O18: Badanie zjawiska dyfrakcji i interferencji wiata

laserowego.
Michael Olesik
3 marca 2017

Streszczenie
W wykonanym wiczeniu zbadane zostay zjawiska dyfrakcji i interferencji wia-
ta laserowego. Przy pomocy obu zjawisk zmierzona zostaa szeroko szczelin, oraz
odlego midzy nimi w zbadanych ukadach.

Spis treci
1 Wstp teoretyczny 2

2 Sprawozdanie z wiczenia 2
2.1 Ukad pomiarowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
2.2 Przebieg dowiadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
2.3 Wyniki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
2.4 Opracowanie wynikw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
2.4.1 NATENIA- I0 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
2.4.2 SZEROKO SZCZELIN- a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
2.4.3 Wykresy odpowiednich szczelin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
2.5 Dwie szczeliny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
2.6 Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

3 Podzikowania 7

4 Odnoniki 8

5 Zaczniki 8

1
1 Wstp teoretyczny
Oba zjawiska, zarwno interferencji, jak i dyfrakcji, da si w peni wytumaczy jedynie na
gruncie falowej natury wiata. Zjawisko interferencji polega na zoeniu wypadkowych fal
wietlnych - wektory nate pola elektrycznego sumuj si, gdzie miejsca w ktrych doszo
do sumy wektorw zgodnych w fazie (intereferencja konstruktywna) s janiejsze, a miejsca,
w ktrych doszo do zsumowania si wektorw rnicych si w fazie o poow swojej dugoci
(interferencja destruktywna) daj miejsca ciemniejsze.
Zjawiska dyfrakcji polega na ugiciu si fali wietlnej po przejciu przez szczelin.
Oba zjawiska zachodz jedynie w przypadku wiata monochromatycznego i spjnego w fazie.
Wzr, ktry opisuje zmian natenia wiata wyglda

sin(N d
sin)
I = I0 [ ]2
sin( d
sin)

gdzie I0 jest nateniem pochodzcym od wiata z jeednej szczeliny, N liczb szczelin.

W przypadku dyfrakcji, natenie wiata padajcego w punkcie P wyraa si wzorem c
sin( a
sin) 2
I = I0 [ a ]
sin)

gdzie a jest szerokoci szczeliny.

W ostatecznoci, w wypadku wystpowania obu tych zjawisk - dla przypadku N szczelin o
szerokoci a, moemy opisa wypadkowe natenie wiata jako

sin( a d
sin) 2 sin(N sin) 2
I = I0 [ a ] [ ]
sin) sin( d
sin)

Poniewa odlego ekranu wynosi D, za x jest pooeniem elementu wiatoczuego na

prostej, moemy wyprowadzi zaleno
(x x0 )
Sin() = p
D + (x x0 )2
2

2 Sprawozdanie z wiczenia
2.1 Ukad pomiarowy
W skad ukadu pomiarowego wchodziy:
-laser pprzewodnikowy
-szczelina o regulowanej szerokoci
-ekran (zdjty na czas pomiarw)
-element wiatoczuy na poruszajcej si przy pomocy silnika platformie
-przetwornik danych
-komputer z programem ACQUIS

2.2 Przebieg dowiadczenia

Na pocztku dowiadczenia skorygowano zestaw pomiarowy tak, by plamka wiata pada-
a w wyznaczonym punkcie. Wykonano kilka pomiarw z jedn szczelin tak, by na ekranie
widoczny by ostro obraz dyfrakcyjny, nastpnie ju bez ekranu wykonywano pomiary. Zmie-
rzona zostaa odlego szczeliny od elementu wiatoczuego, kilkukrotnie wykonano odczyt
natenia wiata przy pomocy programu ACQUIS.
Nastpnie wykonywano podobne pomiary dla ukadw dwch szczelin.

2
2.3 Wyniki

Zacznik Z2.

2.4 Opracowanie wynikw

Szczelina 1(rys1.)-

p1.png

Rysunek 1: Rysunek przedstajcy punkty zebrane dla pierwszego pomiaru przez program
ACQUIS

Szczelina 2(rys2.)-

p2.png

Rysunek 2: Rysunek przedstajcy punkty zebrane dla drugiego pomiaru przez program
ACQUIS

Szczelina 3(rys3.)-

3
 p3.png

Rysunek 3: Rysunek przedstajcy punkty zebrane dla trzeciego pomiaru przez program
ACQUIS

Gdzie dla pomiaru obrazu dyfrakcyjnego jednej szczeliny dopasowaem funkcj postaci
(xx0 )
sin(b )
D 2 +(xx0 )2
I(x) = A( (xx0 )
)2
b
D 2 +(xx0 )2

(dokadniej, w celu umoliwienia fitowania, zamiast funkcji (x x0 ) korzystaem w funkcji

w postaci (x x0 + 0.0000001), co pozwolio mi na uniknicie dzielenia przez 0)
, gdzie A = I0 , za b = a , znajc dugo fali ( = 640(10)nm) moemy wyznaczy zarwno
szeroko szczelin, jak i natenie I0 .
-

2.4.1 NATENIA- I0
szczelina 1- 487.57(1.58)
szczelina 2- 319.80(1.28)
szczelina 3- 277.677(0.75)
-

2.4.2 SZEROKO SZCZELIN- a

szczelina 1- 0.163(23)mm
szczelina 2-0.143(25)mm
szczelina 3- 0.299(34)mm

2.4.3 Wykresy odpowiednich szczelin

Na rysunkach 4,5,6 znajduj si dofitowane wykresy dla szczelin 1,2,3, wraz z naoonymi na
nie pomiarami.

4
wyk1.png

Rysunek 4: Rysunek przedstajcy dofitowany wykres

wyk2.png

Rysunek 5: Rysunek przedstajcy dofitowany wykres

5
 wyk3.png

Rysunek 6: Rysunek przedstajcy dofitowany wykres

2.5 Dwie szczeliny

Dla pomiaru ukadu dwch szczelin dopasowaem funkcj
xx0 xx0
sin(2b ) sin(c )
D 2 +(xx0 )2 D 2 +(xx0 )2
I() = I0 ( )2 ( )2
sin(b 2xx0 2 ) c 2xx0 2
D +(xx0 ) D +(xx0 )

Poniszy rysunek przedstawia zebrane punkty pomiarowe

p21.png

Rysunek 7: Rysunek przedstajcy punkty zebrane dla dwch szczelin

Oraz dofitowany do nich wykres

6
 wyk21.png

Rysunek 8: Rysunek przedstajcy dofitowany wykres

Z dopasowania udao si odczyta trzy parametry

I0 = 143.62(5.2)
c = 1.278(36)
b = 1.615(32)

Skd odczytano odlego midzy szczelinami

d = c

oraz szeroko szczeliny

a = b

a = 38.2(26) 106 m
d = 112.24(23) 106 m

2.6 Podsumowanie
Wykonanie sprawozdania przynioso mi na pocztku olbrzymie trudnoci, niestety, nie udao
mi si w czasie odpowiednio opracowa wszystkich siedmiu pomiarw dla dwch szczelin, co
uwaam za olbrzymi porak. Pomimo to uwaam, i wycignem wiele nauki (szczegl-
nie dotyczcej pracy ze sprztem) z wykonanego wiczenia, co jednak uwaam za pewnego
rodzaju sukces.

3 Podzikowania
Szczeglnie chciabym podzikowa koledze Dominikowi Suszalskiemu, bez ktrego wskaz-
wek i pomocy nie uporabym si z problemami oprogramowania. Bdy wynikajce z pracy
mojego sprztu ju dostatecznie odebray mi jakkolwiek przyjemno z wykonania tego spra-
wozdania, za problemy z oprogramowaniem (LaTeX, czy Mathematica dzielca przez zero)
tylko utrudniay sytuacj, na szczcie przy pomocy uzyskanej pomocy udao mi si cokolwiek
z posiadanych danych uzyska.

7
4 Odnoniki
[1.] Kamys, B. SMOP 1, Wykad
[2.] Magiera, A. I pracownia fizyczna, 2010

5 Zaczniki
Z1. wstpny plan pracy (akusz A4);
Z2. kserokopia wynikw pomiarowych;
Z3. wydruk arkusza kalkulacyjnego;