP, DN)

Wysterowanie wej sterownika nap du pi y odbywa

Sterownik nap du si na skutek podania sygna u SPL do wej FWD, UP,
5.
pi y DN
Konfiguracj wej cyfrowych opisano w Tabeli 2.

Strona 7 z 8
L.p. Nazwa Oznaczenie (symbol) Wybrane parametry katalogowe
Min. czas startu 10 ms
Czas pracy ci g ej 100%
Wsp czynnik mocy cos 0.7
Charakterystyka cewki 24 V DC: 4,5 W
6. Stycznik K2
42 V AC: 50/60 Hz, moc prze czana: 9 VA, moc
podtrzymania: 7 VA
Dopuszczalne wahania napi cia +/- 10%
Stopie ochrony IP65

Strona 8 z 8