Czas pracy

w praktyce
Zasady prawidowego ustalania
i rozliczania czasu pracy
Czas pracy
w praktyce
Zasady prawidowego ustalania
i rozliczania czasu pracy
Adres redakcji: 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72,
www.dziennik.pl, www.gazetaprawna.pl, www.forsal.pl
Autor: Agata Lankamer-Prasoek, Karol Lankamer
Redaktor prowadzcy: Renata Krasowska-Kos
Projekt graficzny okadki: Kinga Pisarczyk
DTP: Joanna Archacka
Biuro Obsugi Klienta: 03-308 Warszawa, ul. Batalionu Platerwek 3,
tel. 22 212 08 27, 22 761 31 27, 801 626 666, e-mail: bok@infor.pl
Copyright by INFOR Biznes Sp. z o.o.
Wydanie I/2015, stycze 2015 r.

ISBN 978-83-64085-26-0
 Spis treci
Czas pracy w2015 roku: 2016 godzin w252 dni ...................................................... 5
Zasady postpowania....................................................................................................... 5
wito winnym dniu ni niedziela............................................................................6
Peny tydzie...................................................................................................................... 7
Okresy rozliczeniowe.......................................................................................................8
Pracownicy niepenosprawni.......................................................................................11
Suba zdrowia................................................................................................................. 14
Rne wielkoci............................................................................................................... 15
Maksymalnie trzy lub cztery miesice.................................................................... 16
Podstawowa norma........................................................................................................ 16
Niewidomi......................................................................................................................... 18
Przeduone weekendy od grudnia 2014 roku do stycznia 2016 roku20

3
 Czas pracy w2015 roku:
2016 godzin w252 dni
Tyle przepracuj zatrudnieni na penym etacie wpodstawowym sys-
temie bez wzgldu na zastosowany okres rozliczeniowy. W porwna-
niu z 2014 r. dla osb pracujcych od poniedziaku do pitku to wicej
odwadni (16 godzin). Najwicej pracy czeka nas wlipcu (184 godziny), naj-
mniej wstyczniu, lutym, maju, sierpniu ilistopadzie (160 godzin).

Wymiar czasu pracy to maksymalna liczba godzin, jak pracownik moe

przepracowa wtrakcie danego okresu rozliczeniowego. Niedopuszczalne jest
planowanie wharmonogramach wikszej liczby godzin pracy, ni wynikao-
by to zwymiaru. Takie dziaanie byoby bowiem rwnoznaczne zplanowa-
niem pracy nadliczbowej, ktra zzasady jest nieprzewidywalna (art. 151 1
kodeksu pracy; dalej: k.p.).
Moliwa jest jednak sytuacja przeciwna, tj. taka, gdy w harmonogramie
przewidziano mniejsz liczb godzin, ni wynikaoby to z obowizujcego
wymiaru czasu pracy. Takie dziaanie, cho prawnie dopuszczalne, jest jed-
nak nieekonomiczne zpunktu widzenia pracodawcy. Mimo bowiem, i pra-
cownik nie wypracowaby penego wymiaru czasu pracy, zachowaby prawo
do wynagrodzenia w penej wysokoci. Optymalne jest zatem planowanie
pracownikom pracy wsposb zapewniajcy pene wykorzystanie czasu pracy,
czyli zgodnie zobowizujcym wdanym okresie rozliczeniowym wymiarem
(art. 94 pkt 2 k.p.).

Zasady postpowania
Aby obliczy obowizujcy pracownika wymiar czasu pracy wprzyjtym
okresie rozliczeniowym, naley:
pomnoy pene tygodnie przypadajce w okresie rozliczeniowym przez
40godzin (tj. tygodniow norm czasu pracy),
pomnoy liczb dni pozostaych do koca okresu rozliczeniowego, przy-
padajcych od poniedziaku do pitku przez 8 godzin (tj. dobow norm
czasu pracy),
zsumowa oba wyniki (art.130 1 k.p.).
Wskazana powyej metoda ustalania wymiaru czasu pracy wskazuje, i wy-
miar moe rni si dla poszczeglnych okresw rozliczeniowych, wzwiz-
ku zczym konieczne jest jego odrbne ustalanie dla kadego znich.

5
 Czas pracy w praktyce

wito winnym dniu ni niedziela

Jeli w danym okresie rozliczeniowym wystpuje wito w innym dniu
ni niedziela, to obnia ono wymiar czasu pracy o8 godzin (art. 130 2 k.p.).
Oznacza to, e od ustalonego zgodnie zpowyszymi reguami wymiaru czasu
pracy naley za takie wito odj 8 godzin.
Od 8 padziernika 2012 r. nie ma przy tym znaczenia, czy wito przypad-
nie na dzie wolny od pracy ztytuu przecitnie piciodniowego tygodnia
pracy, wynikajcy zobowizujcego upracodawcy rozkadu czasu pracy. Na-
wet wtakim wypadku obowizkiem pracodawcy jest udzielenie zatrudnio-
nemu dnia wolnego od pracy winnym terminie. To wynika zwyroku Trybu-
nau Konstytucyjnego z2 padziernika 2012 r. (sygn. akt K 27/11, Dz.U. z2012r.
poz. 1110), ktry stwierdzi niezgodno zkonstytucj art.130 21 k.p., obo-
wizujcego od 1 stycznia 2011 r. do 7 padziernika 2012 r. Przepis ten stano-
wi, e jeli wito przypadao na dzie wolny od pracy ztytuu przecitnie
piciodniowego tygodnia pracy wynikajcego zobowizujcego upracodaw-
cy rozkadu czasu pracy, to nie powodowao obnienia wymiaru czasu pracy.
Wocenie TK regulacja ta bya niezgodna zkonstytucyjn zasad rwnoci
wynikajc zart. 32 ust. 1 konstytucji, gdy umoliwiaa ona rnicowanie
pracownikw wzakresie czasu pracy, ktrego wycznym powodem by za-
stosowany wobec nich rozkad czasu pracy. Wprzypadku wikszoci pracow-
nikw wPolsce, dla ktrych najczciej dniem wolnym ztytuu piciodnio-
wego tygodnia pracy jest sobota, obowizek udzielenia innego dnia wolnego
od pracy w2015r. wzamian za wito bdce dniem ustawowo wolnym od
pracy, ktre przypadnie wanie wsobot, wystpi wsierpniu (za 15sierpnia)
iwgrudniu (za 26grudnia).
Obowizek ten wynika std, i jeden dzie wolny nie moe kumulo-
wa w sobie wolnego z dwch tytuw, tj. dnia wolnego z tytuu przecit-
nie piciodniowego tygodnia pracy (jakim jest najczciej sobota) oraz wita
(tj.15sierpnia i26 grudnia 2015 r.). Wzwizku zpowyszym udzielenie inne-
go dnia wolnego od pracy jest konieczne wcelu przywrcenia pracownikom
zasady przecitnie 5-dniowego tygodnia pracy itym samym zapewnienia im
odpowiedniej liczby dni wolnych od pracy wokresie rozliczeniowym.
Naley jednoczenie zwrci uwag na to, i wprzypadku kumulacji wi-
ta oraz dnia wolnego ztytuu przecitnie piciodniowego tygodnia pracy ko-
nieczno wyznaczenia innego dnia wolnego od pracy wystpi jedynie utych
pracownikw, ktrzy pracuj przez 5 dni wtygodniu. Tylko wtakim bowiem
przypadku powstaje obowizek przywrcenia zasady przecitnie piciodnio-
wego tygodnia pracy wanie poprzez wyznaczenie innego dnia wolnego od
pracy.
Powyszy obowizek nie dotyczy jedynie tych, ktrzy zracji wymiaru za-
trudnienia, przyjtego do nich systemu czasu pracy lub nierwnomiernego
rozkadu czasu pracy pracuj mniej ni 5 dni wtygodniu. Chodzi tu przede
wszystkim opracownikw zatrudnionych wsystemie rwnowanym, wkt-
rym dobowy wymiar czasu pracy moe by wyduany maksymalnie do 12 go-

6
 Zasady prawidowego ustalania i rozliczania czasu pracy

dzin, co jest rwnowaone krtszym dobowym wymiarem czasu pracy win-

nych dniach lub wiksz liczb dni wolnych od pracy (art.135 1 k.p.). Jeli
zatem zatrudnieni maj zapewnion co najmniej minimaln liczb dni wol-
nych od pracy przypadajcych wdanym okresie rozliczeniowym, za sobotnie
wito pracodawca nie musi im ju wyznaczy dodatkowego dnia wolnego.
Wystarczy, e ztego tytuu obniy obowizujcy wymiar czasu pracy o8 go-
dzin. Analogiczne rozwizanie mona zastosowa wobec pracownikw za-
trudnionych wniepenym wymiarze czasu pracy ktrzy wiadcz prac przez
mniej ni 5 dni wtygodniu.
Jeli tylko okres rozliczeniowy jest duszy ni jednomiesiczny, dzie wol-
ny nie musi by udzielony wmiesicu kumulacji wita oraz dnia wolnego
ztytuu przecitnie piciodniowego tygodnia pracy (tj. wsierpniu igrudniu
2015 r.), lecz w okresie rozliczeniowym. Zatem pracodawcy, ktrzy przyjli
3lub 4-miesiczne okresy rozliczeniowe lub zdecydowali si na ich wydu-
enie np. do 6 lub 12 miesicy, maj znacznie wicej czasu na wyznaczenie
wzamian innego dnia wolnego.

Peny tydzie
Skoro obliczanie wymiaru czasu pracy rozpoczynamy od ustalenia liczby
penych tygodni, przypadajcych w danym okresie rozliczeniowym, musi-
my pamita, e na uytek przepisw prawa pracy przez tydzie rozumie si
7 kolejnych dni kalendarzowych, liczonych od pierwszego dnia okresu rozli-
czeniowego (art.128 3 pkt2 k.p).

PRZYKAD

Zaczynamy od rody
Dla miesicznego okresu rozliczeniowego obejmujcego stycze 2015 r. kady
tydzie bdzie rozpoczyna si wczwartek ikoczy wrod, natomiast wlu-
tym 2015 r. kady tydzie bdzie rozpoczyna si wniedziel ikoczy wsobot.

Skoro tak, to wmiesicznych okresach rozliczeniowych zmieszcz si za-

wsze 4pene tygodnie, ktre przypadn od 1. do 28. dnia kadego miesica.
Wcelu obliczenia obowizujcego pracownika wymiaru czasu pracy trzeba
bdzie ustali jedynie liczb dni pozostaych do koca okresu rozliczenio-
wego (tj. wystajcych poza pene tygodnie), przypadajcych od poniedziaku
do pitku.

PRZYKAD

Liczba godzin
Dla 1-miesicznego okresu rozliczeniowego obejmujcego stycze 2015 r. wymiar
czasu pracy ustala si wnastpujcy sposb:

7
 Czas pracy w praktyce

4 tygodnie 40 godzin = 160 godzin,

2 dni (tj. 29 i30 stycznia) 8 godzin = 16 godzin,
160 godzin + 16 godzin = 176 godzin,
176 godzin 2 dni (tj. wita 1 i6 stycznia) 8 godzin =160godzin.
W styczniu 2 dni wystaj poza pene tygodnie przypadajce od poniedziaku
do pitku (tj. 29 i30 stycznia). Do tego wito 1 stycznia przypada wczwartek,
a6stycznia we wtorek, wic kade znich powoduje obnienie wymiaru czasu pra-
cy o8 godzin (tj. cznie o16 godzin = 2 dni 8 godzin). Zatem obowizujcy do
przepracowania wstyczniu 2015 r. wymiar czasu pracy wynosi 160 godzin.

Okresy rozliczeniowe
Wymiar czasu pracy ustalamy zawsze dla przyjtego okresu rozliczeniowe-
go, ktrego maksymalna dugo uzaleniona jest, co do zasady, od przyjte-
go systemu czasu pracy. Jeli jest to uzasadnione przyczynami obiektywny-
mi lub technicznymi lub dotyczcymi organizacji pracy, od 23 sierpnia 2013r.
wkadym systemie czasu pracy okres rozliczeniowy moe by przeduony
maksymalnie do 12 miesicy (art. 129 2 k.p.). Ustawodawca nie narzuca przy
tym sposobu okrelenia przedziau czasowego, jaki bdzie obejmowa przyjty
wzakadzie okres rozliczeniowy, zatem mona go okreli wmiesicach lub
tygodniach, ktre mog, ale nie musz pokrywa si zmiesicami lub tygo-
dniami kalendarzowymi (awic mog przypada na ich przeomie).
Wpraktyce najpopularniejszym stosowanym okresem rozliczeniowym jest
jeden miesic, ktry moe by przyjty we wszystkich systemach czasu pracy,
zwyjtkiem ruchu cigego, dla ktrego okres rozliczeniowy nie moe prze-
kroczy 4tygodni.

Wymiary czasu pracy dla 1-miesicznych okresw rozliczeniowych

Lp. Miesic Wyliczenie czasu pracy Liczba Liczba

godzin dni
1. Stycze (40 godz. 4 tyg.) + (8 godz. 2 dni) (8 godz. 160 20
2 dni)
2. Luty (40 godz. 4 tyg.) 160 20
3. Marzec (40 godz. 4 tyg.) + (8 godz. 2 dni) 176 22
4. Kwiecie (40 godz. 4 tyg.) + (8 godz. 2 dni) (8 godz. 168 21
1 dzie)
5. Maj (40 godz. 4 tyg.) + (8 godz. 1 dzie) (8 godz. 160 20
1 dzie)
6. Czerwiec (40 godz. 4 tyg.) + (8 godz. 2 dni) (8 godz. 168 21
1 dzie)

8
 Zasady prawidowego ustalania i rozliczania czasu pracy

7. Lipiec (40 godz. 4 tyg.) + (8 godz. 3 dni) 184 23

8. Sierpie (40 godz. 4 tyg.) + (8 godz. 1 dzie) (8 godz. 160 20
1 dzie)
9. Wrzesie (40 godz. 4 tyg.) + (8 godz. 2 dni) 176 22
10. Padziernik (40 godz. 4 tyg.) + (8 godz. 2 dni ) 176 22
11. Listopad (40 godz. 4 tyg.)+ (8 godz. 1 dzie) (8 godz. 160 20
1 dzie)
12. Grudzie (40 godz. 4 tyg.) + (8 godz. 3 dni) (8 godz. 168 21
2 dni)
cznie 2016 252

Ogem w2015 r. przypada do przepracowania 252dni, czyli 2016 godzin

(252 dni 8 godzin). Zatem ci pracodawcy, ktrzy skorzystali z moliwoci
wprowadzenia 12-miesicznego okresu rozliczeniowego i przyjli, e czas
jego trwania pokrywa si zlatami kalendarzowymi, na okres od 1 stycznia
2015 r. do 31 grudnia 2015 r. maj do zaplanowania 2016 godzin pracy.
Analogicznie oblicza si wymiar czasu pracy dla duszych ni 1-miesicz-
ne okresw rozliczeniowych, zktrych najpopularniejsze s 3- i4-miesiczne.
Trzymiesiczny okres rozliczeniowy moe by stosowany dla rwnowane-
go systemu czasu pracy (art.135 2 k.p.) idla rwnowanego systemu czasu
pracy zprzeduonym dobowym wymiarem czasu pracy do 24 godz. (art. 137
k.p.).

PRZYKAD

Od stycznia do marca
Dla 3-miesicznego okresu rozliczeniowego obejmujcego przedzia czasowy od
stycznia do marca 2015 r. wymiar czasu pracy ustala si wnastpujcy sposb:
12 penych tygodni (od 1 stycznia do 25 marca) 40 godzin = 480 godzin,
480 godzin + 4 dni wystajce poza pene tygodnie (tj. 26, 27, 30 i31 marca) 8 go-
dzin = 480 godzin + 32 godziny = 512 godzin,
512 godzin 2 dni (tj. wita 1 i6 stycznia) 8 godzin = 496 godzin.
We wskazanym wyej okresie rozliczeniowym wszystkie tygodnie rozpoczynaj si
wczwartek ikocz wrod, awic zostaj a 4 dni wolne wystajce poza pene
tygodnie. Ponadto wokresie tym przypadaj 2 wita winnym dniu ni niedziela
(tj. 1 stycznia czwartek i6 stycznia wtorek), ktre obniaj wymiar czasu pracy
o16 godzin (tj. 2 dni 8 godzin). Zatem obowizujcy wtym okresie rozliczenio-
wym wymiar czasu pracy wynosi 496 godzin.

9
 Czas pracy w praktyce

Wymiary czasu pracy dla 3-miesicznych

okresw rozliczeniowych

Lp. Okres rozlicze- Wyliczenie czasu pracy Liczba Liczba

niowy godzin dni
1. Od 1 stycznia (40 godz. 12 tyg.) + (8 godz. 4 dni) 496 62
do 31 marca (8 godz. 2 dni)
2. Od 1 kwietnia (40 godz. 13 tyg.) (8 godz. 3 dni) 496 62
do 30 czerwca
3. Od 1 lipca (40 godz. 13 tyg.) + (8 godz. 1 dzie) 520 65
do 30 wrzenia (8 godz. 1 dzie)
4. Od 1 padzier- (40 godz. 13 tyg.) + (8 godz. 1 dzie) 504 63
nika (8 godz. 3 dni)
do 31 grudnia
cznie 2016 252

Natomiast 4-miesiczny okres rozliczeniowy moe by stosowany wpod-

stawowym systemie czasu pracy (art. 129 1 k.p.), wsystemie rwnowanym,
ale tylko przy pracach uzalenionych od pory roku lub warunkw atmosfe-
rycznych (art. 135 3 k.p.), wsystemie przerywanym (art.139 k.p.) izadanio-
wym (art. 140 k.p.).

Wymiary czasu pracy dla 4-miesicznych

okresw rozliczeniowych

Lp. Okres rozlicze- Wyliczenie czasu pracy Liczba Liczba

niowy godzin dni
1. Od 1 stycznia do (40 godz. 17 tyg.) + (8 godz. 664 83
30 kwietnia 1 dzie) (8 godz. 3 dni)
2. Od 1 maja do 31 (40 godz. 17 tyg.) + (8 godz. 672 84
sierpnia 2 dni) (8 godz. 3 dni)
3. Od 1 wrzenia (40 godz. 17 tyg.) + (8 godz. 680 85
do 31 grudnia 3 dni) (8 godz. 3 dni)
cznie 2016 252

Coraz wicej pracodawcw korzysta jednak zmoliwoci wyduenia okre-

su rozliczeniowego na podstawie art. 129 2 k.p. Wpraktyce najczciej wy-
duaj okres rozliczeniowy do 6 lub 12 miesicy.

10
 Zasady prawidowego ustalania i rozliczania czasu pracy

Wymiary czasu pracy dla 6-miesicznych

okresw rozliczeniowych

Lp. Okres rozlicze- Wyliczenie czasu pracy Liczba Liczba

niowy godzin dni
1. Od 1 stycznia do (40 godz. 25 tyg.) + (8 godz. 4 dni) 992 124
30 czerwca (8 godz. 5 dni)
2. Od 1 lipca (40 godz. 26 tyg.) + (8 godz. 2 dni) 1024 128
do 31 grudnia (8 godz. 4 dni)
cznie 2016 252

Dokonujc rozliczenia czasu pracy po zakoczeniu przyjtego okresu roz-

liczeniowego trzeba jednak pamita ozasadzie, wmyl ktrej obowizujcy
wymiar czasu pracy wokresie rozliczeniowym naley obniy oliczb godzin,
ktr pracownik powinien by przepracowa w trakcie usprawiedliwionej
nieobecnoci wpracy, zgodnie zprzyjtym rozkadem czasu pracy (art.130
3 k.p.).

Pracownicy niepenosprawni
Pracodawcy, ktrzy zatrudniaj osoby niepenosprawne, musz przestrze-
ga dodatkowych obostrze wzakresie obowizujcych ich norm czasu pra-
cy. Podstawowe ich wartoci zostay wprawdzie uksztatowane analogicznie
jak dla ogu zatrudnionych, tj. na poziomie 8 godzin na dob i 40 godzin
tygodniowo, zt jednak rnic, e wprzypadku osb niepenosprawnych,
ustanawiajcy je art. 15 ust. 1 ustawy orehabilitacji zawodowej ispoecznej
oraz zatrudnianiu osb niepenosprawnych (dalej: ustawa orehabilitacji) nie
posuguje si pojciem przecitnie na tydzie wprzyjtym okresie rozlicze-
niowym. To za oznacza, e zarwno norma dobowa, jak itygodniowa maj
sztywny, anie jak wprzypadku penosprawnych pracownikw przecitny
charakter. Wpraktyce oznacza to, e pracownikowi niepenosprawnemu nie
mona planowa wicej ni 8 godzin pracy wdobie i5 dni wtygodniu, gdy
ustawodawca nie dopuszcza rwnowaenia takich przekrocze wskali okre-
su rozliczeniowego. Oprcz tego niepenosprawnych obowizuje zakaz pracy
wgodzinach nadliczbowych oraz wporze nocnej (art. 15 ust. 3 ustawy oreha-
bilitacji).
Wyjtek od tej zasady dotyczy pracownikw niepenosprawnych zatrud-
nionych przy pilnowaniu oraz przypadkw, wktrych na wniosek osoby za-
interesowanej zgod na odstpienie od zasad wynikajcych zart. 15 ustawy
orehabilitacji wyrazi lekarz profilaktyk lub wrazie jego braku lekarz spra-
wujcy opiek nad t osob. Koszty takich bada ponosi pracodawca (art. 16
ustawy orehabilitacji).

11
 Czas pracy w praktyce

Powysze normy czasu pracy maj jednak wpraktyce zastosowanie jedy-

nie do niepenosprawnych wlekkim stopniu. Wodniesieniu bowiem do pra-
cownikw zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepeno-
sprawnoci powysze wartoci ulegaj skrceniu, gdy czas pracy tych osb
nie moe przekroczy 7 godzin na dob i35 godzin tygodniowo (art. 15 ust. 2
ustawy orehabilitacji).
Powysze skrcone wartoci stay si na powrt zasad od 10 lipca 2014r., kie-
dy to na mocy wyroku TK z13 czerwca 2013 r. (sygn. akt K 17/11, Dz.U., poz.791)
moc obowizujc utraci art. 15 ust. 2 ustawy orehabilitacji wzakresie, wjakim
uzalenia stosowanie do pracownikw oznacznym lub umiarkowanym stopniu
niepenosprawnoci obnionych norm czasu pracy od decyzji lekarza. Formalnie
za kwesti t usankcjonowaa ustawa zdnia 10 czerwca 2014 r. ozmianie ustawy
orehabilitacji zawodowej ispoecznej osb niepenosprawnych (Dz.U., poz. 877),
ktra obniya do 7 godzin na dob i35 godzin na tydzie normy czasu pracy pra-
cownikw niepenosprawnych wznacznym lub umiarkowanym stopniu.
Tym samym wic skrcone do 7 godzin na dob i 35 godzin tygodniowo
normy czasu pracy stanowi zasad dla pracownikw oznacznym lub umiar-
kowanym stopniu niepenosprawnoci [patrz tabela poniej], ktra moe zo-
sta uchylona tylko wwczas, gdy na wniosek zatrudnionego lekarz prze-
prowadzajcy badania profilaktyczne pracownikw lub wrazie jego braku
lekarz sprawujcy opiek nad t osob wyrazi na to zgod. Wtakim wy-
padku niepenosprawny moe pracowa na rwni ze swoim zdrowym koleg
[patrz tabele str. 8, 10, 11 i poniej].

Wymiary czasu pracy pracownikw niepenosprawnych

wznacznym lub umiarkowanym stopniu dla jednomiesicznych
okresw rozliczeniowych

Lp. Miesic Wyliczenie czasu pracy Liczba Liczba

godzin dni
1. Stycze (35 godz. 4 tyg.) + (7 godz. 2 dni) 140 20
(7 godz. 2 dni)
2. Luty (35 godz. 4 tyg.) 140 20
3. Marzec (35 godz. 4 tyg.) + (7 godz. 2 dni) 154 22
4. Kwiecie (35 godz. 4 tyg.) + (7 godz. 2 dni) 147 21
(7 godz. 1 dzie)
5. Maj (35 godz. 4 tyg.) + (7 godz. 1 dzie) 140 20
(7 godz. 1 dzie)
6. Czerwiec (35 godz. 4 tyg.) + (7 godz. 2 dni) 147 21
(7 godz. 1 dzie)
7. Lipiec (35 godz. 4 tyg.) + (7 godz. 3 dni) 161 23

12
 Zasady prawidowego ustalania i rozliczania czasu pracy

8. Sierpie (35 godz. 4 tyg.) + (7 godz. 1 dzie) 140 20

(7 godz. 1 dzie)
9. Wrzesie (35 godz. 4 tyg.) + (7 godz. 2 dni) 154 22
10. Padziernik (35 godz. 4 tyg.) + (7 godz. 2 dni ) 154 22
11. Listopad (35 godz. 4 tyg.)+ (7 godz. 1 dzie) 140 20
(7 godz. 1 dzie)
12. Grudzie (35 godz. 4 tyg.) + (7 godz. 3 dni) 147 21
(7 godz. 2 dni)
cznie 1764 252

Ogem w 2015 roku przypada do przepracowania 252 dni, co dla osb

o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepenosprawnoci oznacza, e
przepracuj 1764godziny (252 dni 7godzin).
Analogicznie oblicza si wymiar czasu pracy dla duszych ni jednomie-
siczne okresw rozliczeniowych, zktrych najpopularniejsze s 3- i4-mie-
siczne. Naley jednak pamita, i zuwagi na sztywn 35-godzinn tygo-
dniow norm czasu pracy wyduenie okresu rozliczeniowego nie uprawnia
do nierwnomiernego planowania pracy.

Wymiary czasu pracy pracownikw niepenosprawnych

wznacznym lub umiarkowanym stopniu dla 3-miesicznych okresw
rozliczeniowych

Lp. Okres Wyliczenie czasu pracy Liczba Liczba

rozliczeniowy godzin dni
1. Od 1 stycznia do (35 godz. 12 tyg.) + (7 godz. 4 dni) 434 62
31 marca (7 godz. 2 dni)
2. Od 1 kwietnia (35 godz. 13 tyg.) (7 godz. 3 dni) 434 62
do 30 czerwca
3. Od 1 lipca do 30 (35 godz. 13 tyg.) + (7 godz. 1 dzie) 455 65
wrzenia (7 godz. 1 dzie)
4. Od 1 padzierni- (35 godz. 13 tyg.) + (7 godz. 1 dzie) 441 63
ka do 31 grudnia (7 godz. 3 dni)
cznie 1764 252

13
 Czas pracy w praktyce

Wymiary czasu pracy pracownikw niepenosprawnych

wznacznym lub umiarkowanym stopniu dla 4-miesicznych
okresw rozliczeniowych

Lp. Okres Wyliczenie czasu pracy Liczba Liczba

rozliczeniowy godzin dni
1. Od 1 stycznia (35 godz. 17 tyg.) + (7 godz. 1 dzie) (7 581 83
do 30 kwietnia godz. 3 dni)
2. Od 1 maja (35 godz. 17 tyg.) + (7 godz. 2 dni) (7 588 84
do 31 sierpnia godz. 3 dni)
3. Od 1 wrzenia (35 godz. 17 tyg.) + (7 godz. 3 dni) (7 595 85
do 31 grudnia godz. 3 dni)
cznie 1764 252

Wodniesieniu do pracownikw niepenosprawnych moliwe jest rwnie wy-

duenie okresu rozliczeniowego do 6 lub 12 miesicy.

Wymiary czasu pracy pracownikw niepenosprawnych

wznacznym lub umiarkowanym stopniu dla 6-miesicznych
okresw rozliczeniowych

Lp. Okres Wyliczenie czasu pracy Liczba Liczba

rozliczeniowy godzin dni
1. Od 1 stycznia do (35 godz. 25 tyg.) + (7 godz. 4 dni) (7 868 124
30 czerwca godz. 5 dni)
2. Od 1 lipca do 31 (35 godz. 26 tyg.) + (7 godz. 2 dni) (7 896 128
grudnia godz. 4 dni)
cznie 1764 252

Suba zdrowia
Ustawa odziaalnoci leczniczej (dalej: ustawa) nie przewiduje odmien-
nego sposobu ustalania wymiaru czasu pracy dla pracownikw suby
zdrowia. Praktyczny problem polega jednak na tym, e ustawa przewiduje
3 rodzaje norm czasu pracy dla rnych grup zatrudnionych, awkodek-
sie pracy cigle brakuje przepisu, e zamiast 8 godzin na dob i 40 go-
dzin na tydzie stosujemy odpowiednio inne wielkoci. Wpraktyce jednak
itak naley postpi wtaki sposb, gdy wprzeciwnym razie wymiary dla

14
 Zasady prawidowego ustalania i rozliczania czasu pracy

wikszoci zatrudnionych wsubie zdrowia byyby zawyone. Ustalajc

wymiar czasu pracy, naley zatem zastosowa trzy rodzaje norm wynikaj-
cych zart.93 ustawy. Od 2lipca 2014 r. nie obowizuj ju bowiem skrco-
ne normy czasu pracy dla pracownikw pracujcych wwarunkach szcze-
glnych, ktre wynikay z art. 214 ustawy. W zwizku z tym od tej daty
pracownicy ci pracuj rwnie po 7 godzin i35 minut na dob oraz prze-
citnie 37 godzin i55 minut tygodniowo.

Rne wielkoci
Normy czasu pracy wynikajce zustawy odziaalnoci leczniczej niezbd-
ne do obliczenia wymiarw czasu pracy to:
7 godzin 35 minut na dob oraz przecitnie 37 godzin i55 minut tygodnio-
wo podstawowa wielko norm wpodmiocie leczniczym,
8 godzin na dob iprzecitnie 40 godzin tygodniowo normy dla pracow-
nikw technicznych, obsugi i gospodarczych zatrudnionych w podmio-
cie leczniczym,
6 godzin na dob iprzecitnie 30 godzin tygodniowo normy dla pracow-
nikw niewidomych zatrudnionych na stanowiskach wymagajcych kon-
taktu zpacjentami.
Oceniajc sposb regulacji norm czasu pracy w podmiotach leczniczych
naley stwierdzi, e dla dwch przypadkw szczeglnych przewidziano spe-
cyficzne normy czasu pracy, ajako wielko podstawow naley przyj 7 go-
dzin i35 minut na dob oraz przecitnie 37 godzin i55 minut tygodniowo,
anie 8 i40 godzin. Tak wic pracownicy, ktrzy nie mieszcz si wadnej
zdwch wskazanych wyej specyficznych grup, pracuj wedug norm podsta-
wowych obowizujcych wsubie zdrowia. Dotyczy to gwnie pracownikw
administracyjnych zatrudnionych wpodmiotach leczniczych, gdy osoby te
trudno zakwalifikowa do pracownikw technicznych, obsugi lub gospodar-
czych.
Analogiczny pogld prezentuje Ministerstwo Zdrowia wwydanym 8 pa-
dziernika 2010 r. stanowisku wsprawie wymiaru czasu pracy pracownikw
administracyjnych w niepublicznych zakadach opieki zdrowotnej (MZ-
-BP-P-0620-5384-2/AP/10). Resort stwierdzi w nim, e zgodnie z art. 32g
ust. 1 ustawy zdnia 30sierpnia 1991 r. ozakadach opieki zdrowotnej (t.j.Dz.U.
z2007r. Nr14, poz.89 zpn.zm.), zastpionej obecnie przez ustaw odzia-
alnoci leczniczej, wymiar czasu pracy pracownikw zatrudnionych wza-
kadzie opieki zdrowotnej, zzastrzeeniem art. 32i ust. 1 tej ustawy, wprzyj-
tym okresie rozliczeniowym nie mg przekracza 7 godzin 35 minut na dob
iprzecitnie 37 godzin 55 minut na tydzie. Powyszy wymiar czasu pracy,
jako norma podstawowa, dotyczy rwnie pracownikw administracyjnych.
Mimo e stanowisko to zostao wydane na postawie nieobowizujcego ju
aktu prawnego, nie stracio nic ze swojej aktualnoci wobecnym stanie praw-
nym.

15
 Czas pracy w praktyce

Maksymalnie trzy lub cztery miesice

Przed obliczeniem wymiarw czasu pracy dla poszczeglnych grup wsubie
zdrowia naley uporzdkowa jeszcze problematyk okresw rozliczeniowych
czasu pracy, jakie s moliwe do wprowadzenia wposzczeglnych przypadkach.
Wtym zakresie naley stwierdzi, e przepisy przewiduj zaskakujce rozwiza-
nie, gdy dla wszystkich grup moliwy bdzie maksymalnie 3-miesiczny okres
rozliczeniowy (art. 93 ustawy). Jedynie dla grup zawodowych, ktre mog praco-
wa wrwnowanym systemie czasu pracy, art.94 ustawy dopuszcza zastoso-
wanie 4-miesicznego okresu rozliczeniowego czasu pracy. Powysze dziaanie
jest moliwe jedynie wszczeglnie uzasadnionych przypadkach. Naley jednak
zauway, e klauzula generalna uyta wtym przepisie pozwala na daleko idce
jego stosowanie, gdy ma ona bardzo oglny charakter.
Warto zwrci uwag na to, i podmioty lecznicze nie mog stosowa
12-miesicznych okresw rozliczeniowych, przewidzianych w art. 129 2
k.p. Dopuszczalne okresy rozliczeniowe zostay bowiem dla nich okrelone
wprzepisie szczeglnym, jakim jest ustawa odziaalnoci leczniczej, ktra
nie zawiera wtym zakresie odesania do przepisw kodeksu pracy.
W odniesieniu do pracownikw technicznych, obsugi i gospodarczych
moliwe jest zatrudnienie zarwno wpodstawowym, jak iwrwnowanym
systemie czasu pracy. Tak wic wich przypadku adekwatne pozostan oglne
wyliczenia, poczynione na pocztku niniejszego opracowania, gdy mog oni
pracowa w 1-miesicznych, 3-miesicznych lub 4-miesicznych okresach
rozliczeniowych, aobowizuj ich normy czasu pracy takie jak wkodeksie
pracy (tj. 8 godzin na dob iprzecitnie 40godzin wtygodniu).

Podstawowa norma
Pracownicy, ktrych obowizuje norma dobowa 7 godzin i35 minut oraz
tygodniowa 37 godzin i55 minut, rwnie mog pracowa nie tylko wpod-
stawowym, lecz take wrwnowanym systemie czasu pracy. Wich przypad-
ku moliwy jest wic 1-, 3- lub 4-miesiczny okres rozliczeniowy czasu pracy.

Wymiary czasu pracy dla pracownikw podmiotw leczniczych

objtych podstawow norm czasu pracy w1-miesicznych okresach
rozliczeniowych

Lp. Miesic Wyliczenie czasu pracy Liczba go- Liczba

dzin dni
1. Stycze (37 godz. 55 min 4 tyg.) + (7 godz. 35 min 151 godz. 40 20
2 dni) (7 godz. 35 min 2 dni) min

16
 Zasady prawidowego ustalania i rozliczania czasu pracy

2. Luty (37 godz. 55 min 4 tyg.) 151 godz. 40 20

min
3. Marzec (37 godz. 55 min 4 tyg.) + (7 godz. 35 min 166 godz. 22
2 dni) 50 min
4. Kwiecie (37 godz. 55 min 4 tyg.) + (7 godz. 35 min 159 godz. 21
2 dni) (7 godz. 35 min 1 dzie) 15 min
5. Maj (37 godz. 55 min 4 tyg.) + (7 godz. 35 min 151 godz. 40 20
1 dzie) (7 godz. 35 min 1 dzie) min
6. Czerwiec (37 godz. 55 min 4 tyg.) + (7 godz. 35 min 159 godz. 21
21 dni) (7 godz. 35 min 1 dzie) 15 min
7. Lipiec (37 godz. 55 min 4 tyg.) + (7 godz. 35 min 174 godz. 25 23
3 dni) min
8. Sierpie (37 godz. 55 min 4 tyg.) + (7 godz. 35 min 151 godz. 40 20
1 dzie) (7 godz. 35 min 1 dzie) min
9. Wrzesie (37 godz. 55 min 4 tyg.) + (7 godz. 35 min 166 godz. 22
2 dni) 50 min
10. Padziernik (37 godz. 55 min 4 tyg.) + (7 godz. 35 min 166 godz. 22
2 dni) 50 min
11. Listopad (37 godz. 55 min 4 tyg.) + (7 godz. 35 min 151 godz. 40 20
1 dzie) (7 godz. 35 min 1 dzie) min
12. Grudzie (37 godz. 55 min 4 tyg.) + (7 godz. 35 min 159 godz. 21
3 dni) (7 godz. 35 min 2 dni) 15 min
cznie 1911 godz. 252

Wymiary czasu pracy dla pracownikw podmiotw leczniczych

objtych podstawow norm czasu pracy w3-miesicznych okresach
rozliczeniowych

Lp. Okres rozlicze- Wyliczenie czasu pracy Liczba Liczba

niowy godzin dni
1. Od 1 stycznia do (37 godz. 55 min 12 tyg.) + (7 godz. 35 min 470 godz. 62
31 marca 4 dni) (7 godz. 35 min 2 dni) 10 min
2. Od 1 kwietnia (37 godz. 55 min 13 tyg.) (7 godz. 35 min 470 godz. 62
do 30czerwca 3 dni) 10 min
3. Od 1 lipca (37 godz. 55 min 13 tyg.) + (7 godz. 35 min 492 godz. 65
do 30 wrzenia 1 dzie) (7 godz. 35 min 1 dzie) 55 min
4. Od 1 padzier- (37 godz. 55 min 13 tyg.) + (7 godz. 35 min 477 godz. 63
nika do 31grudnia 1 dzie) (7 godz. 35 min 3 dni) 45 min
cznie 1911 godz. 252

17
 Czas pracy w praktyce

Wymiary czasu pracy dla pracownikw podmiotw leczniczych

objtych podstawow norm czasu pracy wrwnowanym systemie
czasu pracy w4-miesicznych okresach rozliczeniowych

Lp. Okres rozlicze- Wyliczenie czasu pracy Liczba Liczba

niowy godzin dni
1. Od 1 stycznia do (37 godz. 55 min 17 tyg.) + (7 godz. 35 min 629 godz. 83
30 kwietnia 1 dzie) (7 godz. 35 min 3 dni) 25 min
2. Od 1 maja do 31 (37 godz. 55 min 17 tyg.) + (7 godz. 35 min 637 godz. 84
sierpnia 2 dni) (7 godz. 35 min 3 dni)
3. Od 1 wrzenia (37 godz. 55 min 17 tyg.) + (7 godz. 35 min 644 godz. 85
do 31 grudnia 3 dni) (7 godz. 35 min 3 dni) 35 min
cznie 1911 godz. 252

Niewidomi
Trzeci grup zawodow, ktrej dotycz odrbnoci wczasie pracy, s pra-
cownicy niewidomi zatrudnieni na stanowiskach wymagajcych kontaktu
z pacjentami. T grup zawodow obowizuj 6-godzinna norma dobowa
i30-godzinna norma tygodniowa. Takie osoby, zgodnie zart. 94 ust. 1 ustawy,
nie mog by zatrudnianie wrwnowanym systemie czasu pracy, awic ich
okres rozliczeniowy nie moe przekroczy 3 miesicy. Wpraktyce wynosi on
najczciej 1miesic lub 3 miesice.

Wymiary czasu pracy dla niewidomych

pracownikw podmiotw leczniczych w1-miesicznych
okresach rozliczeniowych

Lp. Miesic Wyliczenie czasu pracy Liczba Licz-

godzin ba
dni
1. Stycze (30 godz. 4 tyg.) + (6 godz. 2 dni) (6 godz. 1512 20
2 dni)
2. Luty (30 godz. 4 tyg.) 120 20
3. Marzec (30 godz. 4 tyg.) + (6 godz. 2 dni) 132 22
4. Kwiecie (30 godz. 4 tyg.) + (6 godz. 2 dni) (6 godz. 126 21
1 dzie)
5. Maj (30 godz. 4 tyg.) + (6 godz. 1 dzie) (6 godz. 120 20
1 dzie)

18
 Zasady prawidowego ustalania i rozliczania czasu pracy

6. Czerwiec (30 godz. 4 tyg.) + (6 godz. 2 dni) (6 godz. 126 21

1 dzie)
7. Lipiec (30 godz. 4 tyg.) + (6 godz. 3 dni) 138 23
8. Sierpie (30 godz. 4 tyg.) + (6 godz. 1 dzie) (6 godz. 120 20
1 dzie)
9. Wrzesie (30 godz. 4 tyg.) + (6 godz. 2 dni) 132 22
10. Padziernik (30 godz. 4 tyg.) + (6 godz. 2 dni) 132 22
11. Listopad (30 godz. 4 tyg.) + (6 godz. 1 dzie) (6 godz. 120 20
1 dzie)
12. Grudzie (30 godz. 4 tyg.) + (6 godz. 3 dni) (6 godz. 126 21
2 dni)

cznie 1512 252

Wymiary czasu pracy dla niewidomych

pracownikw podmiotw leczniczych w3-miesicznych
okresach rozliczeniowych

Lp. Okres Wyliczenie czasu pracy Liczba Liczba

rozliczeniowy godzin dni
1. Od 1 stycznia (30 godz. 12 tyg.) + (6 godz. 4 dni) 372 62
do 31 marca (6 godz. 2 dni)
2. Od 1 kwietnia (30 godz. 13 tyg.) (6 godz. 3 dni) 372 62
do 30 czerwca
3. Od 1 lipca (30 godz. 13 tyg.) + (6 godz. 1 dzie) 390 65
do 30 wrzenia (6 godz. 1 dzie)
4. Od 1 padzierni- (30 godz. 13 tyg.) + (6 godz. 1 dzie) 378 63
ka do 31 grudnia (6 godz. 3 dni)
cznie 1512 252

PODSTAWA PRAWNA
n art. 128150 ustawy zdnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z1998 r. Nr 21,
poz.94 ze. zm.)
n art. 15 i16 ustawy zdnia 27 sierpnia 1997 r. orehabilitacji zawodowej ispoecznej oraz
zatrudnianiu osb niepenosprawnych (t.j. Dz. U. z2011 r. Nr 127, poz. 721 ze zm.)
n art. 93, 94 i214 ustawy zdnia 15kwietnia 2011 r. odziaalnoci leczniczej (Dz.U. Nr112,
poz.654 ze. zm.)

Agata Lankamer-Prasoek, Karol Lankamer

19
 Czas pracy w praktyce

20