Dedykacja

Prac t powicam memu najdroszemu Zbawcy iPANU,

Jezusowi Chrystusowi,
a dedykuj mojemu synowi, Paulowi C. Watsonowi.
Jego matka ija chwalimy PANA za jego dojrzao iduchowo.
Synu, nigdy nas nie zawiode, inasz jedyn modlitw jest to,
aby podoba si PANU we wszystkim, co robisz,
iaby wzrasta wasce oraz poznaniu
naszego PANA iZbawiciela Jezusa Chrystusa.
Niech Jemu bdzie chwaa teraz ina wieki. Amen.
 Zarejestruj si na stronie
www.vocatio.com.pl
jako odbiorca naszego newslettera,
a bdziesz otrzymywa informacje o nowociach, znikach
i specjalnych promocjach przygotowanych dla naszych Klientw.
Moesz oczekiwa zniek o wysokoci nawet
do 2050% oryginalnej ceny detalicznej.
 Tytu oryginau:
AWord for the Day

Przekad:
Wodzimierz Tasak

Redakcja:
Piotr Woszczenko i Zesp VOCATIO

Korekta:
Zesp VOCATIO

Redakcja techniczna:
Magorzata Biegaska-Bartosiak

Projekt okadki:
Radosaw Krawczyk

Zdjcie na okadce:
Fotolia.com (54452205, 28758076, 50620928)
Wikipedia (Papirus Bodmer VII-IX, Kodeks 0177)

Fragmenty biblijne wedug niepublikowanego jeszcze przekadu NPD,

Wydawnictwo NPD, Warszawa.

Published by AMG Publishers

Copyright 2006 by Dr. J. D. Watson
All rights reserved.

Copyright for the Polish edition 2017 by Oficyna Wydawnicza VOCATIO

All rights to the Polish edition reserved

Wszelkie prawa do wydania polskiego zastrzeone.

Ksika ani adna jej cz nie moe by przedrukowywana ani w jakikolwiek inny
sposb reprodukowana czy powielana mechanicznie, fotooptycznie, zapisywana
elektronicznie lub magnetycznie, ani odczytywana w rodkach publicznego przekazu
bez pisemnej zgody wydawcy. W sprawie zezwole naley zwraca si do:
Oficyna Wydawnicza VOCATIO
02-798 Warszawa, ul. Polnej Ry 1
e-mail: vocatio@vocatio.com.pl

Redakcja: tel. (22) 648 54 50

Dzia handlowy: fax (22) 648 03 79, tel. (22) 648 03 78
e-mail: handlowy@vocatio.com.pl

Ksigarnia internetowa
e-mail: sklep@vocatio.com.pl
www.vocatio.com.pl
ISBN 978-83-7829-225-8
Wierzymy, e Sowo Boga jest czyste (Prz 30,5), wyprbowane ioczyszczone wogniu praw-
dy, za Najwyszy wswoim Duchu nadzorowa waciwe jego zapisanie. Zostao ono zebrane
wBiblii nie tylko dla przekazania konkretnej treci, lecz przede wszystkim dla wyraenia wobec
nas woli Boga. Dla biblijnego autora to, jakiego sowa uy, miao zasadnicze znaczenie, std
imy, wiedzeni podobnym nastawieniem, powinnimy zwaa na to, co owe sowa nam nios.
Sowo greckie na kady dzie roku J. D. Watsona umoliwia czytelnikowi zrozumienie rnych
aspektw znaczenia uytego wNT pojcia czy terminu (w tym rnic pomidzy ich synonima-
mi). Wten sposb moemy zacz dostrzega pikno Sowa danego nam przez wszechwiedz-
cego Boga.
Dr William D. Barrick
The Masters Seminary

Sowo greckie na kady dzie roku dostarcza zwizego studium greckich sw klejnotw ro-
zumienia Pisma witego. Biblijne bogactwa, wydobyte ztego niepowtarzalnego tomu, oka
si ywym skarbem dla jego czytelnika.
Richard Mayhue,
doktor teologii, wicerektor Masters College and Seminary

Zaangaowany jestem caym sercem wpromowanie wspoeczestwie chrzecijaskich ksi-

ek. Sowo greckie na kady dzie roku dostarcza solidnego fundamentu dla rozumienia naj-
waniejszej znich Pisma witego. Dr Watson stworzy poywn straw dla duchowego wzro-
stu, niezbdn do tego, by lokalny koci si rozwija. Dobry podtytu dla tej ksiki mgby
brzmie: Zdrowa ywno dla duszpasterzy idla owiec.
Dr Jim Bearss,
zaoyciel idyrektor On Target Ministry

Rozwaania zawarte w tej ksice odwouj si do gbokich pokadw sownictwa Nowego

Testamentu ido zwizanej znim teologii. Czytelnik moe codziennie si nimi delektowa.
R. Kent Hughes,
duchowny wCollege Church wWheaton, wIllinois

Oto bogactwo sw wydobytych z zasobnych skarbcw mdroci Pisma witego, ktre

wzmocni kadego wierzcego. Ta ksika jest wspaniaym rodkiem do gbszego poznania
biblijnych sw oraz do pobudzania serca ku wierze wPANA.
Dr Steven J. Lawson,
duchowny wChrist Fellowship Baptist Church wMobile, wAlabamie

Dr Watson dokona wielkiego trudu, szczegowo omawiajc na kartach tej ksiki wane
sowa Pisma witego. Kade sowo Biblii jest niezbdne dla zrozumienia duchowej prawdy,
kade te jest bardzo przydatne w codziennym yciu. Lektura tej wyjtkowej ksiki bdzie
jak przygoda, droga do przebycia, ktrej towarzysz myli i koncepcje, pomocne w tym, by
chrzecijanin waciwie zaczyna kady dzie. Nie ma niczego podobnego na wspczesnym
chrzecijaskim rynku wydawniczym.
Dr Mal Couch,
Scofield Ministries, pisarz oraz zaoyciel Tyndale Theological Seminary

5
 Podzikowanie

C hc podzikowa mojemu wieloletniemu przyjacielowi, Bobowi Dasalowi, redaktorowi na-

czelnemu Pulpit Helps za przekazanie dalej Danowi Penwellowi (kierownikowi rozwoju
produktu inabywania produktu wAMG) pomysu na t ksik. Nastpnie dzikuj mojemu
przyjacielowi Danowi za jego prowadzenie wtrakcie tego projektu oraz za udzielanie odpowie-
dzi na moje (niemdre) pytania.
Skadam rwnie podzikowania caemu nowemu komitetowi produktu wAMG, za ich
entuzjastyczne podejcie do tej ksiki.
Wielkie podzikowania kieruj do wszystkich redaktorw, ktrzy wydajnie pracowali nad
t ksik: Christy Sterner, Sharon Neal, Warrena Bakera i Dana Penwella. Osobno, za napisanie
przedmowy, dzikuj dr. Bakerowi.
Szczeglne podzikowania nale si tu dr. Spirosowi Zodhiatesowi, za wiele jego wspa-
niaych ksiek, ktre sprawiaj, e studia nad grek s atwiejsze ibardziej owocne.
Ale ponad wszystko dzikuj mojej ukochanej Debbie, pomocy odpowiedniej.

7
Przedmowa

E lementy skadajce si na nasze ycie odgrywaj wan rol wzrozumieniu wszechwiata.

Od czasu, gdy wzrosa nasza wiedza odnonie do czstek elementarnych, nasze zrozumie-
nie struktury materii stao si dokadniejsze inabrao gbszego znaczenia. Podobnie jest zba-
daniem Sowa Boego. Jest ono wszak caoci, utworzon zmaych czsteczek natchnionych
sw samego PANA. Dla lepszego zrozumienia Biblii, musimy zbada te mae czstki. Znich
skada si duchowa budowla; nimi nasycamy nasze ycie, one poprowadz nas nawet noc.
Niektrzy autorzy podejmuj si egzegezy czy analizy natchnionego tekstu, studiujc r-
ne odmiany tumacze Biblii na jzyki narodowe. Jest to do pewnego stopnia wartociowa pra-
ca, jednak bez wtpienia najwicej korzyci da si osign, prowadzc analiz oryginalnego
tekstu. Wprzypadku greckiego Nowego Testamentu nawet najlepsze przekady nie s wstanie
dogbnie odda niuansw, idiomw czy bogactwa sw oryginau.
Wydawnictwo AMG przez wiele lat dostarczao rodkw badawczych, pozwalajcych lu-
dziom wierzcym zgbia bogactwa greckiego tekstu NT, bez koniecznoci uczenia si wtym
celu greki. Trzeba jednak zaznaczy, e uywanie ich do systematycznej analizy wymaga czasu
iwysiku. Trud ten, za czytelnikw, wSowie greckim na kady dzie roku, wykona J. D. Watson.
W swojej ksice, w trzystu szedziesiciu szeciu codziennych odsonach, zaprezentowa
rozumienie kluczowych sw pochodzcych zoryginalnego sownictwa Nowego Testamentu.
Kadego dnia lektury dzieli si zczytelnikiem tym, co odkry wczasie swoich osobistych stu-
diw, dajc wskazwki odnonie gbszego poznawania bogactwa Boego Sowa.

Dr Warren Baker,
Chattanooga, Tennessee

8
 Wstp

S owa wiele znacz! Uywamy ich przecie kadego dnia. S nonikiem naszych myli, uczu,
postaw, pomysw, celw, radoci, smutkw krtko mwic, wszystkiego. Bez sw, bez
mowy, istoty ludzkie nie przewyszayby zwierzt. Kwestia ta (korespondujca zzagadnieniem
odrbnej wiadomoci osoby) wci stanowi zagadk dla wyznawcw teorii ewolucji gatun-
kw, niepotraficych uzasadni powodu jakociowej rewolucji, jak stanowi ta cecha rozwoju
czowieka. Nie potrafi oni (jako dogmatyczni ateici) zaakceptowa nawet sugestii, e sowa
ijzyk mog by darem od Boga.
Zarwno jzyk angielski, jak i polski, w porwnaniu z greckim (w ktrym zosta spisa-
ny Nowy Testament), wykazuj pewne niedostatki. Dotyczy to niektrych, bardzo znaczcych
kwestii. Jeszcze do tego wrcimy, ale najpierw zatrzymajmy si na krtk lekcj historii, dziki
ktrej inaczej spojrzymy na sowa, nad ktrymi pochyla si bdziemy przez cay, nastpny rok.
Greka bya wuyciu od wielu wiekw. (Uczeni s prawie pewni, e jzykiem greckim,
zwaszcza wpniejszym etapie swej historii [I po. II tys. p.n.e.] posugiwali si Kreteczycy,
twrcy cywilizacji minojskiej [dominowali oni wbasenie Morza rdziemnego wokresie od ok.
2800 do ok. 1450 r. p.n.e.]. Grek posugiwali si zca pewnoci Mykeczycy [Achajowie],
ktrych dominacja na terenach centralnej czci Morza rdziemnego trwaa od ok. 1600 do
ok. 1150 r. p.n.e. Greka okresu archaicznego [VIIIVI wiek p.n.e.] bya oparta odialekty joskie;
okresu klasycznego [VIV wiek p.n.e.] oattyckie, eolskie idoryckie przyp. red). Greka klasycz-
na wysza zuytku wraz zpocztkiem okresu hellenistycznego (330 r. p.n.e. 150 r. n.e.), kiedy
to macedosko-grecka kultura zdominowaa nie tylko region Morza rdziemnego, ale icay
Bliski Wschd, cznie zEgiptem iz Medo-Persj). Wtedy to narodzia si koine, co jest skrtem
od ho koine dialektos, powszechny jzyk nowa forma greki, stajc si jzykiem cywilizo-
wanego wiata. Bya to, jak zauwaa William Barclay, uproszczona forma jzyka Hellenw,
ktra [] pozbawiona bya pewnej nieregularnoci oraz osobliwoci dialektw iwygadzona
(poprzez usunicie subtelnoci niektrych trybw iczasw)1.
Jak wspomniano wyej, wsplna greka staa si uniwersalnym jzykiem pnej staroyt-
noci. Byo to efektem spektakularnych podbojw Aleksandra Wielkiego. Przemaszerowa on
zwyciskim pochodem od wczesnej Macedonii, przez Azj Mniejsz iSyri do Egiptu. Potem
zawrci, przemierzy tereny yznego Pksiyca, Medii, Elamu i Persji i dotar a do granic
Indii. Od chwili jego mierci (w 323 p.n.e.), w cigu kilkudziesiciu lat, jzyk grecki i kultu-
ra helleska opanoway cay wczesny wiat. Nawet gdy swe imperium ustanowili Rzymianie
(po. II w. p.n.e.), grecka kultura wci dominowaa.
Jaki to przykad mdroci izapobiegliwoci Boej! On chcia, aby grek posugiway si
wszystkie ludy cywilizowane. Greka staa si jzykiem Nowego Testamentu. Przeszkoda, ktr
mogaby sta si wszerzeniu Ewangelii bariera jzykowa, wten sposb zostaa zniesiona.
Tak to uzasadnia Gleason Archer: Greka bya nonikiem jzykowym idealnie wrcz
przystosowanym do rozpowszechniania ewangelicznego przekazu obardzo szerokim zasigu,
umoliwiajcym goszenie Dobrej Nowiny wcaym obszarze Morza rdziemnego. Dokadna
wwyraaniu myli, pikna wbrzmieniu iidealna do tworzenia retorycznych figur owielkiej
sile oddziaywania, staa si idealnym rodkiem przekazu, wykraczajcym poza cywilizacyjne
bariery iprzez to docierajcym do pogaskich kultur. Niezwykle znaczce jest to, e penia
czasw, pierwszy adwent (przyjcie) Chrystusa przypad wanie na ten okres, gdy jzyk grecki
otworzy kanay komunikacji, czce wszystkie narody. Czyni to na [] poziomie, ktry dotd
nie by osigalny, ze wzgldu na panujc wczeniej wielojzyczno2.

9
 Spjrzmy na znamienny przykad sprawnoci greki. Jzyk angielski ma tylko jedno sowo
na okrelenie mioci, si wic rzeczy uywa go na okrelenie rnych rodzajw miowania.
W przeciwiestwie do niego (co sprawia istotn rnic), jzyk grecki posiada cztery sowa
okrelajce mio (eros, storge, filia iagape). Co wicej, podczas gdy jzyk angielski ma tylko
dwie strony, czynn ibiern, grecki ma jeszcze jedn, medialn. Wyraa ona niuanse znacze-
niowe, ktrych przewanie nie oddaje wspczesny przekad.
Jak ju wspomniaem, celem powstania niniejszej ksiki byo podzielenie si ze wsp-
czesnymi uczniami Chrystusa bogactwem znaczenia greckich sw, uytych wNowym Testa-
mencie. Celem dodatkowym jest sugestia, by ich przesanie czytelnicy zastosowali wswoim
codziennym podaniu za PANEM. Skoro sowa wogle maj znaczenie, to te zNowego Te-
stamentu licz si najbardziej. W czasach, gdy zwodziciele, powoujc si na Bibli i sowa
wniej zapisane, niszcz Koci Chrystusowy, wymg precyzji wdefiniowaniu chrzecijaskiej
doktryny ipraktyki wydaje si by a nadto istotny.
Znany dziewitnastowieczny uczony, Richard Trench, napisa prac dotyczc (w szczegl-
noci) greckich synonimw (porwnanie rnych sw opodobnych, ajednak odlegych, znacze-
niach). Przesanie finalne jego studium nie dotyczy jednak jedynie badania greckich sw:
Studiowanie synonimw, dziki rozwijaniu precyzyjnego i trafnego toku mylowego,
szkoli umys, poza tym zapewnia bogactwo wiedzy. [...] Skoro sowa Nowego Testamentu s
Boym Sowem, wane jest, abymy zrozumieli kade znich, wcznie zdelikatnymi rnicami,
jakie kryj si za doborem znacze, ktrymi kierowa si biblijny autor. Poszerzanie wiedzy,
ktre dokonuje si dziki badaniu synonimw nowotestamentowych, ubogaca cae nasze du-
chowe dziedzictwo3.
Chciabym tutaj wtrci kilka sw zachty dla kaznodziejw inauczycieli Biblii. Nie id-
cie na atwizn, przygotowujc swoje wystpienia. Bardzo mnie zasmuca, gdy sysz: Nie jest
konieczne [w nauczaniu biblijnym] uywanie jzykw hebrajskiego czy greckiego; jzyk angiel-
ski czy inny wspczesny jest wystarczajco dobry. Co podobnego przytrafio mi si kilka lat
temu, gdy gosiem kazanie, wktrym uyem kilku greckich sw, podajc ich wyjanienie, b-
dce czci typowego wykadu egzegetycznego. Po naboestwie podszed do mnie student
ipowiedzia: Naprawd podobao mi si paskie kazanie, ale uczulano mnie [w seminarium],
by zza kazalnicy nigdy nie uywa greckich terminw. To, co wtedy usyszaem, mwic deli-
katnie, zszokowao mnie.
To oczywiste, e dobre kaznodziejstwo nie polega na naduywaniu znajomoci jzykw
izasypywaniu suchaczy terminologicznymi usypiaczami. Przyznajmy jednak, e ignorowanie
znajomoci jzykw oryginalnych jest drug skrajnoci, skutkujc zpewnoci zym kazno-
dziejstwem.
Marcin Luter by wiadom wanoci rozumienia jzykw oryginalnych Biblii. Jego rada
dla kaznodziejw brzmiaa: Kaznodzieja moe gosi Chrystusa dla zbudowania duszy, aprzy
tym nie mie umiejtnoci czytania Pisma witego wjzykach oryginalnych; jednak nie bdzie
wstanie objania swego nauczania czy osta si na swoim stanowisku wstarciu zheretykami,
bez tej niezbdnej wiedzy4.
Czy takie stanowisko jest biblijne? Oczywicie, e tak. W toku naszych rozwaa (zob.
19 grudnia), uczynilimy wzmiank o tym, e po siedemdziesiciu latach niewoli babilo-
skiej wikszo Izraelitw nie mwia ju jzykiem hebrajskim, powszechnie przechodzc na
aramejski. Std, gdy czytano wite Pisma, Ezdrasz i inni skrybowie, byli zmuszeni nie tylko
czyta Ksig Boego Prawa rozdzia za rozdziaem, ale take wykada ,,jego znaczenie,
aby lud mg je zrozumie (Ne 8,8 NPD). Wanie na tym polega nauczanie ekspozycyjne,
apodstawowa znajomo jzykw oryginalnych jest wzwizku zjego stosowaniem absolutnie
kluczowa.

10
 I my, co dzie, bdziemy bada greckie sowa, najpierw przedstawiajc ich krtk anali-
z, apotem praktyczne zastosowanie, jakie mog mie wcodziennym yciu. Dla wzmocnienia
zamierzonego celu, kadego dnia pojawi si osobne (pokrewne) wersety do samodzielne-
go studiowania. Wkocu kade rozwaanie podsunie pewne tematy do modlitwy. Nie ulega
wtpliwoci, e trzy podstawowe aspekty modlitwy to: dzikczynienie, uwielbienie i proba,
zachcamy wic do modlitwy w oparciu ote wanie zasady (zob. 28-29 maja studium na
temat modlitwy).
Reasumujc: kadego dnia roku bdziemy studiowa jakie sowo greckie, po pierwsze
poprzez przedstawienie krtkiej jego analizy, anastpnie przez przemylenie moliwoci za-
stosowania go wcodziennym yciu. Dla utrwalenia efektu bdziemy korzysta zcodziennych
propozycji wersetw do samodzielnej lektury (Fragmenty do dalszego rozwaania).
yczybym sobie, Czytelniku, aby codzienne rozwaania staway si dla ciebie zacht do
modlitwy ipodsuway pewne tematy do przedkadania ich Bogu. Rozmylaj nad codziennym
studium ipozwalaj Duchowi Boemu, by pobudza ci do modlitwy wjej czterech [rozszerzo-
nych od teraz] aspektach: dzikczynienia, uwielbienia, badania siebie izanoszenia prb, co
wszak wyranie widoczne jest wmodelowej Modlitwie Paskiej, przedstawionej wEwangelii
Mateusza 6,9-13 (zob. take 28-29 maja studium na temat modlitwy).
Moim pragnieniem od wielu lat byo napisanie ksiki, ktra nie tylko bdzie zawieraa
gbok duchow Prawd, ale bdzie take atwa do czytania. Wczasach wszechobecnego re-
latywizmu prawda oniepodwaalnej susznoci Boego Sowa (i sw) jest potrzebna wiatu
jak powietrze. Modl si, Czytelniku, aby ta ksika bya bogosawiestwem dla twojego ser-
ca, ubogaceniem dla twojego umysu, pobudzeniem dla duszy iumocnieniem twojego ycia.
Powinna okaza si poyteczna rwnie dla duchownych, nauczycieli oraz tych wierzcych
chrzecijan, ktrzy pragn gbszego zrozumienia izastosowania Boych sw.
Nic nie jest bardziej frustrujce dla pisarza ni niemono znalezienia sw, ktre do-
kadnie wyra jego myli. Sowa zawodz, gdy chc odda to, co dla mnie oznacza pisanie tej
ksiki. Jest to najwiksza zradoci mojego ycia ijedno ztych dowiadcze wsubie PANU,
ktre przynioso mi najwicej korzyci. Modl si, aby podobnie byo wtwoim yciu aby lektu-
ra tej ksiki przyniosa ci rado ikorzy. Anade wszystko modl si, by wydaa wtobie owoc:
(eis epainon doxs ts charitos autou): ku chwale
majestatu swej aski, ktr obdarzy nas wUmiowanym (Ef 1,6).

11
Wyjanienia iskrty

Boldem zaznaczono podstawowe sowo analizowane wcodziennym rozwaaniu.

BG Biblia Gdaska
BT Biblia Tysiclecia
BW Biblia Warszawska
LXX Septuaginta
NPD Nowy Przekad Dynamiczny
NT Nowy Testament
ST Stary Testament
Kody Stronga dla uatwienia korzystania zodsyaczy, sowa greckie ihebrajskie wco-
dziennych rozwaaniach zaopatrzono wpowszechnie stosowane kody, pochodzce zKonkor-
dancji Stronga. Kody te umieszczone zostay w nawiasach. Litera G przed liczb oznacza
sowo greckie, litera H hebrajskie.
Septuaginta grecki przekad hebrajskiego Starego Testamentu, powstay wIII iII w. p.n.e.
(prawdopodobnie wAleksandrii), dla Biblioteki Ptolemeusza Filadelfosa, krla Egiptu. Zosta on
dokonany przez zgromadzenie siedemdziesiciu ydowskich uczonych; std nazwa Septuagin-
ta (siedemdziesit). Wpimiennictwie powszechnie uywa si dla skrtu LXX.
Kilka sw oSeptuagincie: Teolog prezbiteriaski, Edward F. Hills, absolwent Westmin-
ster Seminary, Uniwersytetu Harvarda i Yale, tak podsumowa znaczenie LXX dla chrzecijanina
studiujcego Nowy Testament: Z Aleksandrii, korzystanie zSeptuaginty rozpowszechnio si
tak gwatownie, e za czasw Apostow czytano j ju we wszystkich tych synagogach, do kt-
rych uczszczali (mwicy po grecku) ydzi spoza Palestyny. Potem nawrceni ydzi, pocho-
dzcy ztych synagog, wnieli Septuagint do Kocioa chrzecijaskiego. Gdy studiuje si sta-
rotestamentowe cytaty wNowym Testamencie, uderza nas natchniona mdro ich przekadu.
Zaowocowao to konkretnym skutkiem. Apostoowie ufali tak dalece autorytetowi Septuaginty,
e nie dokonali wasnego przekadu ST zjzyka hebrajskiego na grecki (koine).
Z drugiej strony autorzy nowotestamentowi nie zawsze cytowali ST zSeptuaginty, sygna-
lizujc wten sposb, e jej grecki przekad nie jest rwny wkwestii autorytetu hebrajskiemu
Staremu Testamentowi. Wydaje si, e wybrali drog poredni, niekiedy cytujc Septuagin-
t sowo wsowo, aczasami dokonujc wasnego tumaczenia, pochodzcego bezporednio
zhebrajskiego oryginau.

12
Czym jest dla mnie Twoje Sowo
sonet modlitewny

Ojcze, ju od wczesnego poranka,

szukam Twego umiowanego oblicza;
Zawsze zmioci igorliwoci przyjmuj
Twoje Sowo spisane, zdolne wszystko przenikn.
Czy jest inny wzr, za ktrym mam pj,
gdy przez ycie id mozou drog?
Czy jest jaki bd, ktry mam odrzuci,
a moe nakaz, za ktrym powinienem pj?
A moe zsyasz mi jak now myl,
o potnej mocy, jeszcze niezbadan
i nieprzyjt do serca.
Rozwaam to usilnie, godzina za godzin.
Och, Ojcze, codziennie mi bogosawisz,
przeznaczonym dla mnie Sowem.

13
 1 stycznia

kainos anthrpos Nowy czowiek

N a pocztku roku nie ma lepszego tematu do rozwaenia, jak to, co nowe. Aposto Pawe
osobie nawrconej do Chrystusa przydaje status nowego czowieka (Ef 2,15; Ef 4,24). Dwa
greckie sowa uyte wtym przypadku kainos anthrpos s naprawd znaczce. Wgrece
mamy dwa wyrazy, ktre na jzyk polski tumaczymy jako nowy. Pierwszym znich jest neos
(G3501), oznaczajce co nowego wdanym czasie, co wanie powoanego do istnienia. Drugi
to kainos (G2537), ktry opisuje co nowego co do jakoci (w porwnaniu do czego, co jest
ju stare izniszczone, zuyte). Sowo to zostao uyte na przykad na okrelenie nowego grobu,
wktrym Jzef zArymatei zoy ciao Jezusa (Mt 27,60). To nie by grb nowy dlatego, e dopie-
ro co zosta wykuty wskale (neos), ale taki, ktry dotd nie by jeszcze wykorzystany istd jest
nowy wsensie jego waciwoci.
W rozwaanym okreleniu czowiek nie zosta oddany przez greckie sowo anr (G435;
osoba rodzaju mskiego), ale przez anthrpos (G444), sowo, ktre okrela czowieka jako
gatunek ludzki, czowieka caego, awic te kady aspekt jego czowieczestwa.
Gdy zczymy to rozumienie wcao, powstaje plastyczny obraz. Nowy czowiek to kto,
kogo dotd nie byo, kto, kto zosta wcudowny sposb wewntrznie przemieniony, co zagwa-
rantowao mu nowy charakter inowe nawyki.
Kluczowym wersetem zNowego Testamentu [dalej NT, przyp. tum.] jest tu 2List do Ko-
ryntian 5,17: gdy tylko ten, kto trwa wChrystusie, jest rzeczywicie nowym [kainos] stworze-
niem. To, co dawne przemino, ateraz wszystko staje si nowe [kainos] (NPD). Chrzecija-
nin jest wic nowym stworzeniem, jednak nie nowym wodniesieniu do czasu, ale nowym
wznaczeniu jakoci, stworzeniem, ktrego charakter od chwili zanurzenia si wChrystusa
Zbawiciela staje si diametralnie nowy.
Rozpoczynajc nowy rok, zastanw si, czy jeste wChrystusie nowym stworzeniem, ob-
darzonym nowym charakterem iidcym now drog ycia.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Zapamitaj rnice, jakie s pomidzy neos ikainos

izastanw si, co jest jakociowo nowym wnastpujcych wersetach: Mt 26,28; J 13,34; 1Kor
11,25; Hbr 8,8.13; Hbr 9,15; 2P 3,13.

15
2 stycznia

Adopcja hyiothesia

T ylko Pawe Aposto uywa wNowym Testamencie sowa adopcja. Bez wtpienia zapoyczy
je zkultury rzymskiej, poniewa wjudaizmie byo ono pojciem nieznanym.
Greckie sowo hyiothesia (G5206) dosownie znaczy: uznanie za syna, aw sensie ogl-
nym za dziedzica (za potomka majcego prawo do dziedziczenia). Modzieca, podczas pu-
blicznej ceremonii, ogaszano oficjalnym dziedzicem gowy rodziny. Dotychczas, jako dziecko
(teknon, apniej paidion), niczego nie posiadao, nie miao adnych praw. Po tym wydarze-
niu nabywao ju wszystkich przywilejw, atake obywatelsk oraz prawn odpowiedzialno.
Niekoniecznie pocigao to za sob rewolucj w relacjach wewntrz rodziny. Zmiana, ktra
nastpowaa wwyniku wspomnianej ceremonii, dotyczya raczej pozycji spoecznej. Chopiec
nie by ju duej dzieckiem, stawa si synem (hyios).
Uznanie za syna zdolnego do dziedziczenia (hyiothesia) dotyczyo nie tylko dzieci, ktre
dany czowiek sam spodzi. Mogo rwnie oznacza prawn adopcj innego dziecka. Na przy-
kad Oktawian August (Gaius Iulius Caesar Octavianus; rzdzcy Rzymem wokresie narodzin
Chrystusa) zosta adoptowany przez Juliusza Cezara, ktry nada mu imi Gaius Iulius Caesar.
Oktawian by synem Atii, siostrzenicy Cezara. Mia osiemnacie lat, gdy Juliusz Cezar zosta za-
mordowany (15 marca 44 r. p.n.e.).
Osoba adoptowana stawaa si wpenym znaczeniu zdolnym do dziedziczenia nowym
czowiekiem zarwno pod wzgldem prawnym, jak ipraktycznym. Posiadaa wszystkie pra-
wa rodzonego syna, za wszystkie jej dugi iobcienia zprzeszoci byy wymazywane. Oto
obraz dziecka Boego, ktre zpozycji teknon przeszo do pozycji paidion, anastpnie zostao
uznane za hyios! Wszyscy grzesznicy s wswej starej naturze potomstwem diaba (1 J 3,8-10).
Grzeszc (czyli penic jego wol), s przez niego zniewoleni, s niewolnikami grzechu,
przez co podlegaj wiecznej mierci. Zpowodu swoich win igrzechw s duchowo martwi
(Ef 2,1-3). Jednak, opamitujc si izwracajc do Chrystusa (rodzc si na nowo zDucha Boe-
go), wchodz do Boej rodziny, stajc si teknon (niemowl, mae dziecko). Nastpnie wzrasta-
jc (bdc jednoczenie poddanymi procesowi wychowawczemu paideia), staj si paidion.
Jeli przejd ten proces wsposb zadowalajcy istan si dojrzali izdolni do dziedziczenia,
zostaj uznani za hyios, awtedy niezalenie od ich wczeniejszego stanu wszystkie ich sta-
re dugi zostaj wChrystusie cakowicie spacone istaj si prawowitymi dziedzicami swego
nowego Ojca.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Jakie odczucia, wedug Rz 8,15, nigdy nie powinny
nam towarzyszy wBoym procesie Boej paideia, apniej hyiothesia? Na podstawie Ef 1,4-5
zastanw si, jaki jest Boy plan doprowadzenia nas do pozycji hyiothesia. Jaki jest Boy cel
procesu wychowawczego paideia, zanim ogosi On hyiothesia? Wkim moe to zosta zreali-
zowane?

16
 3 stycznia

patr Ojciec (1)

Z atrzymamy si teraz przy dwch greckich sowach tumaczonych jako ojciec. Pierwsze
znich, patr (G3962), oznacza tradycyjn wwielu kulturach staroytnych gow rodziny.
Tradycja patriarchalna towarzyszya spoecznoci Izraela od samego pocztku. Wprzekazie Sta-
rego Testamentu, dotyczcym ojcostwa, znajdujemy pi podstawowych zasad.
Po pierwsze, Izraelici pojmowali je w aspekcie przekazywania ycia otrzymanego od
Boga. W 1 Ksidze Kronik 29,10 czytamy, e w nastpujcym kontekcie Bd uwielbiony
PANIE, ktry po wszystkie wieki jeste Bogiem naszego ojca Izraela! (NPD), Izrael (wczeniej
zwany Jakubem) obdarzony jest mianem ojca caego narodu, czyli patriarchy.
Po drugie, starotestamentowi ydzi postrzegali Boe ojcostwo wkategoriach Jego blisko-
ci. On by im bliszy ni jakikolwiek krewny czy przyjaciel. WPsalmie 68 Bg jest ukazany jako
potny wadca, ktry przewodzi tysicom tysicy rydwanw ianiow. Wpewnym momencie
jednak psalmista wtrca osobist refleksj Bg, ktry przebywa wswym witym przybytku,
jest ojcem dla sierot idla wdw obroc (Ps 68,6 NPD). C za kontrast!
Po trzecie, ydzi w Starym Testamencie rozumieli Boe ojcostwo w kategoriach Jego
miosierdzia i aski. Bg Ojciec by dla nich Tym, ktry przebacza, okazuje czue serce, jest
miosierny iaskawy. Jak ojciec, ktry dzieciom mio okazuje, tak PAN si lituje nad ludem
bogobojnym (Ps 103,13 NPD).
Po czwarte, dla ydw ojcostwo Boga zawierao si wtym, co dotyczyo Jego prowadze-
nia wich yciu. Jeremiasz pisa: zy radoci popyn im po policzkach, kiedy zwielk trosk
ich poprowadz. Pjd rwn drog wzdu spokojnych strumieni, onic si nie potkn, gdy
ja bd ich strzeg. Jestem bowiem dla Izraela niczym Ojciec, aEfraim jest dla mnie niczym
pierworodny (Jr 31,9 NPD).
Po pite, wedug starotestamentowych ydw Boe ojcostwo naley widzie wrelacji po-
suszestwa wobec Niego. Oto zwieczenie budowli, ktre obrazuje rwnowag zpozostaymi
obrazami. Po licznych buntach iodstpstwach Izraelitw Mojesz powiedzia: Tak si odpa-
casz PANU, ludu gupi iniemdry? Czy nie jest On twym Ojcem? Czy nie jest twoim Stwrc,
ktry ci uksztatowa, umocni iwywyszy? (Pwt 32,6 NPD). Innymi sowy: Po tym wszystkim,
co Bg dla was uczyni grzmi Mojesz tak chcecie Mu odpaci? Macie czelno buntowa si
iokazywa nieposuszestwo Jego Sowu.
Oto, jak powinnimy patrze na naszego Niebiaskiego Ojca.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Jak czsto sowo ojciec pojawia si wMt 6? Do jakich
wnioskw moesz doj, przygldajc si bliej temu, wjakim kontekcie zostao tam uyte?

17
4 stycznia

Ojciec (2) abba

P omimo tego, jak wielk rang starotestamentowi ydzi nadawali obrazowi Boga jako Ojca,
zwizek pomidzy Bogiem aJego ludem zczasem zupenie zamar. Wczasach Jezusa Boe
ojcostwo byo zaledwie ide, symbolizujc trosk ocay nard; bez osobistej relacji kadego
czowieka zNajwyszym. Wrcz blunierstwem nazywano wymienianie imienia JHWH.
Abba (G5) jest waciwie sowem pochodzcym od aramejskiego a (H2). Greckie so-
wo patr (G3962) trzykrotnie pojawia si wNowym Testamencie (Mk 14,36; Rz 8,15; Ga 4,6).
Termin ten uywany jest zwykle do tumaczenia sowa abba, jednak nie oddaje jego serdeczne-
go wydwiku. Sowo abba uywane jest do dzisiejszego dnia przez dzieci wrodzinach hebraj-
skich jako pene ufnoci okrelenie ojca (pol. tata lub tatu). Posuguj si nim zreszt nie tylko
dzieci, ale take doroli synowie icrki. Precyzyjnie znaczy ono: mj tata lub drogi tatu.
Niesie rwnie wsobie znaczne pokady szacunku.
Czego moemy nauczy si, porwnujc relacje duchowe wzwizku rodzic dziecko?
Po pierwsze, powinno by dla nas zacht, e jako ludzie narodzeni do nowej wizi zBo-
giem mamy zNim bliski, osobowy zwizek. ydzi za czasw Jezusa nigdy nie powayliby si
uy tego sowa wstosunku do Boga, uwaajc, e jest to zbyt poufae inieodpowiednie. Jed-
nak sam Jezus zachca uczniw do takiego zwracania si do Boga, czym wprawia ydw
wwielk irytacj. Pokazywa, e prawdziwie wierzcy czowiek moe, jako syn czy crka, mie
blisk relacj zOjcem.
Po drugie, zwracanie si do Boga sowem Abba stawia przed nami wyzwanie. Cho wska-
zuje na zayo zOjcem, powinno jednak take zawiera wsobie wielkie poczucie respektu
wobec Niego. Znalazo to swj wyraz wmodlitwie Jezusa wogrodzie Getsemane (Mk 14,36),
wktrej bya obecna zarwno blisko, jak iniezmierzony szacunek wobec Ojca. Wtaki spo-
sb Jezus pokaza nam, jak mamy odnosi si do Ojca wNiebiosach. WJego modlitwie szacu-
nek ipowaanie widoczne byy wpoddaniu si woli Ojca. Nigdy nie powinnimy wnonszalanc-
ki sposb wpada przed Boy Majestat ze swoimi sprawami. Nie tdy droga; On jest przecie
PANEM panw iKrlem krlw.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Przeczytaj raz jeszcze Rz 8,15 (zob. J 2), a take
Ga 4,6. Co czyni opisan tam relacj moliw?

18
 5 stycznia

parrsia miao

W Licie do Efezjan 3,12-13 czytamy: W Nim to bowiem mamy miay przystp do Boga
dziki zaufaniu, jakie wNim skadamy. Dlatego, prosz, abycie nie upadali na duchu,
gdy syszycie omoim za was cierpieniu. Niech bdzie to dla was raczej wielk chlub! (NPD).
Jeli wemiemy pod uwag szerszy kontekst tych sw (w. 12-21), zobaczymy, e Pawe Aposto
wskazuje nam na trzy podstawowe cechy, na ktrych powinna by zbudowana nasza modli-
twa. Pierwsz znich jest miao (parrsia, G3954).
W grece klasycznej sowo to odgrywao wan rol wopisach dotyczcych polityki. Ozna-
czao tam prawo do powiedzenia wszystkiego, szczero. Jednak nastawienie to posunite
do skrajnoci mogo nada mu sens negatywny zuchwalstwo, lekcewaenie.
Sowo parrsia uyte zostao w Nowym Testamencie trzydzieci jeden razy. Wystpu-
je w wypowiedziach Jezusa, Apostow i innych wierzcych. W kadym przypadku pojawia
si wswym podstawowym znaczeniu, dotyczcym prawa danej osoby do mwienia, wtym
mwienia otwarcie. To greckie sowo waciwie skada si ze zoenia dwch wyrazw: pas
(G3956, wszystko) i resis (nie wystpuje w Nowym Testamencie: mwienie), wic jego do-
sowne znaczenie to: mwi wszystko. Innymi sowy, moemy przyj przed oblicze naszego
Ojca, majc pen wolno mwienia, wylewania przed Nim naszego serca i mwienia Mu
owszystkim. Jakim bogosawionym przywilejem Bg nas obdarzy!
Tylko wChrystusie moemy zwraca si do Boga bez lku, otwarcie iszczerze. Sowa zLi-
stu do Hebrajczykw 4,14-16 i10,19 wyraaj to szczeglnie dobitnie. Wwityni jerozolimskiej
jedynie arcykapan (raz wroku) mg wkroczy do miejsca najwitszego. Img to zrobi jedy-
nie niosc krew przebagania, ofiarowan Bogu za lud wDzie Pojednania. Teraz my, ze wzgl-
du na krew Chrystusa, moemy wdowolnej chwili przychodzi do Boga iz Nim rozmawia.
Musimy sobie uwiadomi jedno: miao nie znaczy zuchwalstwo (negatywny sens
sowa parrsia). Niestety, coraz czciej niektrzy religijni przywdcy nauczaj modlitwy po-
zbawionej respektu wobec Boga. Zachta do postawy miaoci nie upowania nikogo do za-
hamowa bez szacunku, gdy stajemy przed Bogiem. Przeciwnie nie powinnimy zapomina,
e nasz Ojciec wNiebiosach jest potnym Bogiem. Wszelkie kumplowskie nastawienie do
Boga jest nie tylko naganne, ale nawet bluniercze, akoniec kocw wiadczy ogupocie czo-
wieka. Bogu naley si szacunek i cze, jako PANU caego stworzenia. On nie jest naszym
kolesiem, jest naszym Ojcem i witym Bogiem! Istotnie, moemy do Niego przychodzi
zotwartoci, szczerze ibez strachu, ale jednoczenie zachowujc naleny Mu respekt, cze
iuwielbienie.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Przeczytaj Hbr 4,14-16. Jakie dwa skutki s efektem
szczeroci wmodlitwie? Przeczytaj Dz 4,31. Co jeszcze moemy czyni ze szczeroci?

19
6 stycznia

Przystp prosagg

D rug zasadnicz cech modlitwy, jako metody zwracania si do Boga, podkrelon wLicie
do Efezjan 3,12-13, jest przystp. Greckie okrelenie prosagg (G4318) oznacza otworzy
drog dostpu. Sowo to pojawia si jedynie wtym ijeszcze dwch innych miejscach Nowego
Testamentu (Ef 2,18 iRz 5,2). Wstaroytnoci terminem tym opisywano osob, ktra dawaa
komu innemu zezwolenie na spotkanie zkrlem iprzedstawiaa j monarsze. Teraz my, ktrzy,
jako grzesznicy, nie mielimy prawa stan przed Bogiem, wChrystusie otrzymalimy przywilej,
by mc to czyni.
Dlaczego moemy by tego pewni? Cytowany grecki tekst zawiera rodzajnik okrelony,
stojcy zarwno przed sowem miao, jak iprzystp. Dosownie werset mona by przetu-
maczy: W ktrym mamy t miao iten przystp. Jedynie prawdziwy ucze Jezusa ma ten
szczeglny przywilej, by przychodzi przed oblicze Boga. Wiele religii twierdzi, e daj przystp
do Boga, ale Jezus wyranie stwierdzi, e tylko ci, ktrzy przez Niego przychodz do Ojca wNie-
biosach, czyni to prawdziwie (J 14,6), gdy nie ma innej drogi do Boga.
Wielu znas jest winnych niecierpliwoci ipopiechu wprzychodzeniu do PANA wmo-
dlitwie. Czsto robimy to wbiegu, wtedy posuwamy si nawet do tego, e damy czego od
Niego. Ztakim nastawieniem nie mamy prawa stawa przed Nim. Musimy przerwa to naganne
postpowanie! Sami zsiebie nie mamy najmniejszego prawa do przychodzenia przed Boy Ma-
jestat, jest to raczej wspaniay przywilej dany nam przez naszego Zbawiciela, by zosta przed-
stawionym Bogu. Nigdy wic nie marnujmy Boej cierpliwoci iaskawoci przez popieszne
stawanie przed Jego Tronem. Przychodmy raczej cicho, pokornie, powoli irozwanie, by zna-
le si przed Jego obliczem na Jego warunkach.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Przeczytaj Ef 2,18 iRz 5,2. Kto przedstawia nas Ojcu?

20
 7 stycznia

pepoithsis Zaufanie (pewno)

T rzeci zzasadniczych cech modlitwy, zalecan wLicie do Efezjan 3,12-13 jest zaufanie.
Greckie sowo pepoithsis (G4006) zawiera w sobie ide ufnoci, zawierzenia i penego
przekonania. Wszystkie te pojcia s niezwykle wane. W czym pokadamy nasze zaufanie
inasz pewno? Jestemy cakowicie przekonani, e moemy przyj do Ojca, ufa Mu iby
pewni rezultatw takiej postawy. Zauwa, e taka postawa nie jest wyrazem naszej woli, ale
woli Boga (J 14,13; 1J 5,14-15).
Modlitwa jest wswej istocie rozmow zBogiem, anie jakim magicznym zaklinaniem
Najwyszego. Czy zatem jakie wydarzenia zale od mojej modlitwy? Zdecydowanie nie,
wszystko bowiem zaley od Boga. Po co wic jest modlitwa? Bg posuguje si modlitw, aby
przemienia nasz sposb mylenia. No tak, ale ja tego nie rozumiem mwisz. Podobnie jak
ja, ale nie powinnimy si tym martwi. Najwaniejsze, e Bg rozumie itego uywa. Wszystko
to, co powinnimy wiedzie na temat modlitwy, skupia si na prawdzie, e On zawsze przepro-
wadza postanowienia swojej woli, ku swojej chwale idla poytku swoich dzieci, poniewa je
miuje.
Uwagi te uzupeniaj ostrzeenia zawarte w poprzednich studiach: miao nie ozna-
cza zuchwaoci, azaufanie nie oznacza wyniosoci. Dzi bez wtpienia mamy do czynienia
zwieloma aroganckimi modlitwami. Jest wielu chrzecijan, ktrzy przekrcaj wersety, takie
jak Flp 4,13 (Dziki Temu, ktry mnie umacnia, potrafi przetrwa wkadych warunkach,
NPD). Wielu nagina znaczenie tego wersetu, aby powiedzie: Mog zrobi cokolwiek zechc,
poniewa Chrystus daje mi do tego moc. Tymczasem jedyne, co moemy uczyni, to pokor-
nie prosi Go oask imoc do wytrwania wpenieniu Jego woli. Wielu ludzi siga dzi po ten
werset dla budowania osadzonego wpsychoanalizie obrazu samego siebie idla propagowania
filozofii chrzecijaskiej motywacji nastawionej na odnoszenie sukcesu. To wszystko nie jest
niczym wicej ni humanistyczn arogancj, opatrzon chrzecijask etykietk. Nasze zaufa-
nie i pewno nigdy nie moe by zoone w pojciu samego siebie Zarwno jedno, jak
idrugie moe znale oparcie jedynie WCHRYSTUSIE.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Na podstawie Flp 3,3-4 powiedz, wczym mamy zoy
nasz ufno? Ojakim rodzaju zaufania mwi tekst zJ 5,14? Zobacz rozwaania z28-31 maja,
aby znale wicej rozwaa na temat modlitwy.

21
8 stycznia

By sabym (by upadym na duchu) ekkake

A utor Listu do Efezjan 3,13 zachca nas do wytrwaoci nastpujcymi sowy: Dlatego, pro-
sz, abycie nie upadali na duchu, gdy syszycie omoim za was cierpieniu. Niech bdzie to
dla was raczej wielk chlub! (NPD).
Aposto dowiadczy przeladowa, ich opis przytacza w2 Licie do Koryntian 11,23-33.
Gdy pisa List do Efezjan, znajdowa si wanie wareszcie domowym wRzymie. Zdawa sobie
spraw, e niektrzy wierzcy mogli by peni lku zpowodu jego przeduajcego si uwizie-
nia. Dlatego te postanowi wzmocni ich wiar. Niestety niektre wspczesne przekady nie
oddaj waciwie terminu ekkake (G1573), gubic jego prawdziwe znaczenie: okaza si
tchrzem, straci odwag, osabn lub popa wprzygnbienie na widok prby5, albo nawet
mocniej: cakowicie upa na duchu6. Jedn rzecz jest ulec chwilowemu zniechceniu, ale
zupenie inn na trwae popa wzwtpienie.
Aposto Pawe radzi wierzcym, aby nie sabli, nie poddali si zwtpieniu czy przygnbie-
niu iby tchrzliwie nie rezygnowali zprzejcia przez prby wiary. Sowo ekkake wystpuje
take wSeptuagincie, midzy innymi wKsidze Przysw 24,10: Jeli wkopotach si zaamu-
jesz, to sia twoja jest bardzo mizerna (NPD). Ale jak moemy osta si inie osabn? Przez
ufno wJego wszechmoc, przez wiar, e Bg moe posuy si nawet przeciwnociami, by
zrealizowa swj plan iosign cel.
Jak wielk pewno Aposto skada w Bogu! A co by byo, gdyby polega on na sobie
samym? Pomylmy. Ktry czowiek poszedby na mier, majc za or tylko wasne zadufa-
nie? Wszyscy mowie Boy posiadali moc, ktra znacznie przewyszaa ich wasn. rednio-
wiecznego reformatora, Jana Husa, sta byo na zwrcenie si do katw: Nie przywizujcie
moich rk do drew stosu, stan wpomieniach zwasnej woli. Byo to wielkie wiadectwo dla
wspczesnych.
Kady znas dowiadcza zniechcenia na ktrym etapie swojej drogi zChrystusem. Osi-
gamy nawet niekiedy poziom cakowitego zwtpienia. Aposto Pawe podkrela wrcz, e do-
wiadczenia s wistocie nasz chwa. Wtym duchu pisa do Rzymian: A cierpie, jakich
obecnie dowiadczamy, wniczym nie da si porwna zchwa iuwielbieniem, ktrymi zosta-
niemy kiedy okryci(Rz 8,18 NPD).
Pamitanie otej zasadzie moe cakowicie przemieni nasze chrzecijaskie ycie.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Przeczytaj k 18,1. Jakie dziaanie chroni nas przed
saboci? Jaki powd do nieulegania saboci Aposto Pawe daje w2 Kor 4,15-16?

22
 9 stycznia

hagios wity

J ake susznie zauway Warren Wiersbe: adne inne sowo w Nowym Testamencie nie
ucierpiao bardziej anieli wity. Wspczesny sownik definiuje witego jako osob ofi-
cjalnie uznan [takowym] zpowodu witoci jej ycia7.
W grece antycznej sowo hagios (G40) oznaczao jednak oddawa cze bogom lub by
powiconym bogom. Cho termin wywodzi si zpoj pogaskich, autorzy Nowego Testa-
mentu uyli go wodniesieniu do osoby, ktra powicia si Bogu Jedynemu. Tak rozpocz
swj byt termin wity lub wity czowiek. Wjzyku hebrajskim odpowiadajce mu sowo
oznacza kogo lub co oddzielonego od grzechu.
Aposto Pawe piszc pod natchnieniem Ducha witego, wynis sowo hagios na zupe-
nie nowy poziom znaczeniowy: oddziela lub by odczonym. Bycie witym to nie kwestia
osignicia czego czy dokonania czego; to sprawa pozycji. Nie bazuje na tym, co zrobilimy,
ale kim jestemy wChrystusie. Nie zaley to od naszych wysikw, ale od Jego aski.
Bez wikszego ryzyka moemy stwierdzi, e wity (i kryjce si za nim znaczenie) byo
jednym z ulubionych poj uywanych przez Apostoa Pawa, poniewa sowo to wystpuje
wjego listach a czterdzieci dwa razy.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Przeczytaj Dz 26,10; Rz 8,26-27; Rz 15,25-26; 1Kor 6,2;

Ef 4,12. Co wici Boy otrzymuj wkadym przypadku?

23
10 stycznia

Wystarczalno hikanos

W naszych czasach czowiek postrzega siebie jako miar ipunkt odniesienia do wszystkich
spraw. Wszdzie da si to dostrzec. Czowiek jest samowystarczalny, samorzdny, samo-
motywujcy si isamolubny. Wszystko sprowadza si do budowania mioci wasnej irozdy-
mania poczucia osobistej wartoci. Bg wymaga jednak od czowieka czego zgoa odmienne-
go. W2 Kor 3,4-5 czytamy: potwierdzenie [wiadectwa posugiwania] wChrystusie mamy od
samego Boga! Lecz dziea tego nie przypisujemy sami sobie, gdy mamy pen wiadomo,
i brak jest nam mocy, by samemu dokona czego takiego. Wszelka bowiem zdolno, jak
posiadamy, ma swoje rdo wBogu (NPD).
Aposto Pawe wyznaje, e jego wystarczalno pochodzi jedynie od Boga. Greckie sowo
na okrelenie tego stanu to hikanos (G2425). Oddaje ono co, co jest adekwatne, lub wystar-
czajco due. Sowo to wystpuje rwnie wMt 3,11, gdzie Jan Chrzciciel ogasza: [...] Za mn
jednak idzie kto znacznie mocniejszy, ktremu nie jestem godzien [hikanos] choby rzemieni
usandaw rozwizywa. [] (NPD, wyrnienie dodane).
Analogicznie okreli si setnik zKafarnaum, ktry [] przysa kilkoro przyjaci ztak
wiadomoci: PANIE, to zbyt wielki zaszczyt dla mnie. Nie jestem tego wart, by wkroczy pod
mj dach. Nie jestem nawet godzien [hikanos], aby samemu pojawi si przed Tob. Dlatego,
prosz, rozka jedynie, agiermek mj stanie si zdrowy (k 7,6-7 NPD, wyrnienie dodane).
Wnaszych czasach Koci potrzebuje tego rodzaju pokory ipoczucia zalenoci, wmiejsce
filozofii mioci wasnej. Niestety, jest o ni coraz trudniej. A tymczasem moc do bycia spe-
nionym jest wsamym Chrystusie. Wmiejsce samowystarczalnoci powinnimy wprowadzi
Chrystowystarczalno. Wmiejsce samorzdnoci Chrystorzdno. Zamiast by ludmi samo-
motywujcymi si, stamy si ludmi motywowanymi przez Chrystusa. Zamiast skupia si na
sobie, bdmy skupieni na Chrystusie. Zamiast budowa wysokie poczucie wasnej wartoci
budujmy poczucie synowskiej wartoci wChrystusie. By wChrystusie znaczy uznawa, e dla
wierzcego czowieka tylko On jest rdem.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Jak Aposto Pawe postrzega samego siebie (sowo
niegodzien to hikanos), na podstawie 1 Kor 15,9? Jakiego rodzaju zdolno (zdolny hika-
nos) powinien posiada duchowny iw jakim celu powinien j wykorzystywa, wedug sw
z2 Tm 2,2?

24
 11 stycznia

eirn Pokj

G reckie eirn (G1515) pojawia si wNowym Testamencie dziewidziesit trzy razy iozna-
cza, tak jak wczasach Homera, stan spokoju bd wprost przeciwiestwo przemocy iwoj-
ny. Sowo to jest pokrewne hebrajskiemu szalom (H7965), ktre wSeptuagincie tumaczone
jest jako eirn ipojawia si wjej tekcie ponad dwiecie pidziesit razy. Sam termin shalom
jest przeciwiestwem nie tyle wojny, co jakiegokolwiek zachwiania spokoju wrd Boych lu-
dzi. Wtym kontekcie Pawe posuguje si tym wyraeniem, na przykad wLicie do Efezjan
2,14 [] Bg bowiem wJezusie ustanowi swoje przymierze pokoju [] (NPD). Aposto
nie uy tu greckiego sowa eirnopoios (G1518), ktre oznacza rozjemc, kogo, kto wpro-
wadza pokj, ale stwierdzi, e Boy pokj (pakt pokojowy zBogiem) jest dostpny dla ludzi
tylko WCHRYSTUSIE. Dzi mamy wielu rozjemcw, ludzi, ktrzy przewanie na prno prbuj
zaprowadzi pokj na wiecie. Ludzie chc osign pokj, wspieraj go iwprowadza-
j. Ale tylko nasz PAN, Jezus Chrystus sam wsobie jest pokojem tym jedynym konkretnym
Boym pokojem. Sowo eirn jest bowiem tu poprzedzone rodzajnikiem okrelonym. Tak
wic tylko wChrystusie moemy dostpi pokoju zBogiem, gdy On sam itylko On jest tym
pokojem.
Wedug pisma Canadian Army Journal od 3600 r. p.n.e. do dzi wiat dowiadczy jedy-
nie dwustu dziewidziesiciu dwch lat pokoju. Podczas tego okresu miao miejsce 14531
wojen zarwno wielkich, jak i maych w ktrych zgino setki milionw ludzi. Dlaczego
ludzie nigdy nie s wstanie osign pokoju bez Chrystusa? Poniewa nie ma prawdziwego
pokoju poza Chrystusem!

Fragmenty do dalszego rozwaania: Przeczytaj Rz 5,1 iFlp 4,6-7. Jakie s dwa gwne ro-
dzaje pokoju, okrelone przez wystpujce wtych wersetach przyimki? Zgodnie znakazem
zawartym wKol 3,15, gdzie powinien panowa pokj?

25
12 stycznia

Bogosawiony, szczliwy makarios

W grece nowotestamentowej mamy dwa sowa, ktre tumaczone s jako bogosawio-

ny. Najwaniejsze znich to makarios (G3107). WNowym Testamencie pojawia si ono
czterdzieci dziewi razy. Nasz PAN uy go dziewi razy wswoich tzw. Omiu Bogosawie-
stwach.
Zauwayem pewn prawidowo. Wielu kaznodziejw i nauczycieli, kiedy dochodzi
wswych rozwaaniach biblijnych do tego sowa, przekada go jako szczliwy iw swym wy-
wodzie idzie po prostu dalej. Jednake sowo to oznacza owiele wicej, ni tylko szczliwy.
Po pierwsze, sowo makarios wskazuje na stan zadowolenia, ktry nie jest wymuszony
okolicznociami. To szczeglny rodzaj szczcia i ukontentowania, ktrego Bg pragnie dla
swoich dzieci stan radoci idobrego samopoczucia. Wynika on zwizi zNim samym, nie
zaley od zewntrznych uwarunkowa. Aposto Pawe deklaruje: Nie pisz tego, aby uskara
si na jakiekolwiek niedobory. Nauczyem si bowiem poprzestawa na tym, co mam, bdc
samowystarczalnym wkadej sytuacji. Umiem si ogranicza iumiem y wdostatku. Jestem
przygotowany na kad sytuacj, niezalenie od tego, czy jestem syty, czy godny, czy dowiad-
czam obfitoci czy brakw. Dziki Temu, ktry mnie umacnia, potrafi przetrwa wkadych
warunkach (Flp 4,11-13 NPD). To szczeglne wyznanie wspomaga rozumienie sw samego
PANA: prawdziwe szczcie zwizane jest zdawaniem, anie zbraniem (Dz 20,35 NPD).
Po drugie, sowo makarios sugeruje wprost peni duchowego szczcia. Spiros Zodhia-
tes, znawca greki, objania jego znaczenie jako posiadanie Boej przychylnoci, stan bycia
naznaczonym peni pochodzc od Boga8. Jak ma to miejsce wLicie do Rzymian 4,7-8, gdzie
czytamy: Szczliwy jest ten, ktremu nieprawo puszczono wniepami, awin wybaczo-
no. Szczliwy jest czowiek, ktremu PAN grzechu nie policzy (NPD).
Po trzecie, czowiek okrelony jako bogosawiony to kto, kto staje si uczestnikiem Bo-
ej natury, przez wiar wChrystusa (zob. 2P 1,4). Ponownie Zodhiates tumaczy: by maka-
rios, bogosawionym, to odpowiednik uczestniczenia wBoym Krlestwie, ktre funkcjonuje
wczyim sercu.
W kocu ten sam autor dodaje: makarioi to ci, ktrzy yj na tym wiecie, ale s od
tego wiata niezaleni. Ich zadowolenie znajduje swoje rdo wBogu, anie wdzach tego
wiata9.
Zrozumienie tego sowa uzdalnia nas do rozumienia przesania Omiu Bogosawiestw,
atake wielu innych wersetw. Podczas nastpnych dwch dni poddamy sprawdzianowi dwa
podobne sowa: nadzieja oraz rado.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Co jest bogosawion nadziej, ktrej wypatruje

wierzcy wTt 2,13? Jakie dwie rzeczy wJk 1,12 i25 prowadz do bycia bogosawionym?

26
 13 stycznia

elpis Nadzieja

Z astanwmy si, jakie znaczenie sowu nadzieja nadaje wspczesny wiat. Wyraa ona y-
czenie lub pragnienie, jednak wycznie wzakresie zagadnie doczesnych. Zastosowanie
tego wyraenia zawiera si wzwykym prognozowaniu wydarze bd wtzw. myleniu ycze-
niowym.
Odwrotnie traktuje nadziej Pismo wite. Greckie sowo elpis (G1680) mwi opragnie-
niu dobra, poczonego zwytrwaym oczekiwaniem na jego uzyskanie. Podobnie wybrzmiewa
sowo elpidz (G1679), ktre oznacza oczekiwanie poczone zpragnieniem10. Duchowa na-
dzieja oznacza wic pewno tego, e Bg stoi za swoimi obietnicami.
To niezwyke, e grecka filozofia jest tak powszechnie wychwalana, podczas gdy wrze-
czywistoci uwiadamia ona czowiekowi jedynie gbi rozpaczy. Pewien znawca antycznej
kultury greckiej odkry, e ywa nadzieja, jako pojcie religijne, wogle nie istniaa wmy-
li greckiej, jak mwi Teognis: jak dugo yjesz, uznajc bogw, trzymaj si nadziei!. Po-
dobnie Seneka nadawa nadziei definicj niepewnego dobra11. Whymnach homeryckich
z VIII w. p.n.e. czytamy, e zgromadzenie bogw na Olimpie zostao urzeczone przez Muzy,
ktre pieway o niemiertelnych darach bogw icierpieniach ludzi, zdolnych tylko do tego,
by przetrwa zwoli niemiertelnych; sami yjc bezmylnie ibez nadziei, nie znajdujc leku
ratujcego od mierci ani ochrony przed staroci12.
Skd braa si ta rozpacz? Ot bez Chrystusa nie ma dla czowieka jakiejkolwiek nadziei
(Ef 2,12). Powd jest prosty. Tylko samowadne powstanie Jezusa zmartwych jest gwarancj
prawdy przesania Dobrej Wiadomoci oratunku wChrystusie. Wydwik 1Listu do Koryntian
15,19 jest znamienny. Pawe Aposto, omawiajc kluczowe znaczenie wiary, stwierdza zpew-
nym sarkazmem: [] Zrozumcie to wkocu, e gdyby nadzieja, jak skadamy wChrystusie,
bya jedynie norm moraln zwizan wycznie z naszym doczesnym yciem, to bylibymy
godni wikszego poaowania ni wszyscy niewierzcy razem wzici! (NPD).
Rozwamy jeszcze ito: 1Tes 5,8 mwi opotrzebie zaoenia na gow duchowego hemu
nadziei naszego zbawienia (NPD), ktry chroni umys przed zwtpieniem wskuteczno tego
zbawienia. Tak jak mwi otym stary hymn:
Moja nadzieja nie jest zbudowana na czymkolwiek innym,
Jak tylko na krwi isprawiedliwoci Jezusa.
Nie miem pokada ufnoci wniczym innym,
[nawet jeli jest] to drogie memu sercu.
Cakowicie polegam na imieniu Jezusa,
opieram si na Chrystusie, mocnej Skale,
Kade inne podoe to ruchome piaski.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Co jeszcze daje nam pewno, wedug Rz 15,4? Czego
jeszcze dotyczy nadzieja (bdca posannictwem Chrystusa), na podstawie Kol 1,27?

27
14 stycznia

Rado chara

L udzie ztego wiata na wiele sposobw chc osign rado. Obojtnie, czego prbuj,
dowiadczaj jedynie kilku ulotnych momentw szczcia czy czucia si dobrze. Dalej poza
zwyczajne ludzkie odczucie podniecenia czy entuzjazmu idzie greckie sowo chara (G5479),
ktre oznacza zadowolenie iradowanie si.
W Pimie witym, aszczeglnie wlistach Apostoa Pawa, odnajdujemy myl, e praw-
dziwa rado moe by dowiadczana nawet w poczeniu z blem, cierpieniem i utrapie-
niem. Kluczem do zrozumienia tej zaskakujcej prawdy jest konstatacja, i szczcie jest tym-
czasowe, podczas gdy rado jest pojciem absolutnym. Nigdy nie zapomn sw, ktre wiele
lat temu usyszaem zust J. Sidlowa Baxtera: Kiedy zdarzeniom zdarza si zdarza szczliwie,
wtedy mamy szczcie, kiedy za zdarzeniom zdarza si zdarza nieszczliwie, mamy do czy-
nienia zbrakiem szczcia; tak wic szczcie jest jedynie wynikiem przypadkowych zdarze.
Jedynie rado jest niezalena od okolicznoci.
Fragment zListu do Rzymian 15,13 daje przykad poczenia nadziei zradoci: Dlatego
sawcie Boga, ktry jest rdem naszej nadziei, abycie zakorzenieni wJego Duchu Uwice-
nia zradoci ipokojem coraz bardziej obfitowali kadym owocem tej nadziei (NPD). Jak
zatem mona dowiadcza radoci? Jedynie za spraw nadziei, ktra jest pewnoci. Rado
jest niemoliwa, kiedy wszystko wok jest niepewne.
Rado jest gwnym tematem Listu do Filipian. Piszcy zwizienia Pawe Aposto uywa
sowa chara przynajmniej pi razy (Flp 1,4; Flp 1,25; Flp 2,2; Flp 2,29; Flp 4,1). Dodatkowo
uywa jeszcze innych sw, ktre maj wyrazi jego rado, as tumaczone jako radowa
si (osiem razy), bd by szczliwym (trzy razy). Jeden zkomentatorw tego listu pisze:
W Licie do Filipian rado jest bezustannie czona ze zwrotem tym niemniej. Nie ma zna-
czenia, co si wydarzy, rado nigdy nas nie opuszcza, nigdy nie widnie, nigdy nie zawodzi.
Dlaczego? Poniewa nasz rado znajdujemy wPANU.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Wczym pokadamy nasz nadziej iz czego czerpie-

my nasz rado, zgodnie z1 Tes 2,19? Do czego zachca nas werset zJk 1,2?

28
 15 stycznia

eklektos Wybranie

O to rzeczownik, ktry od stuleci wywouje wiele dyskusji, cho jest to ostatnia rzecz, ktr
powinien on powodowa. Greckie sowo tumaczone jako wybranie jest wistocie jednym
znajpikniejszych wBiblii. Chocia wformie podstawowej nie wystpuje on wNT, to mamy
wPimie jego form czasownikow eklegomai (G1586) iprzymiotnikow eklektos (G1588).
Sowa te mwi opewnym planie, ktry Bg przygotowa iwybra jeszcze przed zaoeniem
wiata (por. Ef 1,4). Dobrze to oddaje przekad NPD podkrelajcy znaczenie aorystu wstronie
zwrotnej: e tylko wChrystusie czowiek bdzie mg zosta uznany witym inieskalanym
przed Jego obliczem (Ef 1,4 NPD).
Czas przeszy dokonany (aoryst) uywany jest na okrelenie prostej, nieokrelonej czyn-
noci. Gdy uywamy go wtrybie oznajmujcym, tak jak wtym przypadku, zwykle oznacza to
proste dziaanie, majce miejsce wprzeszoci. Najatwiej jest nam zrozumie funkcj strony
zwrotnej przez skontrastowanie jej ze stron czynn i biern. Podczas gdy czynna obrazuje
podmiot wykonawc czynnoci wdziaaniu, bierna podmiot poddany dziaaniu. Tymczasem
strona zwrotna charakteryzuje podmiot dziaajcy na rzecz samego siebie, ktry czerpie ztego
korzyci.
Tak wic aoryst zwrotny, wystpujcy womawianym miejscu, pokazuje, e Bg dokona
niezalenego wyboru wprzeszoci izrobi to przede wszystkim wswoim wasnym celu, ktrym
jest Jego chwaa. J. Sidlow Baxter opisuje to wnastpujcy sposb: Pomyl oBoym planie
wybranym raz na zawsze, aby doprowadzi ludzko do pozycji Boej wasnoci, Boego
szczeglnego skarbu!13. Wersety 6, 12 i14 potwierdzaj to, wszystkie podkrelajc sowa [dla]
Jego chway.
Wanym aspektem dotyczcym znaczenia sowa ekleg jest fakt, i wybranie przez Boga
planu, ktry ma Jemu samemu przysporzy chway, nie implikuje narzucania komukolwiek
Boej woli, co wynika znauczania niektrych piewcw teorii predestynacji, ktrzy myl prede-
stynacj Boego planu zbawienia WCHRYSTUSIE zkoncepcj indywidualnej predestynacji
czowieka. Czowiek idzie do pieka tylko zjednego powodu: gdy odrzuca Boga iJego plan,
Jego drog zbawienia. Bdzie potpiony przez wasn niewiar i brak zaufania w to, co mwi
Boe Sowo.
Cho na wiecie jest tak wiele dyskusji na ten temat, to jednak spokojem powinna nas na-
penia wiadomo, e Bg przed zaoeniem wiata ustali na wieczno pewien plan, wybra
go ku swojej chwale. Aplan ten polega na tym, e On pragnie, abymy zanurzyli si wcharakter
Chrystusa iw Nim byli wici inieskalani przed Jego obliczem ku Jego chwale.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Jeli przyjmujemy plan wybrany przez Boga, jaka
postawa powinna charakteryzowa nasze ycie? (Kol 3,12-13)? Co Bg uczyni dla tych, ktrzy
przyjli Jego plan zbawienia, ten wybrany iustalony od wiekw, iodpowiedzieli na niego wiar
(zaufaniem) por. k 18,1-8?

29